ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, ես` յետինս դաւանողաց, ունայն ի բարեաց,
Նայեցեալ խորհրդով մտացս ի սկզբնաւորն իմ եղելութիւն
Ի ձեռն ձեռին ստացողին իմոյ յանէից,
Յուսով հաւատամ Յիսուսի Քրիստոսի առնել` զոր կամի:
Քանզի հաւատացի, վասն որոյ եւ խաւսեցայ`
Խրատեալ Պաւղոսիւ, ուսեալ ի Դաւթայ,
Թէ եւ արդ կենդանի մաղթանք նոցա այց ինձ արասցէ,
Որպէս հաւատովք ճանաչել զնա,
Եւ զզաւրութիւն յարութեան նորա, ըստ առաքելոյ,
Եւ զհաղորդութւն չարչարանաց նորա,
Եւ որ զկնի բերին ասացեալքն:
Կցորդ է սմին եւ յոյժ նմանատիպ
Հաւատալն իսկապէս եւ ի նորոգս այս փոխադրութիւն,
Որ ի մեղացն` ի քաւութիւն,
Եւ ի չարագործութենէ` յարդարութիւն,
Եւ յանմաքրութենէ` ի սրբութիւն,
Եւ յանքաւելեացս պարտեաց մահացու յանցանաց` յանդատապարտն երանութիւն,
Եւ ի ծառայական կապանացս` յերկնաւորն ազատութիւն:
Բ
Քանզի զիա՞րդ ոչ արդեւք չքնաղ քան զբան
Եւ ի մթութենէ երկեւանութեան խաւարի զտեալ,
Եւ աստուծով աւժանդակեալ եւ աւգնեալ սիրտ մեղաւորի,
Որ ընդ մարմնապէս ծիծաղելն` առ նմին հեծէ հոգեպէս,
Որ թէպէտ եւ համբարձմանէ բարձրութեան գերագունիցն կայից
Ստորասուզեալ ծանրութեամբ յանդնդային վհին խորխորատ գբոյն կործանման`
Նորագիւտ մեղաւքն անջրելեաւք,
Ունի եւ նշխար նշողից փրկութեան կենաց հպաւոր,
Իբր կայծակն լուսոյ` պահեցեալ ի միտս եւ յոգի,
Որպէս զհուր նշանաւոր եւ զարմանաւոր թանձրամած,
Հրաշիւք մակարդեալ վեհին հրամանի`
Ի յատակս ներքինս նիրհեալ ջրհորոցն:
Ուստի եւ մեղուցելոյն իսպառ թախծելոյ,
Եւ ակնկալութիւն բարւոյն բարձելոյ,
Եւ համարձակութիւն շնորհին լքելոյ
Յուսալ վերստին անդրէն միւսանգամ
Նախապարգեւիցն փառազարդութեանց դարձեալ հասանել:
Քանզի եւ յաստուածուստ անդուստ հանդերձի եւ այս ներգործիլ առ սոյնս,
Վասն զի սա զտուողին զաւրութիւն ամենահնար աւետարանէ,
Յոր խունկ հաճութեան մեծապէս հոտոտի Աստուած,
Քան յամենայն բուրումն անուշից
Եւ քան ի խառնեալն երբեմն աղացմամբ ի սպաս խորանին,
Որ է կերպարան անձանց խոնարհից` զիջեալ բեկութեամբ
Առ ի միութիւն նոյն նմանութեան:
Ըստ որում հարցեալ փրկչին ամենից ցոմանս ախտացեալս տեսանելեաւք`
Հաւատա՞յք, ասելով, առ այդ, թէ կարող եմ առնել ձեզ զայդ,-
Ոչ պարգեւեաց աչաց նոցա լոյս,
Եթէ ոչ նախ զհաւատոցն գրաւ ընկալաւ.
Քանզի զի՞նչ, քան զմեռելութիւն քառաւրեայն դիոյ,
Առ կենդանութիւն մեզ անյուսագոյն,
Առ որ կանանցն` ժամանելոց ի յոտս արարչին հաւատոցն հանդերձանաւք,
Անյապաղաբար զփառացն Աստուծոյ տեսին զհանդէս` ի յեղբաւրն կենդանութիւն:
Գ
Իսկ աստստին անկապուտ շնորհին մնացելոյ
Զկնի մեղանացն հզաւրագոյն են վկայք.
Նախ` Ենովք, զկնի` Ահարոն,
Յետ նոցա` Դաւիթ, դարձեալ` եւ Պետրոս,
Ընդ որս` եւ փոքրն Եղիազար,
Որ ի մեծէն Աստուծոյ ողորմեալ մեծապէս`
Ի մեծագունիցն վկայեցաւ:
Աւելորդ է առ այս եւ բանն առակի անառակ որդւոյն,
Թողում զպոռնիկն, որ ի տեառնէ գովեցաւ,
Եւ զմաքսաւորն, որ ի բարեգործէն յիշատակեցաւ,
Եւ զաւազակն երջանիկ,
Որ յարձակումն վերջին շնչոյն` հաւատովքն պսակեցաւ.
Եւ զոր անքաւելին են պարտիք`
Զհաղորդեալքն սպանման մահու Արարչին,
Առ որս` եւ գլխաւորն ընտրելոց Պաւղոս,
Որ երբեմն նախնին էր անաւրինաց,-
Յորոց ոմանք ծանաւթութեամբ աւրինին գլորեալք`
Անդրէն կանգնեցան բիւրապատկեան գերազանցութեամբ,
Քան զնախակրաւնիցն առաւելութիւն:
Իսկ որ նախ քան զաւրինակին տուչութիւն
Զաւանդն պահեալ հայրենի,
Մերձաւորագոյն գոլ պատուիրանի սկզբնահաւրն դաւանութեան,
Որ եւ զնախնոյն պարտիս ինքեան վարկուցեալ`
Զնորայսն իւրովքն տուժեաց կրից տաժանմամբ,
Ոչ քաւեցաւ միայն ծածկեալ ի յերկրի,
Այլ չարչարելեաւն մարմնով,
Բանականաց բնութեան կենաց կարապետ,
Յաղթող զաւրապէս բռնութեան մահու` փոխեցաւ:
Դ
Իսկ ոմանք, ի բուսոյ տհաս հասակին չարութեամբն յերկարաձգեալ,
Ի կատարեալ տիս ժամանակին ոչ ի բարձրութեանն կայից հոսեցան,
Քան թէ ի ստորնականաց թշուառութեանց դժնէից կենացս
Ի կամարն երկնից համբարձան:
Եւ թէ այն ժամանեաց կանխաւ, զաւրացեալ ի չարեացն դարձ,
Որ մինչեւ յոսկեղէն նիւթ յեղանակեալ հողոյս գոյութեան,
Եւ պատկերն արքունի, ի պատիւ կերպիս մերոյ, նկարեալ`
Արքունականն քանդակուածով, անկորուստ եւ անփոխադիր,
Եւ յաղթող դաւաճանութեան զմերս ենթադրեալ բնութիւն,
Ապա առաւել յուսալի է այժմ մերկապարանոց լուսաւորութիւն,
Անքաւղ եւ անվերարկու, տերամբ Քրիստոսիւ ուխտեալ,
Որով եւ միշտ հաստատեալ պահի ի մեզ բանն տէրունի,
Ըստ մարգարէին ձայնի`
Ուխտ խաղաղութեան եւ կնիք հաստատութեան,
Առ հաշտարարն միջնորդ`
Երկնային անմահ, կենդանի եւ մշտնջենաւոր բարեխաւս:
Ապա ուրեմն ըստ այսու կանոնի ճշմարտագունի,
Եւ անփոխադրելի սահմանի,
Եւ արարչաւանդ պայմանի
Համբուրեմ հաւատոց շրթամբք զպատկեր բանիս
Եւ ակն ունիմ փառացն շնորհի,
Քանզի արդարեւ յարդարացուցանելն զմեզ Աստուծոյ`
Ոչ ոք զաւրէ դատապարտ առնել,
Ըստ առաքելական բանի սահմանի:
Ե
Այլ յայս անստուերագիր վստահութիւն ապաստան`
Կամ կործանեալս կանգուն,
Թշուառացեալս` յաղթող,
Վրիպեալս` ի դարձն կենդանական,
Ամենաթշուառ չարագործս` ի յոյսն,
Մահու մատնեցեալս` ի կեանսն,
Ընդ ապականութեամբ վաճառեալս` ի ձիրն,
Դժոխայն գործովք գրաւեալս` ի լոյսն,
Ստորնասէր անասնակենցաղս` յերկինս,
Կրկին գայթակղեալս` ի վերստին փրկութիւնն,
Մեղաւք կապեցեալս` ի հանգստեանն խոստումն,
Անբժշկական վիրաւք վարանեալս` ի դեղն անմահացուցիչ,
Ստամբակեալս վայրագութեամբ` ի սանձսն հանդարտութեան,
Սրացեալս վարատական` ի կոչումնն,
Ապառում դժնդակս` ի հեզութիւնն,
Ընդդիմաբան լուտացողս` ի ներումնն:
Ի Քրիստոս Յիսուս
Եւ ի Հայր նորին հզաւր եւ ահաւոր,
Յանուն եւ ի կամս բարերարութեան Հոգւոյն ճշմարտի,
Աւրհնաբանեալ իսկութեանն եւ մի աստուածութեանն`
Զաւրութիւն եւ արքայութիւն,
Մեծութիւն եւ փա~ռք յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, ես հետինս դավանողների, բարիքներից ունայն՝
Մտքիս աչքերով դիտելով սկիզբն իմ եղելության,
Որը տեղի ունեցավ Արարչի ձեռքով, անէությունից, - հավատում եմ լիահույս,
Թե Հիսուս Քրիստոս կարող է անել, ինչ որ կամենա:
Քանզի հավատացի, ուստի և խոսեցի,
Պողոսից խրատված և սովորած՝ Դավթից29Բ. Կորնթ. Դ. 13',.
Ուրեմն այժմ թող նրանց կենդանի աղոթքն ինձ
օգնի՝ Հավատքով ճանաչել նրան ճշմարտապես
Եվ նրա հարության զորությանն, ըստ առաքյալի,
Հաղորդակից լինել նրա չարչարանքներին,
Եվ այն բոլորը, որոնք հիշվում են հաջորդ տողերով:
Կցորդ է սրան և հույժ նմանատիպ՝
Հավատալն իսկապես և այն նոր փոփոխության,
Որով մեղավորը դուրս է գալիս քավված,
Չարագործն՝ արդարացած և անմաքուրը՝
սրբված, Եվ անքավելի մահացու մեղքով հանցավորըս ես՝ անդատապարտելի երանության
Եվ ստրկական կապանքներից զերծ՝ Երկնավոր ազատության տիրացած:
Եվ ի՞նչ կա արդյոք ավելի չքնաղ, քան սիրտն այն մեղավորի,
Որն իր միտքը գտած տարակուսանքի թանձր խավարից,
Եվ Աստուծո օգնությունն ստացած,
Երբ մի կողմից մարմնապես ծիծաղում է, մյուս կողմից հեծում հոգեպես:
Այդպիսին թեպետ գերագույն բարձրությունից,
Նորագյուտ և անհերքելի մեղքերով ծանրաբեռնված
Սուզված է խորը՝ կործանման գուբի անդունդն
անհատակ, Սակայն փրկավետ կյանքին մոտեցնող նշխարը
ունի, Որպես լուսեղեն մի կայծ իր մտքում և հոգում պահած.
Ինչպես թանձրամած հուրն այն նշանավոր և զարմանալի՝
Հրամանով Վեհի մակարդած հրաշքով՝
Խորունկ հատակում նիրհող ջրհորի30Բ. Մակաբ. Ա. 19:
Ուստի և ահա՛ թախծալից իսպառ մեղավորը հեգ,
Որ կորցրել է բարին գտնելու ակնկալությունն
Ու զրկվել շնորհի համարձակությունից,–

Կարող է հուսալ, թե կրկին անգամ հասնելու
է նա Նախապես իրեն պարգևված փառքի զարդարանքներին:
Զի Աստուծո կողմից է պատրաստվում նաև այս, որ գործադրվի սույնի վերաբերմամբ,
Քանի որ սա ամենահնար տվողի զորությունն է
ավետարանում, Որով հաճելի խունկ է հոտոտում Աստված,
Քան ամենաանուշ բույրերը բոլոր,
Քան խունկն այն, որ մանր աղալով, երբեմն խորանի համար էին պատրաստում31Ելից Լ. 7-8.
Ի՛սկը համակերպ այն հոգիներին,
Որոնք զղջումով խոնարհվել են վար, Նույն նմանությամբ իրար միանալու:
Ըստ որում և փրկիչը բոլորի՝ կույրերից ոմանց հարցնելով,
Թե՝ «Հավատո՞ւմ եք, որ ես կարող եմ ձեր աչքը բանալ»,
Լույս չպարգևեց նրանց աչքերին,
Մինչև նրանցից հաստատ հավատքի գրավական չառավ:
Ի՞նչն է մեզ համար ավելի անհույս, քան թե հավատալ,
Թե չորս օրվա մեռելը կարող է կրկին կենդանանալ:
Եվ սակայն կանայք, հավատքով լցված,
Որոնք ընկան ոտքերն Արարչի,
Տեսան անհապաղ Աստուծո փառքի ապացույցը պարզ,
Երբ նրանց եղբայրը կենդանացավ32Հովհ. ԺԱ. 17-44:

Բ

Իսկ այն մասին, թե մեղանչումից վերջն էլ մնում
էշնորհն անկապտելի՝ Կան հզորագույն վկաներ.
Նախ Ենովքն ու Ահարոնն, ապա
Նրանցից հետո Դավիթը և Պետրոսը դարձյալ,
Որոնց հետ նաև Եղիազարը կրտսեր,
Որ ողորմություն գտնելով մեծն Աստուծո կողմից՝
Վկա հանդիսացավ մեծագույններին:
Ավելորդ է առ այն հիշել, և՛ առակը անառակ որդու:
Թողնում եմ պոռնիկին33Մատթ. ԻԶ. 6, որ Տիրոջից գովվեց,
Եվ մաքսավորին34Ղուկ. ԺԸ. 14, որ բարեգործից հիշատակվեց,
Նաև երջանիկ այն ավազակին35Ղուկ. ԻԳ. 43,
Որը վերջին շնչում պսակվեց շնորհիվ իր հավատքի.
Եվ նույնիսկ նրանք, ովքեր մասնակից եղան Արարչի սպանմանը,
Որ հանցանքների ամենեն անքավելին է: Դրանից էր ինքը՝ Պողոսն ընտրյալ,
Որ առաջինն էր անօրենների մեջ մի ժամանակ: Սրանցից ոմանք, որոնք օրենքի ճանաչողությամբ հանդերձ գլորվեցին,
Քան օրենքից առաջ ապրողների առավելությունը,
Կանգնեցին կրկին նախկին կյանքն իրենց հազարապատիկ գերազանցությամբ:
Իսկ նա, որ նախքան օրինակի տրվելը՝ ավանդությունն էր պահել հայրենի
Եվ ավելի մոտ է եղել հավատքի սկզբնահոր36Աբրահամի պատվիրանին,
Եվ նախամարդու մեղապարտությունն իրենը համարելով՝
Տուժել էր այն իր տաժանագին տառապանքներով,–
Քավություն գտավ ոչ թե հողի տակ թաղվելով,
Այլ հզորապես հաղթահարած բռնությունը մահվան՝
Իր չարչարելի մարմնով դեպի երկինք փոխադրվելով,
Հանդիսանալով բանականների կյանքի կարապետ37Ենովք:
Իսկ ոմանք դեռ խակ՝ տհաս հասակից չարությամբ տարված,
Երբ տարիքն իրենց առան կատարյալ,
Ոչ թե թափվեցին բարձրությունից վար,
Այլ աշխարհային կյանքի դժնդակ թշվառությունից՝
Բարձրացան դեպի կամարն երկնքի:
Եվ եթե կանխապես կարելի եղավ չարերին դարձի բերել վերստին
Եվ մեր հողանյութ գոյացությունը փոխել ոսկեղենի,
Պատկերն արքունի՝ կերպարանքին մեր ի պատիվ՝
Նկարված խորքը մեր հոգու քանդակումով արքայական,
Մեր բնությունն անկորուստ և անփոփոխ Եվ դավադրության դեմ անպարտելի,–
Ապա, առավել հուսալի է այժմ անողոք և անծածկույթ
Շնորհաց հայտնությունը, ուխտված մեր Տեր Քրիստոսով,
Ինքը լինելով հաշտարար միջնորդ
Եվ երկնային անմահ, կենդանի ու մշտնջենավոր բարեխոս,
Որով հաստատուն կմնա մեր մեջ Տիրոջ խոսքը միշտ, ըստ մարգարեի.–
«Ուխտ խաղաղության և կնիք հաստատության»38Եսայի ԾԴ. 10:
Ուրեմն և ես այս ճշմարտագույն Կանոնի, անփոփոխ վճռի
Եվ արարչավանդ պայմանի համաձայն, ահա՛, Հավատավորի իմ շրթունքներով համբուրում
եմ ճշմարտությունն այս խոսքի Եվ հույս ունեմ՝ փառքի շնորհին արժանանալու.
Քանզի, արդարև, երբ Աստված ինքն է մեզ արդարացնում,
Ոչ ոք չի կարող մեզ դատապարտել, ըստ հաստատ խոսքի առաքելական:

Գ

Այս պայծառ գծագրված վստահությանն ապավինած, ահա՛,
Կանգուն եմ կործանյալս դարձյալ, և թշվառացյալս՝ հաղթող,
Մոլորյալս կգամ կենարար դարձի,
Ամենաթշվառ չարագործս՝ դեպի հույս,
Մահվան մատնվածս՝ դեպի կյանք,
Ապականությամբ վաճառվածս՝ դեպի շնորհ,
Դժոխային գործերով տարվածս՝ դեպի լույս,
Երկրասեր անասնակենցաղս՝ դեպի երկինք,
Կրկնակի մոլորյալս՝ դեպի փրկություն,
Մեղքերով կապկապյալս՝ դեպի հանգստյան
խոստում, Անբժշկելի վերքերով վարանածս՝ դեպի դեղն
անմահական, Ստամբակյալս վայրագաբար՝ դեպի սանձ զսպողական,
Հեռացյալս վարատական՝ դեպի կոչում,
Դժնդակ կամակորս՝ դեպի հեզություն,
Ընդդիմախոս հայհոյողս՝ դեպի ներումն,
Եվ այս բոլորը շնորհիվ Հիսուս Քրիստոսի
Եվ նրա Հոր հզոր և ահավոր Եվ ճշմարտության Հոգու անունով ու բարի
կամքով, Որոնց օրհնաբանված իսկությանը և մի աստվածությանը
Ե՛վ զորություն, և՛ արքայություն, և՛ մեծություն, և՛ փառք Հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, ես հետինս դավանողներից 
Եվ բարիքներից ունայնս իսպառ, 
Մտատեսությամբ դիտելով սկիզբն իմ եղելության, 
Որը կատարվեց արարչի ձեռքով՝ անէությունից, 
Հավատում եմ, լի հույսով աներկբա, 
Որ Քրիստոսը ինչ որ կամենա, կարող է անել:
Զի հավատացի, ուստի խոսեցի՝ 
Ուսած Պողոսից, Դավթից խրատված. 
Այժմ էլ թող նրանց խոսքը կենդանի 
Օգնի, որ ես այս հավատով նաև ճանաչեմ նրան,
Նրա հարության զորությունը մեծ,
Հաղորդությունն իր չարչարանքներին, 
Այլև բոլորն այն, ինչ առաքյալը
Հիշատակում է հաջորդ տողերով:
Սրան կցորդ է, հույժ նմանատիպ 
Հավատալը և այն փոփոխության,
Որ մեղավորը կարող է դառնալ լիովին քավված, 
Չարագործն՝ արդար, անմաքուրը՝ սուրբ, 
Ծանր, անքավելի հանցագործությամբ 
Մահապարտն՝ անպարտ երանավետյալ, 
Իսկ ծառայական կապանքների մեջ հեծեծողն հասնել
Երկնային փառքի ու ազատության:
Ի՞նչ կա, արդարև, ավելի չքնաղ, խոսքից, մտքից վեր,
Քան երկբայության թանձր խավարից 
Աստծո օգնությամբ մաքրված սիրտն այն մեղավորի, որ
Մարմնով հրճվելիս՝ հեծում է հոգով, 
Որը թեպետև վսեմ բարձունքից 
Խորասուզվել է կործանման վիհի անդունդն անհատակ,
Բայց ունի նաև փրկության նշխար
Իբրև լույսի կայծ, պահած իր մտքում ու իր հոգու մեջ՝
Այն զարմանալի ու խորախորհուրդ թանձր հրի պես,
Որ մակարդվել էր ամենազորի կամքի հրաշքով 
Խորունկ հատակում նիրհող ջրհորի:
Ուստի մեղավորն իսպառ վշտաբեկ, 
Որը կորցրել է բարին գտնելու ակնկալություն, 
Լքվել շնորհի վստահությունից, 
Կարող է հուսալ՝ հասնելու նորեն 
Նախապարգևյալ փառազարդության. 
Քանզի հենց Աստծո կամքով է մեր մեջ 
Արծարծվում նաև կայծն այն ներգործող, 
Որով արարչի ամենահնար 
Կարողությունն է բարեհռչակվում:
Այս խունկն ավելի մեծ հաճությամբ է հոտոտում Աստված, 
Քան մյուս բոլոր բուրումներն անուշ, 
Քան թե երբեմնի խնկախառնուրդն այն 
Մանր աղացած՝ ի սպաս խորանին, 
Որ օրինակ է զղջմամբ խոնարհված 
Ու նմանությամբ միացած մարդկանց։
Ըստ որում նույնիսկ փրկիչն համայնի 
Տեսողությունից ախտաժետ ոմանց 
Նախ հարցում արեց՝ «Հավատո՞ւմ եք, որ 
Ես կարող եմ ձեր աչքերը բանալ», 
Եվ չպարգևեց նրանց աչքի լույս, 
Մինչև հավատի գրավ չստացավ։
Ի՞նչը կարող է լինել մեզ համար ավելի անհույս,
Քան թե չորս օրվա մեռած-թաղվածի կենդանացումը.
՚Բայց չէ՛ որ կանայք, որոնք աներեր 
Հավատով ընկան ոտքերն արարչի, 
Անհապաղ տեսան Աստծո փառքի հանդեսն անպատում՝
Իրենց սիրելի եղբոր հարությամբ:

Բ

Որ մեղանչումից վերջն էլ մնում է
շնորհն անկորուստ,
Կան հզորագույն բազում վկաներ. 
Նախ Ենոքն, ապա և Ահարոնը, 
Հետո Դավիթը,Պետրոսն ու փոքր 
Եղիազարը, որ արժանանալով 
Բարձրյալ Աստծո ողորմածության՝
Ինքն եղավ վկա նույնիսկ իրենից մեծերի համար:
Ավելորդ է և հիշել առակը անառակ որդու. 
Թողնում եմ նաև այն պոռնկին, որ գովվեց տիրոջից,
Մաքսավորին այն, որ արժանացավ
Հենց բարեգործից հիշատակվելու
Եվ երջանիկ այն ավազակին, որ
Շունչը փչելու պահին հավատով պսակ ընդունեց։
Իսկ կա՞ ավելի անքավելի մեղք,
Քան սպանությունն ամենաստեղծի. 
Բայց չէ՞ որ դրան մասնակցում էր և Պողոսն ընտրագույն, 
Որ մի ժամանակ պարագլուխն էր անիրավների։
Սրանցից ոմանք, որոնք գայթեցին 
Օրենքին ծանոթ լինելով հանդերձ, 
Կանգնեցին դարձյալ՝ վարքը նախնական 
Հազարապատիկ գերազանցելով։
Իսկ նա, որ նախքան նոր օրինակի տրումն էր եղել,
Մոտ էր ավելի դավանանքի հոր պատվիրաններին, 
Ամուր պահպանեց ավանդն հայրենի 
Եվ նախամարդու մեղքերը նույնպես իրենն հաշվելով՝
Տառապանքներով իր տաժանելի 
Հատուցեց նաև նրա փոխարեն. 
Ոչ թե, քավություն գտնելով, ծածկվեց այստեղ հողի տակ,
Այլ չարչարալի մարմնով զորապես 
Հաղթելով մահվան՝ վերացավ երկինք՝ 
Հանդիսանալով բանականների կյանքի կարապետ:
Իսկ ոմանք, որ խակ, տհաս հասակում 
Երկար ժամանակ անձնատուր էին եղել չարության, 
Չափահասության հասնելով՝ ոչ թե 
Բարձրություններից գահավիժեցին, 
Այլ այս ստորին կյանքի դժնդակ 
Թշվառությունից՝ ամբարձան երկինք:
Եթե նախկինում չարերի դարձը այնքան զորացավ, 
Որ հողազանգված գոյացությունն այս 
Կարող էր փոխվել ոսկեղեն նյութի, 
Պատկերն արքունի պատվով վեհաշուք 
Քանդակված տպվել մեր էության մեջ՝ 
Բնությունը մեր դարձնելով անեղծ, անկորնչելի 
Եվ անպարտելի դավադրության դեմ,— 
Ապա բոլորն այդ որքա՜ն ավելի հուսալի է արդ՝ 
Լուսավորությամբ պայծառ, անծածկույթ, 
Անսքող՝ ուխտված տեր Քրիստոսով, 
Որ դառնալով մեզ հաշտարար միջնորդ, 
Կենդանի, անմահ, մշտնջենավոր, բարեխոս երկնի՝ 
Հաստատ է պահում մշտապես մեր մեջ . 
Սուրբ մարգարեի բերանով ասված խոսքը տերունի՝ 
«Ուխտ խաղաղության» և «հաստատության կնիք» անխաթար:
Ճշմարիտ կանոն, անփոփոխ վճիռ 
Եվ արարչավանդ սրբազան պայման 
Այս խոսքի պատկերն համբուրում եմ ես 
Ահա շուրթերով անեղծ հավատիս՝ 
Շնորհի փառքի ակնկալությամբ, 
Քանզի, արդարև, առաքելական խոսքի համաձայն, 
Երբ Աստված հենց ինքն է արդարացնում, 
էլ ո՜վ կարող է մեզ դատապարտել:

