ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ քանզի երջանիկքն եւ փառաւորեալքն սրբոցն պարք,
Յորոց ոմանք դոյզն ինչ գթեցին եւ յաճախագոյնս հաստատեցան,
Փոքունս սասանեցան եւ մեծագոյն վառմամբ նշուլից
Հոգւոյն մաքրութեամբ լուսաւորեցան,
Յորոց մինն զզանգուածոյն յայտնէ զհասարակաստեղծն տկարութիւն,
Իսկ միւսն` զգերազանցն քան զբնութեանն աւրէնս,
Վարս եւ առաքինութիւնս հրեշտակականս:
Եւ արդ, նոքա, որ աւրհնեալքն են
Յամէնիշխան բերանոյ աստուածութեան Հաւրն Քրիստոսի,
Ընտրեալքն, տաւնեալքն, խնկեալքն եւ բարեբանեալքն,
Իբրեւ զանդամս Քրիստոսի պաշտեցեալք
Եւ իբրեւ զաւթեվանս Հոգւոյն Սրբոյ յարդարեալք,
Յորս չիք ինչ նշմարանք եւ կամ գիւտք խաւարի,
Այլ ամենեւին անկեղծութիւն եւ լուսաւոր արդարութիւն
Եւ որքան մարթ է զմարդն Աստուծոյ` Աստուծոյ նմանեցուցանել,
Երեսք պարզք եւ անպատկառելիք,
Կրաւնք բարձունք եւ անխոնարհելիք,
Կեանք զգաստք եւ անստգտանելիք,
Պաշտաւն առ Աստուած կարծր եւ անփոխարկելի,
Ընթացք արիականք եւ անկասելիք,
Ճշմարտութիւն միատարր եւ անցնդելի,
Դիմագրաւութիւն զաւրեղ եւ անհերքելի,
Տեսաւորութիւն պայծառ եւ անապշելի,
Իմաստասիրութին վերնական եւ անկոխելի,
Պատկեր մաքուր եւ անաղարտելի,
Զորոց կերպարանս եւ զյիշատակս անուանցն աղաչել
Աստուած իսկ վարդապետեաց,
Եւ նոքաւք հաճութիւն ի մէջ խռովութեան
Արարչիդ բան լուսաւորեաց:
Բ
Այլ ես անպիտանս յամենայնի
Եւ որքան բան զաւրէ` պարսաւեալս,
Որ մինչդեռ արթունս եմ` նիրհեմ,
Մինչդեռ զգաստ երեւիմ` թմբրիմ,
Ի բարեպաշտելս իմում` գայթակղիմ,
Մինչդեռ աղաւթեմս` եւ վրիպիմ,
Ի յընթանալս իմում` եւ կասիմ,
Յարդարանալս իմ` եւ մեղանչեմ,
Ի խաղաղանալս իմում` ամբոխիմ,
Մինչդեռ արշաւեմս` առ ի յետոյսն հակամիտեմ,
Ի չուելն իմում` ընդ կրուկն դառնամ,
Ընդ լուսոյն մասին` եւ խաւար յարեմ,
Ընդ քաղցրութեանն ճաշակ աւշինդր խառնեմ,
Ընդ կուղս բարեացն չարիս հիւսեմ,
Ընդ կանգնելն` եւ կրկին գլորիմ:
Ծաղկիմ, եւ ոչ պտղաբերիմ,
Ասեմ, եւ ոչ առնեմ,
Խոստանամ, եւ ոչ կատարեմ,
Ուխտեմ, եւ ոչ վճարեմ,
Կարկառեմ, եւ անդրէն ամփոփեմ,
Ցուցանեմ, եւ ոչ ընծայեմ,
Մերձեցուցանեմ, եւ ոչ մատուցանեմ,
Ի ճարակել խոցուածոյս` անդրէն վիրաւորիմ.
Ի հաշտեցուցանելն` վերստին խռովեմ,
Զուր հանդիսանամ, եւ իրաւամբք պարտաւորիմ,
Գրիմ, եւ իսկոյն եղծանիմ,
Նաւեմ, եւ ի գիծն թուլանամ,
Սկսանիմ, եւ ի հանգիստն ոչ ժամանեմ,
Կարգիմ, եւ դարձեալ սասանիմ,
Լնանիմ, եւ կրկին հեղում,
Շարունակիմ աստ, եւ անդ ի ստորեւս հոսիմ:
Բարդիմ, եւ անդրէն տոչորիմ,
Հիմն արկանեմ, եւ ոչ գլխաւորեմ,
Սակաւ վաստակեմ, եւ բիւրս վատնեմ,
Դոյզն գանձեմ, եւ անթիւս սպառեմ,
Զայլս խրատեմ, եւ ես ինքն անփորձ եմ,
Միշտ ուսանիմ, եւ երբէք ի գիտութիւն ճշմարտութեան ոչ հասանեմ,
Զշիջեալ չարիսն նոյնչափ արծարծեմ,
Սուղ ինչ քաջալերիմ, եւ առաւելապէս լքանիմ,
Լարիմ, եւ իսկ եւ իսկ առ նմին մեղկիմ,
Զայս կարկատեմ, եւ զայն պատառեմ,
խլեմ զեղիճն, եւ տատասկ տնկեմ,
Ընդ ամբառնալն` եւ այսրէն բերիմ,
Մտեմ ի բոյնն աղաւնի, եւ անդուստ ագռաւ ելանեմ,
Գամ սակաւ մի սպիտակ, եւ սրանամ դառնամ բնաւին սեւացեալ,
Ասեմ զիս քեզ դաւանել, եւ սպանողին նուիրիմ,
Ընդ յանդիման լինելն` եւ թիկունս դարձուցանեմ:
Գ
Մաքրիմ, եւ այլ մրճոտիմ,
Լուանիմ, եւ նովին զազրանամ,
Կերպարանիմ զԴաւթին, եւ գործք զՍաւուղայն կատարեմ,
Շրթամբք ճշմարտեմ, եւ ստեմ երիկամամբք,
Աջովս մատակարարեմ, եւ ահեակ կողմամբս աւերեմ,
Ընդ երկրագործութեան ցորենոյն` որոմն սերմանեմ,
Ի բարձրեգոյն իմաստիցն ի վայր իջեալ` ես ինքն գտանիմ,
Հրեշտականամ յերեսս, եւ ի խորհուրդս դիւանամ,
Հաստատիմ ի յոտս, եւ ի միտս տատանիմ,
Սուտ ձեւանամ, եւ իրաւք խոտորիմ,
Կեղծաւորիմ արդար, եւ արդեամբք ամբարշտեմ,
Դասիմ ի պարս հեզոց, եւ ընդ այսս կաքաւեմ,
Ի մարդկանէ գովիմ, եւ ի տեսողէդ պարսաւիմ,
Ի հողածնելոցս երանիմ, եւ յորդւոցն լուսոյ աւաղիմ,
Հաճոյանամ յետին ռամկին, եւ թագաւորիդ մեծի յաչաց ելանեմ,
Զատեանն դատաւորին թողեալ` խառնակրաւնիցն աղերսեմ,
Հերքեալ ի վեհիցն` սոսկականացն սպրդիմ:
Մարմնովս արտաքուստ պճնիմ, եւ անձամբս երփնիւ ճային ճանաչիմ,
Հպաւորիմ դաշն հաստատել` եւ ուխտակորոյս արտաքս մերժիմ,
Այսաւր` մաքուր հոգեկիր, եւ վաղիւ` մոլի խելագար,
Զտէրունի պատուէրն լքեալ` թելադրութեան աւձին հետեւիմ,
Արիանամ զաւրապէս, եւ վատթարագոյնս ընկրկիմ,
Զծանրութիւն աւուրն բառնամ,
Եւ ի ժամ վարձուն անմասն ելանեմ,
Ի բացուստ ճոռոմս խաւսիմ,
Եւ ի պատասխանութեանն պահու պապանձեալ կարկիմ,
Ի յելս արեւուն հարուստ երեւիմ,
Եւ ընդ երեկս ունայն դեգերիմ,
Յաթոռս ծերոց բազմեալ` եւ խելայեղից կցորդիմ,
Ննջեմ խեթիւ, եւ արհաւրաւք զարհուրեալ զարթնում:
Զանդաստանս կամացս չարաչարս հերկեմ,
Փոյթ խնամով ի չարիս, միշտ անառակ որդիս,
Անդարձ տարագրեալս, անզղջական զառածեալս,
Անմխիթար տրտմեալս, ինքնագրաւ գերեալս,
Մահու եւ ապականութեան ծառայեալս,
Անողոքելի տանջեալս, անփրկելի մատնեցեալս,
Անպատուաստելի հատուածեալս, անարծարծելի շիջուցեալս,
Անկազդուրելի խորտակեալս, անհանդերձելի կործանեալս,
Եւ եթէ պարտ է զսաստիկն աստանաւր ասել
Անաւրինեալս անձին նախատինս,
Ահա գրեմ, գրեմ եւ ոչ անխայեմ
Ի խռիւս նիւթեալ գեհենին:
Ստացուածս նախանձու նորոյս Ադամայ երկնայնոյ,
Որպէս եւ Կայէնն առաջին` հնոյն եւ հողեղինին,
Որ ունիմ զբնաւն աստուստ ի յանձին
Զնշանակ ամբաստանութեանս,
Ոչ զշնչոյս տուրեւառութիւն,
Այլ զբանիցս կշտամբութիւն:
Դ
Եւ արդ, ո՞ւր իցեն փրկութիւնքն,
Ուր սկզբնահայրն հաւատոց ի յուսահատութեանն վայրի
Զանգթութեանն իմ չարիս կրկնէ,
Մեծն մարգարէից քարամբք բանից կոշկոճէ,
Արին բարեփառ աշտէին նիզակաւ ի մահ սատակէ,
Պատկեր ճշմարտին ընդ Աքարու համայնիւ ջնջէ,
Աստուածարեալն վեհից յարագողացն վրիժուց մատնէ,
Մարգարէածին տեսանողն ընդ ամաղեկացւոյն առաջի տեառն սպանանէ,
Նախանձաւորն Աստուծոյ երկնատեղաց բոցովն վատնէ,
Ստուերին լրումն եւ նորոյս սկիզբն
Հեծանոցին ընտրութեամբ հոսէ,
Պետն առաքելոց ընդ Սափիրայի ի կենաց զրաւէ,
Զարմանալին քննութեամբ Հոգւոյն
Բուրումն մահու ինձ ընդ կենացն քարոզ խառնէ:
Արդ, անաչառք եւ ինձ կաճառք երջանկացն
Եւ ուժգնութեան հրամանի վերնոյն` արի սպառազէնք,
Ընդ հրեշտակացն` եւ մարդիկ,
Ընդ տիեզերաց երկրի` եւ տարերք,
Ընդ անզգայիցն` եւ շարժողականք,
Որովք դատեալ միշտ լինիմ տուժիւք լլկանաց`
Յաւրինակ եւ յիշատակ սոսկալեացն ապագայից,
Իբր հողմով փոթորկի ալեաց յաւէտ մրրկեալ
Կենացս վստահութիւն` մնայ անկայուն ի հաստատութեանց:
Զոր եթէ ոք, իմաստութեամբ ի քնին առեալ,
Խուզեսցէ զլուղակացն բազմատեսիլ զանազանութիւն`
Զմանունս փոքունս ընդ մեծամեծացն դասեալ,
Որ առանց թուոյ եւ քանակութեան համարոյ
Թինդս առեալ անբաւ երամոց`
Եռան, զեռան, սլանան ի մարմնիս ծովու,-
Վկայեսցէ եւ հաստատեսցէ ճշմարիտ լինել
Զասացելոցս բանագրութիւն:
Ե
Այլ դու ինքն աւրհնաբանեալ անմահ թագաւոր,
Բարի, երկնաւոր, մարդասէր Քրիստոս,
Աստուծոյ կենդանւոյ միածին Որդի,
Հզաւր, բարձրեալ, անքնին, անճառ, քաւիչ, ահաւոր,
Սաստեա ի ձմեռն ամբոխեալ ալեաց ոգւոյս ծփանաց,
Արձանացո զծաւալս մոլեգին շարժման սրտիս խռովութեան,
Ընդոտնեա ի սանձս կապոյ երասանաց ըմբռնման
Զցնդեալ մտացս վայրագութիւն:
Եղիցի խաղաղութիւն հրամանաւ մեծիդ
Ամենավարան բքոյս սասանման,
Սատակեա, խափանեա զբազմագլխեան անդամս ուրուականս
Գաղտնեաց ամաւթոյս` երկրակենցաղս հինից,
Գրեսցես աղաւթս մշտամատոյցս
Զայս նորընծայ տառ ողորմաղերս`
Թախծագին ձայնի ողբերգարկութեան այսր մատենի,
Հան ի խորոց մահուս անդնոց`
Չքնաղ ապրեցեալ ընդ մարգարէին փրկելոյ,
Ընկալ զխոստովանութիւն անձնադատ բանիս ի հոտ անուշից,
Շնորհեա մխիթար դառնութեան վշտաց
Ուժգին հեծութեան յուսահատելոյս:
Եւ քեզ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով
Փա~ռք, պատի~ւ եւ իշխանութի~ւն յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Երջանիկ և փառավորյալ են սրբերի դասերը,
Որոնցից ոմանք դուզն-ինչ գայթեցին թեև, բայց ավելի հաճախ հաստատվեցին.
Սասանեցին փոքր-ինչ, բայց վառված՝ հոգու շողերով պայծառ՝
Մաքրությամբ դարձյալ լուսավորվեցին:
Մեկը ցույց է տալիս նրանց խառնվածքի տկարությունն հասարակաստեղծ,
Իսկ մյուսը՝ բնության օրենքին հաղթող վարքն առաքինի, հրեշտակային:
Ուստի և նրանք օրհնված են Քրիստոսի Հոր ամենիշխան և աստվածային բերանով,
Եվ ընտրյալներ են հռչակված, խնկված ու բարեբանված,
Պաշտված են իբրև անդամներ Քրիստոսի,
Եվ իբրև Սուրբ Հոգու օթևաններ են պատրաստված.
Չունեն իրենց մեջ խավարի նշմարներ կամ հետքեր անգամ,
Այլ անկեղծություն են ամբողջովին և լուսավոր արդարություն՝
Եվ որքան հնարավոր է Աստուծո մարդուն Աստծուն նմանեցնել,
Պարզերես են նրանք և վարքով, բարձր ու անխոնարհելի,
Նրանց կյանքն զգաստ է և անըստգյուտ,
Աստվածպաշտությունն ամուր, անհեղլի,
Ընթացքն արիական և անկասելի,
Ճշմարտությունը միատարր և անցնդելի,
Դիմագրավությունը զորեղ և անհաղթելի,
Տեսողությունը պայծառ և անապշելի
Իմաստասիրությունը երկնային և անկոխելի,
Պատկերը մաքուր և անաղարտելի:
Նրանց անուններն հիշատակել և աղոթքը հայցել՝
Աստված ինքն էր, որ մեզ սովորեցրեց:

Բ

Իսկ ես անպետք եմ ամեն ինչի մեջ,
Եվ պարսավելի, որքան հնար է ասել խոսքերով,
Նիրհում եմ՝ մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ՝ մինչդեռ զգաստ եմ երևում,
Բարեպաշտությանս մեջ գայթակղվում եմ,
Եվ վրիպում՝ մինչդեռ աղոթում եմ,
Ընթանալիս՝ հանկարծ կանգ եմ առնում,
Հազիվ արդարացած՝ մեղանչում եմ,
Ու դեռ նոր խաղաղված՝ վրդովվում դարձյալ,
Մինչդեռ արշավում եմ առաջ՝ դեպի ետ եմ հակամիտում,
Ու քայլելիս՝ կրունկիս վրա դառնում եմ ետ,
Լույսի հետ՝ մի մաս խավար եմ կցում,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարիքների կուղի հետ և՛ չարիքներ եմ հյուսում,
Հազիվ կանգնած՝ կրկին գլորվում եմ,
Ծաղկում եմ ու չեմ տալիս պտուղ,
Ասում եմ ու չեմ գործադրում,
Խոստանում եմ ու չեմ կատարում,
Ուխտում եմ ու չեմ վճարում,
Կարկառում եմ ձեռքս ու ետ քաշում դարձյալ,
Ցույց եմ տալիս ու չեմ ընծայում,
Մոտեցնում եմ ու չեմ մատուցում:
Վերքս հազիվ դեռ դարմանած՝ վիրավորվում եմ նորից,
Հաշտեցնում եմ ու վերստին խռովում,
Դատի եմ դիմում հանիրավի՝ և իրավամբ դատապարտվում,
Գրվում եմ և իսկույն ջնջվում,
Նավում եմ ու շեղվում գծից,
Սկսում եմ ու չեմ հասնում հանգստի:
Հաստատվում եմ և սասանվում դարձյալ,
Լցվում եմ ու կրկին թափվում,
Շարակարգվում այստեղ՝ և այնտեղ վար հոսում,
Բարդվում եմ ու տեղնուտեղ վառվում:
Հիմնարկում եմ ու չեմ հանում գլուխ,
Վաստակում եմ սակավ և վատնում եմ բյուր,
Դյուզն-ինչ գանձում եմ ու սպառում անհաշիվ,
Խրատում եմ ուրիշներին, և ինքս անփորձ եմ,
Սովորում եմ միշտ, և ճշմարիտ գիտության չեմ հասնում երբեք:
Մարած չարիքները արծարծում եմ նույնչափ,
Քաջալերվում եմ փոքր-ինչ և առավելապես
հուսալքվում, Լարվում եմ և իսկույն թուլանում,
Կարկատում եմ այս՝ և այն պատառոտում,
Եղինջը հանում եմ և տնկում եմ տատասկ:
Հազիվ վեր բարձրացած՝ ցած եմ իջնում դարձյալ,
Մտնում եմ բույնն իբրև աղավնի ու դուրս գալիս այնտեղից իբրև ագռավ,
Գալիս եմ սակավ-ինչ սպիտակ և գնում եմ բոլորովին սև,
Ասում եմ, որ քոնն եմ ես, և սպանողին եմ նվիրում ինձ,
Հազիվ եմ ելնում քո դեմ-հանդիման և ահա՛ թիկունք եմ դարձնում քեզ:
Մաքրվում եմ, և սակայն դարձյալ մրոտվում,
Լվացվում եմ և աղտոտվում իսկույն,
Դավթի կերպարանքն առած, և Սավուղի գործերն եմ կատարում:
Շուրթերովս շիտակ եմ խոսում և սրտովս ստում,
Աջ ձեռքովս տնտեսում եմ և ձախովս՝ ցրում:
Ցորեն ցանելու հետ սերմանում եմ և՛ որոմ,
Իմաստության բարձունքից ի վայր իջնելով, դառնում եմ ես այն, ինչ էի առաջ,
Հրեշտակ եմ դառնում երեսանց և խորհուրդների մեջ դիվանում,
Ոտքերովս մնում եմ հաստատ և մտքովս տատանվում եմ,
Սուտ ձևեր եմ առնում և իրոք խոտորում եմ,
Արդարություն եմ կեղծում և ամբարշտանում եմ գործերով:
Հեզերի դասն եմ դասվում և դևերի հետ կաքավում եմ,
Գովաբանվում եմ մարդկանցից, և տեսանողիցդ պարսավվում:
Հողածիններից երանվում եմ, և լույսի որդիներից ավաղվում,
Հաճոյանում եմ հետին ռամկին և աչքից ելնում մեծ թագավորիդ:
Դատավորի ատյանը թողած՝ խառնակրոններին եմ աղերսում:
Վեհերից վռնդվելով՝ խաժամուժների մեջ եմ սպրդում:
Արտաքուստ մարմնովս պճնվում եմ, և հոգովս՝ ճայի գույնով եմ ճանաչվում.
Մոտենում եմ դաշն հաստատելու, և ուխտակորույս դուրս եմ վտարվում:
Այսօր մաքուր հոգեկիր՝ և վաղը մոլի խելագար.
Տերունի պատվերը թողած՝ հետևում եմ օձի թելադրանքին.
Արիանում եմ հզորապես, և ընկրկում եմ վատթարաբար.
Վերցնում եմ օրվա ծանրությունը, և վարձքի ժամին մնում անմասն197Մատթ. Ի. 12.
Խոսում եմ հեռվից ճոռոմ, և պատասխանելու պահին պապանձվում եմ.
Արևածագին հարուստ եմ երևում, և արևամուտին դատարկ դեգերում եմ:
Ծերերի աթոռին բազմած՝ խելահեղնեի հետ եմ ընկերակցում.
Ննջում եմ կասկածներով՝ և արհավրալից զարթնում զարհուրած:
Անդաստանները կամքիս հերկում եմ վատթարապես
Չարիքների մեջ փութաջան եմ ես՝ մշտապես անառակ որդիս,
Տարագրյալս անդարձ և մոլորյալս անզղջում,
Տրտումս անմխիթար, ինքնագրավ գերիս
Մահվան և ապականության ծառաս,
Անողոքելի տանջվածս, մատնվածս անփրկելի,
Անպատվաստելի կոտրվածս անարծարծելի
հանգածս, Անկազդուրելի խորտակվածս, անվերականգնելի կործանվածս:
Եվ եթե պետք է ավելի սաստիկ նախատել այստեղ հոգիս անօրեն,
Գրում եմ ահա՛, գրում անխնա գեհենի խռիվներ պատրաստելով ինձնից,
Ես երկնայինի՝ նոր Ադամի նախանձոտ ծնունդը հանդիսացա,
Ինչպես Կայենը առաջնին՝ հնին և հողեղենին:
Ուստի նաև ե՛ս այստեղ հոգուս մեջ կրում եմ նշանը ամբաստանության,
Ոչ թե շնչառությունս, այլ կշտամբանքը իմ այս խոսքերի:

Գ

Եվ արդ, ո՞ւր փնտրեմ փրկությունս ես,
Երբ որ հավատքի սկզբնահայրը հուսահատության վայրում
Իմ անգթության չարիքներն է հիշեցնում ինձ198Ղուկ. ԺԶ. 25.
Մարգարեների մեծը199Մովսեսը խոսքի քարերով է ինձ
կոշկոճում, Արին բարեփառ՝ նիզակի սայրով է սատակեցնում ինձ200Եղիազարի Փենեհես որդին, որ սպանեց պոռնիկներին (Թվոց. ԻԷ).
Ճշմարտի պատկերն է201Հեսուն, որը ոչ միայն անունով, այլև հոգով նմանվում է Հիսուսին: Աքարը Քարմի որդին էր, որին իր ընտանիքով բնաջնջեց Հեսուն, Երիքովի ավարից գողանալու համար (Հեսու Է.) բնաջնջում ինձ Աքարի հետ,
Վեհն աստվածարյալ հարագողների վրեժին է մատնում ինձ202Դավիթը (Բ. Թագ. ԻԱ. 8-9),
Մարգարեածին տեսանողը203Սամուելը, որ տապանակի առջև սպանեց ամաղեկացոց Ագագ թագավորին (Ա. Թագ. ԺԷ. 35) ամաղեկացու հետ Տիրոջ առջև է սպանում ինձ,
Աստուծո նախանձավորը՝ երկնատեղաց բոցով է սպառում204Եղիա մարգարեն (Դ. Թագ. Ա. 10).
Հնի լրումն ու նորի սկիզբը205Հովհաննես Մկրտիչը դատաստանի հեծանոցով է երանում,
Առաքյալների պետը Սափիրայի հետ է կենազրավում206Պետրոսը (Գործք առ. Ե. 5, 10),
Զարմանալին քննող՝ հոգով՝ կյանքի քարոզին մահվան բուրմունք է խառնում ինձ համար207Ակնարկություն՝ «Հոտ ի մահուանէ ի կեանս» խոսքի (Բ. Կորնթ. Բ. 16):
Իսկ զարմանալին՝ Պողոսը, որովհետև անունն այդ է նշանակում:
:
Արդ, անաչառ են իմ նկատմամբ նաև կաճառներն երջանիկների,
Որոնք վերնայնի ուժգին հրամանի սպառազեններն են արիակամ.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Տիեզերքի հետ երկրի՝ և՛ տարերքը,
Անզգաների հետ և՛ շարժունները,
Որոնցով ես միշտ դատապարտվում եմ լլկիչ տանջանքների,
Իբրև օրինակ և հիշեցուցիչ գալիք սոսկալի չարչարանքների.
Եվ իմ այս կյանքի անդորրը խաղաղ
Ինչպես հողմակոծ փոթորկումներից հավետ մրրկված՝ միշտ կալեկոծվի:
Եվ եթե մեկն իմաստությամբ քննել ուզենա
Եվ հետազոտել մանր ու մեծամեծ և բազմատեսակ, զանազանակերպ
Անթիվ-անհամար լուղակներն ամեն, որոնք
խլրտում են երամներով, Սուրում-սլանում են եռուզեռով մարմնիս ծովի մեջ,- 
Վկայի պիտի և հաստատի, թե Ճշմարիտ է այն ամենը, ինչ որ այստեղ գրեցի:

Դ

Բայց դու, ո՛վ հզոր և օրհնաբանված անմահ թագավոր,
Բարի, երկնավոր, մարդասեր Քրիստոս,
Կենդանի Աստուծո միածին Որդի,
Բարձրյալ անքնին, քավիչ ահավոր և անճառելի,
Սաստի՛ր ձեռքովդ խռովահույզ հոգուս ծփանքները.
Դադարեցրու վրդովված սրտիս մոլեգին հուզման ծավալումները,
Զսպիր ամրապինդ սանձահարումով վայրագությունը իմ ցնդած մտքի:
Թող խաղաղվի մեծիդ հրամանով սասանող բուքը ամենավարան,
Ջնջիր, խափանիր գաղտնի, ուրվային և ամոթալի և բազմագլխյան
Անդամներս ողջ այդ երկրակենցաղ հեներին բոլոր,
Համարիր աղոթք մշտամատույց՝ ողորմաղերս տողերն այս նորընծա,
Որ ողբերգական թախծագին ձայնով կան այս մատյանում:
Հանիր ինձ մահվան խոր անդունդներից,
Որպեսզի փրկված՝ մարգարեի208Հովնանի հետ վերապրեմ և ես գեղեցիկ կյանքով:
Ընդունիր խոսքերն իմ այս անձնադատ խոստովանության, որպես անուշ հոտ,
Շնորհիր սփոփանք դառն վշտերին ուժգին հեծությամբ հուսահատվածիս:
Եվ քեզ՝ քո Հոր և քո Սուրբ Հոգով՝
Փա՜ռք, պատիվ և իշխանություն հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Հույժ երջանիկ է ու փառավորված կարգը
սրբերի,
Որոնցից ոմանք թեպետ երբեմն փոքր-ինչ
գայթեցին,
Բայց հաստատվեցին ավելի հաճախ,
Քիչ սասանվեցին,
Բայց հոգու պայծառ շողերի վառմամբ
Մաքրված՝ դարձյալ լուսավորվեցին.
Մեկն հաստատում է նրանց զանգվածի
Տկարությունը հասարակաստեղծ,
Մյուսը, սակայն, բնության օրենքն իսկ գերազանցող
Վարքն առաքինի, հրեշտակային։
Եվ ահա սրանք, որոնք օրհնված են
Հենց Քրիստոսի հոր ամենակալ
Ու աստվածային բերանից, ընտրյալ,
Տոնելի, խնկյալ ու բարեբանյալ,
Այլ նաև պաշտյալ՝ որպես անդամներ տեր Քրիստոսի,
Հարդարյալ՝ իբրև ապաստարաններ սուրբ Հոգու
համար,—
Չունեն իրենց մեջ խավարի նշմար կամ որևէ հետք,
Այլ ամբողջովին անկեղծություն են,
Արդարություն են վեհ ու լուսաշող
Եվ, որքան Աստծո մարդը կարող է, նման են
Աստծուն։
Պարզերես են ու ճակատները բաց,
Վարքով անբասիր, բարձր ու անխոտոր,
Կյանքով անթերի, ազնիվ ու զգաստ,
Բարեպաշտությամբ ամուր, աներեր,
Ընթացքով արի ու անկասելի,
Հավատամքով միշտ միատարր, անշեղ,
Համարձակությամբ հաղթ ու անկոտրում,
Հայացքով հստակ, անշփոթ, պայծառ,
Առաքինությամբ վերնային, անկոխ,
Պատկերով մաքուր, անբիծ, անաղարտ։
Աստված հենց ինքն իր վարդապետությամբ մեզ
լուսավորեց,
Որ նրանց անվամբ ու հիշատակով՝
Իր հաճությունը, խռովության մեջ, կարող ենք
հայցել։
Բ
Անպիտան եմ ես ամեն ինչի մեջ
Եվ պարսավելի՝ որքան խոսքերը զորեն ասելու,
Ես, որ նիրհում եմ, մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ, երբ որ զգաստ եմ թվում,
Բարեպաշտելիս գայթակղվում եմ
Եվ վրիպում եմ աղոթք անելիս.
Ընթացքիս պահին կանգնում եմ տարտամ,
Դեռ չարդարացած՝ նորից մեղանչում,
Դեռ չխաղաղված՝ հուզվում եմ դարձյալ,
Արշավ չսկսած՝ իսկույն նահանջում,
Գնալուս պահին ընկրկում եմ ետ,
Լույսն եմ պղտորում խավարի մասով,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարու հինվածքին հյուսում հմ չարիք,
Ոտքի չկանգնած՝ ընկնում եմ կրկին։
Ծաղկում եմ, սակայն պտուղ չեմ տալիս,
Ասում եմ, սակայն չեմ անում ոչինչ,
Խոստանում եմ, բայց չեմ գործադրում,
Պարտավորվում եմ՝ և չեմ կատարում,
Ձեռքս պարզում եմ, բայց քաշում եմ ետ,
Ցուցադրում եմ՝ և չեմ ընծայում,
Մոտեցնում եմ, սակայն չեմ տալիս։
Վիրավորվում եմ՝ նախկին վերքերս դեո
չդարմանած.
Դեո չհաշտեցրած՝ խռովում նորից.
Անիրավորեն դատի եմ դիմում՝
Եվ ինքս եմ դատվում արդար ու իրավ,
Գրվում եմ, սակայն ջնջվում եմ իսկույն,
Նավարկում եմ, բայց շեղվում եմ գծից,
Սկսում եմ՝ և չեմ հասնում վերջին։
Դեռ չամրապնդված՝ խախտվում եմ դարձյալ.
Չլցված՝ նորից մնում եմ թափուր,
Այստեղ մի փոքր կարգի եմ գալիս, այնտեղ՝
քայքայվում.
Դեռ չհավաքված՝ ցրվում եմ կրկին,
Հիմքը գցում եմ, բայց չեմ ավարտում։
Մեկը՝ վաստակում, սպառում եմ բյուր,
Գանձում՝ աննշան, վատնում եմ անթիվ։
Ուրիշներին եմ խրատում, մինչդեռ ես ինքս եմ
անփորձ.
Սովորում եմ միշտ, սակայն ճշմարիտ
Գիտության հասու չեմ դաոնում երբեք։
Մարած չարիքն եմ արծարծում նորից.
Հազիվ մի փոքր սիրտ աոած՝ դարձյալ լքվում եմ
անհույս
Լարվում եմ, սակայն հենց տեղն ու տեղը թուլանում
կրկին։
Այս կարկատում եմ, այն պատառոտում,
Եղինջը քաղում, տնկում եմ տատասկ։
Հազիվ բարձրացած՝ ցած եմ գլորվում,
Մտնում եմ բույնը որպես աղավնի,
Բայց դուրս եմ ելնում այնտեղից ագռավ.
Գալիս եմ ճերմակ, վերադառնում եմ լրիվ սևացած։
Քեզ դավանող եմ համարում ինքս ինձ,
Սակայն նվիրվում եմ սպանողին.
Հազիվ հանդիպած՝ թիկունք եմ դարձնում։
Մաքրվում եմ և մրոտվում դարձյալ,
Լվացվում եմ և իսկույն զազրոտում։
Դավթի կերպարանք առած՝ անում եմ գործը Սավուղի.
Շրթունքներովս ճշմարտում եմ, բայց սրտովս՝ ստում։
Աջով տնտեսում, ցրում եմ ձախով,
Ցորեն ցանելիս, որոմ եմ խառնում։
Իջած բարձրագույն իմաստությունից՝
Դառնում եմ ես այն, ինչ որ ինքս կամ.
Դրսից առնում եմ հրեշտակի տեսք, ներքուստ՝
դիվանում.
Ոտքով հաստատվում, բայց տատանվում եմ շարունակ
մտքով.
Սուտ ձևանում եմ, իրոք խոտորվում.
Կեղծում եմ արդար, սակայն գործում եմ
ամբարշտություն.
Դասվում եմ կարգը հեզամիտների,
Բայց կաքավում եմ միշտ դևերի հետ։
Մարդկանցից գովվում, բայց պարսավվում եմ
տեսնողիդ կողմից.
Հողածիններից «երանի՜», սակայն
Լուսորդիներից լսում եմ «ավա՜ղ».
Հաճոյանում եմ հետին ռամկին,
Ընկնում եմ աչքից մեծ թագավորիդ.
Դատավորի սուրբ ատյանը թողած՝
Աղերս եմ անում խառնիճաղանջին.
Վեհերից մերժված՝ խաժամուժների մեջ եմ սողոսկում։
Պճնազարդվում եմ մարմնով արտաքուստ,
Բայց իրականում ճայի գույն ունեմ.
Մոտենում եմ, որ դաշինք հաստատեմ,
Բայց ուխտակորույս վռնդվում եմ դուրս.
Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես, վաղը՝ խելագար.
Թողած տերունի պատվիրանները՝
Հետևում եմ միշտ օձի սադրանքին։
Արիանում եմ կտրիճի նման,
Բայց վախկոտի պես ետ եմ ընկրկում.
Կրում եմ օրվա ծանրությունները,
Բայց վարձքի ժամին մնում եմ անմաս.
Հեռվից խոսում եմ ճոռում ու մեծ-մեծ,
Սակայն պապանձվում ու կարկամում եմ
պատասխան տալիս.
Արևածագին հարուստ եմ թվում,
Իսկ մայրամուտին դեգերում եմ ու հածում
ձեռնունայն։
Ծերակույտական աթոռին բազմած՝
Ընկերակցում եմ խելահեղներին։
Ննջում եմ ահ ու տարակուսանքով,
Արհավիրքներով զարհուրած՝ զարթնում։
Անդաստանները սրտիս հերկում եմ վատշվերաբար։
Փութաջան եմ միշտ չարիքների մեջ
Անառակ որդիս, տարագիրս անդարձ,
Մոլորս անզղջում, տրտումս անսփոփ, ինքնակամ
գերիս,
Ապականության ու մահվան ծառաս,
Տանջվածս անողոք, մատնվածս անփրկում,
Հատվածս անպատվաստ, շիջածս անարծարծ,
Ջարդվածս անամոք, կործանվածս անբույժ։
Եվ եթե պետք է ասել ավելի խիստ
նախատինքներ,
Կգրեմ այստեղ, կգրեմ անվերջ
Ու չեմ խնայի անօրեն անձիս,
Որ խռիվների կույտ է գեհենում այրվելու համար։
Նախանձ ծնունդ եմ, նախկին հողածին Կայենի
նման,
Ես էլ երկնային մի նոր Ադամի,
Եվ որպես նշան ամբաստանության,
Կրում եմ իմ մեջ, աշխարհում, ոչ թե շնչառությունս,
Այլ նախատինքիս խոսքերը միայն։
Գ
Արդ, ո՞ւր կարող եմ գտնել փրկություն,
Երբ սկզբնահայրն հավատի անվերջ,
Հուսահատության այս անձուկ վայրում,
Իմ անգթության չարիքներն է միշտ հիշել տալիս ինձ.
Մարգարեների մեծն է անխնա
Կոշկոճում սաստիկ խոսքի քարերով,
Արին բարեփառ՝ նիզակ ու տեգով խոցամահ անում.
Բնաջնջում է ճշմարտի պատկերն Աքարի նման,
Վեհն աստվածարյալ՝ հարագողների վրեժին մատնում.
Կանխատեսողն է մարգարեածին՝
Ամաղակեցու նման սպանում արարչի առաջ,
Վատնում է բոցով իր երկնատարափ՝ նախանձորդն
Աստծո.
Հնի լրումն ու սկիզբը նորի
Հեծանոցով իր հանձնում է քամուն,
Առաքյալների պետը անողոք
Կենազրկում է Սափիրայի պես,
Հոգեքննիչի քարոզն իսկ կենաց՝ մահ է ինձ բուրում:
Երբ անաչառ են իմ հանդեպ նաև
Կաճառներն ամբողջ երջանիկների,
Սպառազինված վերնայնի սաստիկ հրամաններով.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Այս հողագնդի ու տիեզերքի հետ տարերքները ողջ,
Անզգաներն ու շարժուններն համայն,
Որ դատապարտած ինձ անլուր լլկանք ու
տանջանքների,
Ազդարարում ու պատկերում են միշտ աչքերիս առաջ
Նաև ապագան առավել դժխեմ։
Արդ, կորցրած այսպես վստահությունն ու
անդորրը կյանքիս,
Ալեկոծվում եմ սաստիկ հողմածեծ
Փոթորկահույզ ու հավերժ մրրկածուփ մի ծովի նման։
Եվ եթե մեկը քննախույզ լինի ուշիմ հայացքով,
Կտեսնի անթիվ, բյուր ու անհամար,
Փոքր ու մեծամեծ, բազմատեսակ ու զանազանակերպ
Խմբեր լողացող կենդանիների,
Որոնք անհատնում ամեհի վտառ ու երամներով
Եռում, զեռում են, սուրում, սլանում մարմնիս ծովի
մեջ,
Ու կհաստատի ճշմարտությունը գրած խոսքերիս։
Դ
Սակայն դու ինքդ, ո՜վ օրհնաբանված անմահ
թագավոր,
Բարի, երկնավոր, մարդասեր Քրիստոս,
Կենսաձիր Աստծո միածին որդի,
Հզոր, անքնին, անպատում, անճառ, քավիչ, ահավոր,
Սաստի՛ր ամեհի ձմեռնաբուքն այս մրրկահույզ
հոգուս,
Դադարեցրո՛ւ ալեկոծ սրտիս
Ծարավումների տենդը մոլեկան,
Սանձ ու կապերով, երասաններով բռնած ամրապինդ՝
Նվաճի՛ր, զսպի՛ր վայրագությունը ցնդած մտքերիս։
Թող հրամանով մեծիդ խաղաղվի
Ամենավարան բուքն այս խելահեղ.
Ջնջի՛ր, խափանի՛ր ամոթի խորհուրդ ու գաղտնիքների
Ուրվականները բազմակերպարան՝
Հորդաներն անսանձ այդ երկրակենցաղ ավազակների։
Համարի՛ր աղոթք մի մշտամատույց
Թախծանվագ իմ ողբամատյանի
Նորընծա տողերն այս ողորմաղերս.
Հա՛ն անդնդախոր վիհերից մահվան
Եվ չքնաղ կյանքո՛վ օժտիր փրկված այն մարգարեի
պես.
Ընդունի՛ր սիրով խոստովանությունն իմ այս
ինքնադատ
Եվ տո՛ւր սփոփանք դառը վշտերով
Ուժգին հեծեծող հուսահատվածիս։
Եվ քեզ, սուրբ Հոգով, բարձրյալ հորդ հետ,
Իշխանությո՜ւն, փա՜ռք հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Այլ ահա ձեզ ասեմ, ով եկեղեցիք միանձանց
Եւ աշակերտութիւնք կրաւնաստանաց,
Որք մերկամարմին մատանցդ ձեռաւք
Առ ակնկալութիւն յուսոյն պարգեւաց
Բարեացն անբաւից տեառն զինուորեալք,
Որոց զայս սեղան հանդերձանաց խորտկաց բանից ընծայեցուցի:
Ընկալարուք զայս աւանդութիւն խոստովանութեան
Ի շինուած փրկութեան հոգւոց,
Ծաներուք սովիմբ զմարմնոյս պարտութիւն:
Յիշեցէք զմարգարէականն ընդ առաքելականին առեալ մեզ ի խրատ`
ԶþՄի պարծեսցի ամենայն մարմին առաջի Աստուծոյ
Եւ զþՈչ ոք է արդարն եւ ոչ մի:
Զտէրունականն մի մոռանայք,
Ի կատարածն իսկ պատուիրանին
Գոգջիք զձեզ ծառայս անպիտանս,
Մի եղիցի լինել ձեզ որսք խաբողին,
Զգուշացարուք եւ Գրոյն,
Թէ` Կերակուրք նորա` ընտիրքն:
Քանզի եւ ես իսկ, որ զայս նուազութիւն
Մասնաւոր պտղոյ ձեզ ջամբեցուցի,
Վկայեալ զանձնէ կամաւորական ստգտանք
Բիւր բամբասանաց անբժշկական մեղանաց,
Ի սկզբնահայրն սկսեալ մինչեւ ի սպառումն ծննդոց նորա`
Կամայականն յանձնառութեամբ հաստեցի, եդի
Զիս ամենայնիդ պարտական չարեաց:
Բ
Լուայ յումեմնէ ոչ պարտաւորէ եւ ոչ հաճեցայ
Ի յասելն նորա անյարմարապէս առ այն,
Որոյ առաջի ոչ է արդարանալ մարմնոյ երկրածնի,
Թէ` ոչ երբէք շնացայ, ոչ պոռնկեցայ
Եւ ոչ զաշխարհիս ինչ համբուրեցի ճաշակս մահու:
Այլ ոչ ընդհատ ինչ յանաւրէնութենէ.
Թողցէ նմա Տէր Աստուած զայսոսիկ:
Թէ եւ ճշմարտիւ իսկ գրեցաւ,
Ոչ ընթացաւ, որքան թէ գթեաց,
Ի յասել զանյարմարսն ի դիմաց ժողովրդեանն Իսրայէլի`
Բանիւ Զաքարիայ. Աւրհնեա~լ Տէր` եւ մեծացաք,-
Որ է փարիսեցւոյն ձայնի կերպարան:
Գ
Բայց ես քանզի գիտողին Աստուծոյ մատնեալ եմ դատաստանի,
Որ զկիրս աներեւութիցն մտաց ի կշիռս եդեալ`
Համարի դատել զիս նոքաւք ամէնիրաւ հատուցմամբք,-
Ոչ կերպարանեցայց տեսողին,
Ոչ կեղծաւորեցայց քննողին,
Ոչ ստեցից զոչ գործեցեալսն նկատողին,
Ոչ խաբէութեամբ ընդ միտ ինչ մտից մեծին,
Ոչ ի տեսիլ բարւոյ ցոփութեան զչարս քողարկեցից,
Ոչ ի պատկեր ընտանի զապիկարս երբէք յարգեցից,
Ոչ խենեշացայց ի զարդ աւտարոտի,
Ոչ պճնեցայց այլով պայծառութեամբ,
Ոչ պաճուճանս յարմարեցից տգեղութեանս գեղոյ:
Ոչ ոք մեղաւոր իբրեւ զիս,
Ոչ ոք անաւրէն, ոչ ոք ամբարիշտ,
Ոչ ոք անիրաւ, ոչ ոք չարագործ,
Ոչ ոք վրիպեալ, ոչ ոք սխալեալ,
Ոչ ոք մոլեգնեալ, ոչ ոք խարդախեալ,
Ոչ ոք շաղախեալ, ոչ ոք ամաչեցեալ, ոչ ոք դատապարտեալ,
Ես միայն, եւ այլ ոչ ոք,
Ես ամենայնն, եւ յիս ամենեցունն:
Ոչ հեթանոսք, զի ոչ գիտէին,
Ոչ հրեայք, քանզի կուրացան,
Ոչ տգէտք եւ խառնիճաղանջք,
Քանզի յիմարք էին իմաստից:
Գ
Պետ վարժից կոչեցայ` յանձինս դատախազ,
Ռաբբի ռաբբի անուանեցայ,
Եւ զգովեստն առ Աստուած եղծի,
Բարի ասացայ` առ եղկութեան ժառանգութիւն,
Սուրբ վկայեցայ ի մարդկանէ,
Որ եմ անմաքուր առաջի Աստուծոյ,
Արդար դաւանեցայ ամենայն իրաւք ամբարիշտս,
Հեշտացայ ի գովեստ մարդկան,
Զի ծաղր եղէց յատենին Քրիստոսի,
Յաւազանէ կոչեցայ Արթուն,
Եւ ես ի քուն մահու ննջեցի,
Ի փրկութեանն աւուր Հսկող յորջորջեցայ,
Բայց զգաստութեանն` աչս կափուցի:
Ահա դատաստան, ահա յանդիմանութիւն,
Ահա նոր կշտամբանք եւ հին դատապարտութիւն,
Ահա ամաւթ դիմաց եւ տագնապ հոգւոց,
Ահա խնդիրք փոքունց եւ կշիռք մեծամեծաց:
Այլ դու միայն Տէր Աստուած,
Մարդասէր, անոխակալ եւ երկայնամիտ,
Համարեաց մեղապարտս անձին
Ընդ վերջին պարտաւորութեան աւուրն ահաւորի
Զայս կսկծեցուցանող ինքնաբանական նախատինս,
Մի լուայց ի քէն զայսոսիկ, գթած,
Փոխանակ զի ես ինձէն անձինս գրեցի:
Արդ, բարձցես եւ վերացուսցես զպահ պարտաւորութեան կանոնիս
Ընդ քեզ կապելոյս տենչանաւք հոգւոյս,
Հան զնախատինս պատկառանաց խայտառակութեանս,
Ծածկեա աջովդ կարողութեան զտգեղ տեսակ մարմնոյս մերկութեան,
Մատո հանգստեան զթոպեալս ուժգին մեղացս բեռամբք,
Կարգեա ինձ սահման հետոց բարութեան առ ելս կենացդ,
Պահեա յիշատակ ինձ ողորմութեան եւ զկնի մահու կեանք ամենեւին,
Աւրհնեալ յերկինս եւ գովեալ յերկրի,
Բարեբանեալ միշտ յամենայնի յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Ձե՛զ եմ ասում արդ, ո՜վ մենակյացների խմբեր
Եվ աշակերտներ մենաստանների,
Դուք, որ անբավ բարի պարգևների հուսալից ակնկալությամբ
Ձեր ձեռքերի մերկ մատներով զինվորագրված եք Տիրոջը՝
Ձե՛զ ընծայեցի խոսքի խորտիկներով պատրաստված սեղանն այս ահա՛,
Ընդունեցե՛ք ավանդն այս խոստովանության՝ ի
նորոգություն և ի փրկություն հոգիների:
Ճանաչեցե՛ք սրանով մարմնի պարտությունը,
Հիշեցե՛ք առաքելականի հետ միասին՝ մարգարեական խոսքերը մեզ ի խրատ,
Թե՝ «Ոչ մի մարմին թող չպարծենա Աստուծո. առջև»,
Ինչպես և՝ «Չկա ոչ իսկ մի արդար»:
Մի՛ մոռացեք նաւ այս խոսքը տերունական,
Թե՝ «Պատվիրանը կատարելիս էլ համարեցեք ձեզ անպիտան ծառա208aՂուկ ԺԷ. 10»,
Եվ թող չլինի, որ խաբողը ձեզ կարենա որսալ:
Հիշեցեք դուք այն գրվածքը նաև,
Թե՝ «Ընտիրներն են նրա կերակուրները»:
Զի մինչև իսկ ես, որ այս մասնավոր, նվազ պտուղը ձեզ մատուցեցի,
Վկայում եմ, թե ես ինքս էլ ունեմ բյուր բամբասանքի,
Ինքնադատության արժանի մեղքեր անբժշկելի, 
Սկզբնահորից սկսած մինչև սերունդները հուսկ.
Հոժարակամ մի հանձնառությամբ՝
Բոլորիդ գործած հանցանքները ես վրաս առնելով:

Բ

Լսեցի անպարտ մեկի բերանից ու չհավանեցի Խոսքն այս անհարմար՝ ուղղված
Նրան, Որի առաջ ոչ մի երկրածին չի կարող արդարանալ,-
Թե՝ «Չշնացա երբեք ու չպոռնկացա,
Ոչ էլ աշխարհիկ մահաբույր քաղցրություններ ճաշակեցի»:
Սա էլ է կոչվում անօրենություն,-
Թող ների Աստված այդ խոսքը նրան,–
Զի եթե նույնիսկ ճիշտ լինի ասված՝ սայթաքում է դարձյալ:
Այդպես նաև Զաքարիայի՝ ի դեմս Իսրայելի ժողովրդի ասված
Խոսքն այս անվայել, որ փարիսեցու խոսքին է նման209Ղուկ. ԺԸ. 11-12,
Թե՝ «Օրհնյալ լինի Տերը, զի հարստացանք»210Զաք. ԺԱ. 5:
Բայց քանի որ ես ամենագետ Աստուծո դատաստանին եմ հանձնել ինձ,
Որը սրտի աներևույթ մեղքերը կշռելով՝
Ուզում է դատել ինձ նրանց համար ամենաիրավ հատուցմամբ,–
Չպիտի ձևանամ տեսանողի առաջ,
Չպիտի կեղծեմ քննողի մոտ, Չպիտի ստեմ ամենայն ինչ նկատողին,
Չպիտի մտնեմ խաբեբայությամբ Մեծի աչքը ես,
Չպիտի ցոփություններս քողարկեմ առերևույթ բարությամբ,
Չպիտի երբեք ապիկարիս ներկայեմ որպես ընտանի պատկեր,
Չպիտի խենեշանամ օտարոտի զարդարանքով,
Չպիտի պճնվեմ ուրիշների պայծառությամբ,
Ոչ էլ տգեղությունս պիտի պարտակեմ պաճուճանքներով:
Չկա ոչ ոք մեղավոր ինձ պես, ոչ ոք՝ անօրեն,
Ոչ ոք ամբարիշտ, ոչ ոք անիրավ, ոչ ոք չարագործ,
Ոչ ոք խոտորված, ոչ ոք սխալված, ոչ ոք մոլեգնած,
Ոչ ոք խարդախած, ոչ ոք շաղախված, ոչ ոք
ամոթահար, Ոչ ոք դատապարտված,–
Ես ինքս եմ միայն և ուրիշ ոչ ոք.
Ես եմ այդ բոլորը, և բոլորի հանցանքներն իմ մեջ են:
Ո՛չ հեթանոսները, զի չգիտեին,
Ո՛չ հրեաները, քանզի կուրացան,
Ո՛չ տգետներն ու գռեհիկները, քանզի զուրկ էին իմաստությունից:
Վարժապետ կոչվեցի ես, որ ամբաստանություն է իմ դեմ.
Ռաբբի, ռաբբի անվանվեցի ես, և Աստուծո վայել գովեստը եղծեցի.
Բարի ասվեցի՝ եղկություն ժառանգելուս համար.
Սուրբ վկայվեցի մարդկանցից, որ անմաքուր եմ Աստուծո առջև.
Արդար ճանաչվեցի՝ ամբարիշտս ամեն ինչով.
Հրճվեցի մարդկանց գովեստով, որ Քրիստոսի ատյանում ծաղրելի լինեմ.
Ավազանից Արթուն211Ակնարկություն՝ իր Գրիգոր անվան, որ արթուն կամ, ինչպես հաջորդ տողում՝ հսկող է նշանակում: կոչվեցի, և ննջեցի մահվան քնով,
Հսկող հորջորջվեցի փրկության212Ձեռնադրություն օրը, բայց զգաստության դեմ աչք փակեցի:
Ահա՛ դատաստան, ահա՛ հանդիմանություն,
Ահա՛ նոր կշտամբանք և հին դատապարտություն,
Ահա՛ ամոթանք դեմքի և տագնապ հոգու,
Ահա՛ քննություն մանր մեղքերի, որոնք մեծամեծների կշիռ ունեն:

Գ

Բայց դու, միայն Տեր Աստված մարդասեր, անոխակալ և երկայնամիտ,
Ինքնադատական կսկծեցուցիչ նախատինքներն այս, վերջին օրն ահեղ՝
Մեղապարտիս դատապարտության փոխարենը համարիր,
Քանի որ դրանք ինքս իմ բերանով ինձ վերագրեցի,
Թող որ չլսեմ այդ բոլորն այլևս քեզանից, գթա՜ծ,
Արդ, վերցրու իմ վրայից դատապարտությանս պահակին,
Զի ես քեզ հետ եմ կապված հոգուս տենչանքներով:
Հանի՛ր խայտառակությանս նախատինքներն ամոթալի.
Քո կարող աջով ծածկի՛ր մերկ մարմնիս տգեղությունը.
Հանգիստ պարգևիր մեղքերի բեռով սաստիկ հոգնածիս,
Բարի մի ճամփա սահմանիր դու ինձ՝ դեպի քեզ գալու.
Հիշիր անմոռաց՝ ինձ ողորմելու, տալով հետ մահու կյանք ամեն կերպով:
Օրհնյալ ես դու երկնքում և գովյալ՝ երկրի վրա.
Եվ բարեբանված միշտ ամեն ինչում, հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Ձեզ եմ ուղղում արդ իմ խոսքը, խմբե՛ր
մենակյացների,
Վանատների աշակերտություն,
Որ անբավ բարի պարգևների հույս-ակնկալությամբ՝
Ձեր մերկ մատներով զորագրվել եք երկնավոր տիրոջ,
Բանական պես-պես խորտիկների այս
Սեղանը ահա ձեզ եմ ընծայում.
Ընդունեցե՛ք այն որպես մի ավանդ խոստովանական
Ի նորոգություն և ի փրկություն ձեր հոգիների։
Սրա միջոցով իմացե՛ք մարմնի
պատշաճությունը,
Հիշեցե՛ք խոսքը մարգարեական,
Որը տրված է մեզ իբրև խրատ.
«Որեէ մարմին թող չպարծենա Աստծո առաջ»,
Ինչպես և՝ «Չկա արդար ոչ մի մարդ»։
Մի՛ մոռացեք և խոսքը տերունի.
Եթե մինչևիսկ պատվիրանները կատարած լինեք,
Համարեցե՛ք ձեզ անպիտան ծառա.
Չլինի՛ թե որս դառնաք խաբողին.
Հիշեցե՛ք նաև Գրքի խոսքը այս՝
«Նրա կերակուրն ընտրյալներն են հենց»։
Քանզի ես ինքս էլ, որ այս մասնավոր
Նվազ պտուղով սնուցում եմ ձեզ,
Կամավորապես դատապարտելով ինքս ինձ անձամբ՝
Վկայում եմ, որ ունեմ բյուր անբույժ,
Ամբաստանության արժանի մեղքեր,
Եվ հոժարակամ հանձնառությամբ ինձ հաստում եմ
նաև.
Սկզբնահորից սկսած մինչև
Նրա ծննդի սերունդը վերջին,
Մարդկային ազգի ողջ չարիքների համար պարտական։
Բ
Անախորժությամբ լսեցի անպարտ
Մեկի բերանից խոսքն այս անհարմար՝
Ուղղված հենց նրան, որի առաջ և ոչ մի երկրածին
Մարդ արդարանալ բնավ չի կարող.
«Չշնացա ու չպոռնկացա երբեք իմ կյանքում,
Ոչ էլ աշխարհիկ քաղցրությունների
Մահաբույր հաճույքն ես ճաշակեցի»։
Սա էլ է կոչվում անօրենություն
(Թող ների Աստված խոսքերն այս նրան).
Եթե մինչևիսկ ճշմարիտ լինի
Ասածը, մեկ է, սայթաքում է այդ,
Ճիշտ հրեաների ասածի նման, ըստ Զաքարիայի,
Որ փարիսեցու խոսքն է հիշեցնում.
«Գոհությո՜ւն Աստծո, զի հարստացանք»։
Սակայն քանի որ ես ինձ հանձնել եմ
Ամենագիտակ Աստծո ատյանին,
Որ մտքում եղած աներևույթներն անգամ կշռելով՝
Դրանց համար ինձ ուզում է դատել
Ամենաիրավ պատժի հատուցմամբ,
Չեմ կերպարանի ամենատեսին,
Չպիտի կեղծեմ քննողի առաջ, [
Չպիտի ստեմ չկատարվածներն իսկ նկատողին,
Խաբեբայությամբ չեմ ջանա մտնել նրա աչքը ես,
Չեմ քողարկելու ցոփությունն իմ չար՝ բարեշուք
տեսքով,
Չեմ հարգի երբեք անձն իմ ապիկար
Որպես ընտանի, հարազատ պատկեր,
Չեմ խենեշանա օտար զարդերով,
Չպիտի պճնվեմ այլ պայծառությամբ
Եվ ոչ էլ անձիս տգեղությունը
Պիտի պարտակեմ պաճուճանքներով։
Չկա ո՛չ մի մարդ այնքան մեղավոր, այնքան
անօրեն,
Այնքան ամբարիշտ, այնքան անիրավ, այնքան
չարագործ.
Այնքան մոլորված, այնքան սխալված, այնքան
մոլեգնած.
Այնքան խարդախված, այնքան շաղախված,
Այնքան ամաչած ու դատապարտված,
Որքան որ ես եմ.
Միմիայն ե՛ս եմ, և ուրիշ՝ ոչ ոք.
Ե՛ս եմ համայնը, և ամենքինն է պարփակված իմ մեջ։
Ո՛չ ամենևին հեթանոսները, որ անգետ էին,
Ո՛չ հրեաները, քանզի կուրացան,
Ո՛չ տգետներն ու խաժամուժ մարդիկ,
Քանզի զուրկ էին իմաստությունից.
Միայն ե՛ս, քանզի, որպես իմ անձին
ամբաստանություն.
Վարժապետ անուն նույնիսկ կրեցի.
Կոչվեցի ռաբբի, ռաբբի՜, եղծելով գովեստն առ
Աստված,
Անվանվեցի և բարի, եղկություն ինձ ժառանգելով.
Մարդկանցից նաև սուրբ վկայվեցի,
Երբ անմաքուր եմ Աստծո առաջ.
Դիտվեցի արդար, երբ ամբարիշտ եմ բոլոր կողմերով.
Գովասանքներով մարդկանց՝ հրճվեցի,
Որ Քրիստոսի ատյանում ձաղվեմ.
Դեռ ավազանից կոչվեցի արթուն,
Սակայն ննջեցի մահաբեր քնով.
Հսկող հորջորջում նույնիսկ ստացա օրս փրկության,
Սակայն աչքերս փակեցի ամուր զգաստության դեմ։
Ահա և այժմ՝ արդար դատաստան,
հանդիմանություն,
Նոր կշտամբանք, հին դատապարտություն,
Ամոթանք դեմքի ու հոգու տագնապ,
Քննություն՛ փոքր բաների համար,
Որ ունեն կշիռ մեծամեծերի։
Գ
Բայց դու, միակ տեր Աստվա՜ծ մարդասեր,
Անքինախնդիր ու երկայնամիտ,
Կսկծեցուցիչ ինքնադատական
Նախատինքներն այս վերջին օրն ահեղ
Համարի՛ր որպես դատապարտություն մեղապարտ
անձիս։
Թող որ չլսեմ այս բոլորն այլևս քեզանից,
գթա՜ծ,
Քանի որ դրանք ինքս ինձ անձամբ վերագրեցի.
Ջնջի՛ր, ուրեմն, ու վերացրո՛ւ
Դատապարտության կնիքն ինձանից,
Որ կապված եմ քեզ տենչանքով հոգուս,
Անհետացրո՛ւ այս ամոթալի
Նախատինքները խայտառակության,
Ծածկի՛ր մերկ մարմնիս տգեղությունը աջով քո
կարող,
Պարգևի՛ր հանգիստ մեղքի բեռներով
Սաստկապես ծեծկված բազմաչարչարիս,
Կարգի՛ր ինձ բարվոք վերելքի ճամփա՝ կյանքիդ
հասնելու,
Որպես հիշատակ քո ողորմության՝
Ապահովի՛ր ինձ կատարյալ կյանքով՝ մահվանից հետո,
Օրհնյա՜լ երկնքում ու երկրի վրա
Եվ բարեբանյա՜լ ըստ ամենայնի՝
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Թագաւոր բարձրեալ, հզաւր, ահաւոր,
Աւրհնեալդ միայն Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Քո է փոխարկիլ յանակնկալս կենաց յուսահատութեան
Զսատակիչ անէծս առ կեցուցանող աւրհնութիւնս,
Զպարսաւանս վհատութեան` առ զուարթացուցիչ գովութիւն,
Ընդ ամաւթոյն` համարձակութիւն,
Ընդ պատկառանացն` պատիւ,
Ընդ տարագրութեանն` յոյս բարութեան,
Ընդ բաժանմանն` ակնկալութիւն միութեան,
Ընդ սպառնականացն բանից` ողոքական սփոփանս,
Ընդ միանգամ դատապարտութեանն` կրկին ազատութիւն:
Բ
Ողորմեաց, Տէր, մահու մեղապարտիս,
Յաւուր արձակման շնչոյս կենդանութեան,
Մինչ աչացս ողորմագին հայեցուածս ի բարձունս կողկողիցի`
Զբազմարկածեան ուղւոյն զանզերծ ընթացիցն
Զանփախչելին ճանապարհ յաչս բերելով`
Մտացս տեսմամբ ամենայնիւ վտանգեալ:
Եւ ի յերդ բնակութեան յարկիս նկատեալ յելիցն շաւիղ,
Թշուառացեալ կիսամեռութեամբ, դիմաւք այլայլութեան,
Տատանմամբ մատանցս, կարկամ հառաչմամբ,
Նուազ հեծութեամբ, նրբական ձայնիւ,
Յոգի թախծութեան յոգնամասնեայ տարակուսանաց`
Ի խորոցս աներեւութից զգործեցելոցս ողբալով հառաչեմ:
Կարող ես, բարեգութ, եւ անդ հրաշագործել
Յաւէտ զաւրեղութեամբ` ասելով,
Թէ` Ողջ եղիջիր յոգւոյդ խորտակմանէ,
Եւ կամ` Թողեալ լիցին քեզ մեղանք քո,
Եւ կամ թէ` Երթ ի խաղաղութիւն` սրբեալ ի մեղաց:
Եւ զոր յայնմ ժամու ոչ ժամանեցից պաղատիլ,
Այսաւր, ընկալցիս մարդասիրապէս,
Ով երկայնամիտ, բազմաշնորհ, ամենակեցոյց:
Գ
Յորժամ, որ այժմս բանապաճոյճ,
Խրոխտաձայն, սիգացող, բարձրապարանոց,
Անկեալ դնիմ դի անկենդան, կարկեալ ի խաւսից,
Կաշկանդեալ ձեռաւք, լքեալ անդամաւք,
Խփեալ շրթամբք, կափուցեալ աչաւք,
Տախտակ անշարժուն, կոճղ կիսայրեաց,
Արձան անզգայ, պատկեր անբարբառ, գոյութիւն անշունչ,
Ողորմելի տեսիլ, աշխարելի կերպարան,
Ողբալի աւրինակ, եղկելի դէմք,
Արտասուելի նմանութիւն, լռեցեալ լեզու,
Ցամաքեալ խոտ, թաւթափեալ ծաղիկ,
Ծորեալ գեղ, շիջեալ ղամբար,
Դատարկ կոկորդ, խոպանացեալ սիրտ,
Աղխեալ ազդարան, սպառեալ աղբիւր,
Թալկացեալ մարմին, ժողխեալ որովայն,
Քակտեալ տաղաւար, կոտորեալ ոստք, բաժանեալ յաւդք,
Հատեալ ծառ, սղոցեալ արմատ, թողեալ տուն,
Հնձեալ արտ, ստորախուզեալ բոյս,
Աւտարացեալ բարեկամ, մոռացեալ պահեստ,
Թաղեալ գարշութիւն, մերժեալ ատելի,
Բարձեալ խէթ, անարգեալ կմախք
Եւ իբր զանպիտան` առ ոտն կոխեալ,
Կարաւտեալ այլոց մաղթանաց,
Որք զհաւատոց թշուառիս ձայնիւ նուագեալ աղերս հառաչման
Ցաւղով արտասուաց բարերարիդ գթութեան
Ի բարձունս տարածանեն:
Զառ քեզ դարձն յեղանակեն արգահատելով, զոր աւրհնեմ,
Զնշան խաչիդ փրկութեան` զոր երկրպագեմ,
Զյարութեանն ճշմարտութիւն` որում հաւատամ,
Զփառացդ քո յայտնութիւն` զոր փառաւորեմ,
Զդատաստանիդ ահաւորութիւն` զոր խոստովանիմ,
Զբանիցդ յանդիմանութիւն` յորմէ զարհուրիմ,
Զհոգւոյդ Սրբոյ ինձ ուղեկցութիւն` զոր պաշտեմ,
Զաւծմանդ տեառնագրութիւն` զոր եւ համբուրեմ,
Զթագաւորելն ընդ քեզ, Տէր Յիսուս, որում պաղատիմ:
Արդ, լքաւ, մերժեցաւ, բարձաւ, տրոհեցաւ, փախեաւ, սրացաւ,
Տեղի ետ կցորդութիւն զուգութեան կենցաղոյս կենդանութեան,
Եւ յոյսդ, որ ի քէն պարգեւ,
Մնացական եւ անջնջական յիշատակարան պահեցաւ:
Դ
Տես ողորմութեամբ եւ տարակուսանս վտանգելոյս,
Միայն բարեգութ, փառաբանեալ Որդի Աստուծոյ,
Քաւել, բժշկել, կենագործել,
Պաշտպանել, նորոգել, նկարել, կանգնել, հաստատել,
Վերստին ստեղծագործել յերջանիկն անարատութիւն:
Քո է կարողութիւն, քո է փրկութիւն, քո` ողորմութիւն,
Չիք քո անկարութիւն, այլ ամենեւին զաւրութիւն,
Բարձրութիւն, իշխանութիւն, անվախճան թագաւորութիւն,
Իսկութիւն, ինքնութիւն, ամենատեղի բացարձակութիւն,
Բարերարութիւն, լուսաւորութիւն,
Փառաւորեալ տիրապէս, անպակաս եւ անյաւելուած,
Խնկեալ խորհրդով անթարգմանելեաւ յԵրրորդութեանդ սրբում,
Գոհաբանեալ յաւէտ եւ եւս առ սմին`
Ի նոյն պաշտաւն հաւասարութեան միապատիւ զուգականութեան
Երէկ եւ այսաւր եւ յաւիտենից յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Թագավոր, բարձրյալ, հզոր, ահավոր, Օրհնյա՜լդ միայն,
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Լոկ դո՛ւ կարող ես հուսահատ կյանքի անհուսության մեջ
Սատակիչ անեծքներն ապրեցնող օրհնությա՜ն փոխել,
Եվ վհատեցուցիչ պարսավանքները զվարթարար գովքի.
Ամոթի փոխարեն համարձակություն շնորհել,
Պատկառանքի փոխարեն՝ պատիվ,
Տարագրության փոխարեն՝ բարության հույս.
Բաժանման փոխարեն՝ միության ակնկալություն,
Սպառնական խոսքի փոխարեն՝ ողոքական սփոփանք
Եվ մեկ անգամ դատապարտության փոխարեն՝
կրկնակի ազատություն213Այսինքն՝ ազատություն մեղքից ու մահից::

Բ

Ողորմիր, Տե՛ր, մահվան արժանի մեղապարտիս,
Ողորմի՛ր այնօր, երբ կենդանության շունչս կարձակեմ.
Երբ նայվածքս խեղճ դեպի վեր կուղղեմ ես կողկողագին,
Հույժ տանգնապահար հոգուս տեսությամբ աչքի առջև բերելով
Այն վտանգավոր ճամփան, որտեղ անխուսափելի կերպով անպայման պիտի ընթանամ.
Եվ բնակելի իմ տան երդիկից ելքիս շավիղը դիտելով թշվառ կիսամեռությամբ,
Այլայլված դեմքով, մատների տարտամ տատանումներով,
Կարկամ հառաչմամբ, նվազ հեծությամբ, ձայնով նվաղած,
Եվ բազմապիսի տարակույսներով լի տխուր հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ գործած բազում մեղքերի համար ողբով հառաչեմ:
Բայց դու, բարեգո՛ւթ, կարող ես նույնպես և ա՛յդ ժամանակ
Զորավորապես հրաշագործել, ասելով ինձ.-

«Թող փրկվի հոգին քո խորտակումից և առողջանա»,
Եվ կամ՝ «Թող ներվեն քո մեղքերը քեզ»,
«Գնա՛ խաղաղությամբ՝ մեղքերից մաքրված»:
Այն պաղատանքները, որ չպիտի կարողանամ հասցնել քեզ այդ ժամին,
Ընդունիր այսօ՛ր մարդասիրաբար,
Ո՜վ երկայնամիտ և բազմաշնորհ ամենակեցույց:
Եվ մինչդեռ այժմ պերճախոս եմ ես խրոխտաձայն, սիգացող և բարձրապարանոց՝
Այնժամ դիակի պես պիտի պառկեմ ես անկենդան, անխոս,
Կաշկանդված ձեռքով, թույլ անդամներով,
Խուփ շրթունքներով, փակված աչքերով,
Իբրև տախտակ անշարժ, կոճղ կիսավառ,
Արձան անզգա, պատկեր անբարբառ, անշունչ գոյություն,
Ողորմելի տեսիլ, ողբալի կերպարանք, տխրալի տիպ,
Եղկելի դեմք, արտասվելի նմանություն, համրացած լեզու,
Չորացած խոտ, թոթափված ծաղիկ, ծյուրած գեղեցկություն,
Շիջած լապտեր, դատարկ կոկորդ, խոպանացած
սիրտ, Թալկացած մարմին, քայքայված որովայն,
Քանդված տաղավար, կոտրված ոստեր, անջատված հոդեր,
Կտրված ծառ, սղոցված արմատ,
Լքված տուն, հնձված արտ, արմատախիլ բույս,
Օտարացած բարեկամ, մոռացված պահեստ, թաղված գարշություն,
Մերժված ատելի, վերացված խոչընդոտ, անարգված կմախք,
Եվ իբր անպիտան ոտնակոխ եղած՝ կարոտ ուրիշների աղոթքներին,
Որոնք թշվառիս հավատքի ձայնով հառաչալից աղերս նվագեն պիտի
Արցունքի ցողով տարածելով այն քո բարձունքն ի վեր՝
Բարերարիդ գթությա՜նը:
Նրանք լալագին զղջումով պիտի երգեն դարձը դեպի քեզ, որ օրհնում եմ ես,
Նշանը փրկարար խաչիդ, որին երկրպագում եմ,
Ճշմարտությունը հարության, որին հավատում
եմ, Փառքիդ հայտնությունը, որը փառավորում եմ,
Դատաստանիդ ահավորությունը, որ խոստովանում եմ,
Խոսքերիդ հանդիմանությունը, որից զարհուրում եմ,
Սուրբ Հոգուդ ուղեկցությունն ինձ, որ պաշտում եմ,
Մկրտությունը քո օծման, որ և համբուրում եմ,
Քեզ հետ թագավորելը, Տե՜ր Հիսուս, որի համար պաղատում եմ:
Եվ այսպես ահա՛, թեև թուլացավ, հեռացավ, վերացավ,
Մասնատվեց, փախավ, սլացավ
Եվ տեղի տվեց կենդանությունն իմ կենցաղի,
Բայց քո պարգևած հույսը հաստատուն՝ պահված է իմ մեջ,
Որպես մնայուն և անջնջելի հիշատակարան:

Գ

Տե՛ս ողորմությամբ տարակուսանքները վտանգյալիս,
Միա՜յն բարեգութ ու փառաբանված Որդիդ Աստուծո,
Որպեսզի քավես, բժշկես դու ինձ և կենագործես,
Պաշտպանես, նորոգես, նկարես, կանգնես, հաստատես
Եվ վերստին ստեղծագործես երջանիկ անարատությամբ:
Քոնն են կարողությունը, փրկությունն ու ողորմությունը.
Չունես դու անկարողություն, այլ՝ լիուլի զորություն.
Բարձրություն, իշխանություն, անվախճան թագավորություն,
Իսկություն, ինքնություն, ամենուրեք բացարձակություն,
Բարերարություն, լուսավորություն:
Փառավորյալ ես դու տիրապես, անպակաս և անհավելված,
Խնկված՝ խորհուրդով անբացատրելի Սուրբ Երրորդությամբդ,
Նաև առհավետ գովաբանված՝
Հավասարազոր և համապատիվ համագոյության երկրպագությամբ,
Երեկ և այսօր և հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Թագավո՛ր բարձրյալ, հզոր, ահավոր,
Օրհնյալդ միայն տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Կարող ես կյանքի հուսահատության անեծքն սպանիչ
Փոխել օրհնության կենդանապարգև,
Պարսավանքները վհատեցնող՝
Զվարթացուցիչ գովասանքների,
Ամոթի դիմաց՝ համարձակություն,
Լքվածության տեղ՝ պատիվ շնորհել,
Տարագրման տեղ՝ բարիքների հույս,
Բաժանման դիմաց՝ միավորվելու ակնկալություն,
Ահաբեկչական խոսքի փոխարեն՝
Մխիթարություն ամենագորով
Եվ միապատիկ դատապարտության
Դիմաց՝ կրկնակի ազատագրում։
Բ
Ողորմի՜ր մահվան մեղապարտիս, տե՜ր,
Կենդանի շունչս փչելու պահին,
Երբ կողկողագին բարձունքիդ հառվի հայացքս
տարտամ,
Եվ տագնապահար մտքիս տեսությամբ աչքիս դեմ
բերեմ
Բազմավտանգ ու անճողոպրելի,
Անխուսափելի ընթացքիս ուղին,
Երբ հարկիս երդից շավիղը ելքիս
Դիտելով թշվառ կիսամեռությամբ,
Այլայլված դեմքով, մատներով դողդոջ,
Կարկամ հառաչմամբ, նվաղ հեծությամբ, ձայնով
կերկերուն
Բազմատարակույս թախծալի հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ արարքների համար հառաչեմ։
Բայց դու կարող ես, անշուշտ, բարեգո՛ւթ,
Եվ այն ժամանակ զորավորապես հրաշագործել
Ասելով ինձ, թե՝ «Թո՛ղ առողջանա խորտակված
հոգիդ»,
Եվ կամ՝ «Թո՛ղ ներվեն քո մեղքերը քեզ»,
Կամ՝ «Գնա՛ հանգիստ, սրբված մեղքերից»։
Իսկ այն, ինչ որ ես չպիտի հասցնեմ այնժամ
պաղատել,
Ընդունի՛ր այսօր մարդասիրաբար,
Ո՛վ երկայնամիտ, բազմաշնորհ ու ամենակեցույց։
Զի ես, որ այժմ այսպես պերճախոս,
Խրոխտաձայն եմ, սիգաքայլ, հպարտ,
բարձրապարանոց,
Այնժամ մեկնված՝ պիտ պառկեմ որպես
Անկենդան դիակ, անխոս, անլեզու,
Ձեռքերս կապված, խեղ անդամներով,
Շրթունքներս խուփ, աչքերս փակված,
Իբր անշարժ տախտակ, կիսայրված խանձող,
Անզգա արձան, անբարբառ պատկեր,
Անշունչ գոյություն, խղճալի տեսիլ,
Եղկելի կերպար, ողբալի տիպար,
Ողորմելի դեմք, արտասվելի տեսք, համրացած լեզու,
Խորշակահար խոտ, թոթափված ծաղիկ,
Այլակերպված գեղ, մարած մի կանթեղ,
Սնամեջ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Գոց զգայարան, ցամաքած աղբյուր,
Թալկացած մարմին, նեխած որովայն,
Քանդված տաղավար, ջարդոտված ոստեր, մասնատված
հոդեր,
Կտրատված մի ծառ, սղոցված արմատ, բարձիթողի
տուն.
Հնձած անդաստան, արմատախիլ բույս,
Մոռացված պահեստ, օտար բարեկամ,
Թաղված գարշություն, մերժված ատելի,
Խափանված արգելք, անարգված կմախք,
Որպես անպիտան դարձած ոտնակոխ,
Մի կարիքավոր այլոց մաղթանքին,
Որոնք թշվառիս հավատքի ձայնով՝
Հառաչախառն ու արտասվացող
Աղերսի երգեր ուղղելով մեծիդ բարեգթության՝
Բարձունքներն ի վեր պիտի տարածեն,
Նվագեն օրհնանքն իմ՝ դարձիս առ քեզ,
Պաշտամունքս՝ քո փրկիչ նշանի,
Մեծիդ հարության ճշմարտության՝ իմ հավատն
աներեր,
Բարեբանումս՝ փառքիդ հայտնության,
Խոստովանանքն իմ՝ մեծ դատաստանիդ
ահավորության.
Զարհուրանքս՝ քո կշտամբանքներից,
Երկրպագումն՝ ինձ ուղեկից Հոգուդ,
Համբույրս՝ օծմանդ տյառնագրության
Եվ պաղատանքս՝ թագավորելու քեզ հետ, տե՛ր
Հիսուս:
Արդ, թեև լքվեց, մերժվեց, բաժանվեց,
Քշվեց, սլացավ, փախավ, վերացավ,
Զրկվեց այս կյանքի գոյակցությունից կենդանությունն
իմ,
Բայց քո պարգևած հույսը մշտապես
Պահվում է իբրև մի հարամնա ու անջնջելի
հիշատակարան։
Գ
Տե՛ս ողորմությամբ՝ վարանումները
տարակուսյալիս,
Միայն բարեգութ և փառաբանված որդի՜ Աստծո,
Որպեսզի քավես, բուժես, նորոգես,
Կյանք տաս, պաշտպանես, պատկերավորես,
Վերականգնես ու վերահաստատես,
Ստեղծագործես կրկին երջանիկ անարատությամբ.
Ջի քո ձեռքում են և՛ կարողություն,
Ե՛վ փրկագործում, և՛ ողորմություն.
Անկարությունից բոլորովին զերծ
Զորություն ես դու ամենակատար,
Անհաս բարձրություն, իշխանություն և
Թագավորություն անվախճանական,
Ինքնէ իսկություն, բացարձակություն ամենատեղի,
Բարերարություն, լուսավորություն,
Որ պսակված ես փառքով տիրապես,
Առանց պակասի ու անհավելված,
Խնկված խորհրդով անհաս, անմեկին սուրբ
Երրորդության
Եվ գոհաբանված հավիտենապես
Հավասարազոր ու միապատիվ
Համագոյության երկրպագությամբ՝
Երեկ և այսօր և հավիտենից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Արքայ երկնաւոր, Տէր բոլորեցուն,
Առ ամենայն բան յամենայնի միշտ երկայնամիտ,
Աստուծոյ կենդանւոյ անքնին Որդի,
Ահա անդ է ողորմելն իսկապէս,
Յորում հատաւ ակնկալութիւն վաստակոյն,
Անդ է բարեգործելն,
Յորում տեսութիւն իմաստիցն խափանեցաւ,
Յայնմ ժամու է մարդասիրելն,
Յորում տկարութեանն վտանգ
Պաշարեալ տիրեաց ներքոյ եւ արտաքոյ,
Անդանաւր է բժշկութիւն աստուածային քո ձեռինդ,
Յորժամ բնաւ անդամոցն տեղի ետ կենդանութիւն,
Այն վայր է այցելութեան,
Յորում ելք հնարից ոչ գոյ,
Այն է քո մեծութիւն,
Յորժամ զյուսահատութեան վէրն առողջացուսցես,
Այն է հարազատ քում ազգակցութեան,
Եթէ յանակնկալն ժամու արուեստաւորեսցես փրկութիւն,
Այն է հանդիսարան քում յաղթանակի,
Եթէ զփակեալն մուտս կենաց ի սպասումն շնչոյս բացցես,
Այն են քո շնորհք վայելչականք,
Եթէ զչարեացս իմոց մոռացեալ` զբարեացդ քո յիշեսցես,
Յայսմ ես անոխակալ,
Եթէ ապախտաւորիս ընդ երախտաւորացն խնամարկեսցես,
Ի սոսին ծանեալ գիտացից,
Եթէ նայեցար ի նուէր բանիս նախնի գթութեամբդ,
Եթէ զսովորութիւն չարեացս բարձցես:
Բ
Յաղագս այսորիկ հիւսին բանք,
Եւ եղանակին նուագերգութիւնք,
Յորժամ տէրն բարի` չարն ծառայի
Զբարեգործացն պարգեւեսցէ,
Որ մինչ իրաւամբք մնասցէ բանտի,
Նա յարքայական ապարանս զնա հանգուսցէ,
Մինչ հրաւիրեալ է ի գուբ տղմոյ,
Նա ի բազմականս ամենապատիկս գահոյից գրգեցուցանիցէ,
Մինչ բրելոյ զաչսն դիտեսցէ,
Նա ի բարձրութիւն բերկրութեան հայեցուցանիցէ,
Մինչ ծայրատութեան մատանցն սպասէ,
Նա մատանի համարձակութեան մատուցանիցէ,
Մինչ հայի հարուածոց գանից,
Նա գթոց գիրկս արկանիցէ,
Մինչ պատրաստեալ յուսայ կորստեան,
Նա երեւելի տեսողաց բազմաց առնիցէ,
Մինչ ակն ունի սատակման մահու,
Նա ընդ կենացն եւ փա~ռս ընծայեցուսցէ,
Մինչ հատման գլխոյն նայեսցի,
Նա զնոյն պսակաւ պայծառացուցանիցէ:
Այս պտուղք աւրհնութեան, գթած, սքանչելարմատ քում շառաւիղաց,
Այս արգասիք կենաց արարչականդ քո հրամանաց,
Այս իղձք խորհրդոց խոստովանեալդ քո տենչանաց,
Այս նշոյլք լուսոյ ամենասփիռդ ճառագայթից,
Այս ախորժութիւն ճաշակաց բարեբանեալդ քո քաղցրութեան:
Գ
Քո միայնոյ են այսոքիկ, Տէր,
Ի քէն ազդեցաւ գրել ինձ զսոսին:
Ահա զքոյսդ յատուկ աղերս աղաչեմ, աւրհնեալ,
Ի քոյոց այտի պարգեւեալ շնորհեա:
Բաց, Տէր, զգանձս քո բարիս, ըստ աղերսանաց առակին,
Մի խառնեսցես ի համբարս բարեացդ քոց ի չարեացն իմոց:
Մի շտեմարանեսցես զատելիսն քո, որ են ոխութիւնք եւ ցասմունք,
Ընդ սիրելիսն քո, որ են գթութիւնք եւ ողորմութիւնք:
Մի պահեսցես ի ստացուածս քո պաշտելիս զանախորժելիսն քո,
Որ են մթութիւնք եւ դաժանութիւնք,
Եւ զիմ վնասելիսն, որ են մեղք եւ թշուառութիւնք:
Մի գրեսցես աջովդ աւրհնութեան ի մատենիդ կենաց
Զմուրհակ պարտուց իմոցս անիծից,
Այլ զանհնարաւորս ինձ համարեալս`
Մեծացուսցես կրկին առաւել զանուն քո, Տէր, ի նոսին,
Ցուցանել զդոյն ինձ դիւրինս եւ հեշտականագոյնս:
Դ
Շատ են իմ պարտիքս եւ անդր քան գթիւ,
Այլ ոչ այնքան հրաշալիք, իբրեւ զքո ողորմութիւնդ:
Բազում են մեղանքս,
Այլ յաւէտ են նուազեալ առաջի քոյդ ներողութեան:
Յաճախ են չարութիւնքս,
Այլ յաղթական են համայնից,
Հզաւր, ամենակալ, քոյդ մարդասիրութիւն:
Ինձ են անհամար իմոյս անձին բիծք,
Այլ քեզ յոյժ գրաւեալ են ընդ սահմանաւ:
Ոչ են այնքան զաւրաւորք առ կենդանութիւն զէնք մեղանաց
Պատկառեցելոյս պտղաբերութեան,
Որքան յիշատակ մահու կենդանւոյդ`
Առ վանումն կործանողին բռնութեան:
Զի՞նչ ազդեսցէ փոքր խաւար աւուրդ Աստուծոյ,
Զիա՞րդ բաւեսցէ դոյզն ինչ աղջամուղջ մեծիդ ճառագայթից,
Զիա՞րդ համբարձցի, կշռեսցի ընդ խաչի քո կրից
Խակութխն հեշտութեան մարմնոյս տկարութեան:
Զի՞նչ երեւեսցի յաչս ամենակալիդ քո առատութեան
Կոյտք մեղանաց ամենայն տիեզերաց.
Ահա կոշտ մի հողոյ դիւրափխրելի`
Ի կարծրութենէ բախման վանեցեալ,
Իբր զպղպջակ անձրեւոյ`
Բազմազեղ հոսմամբ քո կամաց չքացեալ, պայթեալ անդստին:
Ե
Զի՞նչ պիտոյ են քում զաւրութեանդ ամենահնարդ կարողութեան
Ժամանակաց առաւելութիւն առ յանցուածոց իմոց քաւութիւն,
Ոչ քթթել մի ական,
Ոչ խուն մի տեսութիւն ածանցական,
Ոչ սակաւ մի նայեցուած փայլական,
Ոչ կիսամասնեայ յամրութիւն,
Ոչ փութացելոց ոտից յեղյեղումն,
Ոչ յելից բարձրութենէ միոյ կանգնոյ կաթի անկելոյ,
Ոչ գիծ մի չափոյ մտաց հետեւեցելոյ,
Ոչ նշողից արագութիւն,
Ոչ շնչոյ տուրեւառութիւն,-
Ոչ ինչ յայսմ յանգոյ եւ յանտպաւորական նմանութենէ
Անձեւ աւրինակաց յաւէտ անկայից`
Այնքան առժամայնք կամ հարեւանցիկք,
Որքան եղծմունք, ցնդմունք եւ հալմունք
Մեղացս սառնամանեաց պահեստի` քումդ զաւրութեան,
Աստուած ամենայնի Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Որդին անքնին կենդանւոյդ Աստուծոյ:
Որ տաս, պարգեւես արեւ քաղցրութեան չարաց ընդ բարիս
Եւ անձրեւես երկաքանչիւրոցն անաչառապէս,
Կշռես, սահմանես իրաւամբք եւ զվտանգս կրիցն հաւասարաբար,
Որոց մեծ է հանգիստն առ ակնկալութիւն պարգեւին`
Փոքր խթանաւ փորձութեան զսակաւութիւն պարտուցն աստէն վճարես,
Իսկ որ զերկիր ընտրեցին` ներես ողորմութեամբ,
Տալով եւ սոցա դարման ընդ նոցա` միշտ առ քեզ դարձին սպասես:
Եւ քեզ փա~ռք ամենազաւրիդ առ ամենայն հրաշագործութիւն
Բարեխնամող երկայնմտութեան,
Աւրհնեալ յաւիտեան:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԴ

Սրտի խորքից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արքա՛ երկնավոր, դու Տե՜ր բոլորի,
Ամեն բանի մեջ և ամեն դեպքում միշտ երկայնամիտ,
Կենդանի Աստուծո անքնին Որդի:
Այնտեղ պետք է ողորմել իսկապես,
Ուր կտրված է հույսը վաստակի.
Այնտեղ պետք է բարեգործել,
Ուր խափանված է մտքի տեսողությունը.
Ա՛յնժամ պետք է մարդասիրել,
Երբ տկարության վտանգն է պաշարել ներքուստ և արտաքուստ.
Այնտե՛ղ է անհրաժեշտ ձեռքիդ բժշկությունն աստվածային,
Ուր տեղի է տվել բոլորովին անդամների կենդանությունը.
Այնտե՛ղ պետք է լինի այցելությունը,
Ուր ելքի հնար չկա.
Այնժա՛մ է քո մեծությունը,
Երբ անհուսալի վերքն առողջացնես.
Ա՛յն է հարազատ քո բնությանը,
Որ անակնկալ ժամին փրկության համար հրաշագործես,
Ա՛յն ժամանակ հանդես կգա քո հաղթանակը,
Երբ վերջին շնչիս՝ կյանքի փակված դուռն իմ առջև բանաս.
Այն են շնորհներդ վայելչական,
Որ մոռանալով իմ չար գործերը՝ քո բարիները հիշես,
Նրանո՛վ ես դու անոխակալ,
Որ ապերախտիս երախտագետի հետ խնամարկես.
Այնժամ ես միայն պիտի հասկանամ,
Թե ընդունեցիր բանավոր նվերս՝ նախկին գթությամբդ,
Եթե վերացնես իմ չար սովորությունները:

Բ

Այս պատճառով են հյուսվում ճառեր ու նվագերգություններ եղանակվում,
Երբ Տերը բարի՝ բարեգործներին հասանելիքից պարգևատրում է և՛ չար ծառային:
Այնպես որ մինչ նա բանտի է սպասում իրավամբ՝
Տերը նրան արքայական ապարանքի մեջ է նստեցնում.
Մինչ կանչված է նա տղմուտ գուբի մեջ բնակվելու,
Նրան ամեն տեսակի կոչունքների մեջ գահերի վրա է բազմեցնում.
Մինչ նայում է նա, որ աչքերը փորեն,
Նայվածքը նրա ուղղում է դեպի ուրախ բարձունքներ.
Մինչ սպասում է նա իր մատների ծայրատումին,
Համարձակության մատանի է մատուցում նրան214Ղուկ. ԺԵ. 22.
Մինչ վախենում է գանակոծվելուց,
Նրան գթառատ իր գիրկն է առնում.
Մինչ կորստյան է պատրաստվում ահով,
Բազմության առաջ, ի տես բոլորի՝ վեր է բարձրացնում.
Մինչ նա սատակիչ մահվա՛ն աչք ունի,
Նրան կյանքի հետ տալիս է և՛ փառք.
Մինչ սպասում է իրեն գլխատեն, Նրան պսակով է պայծառացնում:
Սրանք են, գթա՜ծ, պտուղներն օրհնյալ քո սքանչելարմատ շառավիղների.
Սրանք են կյանքի արգասիքները քո արարչական հրամանների.
Սրանք են ըղձալի խորհուրդները քո խոստովանված տենչանքների.
Սրանք են լույսի ճաճանչները քո ամենասփյուռ ճառագայթների.
Սրանք են ախորժելի ճաշակները քո բարեբանյալ քաղցրության:

Գ

Եվ այս բոլորը քոնն են միայն, Տե՜ր,
Քո ներշնչումով եմ գրել սրանք.
Ուստի ես, օրհնյալ, աղաչում եմ քեզ, այդ պարգևներիցդ ի՛նձ էլ շնորհիր.
Բա՛ց, Տեր, քո բարիքների գանձարանը, ըստ առակողի աղերսանքների:
Բարիքներիդ ամբարներում չխառնես դու իմ չարիքներից.
Չշտեմարանես քեզ համար սիրելի գթության և ողորմության հետ ատելի ոխեր և բարկություններ.
Քո պաշտելի ստացվածքներում չպահե՜ս քեզ համար անախորժ մթություններ ու դժնություններ,
Եվ ինձ վնասող մեղքեր ու թշվառություններ:
Կյանքիդ մատյանում քո օրհնյալ աջով չգրե՜ս դու պարտամուրհակն իմ անեծքների,
Այլ ինձ համար անհնար համարվածները դյուրին ու հեշտ ցույց տալով՝
Կրկնակի անգամ և է՛լ ավելի մեծացնես դու քո անունը, ո՜վ Տեր:
Տալիքներս շատ են և անհաշիվ,
Բայց քո հրաշալի ողորմությունն անհամեմատ ավելի է.
Բազում են մեղանչանքներս,
Բայց ներողությանդ հետ համեմատած՝ շա՜տ քիչ են նրանք,
Հաճախակի են չարություններս,
Բայց հաղթող է միշտ ամեն բանի դեմ մարդասիրությունդ, ո՜վ ամենակալ.
Անձիս արատներն ի՛նձ համար են ծանր և անթվելի,
Բայց քեզ համար խիստ թեթև են նրանք և սահմանափակ.
Ամոթապարտիս պտղաբերած մեղքերի զենքերն այնքան զորեղ չեն կենդանանալու,
Որքան հիշատակն անմահիդ մահվան՝ կործանողի բռնությունը վանելու համար:
Փոքրիկ խավարն ի՞նչ կարող է ազդել Աստծուդ լույսին.
Դույզն աղջամուղջը ինչպե՞ս դիմանա ճառագայթներիդ.
Քո խաչելության չարչարանքի հետ ինչպե՞ս կշռվի
Իմ տկար մարմնի հեշտասեր խակությունը.
Ամենակալիդ առատության աչքին ի՞նչ են որ մեղքերի կույտերը ողջ տիեզերքի,
Եթե ոչ հողի դյուրափխրուն կոշտ, որ իսկույն ևեթ կփոշիանա քարի հարվածով,
Եվ կամ անձրևի պղպջակ, որ կամքիդ հորդառատ հոսմամբ կպայթի իսկույն և կչքանա:
Քո ամենազոր և ամենահնար կարողությունը
Իմ հանցանքները քավելու համար ժամանակի պետք չունի բոլորովին,–
Ո՛չ ակնթարթի,
Ո՛չ թռուցիկ ակնարկի տևողության,
Ո՛չ կայծակնային կարճատև նայվածքի,
Ո՛չ ամենափոքր ուշացման,
Ո՛չ փութագնաց ոտքի քայլափոխի,
Ո՛չ կանգունաչափ բարձրությունից կաթիլի անկման,
Ո՛չ մտքով քաշված մի գծի,
Ո՛չ լույսի արագության,
Ո՛չ շնչառության չափ միջոցի:
Այս բոլոր անձև, աննշան և անկայուն օրինակներից
Ո՛չ մեկը այնքան առժամյա արագ և փութանցիկ չէ,
Որքան մեղքերիս կուտակված սառույցների հալվելը, ցնդելն ու վերանալը քո զորությամբ,
Աստվա՜ծ բոլորի Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Որդիդ անքնին՝ կենդանի Աստուծո:
Դո՛ւ, որ քաղցր արև ես պարգևում բարիների հետ նաև չարերին,
Եվ անձրևում ես ամենքի վրա անաչառորեն,
Կշռում ես իրավամբ և չափում նրանց վշտերն ու հոգսերն հավասարապես.
Փորձության փոքրիկ խթանով ես դու վճարել տալիս պարտքերը նրանց այստե՛ղ իսկ,
Որոնք մեծ համբերությամբ սպասում են վերին հանգստին:
Իսկ ովքեր երկրային կենցաղն ընտրեցին,
Դու ողորմությամբ ներո՜ւմ ես նրանց,
Սրանց էլ տալով դարման նրանց հետ՝ սպասում ես դու միշտ նրանց դարձին:
Փա՜ռք ամենազորիդ՝
Բարեխնամ երկայնամտությամբ գործած քո բոլոր հրաշքների համար,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Տե՜ր ամենայնի, արքա երկնավոր,
Ամենքի համար, ամեն ինչի մեջ միշտ երկայնամիտ,
Անքնին որդի կենդանի Աստծո,
Այնտեղ իսկապես պետք է ողորմել,
Ուր չքացել է լիովին ամեն ակնկալություն.
Այն ժամանակ է բարեգործել պետք,
Երբ տեսությունն է մտքի խափանված.
Այնժամ պետք է միշտ մարդասեր լինել,
Երբ տկարության վտանգը իսպառ
Տիրապետում է ներսից ու դրսից.
Այն ժամանակ է լինում հարկավոր
Բժշկությունը սրբազան ձեռքիդ,
Երբ բոլորովին տեղի է տալիս կենդանությունը
Մարդու էության բոլոր մասերում.
Այնտեղ պետք է միշտ օգնության հասնել,
Ուր չկա ելքի որևէ հնար.
Այնժամ կերևա մեծությունը քո,
Երբ բուժես վերքերն հուսահատության.
Այն է իսկական քո բնությունը,
Որ անակնկալ ժամին փրկություն հրաշագործես.
Հաղթահանդեսը քո այն կլինի,
Որ վերջին շնչում կյանքի փակված դուռն իմ առաջ բանաս.
Այն է շնորհը քո վայելչական,
Որ մոռանալով չար գործերը իմ՝
Հիշես շարունակ բարությունը քո.
Նրանով ես հենց դու անոխակալ,
Որ ապերախտիս երախտագետի հետ խնամարկես։
Սրանք տեսնելով պիտի համոզվեմ,
Որ այս բանական նվերն իմ առ քեզ
Ընդունել ես դու նախկին գթությամբ
Եվ սովորույթներն իմ, չար ու հոռի, պիտի խափանես։
Բ
Բարեբանություն, գովքեր են հյուսվում,
Եղանակվում են երգ ու նվագներ,
Երբ տերը բարի՝ իր չար ծառային
Վարձատրում է բարեգործների հասանելիքով.
Այնպես որ, մինչդեռ նա սպասում է իրավամբ բանտի,
Սա արքայական ապարանքում է հանգչեցնում նրան.
Մինչ վճռված է նրան տղմի գուբ,
Սա գուրգուրում է պերճաշուք ու ճոխ
Բազմոցների ու գահույքի վրա.
Մինչ սպասում է աչքերն հանելուն,
Հայացքը նրա ուղղում է դեպի զվարթ բարձունքներ.
Մինչ դողդողում է, որ իր մատները պիտի ծայրատեն,
Սա մատուցում է նրան մատանին համարձակության.
Մինչ վախենում է գանակոծումից,
Նրան գթառատ իր գիրկն է առնում.
Մինչ պատրաստվում է ահով՝ կորստյան,
Բազմության առաջ, ի տես բոլորի, վեր է
բարձրացնում.
Մինչ սպասում է տանջամահության,
Կյանքի հետ նաև փառք է շնորհում.
Մինչ բռնված է գլխատման դոդով,
Պսակներով է զարդարում նրան։
Սրանք են, գթա՜ծ, պտուղներն օրհնյալ
Սքանչելարմատ շառավիղներիդ,
Սրանք՝ կենարար արգասիքները
Հրամանների քո արարչական,
Այս է խորհուրդը խոստովանված քո իղձ ու տենչերի.
Լույսի շողերը ճառագայթների քո համայնասփյուռ
Եվ բարեբանյալ ճաշակներն ախորժ մեծիդ քաղցրության։
Գ
Այս բոլորն ահա քոնն են միայն, տե՜ր,
Քանզի գրված են քո ներշնչանքով.
Ուստի և, օրհնյա՜լ, աղաչում եմ քեզ,
Մի՛ թող անկատար աղերսանքն իմ այս,
Որ ուղղված է քեզ քո իսկ բաղձանքով։
Բա՛ց բարությանդ գանձարանը, տե՜ր,
Ըստ առակողի աղերսանքների.
Իմ չարիքներից չխառնես այնտեղ
Ճոխ բարիքների պաշարներին քո.
Սիրելիներիդ՝ ողորմածության ու գթության հետ,
Չշտեմարանես ատելիներդ՝ ոխ ու բարկություն.
Քո նվիրական ստացվածքի մեջ
Չպահես մեծիդ անախորժելի
Մթություններ ու դաժանություններ,
Այլև ինձ համար վնասիչ մեղքեր ու թշվառություն.
Կենացդ գրքում օրհնյալ քո աջով
Չգրես, գթա՜ծ, պարտամուրհակը իմ անեծքների.
Ինձ անհնարին համարվածները
Ցույց տալով դյուրին ու հեշտ չափազանց՝
Առավել ես կբարձրացնես անունը քո, տե՜ր:
Շատ են պարտքերս, չափից ավելի,
Ողորմությունդ, սակայն, անսահման
Բարձր է ամեն մի հրաշալիքից.
Բազմաբազում են մեղանչումներս,
Բայց հույժ նվազ են քո ներողության համեմատությամբ,
Հաճախական են չարություններս,
Բայց հաղթական է ամեն ինչի դեմ
Մարդասիրությունն ամենակալիդ.
Արատներն անձիս համար են ծանր ու անթվելի,
Բայց քեզ համար շատ թեթև են նրանք ու սահմանափակ.
Ամոթահարիս պտղաբերած ողջ
Մեղքերի բեռներն այնքան ուժ չունեն կենդանանալու,
Որքան հիշատակն անմահիդ մահվան՝
Կործանարարի բռնությունները վանելու համար։
Փոքրիկ խավարն ի՞նչ կարող է անել Աստծուդ լույսին,
Դույզն աղջամուղջը մեծիդ, ճաճանչին ինչպե՞ս դիմանա,
Ինչպե՞ս կշռվի քո խաչելության չարչարանքի հետ
Հեշտասիրական սանձարձակությունն իմ տկար մարմնի։
Ի՞նչ են քո աչքում, ո՜վ ամենակալ,
Բազմակույտ մեղքերն ամբողջ տիեզերքի,
Եթե ոչ, հողի դյուրափխրուն կոշտ,
Որ մի կարծրության բախմամբ՝ անհապաղ
Փոշիանալով կցնդի անհետ,
Կամ թե անձրևի չնչին պղպջակ,
Որը հոսանքով բազմազեղ կամքիդ
Պայթելով՝ իսկույն պիտի չքանա։
Իմ հանցանքները քավելու համար
Ամենահնար զորությունը քո
Պետք չունի ինչ-որ մի ժամանակի.
Ո՛չ ակնթարթի, ո՛չ թեթևակի մի ակնարկության,
Ո՛չ վայրկենապես նետված հայացքի,
Ո՛չ իսկ ավարտին չնչին հապաղման,
Ո՛չ արագոտն մի քայլափոխի,
Ո՛չ մի կանգնաչափ բարձունքից ցայտող կաթիլի անկման,
Ո՛չ մտքով անգամ մի գիծ քաշելու,
Ո՛չ արագության շանթ ու կայծակի,
Ո՛չ իսկ միջոցի մի շնչառության։
Այս բոյոր չնչին անկերպ, անորոշ
Եվ հույժ անկայուն օրինակներից
Ոչ մեկը այնքան առժամանակյա ու փութանցիկ չէ,
Որքան մեղքերիս պահեստում դիզված
Սառցակույտերի հալվել, ցնդելն ու
Անհետանալը մեծիդ զորությամբ,
Աստվա՜ծ բոլորի, տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Կենդանի Ասածո անքնին որդի,
Դու, որ արև ես տալիս քաղցրությամբ
Բարիների հետ նաև չարերին
Եվ անձրևում ես անաչառորեն ամենքի վրա,
Կշռում բաշխում ես իրավամբ նրանց
Հոգս ու վշտերը հավասարապես,
Եվ նրանց, որոնք մեծապես հանգիստ՝
Ակնկալում են պարգևները քո,
Փորձության փոքրիկ խթանով՝ սակավ
Պարտքերն այստեղ ես վճարել տալիս,
Իսկ երկրայինը նախընտրողներին
Ներում ես մեծիդ ողորմածությամբ,
Սրանց էլ դարման տալով նրանց հետ՝
Միշտ սպասում ես դարձերին առ քեզ.
Բոլորի համար՝ փա՜ռք ամենազոր,
Բարեխնամող ու երկայնամիտ հրաշագործիդ,
Օրհնաբանությո՜ւն հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, ընկղմեալ, զմայլեալ եւ իսպառ ծածկեալ ի յանճառութենէ առաւելութեան բազմամասնեայ յաճախութեան մեծիդ երախտեաց, որ ամէնառատ լրմամբ աննուազելեաւ յաջմէ եւ յահեկէ, ի դիմաց եւ ի թիկանց համբարեալ կան անբաւութիւնք` մատուցանեմ, ընծայեմ դարձեալ աստանաւր աւանդ գովեստի դաւանման ճշմարտականի: Զի որպէս երբեմն հերձուածականին չարափառութեամբ, ամենապատիրն խաբէութեամբ նենգողին կարթիւ հատուածեալ ի բաց հերքեցայ` ելեալ ի դրախտէն, արդ, միաւորականաւս այսու ուղիղ ամբծութեամբ ի յաւանդ իսկապէս շնորհի անդրէն միւսանգամ համբարձեալ սովիմբ, ի թռիչս թեւոց լուսոյ ահա յերկինս ժամանեցից հետեւեալ: Այլ քանզի յարգանդէն, յորում յղացայ` հոգեւոր երկամբք ծնիցեալ, զմեծ եւ զերջանիկ դշխոյ անարատ` ամենից կուսից իսկուհի, զպանծալի մայրն իմ գովելի պարտ է կանոնաւ սահմանի բանի արձանագրել յայսմ մատենի, զի ծանիցի, ցուցցի եւ այլոց եւս ապագայիցն ազգաց պատմեսցի որքանութիւն փառաց խնկելոյն` արժանապէս պաշտմամբ պատուեալ իբր մաքուր մարմին ընդ գլխոյ մարդեղութեան Բանին Աստուծոյ` ի յիշատակ ճառիս հաւատոյ Երրորդութեանն դաւանութեան:
Եւ արդ, ի յայս աւրինակ հոգենկար պատկերի բանի, որ զխորանէս լուսոյ յարմարի, ընկալ զիս, գթած, աւրհնեալ, քաւեցեալ եւ սրբեալ ի սմին: Հան սովաւ ի հոգւոյս զնախատինս մեղացս, անմեղս եւ անբիծս ընդ հովանեաւ սորին բազմեցո, յաւել զտկարս ի տունն Դաւթի եւ անդուստ փոխեալ ի տունդ Աստուծոյ, ըստ մարգարէին ձայնի, որ ի քեզ, Յիսուս, ակնարկի: Մի սոսկ զմտիցն եւ մի անաւգուտ զելիցն հետեւութիւն արասցես: Մի զհաւատոյս ջերմութիւն ցուրտ համարեսցիս եւ մի զհամբոյր ողջունիս անկարգ ինչ վարկանեսցիս: Մի զպաշտաւնն ապաշնորհ գրեսցես եւ մի զերկրպագութիւնն անխորհուրդ լքցես: Մի անպտուղ լիցի տեսականութիւն պատկերին, եւ մի աննշոյլ` կերպարանին սքանչելութիւն: Մի անհուր ողջակիզին սպանդ մոռասցի, եւ մի պատարագ ուխտի այս ճառի արտաքոյ ցրեսցի: Մի ճաշակդ լուսոյ ինձ մահու լիցի, եւ մի բաժակ քո կողիցդ արեան ի դատապարտութիւն եղիցի:
Գ
Աղաչեմ զքեզ, Տէր Յիսուս, միդ յէութենէդ, որով զգիտութիւն Հաւր քոյ եւ Հոգւոյդ Սրբոյ ճաշակեալ ծանեաք, քանզի ի քէն իսկ վարդապետեալ զամենապարգեւ կարգս եկեղեցւոյ, ի սմին աղաւթանուէր լուսարան կենաց փրկութեան բարեաց, տարածեալ զսիրտս ձեռաց համբարձմամբ` զայս կնդրուկ բանի բնակողիդ ի սմա, տիրողիդ բնաւից երեքսրբենիդ մատուցեալ, յաւէժ ընծայեցուցանեմք այսու բարբառով բարեշնորհութեան:
Դ
Փառաւորեմք վերաձայնեալ նուագաւք աւրհնութեան երգոց ի հաւատ պաշտաման բանի զբարեհրաման պատճառն եղելոց` զԵրրորդութիւնն անսկիզբն, անհամեմատ բարձրութեամբ, անհասական խորհրդոց եւ անըմբռնելի իմաստից, անզննելի զգայութեանց եւ անբերելի եղելոց, քանակութիւն վերնականն երկնի եւ անսահման ներքնային խորոց, լրութիւն սպառմանց եւ նախադրութիւն սկզբանց, մի` յերից անշփոթ կերպից, եւ երիս` ի միոյ անհատուածելի իսկութեանց, ի վեր քան զմտաց անարգելութիւն` յարաձգեալ ամենայն ուրեք բովանդակ: Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղութիւն, անխառն կերպարան սիրոյ, մեծութիւն անյաջորդ, բարձրութիւն անխոնարհելի, անվատնելի տեսականութիւն, բարերարութիւն աննուազելի, կամք կայուն, հրաման կենդանի, ակնարկութիւն փրկչական, երանութիւն ճշմարիտ, ակնկալութիւն հաւաստի, խոստումն անստելի, աւանդ արգասաւոր, ստոյգ աւետիս, վերամբարձութիւն անձեռնարկելի: Մի Հայր միայնոյ Որդւոյ` միական Հոգւովն պատուեալ, ամենահարուստ բարութեամբ, ամենեւին ունայն ի չարէ, աւրհնաձայն գոհաբանութեամբ, անքնին ներբողիւ գովեալ:
Ե
Մին բարձրեալ ահաւոր անուն` համապատիւն կցորդութեանց, անպատումն ազգականութեանց, եռալուսեանն զուգակցութեանց, անյաւելուածն լրականութեանց, ինքնիշխան կամաւորութեամբ պատուասիրեալ առ Հայրն հանգունատիպ` գործակցութեամբ Հոգւոյն Սրբութեան խոնարհեալ իջեալ ի յերկնից, աննուազ գոլով ընտանի փառացն, հաճեցաւ մտանել յարգանդ մայրենի Աստուածածին կուսին մաքրութեան, յորում աճեցոյց զբոյսն աւրհնութեան ի լուսասահման անդաստանին անարատութեան, ընդ ամենակատարն էութեան համասնեալ յանանջրպետ միականութիւն, թափանցական խառնութեամբ յաստուածութեանն ոգի բաղկացոյց զգոյութիւն շնչոյս հրաշապէս: Որով անստամբակելի երասանաւ սանձաց կրթութեան զստահակութիւնս ի հանդարտեցոյց, եւ կամաւ ընծայեալ խաչին` ամբարձաւ ծաղիկն պտղոյն կենաց ի ծայրս լրութեան անմահականն տնկոյ, ի մահ վիրաւորեցաւ` աստուածութեանն անընդմիջելի ի մերասերն մարմնոյ, որով կենսացոյց զգործին պարտեաց, արարչութեանն իսկութեան ի նմին յաւէտ անբաժանաւրէն ընդ նիւթական մարմնոյն վշտացեալ: Իջեալ ի վայրս խաւարային դժոխոց` եհան զկապուտն իւրաստեղծ ի կապանաց աւցտողին եւ, իբր ի նիրհմանէ քնոյ զարթուցեալ, յինքն նահանջեալ զդիմեցումն մահու, կանգնեցաւ, կենդանացաւ աստուածապէս` ելեալ ի յերկրէ հացն կենաց եւ հովիւն հաւտից բանաւորականաց: Հաւատարիմ եղեւ յաշխարհի եւ երեւեցեալ նոյնութեամբ ամենեւին աննուազելի, որպէս եկն համայն` եւ համբարձաւ բովանդակ, բազմեցաւ նստաւ ի գերունակն գահոյս` նախնականին պարզութեան արարչական փառաւորութեամբ: Զոր խոստովանիմք Աստուած բարերար եւ Տէր բոլորից, որ դատի զամենայն երկիր արդար ընտրութեամբ յաւուրն մեծի, որ ինքն է սկիզբն եւ ինքն` կատարած, նոյն առաջին եւ նոյն առյապայ, անպակաս բովանդակութեամբ թագաւորեալ ի լոյս անմատոյց:
Աւրհնաբանեմք ընդ Հաւր եւ Որդւոյ եւ զանբաժանելի բղխումն` նոցին փառակից Հոգւոյն տէրութեան, որ ստեղծ զբնաւս եւ կենդանածնէ զամենայն, որ անդստին իսկ ի բնէ համապարփակ մթութեան աշխարհակալն միգի շրջէր, նկարէր եւ կերպարանէր ամէնունակ ջուրբքն անբաւութեան երկրատարածն ծովու` ի կատարումն արդեան խորհրդոյս` զսուրբ աւազանն լուսոյ: Նախ արար եւ այժմ գործէ, գոյացոյց եւ միշտ կատարէ արուեստս, սքանչելիս, նախատեսութիւնս սրբասնելոց, ազդմունս աստուածաւրէնս, զաւրութիւնս զարմանաւորս, մարգարէս, առաքեալս, վարդապետս` վարժողս կրթութեան հանճարոյ: Զսրբարանն մատուցման արեանն Քրիստոսի յարդարեաց, քաւութիւնս անձանց, առողջութիւնս մարմնոց ըստ նմանութեան Քրիստոսի ողորմութեամբ հրամայեաց: Մկրտեաց եւ գեր քան զջուր, ինքեան միայն բաւականութեամբ նորոգեաց, լուսաւորեաց: Հանապազ նովին բարեգործութեամբ զաւրանայ: Վկայեաց միածնին աստուածութեանն ի հոսանսն Յորդանանու, աւրինակաւ տեսութեան ամպոյ ցուցաւ ձայնիւ Հաւր ի լերինն Թաբորական: Ի նոյն տիպ նմանութեան հովանի եղեւ Յակոբեան տոհմին ի յելսն Եգիպտոսի, յուղեգնացութիւն զաւրավարութեանն Մովսեսի` հողմով սաստկութեան զփարաւոն ընկղմեաց: Քահանայս կատարագործէ, իմաստունս կազմէ, թագաւորս զաւրացուցանէ, քաւութիւնս ընձեռէ, կեանս շնորհէ մահացելոց ի նորոգութիւն յարութեանն: Նոյն ինքն է աւծումն մարդացելոյն Աստուծոյ, մշտնջենաւոր հաւասարութեամբ ընդ Հաւր երկրպագեալ` ի պատիւ մեծութեան Որդւոյ, անսահման փառաւորութեամբ աւրհնեալ յաւիտեանս: Ամէն:
Է
Դաւանեմք ի հաւատ ուղիղ եւ անխոտորնակ անբծութեան` համբուրիւ շրթանց ողջունեալ զկառուցեալս խորան յանշնչական արձանաց` աստուածային բնակութեան եկեղեցւոյս շինուածոյ, որ գերազանց գտաւ եւ երկնի ամենազարդ բարձրութեամբ, որ ի նոցին իսկ յառաքելականացն դասուց հիմնեցաւ, յաշակերտաց վերնոյն խնկեցաւ, ի սպասաւորաց բանին պաշտեցաւ: Սկիզբն առեալ կենացս այս գանձու ի վերնայարկն սրահէ, խորհրդակատարն վայրէ, զոր Հոգին Աստուծոյ լցոյց` փայլեցուցեալ ի նմա զաւրութիւն յաւուր մեծի Պենտակոստէին. նախ զտունն բարետեսիլ` յաւրինակ սրբութեան կատարման շնորհի այսր եկեղեցւոյ կանխամեծար առաւելութեան, յորում ապա եւ ի նմին բնակչացն տուաւ լուսանորոգ բարեփառութիւն: Ուստի արիւն հզաւրին Աստուծոյ բաշխեալ մատուցանի յաւէտ, քան զՀաբելին` մահու գուժարկու, մեծաւ բարբառով ձայնի բերկրութեան` կենդանութիւն անմահութեան ի սմա ազդելով: Քանզի ոչ է կար զաւրութեան ուրուք ընդ երկնաւ յանդիման արեգական ի սպասաւորութիւն խորհրդոյ այսր ահաւորութեան ձեռնարկել, եթէ ոչ ընդ թեւաւք սորին պահեսցի, նա զի ոչ երկնիւք բաւականանայ այս նուէր Տէրունի մարմնոյ, եթէ ոչ զայս ձեղուն աւրհնութեան ծածկոյթ ունիցի, վասն զի մահու անիծիւք հերքի այր ըստ աւրինին, որ արտաքոյ խորանի այս վկայութեան զաստուածային պատարագն մատուցանէ, մանաւանդ զի պարտաւոր արեան կոչեսցի, որ ոչ զանձինն աւրինակ արիւն յայս նուիրան ընծայեցուսցէ: Մի ի սմա լուացումն ի մահն Քրիստոսի, զի մի յանգէտս անարգեալ աստուածութիւնն` ի ծանուցելումն զնախնին կրեսցէ: Մի ձեռնադրութիւն ի պատիւ աւծութեան լուսոյն, զի մի յանբծութիւնն խաբէութիւն խառնեսցի: Մի եւ շնորհաւք, քան թէ ապաշխարութեամբ քաւութիւն, զի մի ճշմարտութիւնն կերպարանաւք խորամանկեսցի: Մի յընտրութիւնն ապառնի` հաւատ, զի մի սպառնալիք հատուցմանն զրոյցս ինչ աւտար համբաւոյ գրեսցի: Մի երկաքանչիւրոց գոյութեանց մերոց իրաւամբք կշտամբութիւն, զի մի կիսամասնեայ առ մարդն ներքին եւ առ արտաքին` չարի եւ կամ բարւոյ փոխատրութիւնն կարծեսցի` յանմահ զաւրութիւն արքայական որդեգրութեանն, զի ընտելութեամբ երկրայնովս առաւելութիւն վերնումն թագաւորութեան յայտնապէս ճշմարտեսցի: Մի յոյս կենդանութեան առ անեղծութիւնն սրբոց, զի աներկեւանութիւն խոստացելոցն ի միտս ունկնդրացն ծանուցեալ հաւատասցի:
Ը
Այս դշխոյ պաշտելի` անշնչական եկեղեցի տայ կեանս եւ մահու իշխէ, ըստ աւրինակի ադամեան պտղոյն յարմարապէս ճաշակելի, գերազանց, քան զբանականս, յանշնչութեան հրաշագործէ, մինչ զի կատարումն ընձեռէ եւ նորոգ հաստատէ` վերստին նկարեալ ի մեզ զկերպարանն փառաց լուսոյ: Գրեալ եւս է տեսակ մեծութեան վերնում կամարին սկզբնաւոր յառաջակառոյց, քան զբնակիչս հոգեղինացն ի նմա զաւրութեանցն: Նոր իմն ընծայէ թռիչս մարմնոց ընդ թեթեւութիւնս հոգւոց` պատուականին հարստութեամբ զանարգն յարգաւորեալ: Ոչ ինքնակիր մեղաւք զազրանայ, եթէ ոչ ի մարդոց չարաց եւ կամ յանհաւատից կոխիցի: Տիպ իմն է զարմանաւոր, յաղթող իմաստից մերս տեսութեանց, անբանն, ի բանաւորէն կառուցեալ, նմին աւժանդակեալ, իբր վեհագոյն` յաւէտ նուաստի: Մեծ է, քան զմարդ, որքան ընտրելոյն Մովսեսի` ցուպն յաղթողական, առաւել, քան զբանաւոր, որքան զԱհարոն` գաւազանն խորհրդական ծաղկեցեալ. գերազանց, քան զմտաւոր, որչափ զԵղիաս եւ զԵղիսէոս` գետահերձ մաշկեակն սքանչելահրաշ փայլեալ արուեստիւ: Աւգնութիւն պարգեւէ կրկին ամենակատար սրբասնեալ ձեռաց մաքրաբար, քան թէ զինապէս, մարմին նիւթական քարի եւ հողոյ, գոյակից հարազատ զգայականաց եւ սրբոց: Իւր զվէմն անմահ, կենդանի` ի կործանումն է եւ ի կանգնումն, որպէս զդատաւորն ամենից հոգւոց հանդիսանայ հրաշապէս ազդմամբ յանէծս եւ յաւրհնութիւնս, իբրեւ տեսող աներեւութից` զոմն հրապարակէ եւ զոմն տածէ, առ ինքն կոչէ, գրեալ յանուանէ` իբր զտիրող հրամանատար էիցս: Իբր զլեառն յաւիտենական` անհարուածելի է ի դիմամարտից, ըմբռնէ զհոգեւորս` իբր զհնարադրութիւն մեծին արուեստի, անմեղս եւ անվրիպութիւնս ըստ Քրիստոսի հետոցն ընթանայ, բարձր ճոխութեամբ անպատկառաբար համարձակապէս զաւրէն գովելոյ գլուխ ամբառնայ:
Թ
Այնքան մեծ ունի սրբութիւն, մինչ զի զորս ըստ պատկերի Աստուծոյ եղեն` կանոնաւ խտրէ: Յետ յոգունց ընտրութեանց փորձից թէ համարձակեսցի մարդ ոք սխալեալ ի գաւիթս նորին մտանել` ոչ պղծի, այլ ընդ անպատրաստիցն թերութեանց դժուարի, ոչ նզովի, այլ տեղի տայ ոչ գիտողացն զշնորհին զչափ, ոչ լքանի ինքեամբ պարտաւոր իւրովն գտեալ, այլ ի մերոց գործոց խրթնանայ, ոչ թողացուցանէ երկիցս մատչել յըմբռնումն ոտիցն կենդանատուաց, ըստ տիրական անճառ խորհրդոյն, ոչ կրկին յաւուր զնոյն ցուցանէ, զի մի անընտրաբար նուիրանն խայտառակեսցի: Վշտակցէ կարեաց զաւրապէս` իբր անախտակիր ապականութեանց, որ ի մեզ շարժմանց, առանց բարբառոյ տիրապէս հրամանաւ դատի:
Ժ
Նա զի եւ տապան իմն է մաքրական, կրկին երջանկական, եւ հեղձմանէ կենցաղոյս ալեաց պահապան, ոչ բազմաւք անբանիւք գազանաց դասուք եւ սակաւ մարդկամբ, այլ ընդ երկայնոցս եւ զվերինսն յինքն հաւաքէ, ոչ յալիս խռովութեան բերի, այլ ի բարձրութիւնն երկնի համբառնայ: Իբր զաշակերտ հրահանգեալ Հոգւոյն Աստուծոյ` փախչի ի նենգութենէ, ոչ ի բողոք մահու մարմնոյ հարուածոց, այլ ի կենացն աւետիս ըմբռնեալ ածէ, ոչ Նոյիւ ձեռնարկեալ գործի, այլ հաստողին հրամանաւ շինի, ոչ Մովսէս ընդ Բեսելիէլ, այլ միածինն Աստուծոյ Հոգւովն Սրբով զսա հանդերձէ, ոչ յարաշարժ հանապազափոխ, այլ մշտակառոյց հիմամբ անսասանելեաւ զսա հաստատէ: Դարձեալ, իբր զտապանակն անխաւս փայտեղէն մածեալ տախտակաւք, առանց զգայութեան տեսողականաց մեզ առաջնորդէ, որպէս կերպարան անքանակ էին յառաջ հետեւեալ` ի հանդերձանս լուսոյն կենաց տեղի պատրաստէ: Ընդ Ոզիելի անդուստ սատակէ, եթէ ոչ խաչապէս յոգի բերիցի, սպանանէ վատնեալ վաղվաղակի առժամայն, եթէ անասնայինն լծակցութեամբ երկրասիրաբար գետնակոխ սայլիւք, իբր զանաւթ ինչ ձեռնազնին, բարձեալ տանիցի: Ոչ լեզուաւ մարմնոց, այլ բանիւ հրեշտակաց խաւսի, ոչ ունկան գոյականութիւն` եւ արագապէս մտառեալ լսէ, ոչ ձայն կերպաւորական բարբառոյ` եւ զպատգամս գործոցն Յիսուսի համարէն ազանց պատմեալ հռչակէ, ոչ խաղալեաց շարժականութիւն` եւ աստուածայնով իմն կենդանութեան հագագաւ ազդէ: Ոչ ոսկերաց եւ ջլաց յաւդուած` եւ երկուք հազարաւք կանգնաւք լայնութեամբ, իբր զգունդն անհամար բարձրեալն Աստուծոյ զկենդանական զաւրուն գումարտակ հեբրայական վառեալ ամբոխին` եւ այժմ ընդ նոսին իբր զանմաքուրս ի սրբութենէ` զոմանս ախտիւ մեղանաց ջեռեալս հատուածեալ յինքենէ հեռի ուղեկցէ ապրեցելոյն ի տաժանաւոր աղիւսարկութեանցն: Նոյն իսկ էութիւնն Աստուծոյ մարմին եղելոյ անուամբ այս վիմի նշանակեցաւ` պատառմամբ կողին զբնաւս արբուցեալ: Ոչ արեան երակաց ընթացք, այլ լուսոյ վերնոյն շառաւիղք թափանցանց միութեամբ զսոյն կենդանացուցեալ նորոգ պաշտպանէ: Ոչ Սողոմոն կամ Զորաբաբէլ մահկանացուաց ոստիկանութիւն, այլ ամենից ունողին իմաստ զսա գծագրէ: Ոչ աննուիրական, հասարակաճաշակ իւղով առ ի Յակոբայ պարարի, այլ ահաւորին արեամբ եւ փառաւք մեծին աւծանի: Ոչ տուն երկրային նիւթոյ, քան թէ մարմին երկնային լուսոյ Աստուծոյ զսորին որդիս կնքեալ ձեռնադրէ: Ոչ կենցաղոյս յերկրէ յղացմունս, այլ արքայութեանն երկնից ժառանգս կրթէ, զþի ծոց իւր գրգեալսն գոգոյն Աբրահամու ընծայեցուցանէ: Փեսայ հարսնութեան սորա` Որդին Աստուծոյ կենդանւոյ, աւրիորդք խնջոյից սորին` հայրապետացն գումարք: Սոյն ինքն մոռացումն առնէ այսակիր բարձանցն կռամոլութեան, զի զերկնայնոյն Աստուծոյ ունի զծանաւթութիւն. աւտարութիւն է ամենայնիւ դիցն դրաւշելոց, զի ի համաւրէն քարինս սորա Քրիստոս երկրպագի. քակտումն է յայտնապէս ուրուական ըղձիցն անտառաց, զի ի բնաւից մայրեաց աշխարհի նմանութեամբ կենացն փայտի ի սմա տէրն նուիրի. խորտակումն է համայն դիւապատիր յուռթիցն արձանաց, զի քարն գովեալ կարկեհան ակամբք եւ վիմաւք կենդանեաւք այսրէն հաստատի:
ԺԱ
Այս յարկ չքնաղ եւ աստուածընկալ ազատ է միանգամայն յամենուստ ծառայութենէ. ոչ աւրինակ վերնոյն Սիոնի, քան թէ ճշմարտութիւն նմին ճանաչի. ոչ կռապաշտութեանն կապաւ բագին եւ կամ լծով աւրինին տեղի պարտաւորութեան, այլ տէրունի բարերարութեանն պարգեւարան ի մէնջ համբուրի. ոչ սասանի երբէք` յայլ իմն կերպարան ձեւոյ փոխարկեալ, այլ ի նոյն շուք փառաց մեծապէս ընդարձակի. սոյն ինքն եւ երկին երկնի յերկրի լուսապայծառ կերպիւ հռչակի: Որպէս չէ առանց Հաւրն Քրիստոսի, եւ ոչ առանց այսր մաւր արգանդի յոգի կատարիլ: Անտուն շրջի անբովանդակելին, եթէ ոչ ի սմին տան տաղաւարեսցի. ոչ ունի տեղի գլխոյն հանգստեան տէրն բոլորից, եթէ ոչ ի յայս կայարան կենաց մտեալ ագանիցի: Քան ի կամար վերնայինն երկնի` ի յայս հիւթաւոր բնակութիւն առաւել պարծի. անբաւութիւն աստուածեան լուսոյն, որպէս զդէմս մարգարէին եւ զաւրինակս սորին ծածկեցին, որպէս փախեան ի փառաց երեսաց նորին, եւ նմանութեան սորուն` որ ի տաճարին` ոչ հանդարտեցին,- ի տաւն հանդիսի մեծի գովեստի, եւ ի բանականացս դասուց խմբեալ նուագի, աստ աւրհնի կրկին բաղձանաւք, քան ի դրախտն վայելչական:
ԺԲ
Այս մայր հոգեւոր, երկնաւոր, լուսաւոր, քան թէ երկրաւոր, շնչաւոր մարմնաւոր, զիս գգուեաց որդի: Կաթն ստեանց սորա արիւնն Քրիստոսի: Եթէ Աստուածածնին իսկ պատկեր զսոյն ոք գրեսցէ, ոչ անաւրինի: Իբր զնշան խաչին փրկութեան` զաւրութիւնս զարմանազանս եւ արուեստս բազմաւրինակս կատարեալ հրաշագործէ: Բեմ ահաւորին ատենի ի սմա հաստատեալ տեսանի: Սովաւ խորթաբարոյիցն հերձուածողաց մոլեգնաճառ բերանք կարկին: Ունի եւ քարինս իմն իմանալիս եւ բանաւորականս, որով զգազանամիտս անմաքուրս բացուստ ի բաց տրոհեալ տարագրէ: Ծնանի եւ Աստուածս ոմանս եղանակս` պատկերս մաքուրս միոյն Աստուծոյ Քրիստոսի: Ունի եւ զդիրն իւր ընդ արեւելս` ի տեղի խոստման բնակութեանն մերոյ առաջնոյ. ձեռամբ իմն ցուցանէ յայտնապէս զգաստեանն Աստուծոյ շաւիղ, զփայլականն առակ տիրական ի դէմս բերեալ` մեզ վարդապետէ, զփրկութիւնն ի յելից անտի ծագման արուսեկին քրիստոսեան երեւմանն ի վերջնում աւուրն արարածոց երկրի թարգմանէ: Ցաւս հալածէ, ախտաժէտս բժշկէ, դիւաց բռնութեանց զաւրէ: Արգանդ որովայնի սորին` աւազանն կենդանարար, ի պար հարսանեաց սորա` դասք առաքելոցն: Այնքան ճոխացաւ` բարգաւաճեալ երանութեամբ, մինչ զի նոյն ինքն փրկչին անուամբ վայելչապէս յորջորջեցաւ, տիրամաւրն լուոյ կոչմամբ ի մերձաւորաց միածնին ձայնեալ կնքեցաւ: Ծփելոց մեղաւորաց` նաւահանգիստ հանդարտութեան, խրախճանարան` վերնոցն դասուց, բժշկարան անսխալելի` տարակուսեալ պարտաւորաց: Երրորդութիւնն անպատում ի սմա փառաւորի` աւրհնեալ յամենայնի:
ԺԳ
Իսկ եթէ ոք ձեռն չարութեան ի վերինն արքայութիւն յանդգնաբար համբառնայցէ, գիւտ ինչ մարմնաւոր եւ կամ հնարք մարդկային եւ կամ արուեստ երկրակենցաղ զսահմանեալ աւանդութիւնս առ ձեռակերտս եկեղեցի վարկանիցի, եւ ոչ պարգեւ առաւել կենաց, եւ ակնարկութիւն աստուածային, եւ Հոգւոյն Սրբոյ յայտնեալ լուսանորոգ նախագրութիւն, եւ երախտեաց բարձրելոյն ամենատուր լիականութիւն, եւ կամաց արարողին խնկաւորեալ խորհրդարան, եւ առաքելոց ձեռինն աջոյ բարեհանճար հիմնարկութիւն, եւ միանգամայն ասել` դուռն երկնից եւ քաղաք Աստուծոյ կենդանւոյ եւ մայր կենդանեաց, ազատ ի պարտեաց, եւ ճշգրիտ տեսակ կերպի երեւակիս բանականի, իմանալին` խորհուրդ հոգւոյս, եւ շաւշափելին` պատկեր մարմնոյս, եւ սրբութեանցն անդ անճառից գերազանցեալ նոր սրբութիւն, եւ քրիստոսեանն նշանաւ պայծառապարծ պսակեցեալ,- զայնպիսի ոչ խոստովանողսն մերժէ յերեսաց իւրոց Հայրն ամենակալ ի ձեռն Բանին իւրոյ էակցի, բարձեալ ի նմանէ եւ զաւանդ շնորհի Հոգւոյն փառակցի` փակեսցէ զդուռն կենացս այս առագաստի յանդիման նորին: Իսկ մեք, զորս գրեցաք, սմին եւ վկայեմք` հաւատացեալ որում կարգեցաքս, յանուն եւ ի փառս ամենակալ Երրորդութեանն եւ միում աստուածութեանն յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն:
Այն իմ հաւատ յԵրրորդութիւնն, եւ այս իմ մայրն իմ լուսափառ խոստովանեալ դաւանութիւն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Այժմ ընկղմված, զմայլված
Եվ իսպառ ծածկըված մեծիդ երախտիքների առավելությունից՝
Բազմամասնյա, շարունակական և անճառելի,
Որ աջուձախից առատագույն ու աննվազելի լրումով,
Դիմացից ու թիկունքից կուտակված են անբավորեն,
Մատուցում եմ, վերընծայում
Ճշմարիտ դավանման գովեստի ավանդ:
Որովհետև ինչպես երբեմն հերձվածի չարափառությամբ,
Ամենապատիր խաբեությամբ նենգողի կարթով զատված՝ մերժվեցի,
Ելնելով դրախտից,
Այժմ միավորիչ այս ուղիղ անբծությամբ
Իրական շնորհի ավանդման համար
Երկրորդ անգամ վերստին համբարձած,
Լույսի թևերով թռչելով, ահա, երկինք կհասնեմ:
Բայց քանզի արգանդից, ուր հղացա,
Ծնված հոգևոր երկունքով,
Մեծ և երջանիկ անարատ դշխո,
Իսկուհի բոլոր կույսերի,
Գովելի ու պանծալի իմ մորը հարկ է
Սահմանված կարգով արձանագրել այս մատյանի մեջ,
Որպեսզի ծնվի և ցուցադրվի,
Նաև այլ գալիք ազգերին պատմվի
Խնկելի փառքի որքանությունը՝
Արժանի պաշտումով պատվված՝
Իբրև մաքուր մարմին
Բան-Աստծու մարդեղության գլխի հետ215Եփես. Ե. 23-27
Ի հիշատակ հավատի այս ճառի Երրորդության դավանության:

Բ

Հոգենկար բանի պատկերի այս օրինակով,
Որ հարմարվում է լույսի խորանին,
Գթած, օրհնյալ, ընդունի՛ր ինձ՝
Քավված ու սրբված սրա մեջ:
Հանի՛ր սրանով հոգուցս մեղքի նախատինքները,
Բազմեցրու սրա հովանու ներքո՝ անմեղ ու անբիծ,
Տկարիս Դավթի տանը գումարիր,
Այնտեղից Աստուծո տունդ փոխադրիր,
Ըստ մարգարեի, Հիսուս, որ քեզ է ակնարկում216Զաք. ԺԲ. 8,
Սոսկ մուտքի և անօգուտ ելքի չհետևես,
Ջերմությունն հավատիս քեզ պաղ չթվա,
Եվ ողջույնի համբույրս անարգ չհամարես:
Պաշտամունքս ապաշնորհ չորակես,
Երկրպագությունս իբր անխորհուրդ չլքես:
Պատկերի տեսիլն անպտուղ չլինի,
Իսկ սքանչելի կերպարանքը՝ աննշույլ:
Չմոռացվի սպանդն անկրակ ողջակեզի,
Ճառիս ուխտի պատարագը վտարվելով չցրվի.
Լույսի ճաշակդ ինձ մահ չբերի,
Կողերիդ արյան բաժակը Դատապարտություն չլինի:

Գ

Աղաչում եմ քեզ, Տեր Հիսուս, մեկդ այդ Էությունից,
Որի ճաշակմամբ քո Հոր և Սուրբ Հոգու
Գիտությունը ճանաչեցինք,
Զի կարգերը ամենապարգև [սուրբ] եկեղեցու
Հենց քեզանից սովորեցինք
Կյանքի փրկության ու բարիքների
Աղոթանըվեր այս լուսարանում,
Տարածելով սիրտս, ձեռքերս պարզած՝
Խոսքի կնդրուկն այս, սրանում բնակվողիդ,
Ամեն ինչի տիրողիդ, Երեքսրբյանիդ մատուցելով՝
Հավերժ ընծայում ենք բարեշնորհության այս բարբառով:

Դ

Հավատո պաշտամունքին,
Օրհնության երգերի վերաձայնած նվագներով
Փառաբանում ենք եղածների բարեհրաման պատճառին՝
Անսկիզբ Երրորդությանը, անհամեմատ բարձրությամբ,
Անհաս խորհուրդների ու անըմբռնելի իմաստների,
Անզննելի զգայությունների, Անբերելի արարածների,
Որ իր մեջ ամփոփում է վերնական երկնքի
Եվ անսահման ներքին խորությունների քանակությունը,
Սպառումների վերջն ու սկիզբների նախադրությունը,
Մեկը երեք անշփոթելի կերպարներից,
Եվ երեքը մի անբաժանելի իսկություն,
Վեր քան մտքի ազատությունը՝
Հրաձգված ամենուր բովանդակապես:
Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղություն,
Սիրո անխառն կերպարանք, անհաջորդ մեծություն,
Անխոնարհելի բարձրություն, անվատնելի տեսություն,
Աննվազելի բարերարություն,
Կայուն կամք, կենդանի հրաման,
Փրկչյան ակնարկություն, ճշմարիտ երանություն,
Հավաստի ակնկալություն, անստելի խոստում,
Արգասավոր ավանդ, ըստույգ ավետիս,
Աներևակայելի բարձրություն,
Անձեռնարկելի վերասլացություն:
Մի Հայր միակ Որդու՝ միակ Հոգով պատվված,
Ամենահարուստ բարությամբ, ամբողջովին չարից զերծ,
Օրհնաձայն գոհաբանությամբ,
Անքնին ներբողով գովերգված:

Ե

Միակ բարձրյալ ահավոր անուն՝ կցորդությանց համապատիվ,
Ազգականություններին անպատում,
Եռալույս զուգակցություն,
Անհավելվածը կատարելություններից,
Ինքնիշխան կամավորությամբ պատվասիրված
Հանգունատիպ Հոր մոտ, Երկնքից իջած
Խոնարհվելով Սուրբ Հոգու գործակցությամբ,
Ընտանի փառքից աննվազ,
Հաճեց մտնել մաքրության կույս
Աստվածածնի մայրական արգանդը,
Ուր օրհնության բույսն աճեցրեց
Անարատության լուսասահման անդաստանում:
Համասնունդ ամենակատարյալ էությանը՝
Անանջրպետ միասնությամբ,
Թափանցիկ խառնումով աստվածության Ոգուն,
Հրաշապես բաղկացրեց շնչիս գոյությանը,
Անստամբակելի կրթության սանձերի այդ երասանով
Ստահակությունս հանդարտեցրեց
Եվ կամովին նվիրվելով [սուրբ] խաչին՝
Անմահական տունկի լրության ծայրը բարձրացավ
Կյանքի պտղի ծաղիկը,
Վիրավորվեց մահացու մերազնյա մարմնով217Հայտն. ԺԳ. 3
Անընդմիջելի աստվածությամբ,
Դատապարտման գործիքին դրանով կյանք տվեց,
Արարչական իսկության՝ նրա վրա
Հավետ անբաժանորեն վշտացած
Նյութական մարմնի հետ:
Իջավ խավար դժոխքի վայրերը՝
Իր ավարն հանեց խոտորողի կապանքներից,
Եվ ասես քնի նիրհից արթնացած,
Մահվան դիմեցումն իր մեջ նահանջեց,
Կանգնեց, կենդանացավ աստվածորեն,
Ելավ երկրից կյանքի հացն ու բանական հոտերի հովիվը218Հովհ. Զ. 35. 48, Եբր. ԺԳ. 20:
Հավատարիմ եղավ աշխարհում219Ա. Տիմ. Գ. 16
Եվ երևաց նույնությամբ, բոլորովին աննվազ,
Ինչպես եկավ ամբողջական, Նույնպես և համբարձավ,
Բազմեց գերունակ գահույքին՝
Նախնական պարզությամբ և արարչական փառավորությամբ:
Ում որ բարերար Աստված և բոլորի Տեր ենք ճանաչում՝
Մեծ օրը կդատի ամբողջ երկիրը արդար ընտրությամբ,
Ինքն է սկիզբը և ինքը՝ կատարածը,
Նույն և առաջինը, նույն և գալիքը,
Անպակաս բովանդակությամբ
Թագավորելով անմատույց լույսին220Ա. Տիմ. Զ. 16:

Զ

Օրհնում ենք Հոր և Որդու հետ Նաև բխումը անբաժանելի՝
Նրանց փառակից Հոգին տերունի,
Որ ստեղծեց ամենը և կենդանագործում է բոլորին,
Որ սկզբից ևեթ շրջում էր
Համապարփակ աշխարհակալ մեգի մեջ221Ծննդ. Ա. 2,
Նկարում էր, կերպավորում
Երկրատարած ծովի անբավության ամենունակ ջրերով՝
Լույսի սուրբ ավազանը
Ի կատարումն այժմյան խորհրդիս:
Նախ ստեղծեց և այժմ գործում է,
Գոյացրեց և մշտապես կատարում է հրաշքներ,
Սքանչելիքներ, սրբակյացների կանխատեսումներ,
Աստվածային ներշնչումներ, զարմանալի զորություններ,
Մարգարեներ, առաքյալներ, վարդապետներ՝
Հանճարի կրթության վարժողներ:
Հարդարեց Քրիստոսի արյան մատուցման սրբարանը,
Անձերի քավությունները, մարմինների առողջությունը,
Քրիստոսի նման ողորմությամբ կարգադրեց
Մարմինների առողջություն:
Մկրտեց և՝ ջրից գերազանց,
Իրմով միայն նորոգեց ու լուսավորեց222Գործք Ա. 5,
Մշտապես նույն բարեգործությամբ է զորանում:
Հորդանանի հոսանքի մեջ վկայեց Միածնի աստվածությունը,
Ամպի տեսիլով ցույց տվեց Թափոր լեռան վրա, Հոր ձայնով:
Համանման եղանակով հովանի եղավ
Հակոբի տոհմի ելքին Եգիպտոսից223Ելք ԺԳ. 21
Մովսեսի զորավարության ուղեգնացությանը
Սաստիկ հողմով ընկղմեց փարավոնին224Ելք ԺԴ. 28:
Նվիրագործում է քահանաներ, իմաստուններ կազմում,
Թագավորներ զորեղացնում,
Քավություն ընձեռում,
Մահացածներին շնորհում է կյանք՝
Նորոգվելու հարությամբ:
Նույն ինքը մարդացած Աստծու օծումն է225Եսայի ԿԱ. 1,
Մշտնջենական հավասարությամբ
Երկրպագված Հոր հետ՝ ի պատիվ Որդու մեծության,
Անսահման փառավորությամբ օրհնյալ հավիտյանս:
Ամեն:

Է

Դավանում ենք ուղիղ, անշեղ, անբիծ հավատով,
Ողջունում ենք մեր շրթունքի համբույրով
Աստծու բնակության եկեղեցին,
Անշունչ վեմերով կառուցված խորանն այս,
Որ կատարելապես զարդարված՝ երկնքից գերազանց եղավ,
Որ հենց նրանցից՝ առաքելական դասերից հիմնվեց,
Եվ խնկվեց բարձրյալի աշակերտներից,
Պաշտվեց Բանի սպասավորներից:
Կյանքի այս գանձը Իր սկիզբն առավ վերնահարկ սրահից,
Այն վայրից, ուր խորհուրդը կատարվեց,
Որը լցրեց Աստծու Հոգին,
Նրանում զորություն փայլեցնելով Հոգեգալստյան մեծ օրը.
Նախ՝ բարետես տունը՝ նախամեծար առավելությամբ,
Իբրև օրինակ այս եկեղեցում
Սրբությունների շնորհաբաշխման,
Եվ ապա նրա բնակիչները բարեզարդվեցին նորոգ մի լույսով:
Ուր հզոր Աստծու արյունն է բաշխվում,
Առավել քան մահ գուժող Հաբելի [արյունը],
[Որ] սրանում մեծագոչ բարբառով
Ավետում է հավերժական կենդանության բերկրանքի ձայնը226Եբր. ԺԳ. 24:
Քանի որ ոչ ոք զորություն չունի ծառայելու այս ահեղ խորհրդին,
Երկնքի տակ և արևին հանդիման,
Թե չապավինի սրա թևերին,
Անգամ երկինքը չի բավարարի տերունի մարմնի այս սրբությանը,
Թե իբրև ծածկույթ օրհնության ձեղունը այս չունենա:
Որովհետև ըստ օրենքի մահվան անեծքի նա կարժանանա,
Ով այս խորանի վկայարանից դուրս
Աստվածային պատարագը մատուցե:
Եվ մանավանդ արյունապարտ կհամարվի՝
Հոգու օրինակ արյունը այստեղ եթե չընծայե:
Աստ մեկ անգամ է լոկ լվացումը արյամբ Քրիստոսի227Հռովմ. Զ. 3,
Որ անգիտաբար չանարգվի աստվածությունը228Եփես. Դ. 5
Կրելով մկրտությունն հավատացյալի,
Մեկ անգամ է և ձեռնադրությունը
պատիվ լույսի օծության,
Որ անբծությանը խաբեություն չխառնվի.
Մեկ է և քավությունը շնորհքով, քան ապաշխարությամբ,
Որպեսզի ճշմարտությունը խորամանկությամբ չկերպափոխվի.
Մեկ է հավատը գալիքի ընտրության,
Որ հատուցումի սպառնալիքը Օտարահամբավ զրույց չկարծվի:
Մեկ է մեր երկու գոյությունների կշտամբությունը իրավացի,
Որ չկարծվի, թե բարի և կամ չար հատուցման համար
Ներքին մարդն անջատ է արտաքինից,
Որ արժանանա արքայական որդեգրության,
Որպեսզի նաև երկրային մարմնի հաղորդակցությամբ
Ակնհայտորեն հաստատվի առավելությունը վերին թագավորության,
Մեկ է և հույսը կենդանության՝ անեղծությունը սրբերի,
Որ ունկնդրողները առանց կասկածի հավատան:

Ը

Պաշտելի այն դշխոն՝ անշունչ եկեղեցին,
Կյանք է բաշխում և իշխում է մահին,
Ինչպես պտուղը Ադամի ճաշակելիք229Ծննդ. Գ. 22,
Անշունչ է, բայց բանականից էլ գերազանց
Հրաշքներ է գործում, որ դարձնում է կատարյալ
Եվ հաստատում է վերստին,
Փառքի լույսի կերպարանքը դրոշմելով մեր մեջ:
Գրված է նաև վերին կամարի մեծության կերպը,
Որ սկզբնական է, և նախակառույց
Քան իր բնակիչ հոգեղեն զորքը:
Նա նոր թռիչք է նվիրում մարմնին՝
Հոգեկան ինչ-որ մի թեթևությամբ,
Այս պատվավորի հարստությունով
Անարգը դարձնում է հարգելի:
Ինքնակիր մեղքով չի զազրանում նա,
Եթե չար մարդիկ, անհավատները չոտնահարեն:
Նա ինչ-որ տիպ է մի զարմանալի,
Որ հաղթում է մեր պատկերացումը,
Անբան՝ կառուցված է բանականից,
Օգնում է նրան, ինչպես վեհագույն՝ անչափ նվաստին:
Մեծ է քան մարդը230Ելք Դ. 1-5,
Հաղթող ցուպի պես ընտրյալ Մովսեսի.
Բարձր՝ առավել, քան բանականը,
Ինչպես խորհրդավոր ծաղկած գավազանը՝Ահարոնի231Թվոց. ԺԷ. 8,
Եվ գերազանց է, քան մտավորը,
Ինչպես Եղիայից ու Եղիսեոսից՝
Սքանչելահրաշ արվեստով փայլած
Մաշկյակը, որ գետը հերձեց232Դ. Թագ. Բ. 8:
Սրբասուն ձեռքին օգնում է կրկնակ կատարելությամբ,
Ոչ թե զինելով քարից ու հողից նյութված մարմինը,
Այլ հարազատ ու գոյակից է նա
Թե զգայականներին և թե սրբերին:
Ինչպես կենդանի և անմահ վեմը233Ա. Պետր. Բ. 4
Թե կործանող է, և թե կանգնեցնող234Ղուկ. Բ. 34,
Ինչպես դատավորն ամենայն հոգվոց՝
Հրաշապես օրհնող և անիծող է235Մատթ. Ե. 34. 41,
Աներևույթը տեսնողի նման՝ Մեկին կշտամբում, մյուսին խնամում,
Կանչում է իր մոտ, արձանագրում236Սաղմ. ՃԽԶ. 4,
Որպես հրամայողն արարածներիս:
Դիմամարտներից անհարվածելի,
Հավիտենական [այն] լեռը ինչպես237Սաղմ. ՃԻԴ. 1.
Մեծի հրաշագործ ուռկանի նման238Մատթ. ԺԳ. 47 Հոգի է որսում.
Առանց մեղքերի ու վրիպանքի
Նա Քրիստոսի հետքով է գնում՝239Եփես. Ե. 24-27
Բարձր ճոխությամբ ու բաց ճակատով,
Գլուխը բարձր՝ ինչպես Գովյալը:

Թ

Եվ այնքան մեծ է իր սրբությունը՝
Աստուծո պատկերով ստեղծվածներին
Զանազանում է ըստ իր կանոնի.
Ընտրության բազում փորձերից հետո
Սխալված մեկը թե համարձակվի
Գավիթը մտնել՝ չի պղծվի [բնավ],
Այլ դժկամում է անպատրաստների թերություններից.
Նա չի նզովվում, այլ զիջանում է
Շնորհի չափը չիմացողներին.
Չի վհատվում իր մեղքն համրելով,
Այլ մեր գործերից մթագնում է լոկ
Եվ չի թողնում, որ կրկին մոտենան,
Փարվեն ոտքերին Կենդանատուի240Մատթ. ԻԸ. 6, Հովհ. Ի. 14,
Ինչպե՜ս տիրական խորհուրդը անճառ
Միևնույն օրը կրկնել չի լինի, Ո
ր չապականվի անխոհեմաբար:
Նա զորեղապես կարեկցում է մեզ՝
Ազատ լինելով մեր արատներից,
Դատում է անձայն,
Տիրոջ հրամանով, առանց խոսքերի:

Ժ

Նաև տապան է նա մի մաքրական Եւ երջանկագույն,
Որ պահպանում է կյանքի ալյաց մեջ մեզ՝ չխեղդվելու.
Ոչ թե բազմաթիվ անբան գազանների Եվ սակավ մարդկանց,
Այլ հավաքում է երկրայիններին ու վերիններին,
Հավասարապես ամփոփում իր մեջ,
Չի տրվում ջրի ալեկոծության,
Այլ բարձունքներն է ելնում երկնքի:
Իբրև աշակերտ,
Որ հրահանգված է Աստուծո Հոգուց,
Խուսափում է նա նենգություններից240aԻմաստ. Ա.5,
Չի բողոքում նա մահու հարվածից,
Բռնում տանում է կյանքի ավետման240bԱռակ. Թ.6,
Ոչ թե Նոյի ձեռնարկումով է կազմվում,
Այլ Հաստողի հրամանով է կառուցվում,
Ոչ Մովսեսն ու Բեսելիելը,
Այլ Աստուծո Միածինն է Սուրբ Հոգու հետ պատրաստում,
Ոչ թե հարաշարժ կամ հարափոխ,
Այլ մշտակառույց անսասան հիմքով
Հաստատում է այն:
Ինչպես փայտեղեն տապանակն անխոս - 
Չի տեսնում, բայց մեզ առաջնորդում է,
Իբրև անքանակ Էի կերպարանք առաջ գնալով
Հանդերձյալի մեջ լուսավոր կյանքի տեղ է պատրաստում:
Ոզիելի հետ կսատկի այնտեղ,
Թե խաչի նման հոգիների մեջ չդրոշմվի,
Տեղնուտեղը, նույն պահին կսպանի՝
Երկրասիրաբար և անասնային մի լծակցությամբ
Գետընթաց սայլով, իբրև մի անոթ՝
Թե վերցնեն տանեն240cԱ. Թագ. Զ.10:
Մարմնի լեզվով չէ, այլ հրեշտակների240dԵլք ԻԵ.22
Նման է խոսում:
Եվ ոչ ականջով241Գ. Թագ. Ը. 29,
Մտքի շարժումով լսում է արագ.
Չունի հստակ ձայն խոսքի ու բանի,
Բայց պատգամները Հիսուսի գործի
Պատմում, հասցնում է բոլոր ազգերին242Ա. Թագ. Գ. 11,
Չունի խոսափող ու ձայնալարեր,
Բայց և ազդում է մի աստվածային կենդանի շնչով.
Առանց ջիլերի ու ոսկորների՝
Եվ երկու հազար կանգուն լայնությամբ
Ինչպես անհամար գնդից բարձրյալի,
Այն եբրայական զինյալ ամբոխի վերապրած գունդը243Հեսու Գ. 1-6
Առաջ էր գնում, այժմ նրանց հետ,
Ինչպես և նրանք, որ պիղծ են, անսուրբ,
Մեղքերի աղտով այրված, հեռացած,
Տաժանակրությամբ աղյուս սարքելուց ազատվածներին
Ուղեկցում է նա:
Մարմնացած Աստուծո էությունն անգամ
Ահա այս վեմի անունով կոչվեց,
Կողի պատռումով խմեցրեց բոլորիս:
Ոչ երակների արյան ընթացքը,
Այլ վերին Լույսի շառավիղները
Թափանց միությամբ կենդանացնելով
Նորոգ է պահում: Կանխանշում է
Ոչ Սողոմոնի, Զորաբաբելի հսկողությունը,
Այլ իմաստությունն Ամենակալի.
Նա չի պարուրվում աննվիրագործ ու սովորական
Յուղով՝ Հակոբի կողմից244Ծննդ. ԻԸ. 18:
Այլ փառքով Մեծի և Ահավորի արյամբ է օծվում:
Երկրային նյութից տուն չէ, այլ մարմին երկնային լույսից,
Սրա զավակներին Աստված կնքում է ու ձեռնադրում,
Ոչ թե երկրածին հղացումների,
Այլ երկնային արքայության ժառանգներ է պատրաստում,
Որ իր ծոցում գրկվածներին
Աբրահամի գոգին նվիրաբերե:
Սրա հարսնության փեսան է Որդին կենդանի Աստծու
Հայրապետների խմբերն են նրա հարսնաքույրերը.
Սա կմոռացնի կռամոլության բարձունքը դիվոտ,
Քանզի ծանոթ է երկնային Աստծուն,
Ամբողջապես մերժելի են արձանները կուռքերի,
Եվ Քրիստոս է երկրպագվում նրա բոլոր քարերի մեջ.
Ակնհայտ քակտումն է անտառների ուրվական իղձի,
Քանզի աշխարհի ողջ մայրիներից
Կենաց փայտի նմանությամբ
Տերն այստեղ է զոհաբերվում: [
Եկեղեցին] խորտակումն է
Դիվապատիր հմայական արձանների,
Չէ՞ որ գովական կարկեհան քարն է245Եսայի ԾԴ. 11
Ապրող վեմերով ու գոհարներով
Իր մեջ հաստատվում:

ԺԱ

Այս աստվածընկալ և չքնաղ հարկը
Ազատ է ամեն ծառայությունից246Գաղ. Դ. 21-31:
Օրինակը չէ Վերին Սիոնի,
Այլ նրանով է, որ ճանաչում են ճշմարտությունը.
Ո՛չ կապված բագին կռապաշտության,
Եվ կամ պատժարան օրենքի լծով,
Այլ՝ պարգևարան Տիրոջ բարության,
Երկրպագում ենք:
Երբեք չի սասանվում ձևափոխվելով,
Այլ փառքի նույն շուքով ընդարձակվում է.
Սա երկինքն է երկնի, և՛ երկրի վրա,
Հռչակվում է նա շողարձակելով:
Ինչպես չէ հնար Քրիստոս առանց Հոր,
Նույնպես առանց այս մոր արգանդի
Կատարյալ Հոգի հնարավոր չէ:
Անընդգրկելին շրջում է անտուն, Եթե այս տան մեջ չտաղավարվի.
Գլուխ դնելու տեղ անգամ չունի Տերն ամենայնի247Մատթ. Ը. 20,
Թե կյանքի այս կայարանում չօթևանի:
Հպարտանում է ավելի շատ այս նյութեղեն
տնով, Քան թե երկնային վերին կամարով:
Աստվածային լույսի անբավությունը
Մարգարեի դեմքի նման
Օրինակն այս նույնպես ծածկեց248Գ. Թագ. Ը. 11.
Եվ ինչպես փախան երեսի փայլից,
Այս նմանությամբ տաճարի մարդիկ չհանդարտվեցին,
Մեծ գովերգության տոնահանդեսին,
Երբ որ դասերը բանականներիս
Ի մի հավաքված նվագերգում են,
Այստե՛ղ են կրկին բաղձանքով օրհնվում,
Քան վայելչական այն դրախտի մեջ:

ԺԲ

Այս մայրն երկնավոր, երկնային լույսով
Ավելի քան մայրը երկրավոր,
Շնչող, մարմնավոր, ինձ գգվեց որդու պես:
Նրա կրծքի կաթն արյունն է Քրիստոսի:
Եթե մեկը սա պատկերն համարի [սուրբ] Աստվածածնի՝
Օրենքին դեմ չէ:
Որպես փրկական խաչի զորության
Զարմանազան նշաններ ու սքանչելիք է հրաշագործում,
Եվ դատաստանի բեմը այստեղ է հաստատված ահա,
Սրանով է, որ խորթ բարք ունեցող հերձվածողների
Մոլեգին ճառող բերանն է սանձվում:
Նա ունի նաև իմանալի և բանական քարեր,
Որոնցով անսուրբ գազանամիտներ
Վտարում է նա, դարձնում տարագիր249Ելք ԺԹ. 13
Նաև աստվածներ է ծնում եղական250Սաղմ. ՁԲ. 6, Հովհ. Ժ. 34-35
Միակ Աստծու՝ Քրիստոսի պատկերով:
Եվ դարձած դեպի մեզ խոստացած
Ունի և գիրն իր արևելք հայող՝
Նախ մեզ խոստացված բնակատեղի,
Կարծես թե ձեռքով նա հստակորեն մեզ ցույց է տալիս
Աստծու գալստյան ճանապարհները,
Մեզ քարոզում է փայլակի տիրական առակը251Մատթ. ԻԴ. 27,
Հիշեցնում բոլոր արարածներին,
Թե արևելքից պիտի հայտնվի փրկությունը մեր:
[Նա] հալածում է ցավերը, բուժում ախտաժետներին,
Հաղթահարում է բռնությունը դևերի:
Նրա արգանդը ավազանն է կենդանարար,
Եվ նրա հարսանքին առաքյալների դասերն են պարում:
Այնքան է ճոխացել բարգավաճ երանությամբ,
Մինչև իսկ վայելչապես Տիրոջ անվամբ հորջորջվեց.
Լույսի Տիրամոր տիտղոս ստացավ
Միածին Որդու մերձավորներից:
Նա հանդարտիկ նավահանգիստն է
Խռովահուզյալ մեղավորների, Եվ վերին դասուց խրախճանարան,
Եվ տարակուսյալ հանցապարտների անվրեպ բուժարան,
Անպատմելի Երրորդությունն իր մեջ է, որ
Փառաբանվում է՝ բոլորից օրհնվելով:

ԺԳ

Իսկ եթե մեկը չարության ձեռքը
Հանդգնի պարզել վերին արքայության
Եվ մարմնավոր գյուտ, մարդկային հնարք,
Կամ երկրակենցաղ արվեստ համարի
Ձեռակերտ տաճարի վերաբերյալ ավանդները
Եվ ոչ՝ առավել կյանքի մի շնորհ և աստվածային ակնկալություն,
Եվ կամ Սուրբ Հոգու հայտնած նորալույս նախագրություն,
Եվ բարձրյալի երախտիքի ամենատուր լրիվություն,
Եվ խնկարկված խորհրդարան արարչական
կամքի, Առաքյալների աջի բարեհանճար հիմնարկություն,
Կարճ՝ երկնքի դուռ և կենդանի Աստծու քաղաք252Ծննդ. ԻԸ. 17, Եբր. ԺԲ. 22,
Եվ անպարտ ողջերի մայր՝ ճշգրիտ պատկեր բանական կերպիս253Գաղ. Դ. 26, Հոգուս խորհուրդն իմանալի,
Իսկ շոշափելին՝ պատկերը մարմնիս,
Այնտեղի անճառ սրբությունները գերազանցող
Մի նոր սրբություն.
Եվ Քրիստոսի փառաշուք նշանով պսակված,
Այդպիսի չխոստովանողներին զրկում է իր տեսությունից
Հայրն ամենակալ իր էակից Բանի ձեռքով,
Վերցնելով նրանից և փառակից Հոգու շնորհի ավանդը,
Եվ փակվելու է կյանքի առագաստի դուռը նրա առջև:
Իսկ մենք վկայում ենք այն՝ որ գրեցինք,
Հավատալով մեր ասածին254Բ. Կորնթ. Դ. 13
Ի փառս և հանուն ամենակալ Երրորդության255Սաղմ. ՃԺԵ. 10,
Եվ մեկ աստվածության,
Հավիտյանս հավիտենից, ամեն:

Վ.Գևորգյան

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Աստուած ողորմած, բազմագութ, հզաւր, ահաւոր, Մարդաէր, աւրհնեալ, կենդանի, անճառ,
Որ ոչ ելանէ երբէք ըստ բան քո իր անձեռնարկելի,
Որ եւ մտաց է անհնարաւոր:
Քո է հատուցանել պտուղ քաղցրութեան ընդ փշոց խստութեան,
Սկզբնահայրդ այսմ նորոգ եւ զարմանաւոր կանոնաց կենաց:
Քանզի բարի առնել ատելւոյն,
Եւ աղաւթս` ի վերայ հալածչին,
Եւ փրկութիւն հայցել խոցողին,
Եւ սպանողին ներումն խնդրել,-
Ի քէն ընծայեցաւ պտուղս այս հրաշից,
Որոյ քաղցրութիւն անճառ է քան զաւրինակ,
Եւ բարեբանեալ կամաց քոց ախորժելիք,
Եւ գովեալ շրթանց քոց ճաշակելիք,
Հոգի երեսաց եւ զաւրութիւն գեղոյ մերոյ,
Տէր Քրիստոս, աւրհնեալ ի բարձունս:
Այլ մարդք երկրածինք եւ ամենավրէպք
Եւ բարեմատոյց ձեռաց չարիս դարձուցին,
Իսկ դու, լոյս եւ տուիչ լուսոյ,
Ոչ լսես անէծս, ոչ ախորժես չար,
Ոչ կամիս կորուստ, ոչ ըղձանաս մահ,
Ոչ յուզիս ի խռովութենէ,
Ոչ տիրիս ի ցասմանէ,
Ոչ հարկիս ի բարկութենէ,
Ոչ մթանաս ի սիրոյ,
Ոչ այլայլիս ի գթութենէ,
Ոչ փոփոխիս ի բարութենէ,
Ոչ թիկանց շրջումն եւ ոչ երեսաց անդրադարձութիւն,
Այլ ամենեւին լուսաւորութիւն եւ նկատումն փրկութեան:
Բ
Եթէ քաւեսցես` կարող ես,
Եթէ բժշկես` զաւրաւոր ես,
Եթէ կենդանացուցանես` բաւական ես,
Եթէ շնորհես` առատ ես,
Եթէ ողջացուցանես` հնարաւոր ես,
Եթէ պարգեւես` ամենալի ես,
Եթէ արդարացուցանես` ամէնարուեստ ես,
Եթէ մխիթարես` ամէնիշխան ես,
Եթէ նորոգես` ամենակալ ես,
Եթէ հրաշագործեսցես` ամենաթագաւոր ես,
Եթէ վերստին հաստատես` արարիչ ես,
Եթէ կրկին գոյացուցանես` աստուած ես,
Եթէ հոգաս ընդ մեր` ամենատէր ես,
Եթէ կորզես ի մեղաց` այցելու ես,
Եթէ չարժանեացս ընձեռես` աւրհնեալ ես,
Եթէ յորսողէն զերծուսցես` փրկիչ ես,
Եթէ զեղցես ի քոյոցդ ի մեզ` հարուստ ես,
Եթէ նախ քան ի մէնջ խնդրելն դու կարկառեսցես` անկարաւտ ես,
Եթէ լայնես նեղութեանս` անդորրիչ ես,
Եթէ զվերջացեալս կոչես` խնամակալ ես,
Եթէ զսասանեալս հաստատես` վէմ ես,
Եթէ պասքելոյս արբուցանիցես` աղբիւր ես,
Եթէ զծածկեալսն երեւեցուսցես` լոյս ես,
Եթէ զաւգտակարսն իմ ծանուցանես` բարի ես,
Եթէ զբիծսն անտես առնիցես` երկայնամիտ ես,
Եթէ ընդ փոքուս ի դատ ոչ մտանիցես` բարձրեալ ես,
Եթէ ծառայիս ձեռն մատուսցես` ստացող ես,
Եթէ աջով քո պաշտպանեսցես` յանձնանձիչ ես,
Եթէ վհատելոյս դարման մատուսցես` կերակրիչ ես,
Եթէ զանգէտս պարարեսցես` վարդապետ ես,
Եթէ զդիմեալս առ քեզ ընկալցիս` ապաւէն ես:
Գ
Եւ արդ, քո են այսոքիկ, Տէր ողորմութեան,
Ոչ միայն գրեալ, այլ կատարեալ եւ գլխաւորեալ,
Նախնի նահատակդ համբերութեան վկայից:
Որ վասն իմոյ փրկութեան
Հանդիսացար զաւրապէս յասպարիսի ճակատուն,
Զի կակղեսցես զկարծր բռնութիւն մարմնոյս գոռոզութեան`
Վարժմամբ կրթութեան չարչարանացն վտանգի,
Եւ յանպարտակիրդ մարմին չափեալ
Զբնութեան մերում զտաժանականն տագնապ տուժի,
Զի զգթութիւնդ, որ առ մեզ,
Արդեամբք ցուցցես` ի քեզ աւրինակեալ:
Աւրհնեա~լ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստվա՜ծ ողորմած, բազմագութ, հզոր,
Ահավոր, մարդասեր, օրհնյալ, կենդանի, անճառ,
Չկա ոչ մի բան քեզ համար բնավ անձեռնարկելի,
Նույնիսկ եթե նա մեր մտքի համար լինի անհնար:
Դժնի փշի տեղ դու քաղցր պտուղ կարող ես տալ,
Սկզբնահա՜յրդ այս նոր ու զարմանալի կենաց կանոնի.
Քանզի բարիք անել ատելիին և աղոթել հալածչի համար,
Փրկություն հայցել խոցողին և սպանողին ներումն խնդրել՝
Դո՛ւ էիր, որ ընծայեցիր մեզ պտուղն այս հրաշալի,
Որի քաղցրությունն է անճառելի և անօրինակ,
Քո բարեբանված կամքին հաճելի
Եվ ճաշակելի գովյալ շուրթերիդ:
Հոգի՛դ մեր երեսի և զորությունդ մեր գեղեցկության,
Դու Տե՜ր Քրիստոս, օրհնյալ ի բարձունս:
Բայց ամենավրեպ երկրածին մարդիկ
Քո բարեմատույց ձեռքերին անգամ չարությամբ հատուցեցին:
Իսկ դու լինելով լույս ու լուսատու,
Չես լսում անեծք ու չես ախորժում չարից.
Չես ուզում կորուստ, չես ցանկանում մահ,
Չես հուզվում խռովությունից,
Չես ենթարկվում ցասման,
Չես հարկադրվում բարկությունից, Չես մթագնում սիրուց,
Չես այլայլվում գթությունից,
Չես փոփոխվում բարությունից,
Ո՛չ թիկունքդ ես շուռ տալիս և ո՛չ էլ երես ես դարձնում,
Այլ լո՜ւյս ես համակ և փրկություն ամբողջովին:

Բ

Եթե ուզենաս քավել՝ կարող ես.
Եթե բժշկել՝ զորավոր ես.
Եթե կենդանացնել՝ ձեռնհաս ես.
Եթե շնորհել՝ առատաձեռն ես.
Եթե առողջացնել՝ հնարավոր ես.
Եթե պարգևել՝ ամենալեցուն ես.
Եթե արդարացնել՝ ամենարվեստ ես.
Եթե մխիթարել՝ ամենիշխան ես.
Եթե նորոգել՝ ամենակալ ես.
Եթե հրաշագործել՝ գերահզոր ես.
Եթե վերստեղծել՝ Արարիչ ես.
Եթե կրկին գոյացնել՝ Աստված ես.
Եթե հոգալ կամենաս մեզ՝ ամենատեր ես.
Եթե մեղքերից կորզել՝ գթասիրտ ես.
Եթե անարժանիս ընձեռել՝ օրհնյալ ես.
Եթե որսացողից ազատել՝ փրկիչ ես.
Եթե շնորհներդ մեր մեջ զեղել՝ հարուստ ես.
Եթե նախքան մեր խնդրելը ձեռք կարկառել՝ անկարոտ ես.
Եթե նեղվածիս լայն տեղ դուրս բերել՝ անդորրիչ ես.
Եթե հետ մնացածիս կոչել՝ խնամակալ ես.
Եթե սասանյալիս հաստատել՝ վեմ ես.
Եթե ծարավյալիս հագեցնել՝ աղբյուր ես.
Եթե ծածուկներն երևան հանել՝ լույս ես.
Եթե օգտակարին ինձ ծանոթացնել՝ բարի ես.
Եթե արատներն անտեսել՝ երկայնամիտ ես.
Եթե փոքրիս հետ դատի չմտնել՝ բարձրյալ ես.
Եթե ծառայիս ձեռք տալ՝ ստեղծող ես.
Եթե աջովդ պաշտպանել՝ հոգածու ես.
Եթե վհատածիս դարման մատուցել՝ կերակրող ես.
Եթե անգետիս մտքին հագուրդ տալ՝ վարդապետ ես.
Եթե քեզ դիմողիս ընդունել՝ ապավեն ես.

Գ

Արդ, այս բոլորը քո ձեռքումն են լոկ, Տե՜ր ողորմության,
Ոչ միայն գրված, այլև կատարված ու գլխավորված,
Ո՜վ առաջամարտիկդ համբերության նահատակների մեջ,
Որ իմ փրկության համար՝ հզորաբար հանդես
եկար ճակատամարտի ասպարեզում,
Որպեսզի գոռոզ մարմնիս բռնության կարծրությունը դու
Վշտի և տառապանքի վարժություններով կակղացնես:
Մեր բնության հատուկ տույժի տագնապը տաժանագին
Քո անմեղորեն չարչարված մարմնով չափեցիր դու,
Որպեսզի այն քո մեջ որպես օրինակ ունենալով՝
Գթությունդ մեր նկատմամբ առավելապես ցուցաբերես,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Աստվա՜ծ ողորմած, բազմագութ, հզոր,
Անճառ, կենարար, օրհնյալ, մարդասեր,
Քո կամքի համար չկա ոչ մի բան անձեռնարկելի,
Թեկուզ այն լինի մինչևիսկ մտքով
Անըմբռնելի, անհաս, անհնար.
Դժնի փշերի փոխարեն նույնիսկ
Հատուցում ես միշտ քաղցրահամ պտուղ,
Սկզբնահա՜յրդ նոր զարմանասքանչ կյանքի կանոնի.
Քանզի բարիքներ գործել ատելուն,
Աղոթել իր իսկ հալածչի համար,
Փրկություն հայցել իր խոցոտողին
Եվ սպանողին ներումն խնդրել,—
Դու էիր միայն, որ ընծայեցիր
Այս սքանչելի պտուղները մեզ,
Քաղցրությամբ անճառ ու անօրինակ,
Ախորժահաճո՝ օրհնյալ քո կամքին
Եվ ճաշակելի՝ շուրթերիդ գովյալ, ՛
Շո՜ւնչդ մեր կյանքի և զորությունդ մեր
գեղեցկության,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս, օրհնյալ ի բարձունս։
Թեպետ ապերախտ ու բազմավրեպ երկրածին
մարդիկ
Քո բարեմատույց ձեռքերին անգամ
Միայն չարությամբ փոխհատուցեցին,
Բայց դու լինելով լույս ու լուսատու՝
Անեծք չես լսում, խորշում ես չարից,
Կորուստ չես ուզում, չես ցանկանում մահ,
Խռովությունից չես հուզվում երբեք,
Չես տրվում ցասման և բարկությունից չես
բռնադատվում,
Սիրուց չես մթնում,
Չես այլակերպվում գթածությունից,
Բարությունից քո չես փոխվում բնավ,
Թիկունք չես դարձնում, չես շրջում երես.
Լո՜ւյս ես համորեն ն ամբողջովին փրկագործություն։
Բ
Եթե ցանկանաս քավել, կարող ես,
Եթե ամոքել, բուժել՝ զորավոր,
Թե կենդանացնել՝ ձեռներեց, հասու,
Եթե շնորհել՝ առատապարգև,
Եթե ողջացնել՝ ամենահնար,
Եթե ընծայել՝ ամենազեղուն,
Թե արդարացնել՝ ամենակատար,
Եթե սփոփել՝ ամենախնամ,
Եթե նորոգել՝ ամենակարող,
Թե հրաշք գործել՝ ամենքի արքա,
Եթե հաստատել կրկին՝ արարիչ,
Թե գոյություն տալ վերստին՝ աստված,
Թե խնամարկել մեզ՝ ամենատեր,
Եթե մեղքերից կորզել՝ հանձանձիչ,
Թե անարժանին ընծայել՝ օրհնյալ,
Եթե որսողից ազատել՝ փրկիչ,
Եթե գանձերդ զեղել մեզ՝ հարուստ,
Թե ձեռք կարկառել նախքան մեր կողմից խնդրելն՝
անկարոտ,
Եթե դուրս բերել անձկություններից՝ անդորրապարգև,
Թե ետ ընկածիս կանչել՝ հոգատար,
Եթե հաստատել սասանյալիս՝ վեմ,
Եթե ծարավիս հագուրդ տալ՝ աղբյուր,
Թե ծածկյալները ցուցադրել՝ լույս,
Եթե ծանուցել օգտակարները՝ ամենաբարի,
Եթե արատներն անտեսել՝ անոխ,
Եթե փոքրիս հետ դատի չմտնել՝ ամենաբարձրյալ,
Եթե ծառայիս ձեռք մեկնել՝ հաստող,
Եթե պաշտպանել աջովդ՝ հոգածու,
Եթե մատուցել հուսահատյալիս դարման՝ սնուցիչ,
Եթե անգետիս հոգալ՝ վարդապետ,
Եթե դիմողիս առ քեզ ընդունել կրկին՝ ապավեն։
Գ
Այս բոլորն ահա քո ձեռքում են լոկ, տե՜ր
ողորմության,
Ոչ միայն գրված, այլև կատարված ու գլխավորված,
Ո՜վ համբերատար նախամարտիկդ նահատակության,
Որ հզորապես խիզախելով՝ իմ փրկության համար
Մտար ասպարեզ ճակատամարտի,
Որպեսզի վիշտ ու տառապանքների վարժությամբ
կրթած՝
Կակղացնես, մեղմես բռնությունը կարծր այս գոռոզ
մարմնիս.
Անպարտականդ՝ չարչրկումներով մարմնիդ չափեցիր
Տաժանելի ողջ տագնապները մեր բնության հատուկ,
Որ ունենալով փորձ ու օրինակ՝
Առավել գործուն ցույց տաս մեր հանդեպ
գթությունը քո,
Օրհնաբանյա՜լդ հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ քանզի աւր է աւրհնաբանեալ եւ լուսանորոգ
Կշռութեան երկուց ընտրութեանց
Արարածոցս սասանութեանց`
Յեղանակելոյ յայլ իմն էութիւն երկնակենցաղ անփոխադրելի,
Ամբարձելոցն խոնարհութեան եւ կործանելոցս վերբերութեան,
Սարսափելի ուրբաթու Մեծի պասեքիս,
Յորում եկն եհաս ժամ բարեպատեհ
Գրել ինձ զայս նուագ ձայնի հեծութեան զուարճախառն երկիւղիւ,-
Ահա ըղձալի համարիմ ասել աստանաւր ի քոյոց այտի,
Զոր ընդ իմ կրեցեր, Աստուած բոլորից:
Բ
Կացեր յատենի քում ստեղծուածոյն իմովս կերպիւ,
Ոչ խաւսեցար տուիչդ բանի,
Ոչ բարբառեցար հաստիչդ լեզուի,
Ոչ ձայն արձակեցեր սասանիչդ երկրի,
Ոչ մռնչեցեր ամէնազդեցիկ փողդ մեծութեան,
Ոչ երախտեաւքն քո յանդիմանեցեր
Եւ ոչ չարեաւք նոցին ըմբերանեցեր,
Ոչ մատնեցեր ամաւթոյ զմատնիչսն զքեզ տանջանաց մահու,
Ոչ ի կապելն զքեզ դիմադարձեցեր
Եւ ոչ յապտակելն դժուարեցար,
Ոչ ի թքնուլն թշնամանեցեր
Եւ ոչ ընդ կռփելն երբէք խռովեցար,
Ոչ ընդ կատակելն սրտմտեցար
Եւ ոչ ընդ խաղ արկանելն երեսս փոխեցեր:
Մերկացուցին զզգեստ պատմուճանին` իբրեւ ի տկարէ,
Եւ դարձեալ ագուցին` իբր անփրկանաւոր ըմբռնեցելոյ:
Եթէ ոչ էր արբեալ կրկնակի քացախ` զանգեալ ընդ լեղւոյ,
Ոչ էր հեղեալ մաղձն իմ մթերեալ նախնի դառնութեանն:
Ճաշակեաց վհատութեամբ եւ արգել անդէն տարակուսանաւք,
Առին մոլեգնաբար եւ դարձեալ մատուցին անպատկառապէս:
Գանիւ հարուածոց յետին անարգութեան
Ի մէջ խառնիճաղանջն ամբոխի դատապարտեցին,
Ծունր կրկնեցին նախատանաց
Եւ պսակ եդին արհամարհութեան:
Գ
Ոչ ետուն հանգիստ կենարարիդ,
Եթէ ոչ զգործի մահուն կրել քեզ պատրաստեցին:
Ընկալար իբր երկայնամիտ,
Առեր իբրեւ զհեզ,
Բարձեր որպէս համբերող,
Ստանձնեալ, իբր զպարտական, զփայտն վշտաց,
Որպէս զծաղիկ շուշանաց հովտաց` ուսով բերեալ զզէնն կենաց,
Զի յարհաւրաց գիշերայնոց զիւրակերտս գահաւորակս
Մարմնեղէն գոյութեանս պահպանեսցէ
Ի դատապարտութեանն վայրի իբր ի խրախճան խնջոյից:
Հանին արտաքս` իբր զողջակէզ,
Կախեցին` իբր զխոյն Սաբեկայ` ձգեալ զեղջերացն,
Տարածեցին ի սեղան խաչին` իբր զպատարագ,
Բեւեռեցին ի սեղան խաչին` իբր զպատարագ,
Բեւեռեցին` որպէս չարագործ,
Պնդեցին` իբր զապստամբ,
Զխաղաղութիւնդ երկնաւոր` իբր զաւազակ,
Զանկապուտ մեծութիւնդ` իբր զտառապեալ,
Զառ ի քերոբէից պաշտեցեալդ` իբր զքամահեալ,
Զսահմանդ կենաց` իբր զարժանաւոր սատակման մահու,
Զաւետարանիս նկարիչ` իբր զհայհոյիչ Աւրինին,
Զտէր եւ զկատարումն մարգարէից` իբր զհամառաւտիչ գրեցելոցն,
Զճառագայթդ փառաց եւ զկնիք անքնին խորհրդոցդ Հաւր`
Իբր զներհակ ծնողիդ կամաց,
Զաւրհնեալդ իսկապէս` իբր զտարագրեալ,
Զկապոյ Աւրինին լուծիչդ` իբր զայր ի նզովս գրեալ,
Զհուրդ ծախիչ` իբր զհերքեալ իմն կալանաւոր,
Զահաւորդ երկնի եւ երկրի` իբր զհաւաստի պատժաւոր,
Զþի լոյս անմատոյց ծածկեալդ` իբր զհողածին ըմբռնեալ:
Գ
Ով քաղցրութիւնդ
Եւ երկայնամիտ բարերարութիւնդ ողորմածիդ գթութեան,
Որ վասն ապախտաւոր եւ անաւրինեալ ծառայիս, Տէրդ բոլորից,
Զայս ամենայն կամաւորապէս եւ հաւանողական հաճութեամբ`
Կատարեալ մարմնոյդ միութեամբ ի քեզ ընկալար
Եւ մինչեւ ի քնարան շիրմին տապանի,
Անպակաս ի լրութենէ ամբողջ նոյնութեան Աստուած անքնին,
Զնոյն կրեալ նախատինս անճառ համբերութեամբ,
Յարեար կենդանի ինքնիշխան բարձրութեամբ լուսոյ,
Աննուազ մարմնով եւ անթերի աստուածութեամբ.
Աւրհնեալ փառաւք, գովեալ գթութեամբ,
Բարեբանեալ միշտ ողորմութեամբ յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյալ և լուսանորոգ օր է256Զաք. ԺԴ. 7 մեծ պասեքի ուրբաթը սարսափելի,
Երբ եղան երկու արդարակշիռ ընտրությունները սասանած բոլոր արարածների՝
Վերածելու նրանց անփոփոխելի ու երկնակենցաղ մի այլ էության,
Բարձրացածներին խոնարհեցնելով ու վեր հանելով ընկածներին:
Եվ բարեպատեհ ժամն եկավ հասավ,
Գրելու ինձ այս նվագն ողբաձայն՝ զվարճախառն երկյուղով.
Չարչարանքներիդ մասին եմ ուզում խոսել այժմ ես,
Որոնք կրեցիր դու իմ փոխարեն, Աստվա՜ծ բոլորի:

Բ

Կանգնեցիր իմ կերպարանքով՝ ստեղծածիդ ատյանի առաջ
Չխոսեցիր դու՝ տվիչդ խոսքի,
Չբարբառեցիր՝ ստեղծո՛ղդ լեզվի,
Ձայն չարձակեցիր՝ սասանիչդ երկրի,
Չմռնչացիր՝ ամենաազդու փո՛ղդ մեծաձայն,
Ո՛չ երախտիքովդ հանդիմանեցիր
Եւ ոչ էլ նրանց իրենց չարությամբ պապանձեցրիր.
Չմատնեցիր դու նրանց ամոթի, որ քեզ մատնեցին մահվան տանջանքին.
Չդիմադրեցիր, երբ կապեցին քեզ, ոչ էլ նեղացար, երբ ապտակեցին.
Չնախատեցիր, երբ թքեցին ու չխռովեցիր, երբ բռունցքներով խփեցին քեզ,
Չսրտմտեցիր, երբ կատակեցին, չխոժոռվեցիր, երբ ծաղրեցին:
Պատմուճանը քո վրայից հանեցին, իբրև տկարից
Ու դարձյալ հագցրին, իբր կալանավոր անզերծանելի:
Եթե լեղիով խառն քացախը չխմեր կամա նա երկու անգամ,
Չէր թափվի մաղձն իմ նախկին դառնության:
Համտես արավ նա հուսահատությամբ ու մի
կողմ տարավ տարակուսանքով.
Առան նրանից այն մոլեգնաբար և տվին դարձյալ անպատկառորեն.
Եվ խառնիճաղանճ ամբոխի առջև գանահարելով նրան սաստկապես՝
Խիստ անարգանքի դատապարտեցին.
Ծնրադրեցին՝ ծաղրելու և պսակ դրին հեգնելու համար:

Գ

Հանգիստ չտվին կենդանարարիդ,
Այլ պատրաստեցին քեզ համար գործիք, որ կրես:
Ընդունեցիր այն իբրև երկայնամիտ, առար իբրև հեզ,
Ու վերցրիր այն որպես համբերող,
Եվ շալակեցիր փայտը վշտալից, իբրև հանցապարտ:
Տարար ուսամբարձ այդ զենքը կենաց, զերթ հովտաշուշան,
Որ գիշերային արհավիրքներից պահպանես դու մեր՝ քո ձեռքով կերտված գահը մարմնեղեն՝
Դատապարտության վայրում, որպես թե խրախճանքի մեջ:
Դուրս հանեցին քեզ որպես ողջակեզ.
Կախեցին, ինչպես Սաբեկա խոյը, որին քարշ տվին իր եղջյուրներից.
Տարածեցին խաչի սեղանի վրա իբրև պատարագ,
Բևեռեցին որպես չարագործի, կապկապեցին իբրև ապստամբի
Երկնավոր խաղաղությանդ՝ իբրև ավազակ,
Անկապտելի մեծությանդ՝ իբրև խղճալի,
Քերովբեներից պաշտվածիդ՝ իբրև քամահրելի,
Կենաց պատճառիդ՝ իբր արժանավոր՝ սատակիչ մահվան,
Ավետարանի նկարչիդ իբրև օրենքի հայհոյիչ,
Մարգարեների Տիրոջդ ու կատարելությանդ՝ իբրև գրվածքներն համառոտող,
Փառքի ճառագայթներիդ և Հոր անքնին խորհուրդների կնիքիդ256aԵբր. Ա.3 իբր հակառակորդ ծնողիդ կամքին,
Իսկապես օրհնյալիդ՝ իբրև տարագրյալ.
Օրենքի կապն արձակողիդ՝ իբրև այր նզովյա256bԳաղ. Գ.13,
Սպառող կրակիդ256cԲ.Օր. Դ.24 իբր հաղթահարած մի կալանավոր,
Ահավորիդ երկնի և երկրի՝ իբրև հավաստի պատժապարտ,
Անմատույց լույսով պարածածկյալիդ՝ իբրև հողածին մի ձերբակալված:

Դ

Ո՜վ դու քաղցրություն և երկայնամիտ բարերարություն,
Գթառատ ողորմածություն և Տե՜ր բոլորի,
Որ ինձ՝ ապերախտ և անօրեն ծառայիս համար
Այդ ամենը կամավորապես և սիրահոժար հաճությամբ
Հանձն առար այն մարմնովդ, որ միացրիր քեզ՝ քո աստվածային էությանը,
Եվ մինչև քնարանը շիրմի՝ անպակաս լրությամբ,
Ամբողջական նույնությամբ մնալով Աստված անքնին՝
Կրեցիր դու նույն նախատինքները՝ անճառելի համբերությամբ,
Եվ ապա դարձյալ հարություն առար՝
Ինքնիշխան բարձրությամբ ու պսակված լույսով,
Աննվազ մարմնով և անթերի աստվածությամբ,
Օրհնյա՜լ ես փառքով, գովված գթությամբ
Եվ բարեբանված միշտ ողորմությամբ
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Օրհնաբանված է և լուսանորոգ
Մեծ պահսի ուրբաթ օրն այն ահավոր,
Երբ արարածներն ուժգին սասանմամբ
Տարորոշվեցին երկու մասերի՝
Փոխակերպվելու նոր երկնակենցաղ
Անայլայլելի մի այլ էության՝
Բարձրացածների խոնարհեցմամբ ու
Կործանվածների վերամբարձումով։
Արդ, բարեպատեհ ժամն հասավ և ինձ
Գրելու նվագն այս հառաչաձայն՝
Զվարճախառն ահ ու երկյուղով,–
Չարչարանքներիդ մասին եմ այստեղ ցանկանում ասել,
Որոնք կրեցիր դու իմ պատճառով, Աստվա՜ծ բոլորի։
Բ
Կանգնեցիր խոնարհ՝ իմ կերպարանքով
Քո ստեղծածի ատյանի առաջ
Ու չխոսեցիր տվիչդ խոսքի,
Չբարբառեցիր հաստիչդ լեզվի,
Ձայն չարձակեցիր սասանիչդ երկրի,
Չմռնչացիր, ո՜վ ամենացունց փողդ ահագնաձայն.
Ո՛չ նախատեցիր երախտիքներովդ
Եվ ո՛չ էլ իրենց չարագործությամբ ըմբերանեցիր.
Չմատնեցիր դու ամոթի նրանց,
Որ քեզ մատնեցին տանջանքին մահու.
Ո՛չ քեզ կապելիս դիմադրեցիր,
Ո՛չ ապտակելիս փոքր-ինչ դառնացար,
Ո՛չ անարգեցիր դեմքիդ թքելիս,
Ո՛չ հուզվեցիր, երբ կռփահարեցին անողորմաբար.
Չսրտմտեցիր, երբ հեգնեցին քեզ,
Ու չայլայլվեցիր, երբ ենթարկեցին ծաղր ու ծանակի։
Իբրև տկարից՝ հանեցին քեզնից պատմուճանը քո
Ու դարձյալ հագցրին՝ իբրև անփրկում կալանավորի։
Եթե կրկնակի չըմպեր քացախն այն, խառնված լեղու հետ,
Նախկին դառնության մաղձն իմ մթերված դուրս չէր թափվելու
(Ճաշակեց վհատ ու մերժեց իսկույն տարակուսանքով.
Առան կատաղած ու դարձյալ տվին անպատկառորեն) :
Եվ խառնիճաղանջ ամբոխի առաջ
Գանահարելով նրան սաստկապես
Ու ենթարկելով անարգանքների՝
Ծնկի իջեցրին ծաղրելու համար՝
Դնելով գլխին և փշե պսակն արհամարհանքի։
Գ
Հանգիստ չտվին կենդանարարիդ,
Հարկադրեցին կրել պատրաստված գործիքը մահվան.
Ընդունեցիր այն իբր երկայնամիտ, առար իբրև հեզ,
Բարձրացրիր անխոս իբրև համբերող,
Շալակեցիր այն փայտը վշտալի իբրև հանցապարտ.
Տարար ուսամբարձ զենքն այն կենարար, զերթ հովտաշուշան.
Որ գիշերային արհավիրքներից
Պահպանած լինես քո ձեռքով կերտած
Մեր գոյացության գահը մարմնեղեն՝
Դատապարտության վայրը փոխելով խրախճանության։
Դուրս հանեցին քեզ՝ որպես ողջակեզ,
Կախեցին, ինչպես խոյը Սաբեկի,
Փռեցին խաչի սեղանի վրա՝ իբրև պատարագ,
Գամեցին ամուր՝ որպես չարագործ,
Կապկպեցին պիրկ՝ իբրև ապստամբ,
Քե՜զ իսկ, երկնավոր խաղաղությանդ՝ իբրև ավազակ,
Մեծությանդ անհաս՝ իբրև եղկելի,
Քերովբեներից երկրպագվածիդ՝ իբրև քամահրյալ,
Կենաց պատճառիդ՝ իբրև մահապարտ,
Ավետարանի նկարչիդ՝ իբրև օրենքի լուտող,
Մարգարեներին ներշնչողիդ ու
Տիրոջդ՝ որպես գրքերի զեղչիչ,
Փառքի ճաճանչիդ, հոր խորհուրդների կնիքիդ անճառ՝
Իբրև դիմամարտ ծնողիդ կամքին,
Օրհնյալիդ՝ իբրև տարագրական,
Օրենքի կապը քանդողիդ՝ իբրև «նզովյալ այր մի»,
Հուրն սպառողիդ՝ իբրև անձնատուր մի կալանավոր,
Անմատույց լույսով պարածածկյալիդ՝
Իբրև հողածին մի ձերբակալված։
Դ
Ո՜վ երկայնամիտ բարերարություն,
Ողորմածություն քաղցր ու բազմագութ,
Որ անօրեն ու երախտամոռաց ծառայիս համար
Հանձն առար բոլորն այս սիրահոժար, կամավորապես
Այն մարմնով, որ քեզ միավորեցիր
Եվ մինչև շիրմի քնարանը քո
Ամբողջ լրությամբ մնացիր միշտ նույն Աստվածն անքնին՝ 
Նույն նախատինքը կրելով անճառ քո համբերությամբ
Եվ ապա դարձյալ հարություն առար
Ինքնիշխանորեն, լուսազարդ փառքով,
Աննվազ մարմնով ու լիակատար քո աստվածությամբ։
Օրհնյա՜լ փառքով ու գովյալ գթությամբ
Եվ ողորմությամբ բարեբանված միշտ,
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, անկեալ յերեսս հողանիւթ կերպիւս,
Ի վայր խոնարհեալ ծնրադրական երկրպագութեամբ,
Զբարեգործիդ ողորմածութեան զկենդանարար ոտս համբուրեմ`
Զայս աւրինակ մաղթանաց մեծիդ ընծայեցուցեալ.
Աղաչեմ զքեզ, միայն խնամակալ, մարդասէր, գթած,
Կեցուցիչ, հզաւր, այցելու, պաշտպան,
Մի ունայնացի վաստակն աշխատութեան փրկականդ կրից
Մարդացելոյդ վասն իմ Աստուծոյ,
Մի սոսկ եղիցի քրտանցն կաթուած խառնեցեալ արեամբ`
Ի մատնութեանն աւուր գիշերին,
Մի լիցի ստուերացեալ լուսոյդ երախտիս,
Զոր ձրի եւ առանց փրկանաց թշուառացելումս` ինձ պարգեւեցեր,
Մի ջնջեսցին շնորհացդ աւետիս,
Զոր կողից քոց կայլակք նորոգեցին,
Մի անշահ եղիցին կրիցդ պտուղք,
Զոր կարաւտութեանս իմում մատուցեր,
Մի պարծեսցի բանսարկուն վանեալ
Զքո ստացեալս իւրացուցանել:
Բ


Ահա յաղթեսցես կամաւք քո` ըղձից չարին.
Վերստին ապշեսցի միանգամ զարհուրեալն,
Կրկին պարտեսցի իսպառ դատեցեալն:
Մի անխայեր զազատարարդ քո բան,
Որ զստեղծեալս քո քեզ ընծայեալ`
Վերստին առ քեզ դարձուցանէ:
Զանճառն արարեր բարերարութիւն
Յանակնկալ ժամուն յուսահատութեան,
Յորժամ բնաւ իսկ կտրեալ
Եւ աւտարացեալ էր կենդանութեանն շարժողութիւն.
Մեռար անմահդ եւ զմահացեալս նորոգեցեր:
Եթէ զկանոն համաձեւութեան Աւրինին փոխեցեր,
Արդ զդիւրինն եւ զհեշտականն եւ զեւս հնարաւորն
Մի արգելցես, սկզբնաձիր ողորմածութեան,
Բարեգութ, աւրհնեալ եւ երկայնամիտ թագաւոր:
Ազդեա բանիւդ ամենազաւրաւ,
Որ զգոյութիւն լուսոյն ստեղծեր ի նախնում աւուրն,
Եւ վաղվաղակի փոփոխեալ գտայց ի լաւ անդր,
Եւ փոխանակ զի ես ոչ խնդրեցի հետեւել լուսոյդ,
Դու ելցես ինձ յայց, ճառագայթ ծագման հայրենի կերպիդ,
Եւ կոչեցայց առաջի քո ծառայ վնասապարտ`
Ողորմեալ, շնորհեալ առ ի քէն:
Ոչ է ժամանակ յերկարաձգութեան առ ի զպարտսն հատուցանե
Ահա շնորհեա ինձ` տառապելոյս զերեսս քո,
Լոյսդ ի խաւարի սրտից վհատելոց:
Արգել եւ կնքեա զընթացմունս ելիցն,
Որ միշտ զեղուն բարիքն` հոսեալ ի յուշոյս իմ տեսութենէ,
Պահեա ինձ զշնորհ ամենապայծառ գանձուցդ մնացականաց,
Որով պատուական գտեալ` քո անուանեցայց`
Պաշտպանեալ ի քէն, անսահման բարի:
Գ
Ահա ողորմեա ինձ, գթած, աղաչեմ զքեզ,
Ողորմեա ինձ, հզաւր, կրկին ողորմեա.
Մի փոխարկեր երկունս ցաւոց ընդ չարեաց իմոց, բարիդ ամենեւին,
Մի բառնար ի վտանգելոյս զառ ի քէն պարգեւեալդ շնորհ,
Մի կապտեր զփչումն ամէնաւրհնեալդ Հոգւոյ,
Մի լուծաներ զխնկեալ զկնիք արքունական պատկերիդ,
Մի յայտնեսցին փուշք մեղանաց ի սրբութիւնս մտացս:
Մի խզեր զկապ միութեան զընդ քեզ սիրոյն պնդութեան,
Մի մերժեսցես զարուեստ զաւրութեանն լեզուոյս յարմարութեան,
Մի պակասեցուցաներ զյաջողուած աջոյս`
Առ ի զլուսոյդ մասունս բաշխել:
Մի գրեր ի դպրութեան կենաց մատենիդ զմահուն պարտիս,
Մի պահեր, մի ինձ համարիր,
Մի յիշեցուցաներ, մի ամաչեցուցաներ,
Մի նախատեր, մի ոտն հարկաներ,
Մի արձանացուցաներ զմեղկութեանցն,
Մի ամբարեր զկորստեանցն,
Մի իբր ստգտեալ իմն ամբաստաներ,
Մի յարուսցես ընդ իս զծառն անիծից,
Մի արձակեր ի յիս զսաղարթ վնասուցն,
Մի ընձիւղեր զծաղիկ մեղացս,
Մի բերցես ընդ առաջ զնամակ պարտուցս,
Մի արտաբերեր զէութիւն պտղոյն:
Մի թուեսցես ի ճիւղս երկրաստեղծ մատանցդ զգիւտս գործոցս,
Մի մատուսցես բան ընդդէմ ահեղ` զանաւրէնութիւնս իմ յիշատակել,
Մի մատնեսցես իմոցս կամաց զաւանդս հոգւոյս վարել ի գերութեան,
Մի աստէն զիս փառաւորեր, զի անդանաւր դատապարտեսցես,
Մի նուազութեամբ այսր անցաւորի զյաւիտենական բարիսն տուժեր,
Մի ի սակաւում այսմ ժամանակի զանվախճանելի զփառսն չափեր,
Մի ընդ հովտիս վշտաց հեծութեան զանախտական զկեանսդ գրաւեր,
Մի ընդ ստուերի այսր մթութեան զանճառելիդ լոյս փոխանակեր,
Մի զերասանակ մտացս լքցես` ըստ արտուղի հետս հետեւել,
Մի զկամուրջ կենցաղոյս գրեսցես ինձ հանգստեան բաւականութիւն,
Մի զհովիտ հանճարոյս ստուերական պահեր`
Ի հանդերձեալսն ինձ հրապարակել:
Եթէ ամբարես զառանց համարոյ գործոցս իմ չարիս`
Մեռայց կենդանւոյն,
Եթէ շտեմարանես ի սրտի`
Աստստին կիզեալ անբոց այրեցայց,
Եթէ քննեսցես զանաւրէնութիւնս`
Առանց յանդիման քեզ լինելոյ իսպառ հալեցայց,
Եթէ տնկակից ինձ թողցես զմեղս`
Ի նոսին վատնեալ մաշեցայց:
Դ
Ակնարկեա, միշտ զաւրեղ, ամենակարող,
Փախնուլ չարութեանցս, որ յիս,
Զի բարիդ քո եկեալ փոխանորդեսցէ:
Հրամայեա, գթած, խնամակալ, գովեալ,
Լոյս անշիջանելի, զաւրութեամբ անսահմանելեաւ,
Զի նոր հաստատեսցի գոյութիւն բնութեանս
Մարմնեղէն յարկի անդամոցս:
Յորում հանգուցեալ անլքանելի` բնակեսցես բազմեալ`
Ախորժ տենչանաւք, միութեամբ հոգւոյս իմ ընդ քեզ,
Զապականութիւն մեղացս մերժեալ իսպառ`
Յանարատութիւն զիս պատրաստեսցես,
Ամենակեցոյց թագաւոր անմահ, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Աւրհնեա~լ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, հողանյութ կերպարանքովս ընկնելով երեսն ի վայր,
Եվ ծնրադրական երկրպագությամբ գլուխս խոնարհած՝
Ողորմած բարեգործիդ կենդանարար ոտքն եմ համբուրում
Եվ այս աղոթքն եմ ընծայում մեծիդ:

Բ

Աղաչում եմ քեզ, միա՜կ խնամակալ, մարդասեր, գթած,
Կեցուցիչ, հզոր, այցելու, պաշտպան,
Թող ի զուր չանցնեն ինձ համար մարդացած
Աստծուդ փրկարար չարչարանքները,
Ոչ էլ ընդունայն՝ մատնության գիշերը թափած քրտինքիդ կաթիլն արյունախառն.
Թող չստվերանա երախտիքը լույսիդ,
Որ ձրիաբար, առանց փրկանքի պարգևեցիր ինձ՝ թշվառացածիս.
Թող չջնջվի շնորհներիդ ավետիսը,
Որ քո կողքից բխած կայլակները նորոգեցին.
Թող անօգուտ չլինեն չարչարանքներիդ պտուղները,
Որ մատուցեցիր ինձ՝ կարոտյալիս.
Թող չպարծենա արտաքսված բանսարկուն,
Ինձ՝ ստեղծածիդ սեփականելով.
Հաղթիր քո կամքով չարի իղձերին,
Թող դարձյալ ապշի մի անգամ արդեն զարհուրածը,
Թող կրկին դատապարտվի իսպառ դատապարտվածը,
Մի՛ խնայիր խոսքդ ազատարար,
Որ ինձ՝ ստեղծածիդ ընծայելով քեզ, նորից քեզ դարձնի:
Ցույց տվիր անճառ բարերարությունդ՝ հուսահատության չսպասված ժամին,
Երբ բոլորովին կտրված արդեն և օտարացած էր շարժումը կենդանության:
Մեռար անմահդ և նորոգեցիր մահացածներին.
Համաձևության օրենքի կարգը եթե փոխեցիր257Այսինքն՝ եթե փոխեցիր օրենքի այն կարգը, որ հանցանքի չափով էր պատժում...,
Ուրեմն դյուրինն ու հեշտագույնը, առավել ևս հնարավորը մի՛ արգելիր դու,
Ո՜վ սկզբնաձիրդ ողորմածության,
Բարեմիտ, օրհնյալ և երկայնամիտ թագավոր:
Ներգործի՛ր խոսքով քո ամենազոր,
Որով առաջին օրը դու լույսն ստեղծեցիր,
Եվ ես անմիջապես դեպի լա՜վը պիտի փոխվեմ.
Եվ եթե ինքս ջանադիր չեղա հետևել լույսիդ՝
Դո՛ւ ել ինձ այցի, հայրական լույսից ծագած ճառագայթ:
Թող կանչվեմ քեզ մոտ վնասապարտ ծառաս՝
Քեզանից շնորհ և ողորմություն գտնելու համար.
Պարտքերս հատուցելու համար ժամանակի երկարաձգման կարիք չկա,
Շնորհ արա ինձ՝ տառապյալիս տեսնելու երեսդ-
Լույսդ՝ խավարում վհատ սրտերի:
Արգելի՛ր, փակիր այն ճանապարհը, որտեղից զեղուն բարիքները քո
Խույս են տալիս միշտ իմ հիշողության տեսողությունից.
Քո միշտ մնայուն գանձերի շնորհն ամենապայծառ պահիր ինձ համար,
Որ ես դառնալով ընտիր, պատվական՝ քո՛նը անվանվեմ՝
Պաշտպանված քեզնով, անսահմա՜ն բարի:

Գ

Փութա՛ ինձ շուտով ողորմել, գթած, աղաչում եմ քեզ,
Ողորմի՛ր հզոր, կրկի՛ն ողորմիր:
Մի՛ փոխարկիր դու չարիքներս երկունքի ցավերի, ո՜վ համակ բարի,
Մի՛ վերցնիր վտանգվածիս քո կողմից պարգևված շնորհը.
Մի՛ խլիր փչումն ամենաօրհնյալ հոգուդ.
Մի՛ լուծիր խնկելի կնիքն արքունական քո պատկերի:
Սրբված սրտիս մեջ թող չհայտնվեն մեղքերի փշեր:
Մի՛ խզիր քեզ հետ սիրույս ամրապինդ կապը միության.
Մի՛ զլանար ինձ լեզվի ճարտարություն՝ վայելուչ ու ճոխ ճառելու համար.
Մի՛ պակասեցնի արժանիքն աջիս, որպեսզի լույսիդ մասունքը բաշխեմ:
Մի՛ գրիր ծանր մահացու մեղքերս կյանքի դպրության քո մատյանի մեջ.
Մի՛ պահիր, մի՛ համարիր իմը, Մի՛ հիշեցնի, մի՛ ամաչեցնի,
Մի՛ նախատիր, մի՛ ոտնահարիր,
Մի արձանագրիր մեղկություններս,
Մի՛ կորստաբեր գործերս ամբարիր,
Մի՛ որպես մեղադրյալ ամբաստանիր ինձ,
Մի՛ աճեցնի ինձ հետ ծառն անեծքների,
Մի՛ արձակիր իմ մեջ վնասակար սաղարթ.
Մի՛ ընձյուղիր մեղքերի ծաղիկ և մի՛ թողնի, որ պտուղ բերի նա.
Մի՛ դնիր իմ առաջ պարտքերիս թուղթը:
Մի՛ թվիր երկնաստեղծ մատներիդ ճյուղերի վրա՝ գործած մեղքերս.
Մի՛ ահեղորեն ընդդիմախոսիր՝ անօրենությունս հիշատակելով.
Մի՛ հանձնիր կամքիս հոգուս ավանդը՝ գերեվարելու.
Մի՛ փառավորիր ինձ այստեղ, որպեսզի այնտեղ չդատապարտես.
Անցավոր կյանքի այս նվազագույն, սին հաճույքներով՝
Մի՛ տուժել տա ինձ՝ հավիտենական բարիքներն անբավ.
Մի՛ չափիր փառքը անվերջանալի՝ այս ժամանակի կարճատևությամբ.
Մի՛ գրավ դնի կյանքըդ անարատ՝ իմ վշտահառաչ հովտի փոխարեն.
Մի՛ փոխանակի քո անճառելի լույսը՝ մթամած այս ստվերի հետ.
Մի՛ թողնի մտքիս երասանը դու, որպեսզի չերթա՜մ զարտուղի ճամփով.
Մի՛ համարիր բավ հանգստիս համար՝ կամուրջն աշխարհի.
Մի՛ պահիր հովիտն իմ խոհեմության ստվերի ներքո, որ հանդերձյալում չհրապարակվեմ:
Եթե ամբարես չար գործերս անթիվ, կմեռնեմ ողջ-ողջ.
Եթե սրտիս մեջ շտեմարանես՝ այժմվանից անբոց պիտի այրվեմ.
Եթե անօրեն արարքներս դու քննության առնես՝
Առանց քո առջև ելնելու՝ պիտի հալվեմ ես իսպառ
Եթե մեղքերս թողնես, որ ինձ հետ տնկակից աճեն՝ նրանցով պիտի մաշվեմ, սպառվեմ:

Դ

Ի՜նձ նայիր, զորե՛ղ ամենակարող,
Որ չարություններս փախուստ տան ինձնից, և գա քո բարին փոխարինելու:
Հրամայիր, գթա՛ծ, խնամակալ, գովյալ, լո՜ւյս անշիջելի,
Որ զորությամբդ անհուն նորոգվի հաստատապես
Բնական կառուցվածքն անդամների՝ մարմնեղեն իմ տան,
Որպեսզի այնտեղ անհեռանալի բնակվես բազմած
Եվ հանգստանաս հաճո տենչանքով՝ քեզ հետ իմ հոգու ամուր միությամբ:
Ապականությունն իմ մեղքերի իսպառ հեռացնելով,
Անարատությա՜մբ վերակազմես ինձ,
Ամենակեցույց թագավոր անմահ,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյալ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Հողանյութ դեմքով ընկած երեսիս,
Ծնրադրական երկրպագությամբ գետնին խոնարհված՝
Երախտավորիդ ողորմածության
Կենարար ոտքն եմ ահա համբուրում՝
Ուղերձելով այս աղերսը մեծիդ։
Բ
Աղաչում եմ քեզ, միա՜կ հոգածու, մարդասեր, գթած,
Կեցուցիչ հզոր, զորավիգ, պաշտպան,
Թող որ ինձ համար մարդացած Աստծուդ
Կրած փրկարար տառապանքները ընդունայն չանցնեն.
Ի դերև չելնի մատնության օրվա
Գիշերը թափած քրտինքդ արնախառն.
Թող չստվերանա լույսն երախտիքիդ,
Որ պարգևեցիր թշվառիս ձրի, առանց հատուցման.
Թող չանհետանա քո շնորհների ավետիսն անճառ,
Որ նորոգել է կայլակը կողիդ.
Անօգուտ չանցնեն պտուղները քո չարչարանքների,
Որ մատուցեցիր իմ կարոտության.
Թող չպարծենա վանված բանսարկուն՝
Յուրացնելով ստացվածքը քո.
Հաղթի՛ր քո կամքով իղձերին չարի.
Թող որ վերստին ապշի՝ մի անգամ զարհուրածն արդեն
Հավիտենապես դատապարտվածը թող պարտվի՛ նորից.
Մի՛ խնայիր քո խոսքն ազատարար,
Որն ընծայվելով՝ ստեղծածներիդ
Վերադարձնում է վերստին առ քեզ։
Հուսահատության չսպասված ժամին,
Երբ բոլորովին անհետացել էր
Ամեն մի շարժում, շունչ կենդանության,
Անճառ հրաշքներ բարեգործեցիր.
Մեռար անմահդ և նորոգեցիր մահացածներին.
Եթե փոխեցիր օրենքն ու կարգը համաձևության,
Ապա դյուրինը, հեշտն ու առավել
Հնարավորը մի՛ զլանար մեզ,
Սկզբնաձի՜րդ ողորմածության,
Բարեգութ, օրհնյալ և երկայնամիտ անմահ թագավոր։
Ներգործի՛ր խոսքովդ ամենակարող,
Որով առաջին օրն արարչության լույսն ստեղծեցիր,
Եվ անմիջապես լավի կփոխվեմ.
Քանի որ ինքս ջանադիր չեղա հետևել լույսիդ,
Դու ել ինձ այցի, հայրական լույսից ծագած ճառագա՜յթ.
Հանցապարտ ծաոաս թող կանչվեմ քեզ մոտ՝
Գտնելու շնորհ ու ողորմություն.
Երկար ժամանակ հարկավոր չէ քեզ
Բոլոր պարտքերիս հատուցման համար.
Տառապյալիս լոկ շնո՛րհ արա քո երեսը տեսնել,
Լո՜ւյսդ՝ խավարում վհատ սրտերի։
Արգելափակի՛ր ճանապարհը այն,
Որով բազմազեղ բարիքները քո
Խույս են տալիս միշտ իմ հիշողության տեսողությունից.
Ինձ համար պահի՛ր քո հարամնա
Գանձերի շնորհն ամենապայծառ,
Որի շնորհիվ պատվական դարձած՝ քոնը համարվեմ,
Պաշտպանվեմ քեզնով, անսահմա՜ն բարի։
Գ
Ողորմի՛ր, գթա՜ծ, աղաչում եմ քեզ,
Ողորմի՛ր, հզո՜ր, կրկին ողորմի՛ր։
Ո՜վ համակ րարի, չարիքները իմ
Մի՛ փոխհատուցիր վիշտ ու ցավերով,
Վտանգվածիցս շնորհները քո ետ մի՛ վերցրու,
Շունչն ամենօրհնյալ հոգուդ՝ մի՛ խլիր,
Մի՛ ջնջիր ինձնից կնիքը խնկյալ
Քո արքունական ու սուրբ պատկերի։
Սրբված մտքիս մեջ թո՛ղ չհայտնվեն մեղքերի փշեր.
Մի՛ խզիր սիրուս՝ քեզ միավորող կապը ամրապինդ,
Մի՛ զրկիր ճարտար ու վայելչարվեստ
Լեզվով խոսելու զորությունից, տե՜ր,
Հաջողվածն աջիս մի՛ նվազեցրու,
Որպեսզի բաշխեմ մասունքը լույսիդ։
Մի՛ գրիր պարտքերս ծանր ու մահացու՝
Կյանքի դպրության քո մատյանի մեջ,
Մի՛ պահիր և ինձ մի՛ վերագրիր,
Հիշել մի՛ տուր միշտ, մի՛ ամաչեցրու,
Մի՛ նախատիր ինձ, մի՛ ոտնահարիր,
Մի՛ արձանագրիր արարքներս մեղկ,
Կործանիչ գործերս էլ մի՛ ամբարիր,
Մի՛ ամբաստանիր որպես հանցագործ։
Մի՛ աճեցրու ինձ հետ միասին ծառն անեծքների,
Մի՛ ծլարձակիր իմ մեջ վնասիչ սաղարթ ու թփեր
Մի՛ բարունակիր մեղքերի ծաղիկ,
Մի պտղաբերիր բերքն ամոթաբեր։
Մի՛ դիր իմ առաջ թուղթը պարտքերիս.
Քո աշխարհաստեղծ մատների վրա
Սի՛ հաշվիր արդյունքն արած գործերիս.
Մի՛ դիմախոսիր այդքան ահարկու՝
Անօրենությունս հիշատակելով.
Կամքիս մի՛ հանձնիր ավանդն իմ հոգու,
Որ չմատնեմ այն գերեվարության.
Այստեղ ինձ բնավ մի՛ փառավորիր,
Որպեսզի այնտեղ չդատապարտես.
Անցավոր կյանքի այս նվազությամբ՝
Հավիտենական բարիքներն անբավ ինձ տուժել մի՛ տուր.
Մի՛ չափիր փառքը անվախճանելի՝
Այս ժամանակի կարճատևությամբ.
Այս վշտահառաչ հովտի փոխարեն՝
Կյանքն անապական գրավի մի՛ դիր.
Մի՛ փոխանակիր լույսը քո անճառ՝
Մռայլ ու անշող այս խավարի հետ.
Ձեռքից բաց մի՛ թող սանձերը մտքիս,
Որ ես չընթանամ խոտոր ճամփեքով.
Հանգստիս համար բավականության
Սահման մի՛ հաշվիր կամուրջն աշխարհի.
Հովիտն հանճարիս մի՛ պահիր խավար ստվերի ներքո,
Որ հանդերձյալում չխայտառակվեմ։
Եթե ամբարես չար գործերս անթիվ, կմեռնեմ ողջ-ողջ
Եթե սրտիս մեջ շտեմարանես,
Այստեղ կիզվելով՝ պիտ այրվեմ անբոց.
Անօրենությունն իմ եթե քննես,
Առանց բարձրյալիդ ներկայանալու կհալվեմ իսպառ.
Եթե մեղքերս ինձ թողնես տնկակից,
Նրանցով մաշված՝ կսպառվեմ անհետ։
Դ
Ակնարկի՛ր, զորե՜ղ, ամենակարող,
Որ չարությունը փախչի ինձանից,
Որպեսզի նրան բարությունդ գա փոխարինելու.
Հրամայի՛ր քո զորությամբ անբավ,
Բարեգո՜ւթ, գովյալ և խնամակալ,
Անշիջելի՜ լույս,
Որ բնությունը հարկիս մարմնեղեն,
Գոյավորող իր ողջ անդամներով, վերանորոգվի,
Որպեսզի այնտեղ անբաժանորեն
Միայն դու բազմած հանգիստ բնակվես ախորժ տենչանքով՝
Միավորելով քեզ հետ իմ հոգին,
Վերակազմես ինձ անարատությամբ՝
Վանելով իսպառ ապականությունն ամբողջ մեղքերիս,
Ամենակեցույց անմահ թագավոր,
Տե՜ր Հիսուս, օրհնյա՜լ հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Յիշեա, Տէր, տէր գթութեանց,
Սիրողդ իրաւանց, Աստուած ճշմարիտ,
Նայեա վերստին ի բնութեանս կերպարան միշտ սխալական,
Զննեա ինձ դարձեալ զամէնընթաց տարածմունս
Ելից արեանս շարժողութեան,
Բժշկապէս մատիր տեսանել,
Զի մարդ եմ հաստատեալ մտաւք խակութեան թերի խորհրդոց
Յայն ինչ, զոր դու իսկ վկայեցեր, տեսողդ ոչէից.
Միայն դու անմասն ստութեան խաւարի:
Ապա իրաւունս է գրել ինձ ընդ մեղուցեալսն`
Մարդկաւրէն վրիպանաց սխալմամբ պարտեալ կրկին
Իբր զերկրածին մահացու մարմին,
Քան բանիդ քում սուտ երեւել,
Քանզի արդարեւ գիտես իսկ,
Թէ` Չար է արարն, եւ ընդաբոյս` չարութիւնն մեր,
Եւ ոչ փոփոխին խորհուրդք մեր յաւիտեան,
Ըստ հոգեհանճար իմաստնոյն կանխազեկոյց առակի:
Բ
Թեթեւացո զսաստկութիւն տանջանացն,
Որ պատրաստեալ եւ մնայ ինձ`
Արկանել զորդիս գեհենին զարդ մահուն յաւիտենականի:
Բարձ զամաւթոյն պարտիս,
Որ պահեալ է յայտնել թշուառականիս
Յետին ատենին յանդիմանութեան:
Խրատ խաղաղութեան յառաջապարգեւ ողորմութեամբ քո ընծայեցո,
Զի մի անտանելիքն ահաւորութեան
Ի ցոյցս ինձ եկեալ կերպարանեսցին`
Անյոյս ապշութիւն ընդ կենաց զղջման առաջի կարգեալ.
Դատաստանն ահաւոր, անկաշառ եւ անխաբելի դատաւորն,
Ամաւթն սոսկալի, կշտամբանքն սարսափելի,
Յանդիմանութիւնն անփախչելի, տագնապն անճողոպրելի,
Պակուցումն անխրախուսելի, դողումն անվճարելի,
Լալումն անսփոփելի, կրճտումն ատամանցն անբժշկելի,
Ապականութիւնն անողջանալի,
Անէծքն սարսափելի աստուածային քո բանիդ,
Փակումն գթոյն եւ արգելումն ողորմութեանն:
Որ ընդ գալարելն երկնի,
Եւ ընդ երկրի դղրդելն ընդ կարծրութիւն յատակիս,
Ըստ կուտակելոյ կոհակաց խռովութեան ծովու
Իբր փախստեան կերպ ցուցանելով`
Մի զմիոյ հետս խափանեն` կասեալ յերկոցունց.
Եւ տատանեալ, սասանեալ
Լայնատարած գետնոյս թանձրութեան ի հիմանց անտի,
Ընդ ուժգնակի բախման թնդելոյ ներքնային խորոց`
Հարթէ զլերինս.
Եւ հալեալ հրդեհին բնութիւնք վիմաց
Եւ ամենայն տարերաց գոյից,
Այլայլին երկինք յանեղծ փոփոխութիւն,
Եւ յեղանակին արարածք տարերաւք իւրովք ի նորոգ նմանութիւն.
Ծածկութիւնք գործոցս հրապարակին,
Եւ աներեւոյթք կրից մեր յայտնին,
Վարք կրաւնից ներգործելոց ի մարմինս մեր նկարին.
Թագաւորն երկնից յատենի նստի`
Վճիռ հատուցմանն ի ձեռին իւրում:
Գ
Ահա վա~յ ինձ եւթնիցս անգամ կրկին եղկութեամբ,
Ըստ չափոյ կշռութեան այսր համարոյ,
Որ զանբաւութիւնս թուոց պարագրէ.
Զի՞նչ գործեցից ողբալիս հոգի յայնմ մեծի աւուր վտանգի:
Քանզի սաստիկ ի յիշատակն իսկ յառաջեալ, քան զհանդիպումն,
Զոր ոմն մարգարէ, զաւրինակին նմանութիւն ի դէմս բերելով,
Զճեպ տագնապի անզերծ փախստեանն նշանակէ` ասելովն.
Զոր աւրինակ եթէ փախնուցու ոք ի ձեռաց առիւծու,
Եւ պատահեսցէ նմա արջ,
Եւ փախնուցու յերեսաց արջուն
Եւ մտանիցէ ի տուն եւ յեցուսցէ զձեռն իւր յորմն,
Եւ խածանիցէ զնա աւձ:
Եւ դարձեալ կրկին սաստկացուցանէ
Առ նոյն կերպարան իրի զտեսիլն քստմնելի.
Ո՞չ ապաքէն, ասէ, խաւար է աւր Տեառն:
Աւր խաւարոյ եւ մթոյ, աւր ամպոյ եւ մառախղոյ:
Դ
Յորժամ հրեշտակն պահպանողական կենակից`
Հզաւր ոստիկան, իրաւամբք ամբաստանեսցէ,
Եւ հատուցանողն ահաւոր` արդարութեամբ յանդիմանեսցէ,
Սպասաւորք թագաւորին առանց խնայելոյ խուճապեն.
Զոմանս ի կեանսն հրաւիրեն,
Եւ զոմանս յամաւթն դատապարտեն,
Կիսոց դէմս լցեալս ծաղու ցուցանեն,
Եւ ինձ ահարկուս եւ քստմնելիս երեւեցուցանեն,
Ոմանց պսակս լուսապաճոյճս մատուցանեն,
Եւ այլոց կորուստ մահու բողոքեն,
Արդարոցն` ձայն աւետեաց,
Եւ ինձ` գոյժ անվախճան վշտաց:
Յորժամ առ բարիսն մահու յաղթութիւն իսպառ մեռանի,
Եւ ինձ` չարագործիս կրկին յարակայի,
Ուր դրանն բախել ոչ ինչ ազդիցէ`
Վճար եղեալ գթութեան առ իս:
Յորժամ դպրութիւնք հրաշիցն զարմանալեաց,
Որ են ծածկեալքն յայժմուցս հասարակաց վարուցն տեսակք
Մարդկային բնութեանս գործոց
Յաղագս որոյ եղեն գոյութիւնք ամենայն էից,
Յիւրաքանչիւր մարմինս անպակաս գրութեամբ իսկոյն երեւին,
Եւ խորութիւնք անճառիցն` կնքելոցն յիմաստից աստեացս
Առաջի աչաց մերոց կերպարանին:
Ուր այժմ վաճառաշահութիւնք ողբոց եւ արտասուաց զերկինս գրաւեն,
Եւ անդ, իբր զապաժաման ընդունայնութիւնք, արհամարհեալ լքանին:
Հառաչմունք հեծութեան, ոչ կանխաւ աստի առաքեալ,
Չէ երբէք գտանել անդէն,
Ողորմութիւնք, ճշդով սերմանեալ,
Ոչ պայծառ վառմամբ գնան առաջի:
Ուր տապանն նախայանցիցն
Եւ կտակարանն տիրանարգիցն
Եւ նշանն ահաւոր այժմուցս,
Յանդիման եղեալ մեծաձայնս դատախազեն.
Յորում սոսկալի վայրի
Ոմն` զուխտն կցորդութեան հայրենի.
Եւ ոմն` զխորանն վկայութեան անտեսիցն,
Եւ ոմն` զարիւն մեծին Աստուծոյ
Ամբաստան իմն իրաւացի առաջի իմ տարածանեն:
Զտանջանարանսն բազմապատիկս
Անձամբ անձին աստէն իսկ պատրաստեցի.
Զիա՞րդ մխիթարեցայց համառաւտեալս յուսոյ:
Զի եթէ զաւրքն լուսոյ` դասուք արդարոցն,
Որ փառաւորեալքն են երանութեամբ, սարսեն դողալով,
Ոչ բաւեն բերել զահաւոր տեսիլ երեսաց մեծ դատաստանին,-
Ես` եղկելիս, աւանդակորոյս սատակման որդիս, ո՞ւր երեւեցայց,
Որ ոչ միայն չեմ պսակելոց,
Այլ եւ պատուհասն իմ` անտանելի,
Եւ կորուստն անսպառելի:
Ե
Այլ արագեա, ամենապարգեւ զաւրութիւն անճառ,
Ձեռն փրկութեան ի կորուստ գերելոյս,
Զի աւգնեալ ի քէն` դարձայց միւսանգամ ի դրաց դժոխոց`
Ամենապատրաստ հանդերձեալ ամենեւին անվտանգելի պրծեալ ի պատժոց,
Աստանաւր տեսեալ մտացս իմաստիւ զապագայիցն դիպուածս,
Բաւականացեալ ի լուր երկիւղին
Ի տագնապէ տանջանաց ահին համբաւով`
Կամաւք քո բարեաց զերծեալ ապրեցայց
Եւ մի մատնեցայց կորեանցն առիւծուց
Որք խնդրեն ի քէն զիս ի կերակուր`
Ծախել ատամամբքն գազանութեան,
Զի զորովայն մահուն լցուցեալ`
Զաստուստ պարարեալս անդ ձգեալ հալեն,
Ուր անսպառն պահի մնացուած մթերիցն
Ի ծախումն յաւիտենից:
Զի դու միայն բաւես կորզել ի ժանեաց սատակման
Ի կեանս եւ յերանութիւն,
Բնաւից ապաւէն թագաւոր լուսոյ,
Տէր Յիսուս Քրիստոս, աւրհնեա~լ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ՀԹ

Սրտի Խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հիշի՛ր, Տե՛ր գթած և արդարասեր,
Աստվա՛ծ ճշմարիտ.
Նայի՛ր վերստին քո ստեղծածին, որ սխալական է իր բնությամբ.
Զննիր ինձ դարձյալ՝ շրջանառությունն իմ արյան, ահա՛,
Որ տարածվում է ամեն ուղղությամբ:
Մոտեցիր դու ինձ բժշկի նման Եվ տե՛ս, որ մարդ եմ խակամիտ, թերի իմ խորհուրդներով, Ինչպես որ ինքդ վկայեցիր258Ծննդ. Ը. 21, չեղածներն անգամ տեսնող սրտագետ,
Դո՛ւ միայն անմաս՝ ստության մութին:
Ապա ուրեմն իրավացի է, որ դասվեմ կարգն այն մեղավորների,
Որոնք իբրև երկրածին մարմին մահականացու
Վրիպել են մարդկորեն սխալվելով և դատապարտված են կրկնապես,
Քան թե ուզենամ՝ խոսքդ սուտ դուրս գա:
Քանզի արդարև դու ինքդ էլ գիտես,
Թե չար է ի բնե մեր ծնունդն արդեն և ընդաբույս է չարությունը մեր,
Եվ մեր խորհուրդներն անփոփոխ են միշտ,
Ըստ հոգեհանճար իմաստունի կանխազեկույց առակի:

Բ

Թեթևացրո՛ւ սաստկությունն այն տանջանքների,
Որոնք պատրաստված՝ սպասում են ինձ՝
Գեհենի որդուս հավիտենական մահվան համար զարդ դարձնելու ընդմիշտ.
Վերացրո՛ւ մեջտեղից մեղքերս ամոթալի,
Որոնք պահված են՝ վերջին ատյանին հայտնի դառնալու թշվառականիս:
Ընծայի՛ր խրատդ խաղաղարար259Եսայի ԾԳ. 5 նախապարգև քո ողորմությամբ,
Որպեսզի ահեղ անտանելիներն իր մտքի առաջ չպատկերանան,
Կենարար զղջման փոխարեն՝ անհույս ապշության առաջ կանգնեցնելով ինձ,–
Դատաստանն ահավոր և դատավորն անկաշառ ու անխաբելի,
Սոսկալի ամոթն ու կշտամբանքը սարսափելի,
Հանդիմանությունն անխուսափելի,
Տագնապն անճողոպրելի,
Պակուցումն անխրախուսելի,
Դողումն անվերջանալի, Լացն անսփոփելի,
Ատամնակրճտումն անբժշկելի,
Ապականությունն անողջանալի,
Սարսափելի անեծքն աստվածային խոսքիդ,
Փակումն գթության և արգելումն ողորմության:
Կգալարվի երկինքն այն ժամանակ,
Եվ կդղրդվի երկիրն իր հատակով
Խռովահույզ ծովի բազմակուտակ կոհակների պես,
Որոնք փախչում են նախ խուճապահար,
Ապա դառնալով մեկ-մյուսի վրա՝
Խափանում են խոլ ընթացքն երկուստեք ու կանգ են առնում:
Եվ լայնատարած գետինը այնժամ տարուբերվելով ու տատանվելով՝
Թնդագին բախմամբ կցնցի ուժգին իրենց հիմունքից
Լեռները բոլոր ու փուլ բերելով՝ կհարթի նրանց:
Կհալվեն համակ ու կհրդեհվեն քարեղեն նյութերն ու տարրերն ամեն.
Կայլայլվի երկինքն անեղծանելի մի փոփոխությամբ,
Եվ արարածներն իրենց տարերքով կառնեն մի նոր ձև ու նոր կերպարանք:
Ծածուկ գործերը կհրապարակվեն, ու կհայտնվեն մեր կրքերն անտես.
Մեր վարքն ու կենցաղն ու ներքինը ողջ՝
Պարզ կնկարվեն մեր մարմնի վրա:
Երկնի թագավորն ատյան կնստի՝ հատուցման վճիռն իր ձեռքում պատրաստ:
Ուստի և ահա՛, վա՜յ ինձ յոթն անգամ՝ կրկին եղկությամբ,
Չափով ու կշռով այս նույն համրանքի,
Որը թվերի անբավություն է պարփակում իր մեջ260Հմմտ. «Նարեկ», ԳԼ. ԼԱ:
Ի՞նչ պիտի անեմ ողբալի հոգիս՝ այդ մեծ օրվա մեջ ամենաահեղ.
Քանզի առաջուց հիշելն ավելի սաստիկ է, քան թե հանդիպել նրան:
Ոմն մարգարե261Ամովս այդ տագնապալից փախուստի խուճապն անզերծանելի
Պատկերացնում է մեզ առակավոր այս օրինակով,
Թե՝ մի մարդ փախչում է առյուծի ձեռքից, Եվ պատահում է նրան արջը.
Եվ երբ արջից էլ խույս տալով հասնում և մտնում է տուն,
Եվ ձեռքը հենում է պատին՝ օձն է խայթում նրան262Ամովս Ե. 19-20:
Եվ ապա, ավելի սաստկացնելով տեսիլն այդ քստմնելի,
Ավելացնում է դարձյալ ասելով.-
«Ո՞չ ապաքեն խավար է Տիրոջ օրը»,
«Օր խավարի և մութի, օր ամպի և մառախուղի»263Սոփոն. Ա. 15:

Գ

Երբ կենակից պահապան հրեշտակը՝ հզոր ոստիկանն264Սաղմ. ԼԳ. 8 իրավամբ կամբաստանի,
Եվ ահավոր հատուցողը կհանդիմանի արդարությամբ,
Թագավորի սպասավորները կաճապարեն առանց խնայելու՝
Ոմանց կյանքի հրավիրելով և ոմանց դատապարտելով ամոթի,
Ոմանց ծիծաղկոտ և ինձ ահարկու ու քստմնելի երես ցույց տալով,
Ոմանց լուսապաճույճ պսակներ մատուցելով
Եվ այլոց՝ վճիռ մահվամբ կորստյան.
Արդարներին ավետավոր լուր և ինձ գույժ տխուր՝ անվերջ վշտերի:
Մինչդեռ բարիների համար կմեռնի իսպառ մահվան հաղթանակը,
Ինձ՝ չարագործիս համար կմնա ընդմիշտ տևական.
Դուռ բախելն այլևս ի զուր կդառնա,
Ու կդադարի գութն իմ նկատմամբ265Մատթ. ԻԵ. 11-13:
Զարմանահրաշ գրքերն երբ բացվեն,
Ուր գրված են մեր մինչև հիմա ծածուկ մնացած բոլոր
Գործերը պես-պես այս կյանքում վարած մարդկային բնության,
Որի համար և գոյություն առան էակներն ամեն,
Այնժամ յուրաքանչյուր մարմնի վրա իսկույն երևան կգան լրիվ դրշոմված
Եվ երկրավորներիս հասկացողության հանդեպ կնքված ու փակված բոլոր
Անպատմելի խորությունները, և մեր աչքի առաջ կպատկերանան266Հայտն. Ի. 12:
Այստեղ է, որ ողբ ու արտասուքով գնվում է երկինքը:
Իսկ այնտեղ նրանք իբրև ուշ մնացած ունայնություններ՝ կարհամարհվեն ու կմերժվեն.
Այստեղից նախօրոք չառաքված հեծեծագին հառաչանքները
Այնտեղ լսելի չեն լինի երբեք.
Կշեռքով ցանված ողորմությունները պայծառ ճրագով ճամփա չեն բանա267Բ. Կորնթ. Թ. 6.
Այնտեղ տապանը նախահանցավորների և կտակարանը տիրանարգների
Եվ ահավոր նշանն հիմիկվաններիս՝268Այսինքն՝ խաչը, քրիստոնյաներիս
Հանդես գալով՝ մեծաձայն պիտի դատախազեն:
Այդ նույն սոսկալի վայրում՝ Մեկը հայրենի հաղորդության ուխտը,
Մեկն էլ անտեսների վկայության խորանը,
Մյուսը՝ մեծագործ արյունն Աստուծո
Իբրև իրավացի ամբաստանողներ՝ իմ առջև պիտի տարածեն:
Բազմապիսի տանջարաններ ես ինքս անձամբ այստեղի՛ց իսկ պատրաստեցի ինձ համար,
Այլևս ինչպե՞ս հուսակտուրս մխիթարվեմ:
Զի եթե նույնիսկ լուսեղեն զորքերն արդարների հետ,
Որոնք փառավորված են երանությամբ, սարսում են ու դողում
Եվ սիրտ չեն անում նայել ահավոր դատաստանին,–
Ես՝ եղկելիս, ավանդակորույս սատակման որդիս, որտե՞ղ կմնամ,
Ես, որ ոչ միայն չպիտի լինեմ պսակի արժան,
Այլև պատուհասն իմ անտանելի և կորուստս պիտի լինի անսպառ:

Դ

Բայց դու շտապիր, ամենապարգև, անճա՜ռ զորություն,
Փրկարար ձեռքդ երկարելու ինձ՝ կորստյան մատնված գերուս,
Որպեսզի քեզնով օգնություն գտած՝ կրկին ետ դառնամ դժոխքի դռնից
Եվ բոլորովին ամենապատրաստ՝ պատիժներից զերծ մնամ, անվտանգ:
Գալիքներն այստեղ մտքի աչքերով նախատեսելով,
Բավ համարելով լսել տագնապած՝ տանջանքների ձայնն ահեղահամբավ,
Քո բարի կամքով ազատվեմ իսպառ և չմատնվեմ առյուծների կորյուններին,
Որոնք խնդրում են քեզանից՝ տալու ինձ իրենց որպես կերակուր,
Խժռելու գազանային ատամներով,
Որպեսզի լցնելով որովայնը մահվան՝
Այստեղ պարարվածիս քաշեն ու հալեն այնտեղ,
Ուր պահվում են անսպառ մնացորդ մթերքները՝
Հավիտենապես լափվելու համար:
Քանզի դո՛ւ միայն կարող ես կորզել այդ սպառիչ ժանիքներից
Եվ տանել դեպ կյանք ու երանություն,
Ապավե՜ն բոլորի՝ լույսի թագավոր
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Հիշի՛ր, տե՜ր գթած և արդարասեր, Աստվա՜ծ
ճշմարիտ,
Ու մի՛ մոռացիր, որ իր բնությամբ
Սխալական է մարդը մշտապես,
Եվ դու ես միայն օտար խավարի ու մոլորության.
Զննի՛ր ինձ դարձյալ, տե՛ս ալեխռով արյան
հորձանքն իմ,
Որ ծավալվում է երակներիս մեջ ամեն ուղղությամբ,
Մոտեցի՛ր միայն ինձ որպես բժիշկ.
Չէ՞ որ ես մարդ եմ, ո՜վ անգոյատես,
Որն ստեղծված է, քո վկայությամբ, թերի, խակամիտ։
Եվ որպես մի մարդ, երկրածին մարմին մի
մահկանացու,
Ես էլ չեմ կարող մնացած լինել
Անսխալական, անգայթ, անխոտոր.
Ուստի ավելի ճիշտ է ընդունել ինձ էլ մեղապարտ,
Քան սուտ համարել ասածները քո.
Քանզի, արդարև, հայտնի է և քեզ,
Որ արարածը չար է էությամբ,
Որ բնածին է չարությունը մեր,
Եվ անփոփոխ են խորհուրդները մեր հավիտենապես,
Ըստ իմաստունի կանխասացության։
Բ
Թեթևացրո՛ւ, գթա՜ծ, սաստկությունն այն տանջանքների,
Որոնք պատրաստված սպասում են ինձ,
Որպեսզի դարձնեն գեհենի որդուս
Մահու զարդարանք հավիտենական.
Ջնջի՛ր պարտքերն իմ ամոթահարույց,
Որոնք պահված են հետին ատյանում
Ազդարարվելու թշվառականիս՝ որպես նախատինք։
Այժմ իսկ ընծայի՛ր ողորմածությամբ՝ պատիժդ հաշտարար.
Որ է՛լ ավելի անտանելիներ սահմռկեցուցիչ
Չպատկերանան աչքերիս առջև,
Կենարար զղջման փոխարեն՝ անհույս
Տատամս ու շփոթ պատճառելով ինձ,—
Դատաստանն ահեղ, դատավորն անխաբ, անկաշառելի,
Սոսկալի ամոթ, դաժան կշտամբանք,
Հանդիմանություն անխուսափելի,
Անճողոպրելի տագնապ ու երկյուղ,
Անսփոփ սարսափ ու դող անվախճան,
Ատամնակրճտում անբժշկելի,
Անմխիթար լաց, անամոք կորուստ,
Նզովքն ահավոր քո պատգամների,—
Ուր չկա ո՛չ գութ, ո՛չ ողորմություն։
Ահա երկինքը պիտի գալարվի,
Երկիրն հատակի կարծրակերտությամբ`
Խոլ դղրդյունով նման կդառնա մրրկահույզ ծովի,
Որի կոհակներն ահագնակուտակ
Նախ խուճապահար ասես փախուստ են տալիս իրարից,
Ապա դեմընթաց խուժումով բախվում,
Երկուստեք կասում ու խափանում են ընթացքը միմյանց.
Հողազանգվածը իր լայնատարած ամբողջ թանձրությամբ
Հիմքից սասանված՝ պիտի խարխլվի.
Ընդերքի խորքի ուժգին բախումից ահեղաթնդյուն՝
Կհարթվեն լեռներն, ու հրդեհվելով
Կհալվեն ժայռերն ու տարերքները ամեն գոյության.
Երկինքն այլայլված՝ կընդունի իր տեսքն անեղծանելի
Արարածները իրենց տարերքով
Փոխված՝ կստանան մի նոր կերպարանք։
Ասպարեզ կգան գործերը ծածուկ,
Հայտնի կդառնան մեր կրքերն անտես,
Վարքն ու բարքն ամբողջ, հույզերը ներքին
Պարզ կնկարվեն մեր մարմնի վրա։
Երկնի թագավորն ատյան կնստի,
Հատուցման վճիռն իր ձեռքում պատրաստ։
Վա՜յ ինձ յոթն անգամ՝ կրկին եղկությամբ.
Ըստ այս համրանքի չափի ու կշռի,
Որը թվերի անբավություն է պարփակում իր մեջ։
Ողբալի՜ հոգիս, ի՞նչ պիտի անեմ
Այդ ահեղ օրվա վտանգի պահին,
Որի նախապես հիշելն ավելի
Սարսափ է ազդում, քան հանդիպումը։
Խուճապն այդ պահի, անճողոպրելի ու տագնապահար,
Ոմն մարգարե պատկերում է մեզ այս օրինակով.
Ասենք, փախչում է մեկը առյուծից,
Եվ արջն է դեմից պատահում նրան.
Փախչում է արջից ու մտնում է տուն,
Ձեռքը հենում է պատերից մեկին,
Եվ հանկարծ նրան խայթում է մի օձ։
Ապա ասում է, առավելապես
Սաստկացնելով պատկերն ահավոր.
Իրոք խավար է տիրոջ օրը մեծ,
Օր մռայլության, մութի, օր ամպի ու մառախուղի։
Գ
Երբ որ կենակից պահապան հրեշտակ ոստիկանն հզոր
Անաչառորեն ամբաստանի, և
Իր արդարադատ վճիռն արձակի հատուցողն ահեղ,
Սպասավորներն արքայի այնժամ
Անխնայորեն պիտի խուճապեն՝
Մի մասին կյանքի հրավիրելու,
Իսկ մյուսներին՝ դատապարտելու ամոթի անանց.
Ոմանց կընդունեն ծիծղուն, ժպտերես,
Իսկ ինձ՝ դեմքերով սահմռկեցուցիչ ու քստմնելի.
Ոմանց կընծայեն լուսազարդ պսակ,
Այլոց կգուժեն չարամահ կորուստ.
Արդարներն այնտեղ կլսեն միայն ավետիքի ձայն,
Իսկ ես՝ բոթն ահեղ անվերջ վշտերիս.
Մինչ բարիների նկատմամբ մահվան
Հաղթանակն այնժամ անդարձ կմեռնի.
Չարագործներիս՝ կշարունակվի մնալ հարակա.
Դռան բախումը կդառնա իզուր,
Քանի որ անցած կլինի արդեն ժամը գթության։
Երբ բացվեն գրքերն սքանչելահրաշ,
Որոնք ճշգրիտ արտացոլումն են, մինչև այդ ծածկված,
Մարդկային ամբողջ վարք ու բնության,
Երկրում կատարված բոլոր գործերի,
Որի համար և գոյություն առան Էակներն համայն.
Ամեն մեկինն հենց իր մարմնին իսկույն
Ստույգ անթերի գրությամբ՝ պիտի հայտնված երևան.
Կպատկերանան մեր աչքի աոաջ
Երկրավոր մտքի, իմացության դեմ
Փակված ու կնքված խորությունները անճառ, անպատում։ 
Շահավաճառներն այն՝ ողբերի ու արտասուքների.
Որոնցով երկրից հնարավոր է երկինք գրավել,
Այնտեղ կմերժվեն ու կարհամարհվեն
Որպես ուշացած ընդունայնություն.
Այստեղից կանխավ ի վեր չառաքված
Հեծեծանքներն ու հառաչանքները
Այլևս լսելի չեն լինի այնտեղ.
Ողորմությունն ու նվիրումներն այն,
Որ սերմանված են կծծությամբ, երբեք
Լուսափայլ վառմամբ ճամփա չեն բանա։
Այնտեղ տապանը՝ նախահանցների,
Կտակարանը՝ տիրանենգների,
Նշանն ահավոր՝ ներկաներիս դեմ
Բարձրացած պիտի մեծաբարբառ ու խիստ դատախազեն.
Այդ նույն սոսկալի հրապարակում՝
Ե՛վ հաղորդության ուխտը հայրենի,
Ե՛վ անտեսների վկա խորանը,
Ե՛վ սուրբ արյունը մեծագործ Աստծո,
Որպես անխնա և իրավացի ամբաստանողներ,
Իմ առաջ պիտի տարածեն բոլոր
Տանջարաններն այն զանազանակերպ,
Որոնք հենց ինքս եմ անձամբ ինձ համար այստեղ պատրաստել.
Հուսակտուրս Էլ ինչպե՞ս գտնեմ մխիթարություն.
Զի եթե նույնիսկ զորքերը լույսի՝ արդարների հետ,
Որ փառավորված են երանությամբ, սարսում են դոդով,
Չեն համարձակվում նայել ահավոր
Տեսարաններին մեծ դատաստանի,
Հապա եղկելիս ավանդակորույս,
Սատակման որդիս ի՞նչ պիտի անեմ,
Ես, որ ոչ միայն չեմ արժանանա պսակազարդման,
Այլև պատուհասն իմ պիտի լինի
Անտանելի, իսկ կորուստս՝ անսպառ։
Դ
Բայց դու շտապով փրկարար ձեռքդ
Մեկնի՛ր կորստյան մատնված գերուս,
Ամենապարգև զորությո՜ւն անճառ,
Որ քո օգնությամբ ետ դառնամ կրկին դժոխքի դռնից
Եվ, պատրաստվելով կատարելապես,
Պատուհասներից պրծնեմ անվտանգ.
Թող որ այստեղից աչքերով մտքիս
Տեսնելով գալիք դիպվածները ողջ՝
Բավականանամ լոկ տագնապահույզ
Արհավիրքների լուրը լսելով,
Ահեղահամբավ տառապանքներից
Քո բարի կամքով փրկված ազատվեմ
Եվ առյուծների կորյուններին այն չմատնվեմ հանկարծ,
Որոնք ուզում են խլել ինձ քեզնից որպես կերակուր.
Որպեսզի խժռեն ժանտ ժանիքներով, ի հագուրդ մահվան.
Եվ պարարյալիս այստեղ՝ քաշքշեն ու հալեն այնտեղ.
Ուր պահվում են միշտ մնացորդները անհատ մթերքի
Հավիտենապես լափելու համար։
Արդ, դու կարող ես միայն ինձ կորզել մահվան երախից
Եվ առաջնորդել դեպի անանց կյանք ու երանություն
Միա՜կ ապավեն, լույսի՜ թագավոր, տե՜ր Հիսուս Քրիստոս.
Օրհնաբանյա՜լդ հավիտյանս, ամեն։
 

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, ի վերայ այսքանեաց յուսահատութեանց
Եւ ահարկու սրտաբեկութեանց,
Պակուցանողական սաստկութեանց աստուածային բարկութեանց,
Տագնապեալ ոգւով թախծութեան իսպառ,
Աղաչեմ զքեզ, սուրբ Աստուածածին,
Հրեշտակ ի մարդկանէ, մարմնատեսիլ քերոբէ, երկնաւոր արքայուհի,
Անխառն իբրեւ զաւդ, մաքուր որպէս լոյս,
Անշաղախ` ըստ նմանութեան պատկերի արուսեկին բարձրութեան,
Գերազանց, քան զբնակութիւն անկոխելին սրբութեանց,
Երանաւոր խոստմանն տեղի, եդեմ շնչական,
Ծառ կենացն անմահից` բոցեղէն սրովն պարունակեալ,
Ի բարձրեալն Հաւրէ զաւրացեալ եւ հովանացեալ,
Հանգստեամբ Հոգւոյն հանդերձեալ եւ մաքրագործեալ,
Բնակութեամբ Որդւոյն յարդարեալ եւ տաղավարեալ,
Միածինն` Հաւր եւ քեզ` անդրանիկ,
Որդի քո` ծննդեամբ եւ Տէր` արարչութեամբ,
Ընդ անաղտ մաքրութեանդ` եւ անբիծ բարի,
Ընդ անարատ սրբութեանդ` եւ խնամակալ բարեխաւս:
Ընկա~լ զմաղթանս այսր աղերսանաց քում դաւանողիս
Եւ մատո ընծայեա` ընդ սմին խառնեալ
Զբանն իմ նախնի մեծիդ ներբողի ի քոյդ պաղատանս:
Հիւսեա միացո զմեղուցելոյս դառն հեծութիւն
Ընդ քումդ երջանիկ եւ խնկաւորեալ հայցուածոց,
Տունկդ կենաց պտղոյն աւրհնութեան,
Զի ի քէն միշտ աւգնեալ եւ բարեգործեալ
Եւ ի մաքրական քո ծնելութիւնդ ապաւինեալ եւ լուսաւորեալ`
Կեցից Քրիստոսի` Որդւոյ քոյ եւ Տեառն:
Բ
Աւժանդակեա թեւոցդ աղաւթիւք,
Խոստովանեալ մայրդ կենդանեաց,
Եւ ելիցն իմ յերկրէս հովտէ
Առանց լլկանաց հետեւել ի կեանս աւթեւանացդ պատրաստութեան,
Զի թեթեւասցի կատարածն իմ ինձ` ծանրացելոյս անաւրէնութեամբ:
Արասցես տաւն ինձ բերկրութեան զաւրն իմ տագնապի,
Ողջացուցիչ երկանցն Եւայի:
Բարեխաւսեա, խնդրեա, աղաչեա,
Զի ըստ անճառելի մաքրութեանդ`
Եւ ահա զբանիդ հաւատամ զընդունելութիւն:
Արտասուաւք աւգնեա վտանգեցելոյս, գովեալդ ի կանայս
Ծունր խոնարհեցո առ իմ հաշտութիւն, ծնողդ Աստուծոյ,
Ընդ իմում թշուառիս հոգա, խորան բարձրելոյդ
Ձեռն տուր անկելոյս, տաճար երկնային:
Փառաւորեա զՈրդիդ քո ի քեզ`
Աստուածաւրէն ինձ հրաշագործել քաւութիւն եւ ողորմութիւն,
Աղախին Աստուծոյ եւ մայր:
Գ
Բարձրասցի պատիւ քո ինեւ,
Եւ ցուցցի փրկութիւն իմ քեւ,
Եթէ զիս գտցես, տիրամայր,
Թէ ինձ ողորմեսցիս, սրբուհի,
Թէ զկորուսեալս շահեսցիս, անարատ,
Թէ զհարթուցեալս յանձանձեսցես, երջանիկ,
Թէ զամաչեցեալս յառաջ մատուսցես, բարեշնորհ,
Թէ յուսահատելոյս ինձ միջնորդեսցես, միշտ սուրբ կոյս,
Թէ զմերժեալս ընտանեցուսցես, մեծարեալդ Աստուծոյ,
Թէ յիս ցուցցես զգթածութիւն, լուծիչդ անիծից,
Թէ զծփեալս հաստատեսցես, հանգիստ,
Թէ ի խռովութեանս յուզմանց փոխեսցես զիս, խաղաղարար,
Թէ վրիպելոյս ինձ հնարաւորեսցես գովեալ,
Թէ վասն իմ մտցես ի հանդէս, մահու նահանջիչ,
Թէ զդառնութիւնս իմ անուշեսցես, քաղցրութիւն,
Թէ զբաժանմանն իմ խտրոց քակտեսցես, հաշտութիւն,
Թէ զանմաքրութիւնց իմ բարձցես, եղծման ընդոտնիչ,
Թէ զմատնեալս մահու փրկեսցես, կենդանի լոյս,
Թէ զլալեացս ձայն հատցես, բերկրութիւն,
Թէ զխորտակեալս կազդուրեսցես, դեղ կենաց,
Թէ ի կործանեալս յիս ակնարկեսցես, հոգելից,
Թէ ողորմութեամբ ինձ պատահեսցես, կտակ նուիրեալ,
Աւրհնեալդ միայն ի շրթունս անբիծս լեզուաց երջանկաց:
Ահա կաթիլ մի կաթին քումդ կուսութեան,
Յանձն իմ անձրեւեալ, կենաց ինձ զաւրէ,
Մայրդ բարձրելոյ Տեառն Յիսուսի`
Արարչին երկնի եւ բնաւին երկրի,
Զոր անճառապէս ծնար բովանդակ մարմնովն եւ համայն աստուածութեամբն,
Որ փառաւորեալն է ընդ Հաւր եւ Հոգւոյն Սրբոյ`
Էութեամբ եւ անքննութեամբ մերոյին բնութեամբս միացելով,
Ամենայն եւ յամենայնում, մի յԵրրորդութենէն:
Նմա փա՜ռք յաւիտենից յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Ձ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, այսքան հուսահատությունների և ահարկու սրտաբեկության,
Ահաբեկիչ սաստկությամբ աստվածային բարկության ենթարկվելուց հետո,
Թախծալից ոգով, իսպառ տագնապած՝
Քեզ եմ աղաչում, սուրբ Աստվածածին,
Հրեշտակ մարդկանց մեջ, մարմնատեսիլ քերովբե, Երկնավոր արքայուհի.
Անխառն, ինչպես օդ, մաքուր, ինչպես լույս,
Անշաղախ՝ նման բարձր արուսյակի պատկերին պայծառ,
Գերազանց, քան սրբությունների բնակարան անկոխելի,
Խոստացված դու վայր երանավետ,
Եդեմ շնչավոր, Անմահ կենաց ծառ՝ բոցեղեն սրով պարունակված268aԾննդ. Գ.24,
Բարձրյալ Հորից զորացած և հովանավորված,
Հանգստությամբ Հոգու պատրաստված և մաքրագործված,
Բնակությամբ Որդու հարդարված և տաղավարված269Ղուկ. Ա. 35,
Հոր համար միածին և քեզ՝ անդրանիկ,
Որդիդ՝ ծնունդով և Տերդ՝ արարչությամբ,
Անաղտ մաքրությանդ հետ և՛ անբիծ բարի,
Անարատ սրբությանդ հետ և՛ բարեխոս խնամակալ,
Ընդունի՛ր աղոթքն այս աղերսալից քեզ դավանողիս,
Եվ այն ընծայիր Աստծուն իբրև պաղատանքը քո,
Խառնելով նրան՝ մեծիդ մատուցված իմ պաղատալից ներբողն առաջին.
Հյուսիր, միացրու դառն հեծությունն իմ մեղավորի
Քո երանելի և նվիրական խնդրվածքի հետ,
Կյանքի տունկդ դու օրհնված պտղի, Որպեսզի քեզնից միշտ բարերարված
Եվ ապավինած մաքուր մայրությանդ ու լուսավորված՝
Ապրեմ ես Քրիստոս Որդուդ միածին և Տիրոջդ համար:

Բ

Օգնի՛ր թևավոր քո աղոթքներով, ո՜վ խոստովանված մայրդ ողջերի.
Որ երբ դուրս ելնեմ այս երկրի հովտից,
Առանց տանջալից չարչարանքների գնամ դեպի կյանք,
Դեպի պատրաստված օթևաններդ:
Թող թեթև լինի վախճանն իմ, զի ես ծանրացել եմ խիստ անօրենությամբ,
Օրն իմ տագնապի դարձրու ինձ համար տոն ուրախության,
Դու, որ բուժեցիր երկունքն Եվայի:
Խնդրի՛ր, աղաչիր ու բարեխոսիր,
Զի անճառելի մաքրությանդ համար հավատում եմ ես՝ խոսքդ կընդունվի:
Արցունքով օգնիր դու վտանգվածիս, գովյա՜լդ կանանց մեջ.
Ծնկաչոք խնդրիր հաշտությանս համար, ծնո՜ղդ Աստուծո.
Հոգատար եղիր թշվառիս հանդեպ, խորա՜ն բարձրյալի.
Ձեռք տուր ընկածիս, տաճա՜ր երկնային.
Եվ փառավորիր Որդուդ քեզանով,
Որ աստվածորեն հրաշագործե ինձ ի քավություն և ողորմություն,
Ո՜վ դու Աստուծո աղախին և մայր.
Բարձրանա պիտի պատիվդ ինձանով
Եվ փրկությունն իմ՝ ցույց տրվի քեզնով:

Գ

Եթե ինձ գտնես, տիրամա՜յր, Թե ինձ ողորմես, սրբուհի՛,
Թե կորուսյալիս շահես, անարա՛տ:
Եթե խրտնածիս խնամարկես, երջանի՛կ,
Եթե ամոթահարիս առաջ տանես, բարեշնո՛րհ,
Եթե միջնորդես հուսահատվածիս համար, մի՜շտ սուրբ կույս,
Եթե մերժվածիս ընտանեցնես, Աստծո՛ւց մեծարված,
Եթե ցույց տաս ինձ գթությունդ, լուծի՛չդ
անեծքների, Եթե տատանյալիս ամրապնդես, հանգի՛ստ,
Եթե հուզումներս ու խռովքներս հանդարտեցնես, խաղաղարա՛ր,
Եթե մոլորյալիս մի ճար գտնես, գովյա՜լ,
Եթե ինձ համար մտնես ասպարեզ, մահվա՛ն նահանջիչ,
Եթե դառնությունս անուշացնես, քացրությո՜ւն,
Եթե բաժանման արգելքը քանդես, հաշտությո՛ւն,
Եթե անմաքրությունս վերացնես, եղծմա՛ն ընդոտնիչ,
Եթե փրկես ինձ՝ մահվան մատնվածիս, կենդանի՜ լույս,
Եթե իմ լացի ձայնը կտրես, բերկրությո՛ւն,
Եթե խորտակվածիս կազդուրես, կյանքի՛ դարման,
Եթե կործանվածիս մի ակնարկ գցես, հոգելի՛ց,
Եթե ողորմությամբ ինձ պատահես, նվիրակա՛ն կտակ,
Օրհնյալդ միայն երջանկալեզու անբիծ շուրթերից,
Ահա կաթիլ մի կուսությանդ կաթից
Մեջս անձրևելով՝ կյանք է տալիս ինձ,
Ո՜վ դու մայր բարձրյալ Տիրոջդ-Հիսուսի,
Երկնի և համայն երկրի արարչի, որին ծնեցիր դու անճառորեն,
Բովանդակ մարմնով և ամբողջովին իր աստվածությամբ,
Որ փառավորված է Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Էությամբ համակ և անքննությամբ մեր բնության հետ միացած,
Ամենայն է նա և ամեն ինչում, Երրորդությունից մեկը,
Նրան փա՜ռք հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Ահա ենթարկված այսքան անողորմ,
Դառն ու սրտաբեկ հուսահատության
Եվ աստվածային սահմռկեցուցիչ բարկության ահեղ,
Թախծագին հոգով իսպառ տագնապած՝
Աղաչում եմ քեզ, սուրբ Աստվածածի՜ն,
Ո՜վ մարդ-հրեշտակ ու մարմնատեսիլ անբիծ քերովբե,
Երկնի թագուհի, անխառն՝ ինչպես օդ, մաքուր՝ ինչպես լույս,
Անեղծ՝ երկնաճեմ արուսյակի պես,
Անապակությամբ գերազանց՝ անկոխ սրբություններից,
Առատախոստում երանության վայր, շնչավոր եդեմ,
Բոցեղեն սրով պաշտպանված՝ կենաց անմահության ծառ,
Հովանավորված, զորացած՝ բարձրյալ արարչի ձեռքով,
Հանգստյամբ հոգու՝ շնորհազարդված ու մաքրագործված,
Հարդարված, որպես տաղավար, որդուդ սուրբ բնակությամբ,
Անաղտ մաքրությամբ հանդերձ՝ գթասիրտ,
Անբիծ սրբությամբ հանդերձ՝ բարեխոս ու խնամակալ,
Ընդունի՛ր մաղթանքն այս աղերսական՝ քեզ դավանողիս,
Խառնելով մեծիդ նվիրած նախկին ներբողներիս հետ՝
Մատուցի՛ր որպես պաղատանքը քո.
Միավորի՛ր ու հյուսի՛ր հեծեծանքն իմ դառնակսկիծ
Աղերսանքներին քո երանելի ու նվիրական,
Ո՜վ կենաց պտղի օրհնաբանված տունկ,
Որ ապավինած քո սուրբ մայրության
Եվ լուսազարդված, միշտ աջակցություն,
Բարեգործություն գտած քեզանից,
Ապրեմ միածին Քրիստոս որդուդ ու տիրոջ համար։
Բ
Օգնի՛ր թևավոր քո աղոթքներով,
Ո՛վ խոստովանված մայր կենդանության,
Որ այս աշխարհի հովտից դուրս գալիս՝
Առանց տանջանքի մեկնեմ դեպի կյանք,
Դեպի պատրաստած օթևաններդ,
Որպեսզի թեթև լինի վախճանը
Անօրենությամբ ծանրաբեռնվածիս։
Օրն հոգեվարքի դարձրո՛ւ ինձ համար մի տոն ցնծության,
Ցավազերծո՛ղդ երկունքն Եվայի,
Խնդրի՚ր, աղաչի՛ր ու բարեխոսի՛ր,
Քանզի անպատում մաքրությանդ համար,
Հավատացած եմ, խոսքդ կընդունվի։
Արցունքով օգնի՛ր ինձ, վտանգվածիս, գովյա՜լդ կանանց մեջ.
Ծնրադիր խնդրի՛ր հաշտությանս համար, ծնո՜ղդ Աստծո.
Հոգածո՛ւ եղիր թշվառիս հանդեպ, խորա՜ն բարձրյալի.
Ձե՛ռք տուր ընկածիս, երկնայի՜ն տաճար.
Փառավորի՛ր քո որդուն քեզանով՝
Աստվածորեն ինձ հրաշագործնլ,
Տալով քավություն հ ողորմություն,
Ո՜վ դու Աստծո աղախին ու մայր.
Թող փրկությունս ցույց տրվի քեզնով,
Եվ քո պատիվը ինձնով բարձրանա։
Գ
Եթե գտնես ինձ նորից, Տիրամա՜յր,
Եթե ողորմես, անե՜ղծ սրբուհի,
Թե կորուսյալիս շահես, անարա՜տ,
Եթե խրտնածիս հոգաս, երջանի՜կ,
Թե առաջ տանես ամոթահարիս, ո՜վ բարեշնորհ,
Եթե միջնորդես հուսահատվածիս համար, միշտ սո՜ւրբ կույս,
Եթե մերժվածիս ընտանեցնես, մեծարյա՜լդ Աստծո,
Եթե ցույց տաս ինձ գթածությունդ, լուծի՜չդ անեծքի,
Եթե ամոքես հուզվածիս, հանգի՜ստ,
Եթե ազատես այս ալեխռով
Վարանումներից, ո՜վ խաղաղարար,
Եթե ճար գանես գայթածիս, գովյա՜լ,
Եթե ինձ համար մտնես ասպարեզ, մահվա՜ն նահանջիչ,
Թե անուշացնես դառնություններն իմ, համա՜կ քաղցրություն,
Եթե բաժանման խոչընդոտները քանդես, հաշտարա՜ր,
Եթե սրբես ինձ անմաքրությունից, եղծմա՜ն ընդոտնիչ,
Եթե փրկես ինձ՝ մատնվածիս մահվան, ո՜վ կենդանի լույս,
Թե ձայնը լացիս կտրես, բերկրությո՜ւն,
Թե խորտակվածիս կազդուրես նորից, կենսապարգև՜ դեղ,
Թե կործանվածիս նայես, հոգելի՜ց,
Եթե ընդունես ինձ ողորմությամբ, նվիրյա՜լ կտակ։
Օրհնյա՛լդ միայն երջանկալեզու անբիծ շուրթերով,
Ահա մի կաթիլ կուսական կաթիդ
Մեջս անձրևելով՝ կյանք է տալիս ինձ,
Ո՜վ մայրդ բարձրյալ տիրոջ Հիսուսի՝
Արարչի երկնի և համայն երկրի,
Որին ծնեցիր դու անճառորեն՝
Բովանդակ մարմնով ու համաբոլոր իր աստվածությամբ,
Որ փառավորն է հոր հետ, սուրբ Հոգով,
Կապված էությամբ և անքննությամբ մեր բնության հետ,
Որն ամենայն է և ամեն ինչում՝
Որպես մեկը սուրբ Երրորդությունից.
Նրան վայել է փա՛ռք հավիտենից հավիտյանս, ամեն։