Գ
Ապավինելով անստվերագիր այս վստահության՝
Կործանվածս ահա կանգուն եմ նորեն, 
Թշվառս՝ հաղթող,
Մոլորյալս՝ ուղղված դարձին կենարար, 
Ամենաթշվառ չարագործս՝ հույսին, 
Մատնվածս մահվան՝ կյանքին կատարյալ, 
Ապականյալս՝ շնորհին անեղծ, 
Դժնագործությամբ տարվածս՝ լույսին, 
Անասնակենցաղ ստորնասերս՝ երկնքին Աստծո, 
Կրկնակ գայթածս՝ նորոգ փրկության, 
Մեղքով կապվածս՝ խոստմանն հանգստի, 
Վիրավորվածս անամոք՝ դեպի դեղն անմահարար, 
Ստամբակյալս վայրագաբարո՝ հնազանդության, 
Աստանդականս խռովյալ՝ կոչին, 
Ապերասանս դժնի՝ նեղության, 
Ընդդիմախոսս լուտաբան՝ ներման։
Եվ այս՝ շնորհիվ Հիսուս Քրիստոսի, 
Նրա հոր, հզոր, բարձրյալ, ահավոր, 
Եվ ճշմարտության սուրբ Հոգու անվամբ ու կամքով բարի. 
Որոնց իսկության օրհնաբանյալ ու մի աստվածության
Անբավ զորություն ու արքայություն, 
Մեծություն և փա՜ռք հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, քանզի յաւէտ յառաջնում զղջմանն
Յուսահատութեանն բանիւ լքայ
Եւ տարակուսանաց հեծանաւն ի մահ ձաղկեցայ,
Աստանաւր ի յոսոյն կերպարան փոխեալ` յարգահատել համարձակեցայց`
ԶԵրրորդութիւնն Սուրբ կարդալով յաւգնականութիւն ինձ` մեղաւորիս:
Որ եւ անդստին իսկ յաւրհնաբանելն
Եւ ի դաւանելն զկենդանարարն բնաւից Աստուած,
Իսկոյն եւ կոչումն ընտանի ձայնի
Ահաւորութեան անուան շնորհաձիրն բարերարի,
Մահացելոյս է կենդանութիւն,
Ըստ մարգարէին նախաճառութեան,
Թէ` Որ կարդայ զանուն Տեառն, նա կեցցէ:
Բ
Իսկ ես ոչ միայն կարդամ,
Այլ նախ հաւատամ մեծութեան նորին,
Ոչ եթէ վասն պարգեւաց նորա դարձեալ մատուցեալ յողոք դեգերիմ,
Այլ իբր զկենդանութիւն իսկապէս
Եւ զշնչոյ տուրեւառութիւն հաւաստի,
Առանց որոյ ոչ է շարժողութիւն կամ ընթացութիւն,
Զի ոչ այնքան յուսոյն հանգուցիւ,
Որքան սիրոյն կապանաւք բերիմ:
Ոչ ի տուրսն, այլ ի տուողն յաւէտ կարաւտիմ,
Ոչ փառքն են ինձ անձկալի,
Այլ փառաւորեալն է համբուրելի,
Ոչ կենացն փափագանաւք,
Այլ կենարարին յիշատակաւն միշտ ճենճերիմ,
Ոչ վայելիցն տարփանաւք հեծեմ,
Այլ հանդերձաւղին տենչանաւք` յերիկամանց աստի կականիմ,
Ոչ զհանգիստն խնդրեմ,
Այլ զհանգուցչին երեսս աղաչեմ,
Ոչ հարսնարանին խնջոյիւք,
Այլ փեսային անձկութեամբ մաշիմ:
Ի ձեռն որոյ զաւրութեան վստահապէս ակնկալութեամբ,
Վերագրեցեալդ յանցանաւք բեռանց,
Աներկմիտ յուսով հաւատամ`
Ի կարողին ձեռն ապաստանեալ.
Ոչ քաւութեան միայն հասանել,
Այլ զնոյն ինքն տեսանել`
Յողորմութիւն եւ ի գթութիւն
Եւ յերկնիցն ժառանգութիւն,
Թէպէտ եւ յոյժ եմ տարագրելի:
Գ
Եւ արդ, բազում պատկառանաւք ամաչեցելոց դիմաց կորացեալ,
Զմիջնորդ ազդման կափուցմանց երկակի շրթանցս`
Արժանափակ աղխիւ կարկելոց առ անհամարձակ լեզուիս շարժութիւն,
Նորոգեցից ի յերգ հառաչման պաղատանաց յեղանակութեանց
Աղիողորմ հեծեծանաց` ի բարձունս աղաղակելոյ.
Ընկալ քաղցրութեամբ, տէր աստուած հզաւր, զդառնացողիս զաղաչանս,
Մատիր գթութեամբ առ պատկառեալս դիմաւք,
Փարատեա, ամենապարգեւ, զամաւթական տխրութիւնս,
Բարձ յինէն, ողորմած, զանբերելի ծանրութիւնս,
Անջրպետեա, հնարաւոր, զմահացու կրթութիւնս,
Աւարեա, միշտ յաղթող, զխաբողին հաճութիւնս,
Բացադրեա, վերնային, զմոլելոյն մառախուղ,
Կնքեա, կեցուցիչ, զկորուսչին ընթացմունս,
Ցրուեա, ծածկատես, զըմբռնողին չար գտմունս,
Խորտակեա, անքնին, զմարտողին դիմեցմունս:
Տեառնագրեա քո անուամբդ զլուսանցոյց երդ յարկիս,
Պարփակեա քո ձեռամբդ զառաստաղ տաճարիս,
Գծագրեա քո արեամբդ զմուտ սեմոց սենեկիս,
Կերպացո զքո նշանդ ի հետս ելից մաղթողիս,
Ամրացո քո աջովդ զհանգստեանս խշտի,
Մաքրեսցես ի խաղբից զծածկարան անկողնոյս,
Պահեսցես քո կամաւքդ զտառապեալ անձն ոգւոյս,
Անխարդախ արասցես զքո շնորհեալ շունչ մարմնոյս,
Կացուսցես շրջափակ զպար զաւրուդ երկնայնոյ,
Կարգեսցես ի դիտի ընդդէմ դիւացն դասու:
Դ
\Տուր հանգիստ բերկրութեան
Մահահանգոյնս նիրհման
Ի խորութեան գիշերիս`
Բարեխաւսութեամբ հայցուածոց
Սրբոյ Աստուածածնիդ
Եւ ամենայն ընտրելոց:
Ամփոփեալ պարուրեա
Զպատուհան տեսութեանց
Զգայարանացս իմաստից`
Անզարհուրելի զետեղմամբ
Ի ծփական խռովութեանց,
Կենցաղական զբաղմանց,
Անրջական երազոց,
Խաւլականաց ցնորից`
Յիշատակաւ քո յուսոյդ
Անվնասելի պաշտպանեալ:
Եւ սթափեալ վերստին
Ի ննջմանէ ծանրութեան,
Ամենազգաստ արթնութեամբ,
Հոգենորոգ զուարթութեամբ
Ի քեզ արձանացեալ,
Զայս ձայն մաղթանաց բուրմամբ հաւատոց
Քեզ, ամէնաւրհնեալ թագաւոր փառաց անճառից,
Փառաբանողաց երկնագումար խմբից երգակցեալ`
Յերկինս առաքել:
Զի դու փառաւորեալ ես յամենայն արարածոց
Յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, քանզի զղջման նախընթաց գլուխներում
Հուսահատության խոսքերով լքվեցի սաստիկ,
Եվ տարակուսանքի հեծանով մահու չափ ձաղկեցի ինքս ինձ,
Ուստի և այստեղ վերադառնալով հույսին վերստին՝
Համարձակվեմ պիտի գո՜ւթ շարժել ես,
Սուրբ Երրորդությանը մեղավորիս օգնության կանչելով:
Գիտեմ, որ եթե օրհնաբանեմ ես և դավանեմ
Արարածներին բոլոր կյանք տվող Աստծուն,
Եվ ընտանի ձայնով կանչեմ անունն ահավոր շնորհապարգև Բարերարի,
Նա կենդանություն պիտի տա, անշուշտ ինձ՝մեղավորիս,
Ըստ մարգարեի կանխասացության,
Թե՝ «Ով որ կանչի Տիրոջ անունը, նա պիտի ապրի»:
Իսկ ես ոչ միայն կանչում եմ նրան,
Այլ հավատում եմ նրա մեծությանն ամենից առաջ.
Ոչ թե գալիս եմ խնդրելու նրա պարգևները ես,
Այլ նույնիսկ իրեն, որ կենդանությունն է
ճշմարտապես, Շնչառությունն իսկ, առանց որի չի՛ք շարժում և ընթացք:
Ո՛չ այնքան հույսի հանգույցով, որքան սիրո կապով եմ ես կապվում նրան.
Ու ոչ թե տուրքի, այլ այն տվողի կարոտով եմ ես վառվում շարունակ:
Ոչ թե փառքն է ինձ համար անձկալի, Այլ փառավորյալն է համբուրելի,
Ոչ թե ապրելու կյանքի փափագով,
Այլ կենարարի հիշատակով եմ տոչորվում ես միշտ:
Ոչ թե վայելքի տարփանքով եմ ես հեծում ողբաձայն,
Այլ այն կազմողի տենչանքովն եմ խոր հառաչում սրտանց:
Չեմ փնտրում հանգիստ, այլ աղաչում եմ երեսը տեսնել Հանգստարարի:
Ոչ թե հարսանքատան խնջույքի, այլ փեսայի անձկությամբ եմ մաշվում,
Որի զորության շնորհիվ՝ վստահ ակնկալությամբ,
Հավատում եմ ես աներկմիտ հույսով,
Որ վերոգրյալ մեղքերի բեռներն ունենալով հանդերձ՝
Ապաստանելով ամենակարողի ձեռքին,
Ոչ միայն պիտի հասնեմ քավության, այլև պիտի տեսնեմ իրեն,
Ընդունելու գութն ու ողորմությունը և ժառանգելու երկինքը նրա,
Թեև հո՜ւյժ մերժելի եմ:

Բ

Եվ արդ, ամոթահար սաստիկ ու կորագլուխ,
Գրչովս, որ խոսքի միջնորդ է դառնում
Ամուր կողպեքով փակված, պապանձված իմ
շրթունքներին, Չկարողանալով շարժել լեզուս անհամարձակ,
Պաղատանքների նոր երգեր ահա՛ պիտի ոգեմ ես՝
Ի վեր ուղերձված իմ աղիողորմ հառաչանքների աղաղակներով:

Գ

Ընդունի՛ր սիրով, Տեր Աստված հզոր, աղաչանքներն իմ դառնացած սրտի.
Քաղցր գթությամբ մոտեցիր դու ինձ՝ ամոթահարիս.
Փարատի՜ր, ամենապարգև՛, ամոթալի տխրություններս,
Վերցրո՛ւ ինձնից, ողորմա՛ծ, անտանելի ծանրություններս,
Հեռացրո՛ւ, հնարագետ, սովորություններս մահացու.
Խափանի՛ր, մի՛շտ հաղթող, հրապույրները խաբողի.
Վանի՛ր, վերնային, մառախուղը մոլորեցնողի.
Կասեցրո՛ւ, կեցուցիչ, ընթացքը կորուսչի.
Ցրի՛ր, ծածկատե՛ս, չար հնարքները կապկապողի.
Խորտակիր, անքնի՛ն, հարձակումները մարտնչողի.
Տյառնագրի՛ր անունովդ լուսացույց երդն իմ հարկի.
Պարփակիր քո ձեռքով առաստաղը տաճարիս.
Գծագրիր քո արյունով սեմը սենյակիս մուտքի.
Դրոշմիր քո նշանը աղոթյալիս ճանապարհին,
Ամրացրու քո աջով խշտյակն իմ հանգստի.
Զերծ պահիր թակարդներից ծածկարանն իմ անկողնի.
Պահպանիր քո կամքով տառապած հոգիս.
Անխարդախ արա՛ քո շնորհած շունչը մարմնիս.
Կանգնեցրո՛ւ շուրջն իմ՝ պարը երկնային քո
զորքերի, Որպես դիմամարտ՝ դևերի գնդին:
Տո՛ւր հանգիստ բերկրալի մահահանգույն նիրհիս խորին գիշերում՝
Բարեխոսությամբ սուրբ Աստվածածնիդ և բոլոր ընտրյալների:
Տեսությանս պատուհանները, որոնք մտքի զգայարաններ են,
Ամփոփիր այնպես ու պարուրիր,
Որ պաշտպանվեն միշտ անսասանելի
Կենցաղական հոգսերից բոլոր, անրջական երազներից,
Խռովահույզ ծփանքներից ու ցնորքներից խենթ ու խոլական
Ու հիշատակով աներկբա հույսիդ մնան անվնաս:
Որպեսզի երբ սթափվեմ իմ ծանր քնից,
Ամենազգաստ արթնությամբ և հոգենորոգ զվարթությամբ քո դեմ արձանացած,
Աղաչանքն այս իմ՝ հավատքի բուրմամբ,
Ո՜վ ամենօրհնյալ թագավոր անճառ փառքերի,
Երգակցելով երկնագումար փառաբանող խմբին՝ Քո բարձունքն ի վեր՝ առաքեմ առ քեզ:
Զի փառավորյալ ես դու արարածներից բոլոր Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Քանզի նախընթաց զղջման խոսքերով
Սաստիկ վհատված՝ հուսալքվեցի,
Տարակույսների հեծանով ինքս ինձ ձաղկեցի ի մահ, 
Ուստի և այստեղ վերստին հույսին վերադառնալով, 
Պիտի հանդգնեմ գթություն շարժել, 
Օգնության կանչել մեղատանջ անձիս սուրբ Երրորդության։
Գիտեմ, որ, անշուշտ, դավանելր լոկ,
Օրհնաբանելն իսկ նորեն համայնի կենարար Աստծուն,
Ընտանի ձայնով կանչելը միայն
Ահավոր անվան շնորհապարգև մեծ բարերարի՝
Կենդանություն է մեռածիս արդեն,
Ըստ մարգարեի կանխասացության՝
«Ով կանչի տիրոջ անունը, կապրի»:
Իսկ ես ոչ միայն կանչում եմ, այլև
Նախ հավատում եմ նրա մեծության,
Ոչ թե անձկությամբ իր պարգևների
Համար եմ այսպես նրան պաղատում,
Այլ հենց իր՝ իբրև բուն կենդանության,
Շնչի աներկբա տուրևառության,
Առանց որի չիք ընթացք ու շարժում.
Ոչ այնքան հույսի հանգույցով, որքան 
Սիրո կապով եմ աղերսված նրան:
Ոչ թե շնորհի, այլ շնորհատվի 
Կարոտով եմ ես այրվում շարունակ.
Ոչ թե փառքն է ինձ համար անձկալի,
Այլ փառավորյալն է համբուրելի. 
Ոչ թե ապրելու, կյանքի փափագով, 
Այլ կենարարի հիշատակով եմ ճենճերում անվերջ. 
Ոչ թե վայելքի տենչով եմ հեծում,
Այլ պատրաստողի բաղձանքով եմ միշտ
Սրտիս խորքերից ողբում աղեկեզ.
Հանգիստ չեմ փնտրում, այլ պաղատում եմ 
Տեսնել երեսը հանգստարարի, 
Ոչ թե հարսնետան խրախճանքի, այլ
Փեսայի անանց անձկությամբ եմ ես մաշվում միալար, 
Որի զորությամբ, հանցանքներիս ողջ բեռներով հանդերձ,
Հավատում եմ ես աներկմիտ հույսով,
Ամենավստահ ակնկալությամբ,
Ապավինելով կարողի ձեռքին՝
Ոչ միայն հասնել քավության, այլև հենց իրեն տեսնել՝
Ընդունելու գութ ու ողորմություն 
Եվ ժառանգելու երկինքն Աստծո, 
Թեև չափազանց մերժելի եմ ես:

Բ
Սաստիկ ամոթից դեմքով գետնահակ ու կորագլուխ,
Անկարող շարժել լեզուս անվստահ ու անհամարձակ, 
Դիմելով գրչին, որ միջնորդ է մի 
Ամուր կողպեքով արժանապես փակ, պապանձ շուրթերիս, 
Նոր հառաչաձայն պաղատանքների երգեր ոգելով՝ 
Հեծեծանքներով դառն ու աղեկեզ 
Բարձունքներն ի վեր պիտի առաքեմ:

Գ
Ընդունի՛ր սիրով, մեծազո՜ր Աստված, 
Աղաչանքները դառնացած սրտիս. 
Ամոթահարիս մոտեցի՛ր մեծիդ բարեգթությամբ. 
Փարատի՛ր իսպառ, ամենապարգև՜, 
Տխրությունն իմ այս նշավակելի. 
Այս անտանելի ծանրությունները 
Վերցրո՛ւ, թոթափի՛ր ինձնից, ողորմա՜ծ. 
Կտրի՛ր մահացու սովորույթներն այս, ո՜վ հնարագետ.
Ավարի՛ մտանիր, մշտապես հաղթո՜ղ,
Հրապույրները մոլորապատիր.
Ցրի՛ր, վերնայի՜ն, գայթակղության մառախուղն անհետ.
Խափանի՛ր, փրկի՜չ, հարձակումները կորուստ նյութողի.
Ջնջի՛ր, ծածկատե՜ս, որոգայթներն այս նենգ ու պատրական.
Խոյացումներն այս՝ խռովարարի խորտակի՛ր, հզո՜ր։
Կնքի՛ր անունովդ լուսանցույցն հարկիս. 
Պարփակի՛ր ձեռքովդ առաստաղն իմ տան,
Օծի՛ր քո արյամբ մուտքն իմ սենյակի, 
Սուրբ նշանը քո դրոշմի՛ր ամուր 
Մաղթողիս բոլոր ճամփեքի վրա. 
Աջովդ ամրացրո՛ւ խշտիս հանգստյան
Մաքրիր անկողնուս ծածկարանն իսպառ վարմ ու թակարդից,
Կամքովդ պահպանի՛ր հոգիս տառապյալ 
Ու մարմնիս շունչը, քեզնից շնորհված, անարատ պահի՛ր, 
Շրջափակի՛ր ինձ ամուր՝ երկնային զորքիդ բազմությամբ՝
Որպես դիմամարտ դևերի գնդին:
Սուրբ Աստվածածնիդ և ընտրյալների բարեխոսությամբ՝ 
Շնորհի՛ր նիրհիս այս մահահանգույն՝ 
Խորին գիշերում բերկրալի հանգիստ:
Ամփոփի՛ր մտքիս և զգայության 
Տեսանելիքի պատուհանները, պարուրի՛ր այնպես, 
Որ մնան նրանք անսասանելի, խաղաղ, աներկյուղ՝
Ամեն մրրկահույզ ալեբախումից, 
Առօրյա նանիր հոգսերից բոլոր,
Անրջական սին երազանքներից, 
Այս ցնորքներից խենթ ու խոլական, 
Եվ հիշատակով հույսիդ պահպանվեն անվթար, անեղծ:
Որպեսզի կրկին, երբ որ սթափվեմ այս ծանր քնից,
Լիովին զգաստ ու հոգենորոգ
Մի զվարթությամբ կանգնած քո առաջ՝
Մաղթանքներն իմ այս, հավատքիս բուրմամբ,
Ո՜վ ամենօրհնյալ ու անճառելի փառքի թագավոր, 
Զուգաձայնությամբ ողջ երկնագումար 
Փառաբանական բազմություններիդ, 
Բարձունքներդ ի վեր առաքեմ առ քեզ: 
Քանզի դու բոլոր արարածներից
Փառավորյալ ես հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Աստուած բարերար, հզաւր, ահաւոր,
Հայրդ բարի ողորմութեանդ շնորհի,
Որոյ անունդ իսկ մեծիդ զգթութիւն
Եւ զընտանութիւն աւետարանէ,
Քաղցրդ դժնէից եւ անգոհացողաց.
Ընդ քեզ եւ Որդիդ քո` իբրեւ զքեզ,
Զաւրաւոր ձեռն` իբրեւ զքոյդ,
Անժամանակ տէրութեամբ ահեղ,
Ընդ արարչութեանդ քում բարձրացեալ.
Եւ Հոգիդ Սուրբ ճշմարտութեան,
Բղխեալ առ ի քէն անսպառութեամբ,
Կատարեալ իսկութիւն գոյի, էութիւն մշտնջենաւոր,
Հաւասար քո ամենայնիւ, փառակից Որդւոյ տէրութեամբ:
Երրեակ անձնաւորութիւն համայն անքնին,
Տրոհեալ ի դիմաց ուրոյն զատուցմամբ,
Իսկ միաւորեալ համազուգութեամբ,
Նոյնագոյ բնութեամբ տիրապէս, անշփոթ եւ անանջրպետ`
Միով կամաւք եւ կցորդութեամբ:
Ոչ երիցութիւն ումեմն ի յումեմն,
Եւ ոչ քթթել մի ական առ նուազութիւն միոյն ժամանեալ,
Քան թէ պատճառ սիրոյ երկնայնոյ անստուեր լուսոյ,
Որ առ մերն է ծանաւթութիւն,
Միով պսակաւ սրբասացութեան անսկզբնաբար աստուածաբանեալ:
Բ
Քանզի արդարեւ վերաձայնեալս այս խոստովանութիւն
Երեքփառատրեանդ դաւանութեան զվէմն հաւատոյ Պետրոս երանեաց,
Իսկ զդատապարտելոյս անձն մեղաւք բարեհրաման քո ակնարկութեամբ,
Ով խնդրողդ գերելոյս, հրաշանորոգ արդարացուսցէ:
Քանզի թէպէտ եւ քո իցեն պարգեւք, եւ քո` ողորմութիւնք,
Այլ ոչ ի պարգեւսն ես այնքան հռչակեալ, որքան յողորմութեանն,
Զի երկրորդն զքոյդ յաճախէ զփառս,
Իսկ առաջինն զճգնաւորացն յայտնէ զգործս.
Զի պարգեւք վաստակոցն են փոխատրութիւնք,
Իսկ ողորմութիւնք` մեղուցելոյս բարերարութիւնք:
Գ
Եւ արդ, մի զաւրասցին մարդկայինս գործք
Առաջի քոյոցդ շնորհաց, Աստուած գթութեանց,
Թէ եւ անդր իսկ իցեն, քան զաւրէնս հասարակաց բնաւորականս հոսմանց,
Այլ յաղթող եղեալ քոյդ երկայնմտութեան,
Նուազ եղիցի առ քումդ մասին ընթացք երկրածնաց:
Քանզի եւ որ մաքրութեամբն պերճանային աւրինակացն վստահութիւնք`
Ի լուսաւորել քոյդ արդարութեան գուշակ ներկայիս,
Ամենանուազ անձկութեամբ լքեալ հրէութիւնն յետնեալ,
Եւ յաւէտ ընդ տարագրական ողորմեցելոցն`
Առաւել նոքա գտան կատաւտեալ մարդասիրութեան:
Եւ քանզի ամենայն ինչ հնարաւոր է քեզ, բարերար,
Լուր պաղատանաց գոչման հեծութեանս, որ կարդամս առ քեզ,
Ողորմեա, կեցո եւ մարդասիրեա,
Զի քո է երկայնամտութիւն,
Քաղցրութիւն, փրկութիւն, քաւութիւն
Եւ փառք յամենեցունց յաւիտեանց ազգաց:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստված բարերար, հզոր, ահավոր, Շնորհատո՛ւ, բարի, դու Հա՜յր ողորմած.
Անունըդ անգամ քո մեծությունն ու գթությունը և քո մտերմությունն է ավետարանում,
Քաղցր ես դժնիների և անգոհների համար.
Քեզ հետ Որդիդ էլ նման է միշտ քեզ, ձեռքիդ պես նրա ձեռքն էլ զորեղ,
Անժամանակ տերությամբ ահեղ՝ քո արարչությամբ ինքն էլ բարձրացած:
Նաև Սուրբ Հոգին քո ճշմարտության՝ բխելով քեզնից անսպառորեն,
Իբր աստվածային կատարյալ իսկություն և էություն մշտնջենական,
Ըստ ամենայնի հավասար է քեզ և իշխանությամբ՝ փառակից Որդուդ:
Երրյակ անձնավորություն՝ համակ անքնին,
Հատուկ առանձնացումով տրոհված անձեր,
Բայց միավորված համազուգությամբ,
Նույնագո բնությամբ տիրապես, անշփոթ և անանջրպետ
Միևնույն կամքով և գործակցությամբ, Ոչ մեկը մյուսից ավագագույն չէ,
Եվ ոչ էլ մի ակնթարթ նույնիսկ մեկ-մյուսից նվազ երբևիցե,
Այլ իբրև պատճառ երկնային սիրո անստվեր լույսի, հայտնված մեր մեջ,
Սրբասացության միակ պսակով՝ անսկզբնաբար աստվածաբանված:
Քանզի արդարև բարձրաձայն այս խոստովանությունը երեք փառատրյան այդ դավանության՝
Պետրոսին հավատքի վեմ կոչվելու երանության արժանացրեց –
Դատապարտյալիս մեղավոր հոգին բարեհրաման քո ակնարկությամբ,
Ո՜վ դու, որ փնտրում ես գերյալիս, հրաշանորոգ թո՛ղ արդարացնե:
Զի քոնն են թեև պարգևներն ու ողորմությունները,
Բայց դու ո՛չ այնքան քո պարգևներով, որքան ողորմությամբ ես հռչակված.
Քանզի երկրորդը քո փառքն է ավելացնում,
Իսկ առաջինն առաքինական գործի է հայտարար.
Զի պարգևները փոխարինություն են ծառայության դիմաց,
Իսկ ողորմությունը՝ բարերարություն մեղավորիս:

Բ

Եվ արդ, մարդկային գործերը թող որ չգերազանցե՜ն իրենց զորությամբ քո շնորհներին, գթառա՜տ Աստված,
Եթե մինչև իսկ անցավոր բնության օրենքներից էլ վեր լինեն նրանք.
Այլ հաղթող հանդիսանալով քո երկայնամտությունը,
Երկրածինների ընթացքը երբեք չհավասարվի՛ թող քո գործերին:
Քանզի և նրանք, որ օրենքների մաքրությամբ իրենց պարծենում էին,
Քո արդարության լույսը երբ ծագեց,–
Որ նոր օրենքի ճշմարտությունն էր ծանուցանում,–
Հրեաներն հետին անձկությամբ լքված ու նվաստացած,
Ավելի քան տարագիրներն ողորմելի՝ մարդասիրությանդ կարոտ եղան:
Եվ քանզի ամենայն ինչ հնարավոր է քեզ, բարերա՛ր,
Լսի՛ր ողբաձայն պաղատանքներս, որ ուղղում եմ քեզ.
Ողորմիր, փրկիր և մարդասիրիր, զի երկայնամիտ ես դու,
Եվ քոնն են քաղցրություն, փրկություն և քավություն և փառք
Բոլոր հավիտյան ապրող ազգերից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Աստվա՜ծ բարերար, հզոր, ահավոր, 
Շնորհատու հայր, բարի, ողորմած, 
Անուն իսկ մեծիդ միայն գթություն, 
Ընտանություն է ավետարանում. 
Քաղցր ես մինչևիսկ ապերախտների, ժանտերի հանդեպ: 
Քեզ նման է և որդիդ, ձեռքիդ պես զորավոր ձեռքով,
Տերությամբ ահեղ ինքնաժամանակ
Եվ արարչությամբ բարձրացած քեզ հետ։
Այլև Սուրբ Հոգին քո ճշմարտության, 
Բխած քեզանից անսպառորեն՝ 
Իբրև կատարյալ գոյի իսկություն, 
Էականություն մշտնջենական՝ 
Ըստ ամենայնի հավասար է քեզ, 
Իսկ իշխանությամբ՝ փառակից որդուդ:
Եվ որպես եռյակ անձնավորություն, համակ անքնին՝
Տարանջատ եք դուք ինքնությամբ ուրույն
Եվ միավորված համազուգությամբ,
Բնությամբ՝ նույնգոյ, իսկությամբ՝ հատուկ,
Անշփոթելի ու անանջրպետ,
Միևնույն կամքով ու գործակցությամբ.
Մեկդ մյուսից ո՛չ ավագ է, ո՛չ 
Նվազ՝ մինչևիսկ մի ակնթարթով, ՝
Այլ ճանաչվում եք որպես համաշունչ սկզբնապատճառ
Երկնային սիրո անստվեր լույսի՝ 
Սրբասացության միակ պսակով 
Անսկզբնաբար ասվածաբանված:
Արդ, եռափառյան ձեր դավանության 
Խոստովանությունն այս վերաձայնված, 
Որը Պետրոսին «հավատքի վեմի» 
Մեծ երանության արժանացրեց,
Թող որ բարեհաճ իր հրամանով, փնտրո՜ղդ գերուս, 
Նաև մեղքերով դատապարտյալիս 
Արդարացնի հրաշանորոգ:
Թեպետև դու, տե՜ր, տնօրինողն ես 
Ե՛վ պարգևների, և՛ ողորմության, 
Սակայն ոչ այնքան պարգևներով ես 
Հռչակված, որքան ողորմությամբ քո. 
Զի աոաջինը միայն որպես վարձ՝ 
Հայտնում է գործերն առաքինական, 
Մինչդեռ երկրորդը բարձրացնում է փառքը բարձրյալիդ.
Քանզի պարգևը փոխհատուցում է վաստակի դիմաց, 
Ողորմությունը, այնինչ, անհատույց 
Բարերարում է մեղավորներիս:

Բ
Եվ արդ, մարդկային գործերը թող որ 
Իրենց զորությամբ չգերազանցեն 
Քո շնորհներին, գթառա՜տ Աստված, 
Եթե մինչևիսկ մեր այս հոսանուտ 
Բնության բոլոր օրենքներից էլ վեր լինեն նրանք. 
Թող հաղթող լինի անչարությունը քո երկայնամիտ, 
Եվ գործերն համայն երկրածիններիս 
Նվազ լինեն միշտ քոնոնց նկատմամբ:
Չէ՛ որ և նրանք, որոնք մաքրությամբ 
Պարծենում էին՝ իրենց օրենքին ապավինելով, 
Երբ ծագեց լույսը՝ ներկայի գուշակ քո արդարության, 
Հրեությունն այդ հետնյալ՝ համորեն
Անձկությամբ լքված ու նվաստացած, 
Տարագրական եղկելիներից նույնիսկ ավելի, 
Կարոտ զգաց քո մարդասիրության:
Քանզի ամեն ինչ հնարավոր է քեզ, ո՜վ բարերար.
Լսի՛ր դառնահեծ պաղատանքներիս, 
Որ բարձրաղաղակ առաքում եմ քեզ. 
Ողորմի՛ր, կյա՜նք տուր ու մարդասիրի՚ր, 
Քանզի քաղցր ես դու ու երկայնամիտ, փրկիչ ու քավող.
Եվ քեզ փա՜ռք բոլոր հավիտյանների ազգերից, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Պաղատիմ առ քեզ, լուսոյ ճառագայթ,
Արքայ երկնաւոր, գովեալ անպատում,
Որդի անճառ մեծիդ Աստուծոյ,
Խոնարհեցո զունկն քո, բարձրեալ բարեգութ,
Կենաց ապաւէն, նորոգ մերձեցեալ կրկին աստանաւր`
Ի հառաչումն նուաղս ձայնի վիրաւորելոյս:
Բ
Ոչ ցուցեալ է երբէք, եթէ աղաչեաց զքեզ
Ի ձեռն աւազակացն սրոյ խողխողեալն,
Քանզի կարկամեալ էր,
Ոչ ձայն պաղատանաց զկնի արձակեաց,
Քանզի անկռինչ էր,
Ոչ մատամբքն տատանելոց զաղէտ վտանգին յայտնեաց տեսողիդ,
Քանզի խորտակեալ էր,
Ոչ աչս կողկողագինս արտասուաւք ողբոց բարերարիդ յանդիման կացոյց,
Քանզի վնասապարտ էր,
Ոչ ի պատգամ բանից միջնորդի զողորմածիդ կամս հաճեցոյց,
Զի անայցելու էր,
Ոչ հայթայթմամբ խորտակեալ մարմնոյն
Արիւներանգ ներկուածով ձորձոց զգթածիդ սիրտ ճմլեցոյց,
Վասն զի անյոյս էր,
Նաեւ ոչ ծնկովքն հաստատութեամբ, իբր գարշապարաւ ոտին վարեցաւ,
Այն զի անյարիր էր.
Քանզի կիսամեռն ասել կենդանւոյն`
Սակաւ ինչ նուազ է մեռելութեան:
Մանաւանդ զի ի քոյոցդ խրատեալ բանից,
Եւ բարերարեալ քոյդ ողորմութեան,
Եւ փառաւք քո լուսազարդեալ,-
Ոչ միայն զի ոչ վերջացաւ ի հակառակն քո ընթացից,
Այլ ստահակեալ ապստամբութեամբ` յիւր թշնամեացն թիւ յաւելաւ,
Ընդ նոսին դաշնաւորեցաւ, միաբանեաց ատելեացն քոց:
Գ
Իսկ դու, բազմապարգեւ, բարերար, անոխակալ, ամենակեցոյց,
Ոչ միայն զի ոչ պահեցեր զչարագործին մեղաց յիշատակ,
Այլ եւ ոչ բանիւ յանդիմանեցեր:
Ոչ ոտն հարեր անկելոյն,
Այլ կարեկցաբար մատուցեալ`
Զծայրագոյնն ցուցեր զխնամս:
Ոչ քահանայապէս ըստ ահարոնեան տկար աւրինին
Զաւրաւոր առ մահուն պաշտաւն` դատապարտիչն
Անիծիւք եւ բռնալիր քարանցն ձգմամբ
Ի խորտակումն խոցելոյն արագեալ մատեար,
Եւ ոչ ղեւտական կարապետային անկատարագործ,
Եւ յերկուցն մի բաժանեալ խտրոց,
Հնոյն լրումն եւ նորոյս սկիզբն,
Ունայն ի հոգւոյ յապաշխարանն հանդիսացեալ`
Զվիրաւորելոյն տեսեր զվտանգ,
Զի մի սատակիչն աւրինակութեամբ տապարաւն արմատակտրաւ,
Զմահուն պաշտաւն ի քեզ նկատեալ,
Յառաջ քան զփորձ առաջակայիցն սատակեսցի,
Այլ հեթանոսացն պահպան անուն ասորեստանեայց,
Որք ի հրէիցն ընկալեալ զաւրէնս`
Ամբողջ պահեցին, զոր նոքայն մոռացան,
Նոցին կցորդեալ մարմնոյդ վերարկուաւ մերակերպական խառնութեամբ`
Զազատարարն գծագրեցեր զաւետիս առ աւտարազգիսն,
Եւ աստուածաբարդ ներգործութեամբ անապականաւ,
Ձեռն կարկառեալ` յարուցեր զմարդն նախնի,
Մեղուցեալ ի մահ իւրովքն ծննդովք:
Զտրտմեցելոյն սիրտ բերկրեցուցեր,
Եւ զվհատեալն հաստատեցեր,
Եւ զթշուառացեալն միանգամ` կրկին զուարթացուցեր,
Աւազանին կենարար աւծմամբն եւ բաժակաւն լուսոյ լցեր,
Հացիւդ երկնայնով արարչականդ քոյին մարմնով` նոր յեղանակեցեր,
Վերակացութեամբ երջանկացն ազանց ընտրելոց
Յանձանձեցեր, գրգեցեր եւ խնամարկեցեր:
Հանդարտընթաց գրաստուն տածողութեամբ անզզուելի պահեցեր`
Մինչեւ յարկն լուսոյ ածեր,
Ի ձեռն երկաքանչիւրոց միջնորդաց` նախնեաց եւ երկրորդաց,
Տուչութեան կտակաց կենդանականաց, մարդասիրապէս դարմանատրեցեր:
Եւ որպէս երբեմն ընդ Մովսեսի`
Թեւս տարածեալ արծուոյն աւրինակաւ` ընկալար զնա,
Եւ ի հանգիստն հանդարտութեան երկրին բարութեան առաջնորդեցեր,
Եւ զբանին կերակուր ջամբել հրամանատրեցեր վարդապետութեանց:
Դ
Եւ արդ, որ զբնաւն ծայրագունին բարութեան լուսոյ
Յամենայնի բովանդակապէս հրաշագործեցեր,
Զաւցտողին զգանձ քեզ սեպհականեալ`
Զքո ստացուածն առ քեզ դարձուցեր,
Կեցո եւ զիս` մաքրեալ ի մեղաց պարտեաց:
Որ ձրի պարգեւես եւ անպատրաստից,
Ընդ որոց եւ ինձ տացես քաւութիւն եւ բժշկութիւն,
Բարեգութ, զաւրեղ, անքնին, անեղծ, ահաւոր,
Աւրհնեալ միշտ յաւիտենից յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Պաղատում եմ քեզ, լույսի՛ ճառագայթ, արքա՛ երկնավոր,
Գովյալ անապատում, և անճառ Որդիդ դու մեծ Աստուծո.
Ականջ դիր դարձյալ և այժըմ ահա՛,
Բարձրյալ, բարեգութ, կյանքի ապավեն,
Վիրավորյալիս նվազաձայն հառաչանքներին:

Բ

Չի խոսված երբեք, թե քեզ աղաչեց ավազակներից խողխողվածը39Երիքովի ճանապարհին ընկած վիրավորը. – Ղուկ. Ժ. 30,
Քանզի կարկամած էր.
Ոչ էլ պաղատանքի ձայն արձակեց քո ետևից, Քանզի անկռինչ էր.
Կամ մատների շարժումով աղետն ու վտանգը հայտնեց տեսողիդ,
Քանզի խորտակված էր.
Ոչ էլ ողբագին արցունքներով լի աչքերը տնկեց բարերարիդ,
Քանզի վնասապարտ էր.
Եվ կամ միջնորդի բարեխոսությամբ ողորմածիդ կամքը սիրաշահեց,
Քանզի լքված էր.
Ոչ էլ ջախջախված մարմնի արյունով ներկված հագուստները ցույց տալով քեզ՝
Գթածիդ սիրտը ճմլեց, քանզի հուսահատ էր. Ոչ էլ հաստատուն ծնկներով՝ իբրև ոտքի
գարշապարով՝ չընթացավ, Քանզի անկանգնելի էր.
Զի կիսամեռ ասել կենդանուն՝ հեռու չէ այնքան մեռելությունից:
Մանավանդ որ խոսքով քո խրատվելուց,
Ողորմությամբդ բարերարվելուց Եվ քո փառքով լուսավորվելուց հետո էլ դեռ,
Ոչ միայն չդադարեց քեզ հակառակ ընթացք բռնելուց,
Այլև չենթարկվելով, գլուխ բարձրացրած՝ իր թշնամյաց կողմն անցավ
Եվ նրանց հետ մեկտեղ դաշն կնքած՝ միաբանեց քեզ ատողների հետ40Զուգորդաբար՝ Երիքովի վիրավորից անցնում է Բեթհեզդայի անդամալույծին, որը քրիստոնեական հին ավանդության համաձայն՝ հետո եղավ Կայիափայի այն սպասավորը, որը վերջին գիշերը քահանայական ապարանքում ապտակեց Քրիստոսին::

Գ

Իսկ դու, բազմապարգև բարերար, անոխակալ և ամենափրկիչ,
Ոչ միայն չհիշեցիր մեղքերն այդ չարագործի,
Այլև ոչ իսկ խոսքով հանդիմանեցիր.
Չոտնահարեցիր ընկածին, այլ կարեկցաբար մոտենալով նրան,
Ծայրագույն խնամք ցուցաբերեցիր:
Քահանայապես, ըստ ահարոնյան տկար օրենքի,–
Որ զորավոր է մահ գործելու մեջ41Բ. Կորնթ. Գ. 7, 9,
Դատապարտիչ անեծքներով և բռնալիր քարաձգությամբ,–
Դու չփութացիր վիրավորվածին խորտակելու.
Եվ ոչ էլ, ինչպես ղևտական առաջնորդն այն
թերապաշտոն, Որը երկուսի միջև իբրև բաժանող անջրպետ՝
Հնի լրումն էր և սկիզբը նորի,
Եվ որ հոգեզուրկ ապաշխարության հրավիրակ հանդիսացավ,–
Վիրավորյալի տագնապը տեսար.
Որ չլինի թե արմատակտուր տապարի օրինակով
Քո մեջ չարատանջ մահվան պաշտոնը նկատելով42Այսինքն՝ չուզեցիր նմանվել նույնիսկ ծառի արմատին մոտեցված այն կացնին, որով Հովհաննեսը պատկերացրել էր մոտակա գալուստդ, Մատթ. Գ. 10
Սատակի գալիք փորձություններին դեռևս չենթարկված.
Այլ պահպանանուն ասորեստանցի հեթանոսներին43Սամարացոց, ըստ որում՝ Սամարիա, որ պահապան է նշանակում:,
Որոնք ստացան իրենց օրենքը հրեաներից
Ու պահեցին միշտ, մինչդեռ նրանք մոռացան,-

Կցորդվելով՝ մեր բնությամբ խառնված մարմնիդ վերարկուով,
Օտար ազգերին էլ ազատության ավետիս համբավեցիր
Եվ աստվածային քո ներգործությամբ անապական՝ ձեռք երկարելով՝
Մահացու կերպով մեղանչած մարդուն կանգնեցրիր դարձյալ իր սերունդներով:
Տխրաբեկ սիրտն ուրախացրիր և վհատյալին
հուսադրեցիր, Եվ թշվառին զվարթացրիր դարձյալ.
Ավազանի կենարար օծմամբ և բաժակով լույսի՝ լցրիր.
Նորոգեցիր հացով քո երկնային՝ արարչական մարմնով.
Երջանիկների և ընտիրների վերակացությամբ Խնամարկեցիր ու փայփայեցիր ու դարմանեցիր, Եվ հանդարտընթաց գրաստի խնամքին հանձնելով նրան՝
Անփորձ պահեցիր, մինչև հանեցիր հարկը լուսեղեն:
Առաջին և երկրորդ կենդանատու կտակարանների միջնորդությամբ դարման  տարար44Գրաբարում՝ դու մարդասիրաբար:
Եվ, ինչպես երբեմն Մովսեսին45Բ. Օրին. ԼԲ. 11 թևատարած արծվի պես ընդունեցիր
Եվ բարի երկրի խաղաղ հանգստին առաջնորդեցիր,
Հրամայելով վարդապետներին՝ խոսքի կերակրով սնել նրան:

Դ

Եվ արդ, դու, որ ողջ առավելագույն լույսդ բարության
Ամեն բանի մեջ բովանդակապես հրաշագործեցիր,
Ցրվողի գանձը սեփականելով՝ քո ստացվածքը վերադարձրիր քեզ,–
Ինձ էլ ապրեցրու, մեղքերի պարտքերն իմ մաքրելով,
Ո՜վ դու, որ պարգևում ես ձրի և հանպատրաստից,
Շնորհիր և ի՛նձ քավություն ու բժշկություն,
Բարեգո՜ւթ, զորեղ, անքնին, անեղծ, ահավոր, Օրհնյալ միշտ, հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Պաղատում եմ քեզ, լույսի ճառագայթ, 
Արքա երկնավոր, գովյալ անպատում, 
Որդի միածին անճառ Աստծո, 
Խոնարհելով քո ունկն ու վերստին մերձենալով ինձ, 
Բարձրյա՜լ բարեգութ, կյանքի ապավեն, 
Անսա՛ չարաչար վիրավորվածիս 
Հառաչանքներին այս նվաղաձայն:

Բ
Երբեք ոչ մի տեղ չի հիշատակված, 
Թե սրախողխողն ավազակներից աղաչել է քեզ, 
Զի կարկամած էր.
Չի արձակել նա մեծիդ ետևից պաղատանքի ձայն,
Զի պապանձված էր.
Ոչ էլ տատանվող, դողդոջ մատներով
Վիշտ ու աղետն է հայտնել տեսողիդ,
Զի խորտակված էր.
Չի սևեռել քեզ արտասվաշաղախ
Ու կողկողագին հայացքն աչքերի,
Զի մեղապարտ էր.
Ոչ էլ միջնորդի բարեխոսությամբ
Գթառատ կամքդ է շահել աշխատել,
Քանզի լքված էր.
Նույնիսկ ջախջախված մարմնի արյունով
Ներկված ձորձերն իր քեզ չկարկառեց՝
Փորձելով ճմլել սիրտը գթածիդ, 
Զի հուսահատ էր. 
Ծնկների վրա, ինչպես ոտքերի 
Գարշապարներով, չուղղվեց դեպի քեզ, 
Քանզի անզոր էր տեղից բարձրանալ. 
Երբ համարվում է, դեռևս կենդանի, մեկը կիսամեռ, 
Քիչ է տարբերվում արդեն մեռածից, 
Նամանավանդ որ, թեպետ խրատվեց մեծիդ խոսքերով,
Բարերարվեց քո գթասրտությամբ 
Ու լուսազարդվեց ճաճանչով փառքիդ, 
Ոչ միայն դարձյալ շարունակեց քեզ հակառակ գնալ, 
Այլև հեստաբար ապստամբելով՝ 
Անցավ բանակն իր թշնամիների, 
Դաշնակցեց նրանց ու միաբանվեց ատողներիդ հետ:

Գ
Բայց դու, բարերա՜ր ու բազմապարգև, 
Անոխակալ ու ամենակեցույց, 
Ոչ միայն մեղքերն այդ չարագործի 
Չպահեցիր քո հիշողության մեջ, 
Այլև խոսքով իսկ չկշտամբեցիր. 
Ոչ թե ընկածին ոտնահարեցիր, 
Այլ, կարեկցաբար մոտենալով, դեռ 
Ծայրագույն խնամք ցույց տվիր նրան:
Չաճապարեցիր քահանայապես վրա պրծնելով 
Խորտակել ծանր վիրավորվածին 
(Ըստ ահարոնյան տկար օրենքի, 
Որ զորավոր էր միայն բռնալիր քարաձգությամբ 
Ու անեծքներով դատապարտելու, մահ գործելու մեջ), 
Ոչ էլ ղևտական անկատարագործ կարապետի պես . 
(Որը երկուսի միջասահմանում իբրև անջրպետ՝ 
Հհի լրումն ու սկիզբն էր նորի,
Ունայն, հոգեզուրկ, ապաշխարության մի հրավիրակ)
Նայեցիր վշտին վիրավորյալի, 
Այլ, որպեսզի նա՝ արմատակտուր 
Սատակիչ կացնի օրինակով և
Քո մեջ չտեսներ պաշտոնը մահվան ու ահից մեռներ
Ասորեստանցի պահապանանուն
Հեթանոսների տեսքն ընդունեցիր
(Որոնք վերցնելով օրենքն հրեական՝ պահեցին անեղծ,
Մինչդեռ հրեաներն իրենք մոռացան)
Ու մեր բնությամբ կերպարված մարմնով՝
Ազատագրության ավետիսը մեծ
Համբավեցիր և օտար ազգերին
Ու աստվածային, անեղծ, անապակ
Ներգործությամբ քո, ձեռք կարկառելով,
Երբեմնի մահվան մեղապարտ մարդուն
Իր սերունդներով ոտքի կանգնեցրիր:
Ուրախացրիր սիրտը վշտաբեկ, 
Հուսահատվածին գոտեպնդեցիր, 
Զվարթացրիր թշվառին նորեն. 
Սուրբ ավազանի կենարար օծմամբ, 
Լույսի բաժակով բարգավաճեցրիր. 
Նորակերտեցիր երկնային հացով՝ 
Կենսատու մարմնով քո արարչական. 
Երջանիկների, ընտրազունների վերակացությամբ՝ 
Խանդաղատանքով ամոքեցիր ու խնամարկեցիր 
Եվ հանդարտընթաց գրաստի անքույթ
Խնամքին հանձնած՝ պահեցիր անփորձ, 
Մինչև հանեցիր հարկը լուսեղեն:
Նախնյաց ու երկրորդ կենդանապարգև 
Զույգ կտակների միջոցով նորից 
Մարդասիրաբար ապաքինեցիր 
Եվ թևատարած մի արծվի նման առնելով նրան՝
(Ինչպես արեցիր Մովսեսի օրով) 
Առաջնորդեցիր բարության երկրի 
Հանգստարանը քո անդորրավետ, 
Վարդապետներին հրամայելով՝ 
Խոսքի կերակրով սնուցել նրան:

Դ
Դու, որ ծայրագույն լույսդ բարության 
Ամեն ինչի մեջ բովանդակապես հրաշագործեցիր 
Եվ պառակտիչից՝ գանձը գողացած սեփականելով՝ 
Ստացվածքը քո վերադարձրիր քեզ, 
Փրկի՛ր նաև ինձ՝ մեղքի պարտքերից մաքրելով իսպառ.
Դու, որ անհատույց պարգևում ես և անպատրաստներին, 
Նրանց հետ նաև ի՛նձ տուր քավություն ու բժշկություն,
Բարեգո՜ւթ, զորեղ, անճառ, անքնին, անեղծ, ահավոր, 
Օրհնյա՜լ մշտապես, հավիտյաններից՝ հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Իսկ դարձեալ Աստուստ վերստին
Առ նոյն հեծութիւն սրտիս վտանգի
Ինձէն մատուցեալ սովին նուագաւ ի նոյն ոճ բանի`
Զամենապարգեւդ արգահատեցից`
Տագնապեալ ոգւոյս վտանգիւ իսպառ,
Իբր մեռեալ` կենդանւոյ անմահիդ մաղթեմ Աստուծոյ,
Խոստովանեալ ընդ փառացդ քո զիմս անարգութիւն,
Եւ առ չարեաւքս իմովք` զքոյդ բարութիւն,
Որովք յաղթեալ գտայ, քան թէ բժշկեալ,
Եւ ամաչեցեալ, քան համարձակեալ,
Ուխտակորոյս, աւանդամոռաց:
Իսկ կրկին առակն, որ առ իս,
Որ ոչխարին տրուպն տարացուցիւ,
Որ յետին անզգայութեանն էր մատնեցեալ, մոլորեալ,
Եւ ի լերինն, ուր ոչ է այցելութիւն,
Ընդ գազանականացն դիւաց եւ կռոցն վայրենութեան թափառեալ,
Ոչ մերձաւոր գոլ սակաւ մի հաւտին:
Ոչ բան ունէի, որով եւ զցաւոցն աղէտ պատմէի,
Ոչ ձեռն ձգողական, որ համերցն է ազդողական:
Իսկ դու, միայն գովեալդ ի սկզբանցն յաւիտեանց եւ յարդի ծնելոցս,
Գտեալ, ըստ մաղթանաց գոչման երգողին,
Զիս` զմեղուցեալս, յաննշոյլն մոլորութեան,
Խնամողաւրէն տեսչութեամբ կամաց հովիւ կոչեցար
Եւ ոչ միայն հոգացար, այլ եւ խնդրեցեր,
Եւ ոչ գտեր միայն, հրաշագործ,
Այլ անճառելիդ բարերարութեամբ սիրոյ
Ի կենդանարարդ քո յուս բարձեր
Եւ ընդ երկնային զաւրուն դասեցեր`
Ի հայրենիդ քո ժառանգութիւն:
Բ
Եւ արդ, դու, հզաւր, կենարար,
Աւրհնեալ, այցելու, գթածդ յողորմութեան,
Եթէ զնոսա ընկալար զապաբանեալսն աղերսանաց,
Որ մինն ի միջոց մահու սահմանի էր չարչարեցեալ,
Իսկ միւսն ըստ անբանիցն անզգայութեան,
Վտարանդի բացամերժութեամբ յանբնակ վայրի վարանեալ`
Ի բառաչ ձայնին բարբառոյ, որ անկերպաւոր աննշանական,
Աստուծային բարեխնամութեամբդ անտեսեցեր
Զտիեզերահրաշն խնամողութիւն առ կորուսելոյն մեծ թշուառութիւն,-
Յայտնեաց վերստին եւ արդ գթութեանցդ խորք
Եւ բարերարութեանցդ հոսանք`
Առ անաւրինեալս առաւելութեամբ վերագրեցելոցդ աւրինակութեամբ,
Առ բազմաւրինակ մահու պարտապանս,
Առ որ ի բարութեանց խառնից քաղցրութեանց յատուկ համս չար,
Առ անդամս մարմնոյ արժանաւորս հատման,
Առ համաճարակ ամենաբոլոր ախտացեալ հոգիս վիրաւոր,
Առ հաւասարեալս անզգայութեանց անասնոց,
Առ աւտարացեալս յընտանութենէ իմաստնոց,
Առ աննմանս հանգունակից բանաւորութեանց:
Որ եթէ տարացոյց գոյր` ես ասէի,
Թէ նմանակից գոյր իմ` պատմէի,
Թէ հանգունակից գոյր` ես ճառէի,
Թէ հաւասար գոյր` ես գրէի,
Թէ զուգագործ գոյր` ցուցանէի,
Թէ աւրինակ գոյր` ես ազդէի,
Թէ յանցեալսն` հայթայթէի,
Թէ ի ներկայումս աստ` ես յուսայի:
Բայց քանզի անցեալ է ըստ աւրինակ
Եւ հրաժարեալ ըստ նմանութեան,
Զոր միայն քո է քաւել, բժշկել եւ հրաշագործել,
Կենդանարար համայն մեռելոց, նորոգութիւնդ տիեզերաց:
Գ
Զի եթէ սրբոյն սրտի տեսութեամբ երջանկին Դաւթի
Անաւրէնութիւն չարեաց բարձրացեալ ասի, քան զգլուխ,
Եւ ըստ ծանրութեանց բեռանց դժուարակրելոց` յանցմունք մեղաց,
Իսկ որ առ իս կրին սխալմունք` գերազանցէ,
Քան զհեղեղին ջրակուտակ, տիեզերասոյզ, ամենասպառ ծովուն յորդութիւն,
Եւ գլխոց լերանց վերադրէ:
Այլ շնչեսցէ աւդ քո քաղցրութեան, իբրեւ առ Նոյիւն,
Եւ որ զլերինս հալէ զաւրութիւն`
Ցամաքեցուցանել զշիղջս ջրակոյտս բազմակոհակս
Եւ երկրակործանս իմոցս պարտեաց,
Եւ լեռնակարկառ բարձրութեան մեղացս ամբարձելոց:
Դ
Եւ համառաւտեալ զբան քո հզաւր`
Ամենակար հնարաւորութեամբ հակիրճ հատուցմամբ,
Արասցես ահա ելս քաւութեան, ըստ մարգարէին,
Առ երկարաձիգս անաւրէնութիւն:
Եւ ներելով իմս յամառութեան,
Ով երկայնամիտ, ողորմած, աւրհնեալ,
Թողցես միանգամայն, բարեգործեսցես իսկապէս,
Հատցես բոլորովին զանվճարելի պարտուցս
Զարժանահատոյց տոկոսեացս տոյժս տաժանակիրս:
Նա զի եւ չիք իսկ առ քեզ ցասումն սրտի
Եւ կամ բորբոքումն բարկութեան,
Որպէս ոչ կրին նենգութիւնք եւ կամ նշմարանք մթութեան,
Քանզի կեանք են ի կամաց քոց եւ լոյս,
Եւ ոչ արարեր զմահ,
Եւ ոչ խնդաս ընդ կորուստ մարդոյ,
Ըստ Դաւթի եւ Սողոմոնի:
Ե
Եթէ մարդկան կարգեցեր զայս կէտ սահմանի մեծի պայմանի
Ի բարեվիճակդ քո կանոնաց`
Ոչ փոխատրել անդրէն չարի չար,
Այլ եւթանասնիցս եւթն թողուլ
Անդուստ ի յաւուր զիւրաքանչիւր մեղանաց զպարտս.
Եւ այդ բան` առ մեզ, որ միշտ ի բնութեան ունիմք
Բնաւորաբար ուղերձեալ զբիծս չարեաց
Անհամար բիւրուց նորոգ յայտնելոց,
Որ աւրինաւորին երեւին ի յանդաստան սահմանի
Ամենաբոյս փշածին բնութեանս,
Ըստ անսուտ քո վկայութեան, որ թէ` Միտք մարդոյ
Ի խնամս չարի են արձանացեալ ի մանկութենէ:
Զի որ զկատարեալ մաքրութիւնն ունէր`
Աւետարանիչն կենացդ բանի Յովհաննէս,
Եւ զինքն ընդ հասարակաց բնութեան լծակցեալ`
Հաստատեաց զճշմարտութիւն քո` առ իմս ստութիւն յոյժ արդարացեալ.
Թէ ասեմք, ասէ, մեղս ինչ մեք չունել` սուտ առնեմք զնա:
Եւ արդ, կատարեալ է բան քո խնկեալ
Եւ ի գլուխ ելեալ անպակաս ի ստուգութենէ`
Առ իմս մոլորութիւն եւ դժնդակ անիրաւութիւն:
Վասն որոյ խնայեա յիս ողորմութեամբ,
Քաղցրութեան ճաշակաց աղբիւր,
Միայն աւրհնեալդ յամենայն յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, նույն ցավագին հեծեծանքներով վշտահար սրտիս
Եվ բոլորովին տագնապած հոգուս տառապանքներով,
Այս անգամ դարձյա՛լ միևնույն ոճով դիմելով ես քեզ,
Ամենապարգև քո բարերարի գո՜ւթն եմ խնդրելու:
Պաղատում եմ իբրև մեռյալ՝ կենդանի անմահ Աստծուդ,
Փառքիդ հանդեպ իմ անարգությունը խոստովանելով,
Ինչպես և քո բարությունն իմ չարության դիմաց.
Որոնցով հաղթվեցի ինքս, քան թե բուժվեցի,
Ամաչեցի, քան թե համարձակվեցի,
Ուխտակորույսս ես և ավանդամոռաց:

Բ

Այն ոչխարի պես, որին օրինակ է բերում առակն երկրորդ46Ղուկ. ԺԵ. 3-7,
Ես էլ ծայրահեղ չափով մատնված անզգայության
Ու մոլորվելով անմարդաբնակ լեռներում՝ երկար,
Եվ դևերի հետ գազանաբարո վայրի կուռքերի մեջ թափառելով,
Առանց թեկուզ փոքր-ինչ հոտին մոտենալու,-
Չունեի լեզու, որով պատմեի ցավերն իմ տանջող,
Ոչ էլ ձեռք, որի շարժուձևերով համրերն են իրենց մտքերը հայտնում:
Իսկ դու, միա՜յն գովյալդ, սկսած նախնի սերունդներից մինչև այսօր,
Գտնելով և ինձ՝ մեղավորիս էլ մոլորության մեջ անլույս ու անել,
Ըստ գոչման առ քեզ մաղթանք երգողի47Եզեկ. ԼԴ. 11-12,
Քո խնամարկու կամքի տեսչությամբ Հովիվ կոչվեցիր.
Ոչ միայն հոգ տարար, այլև փնտրեցիր,
Եվ, ո՜վ հրաշագործ, ոչ միայն գտար, այլև անճառելի բարերարությամբ
Վերցրիր սիրով դու կենդանարար քո ուսի վրա,
Եվ քո երկնային զորաց հետ մեկտեղ՝
Քո հայրենական ժառանգության մեջ դասեցիր ինձ:
Եվ արդ, դու հզո՜ր, կենարար, օրհնյալ, այցելու գթած և մի՛շտ ողորմած,
Դու, որ ընդունեցիր նրանց՝ անաղերսներին այն անլեզու48Վիրավորին ու ոչխարին,
Որոնցից մեկը մահացու խոցված՝ չարչարվում էր խիստ,
Մյուսն անբանների անզգայությամբ
Փախել էր դեպի հեռու ամայի վայրեր անբնակ,
Եվ վտարանդի, շվար ու վհատ՝ բառաչում էր խեղճ, անիմաստորեն,- 
Քո աստվածային բարեխնամությամբ տիեզերահրաշ
Ցույց տվեցիր դու հոգածությունդ թշվառության մեջ կորածի հանդեպ,-
Հայտնիր արդ և ի՛նձ գթությունդ խոր և բարիքներիդ հորդումներն առատ,
Ինձ, որ բերված օրինակներից շատ ավելի եմ եղել անօրեն.
Ինձ, որ մահապարտ եմ բազմօրինակ.
Ինձ, որ բարության քաղցր խառնուրդում՝ հատուկ համ եմ չար.
Ինձ, որ արժանի եմ անդամներիս հատմանն արդարև,
Ինձ, համաճարակ, ախտով վարակված վիրավոր հոգուս.
Ինձ, որ անզգա անասուններին եմ հավասարվել
Եվ օտարացել իմաստունների ընտանությունից.
Ինձ, որ նման չեմ բնությամբ ինձ պես բանականներին:
Եթե մի օրինակ ունենայի, ես կասեի. Թե նմանակից ունենայի՝ կպատմեի.
Թե հանգունակից ունենայի՝ կխոսեի. Թե ինձ հավասարն ունենայի՝ կգրեի.
Թե նույն բանը անող ունենայի՝ ցույց կտայի.
Թե ինձ համեմատն ունենայի՝ կիմացնեի.
Թե անցյալում լիներ՝ կսփոփվեի. Թե ներկայումս՝ կհուսայի:
Սակայն, քանի որ ոչ նմանս ունեմ, ոչ էլ օրինակ,
Ուստի դո՛ւ միայն կարող ես քավել ու բժշկել ինձ և կենսագործել,
Կենդանարարդ բոլոր մեռելների և նորոգո՛ղդ տիեզերաց:

Գ

Զի եթե երջանիկ, սուրբ ու սրատես Դավթի գործած չարիքներն ու
Անօրենությունները գլխից ավելի վեր բարձրացած էին,
Եվ մեղքերն ու հանցանքները դժվարակիր բեռների նման ծանրացած սաստիկ,
Հապա ուրեմն իմ սխալմունքներն ավելի են, քան
Տիեզերասույզ, ամենասպառ ծովի ջրակուտակ հեղեղի հորդությունը
Ու անցնում են բոլոր լեռների կատարներից:
Բայց թող որ փչե քաղցրաշունչ քամիդ,–
Ինչպես այդ եղավ Նոյի ժամանակ,–
Որ լեռներն անգամ կարող է հալել,
Ցամաքեցնելու բազմաբովանդակ ջրակույտն իմ երկրակործան հանցանքների
Ու լեռնակարկառ բարձրությամբ դիզված մեղքերն իմ բոլոր:
Եվ արդ, համառոտ քո խոսքով հզոր,
Եվ ամենակարող հնարավորությամբ կարճ դատաստանիդ,
Ըստ մարգարեի, քավության մի ելք ցույց տուր ինձ՝
Անօրենության մեջ ընդերկար մոլորյալիս:
Եվ դու, ներելով համառությունն իմ,
Ո՜վ երկայնամիտ, ողորմած, օրհնյալ,
Շնորհի՛ր ինձ կատարյալ թողություն և բարեգործիր ճշմարտապես,
Ջնջի՛ր բոլորովին՝ անվճարելի պարտքերիս արժանահատույց տոկոսների տույժը տաժանակիր:
Չէ՞ որ դու չունես ցասումնալից սիրտ ու բարկություն բորբոք,
Ինչպես նաև չկան քո մեջ նենգություններ և նշաններ մթության,
Քանզի դու կյանք ես կամենում և լույս,
Դու մահ չստեղծեցիր և, ըստ Դավթի ու Սողոմոնի,
Մարդու կորուստը քեզ ուրախություն չի պատճառում:

Դ

Քո բարեվիճակ կանոնների մեջ դու մեծագույն պայման սահմանեցիր մարդկանց համար՝
Չարությունը չարությամբ չփոխարինել,
Այլ մի օրվա մեջ յոթանասունյոթ անգամ գործած մեղքերը նույնիսկ ներել պատգամեցիր մեզ49Մատթ. ԺԸ. 22,
Մեզ, որ ի բնե հակամետ ենք միշտ ի հայտ բերելու բյուր ու անհամար չարության բծեր,
Որոնք աճում են ու միշտ նորոգվում
Մեր ամեն տեսակ փշեր բուսցնող բնության դաշտում՝
Համաձայն անսուտ քո վկայության,
Թե՝ «Մարդու միտքը իր մանկությունից տրամադիր է չարիք50Ծննդ. Ը. 21 գործելու»:
Քո Կենաց բանի ավետարանիչ Հովհաննեսն անգամ,
Որը մաքուր էր կատարելապես,
Նա ինքը՝ որպես հասարակության բնության լծակից,
Ամբողջովին արդարացած՝ քո ճշմարտությունը հաստատեց իմ ստության հանդեպ:
«Եթե ասենք, որ ոչ մի մեղք չունենք,- ասում է նա,–
Սուտ դուրս բերած կլինենք նրան»:
Արդ, կատարված է խոսքդ խնկելի Եվ լիովին ստույգ արդարացված՝
Իմ մոլորության խիստ դժնդակ անիրավության հանդեպ:
Ուստի խնայի՛ր ինձ ողորմությամբ, քաղցրահա՜մ աղբյուր,
Դո՛ւ միայն օրհնյալ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Արդ, նույն ցավագին հեծեծանքներով վշտահար սրտիս,
Հոգուս աղետով իսպառ տագնապած,
Նույն ողբանվագ ոճով վերստին դիմելով մեծիդ՝ 
Բազմապարգևիդ գութն եմ աղերսում, 
Պաղատում իբրև կենդանի մեռյալ՝ անմահ Աստծուդ, 
Խոստովանելով անարգությունն իմ քո փառքի հանդեպ,
Բարությանդ դիմաց չարություններն իմ,
Որոնցով ոչ թե բժշկվեցի, այլ հաղթվեցի միայն, 
Ոչ թե ստացա համարձակություն, այլ ամաչեցի 
Ուխտակորույսս ավանդամոռաց։

Բ
Առակում իբրև օրինակ բերված 
Խղճալի տեսքով այն ոչխարի պես, 
Որ մատնված հետին անզգայության, 
Մոլորված հեռու ամայաբնակ, անկոխ վայրերում՝ 
Դեգերում էր հեգ վայրի կուռքերի 
Ու դևերի հետ գազանաբարո, 
Առանց մի փոքր հոտին մոտ գալու, 
Ես էի նաև. չունեի լեզու, 
Որով պատմեի ցավերն ինձ տանջող, 
Ոչ էլ ձեռք, որի շարժուձևերով 
Համրերն են իրենց մտքերն հաղորդում։
Իսկ դու, գովյա՜լդ հավիտյանների 
Սկզբից մինչև ծնունդն այսօրվա, 
Մեղավորիս էլ, ըստ Եզեկիելի, 
Գտնելով անլույս մոլորության մեջ՝ 
Հովիվ կոչվեցիր քո խնամարկու կամքի տեսչությամբ. 
Բայց դու ոչ միայն հոգ տարար անձիս, այլև փնտրեցիր.
Ոչ միայն գտար, ո՜վ հրաշագործ,
Այլև սիրագութ ու անճառելի բարերարությամբ
Առար կենսատու ուսերիդ վրա
Ու, դասակցելով երկնավորներիդ,
Տեղավորեցիր քո հայրենական ժառանգության մեջ:
Եվ արդ, ո՜վ հզոր, օրհնյալ հոգածու, 
Կենարար, գթած ողորմածությամբ, 
Եթե աղերսի համար անկարող 
Այն անխոսներին դու ընդունեցիր, 
Որոնցից մեկը մահվան դուռն հասած՝ չարչարվում էր լուռ, 
Մեկն՝ անբանների անզգայությամբ, 
Տարագրական ու վտարանդի, 
Ամայության մեջ վարանած, վհատ, 
Բառաչում էր խեղճ, տարտամ ու անմիտ,— 
Քո աստվածային հոգատարությամբ տիեզերահրաշ՝ 
Խնամարկեցիր թշվառության մեջ կորուսյալներին,
Ցո՛ւյց տուր վերստին այժմ նաև ինձ 
Խորքը գթությանդ ու բարերարման զեղումներդ հորդ,
Ինձ, որ նրանցից շատ ավելի եմ թշվառ, անօրեն, 
Որ մահապարտ եմ մի բազմօրինակ, 
Ինձ, որ բարության քաղցր խառնուրդում չար համ եմ հատուկ,
Որ արժանի եմ անդամահատման, 
Ինձ, որ խոցված եմ հոգով կարեվեր, 
Ախտաժետված եմ համաճարակ ու ամենաբոլոր, 
Ինձ, որ լիովին անզգայացած՝ 
Հավասարվել եմ անասուններին,
Օտարացել եմ ընտանությունից իմաստուն մարդկանց, 
Ինձ, որ նման չեմ ինձ հանգունակից բանականներին: 
Եթե համատիպ մեկն ունենայի, կասեի անշուշտ,
Եթե լիներ գեթ մի նմանակից, կծանուցեի,
Կիրազեկեի, եթե հանդիպեր մեկն ինձ հավասար,
Եթե պատահեր զուգագործ մի մարդ գեթ, ցույց կտայի,
Կազդարարեի, եթե տեսնեի մի այլ օրինակ. 
Եթե լիներ նա անցյալում, գոնե 
Կունենայի մի մխիթարություն
Եթե ներկայում՝ կապրեի հույսով:
Սակայն քանի որ անցել եմ ամեն մի օրինակից
Եվ նմանության ամեն սահմանից մնացել եմ դուրս, 
Ուստի դու միայն կարող ես քավել, 
Բուժել, ամոքել, կյանք տալ ինձ դարձյալ, 
Կենդանարա՜րդ ողջ մեռյալների 
Եվ նորոգողդ տիեզերքի համայն:

Գ
Եթե երջանիկ Դավթի սուրբ սրտի
հայեցողությամբ՝
Անօրենությունն ու չարիքներն իր՝
գլխից բարձրացած,
Իսկ հանցանքներն ու մեղքն անկրելի 
Բեռներից անգամ ծանր էին թվում, 
Հապա ուրեմն սխալմունքներն իմ
Կանցնեն հեղեղի այն ջրակուտակ ու տիեզերասույզ,
Ամենակործան հորդածուփ ծովից
Եվ կատարները բարձր լեռների կծածկեն իսպառ:
Սակայն թո՛ղ փչի քամիդ քաղցրաշունչ, 
Որ լեռներն անգամ կարող է հալել, 
Ինչպես այդ եղավ Նոյի ժամանակ, 
Եվ իր զորությամբ ցամաքեցնի 
Բազմակոհակ ու ջրակույտ շեղջերն 
Աշխարհակործան իմ հանցանքների 
Եվ լեռնակարկառ բարձրություններով դիզված մեղքերս:
Եվ արդ, խոսքով քո հզոր ու հատու, 
Ամենահնար կարողությամբ քո, 
Ըստ մարգարեի, հակիրճ հատուցմամբ՝ 
Քավի՛ր ընդերկար անօրինյալիս 
Եվ ներելով այս համառությունն իմ, 
Ո՜վ երկայնամիտ, ողորմած, օրհնյալ, 
Բարեգործելով ջնջի՛ր համորեն 
Նաև անվճար պարտքերիս տույժի 
Արժանահատույց տոկոսների բեռն այս տաժանական: 
Չէ՛ որ դու չունես ցասումնալից սիրտ,
բարկության բորբոք. 
Քո մեջ չկա և նենգության նշմար, մթության նշույլ.
Կամքդ աղբյուրն է կյանքի ու լույսի.
Դու ո՛չ, ըստ Դավթի ու Սողոմոնի, մահն ստեղծեցիր, 
Ո՛չ էլ հրճվում ես կորստով մարդկանց:

Դ
Քո բարեկտակ կանոնների մեջ 
Դու մարդկանց համար մեծագույն օրենքն այս սահմանեցիր՝
Չարը չարությամբ չփոխարինել, 
Այլ մի օրվա մեջ ներել յոթն անգամ 
Յոթանասուն հեղ գործած մեղքերը, 
Եվ այդ, երկնավո՜ր, մե՛զ պատգամեցիր, 
Մեզ. որ կրում ենք մեր բնության մեջ ֊
Բնականորեն ծլարձակված բյուր, 
Անթիվ-անհամար բծեր չարության, 
Որոնք մարմնային օրենքներով հենց
Բողբոջում են միշտ, աճում, նորոգվում՝
Ամենատեսակ փշեր ընձյուղող 
Մեր այս բնության անդաստանի մեջ, 
Համաձայն անսուտ քո վկայության, 
Թե՝ «Մարդու միտքը իր մանկությունից 
Հակամետ է միշտ չարիք գործելու»։
Քո կենաց խոսքի ավետարանիչ Հովհաննեսն անգամ,
Որը մաքուր էր կատարելապես,
Որպես հանրության բնութենակից՝ 
Նույնպես հաստատեց քո ճշմարտության 
Արդարացումն իմ ստության հանդեպ.
«Եթե ասենք, որ ոչ մի մեղք չունենք, 
Ապա սուտ պիտի դուրս բերենք նրան»։
Արդ, կատարված է խոսքդ խնկելի, 
Լիովին ստույգ, հավաստի՝ հանդեպ իմ մոլորության
Եվ հույժ դժնդակ անիրավության։ 
Ուստի խնայի՛ր ինձ ողորմությամբ, քաղցրությա՜ն աղբյուր,
Օրհնյա՜ լդ միայն՝ հավիտյաններից հավիտյանս. ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, դու միայն Աստուած երկնաւոր, բարձրեալ, բարեգործ,
Քո է զաւրութիւն, քո` ներողութիւն,
Քո` բժշկութիւն, քո` առատութիւն,
Քո են պարգեւք, քո միայնոյ են ձիրք ձրի,
Քո` քաւութիւն, քո` պաշտպանութիւն,
Քո` հնարք անիմանալիք,
Քո` արուեստք անգտանելիք,
Քո` չափք անչափելիք,
Դու` սկիզբն եւ դու` կատարած:
Քանզի ոչ երբէք ստուերացուցանէ
Զլոյս ողորմութեան քոյ խաւար սրտմտութեան,
Վասն զի ոչ ես գրաւեալ ընդ մասամբք ախտից,
Ի վերդ, քան զբան, պատկեր անպարագիր,
Անդր, քան զորքանութիւն կշռութեան,
Անչափ լայնութիւն փառաց,
Անտարրափակ ընդարձակութիւն հատու զաւրութեան,
Անամփոփելի առաւելութիւն բացարձակութեան,
Անտկարանալի բարերարութիւն գթութեան:
Դու դարձուցանես, ըստ մարգարէին, յայգ զստուերս մահու,
Որ իջեր կամաւ ի տարտարոսն ներքին արգելականացն բանտի,
Յորում եւ մաղթանացն դուռն էր աղխեալ,
Եւ գերեալ անտի զմթերիցն կապուտ վտարանդելոցն հոգւոց`
Սուսերբ հրամանի յաղթական բանիդ
Զկապ սատակման մահուն խզեցեր
Եւ զմեղացն կարծիս ցրուեցեր:
Դարձ առ իս, որ զնդամ զնդանաւ վհիս
Տղմասիկ զբոյս յերկաթս մեղաց`
Վիրաւորեալ խոցմամբ սլաքաց բանսարկուին նետից:
Բ
Այլ դու, յամենայնի տէրդ բարերար,
Լոյսդ ի մէջ խաւարի, աւրհնութեանդ գանձ,
Ողորմած, գթած, մարդասէր, կարող,
Զաւրաւոր, անպատում, անքնին, անճառ,
Բաւական, ըստ սրբոյն Յակոբայ,
Անհնարից ամենից դիւրապատրաստ հնարաւորութիւն,
Հուր ծախիչ զխռիւս մեղաց,
Ճաճանչ կիզանող ընդհանրական թափանցանցութեան խորհրդոյ մեծի:
Յիշեա զիս յողորմութեան քո, աւրհնեալ, եւ մի յիրաւունս քո,
Ի ներողութեան քո, եւ մի ի հատուցման,
Յերկայնմտութեան, քան ի հաւաստութեան:
Եթէ կշռեսցես զմեղանաց իմոց ծանրութիւն`
Ընդ քաղցրութեան քո, եւ մի ընդ արդարութեան,
Զի առ սակ նախնումն յոյժ է նուազեալ,
Իսկ ի ներհակ վերջնոյս` յաւէտ ծանրակիր:
Գ
Արդ, մատիր առ իս, բարութիւն,
Որպէս յունկանն բժշկութիւն` հակառակ քո համբարձելոյն,
Բարձ ի մեղուցելոյս զհողմ մահու խռովութեան,
Զի հանգիցէ յիս ամենակալ Հոգիդ խաղաղութեան,
Եւ քեզ փա~ռք յամենայնի յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, դո՛ւ միայն Աստված երկնավոր, բարձրյալ, բարեգործ.
Քոնն են զորությունն ու ներողությունը,
Քոնն են բշկությունն ու առատությունը,
Քոնն են պարգևներն ու շնորհները ձրի,
Քոնն են քավությունն ու պաշտպանությունը,
Քոնն են հնարքներն անիմանալի,
Քոնն են հրաշքներն անգտնելի,
Քոնն են չափերն անչափելի,
Դո՛ւ ես սկիզբն ու վերջը:
Սրտմտության խավարը երբեք չի ստվերում լույսը քո ողորմության,
Քանզի լինելով ինքդ մտքից վեր՝ զերծ ես դու նաև որևէ ախտից:
Պատկեր ես դու անպարագիր՝ անկշռելի որքանությամբ,
Ո՛վ անչափություն փառաց լայնության,
Անսահմանափակ ընդարձակություն հատու զորության,
Անամփոփելի առավելություն,
Անտկարանալի բարերարություն գթության:
Դու մահվան ստվերն, ըստ մարգարեի, այգաբացի ես փոխում51Ամովս Ե. 8,
Ինքնակամ իջար տարտարոսը դու՝ արգելվածների բանտն ստորերկրյա,
Ուր աղոթքների դուռն անգամ փակ էր ամուր կողպեքով52Այսինքն՝ ուր այլևս անզոր էր աղաչանքը:,
Խլելով նրանից այնտեղ վտարված հոգիների կողոպուտը ողջ, Հաղթական խոսքիդ հրամայող սրով
Սատակիչ մահվան կապը կտրեցիր Եվ փարատեցիր երկյուղը մեղքի:
Դարձի՛ր այժըմ ինձ, որ տագնապում եմ տղմոտ իմ գուբի զնդանում խորունկ,
Մեղքի շղթայով ամուր կապկապված
Եվ բանսարկուի նետի սլաքով խոցված կարեվեր:

Բ

Դու Տեր բարերար, բացարձակ բարի, լո՜ւյս խավարի մեջ,
Օրհնության դու գանձ, ողորմած, գթած, մարդասեր, կարող,
Զորեղ, անապատում, անքնին, անճառ,
Դու՝ հո՜ւյժ ձեռնհաս, ըստ սուրբ Հակոբի.
Հնարավորություն միշտ դյուրապատրաստ՝ ամեն անհնար բաների դեպքում,
Մեղքի խռիվներն սպառող կրա՛կ,
Կիզանուտ ճաճանչ դու ընդհանրական և մեծախորհուրդ թափանցողությամբ:
Հիշի՛ր ինձ, օրհնյալ, քո ողորմությամբ և ո՛չ ըստ իրավունքի,
Ներողությամբ քո և ո՛չ պատժելով,
Երկայնամտությամբ և ոչ թե հավաստի համոզվածությամբ:
Եթե կամենաս կշռել ծանրությունն իմ մեղքերի,
Արա՛ քաղցրությամբ քո մարդասերի և ո՛չ արդարությամբ.
Քանզի ըստ առաջին պայմանի՝ շա՜տ են թեթև նրանք,
Իսկ ըստ վերջինի՝ սաստիկ ծանրակիր:

Գ

Արդ, մոտեցիր ինձ, ո՜վ դու բարություն,
Ինչպես բուժելու համար մոտեցար քո դեմ ելնողի ականջին53Ղուկ. ԻԲ. 51,
Մահվան խռովիչ հողմը հեռացրու մեղավորիցս,
Որ հանգչի իմ մեջ խաղաղության մեծազոր Հոգիդ:
Փա՜ռք քեզ ամենուր, ամեն բանի մեջ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Արդ դու ես միայն Աստված երկնավոր, բարձրյալ, բարեգործ, 
Քոնն են զորություն ու ներողություն, 
Եվ բժշկություն և՛ առատություն, 
Եվ պարգև ու ձիր,
Քոնն են քավություն ու պաշտպանություն, 
Բոլոր հնարներն անիմանալի
Եվ անգտնելի արվեստ ու հրաշք, 
Քոնն են և չափերն իսկ անչափելի,
Դու ես սկիզբը, դո՛ւ ես և վախճան:
Բարկության խավարն ու մեգը երբեք 
Չեն ստվերում քո լույսն ողորմության, 
Քանզի լինելով ինքդ մտքից վեր՝ 
Զերծ ես լիովին ախտ ու կրքերից, 
Ո՜վ անպարագիր պատկեր, կշռության սահմաններից դուրս,
Ո՜վ անչափություն լայնության փառքի 
Եվ անտարրափակ ընդարձակություն հատու զորության,
Բացարձակության անամփոփելի անսահմանություն, 
Անտկարելի բարերարություն անբավ գթության։:
Մահվան ստվերը, ըստ մարգարեի, այգի ես փոխում.
Ինքնակամորեն իջար տարտարոս,
Արգելափակված աքսորյալների բանտն ստորերկրյա,
Ուր փակ էր անգամ դուռն աղոթքների,
Եվ հոգիների ավարն այնտեղից հափշտակելով՝
Հրաման-խոսքիդ սրով հաղթական
Տանջալի մահվան կապը կտրեցիր
Ու փարատեցիր մեղքի ամեն մի երկյուղ ու կասկած:
Դարձի՛ր այժմ ինձ, որ սահմռկել եմ 
Տղմալի գբիս զնդանում խորունկ՝ 
Մեղքի շղթայով ամուր կապկպված 
Եվ բանսարկուի նետի սլաքով խոցված կարեվեր:

Բ

Ո՜վ ամենայնի տերդ բարերար, 
Ո՜վ օրհնության գանձ, լույս խավարի մեջ, 
Ողորմած, գթած, մարդասեր, կարող, 
Հզոր, անքնին, անպատում, անճառ, 
Հակոբի խոսքով՝ ամենակարող 
Եվ անհնարին բոլոր բաների 
Միշտ դյուրապատրաստ հնարավորող, 
Մեղքի խռիվներ սպառող կրակ, 
Կիզանուտ ճաճանչ, ընդհանրական 
Ու մեծախորհուրդ թափանցողությամբ, 
Հիշի՛ր ինձ ոչ թե քո իրավունքով, այլ ողորմությամբ,
Ներողությամբ քո, ոչ թե հատուցմամբ, 
Ոչ թե հավաստյավ, այլ հանդուրժանքով:
Եթե մեղքերս կշռելու լինես, 
Ապա արա քո քաղցրության, ոչ թե արդարության հետ.
Զի ըստ առաջին չափի՝ չափազանց նվազ կլինեն, 
Իսկ ըստ վերջինի՝ սաստիկ ծանրակիր:

Գ
Արդ, մոտեցիր ինձ, ո՜վ դու բարություն, 
Ինչպես բուժելու համար մոտեցար 
Ականջին քո դեմ ստամբակողի.
Մեղապարտիցս վանի՛ր մահվան հողմն այս խռովահույզ.
Որ հանգչի իմ մեջ մեծազոր՛ Հոգին քո խաղաղության.
Ամեն ինչում քեզ փա՜ռք հավիտենից հավիտյանս. 
ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Արդ, աղաչեմ զխնամակալդ վտանգաւորաց
Տաժանելեաց կրից թախծութեանց հոգւոց վշտացելոց`
Մի յաւելուր հեծութեանս ցաւ,
Մի խոցեր զվիրաւորեալս,
Մի դատապարտեր զպատժեալս,
Մի տանջեր զչարչարեալս,
Մի գաներ զհարուածեալս,
Մի գլորեր զանկեալս,
Մի կործաներ զգայթակղեալս,
Մի մերժեր զհեռացեալս,
Մի տարագրեր զհալածեալս,
Մի ամաչեցուցաներ զպատկառեալս,
Մի կշտամբեր զհարթուցեալս,
Մի խորտակեր զբեկեալս,
Մի խռովեցուցաներ զամբոխեալս,
Մի ալեկոծեր զբքացեալս,
Մի սասանեցուցաներ զդղրդեալս,
Մի շփոթեր զմրրկեալս,
Մի կեղեքեր զգիշատեալս,
Մի ջախջախեր զբեկեալս,
Մի գաւշեր զմորմոքեալս,
Մի կուրացուցաներ զխաւարեալս,
Մի զարհուրեցուցաներ զապշեալս,
Մի խորովեր զխարշատեալս,
Մի մահացուցաներ զհիւանդս,
Մի բեռանց ծանրութեան մատներ զտկարս,
Մի անուր յաւելուր կարկամեալ թիկանցս,
Մի կրկնակի ողբումն` դառն հեծութեանս,
Մի ուժգնապէս վարեսցիս առ հողս,
Մի սաստկապէս` առ մոխիրս,
Մի անաչառապէս` առ ստեղծուածս,
Մի ահարկութեամբ` առ փոշիս:
Բ
Մի ընդհարկանիր խստութեամբ մեծդ ընդ փոքուս,
Լոյսդ` ընդ ստուերականիս,
Բնութեամբ բարիդ` ընդ ի բնէ չարիս,
Ողկոյզդ աւրհնութեան` ընդ պտղոյս անիծից,
Քաղցրութիւնդ իսկապէս` ընդ համայն դառնութեանս,
Փառաւորեալդ անփոփոխ` ընդ ամենեւին անարգիս,
Կենացդ նշխար` ընդ կաւոյս զանգուածոյ,
Տէրդ տերանց` ընդ տղմիս երկրայնոյ,
Աննուազ լիութիւնդ` ընդ չքաւոր ստրկիս,
Անկապուտ ճոխութիւնդ` ընդ անպատսպար տառապելոյս,
Անկարաւտ բարութիւնդ` ընդ ամենաթշուառ աղքատիս:
Քանզի ո՞վ ոք հասեալ յառաւաւտ`
Եւ ի ծագման լուսոյն խիթայ մթանալ,
Եւ կամ ընթերակաց կենաց` մահանալ,
Կամ ազատութեան` եւ պարտաւորիլ,
Կամ շնորհաց` եւ դատապարտիլ,
Կամ փրկութեան` եւ մատնիլ,
Կամ նորոգման` եւ եղծանիլ,
Կամ աւրհնութեան` եւ տարագրիլ,
Կամ բժշկութեան` եւ վիրաւորիլ,
Կամ լիութեան` եւ նուազիլ,
Կամ յաճախութեան հացի` եւ քաղցնուլ,
Կամ գետոց հոսանաց` եւ պասքիլ,
Կամ մայրենի գթոց` եւ նենգիլ,
Կամ խնամոց աստուածեան աջոյդ` եւ զզուիլ:
Գ
Եւ արդ, ընդ ախտացելոյն սաստկապէս մարմնոյն բորոտութեամբ`
Հոգւոյս վտանգաւ եւ ես պաղատիմ.
Տէր, եթէ կամիս` կարող ես զիս սրբել:
Ընդ աչացուացն նեղեցելոց մշտագիշերն խարխափանաւք`
Մեծակական ձայնիւ հառաչեմ.
Ոչ որդի անուանեմ Դաւթի,
Այլ ծնունդ էիդ Աստուծոյ դաւանեմ,
Ոչ միայն ռաբբի կոչեմ,
Որ վարդապետացն է պատիւ կարծողական զիսկն գիտելոյ,
Այլ տէր երկնի եւ երկրի հաւատամ:
Ոչ ձեռինդ միայն ձգմամբ հպաւորութեան,
Ով բարեգութ Աստուած մերձաւոր,
Այլ ի բացեայ գոլով միջոցաւ մեծաւ`
Ակն ունիմ զաւրել քո բանիդ առ իմ բժշկութիւն:
Ոչ թէ ինչ խտրոց կասկածանաց միջոցի բանի,
Որ երկմտութեան կարծի նշանակ,
Ի մէջ արկանեմ կամելոյն եւ ողորմութեանն,
Այլ կամիս` որպէս բարեգութ,
Եւ կարես` որպէս զարարիչ:
Ասա բանիւդ` եւ բժշկեցայց:
Ընդ հարիւրապետին հաւատոց եւ ես լծակցիմ.
Ոչ մինչ անձուկ միայն բացակայութեամբ
Հեռի լինելով խորան ի խորանէ
Հաւատամ ազդել քո կարողութեանդ
Առ յարութիւն եւ բժշկութիւն,
Այլ ի վերինն երկնի բազմելով`
Եւ ի ստորինս երկրի բովանդակ,
Առ հրաշիցն սքանչելութիւն` ոչ ունիմ հատուցանել:
Դ
Շնորհեա ինձ, որպէս դատակնիք բանին քո վճռեաց
Առ պոռնկին ընդունելութիւն`
Հնգից հարիւրոց դենարաց պարտուց շնորհաբաշխութիւն,
Աստուած բարութեանց եւ տէր երանութեանց,
Որ յաճախն ընձեռել` բազումս փառաւորիս,
Եւ ի շատն միտուցանել` նովին չափ սիրիս,
Եւ յառաւելն ողորմել` կրկին բարգաւաճիս,
Եւ յայսքան բարիս իրաւամբք գովիս,
Եւ ամենայն գոլով` հաւասարորդ ճանաչիս,
Եւ որ զբոլորն ունիս` ընդ մերումս կշռիս,
Եւ անճառելեաւդ ձրիւ` մերայնովքս վճարիս,
Եւ ընդ երկրաւորիս` զանվախճանն պարտ վարկանիս,
Եւ մեծագրեալ քո զմերն` վեհս գոհաբանիս,
Եւ ի սակաւուն տուչութիւն դոյզն փառաւորիլ` ոչ ամբարտաւանիս:
Արա եւ ինձ զնոյն գթութիւն`
Ունողիս զգործս անհամար պարտուց,
Զի եւ ի ճառս երախտեաց քումդ պարգեւաց`
Նորին իսկ սակով սիրելն կարգեսցի:
Եւ քեզ փա~ռք յամենայնի:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԷ

Ա

Աղաչում եմ քեզ՝ վտանգված, վշտոտ ու տխրաթախիծ տառապանքներով լի հոգիների խնամակալիդ,
Մի՛ ավելացնիր ցավն իմ հեծության և մի՛ խոցիր ինձ՝ վիրավորվածիս,
Մի՛ դատապարտիր պատժվածիս և մի՛ տանջիր չարչարվածիս,
Մի՛ գանակոծիր հարվածյալիս, մի՛ գլորիր ընկածիս,
Մի՛ կործանիր սայթաքյալիս, մի՛ հեռացնիր հեռացվածիս,
Մի՛ ամաչեցնի պատկառյալիս, մի՛ տարագրիր հալածվածիս,
Մի՛ կշտամբիր խրտնածիս, մի՛ խորտակիր ջախջախվածիս,
Մի՛ խռովիր վրդովյալիս, մի՛ ալեկոծիր փոթորկվածիս,
Մի՛ սասանիր դղրդվածիս, մի՛ շփոթիր մրրկյալիս,
Մի՛ կեղեքիր գիշատվածիս, մի՛ ջախջախիր փշրվածիս,
Մի՛ հոշոտիր մորմոքյալիս, մի՛ կուրացնի խավարածիս,
Մի՛ զարհուրեցնիր ապշահարիս, մի՛ խորովիր խարշատվածիս,
Մի՛ մահացնիր հիվանդիս, մի՛ ծանրաբեռնիր տկարիս,
Մի՛ ավելացնիր անուր՝ կարկամած թիկունքիս,
Մի՛ բարդիր ողբեր դառն հեծեծանքիս,
Մի՛ ուժգնորեն վարվիր հողիս հետ,
Մի՛ սաստկապես՝ մոխրիս հետ,
Մի՛ անաչառորեն՝ ստեղծվածիս հետ,
ի՛ ահարկությամբ՝ փոշուս հետ,
Մի՛ խստությամբ ընդհարվիր մեծդ փոքրիս հետ,
Լույսդ՝ ստվերիս հետ,
Բնությամբ բարիդ՝ ի բնե չարիս հետ,
Ողկույզդ օրհնության՝ անիծյալ պտղիս հետ,
Քաղցրությունդ ճշմարիտ՝ համակ դառնությանս հետ,
Փառավորյալդ անփոփոխ՝ իսպառ անարգիս հետ,
Կենաց նշխարդ՝ կավեղեն զանգվածիս հետ,
Տերերի Տերդ՝ երկրային տիղմիս հետ,
Աննվազ լիությունդ՝ չքավոր ստրուկիս հետ,
Անկապուտ ճոխությունդ՝ անպատսպար տառապյալիս հետ,
Անկարոտ բարությունդ՝ ամենաթշվառ աղքատիս հետ:
Քանզի ո՞վ է նա, որ առավոտյան լույսին հասնելով՝
Կտարակուսի, թե խավարի մեջ կարող է ընկնել.
Կամ մոտ լինելով կյանքին՝ մահանալ,
Կամ ազատության՝ և բռնության ենթարկվել,
Կամ շնորհին՝ և դատապարտվել,
Կամ փրկության՝ և մատնվել,
Կամ նորոգման՝ և քայքայվել,
Կամ օրհնության՝ և տարագրվել,
Կամ բժշկության՝ և վիրավորվել,
Կամ լիության՝ և նվազել,
Կամ առատ հացի՝ և քաղցել,
Կամ հոսող գետերի՝ և պապակել,
Կամ մայրական գթության՝ և նրանից նենգվել,
Կամ աստվածային խնամող աջիդ՝ և տառապել:

Բ

Արդ, բորոտությամբ մարմնի սաստկապես վարակվածի հետ54Մատթ. Ը. 3
Ե՛ս էլ վշտահար հոգովըս ահա՛ պաղատում եմ քեզ.
«Տե՛ր, եթե ուզես՝ կարող ես ինձ մաքրել»:
Մշտագիշեր խարխափումներով տանջվող կույրերի հետ
Հառաչում եմ ձայնով մեծակական.
Ոչ թե անվանում եմ քեզ Դավթի որդի,
Այլ աստվածային էության իբրև ծնունդ եմ դավանում քեզ.
Ոչ միայն կոչում եմ Ռաբբի,
Որ պատվանուն է իսկությունը գիտենալ կարծող վարդապետների,
Այլև հավատում եմ քեզ, որպես Տիրոջ երկնի և երկրի:
Ոչ միայն մոտից ձեռքդ երկարելով, ո՜վ դու բարեգութ
Աստված մերձավոր,
Այլև վստահ եմ, թե մեծ միջոցով նույնիսկ ինձանից հեռու լինելով՝
Խոսքդ կարող է բուժել թշվառիս:
Կամեցողությանդ և ողորմությանդ միջև անջրպետ չեմ դնում երբեք,
Որ երկմտություն է նշանակում տարակուսելի,
Այլ համոզված եմ, թե կկամենաս որպես բարեգութ Եվ կկարենաս որպես Արարիչ.
Ասա՛ խոսքովդ, և ես կբուժվեմ:
Հարյուրապետի հավատքին և ես կլինեմ լծորդ.
Ոչ միայն մոտիկ տարածությունից, խորանից խորան՝
Զորավոր ես դու տալու հարություն և բժշկություն,
Այլև երկնքում բազմելով նույնիսկ,
Ստորև, երկրի վրա բովանդակ դու սքանչելի հրաշքներ ես գործում,
Որոնց փոխարեն հատուցանելու ես ոչինչ չունեմ:

Գ

Շնորհիր և ինձ, ինչպես որ պոռնիկին ընդունելիս
Վճռեցիր խոսքիդ դատակնիքով հինգ հարյուր դենար պարտքը շնորհել55Ղուկ. Է. 41,
Աստվա՜ծ բարությանց և Տե՜ր երանությանց:
Որքան շատ բաշխես, այնքան ավելի՛ կփառավորվես.
Որքան որ շատ տաս, այնքան կսիրվես.
Եվ ավելին ողորմելով՝ դո՛ւ էլ կրկնակի կբարգավաճես.
Այսքան բարիքներիդ համար իրավամբ գովվում ես դու,
Ամեն բանի տեր լինելով հանդերձ՝ մեզ հավասար ես ցույց տալիս դու քեզ.
Եվ դու, որ ունես ամեն ինչ առատ՝ մեր ունեցածին արժեք ես տալիս.
Քո պարգևների փոխարեն անճառ՝ մերն իբրև վճար ես ընդունում դու.
Երկրայինի տեղ անվախճանի տալն ես արժանի գտնում.
Մեծ համարելով մերը՝ վեհորեն գոհանում ես դու.
Չե՜ս մեծամտի, երբ քո տվածի փոխարեն դույզն-ինչ փառավորվես56Հմմտ. Ղուկ. Է. 47:
Նո՜ւյն գթությունդ ցույց տուր նաև ինձ՝ հույժ մեղապարտիս,
Որ երբ թվարկեմ քո պարգևների երախտիքը ես՝
Նույն չափով սիրելդ էլ չմոռանամ:
Ամեն բանի մեջ քեզ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Աղաչում եմ քեզ, բոլոր չարաչար ու տաժանելի
Տառապանքների վիշտ ու թախիծով
Լի հոգիների խնամակալիդ.
Մի՛ բազմապատկիր ցավն իմ հեծության
Եվ մի՛ խոցոտիր վիրավորվածիս,
Մի՛ դատապարտիր արդեն պատժվածիս,
Բազմաչարչարիս մի՛ տանջիր նորեն,
Խարազանվածիս մի՛ գանակոծիր,
Մի՛ գլորիր ինձ, երբ ընկած եմ ես
Եվ մի՛ կործանիր անօգ գայթածիս, 
Աստանդականիս մի՛ վանիր դարձյալ 
Եվ մի՛ հալածիր տարագրվածիս, 
Ամոթահարիս մի՛ ամաչեցրու, 
Տագնապահարիս մի՛ հանդիմանիր 
Եվ մի՛ խորտակիր հուսահատվածիս, 
Հուզվածիս էլ մի՛ խռովիր նորեն, 
Մի՛ ալեկոծիր բքահարվածիս, 
Էլ մի՛ սասանիր, երբ ցնցված եմ ես, 
Մի՛ հողմակոծիր արդեն մրրկածիս, 
Մի՛ կեղեքիր ինձ, հոշոտված եմ, տե՛ս, 
Արդեն ջարդվածիս էլ մի՛ ջախջախիր,
էլ մի՛ բզկտիր, մորմոքված եմ ես,
Մթնածիս նորից մի՛ կուրացրու.
Մի՛ ահաբեկիր սարսափահարիս
Եվ խարշատվածիս էլ մի՛ խորովիր,
Անկար հիվանդիս մի՛ մահացրու,
Մի՛ ծանբաբեռնիր թույլ ու տկարիս.
Մի՛ ավելացրու ծանր անուրներ թիկունքիս կարկամ,
Դառն հեծեծանքիս՝ նորանոր ողբեր:
Մի՛ վարվիր այդպես ուժգնորեն՝ հողիս,
Սաստկապես՝ մոխրիս, ահարկու՝ փոշուս,
Անաչառորեն՝ գոյակիս հանդեպ։
Մի՛ ընդհարվիր, տե՜ր, այդքան խստությամբ՝
Մեծդ փոքրիս հետ, լույսդ՝ խավարիս,
Բնությամբ բարիդ՝ ի բնե չարիս,
Ողկույզդ օրհնության՝ անեծքի պտղիս, 
Քաղցրդ էությամբ՝ համակ դառնությանս,
Փառավորյալդ անայլայլելի՝ իսպառ անարգիս, 
Նշխարդ կենաց՝ կավի զանգվածիս, 
Տերդ տերերի՝ երկրային տիղմիս, 
Լիությունդ անհատ՝ աղքատ ստրուկիս,
Առատությունդ աննվազելի՝ 
Ապավինազուրկ բազմաչարչարիս,
Բարությունդ անբավ՝ ամենաթշվառ չքավորիս հետ։
Քանզի այն ո՞վ է, որ հասած լույսին արևածագի՝
Կասկած կունենա, թե խավարի մեջ կարող է ընկնել,
Կամ մոտ լինելով կյանքին՝ մահանալ,
Կամ ազատության՝ և բռնադատվել,
Կամ շնորհներին՝ և դատապարտվել,
Փրկության՝ մատնվել, նորոգման՝ եղծվել,
Կամ թե օրհնության՝ ու տարագրվել.
Կամ բժշկության՝ և վիրավորվել,
Լիառատության՝ նվազել հանկարծ,
Հացի ճոխության՝ ու քաղցած մնալ,
Գետի հոսանքին՝ ծարավից այրվել,
Գթին մայրական՝ և նենգադավվել,
Կամ աստվածային աջիդ խնամքին՝ ու զրկված մնալ։

Բ
Արդ, բորոտությամբ մարմնի սաստկապես
ախտանկյալի պես
Վշտացած հոգով քեզ եմ պաղատում. 
«Եթե ուզես, ինձ կարող ես մաքրել»։ 
Հավերժագիշեր խարխափումներով տանջվող կույրի պես
Հառաչում եմ ես ձայնով ողբակոծ.
Ոչ թե կոչում եմ քեզ Դավթի որդի,
Այլ դավանում եմ իբրև ծննդի Աստծո էության
Եվ անվանու՛մ եմ ոչ միայն «ռաբբի»,
Որ պատվանուն է ճշմարտությունը
Գիտենալ կարծող վարդապետների,
Այլ հավատում եմ քեզ իբրև երկնի ու երկրի տիրոջ։
Ոչ միայն ձեռքդ ինձ երկարելով, հպավորությամբ. 
Ո՜վ դու բարեգութ Աստված մերձավոր, 
Այլև, հույս ունեմ, մեծ տարածությամբ, 
Հեռվից կարող է խոսքդ ինձ բուժել։
Կամեցողությանդ ու ողորմությանդ 
Միջև անջրպետ երբեք չեմ դնում, 
Որ երկմտություն կնշանակեր, 
Այլ համոզված եմ, որ կկամենաս՝ որպես բարեգութ
Եվ կկարենաս՝ որպես արարիչ: 
Ասա՛ խոսքովդ, և ես կբուժվեմ։
Հարյուրապետի հավատին նաև ես եմ լծակից,
Համոզված եմ, որ ոչ միայն մոտիկ 
Տարածությունից, խորանից խորան, 
Զորավոր ես դու տալու հարություն և բժշկություն, 
Այլ նաև վերին երկնքում բազմած՝ 
Ներքևում ամբողջ այս երկրի վրա 
Կարող ես, իրոք, այնպիսի անճաո 
Սքանչելիքներ հրաշագործել, 
Որոնք հատուցել անկարող եմ ես։

Գ
Շնորհի՜ր և ինձ, ինչպես պոռնկին այն ընդունելիս
Վճռեցիր խոսքիդ դատակնիքով
Հինգ հարյուր դինար պարտքը շնորհել,
Աստվա՜ծ բարության, տե՜ր երանության,
Որքան ավելի ընծայես, այնքան կփառավորվես,
Որքան քան շատ բաշխես, այնքան կսիրվես,
Ողորմությունդ մեծացնելով՝
Կբարգավաճես ինքդ կրկնակի
Եվ բարիքներիդ համար իրավամբ կբարեբանվես։ 
Ամենայնի տեր լինելով հանդերձ՝
Քեզ համարում ես մեզ հավասարորդ. 
Բոլորն ունես և մերով ես կշռում. 
Անճառելի քո ձիրերի դիմաց՝ 
Վճարվում ես լոկ մեր ունեցածով.
Երկնայինի տեղ հարկ ես համարում անվախճանը տալ.
Մեծ համարելով՝ գոհաբանում ես մերը վեհորեն. 
Քիչ տալիս, նվազ փառավորվելով,
Ամբարտավանած դու չես վրդովվում։
Նույն գթությունդ ցո՛ւյց տուր նաև ինձ՝ հույժ մեղապարտիս,
Որ պարգևներիդ երախտիքները պատմելիս՝ այնտեղ 
Նույն չափով նաև սերն հիշատակվի. 
Ամեն բանում քեզ փա՛ռք հավիտենից հավիտյանս.
ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Արդ, ես` ծնունդս մեղաց, որդիս մահացու երկանց,
Արդարեւ անսահման բիւրուց քանքարաց տուժից
Գոլ հատուցանող ի միում աւուր,
Այլ ոչ թէ առ փոքրկութիւն մարդկային մտաց հայցեմ ներութիւն,
Այլ առ աննուազ լիութիւն փրկչիդ Յիսուսի Քրիստոսի պաղատիմ մարդասիրութիւն:
Որ չէի երբեմն` եւ ստեղծեր,
Չմաղթեցի` եւ դու արարեր,
Չեւ եւս եկեալ ի լոյս` եւ տեսեր,
Ոչ յայտնեցեալ իմ` եւ գթացար,
Ոչ կարդացեալ` եւ խնամարկեցեր,
Ոչ համբարձեալ ձեռն` եւ նայեցար,
Ոչ պաղատեալ` եւ ողորմեցար,
Ոչ կերպացեալ ձայնիս` եւ լուար,
Ոչ հեծեծեալ` եւ ունկնդրեցեր,
Գիտելով զարդեան դիպուածոյս` եւ չանտեսեցեր,
Նախահայեացդ աչաւք նկատեալ զպատժապարտիս չարագործութիւն` եւ յաւրինեցեր:
Բ
Եւ արդ, զքո արարեալս եւ զքեւ փրկեալս
Եւ զայսքանեաց խնամոց յանձանձեալս
Մի իսպառ կորուսցէ մեղացն հարուած գիւտք բանսարկուին,
Մի յաղթեսցէ յամառութեանս իմոյ մառախուղ` ներողութեան քո լուսոյ,
Մի սրտիս կարծրութիւն` երկայնամիտ բարութեանդ,
Մի մահացու մսեղիս` ամենակատարդ լրութեան,
Մի տկարութիւնս նիւթոյ` անպարտելիդ բարձրութեան:
Գ
Ահա կարկառեմ զկարկամեալ բազուկս հոգւոյս յանուն քո, հզաւր,
Արասցես ողջ իբրեւ զառաջինն,
Մինչ ի դրախտին փափկութեան զպտուղն կենաց կթէի:
Կաշկանդեալ, գաւսացեալ ի կոր կործանմամբ ընդ կնոջն տագնապելոյ`
Կայ անուղղելի հոգւոյս թշուառութիւն`
Ընդ երկիր պշուցեալ մեղացն կքմամբ, սատանայական բուռն կապանաւք,
Զի մի զերկնայնոյդ ընկալցի զողջոյն:
Խոնարհեաց առ իս, միայն ողորմած,
Զի բարձրացուսցես զփայտս խոնարհ, բանաւոր, անկեալ
Եւ զչորացեալս ծաղկեցուսցես ի բարի կրաւնս վայելչութեան,
Ըստ աստուածաբանութեան սուրբ մարգարէին:
Դ
Որպէս զի ծնէ կոյրն անլուսաւոր` չունիմ տեսարան,
Որով զստեղծչիդ նկատեալ զկերպ` մաղթեցից.
Հզաւր, բարեգութ, միայն դու պաշտպան,
Ակնարկեալ խնամովք անճառ քո սիրոյ
Ի շնչական խաւսուն քո անաւթս`
Յանէից գոյաւորութիւն լուսոյ հաստեսցես:
Ընդ երկոտասանամեայ չարեաւք չարչարեալ վշտագին կնոջն տանջեցելոյ
Գետովք մեղանաց արեան հեղեղիմ.
Հայեաց ի բարձանց անմատոյց լուսովդ պարածածկեալ,
Ուր ոչ է քղանցք ձեռաստեղծական վերարկուի ձորձոյ,
Այլ տարածումն հրաշից ամենայն ուրեք զաւրացեալ:
Ե
Ոչ աւծութեամբ իւղով` պատժապարտս ընդ մեղաւորին
Մատուցեալ առ կենդանաձիր ոտից գարշապարդ`
Զկաթիլս աչացս վարսիւք հերացս ընծայեցուցանեմ,
Այլ զանբիծ հաւատս ամբարձմամբ բազկացս,
Ստոյգ դաւանմամբ, հոգւոյ ողջունիւ,
Շրթանց կափուցմամբ զերկիր համբուրեմ,
Խառնեալ հեծութիւն աղբերցս արտասուաց`
Բժշկութիւն հոգւոյս աղերսեմ:
Զ
Վատնեալ մեղանաւք հոգւոյս գոյութիւն` լուծեալ մեղկութեամբ,
Եւ յերկուց կայից միայնակողմամբ, անհաստատ հետովք,
Զընթացից գործին, նահանջմամբ չարին,
Զհետեւականն բարձողութիւն շինուածոյ մարմնոյս`
Առ ելս ծառոյն կենսաթիռ պտղոյն խափանեցելոյ,
Պատսպարեսցես անդրէն վերստին,
Միայն հնարաւորդ առ ի փրկութիւն:
Զփառաբանարան հաստուածոյ կերպիս ի քէն եղելոյ
Ամրափակ խցմամբ համրացոյց արգել հողմ բանսարկուին.
Հոգիդ քո ազդեալ մեծդ ողորմութեամբ,
Ըստ Աւետարանին բժշկեցելոյ,
Հրաշափառապէս բարեգործեսցես, Բանդ կենդանի,
Ինձ խաւսողութիւն անսայթաքելի:
Է
Անկեալ կամ չարեաւք ի մահիճս ախտից ընկողնոց մեղաց,
Դի կենդանի եւ խաւսուն մեռեալ.
Կարեկցեալ իմումս թշուառութեան ողբականաւք քքուանաց ձայնից,
Ով բարերար Որդի Աստուծոյ,
Աւրհնաբանեալ աչացդ ցաւղով վերականգնեսցես ի կենդանութիւն`
Իբր զսիրելին ի յանշնչական մեռելութենէ:
Ստոյգ դառնացողս ի գբի մեղաց կամ տարակուսեալ.
Ձեռն մատուցեալ, արեւ անստուեր, Որդի բարձրելոյ.
Հանցես զիս ի լոյս քումդ նշուլից:
Ը
Ընդ աղիողորմ թշուառութեան կականման ձայնի
Այրւոյն ի Նային` մաւր միամաւրին,
Տատանմամբ մատանցն, կոծմամբ կրծիցն,
Հոսմամբ արտասուացն, տուայտանաւք տխրութեամբ դիմացն
Եւ ես պաղատիմ վերջին հեծութեամբս`
Տուր յուսահատելոյս զքաջալերութիւն մխիթարութեան գթած քո բանիդ
Ասելով եւ ինձ, գովեալդ բարի ստեղծիչ աշխարհի,
Թէ` Մի լար, գերի, բազմաց ողբալի,
Որով ընդ պատանւոյն կենդանացելոյ` ի վշտացելոյ` ծնաւղին սփոփանս,
Զամենապարտ ոգիս ընկալայց ի քէն` ընդ նմին կրկին նորոգեալ:
Թ
Ընդ այսակիր անզգայելոցն, դիւալլուկ եւ քարակոշկոճ,
Հեղձամղձուկ, եղկելի անձանցն, քստմնելի, գիսախռիւ հերացն,
Վայրեներես բանդագուշելոցն, ի քէն ողորմեալ,
Փրկիչ բոլորից, իբրեւ զնոսին առ քեզ դիմեցից`
Հերքեալ մերժեսցես զգունդս չարացն ապականողաց ի քո խորանէս,
Զի ժամանեալ Հոգիդ քո բարի` այսրէն հանգիցէ,
Լցեալ զմարմինս մաքրութեամբ շնչոյս, զգեցմամբ անդամոցս`
Զգաստ արասցես զխելագարեալս ամենաթշուառ:
Ժ
Ընդ գերեցեալ դժոխաբնակաց վտարանդելոց հոգւոցն արգելեալ`
Կամ ի վտանգի.
Զճառագայթ ողորմութեան փառաց քոց ծագեալ, լոյսդ իմ անձկութեան,
Ի կապանաց աւցտողին զերծեալ` զիս ապրեցուսցես:
Գաղտնորոգայթ, աներեւութերակ, վրիպակ արահետ,
Գարշութեամբ մեղացս ջրգողեցեալ`
Ոգւոյս կերպարան կայ ի տագնապի.
Զծածկեցեալն ի տեսողութեանց զչարագործին թունիցն այտուցմունս
Քո ինքնաւորդ զաւրեղութեամբ, Որդի Աստուծոյ, գթածաբար առողջացուսցես:
Զբազմազան տարազս ցեղիցն զանազանից ախտաւորութեանց մահացուցողաց
Իւրականաւք կորստեան բերիւք, դժնդակարմատն շառաւիղաւք,
Հաստատեցելովք ի յանդաստանի անաւրէն մարմնոյս,
Տարակորզեսցես ի ձեռն ձեռինդ ամենակալի,
Որ արաւրադրեալ միշտ եւ մշակես զսահմանս հոգւոց`
Առ բանիդ կենաց արդիւնատրութիւն:
ԺԱ
Եւ քանզի անցաւ ըստ նմանութեան աւրինակութեանց
Յանցուածոցս վէր, ըստ ճարակողն քաղցկեղի,
Առ բնաւ անդամս մասնաւորեալ զախտին տարածումն,
Չիք սպեղանի, իբր Իսրայելի,
Առ անչափութիւն խարանացն մատուցանել.
Ի խարսխաց բարձիցս մինչեւ ցափն կառուցման լրութեան անդամոցս
Չէ առողջութիւն, այլ ամենեւին անբժշկութիւն:
Իսկ դու, ողորմած, բարերար, աւրհնեալ
Եւ երկայնամիտ թագաւոր անմահ,
Լուր պաղատանացս արգահատութեան սրտիս վտանգի,
Որ կարդամս առ քեզ, Տէր, ի նեղութեան:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ես ծնունդս մեղքի և մահացու երկունքի որդիս,
Արդարև պարտավոր եմ մի օրվա մեջ բյուր քանքարների տույժը հատուցել:
Սակայն ոչ թե մարդկային մտքի փոքրության համեմատ եմ ես ներումն հայցում,
Այլ փրկչիդ՝ Հիսուս Քրիստոսի աննվազելի լիության չափով եմ պաղատում մարդասիրություն:
Չկայի երբեմն, և ստեղծեցիր, Ես չաղաչեցի, և դու գոյացրիր,
Դեռ աշխարհ չեկած՝ տեսար դու ինձ,
Չէի հայտնվել, և դու գթացիր,
Չէի խնդրել ես՝ խնամարկեցիր,
Չէի բարձրացրել ձեռքս՝ նայեցիր,
Չէի պաղատել՝ և ողորմեցիր, Չէի ձայն հանել, և դու լսեցիր,
Չէի հառաչել՝ և ունկնդրեցիր,
Գիտեիր, թե ինչ կպատահի ինձ, և չանտեսեցիր,
Նախատես աչքով քո նկատեցիր չարագործությունը պատժապարտիս և հորինեցիր ինձ:
Եվ արդ, ես, որ քո ստեղծածն եմ, քեզանով փրկված
Եվ այնքան խնամոտ սիրովդ հոգացված,-
Արա՛ դու այնպես, որ չարահնար մեղքերի հարվածն ինձ դեպի կորուստ չտանի իսպառ:
Թող համառության մառախուղը իմ՝ քո ներողության լույսին չհաղթի,
Եվ ոչ էլ սրտիս կարծրությունը՝ քո երկայնամիտ համբերությանը,
Եվ կամ մսեղեն այս մահկանացուն՝ քո լրությանն ամենակատար,
Ոչ էլ նյութեղեն տկարությունս իմ՝ քո բարձրությանն անպարտելի:

Բ

Ահա՛, կարկամած բազուկն իմ հոգու կարկառում եմ ես քո անվամբ, հզո՛ր,
Արա՛ այն առողջ, ինչպես էր առաջ,
Երբ դրախտի փափկության մեջ կենաց պտուղն էի քաղում ես:
Ախտավոր կնոջ նման կաշկանդված, գոսացած ձեռքով,
Գլխիկոր, շվար և անուղղելի մեղքերով կքած թշվառ իմ հոգին
Սատանայական ամուր կապանքով ակնկոր, ահա՛,
Չի նայում վերև, որ քո երկնայնոց ողջույնը չառնե:
Խոնարհվիր վրաս, միայն ողորմած, և բարձրացրու ինձ՝
Գետնահար ընկած ծառիս բանավոր.
Բարեվայելուչ կյանքով վերստին ծաղկեցրու չորացյալիս,
Ըստ աստվածաբանության սուրբ մարգարեի57Եզեկ. ԺԵ. 24:
Ինչպես ի ծնե լուսազուրկ մի կույր՝ չունեմ տեսողություն,
Որ կարողանամ տեսնել Արարչիդ դեմքն ու պաղատեմ,
Հզո՛ր բարեգութ, դու միայն պաշտպան,
Քո անճառ սիրո հոգածու, ակնարկն ինձ դարձընելով՝
Շնչավոր, խոսուն քո անոթի մեջ անէությունից լո՜ւյս գոյացրու դու:
Տասներկու տարվա ախտով տառապած, տանջահար, տխուր
Կնոջ նման ես մեղքի արյան մեջ ողողվում եմ, տե՛ս.
Անմատույց լույսով քո պարածածկված՝ նայիր բարձունքից,
Ուր չկա քղանցք ձեռագործ վերարկուի, որին ես դիպչեմ58Հները մի ժամանակ երկինքը նմանեցրել են մի մեծ վարագույրի, վրանի և նույնիսկ պատմուճանի կամ վերարկուի:,
Բայց ամենուրեք տարածված են քո հրաշքներն հզոր:
Մեղսոտ կնոջ պես պատժապարտս ես59Հովհ. ԺԲ. 3
Օծման յուղով չէ, որ մոտենում եմ կենսաձիր ոտքիդ,
Կաթիլներն աչքիս գլխիս վարսերով բերելով ընծա,–
Այլ հավատս անբիծ՝ իմ բազուկների վերամբարձումով, ստույգ դավանմամբ,
Հոգու ողջույնով և փակ շուրթերով երկրպագելով:
Եվ աղբերահոս արցունքներիս հետ խառնելով նաև հեծեծանք, ահա՛,
Բժշկություն եմ աղերսում հոգուս:
Գոյությունն հոգուս՝ մեղկությամբ լուծված և քայքայված է մեղքերով համակ,
Եվ մարմնիս շինվածքը իրենց վրա վերցնող ոտքերս,
Որոնք քայլում են կաղալով տխեղծ ու խիստ անհաստատ,
Եվ որոնց չարը արգելք է լինում մտնելու ուղիղ–
Դեպի կենսաթիռ պտղաբեր ծառը տանող ճամփի մեջ,–
Զորացրո՛ւ դարձյալ, ո՜վ ամենազոր, քանզի դո՛ւ միայն կարող ես փրկել:
Քո ստեղծած լեզուս, որով քեզ էի փառաբանում միշտ,
Ամրափակ խցմամբ կապեց, համրացրեց հողմը բանսարկուի:
Զգայուն հոգուդ մեծ ողորմությամբ,
Ինչպես բուժեցիր Ավետարանում հիշատակվածին60Մարկ. Է. 33-34,
Հրաշափառորեն շնորհիր և ի՛նձ Բանդ կենդանի,
Որպեսզի ես էլ խոսեմ անսայթաք:
Ախտով վարակված՝ մեղքի մահիճն եմ ընկել ես, ինչպես կենդանի մեռյալ.
Ի լուր ողբագին հեծեծանքներիս և թշվառությանն իմ կարեկցելով,
Ո՜վ դու բարերար Որդի Աստուծո,
Քո օրհնաբանված աչքերի ցողով ինձ ոտքի՛ հանիր կրկին կենդանի,
Ինչպես սիրելուդ՝ անշարժ ու անշունչ մեռելությունից61Ղազարոսին:
Ստույգ անօրեն եմ տարակուսյալ՝ մեղքի գուբն ընկած.
Ձեռքըդ ինձ տալով, արև՜ անստվեր, Որդիդ բարձրյալի,
Քո ճաճանչափայլ լույսի՛ն հանիր ինձ:
Ինչպես աղեխարշ թշվառ ճիչերով, մատների տխուր տատանումներով
Կուրծքը ծեծելով, արցունք թափելով, տխրամած դեմքի տվայտանքներով
Իր միամորիկ որդուն ողբացող Նայինի այրին62Ղուկ. Է. 11,–

Ես էլ սրտագին, սաստիկ հեծությամբ պաղատում եմ քեզ,
Տո՛ւր հուսահատիս քաջալերություն քո մխիթարիչ և գթոտ խոսքով,
Ասելով և ինձ, ո՜վ բարեբանյալ ստեղծիչ աշխարհի,
Թե՝ «Մի՛ լար՝ այդպես սաստիկ ողբալի».
Որպեսզի կրկին կենդանացած այն պատանու հետ,
Որ սփոփեց վիշտն իրեն ծնող մոր,
Ես էլ քեզանով իմ ամենապարտ հոգին ընդունեմ վերանորոգված:
Այսահարությամբ անզգայացած, դիվալլուկ ու քարակոշկոճ,
Հեղձամղձուկ ու եղկելի, քստմնելի, գիսախռիվ մազերով,
Վայրենադեմ ու ցնորամիտ մարդկանց հետ, որոնց դու ողորմեցիր63Մարկ. Է. 2,
Ես էլ նրանց պես քեզ պիտի դիմեմ, ամենափրկի՛չ:
Հեռու դու վանիր ապականարար գնդերը չարի մարմնիս խորանից,
Որպեսզի հասնի հոգին քո բարի և հանգստանա այնտեղ վերստին,
Եվ մաքուր շնչով լցնելով մարմինս ու անդամներս՝
Զգաստացնես ինձ՝ խելագարվածիս ամենաթշվառ:
Դժոխաբնակ և վտարանդի հոգիների հետ գերված՝ նաև ես
Արգելափակված տառապում եմ խիստ:
Փառահեղ ճառագայթը քո ողորմության, լույսդ իմ անձկալի,
Ծագելով վրաս՝ ինձ պառակտիչի կապերից փրկիր:
Վհատ կերպարանք է առել հոգիս,
Որ գաղտնորոգայթ և աներևույթ արահետներում մոլորաթափառ՝
Գարշ իմ մեղքերով է հիվանդացած:
Իմ՝ չարագործի թույնից գոյացած այտուցքներն անտես,
Որդի՛ Աստուծո,
Քեզ միայն հատուկ քո կարողությամբ առողջացրու դու գթասիրաբար:
Զանազանակերպ և բազմատեսակ ախտերն մահացու,
Որոնցից ամեն մեկն իր առանձին արդյունքն ունի,
Եվ որ ժանտարմատ շառավիղներով հաստատված են մեր անօրեն մարմնի մեղկ անդաստանում,
Ամենակալի քո ձեռքով թող որ կորզե՜ս արմատից,
Դու, որ արորով՝ մեր հոգիների դաշտերն անոպա մշակում ես միշտ,
Որպեսզի կենաց քո խոսքը հավետ արդյունավորվի:

Գ

Եվ քանզի ճարակող քաղցկեղի նման
Հանցանքներիս վերքն այս իմ բերած օրինակները գերազանցեց,
Եվ ախտն ամբողջովին անդամներիս մեջ տարածվեց,-
Չիք սպեղանի, ինչպես Իսրայելին, որ դրվի անչափ իմ խարանների վրա,
Ազդրերիս խարսխից մինչև ծայրն իմ անդամների կառուցվածքի64Այսինքն՝ ոտքից մինչև գլուխ:
Չի մնացել մի տեղ լիովին առողջ և բժշկելի:
Իսկ դու, ողորմա՜ծ, բարերար, օրհնյալ և երկայնամիտ թագավոր անմահ,
Լսիր վշտահար սրտիս խղճալի պաղատանքներն այս,
Որ դառնահառաչ քեզ եմ ուղերձում իմ նեղության մեջ,
Տե՛ր ամենակալ:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Ես, որ մեղքերի ծնունդ եմ համակ, 
Որդին՝ մահաբեր ցավ ու երկունքի, 
Արդ պարտավոր եմ մի օրում անթիվ 
Բյուր քանքարների տուգանք վճարել։
Այժմ քեզանից ո՛չ թե մարդկային 
Մտքի փոքրության համեմատ միայն ներում եմ հայցում,
Այլ պաղատում եմ մարդասիրություն՝
Փրկիչ Հիսուսիդ աննվազելի լիության չափով. 
Չկայի երբեմն՝ ինձ ստեղծեցիր,
Չաղաչեցի քեզ՝ տվիր գոյություն, 
Լույս աշխարհ չեկած՝ տեսար ինձ արդեն, 
Դեռ չհայտնված՝ գթացիր իսկույն, 
Չէի աղաչել՝ խնամարկեցիր,
Դեռ չկարկառած ձեռքերս ի վեր՝ նայեցիր վրաս, 
Չէի պաղատել՝ ինձ ողորմեցիր,
Դեռ ձայնս նույնիսկ չէր ձևավորվել, բայց լսեցիր դու.
Չէի հեծեծել՝ ունկնդիր եղար,
Քաջ գիտենալով դիպվածներն արդի՝ չանտեսեցիր ինձ, 
Չարիքներն իմ այս պատժապարտական 
Կանխադետ աչքով տեսնելով հանդերձ՝ ինձ հորինեցիր։ 
Այժմ, ինձ, որին ստեղծեցիր դու, 
Որին փրկեցիր ու փայփայեցիր 
Այնքան սիրով ու հոգատարությամբ, 
Մի՛ թող, որպեսզի այս դիվահնար –
Մեղքերը իսպառ կորստյան մատնեն. 
Թո՛ղ համառության մառախուղը իմ 
Չհաղթի լույսին քո ներողության, 
Ո՛չ էլ իմ սրտի կարծրությունը քար՝ 
Քո երկայնամիտ բարությանն անհուն, 
Ո՛չ էլ մսեղեն այս մահկանացուն՝ 
Ամենակատար քո անթերության, 
Ո՛չ էլ նյութեղեն տկարությանն իմ՝ 
Վսեմութանդ ամենակարող:

Բ
Ահա կարկամած բազուկներն հոգուս
Վեր եմ կարկառում քո անվանն, հզո՜ր, 
Առողջ դարձրու ինձ առաջվա պես, 
Երբ երանավետ դրախտի այգում 
Ըմբոշխնում էի պտուղը կյանքի։
Գոսացած, կարկամ, վհատ, գլխիկոր 
Ու տագնապահար այն կնոջ նման՝ 
Մեղքերով , ասես սատանայական
Պիրկ կապանքներով կքած՝ իմ հոգին 
Գետնանահակ է միշտ, շվար, ակնկոր. 
Չի համարձակվում երկնային մեծիդ ողջույնն ընդունել.
Վրա՛ս խոնարհվիր, միա՜կ ողորմած, 
Բարձրացրո՛ւ, ուղղի՛ր գետնաբեկ ընկած ծառիս բանական 
Ու չորացածիս կանաչազարդի՛ր վայելուչ տեսքով,
Ըստ պատգամների սուրբ մարգարեի:
Ինչպես ի ծնե լուսազուրկ մի կույր, չունեմ տեսություն.
Որ նշմարելով դեմքդ՝ պաղատեմ. 
Հգո՜ր, բարեգութ և միակ պաշտպան, 
Անպատում սիրուդ հոգածու ակնարկն ուղղելով վրաս՝
Անէությունից լու՛յս գոյացրու 
Շնչավոր խոսուն քո անոթիս մեջ։
Տասներկու տարվա ախտավոր կնոջ 
Նման չարչրկված, տանջված, վշտահար՝ 
Մեղքերի արյան գետերով ահա ողողված եմ ես. 
Նայի՛ր բարձունքից քո՝ պարածածկված լույսով անմատույց, 
Ուր թեև չկա քղանցք ձեռագործ հանդերձանքների, 
Բայց ամենուրեք զորավորապես 
Տարածված են քո հրաշքներն անճառ:
Օծման յուղով չէ, որ պատժապարտս, մեղավորի պես, 
Մոտենալով քո կենսաձիր ոտքի գարշապարներին՝ 
Կաթիլներն աչքի գլխի վարսերով բերում է ընծա, 
Այլ հավատս անբիծ, իմ բազուկների վերամբարձումով, 
Ողջույնով հոգուս, ստույգ դավանմամբ, 
Երկրպագությամբ հպվող շուրթերիս, 
Աղբերակայլակ արտասուքներիս հեծեծանքներով՝ 
Բժշկություն եմ աղերսում հոգուս։
Գոյությունն հոգուս մեղկությամբ լուծված 
Ու քայքայված է համակ մեղքերով. 
Գործիքն ընթացքիս՝ մարմինս կրող ոտքերս երկու, 
Որոնք քայլում են կաղ ու անհաստատ, 
Չարի արգելքով՝ շեղվել են ճամփից կենարար ծառի.
Ո՛ւժ տուր վերստին և ուղղի՛ր մոլոր ընթացքը նրանց 
Ամենափրկչիդ հնարանքներով։
Փառաբանարանն հաստածդ գոյիս 
Նենգ բանսարկուի հողմն է համրացրել ամրափակ խցմամբ.
Ազդելով Հոգուդ մեծ ողորմությամբ, 
Ինչպես բուժեցիր ավետարանում հիշատակվածին, 
Ինձ էլ շնորհի՛ր բանդ կենդանի սքանչելապես, 
Որ կարողանամ խոսել անսայթաք։
Չարաչար, որպես կենդանի դիակ կամ խոսուն մեռյալ,
Մեղքերի ախտի մահիճն եմ ընկել.
Կարեկի՛ց եղիր իմ թշվառության
Եվ աղեկտուր ողբ ու կականին,
Ո՜ վ դու բարերար որդի Աստծո,
Քո օրհնաբանված աչքերի ցողով
Վերականգնի՛ր ինձ նորից կենդանի,
Ինչպես սիրելուդ՝ մեռյալությունից իր անշնչական
Ստամբակելով՝ ստույգ մեղքերի 
Գբի մեջ ընկած՝ վարանած եմ ես.
Ձեռքդ պարզի՛ր ինձ, որդի՜ բարձրյալի, արև՜ անստվեր, 
Դո՛ւրս բեր, պարուրի՛ր ճաճանչիդ լույսով։
Ինչպես Նայինում՝ արտասվահեղեղ, 
Աղիողորմ ու թշվառ ճիչերով, 
Դեմքը տխրամած ու տառապագին, 
Թափահարելով ձեռքերը տատամ, կուրծքը ծեծելով՝ 
Իր միամորիկ մահացած որդուն ողբում էր այրին,
Այնպես էլ ես եմ պաղատում մեծիդ՝
սաստիկ հեծությամբ. 
Քաջալերությո՛ւն տուր հուսահատիս 
Քո մխիթարիչ գթոտ խոսքերով, 
Ո՜վ բարեբանյալ հաստիչ աշխարհի, 
Ասելով գերուս, թե մի՛ լար այդքան դառն ու բազմաողբ.
Որպեսզի, ինչպես որդու հարությամբ
Սփոփվեց կրկին մայրը վշտաբեկ,
Այնպես էլ և ես ամոքվեմ՝ քեզնից
Ընդունած հոգին իմ ամենապարտ՝ վերանորոգված։
Այսահարությամբ անզգայացած, 
Դիվատանջ, քարկոծ, արգահատելի ու հեղձամաղձուկ, 
Սահմռկեցուցիչ ու գիսախռիվ, 
Ահագնատեսիլ ու խելացնոր 
Մարդկանց պես, որոնց դու ողորմեցիր, 
Փրկի՜չ բոլորի, տե՜ս, դիմում եմ քեզ. 
Վանի՛ր, վտարի՛ր ապականարար 
Գնդերը չարի մարմնիս խորանից, 
Որպեսզի նորից քո բարի Հոգին 
Վերադառնա ու բնակվի այնտեղ, 
Լցնի, համակի անդամներս ողջ շնչիս մաքրությամբ, 
Զգաստություն տա ամենաթշվառ խելագարվածիս:
Դժոխաբնակ ու վտարանդի հոգիների պես 
Արգելափակված տանջվում եմ գերիս. 
Թող որ ճառագի ողորմածաբար
Ճաճանչը փառքիդ, ո՜վ անձկալի լույս,
Ազատի, փրկի ինձ պառակտիչի պիրկ կապանքներից։
Տագնապի մեջ է՝ աննկատելի ու գաղտնորոգայթ, 
Աննշմար շավիղ ու երակներով
Ներսս տարածված զազիր մեղքերից ջրգողված հոգիս, 
Եղեռնագործի թույնից գոյացած 
Այտուցներն անտես, որդի՜ Աստծո,
Քեզ ինքնահատուկ քո կարողությամբ
Գթասիրաբար առողջացրո՜ւ։
Մահացու ախտերը բազմատեսակ, զանազանակերպ,
Որոնք, ամեն մեկն իր կորստաբեր ժանտ պտուղներով,
Շառավիղներով դժնդակարմատ,
Հիմնավորվել են անօրեն մարմնիս անդաստանի մեջ,
Դո՛ւրս կորզիր ձեռքով ամենակալիդ,
Դու, որ արորովդ հոգու դաշտերն ես մշակում անվերջ,
Որպեսզի այնտեղ քո կենաց խոսքը արգասավորվի:

Գ
Ահա ճարակող քաղցկեղի նման 
Հանցանքիս վերքերն անցել են բոլոր օրինակներից 
Ու տարածվելով՝ լափել լիովին անդամներս ողջ.
Չիք սպեղանի, Իսրայելի պես, 
Որ դրվի անչափ իմ խարաններին. 
Հիմնախարսխից ազդրերիս մինչև 
Ծայրագագաթը մարմնիս շինության 
Չկա այլևս որևէ առողջ 
Կամ բժշկության ենթակա մի տեղ։
Լսի՛ր, ողորմած, բարերար, օրհնյալ 
Եվ երկայնամիտ անմահ թագավո՜ր, 
Վշտագնած սրտիս այս ողորմաղերս պաղատանքներին, 
Որ անձկության մեջ ուղերձում եմ քեզ։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Նայեաց, ամենահայեաց տեսութիւն կենաց բարութեան յուսոյ,
Ի մեծաբարբառ աղաղակ ցաւագնեալ անձինս հեծեծանաց,
Անհաս մեծութիւն, անուն ահաւոր, բարբառ կենդանի,
Լուր ցանկալի, ճաշակ ախորժելի,
Կոչումն պաշտելի, բարերարութիւն խոստովանելի,
Ազդումն խնկելի, իսկութիւն դաւանելի,
Էութիւն փառատրելի, գոյութիւն աւրհնաբանելի,
Տէր Յիսուս, ընդ Հաւր քում գովեալ եւ երկրպագեալ
Եւ ընդ Հոգւոյդ Սրբոյ բարձրացեալ եւ վերաձայնեալ:
Որ միայն մարմնացար վասն մեր ըստ մեզ,
Զի արասցես զմեզ վասն քո ըստ քեզ,
Լոյս ամենայնի, յամենայնի ողորմած, հզաւր, երկնային:
Եւ այժմ զլուծեալ եւ զխորտակեալ հողանիւթ անաւթս
Աստուածաւրէն հրաշակերտութեամբ, աղաչեմ, գթած, նորոգ հաստատեա,
Զքոյին պատկերս մեղաւք հնացեալս
Ի քրայս հալոցաց կայծակամբ բանիդ,
Պաղատիմ առ քեզ, վերստին ձուլեա,
Զխախատեալ շինուածս քումդ հանգստեան խորանի մարմնոյս`
Պահպանաւ հոգւոյս, մաղթեմ, բարերար,
Ի բնակութիւն քեզ մաքրագործեա:
Մի հատուցաներ չարեացն իմ գործոց զնոյն փոխատրութիւն:
Արբեալ եմ,ըստ մարգարէին բանի, եւ ոչ ի գինւոյ.
Թափեա զմրուրս անաւրէնութեան թմբրութեան մահու բաժակիս
Ազատարար հրամանաւդ, ամենակեցոյց,
Զի մի զքոյդ քամեցից ի վերջին աւուր յետնում հատուցմանն:
Բ
Արդար ես յիրաւունս քո եւ յաղթող` ի դատաստանի.
Եթէ մահու մատնես, ճշմարիտ են գործք քո,
Եթէ դատապարտես` աստուստ սկսեալ զտանջողականն կշտամբութիւն,
Ստոյգ են հատուցմունք քո,
Եթէ յանդունդս խորոց սուզեսցես,
Թէ զկենդանութիւն շարժմանս բարձցես,
Թէ զբանիս զաւրութիւն ունայնացուսցես,
Թէ զաչացս պատուհանս ստուերացուսցես,
Թէ զկենացն ճաշակ ի քեզ ինքն ամփոփեսցես,
Թէ զհասարակաց կերակրոյս դարմանս բարձցես,
Թէ զաւուրցս հարստութիւն համառաւտեսցես,
Թէ ընդ իջման քաղցրութեան ցաւղոյ եւ հուր տեղասցես,
Թէ ի լրութենէ բանի քոյ սովեցուսցես,
Թէ զականջացս դրունս խցցես,
Թէ զշնորհիդ ձիր կտրեսցես,
Թէ զգետին յատակի ոտիցս սասանեսցես,
Թէ յանձկալի երեսաց լուսոյդ քոյ հանցես,
Թէ ի համաւրէն աշխարհէ աստի հերքեսցես,
Թէ փայլատակմամբ հրոյ պակուսցես,
Թէ անբժշկական ցաւաւք դատեսցես,
Թէ դիւաց չարաց մատնեսցես,
Թէ գազանաց ժանեաւք մանրեսցես,
Թէ հողմով ցասման հոսեսցես
Եւ թէ այլ ինչ նորոգ արարած տանջանարանաց կազմեսցես`
Չար, քան զտարտարոսն,
Եւ սաստիկ, քան զգեհենն,
Թունաւորագոյն, քան զորդունսն,
Տարակուսելի, քան զխաւարն,
Երկիւղագին, քան զխորխորատն,
Ողորմելի, քան զմերկութիւնն,-
Վկայեմ անձամբ անձին` յոյժ պարտական գոլ սոցա:
Գ
Եւ քանզի յաւէտ տպաւորագոյն են նմանութիւնք փոխատրութեանցն
Առ ազգակցութիւն մեղանացս,
Իբր պատկերակիցք, միատեսակք, զուգաշաւիղք`
Նշանակիչք այսր խորհրդոյ,
Արդ կարեւոր է խոստովանել եւ յանդիմանել զերեսացն ծածկոյթս`
Առ ծանաւթութիւն խնդրողին:
Որպէս զի ոչ ջերմն սիրով առ ընկերին կարիս մատուցայ,
Յիրաւի ի նախնումն վտանգին տագնապեալ սառնում:
Եւ զի ոչ զցանկականն խրոխտականութիւն սանձեցի,
Յարժանի կրեմ եղկելիս զանզովանալի զկիզումն:
Եւ քանզի ոչ սիրեցի զլուսոյդ աւետիս,
Արդար հատուցմամբ ի մթութիւն ըմբռնողական
Միգին կորստեան վրիպեալ դանդաչեմ:
Եւ զի ոչ խտրեցի զմանունս փոքունցն յանցանաց,
Իբր անվնասակարք վարկանելով,
Պատկանապէս ի խածանողականացն
Զազիրն զեռնոց խթեալ խոցոտիմ:
Եւ զի ոչ ձեռն կարկառի առ կիրս վտանգաւորին` այց առնել նմին,
Ի դէպ իսկ, ըստ գծագրութեան այսր աւրինակի,
Ապականութեանն գբոյ նուիրեալ մատնիմ:
Դ
Եւ արդ, ոչ յաստուածուստ ամենաբարի գանձուցդ` չարիս,
Եւ ոչ ի լուսոյդ նշողից` խաւար,
Եւ ոչ յապաւինութենէդ` գայթակղութիւն,
Այլ ես ինձէն կորստեան որդիս գտի զայսոսիկ:
Մեղա~նք անաւրէնութեան իմոյ գանձեցին,
Նիւթեցին զայսքանեաց բարկութեան մթերս:
Հոգւոյ իշխանին մոլութեան հնազանդեալ`
Թողի զտեղի քո նորա,
Ըստ Գրոյն խրատու յանդիմանութեան:
Ե
Եւ քանզի յայտնեցաւ յետուստ գաղտնեաց առականաց մարմնոյս անդամոց
Եւ արկաւ զերեսաւք կերպիս անվայելուչ ստուեր ամաւթոյս,
Ըստ մարգարէին առակի,
Տգեղս ցուցեալ զիս ամենեւին`
Իբր մերկացեալ խայտառակեցելոյ պոռնկի,-
Ծագեա յիս զլոյս քաւութեան, արքայ երկնաւոր,
Զի թաւթափեալ զմեղաց փոշիս,
Ըստ աւետեաց ձայնին դարձելոցն ի Բաբելոնէ,
Նստայց վերստին` կանգնեալ ի հողոյ,
Եւ ի հաստատութիւն յուսոյդ հիմնացեալ անսասանելի,
Ըստ եսայեան բանին,
Զգեցեալ զզաւրութիւն բազկի կարութեան նախնում մաքրութեանն`
Վասն մեծութեան փառաց քաղցրութեան ամենապարգեւ քո աստուածութեանդ:
Աւրհնեալ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԺԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Ով դու, բարի կյանքի հուսատու ամենահայաց տեսողություն,
Ուշք դիր ցավագնած հոգուս հեծեծանքների բարձրաձայն աղաղակին,
Անհա՜ս մեծություն, անուն ահավոր, բարբառ կենդանի,
Լուր ցանկալի, ճաշակ ախորժելի, կոչումն պաշտելի,
Բարություն խոստովանելի, ազդումն խնկելի,
Դավանելի իսկություն, էություն փառատրելի,
գոյություն օրհնաբանելի, Ո՜վ դու Տեր Հիսուս,
Հորդ հետ գովված ու երկրպագված Եվ Սուրբ Հոգուդ հետ բարձրացած ու հռչակված,
Որ մարմնացար մեզ պես ու մեզ համար,
Որպեսզի մեզ էլ անես քեզ համար ու քեզ նման, Լույս ամենայնի, համակ ողորմած, հզոր երկնային:
Եվ այժմ քայքայված ու խորտակված անոթն իմ հողեղեն
Աստվածորեն հրաշակերտելով, աղաչում եմ, գթա՛ծ, նորոգիր նորեն:
Մեղքերով հնացած պատկերն իմ՝ քո ինձ տված,
Հալելով կրկին քուրաների մեջ խոսքիդ կայծակով՝
Պաղատում եմ քեզ, ձուլի՛ր վերստին:
Հոգիս պահպանող մարմնիս խորանի շինվածքը խախտված՝ հանգստարանը քո,
Աղաչում եմ, ո՜վ բարերար, մաքրագործիր քեզ ի բնակություն:
Իմ չար գործերի փոխարեն մի՛ հատուցիր նույնը դու ինձ:
Արբած եմ ես, բայց ոչ թե գինով, ինչպես մարգարեն է ասում65Եսայի ԻԹ. 9.
Թափիր հրամանով քո ազատարար, ամենակեցո՜ւյց,
Մահվան բաժակիս թմրեցնող մրուրն անօրենության,
Որ բաժակդ ես չքամեմ վերջին օրը հատուցման66Երեմ. ԻԵ. 15-16:

Բ

Արդար ես դու իրավունքիդ մեջ և հաղթող՝ քո դատաստանում.
Թե մատնես մահվան՝ ճշմարիտն արած կլինես.
Թե դատապարտես, այստեղից սկսելով կշտամբությունդ տանջողական՝ հատուցում է ճիշտ.
Թե անդունդների խորքերը սուզես,
Թե կենդանության շարժումները դադարեցնես,
Թե զորությունն իմ խոսքի ունայնացնես,
Թե պատուհաններն աչքերիս ստվերացնես,
Թե կյանքի ճաշակն ինձնից հետ առնես,
Թե ընդհանրական կերակրից ինձ զրկես,
Թե օրերիս երկարությունը կարճացնես,
Թե իջնող քաղցր ցողի հետ մեկտեղ վերից հուր
թափես, Թե խոսքդ լսելուց ինձ քաղցած թողնես,
Թե ականջներիս դռները խցես,
Թե շնորհիդ պատկերն ինձանից կտրես,
Թե ոտքիս տակի հողը սարսես,
Թե ինձ անձկալի քո լույսից հանես,
Թե այս աշխարհից ինձ բոլորովին դու դուրս վտարես,
Թե հրաբորբոք փայլատակումով ինձ ահաբեկես,
Թե անբուժելի ցավերով պատժես,
Թե ինձ չարչարող դևերին մատնես,
Թե ցասման հողմով ինձ հեռու քշես,
Եվ թե ուրիշ նոր չարչարանքների գործիքներ կազմես–
Տարտարոսից վատ և գեհենից էլ ավելի սաստիկ,
Ավելի թունոտ, քան թե որդերը, և քան խավարը տարակուսելի
Եվ երկյուղալի՝ խորխորատից էլ, և ողորմելի՝ մերկությունը քան,–
Ես ինքս անձամբ վկայում եմ, թե արժանի եմ խիստ այդ բոլորին:

Գ

Եվ քանզի մեղքերս նման են իրար,
Ուրեմն և նրանց հատուցումներն էլ պետք է որ նման լինեն իրարու,
Իբրև միմյանց պատկերակից, միատեսակ և զուգակշիռ,
Այս հասկացողության կրողներն են,
Ուստի կարևոր է խոստովանել և քողը վերցնել նրանց երեսի,
Որպեսզի տեսնի փնտրողը նրան և ծանոթանա,
Քանի որ ջերմ սիրով չմոտեցա ես ընկերոջս կարիքներին,
Իրավացի է, որ առաջին իսկ վտանգի պահին սառեմ տագնապած:
Եվ որովհետև ես չսանձեցի ցանկություններս ապերասան,
Ուստի եղկելուս արժանի է, որ կրում եմ կիզումն անզովանալի:
Եվ քանի որ ես չսիրեցի ավետիսը լույսիդ՝ Արդար է, որ ես կորստյան մեգի թանձր խավարում խարխափեմ մոլորագնաց:
Եվ քանզի խտրություն չդրի մանր ու մունր հանցանքների միջև, համարելով նրանք անվնասակար,
Զազիր զեռունների խայթումներից խոցոտվում եմ արդ արժանապես:
Եվ քանի որ ես ձեռք չերկարեցի վտանգի մեջ վշտակրին օգնելու,
Տեղին է, որ գարշ ապականության գուբին մատնվեմ:

Դ

Եվ արդ, ո՛չ աստվածային քո գանձերից՝ չարիք,
Ո՛չ քո լույսի շողերից՝ խավար, Եվ ոչ էլ քեզ ապավինելուց սայթաքումներ
առաջ կգան, Այլ ես ինքս՝ կորստյան որդիս գտա այս բոլորը:
Բազում անօրեն մեղքերս են, որոնք նյութեցին այսքան բարկություն:
Մոլորեցուցիչ իշխանի կամքին հնազանդելով՝ նրան թողի ես քո տեղն իսկական,
Ըստ Գրքի հանդիմանության67Ժողով. Ժ. 4:
Եվ քանզի հայտնի դարձավ մարմնիս անդամների գաղտնիքն ու խայտառակությունը,
Եվ երեսիս ընկավ անվայելուչ ստվերն ամոթանքիս, ըստ մարգարեի առակի68Նավ. Գ. 5-6,
Ինձ բոլորովին տգեղացնելով՝ մերկ, խայտառակված պոռնիկի նման,–
Ծագիր իմ մեջ լույսը քավության, երկնավո՛ր արքա,
Որպեսզի թոթափելով մեղքերիս փոշին,
Ավետյաց ձայնը լսած, Բաբելոնից ետ դարձողների պես69Եսայի ԾԲ. 2,
Հողից վեր կենալով՝ վերստին նստեմ,
Եվ անսասան՝ հույսիդ ամրությանը հիմնվելով,
Ինչպես Եսային է ասել,
Նախնի մաքրությամբ հագնեմ քո բազկի զորությունը կարող,
Քո քաղցր փառքի մեծության համար և աստվածությանդ ամենապարգև,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Նայի՛ր, անձկալի կյանքի հուսատու ամենատե՜ս աչք,
Ցավագնած սրտիս հեծեծանքների 
Աղաղակներին դառն ու մեծագոչ։
Անհա՜ս մեծություն, անուն ահավոր, 
Բարբառ կենդանի, փափագելի լուր, 
Ըղձալի ճաշակ, պաշտելի կոչում, 
Բարություն անբավ, ազդում տոնելի, 
Խնկյալ իսկություն, գոյություն օրհնյալ,
Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, հորդ հետ գովված, ու երկրպագված,
Բարեհռչակված քո սուրբ Հոգու հետ,
Դու, որ մարմնացար մեզ համար՝ ըստ մեզ,
Որ մեզ դարձնես ըստ քեզ՝ քեզ համար,
Լո՜ւյս ամենայնի, համակ ողորմած, հզոր, երկնային.
Աղաչում եմ քեզ, ջարդված, խորտակված,
Լուծված հողանյութ անոթիս նորեն
Վերստեղծելով հրաշակերտի՛ր։
Ինձ, որ պատկերդ եմ, մեղքով հնացած, 
Քուրաներիդ մեջ ձուլի՛ր վերստին խոսքիդ հրայրքով։ 
Քո հանգստարան-խորանի՝ մարմնիս 
Շինվածքը խախտված, պահապան հոգուս հետ, պաղատում եմ.
Մաքրագործի՛ր քեզ ի բնակություն։
Չար գործերիս տեղ նույն փոխատրությամբ մի՛ հատուցիր ինձ։ 
Արբած եմ ահա, ըստ մարգարեի, բայց ոչ թե գինով. 
Քո հրամանով, ազատարար ու ամենակեցույց, 
Թափի՛ր, բարերա՜ր, մահվան բաժակիս 
Թմրաբեր մրուրն անօրենության, 
Որ վերջին օրս հատուցման ժամին քոնը չքամեմ։

Բ
Արդար ես դու միշտ քո դատաստանում, 
Թե մատնես մահվան, իրավ կլինես, 
Թե դատապարտես՝ այժմ իսկ, այստեղից հենց սկսելով 
Կշտամբանքները քո տանջողական, 
Ճշմարիտ կլինի հատուցումը քո.
Թե անդունդների խորքերը սուզես, 
Խափանես ամեն կենդանի շարժում, 
Ունայնացնես ուժը խոսքերիս, 
Եթե աչքերիս պատուհանները ստվերածածկես, 
Կյանքի ճաշակը ետ առնես ինձնից, 
Զրկես կերակրից ընդհանրական, 
Օրերս կարճես,
Եթե անձրևող քաղցր ցողի հետ նաև հուր տեղաս,
Խոսքդ լսելու սովով ինձ լլկես,
Խցես դռները զույգ ականջներիս,
Շնորհիդ ձիրը կտրես ինձանից,
Ոտքերիս տակից գետինը սարսես,
Հեռացնես քո լույսից անձկալի,
Եթե աշխարհից վտարես իսպառ,
Ահաբեկես ինձ շանթ ու կրակով,
Անբժշկելի ցավերով տանջես,
Մատնես դևերին ժանտ ու անողորմ,
Տաս ծվատելու խոլ գազաններին,
Հանձնես ամեհի հողմերի ցասման,
Եթե պատրաստես և նորահնար այլ տանջարաններ,
Տարտարոսից ժանտ, գեհենից դժխեմ, 
Որդերից թունոտ, մթից ահազդու, 
Խորխորատից իսկ սահմռկեցուցիչ 
Եվ մերկությունից ավելի թշվառ,— 
Կհաստատեմ հենց ես ինքս անձամբ, 
Որ բոլորին էլ հույժ արժանի եմ։

Գ
Որպես մեղքերով փոխադարձաբար պայմանավորված,
Նրանց հետևանք, արդյունք, էակից՝ 
Հատուցումները արտահայտությամբ 
Չափազանց հար ու նման են նրանց, 
Միշտ նույնօրինակ ու զուգակշիռ:
Որպեսզի միտքն այս հետաքրքրողը ուղիղ հասկանա,
Անհրաժեշտ է, որ խոստովանաբար 
Քողը ետ տարվի խոսքիս երեսից.
Այսպես, քանի որ բնավ ընկերոջ հոգս ու վշտերին 
Ջերմագին սիրով չկարեկցեցի, 
Արդարությամբ արդ հենց աոաջին իսկ վտանգի պահին
Սառում եմ այսպես սաստիկ տագնապած.
Քանզի տռփական ցանկություններիս
Մոլագարության՝ սանձ չդրեցի,
Արժանի կերպով կրում եմ այժմ 
Անզովանալի հրայրքը կիզման. 
Զի չսիրեցի լույսն ավետիսիդ, 
Արդար հատուցմամբ կորստյան մեգի 
Անելանելի թանձր խավարում 
Դանդաչում եմ արդ մոլորագնաց.
Քանի որ մանր ու փոքր հանցանքներից չխուսափեցի, 
Հաշվելով դրանք անվնասակար, 
Հիրավի խայթված խոցոտվում եմ արդ 
Խածնող զազրելի, գարշ զեռուններից. 
Զի աղետի մեջ ընկած թշվառին 
Օգնելու համար ձեռք չմեկնեցի, 
Տեղին է, որ հենց նույն ձևով ինքս էլ 
Ապականության գբին մատնվեմ։

Դ
Ո՛չ աստվածային ամենաբարի 
Քո գանձերից, տե՜ր, որևէ չարիք կարող է լինել, 
Ո՛չ ճաճանչներից քո լույսի՝ խավար,
Ոչ էլ գայթում՝ քեզ ապավինելուց. 
Հենց ինքս անձամբ, կորստյան որդիս, գտա բոլորն այդ.
Անօրեն մեղքերս միայն նյութեցին, 
Գանձեցին այդքան բարկության մթերք.
Հնազանդվելով մոլորեցուցիչ իշխանին հոգու՝ 
Բարձրյալիդ տեղը նրան թողեցի։
Ի վերջո մարմնիս անդամների գարշ 
Խայտառականքն ու գաղտնիքը բացվեց, 
Եվ անվայելուչ ստվերն ամոթի, 
Ըստ առակողի, ընկավ երեսիս՝
Ցուցադրելով ինձ ամբողջովին տգեղ, այլանդակ
Խայտառակության համար մերկացած մի պոռնկի պես:
Ծագի՛ր ինձ վրա քավությանդ լույսով, արքա՜ երկնավոր.
Որպեսզի իսպառ թոթափած ինձնից մեղքերի փոշին.
Բաբելոնից ետ դարձողների պես,
Որ լսել էին ձայնն ավետիսի,
Հողից բարձրացած՝ վերստին կանգնեմ
Եվ, հիմնվելով անսասանորեն հաստատուն հույսիդ.
Ինչպես ասել է կանխավ Եսային,
Նախկին մաքրությամբ հագնեմ քո բազկի
Զորությունը հաղթ ամենակարող՝
Հանուն մեծության ու քաղցր փառքի
Ամենապարգև քո աստվածության,
Օրհնաբանյա՜լդ հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Տէր, տէր, անոխակալ եւ երկայնամիտ,
Ներող, բարեգութ, հզաւր, ողորմած,
Ահա ճշմարտութեամբ են գործք քո,
Եւ խոստովանեալ` դատաստանք քո,
Վկայեալ են ընտրութիւնք քո, տեսողդ ծածկութից:
Ընդ երից երջանկաց մանկանցն,
Որք կիզանողական բոցովն փորձեցան
Եւ ոչ վնասեցան ի Բաբելոնի,
Զնոցա թախծութեան զերգն հառաչեմ.
Մեղայ, անաւրինեցայ, յանցեայ, ապստամբեցայ
Եւ պատուիրանաց քոց ոչ անսացի:
Եւ քանզի մաքուր գոլով ի վնասուց նոքա,
Եւ զայս խոստովանութիւն գոչէին,
Իսկ ես ընդ նոսին նովին աղերսիւ
Ձայնակցեալ սմին ողբոց երգութեան,
Եւ այլ յաւելից` ամենապարտս մահու:
Ընդ Դանիելի երանեալ եւ սուրբ մեծ մարգարէի,
Որ ի քում հարազատութեան ազգականութենէ
Տանն Յուդայի շառաւիղ ընտրեալ,
Զնորայն առեալ ընդունական եւ նուիրական բանից պաղատանս,
Իմովս պատժականութեան գոչմամբ հեծութեանս եւ այլ կրկնեցից:
Բ
Ի մէջ գիտութեանս անպատշաճականս գնացի`
Զարտուղի սխալեալ դժնդակապէս,
Այս է` ամենայնիւ ամենայն իրաւք մեղանչելն:
Ըստ սահման կշռութեան կամաց քոց արտաքս վազեցի,
Որ է հաւաստի կերպարան բասիր անաւրէնութեան:
Անգիտիցն չափոց չարութեան գործոց լրումն յաճախութեան նիւթեցի,
Որ է ճշգրիտ պատկեր յանցաւորութեան:
Սպառնացար, եւ ոչ զարհուրեցայ,
Արգահատեցեր, եւ ոչ երբէք լուայ,
Որ է ապստամբութեան յայտնի նշանակ:
Գ
Քեզ արդարութիւն հանդերձեցեր, բարերար,
Եւ ինձ ամաւթ եւ պատկառանս պատրաստեցեր,
Քեզ` փառս վայելչականս, եւ ինձ` նախատինս յարմարաւորս,
Քեզ` քաղցրութեան յիշատակ, եւ ինձ` մաղձ քացախեալ ի կատարածի,
Քեզ` բարեբանութիւն անլռելի, եւ ինձ` ձայնս ողբոց աղաղակի,
Քեզ` աւրհնութիւնս երգոց խնկելի, եւ ինձ` մերժումն տարագրութեան,
Քեզ` իրաւունս բազմարժանիս, եւ ինձ` պատասխանատուութիւնս ամենավարանս,
Քեզ` բարձրութիւն անճառ գովեստից, եւ ինձ` զաճիւն լիզելոյ պատիժ ձաղանաց:
Դ
Եւ արդ, ընկալար դու բարեաց ընտրութեանց անկշիռ սահման`
Զքոյոցդ ախորժականաց կնդրկաց պտղոց վերառեալ ըստ քեզ,
Եւ ես` զիմոյս աստէն առ սմին
Պարսաւանս յոգունս կրկնակի բարդեալ ինձ ըստ իս:
Իսկ եթէ անարատիցն մաղթանաց այս էր յանձնառութիւն,
Իսկ ինձ զո՞րս հիւսեցից շարս եւ տողս բանից դսրովականաց,
Որ քան զամենայն դժնեայս յաւէտ վրիպեցայ:
Մոլորեցայ անառակ ընթացիւք ի միտս վայրենիս,
Յանդգնեցայ շրթամբք խաւսից ի բանս երկրաւորս,
Զակատեցայ անկասելի ի պատկառելեացն գործոց,
Փքացայ, վերացայ, որ յետ սակաւ մի ժամանակի
Ի հող մահու եմ իջանելոց,
Գոռոզացայ, բարձրացայ, որ եւ ոչ զգրաւական շնչոյս
Տուրեւառութեան ունիմ ի ձեռին:
Ե
Ամբարտաւանեցայ փոշիս շնչաւոր,
Ամբարհաւաճեցայ կաւս ձայնաւոր,
Հպարտացայ հողս անարգութեան,
Ի վեր ամբարձայ մոխիրս մերժելի,
Բազուկ կառուցի բաժակս մանրելի,
Տարածեցայ առաւել իբր վեհ
Եւ դարձեալ իբրեւ զհերքեալ առ իս ինքն ամփոփեցայ,
Բարկութեան բոցով ցոլացայ տիղմս բանաւոր,
Իբր զանմեռ ոք մեծամտեցի,
Որ ընդ քառոտանեաց մահու եմ փակեալ:
Գիրկս արկի կենցաղոյս սիրոյ
Եւ ի քեզ թիկունս, փոխանակ դիմաց, դարձուցի,
Ի թռիչս մտաց ընդ խաւար խորհրդոց սլացայ,
Զանարատ հոգիս մարմնոյս փափկութեամբ յաւէտ վտտեցի,
Զզաւրութիւն աջական կողմանս տկար արարի,
Ահեկանացս կայից ուժգնութիւն տալով` յաղթեցի,
Զքեզ իսկ տեսի հոգացեալ վասն իմ,
Զոր չէ աստ գրելի, եւ ոչ պատկառեցի:
Զ
Իբրեւ զհաւ վայրենի սրացայ, ըստ ովսէեան բանին առ Եփրեմ
Ի նախնին իմ սովորութիւն,
Յաղաւթարանն վայրի ընդ պատաղմունս այսր կենցաղոյս շրջանակեցայ,
Ոչ կացուցի յոտին զերիվար մտացս երասանաւ բանին,
Ընդ հին չարութեանցն նորոգ ինքնաստեղծութիւնս գտի,
Անուրս, ըստ Յոբայ, ծանունս եւ անտանելիս ինձէն ինձ սաստկացուցի,
Առիգած անկարկատելի, ըստ Երեմիայ, զանձն իմ արարի,
Իբր զվիժած անգրելի կոչման, ըստ առակարկուին,
Ի մարդկանէ համարոյ եղծայ,
Իբր զհանդերձս ինչ ապարահից, ըստ եսայեան բանին, զազրացայ:
Որպէս զթրծեալ աման խեցեղեն` փշրեցայ անարծարծելի,
Ըստ բամբասանացն Եդոմայ ի մարգարէէն`
Զչորրորդ չափն անաւրէնութեան սատակման ինձ պատրաստեցի:
Եւ զի՞նչ ստութիւն առ այս` եւ զայս յաւելուլ ընդ այս.
Քանզի զվրանն իսկ դիւանուէր Մողոքայ
Առի ինձ այսրէն առ դժոխոցն ժառանգութիւն,
Լքեալ զերկնայինն` յեղանակաւ իմն աւրինակի նմանագիր ձեւակերպութեան,
Որպէս առակ պատկերի աստեղն Ռեփանայ բաբելականի,
ՅԻսրայելէ պատուեցեալ, ցուցաւ ի Սինա:
Է
Իսկ արդ, զի ի նախնի շնորհին համարձակութենէ դարձեալ`
Փոխեցայ, զրկեցայ, ելայ, հեռացայ,
Բաժանեցայ եւ անպատուաստելի կտրեցայ,-
Արդ, ընկալ զիս, Տէր, վերստին կերպարանեալ ի պատկեր հոգւոյ,
Զանարժանս կենաց` իբր զմահապարտ, իբր զչարագործ,
Իբր զպատկառեալ, իբր զկոխան եղեալ բանսարկուին,
Որպէս զանբժշկելի մատնեցեալ, որպէս զհասեալ յատակս մահու,
Որպէս զգարշեցեալ, որպէս զխոտան գտեալ քո կոչմանդ,
Որպէս միանգամայն ի կորուստ վարեալ,
Որպէս դեգերալ, որպէս վանեցեալ, որպէս սարտուցեալ,
Որպէս տարակուսեալ, որպէս թշուառացեալ, որպէս վհատեալ,
Որպէս կործանեալ, որպէս խորտակեալ, որպէս բեկեալ,
Որպէս թախծեալ, որպէս յոգի տրտմեցեալ, որպէս թշնամանեալ:
Ը
Իսկ դարձեալ ակնարկելով քո, գթած,
Մարդասէր, հզաւր, ի յաղերս բանիս`
Որպէս զղջացեալ, որպէս խոստովանեալ,
Որպէս ի յոտս քո դիմեցեալ, որպէս զապաշխարեալ,
Որ կշռես, գրես եւ մեծ համարիս զհառաչ հոգւոյ
Եւ զազդումն շնչոց հեծութեան,
Զկսկիծ շրթանց, զպասքել լեզուի, զտխրականութիւն երեսաց,
Զկամս խորհրդոց եւ զյաւժարութիւն խորութեան սրտից,
Որ փրկութիւնդ ես անձանց եւ տեսող ոչ գործեցելոց,
Եւ ստեղծիչ բոլորից, եւ բժիշկ վիրաց աներեւութից,
Պաշտպան յուսացելոց եւ բարեխնամող տէր ամենեցուն:
Եւ քեզ փա~ռք յամենայնի յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Ի

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՜ր անոխակալ և երկայնամիտ, ներող, բարեգութ, հզոր, ողորմած,
Ահա՛ ճշմարիտ են քո գործերը և դատաստաններդ խոստովանված,
Եվ որոշումներդ վկայված են, ո՜վ ծածկությունների տեսանո՛ղ:
Երեք երջանկահիշատակ երիտասարդների հետ,
Որոնք կիզանուտ բոցով փորձվեցին ու չվնասվեցին Բաբելոնի մեջ,
Նրանց թախծալի ե՜րգն եմ հառաչում.–

«Ես մեղանչեցի և անօրեն դարձա,
Ապստամբվեցի և պատվերներին քո չանսացի»:
Մաքուր լինելով հանդերձ՝ այսպես գոչեցին
նրանք խոստովանաբար, Իսկ ես, որ իսպառ մահապարտ եմ մի,
Ձայնակցելով նրանց այդ ողբերին,
Այս ողբերգությանս դեռ ուրիշնե՜ր էլ պիտի ավելացնեմ ես՝ ամեն բանով մահապարտս,
Դանիելի հետ՝ երանելի և սուրբ մարգարեի,
Որը հարազատ ազգական էր քեզ և Հուդայի տան ընտիր շառավիղ,
Նրա հաճելի և նվիրական պաղատանքների խոսքերն առնելով՝70Դան. Թ. 4-19
Իմ պատժապարտի հեծեծանքներով դեռ ուրիշնե՜ր էլ պիտի կրկնեմ ես:
Գիտակցելով մեկտեղ՝ անպատշաճ ընթացք ունեցա,
Զարտուղելով շարունակ և դժնդակորեն սխալվելով.
Եվ այսպես՝ մեղանչեցի ես ամեն բանի մեջ, ամեն եղանակով:
Կամքիդ որոշակի սահմանից ես ի դուրս սլացա,
Որ և իսկական օրինակ է մի անմաքուր անօրենության:
Անչափելի չարիքներն հաճախակի կրկնելով՝ իրենց լրումին հասցրի,
Ինչ որ ճշգրիտ մի պատկեր է հանցավորության:
Սպառնացիր՝ չզարհուրեցի, խրատեցիր ինձ, ևչանսացի,
Որ հայտնի նշան է ըմբոստության:
Արդարություն հարդարեցիր քեզ, ո՜վ բարերար,
Եվ ինձ՝ պատրաստեցիր ամոթ ու պատկառանք:
Քեզ՝ փառք վայելչական և ինձ՝ նախատինքհարմարավոր.
Քեզ՝ քաղցր հիշատակ և ինձ՝ մաղձ քացախյալ վերջում.
Քեզ՝ անլռելի բարեբանություն և ինձ՝ ողբ ու կոծ.
Քեզ՝ օրհներգություն խնկելի և ինձ՝ մերժումն ի բաց.
Քեզ՝ իրավունք բազմարժան և ինձ՝ ամենավարան պատասխանատվություն.
Քեզ՝ փառք անճառ գովեստներով և ինձ՝ մոխիր լիզելու անարգական պատիժ:

Բ

Արդ, ընդունեցիր դու, ո՜վ անկշիռ սահման ընտիր բարությանց,
Քոյիններից վեր առար կնդրուկներ ախորժանուշ՝ քեզ համապատասխան,
Իսկ ես ստացա այստեղ բազում պարսավանքներ սրանց դիմաց՝ կրկնակի բարդությամբ:
Եթե անբիծներն հանձն էին առնում այսպես աղոթել,
Իսկ ես պարսավի ինչպիսի՜ տողեր հյուսեմ ինձ համար,
Երբ քան բոլոր դժնաբարոներն առավել վրիպեցի:
Անառակ ընթացքովն իմ ես մոլորվեցի որպես վայրենամիտ,
Եվ հանդգնեցի իմ շրթունքներով երկրավոր խոսքեր բարբառել:
Մոլի դարձա անկասելի կերպով ամոթալի գործերի մեջ,
Փքվեցի և վերացա ես, որ փոքր-ինչ ժամանակից հետո մահվան հողն եմ իջնելու.
Գոռոզացա և բարձրամտեցի ես, որ տերն իսկ չեմ հոգուս գրավական եղող շնչառությանը:
Ամբարտավանացա՜ փոշիս շնչավոր, Ամբարհավաճեցի կավս ձայնավոր, Հպարտացա հողս անգոսնելի, Դեպի վեր ելա մոխիրս մերժելի, Բազուկ բարձրացրի՝ բաժակս փշրելի: Տարածվեցի առավել, քան իբր վեհ,
Եվ իբրև հետ մղված՝ դարձյալ ինքս իմ մեջ ամփոփվեցի:
Բարկության բոցով ցոլացա՝ տիղմս բանավոր:
Իբրև անմեռ մի՝ մեծամտեցի, ես, որ չորքոտանիների հետ մահից եմ կառչած:
Այս կյանքի սիրույն բացի գիրկս ես և դեմքիս փոխարեն քեզ թիկունք դարձրի.
Մտքիս թևերով մութ խորհուրդների միջից սլացա.
Անարատ հոգիս մարմնիս փափկությամբ հավետ հյուծեցի.
Զորությունն իմ աջ կողմի տկարացրի,
Իսկ ձախակողմիս ուժգնություն տալով՝ հաղթեցի նրան71Ձախը իբրև բացասական կողմ՝ չարամետ ուղղության նշանակ::
Հոգածությունդ իսկ տեսա ինձ համար,-

որն այստեղ գրել անկարող եմ ես, ու չպատկառեցի72Հավանաբար ակնարկում է իր տեսիլքի մեջ Հիսուսին տեսնելը, որի համար մանրամասնություններ տալը հոգևոր անհամեստություն է նկատում:.
Վայրի հավքի պես սլացա դեպի սովորությունն իմ վաղեմի,
Ինչպես Ովսեեն Եփրեմի վերաբերյալ է ասել73Ովսեե Է. 11:
Աղոթավայրում ես այս կենցաղի զբաղումներով շրջանակվեցի.
Մտքիս երիվարը բանականության երասանակով ոտքի չհանեցի:
Հին չարությունների վրա ես ինքս նորերն ստեղծեցի,
Եվ, ինչպես Հոբն է ասում, անտանելի ծանր անուրներն ինձ վրա ես ինքս ծանրացրի:
Ինքս ինձ սփածանելի արի անկարկատելի, ըստ Երեմիայի.
Եվ առակողի խոսքի համաձայն,
Անունն անգրելի մի վիժվածի պես՝ մարդահամարից ջնջվեցի,
Եվ ըստ Եսայու՝ դաշտանավորի զգեստի նման զազրելի դարձա:
Որպես թրծված խեցեղեն աման՝ աննորգելի կերպով փշրվեցի:
Եդովմին ուղղած մարգարեական մեղադրանքների համաձայն, ե՛ս էլ
Անօրենության սատակիչ չորրորդ չափն իմ ինձ պատրաստեցի74Ամովս Ա. 11-13:
Եվ սո՞ւտ կլինի, որ ավելացնեմ ես այդ բոլորին,
Թե Մողոքի դիվանվեր վրանն անգամ առա ես՝75Ամովս Ե. 26
դժոխքը ժառանգելու համար:
Երկնայինը լքած՝ ես ինքս էլ ձևակերպեցի խայտառակ պատկերն Ռեփանի աստղի,
Որն Իսրայելից պաշտվեց Սինայում76Ամովս Ե. 25-26,:

Գ

Եվ արդ, քանզի զրկվեցի ես նախկին շնորհի համարձակությունից,
Ելա նրանից, հեռացա դարձյալ և բաժանվեցի,
Եվ անպատվաստելի կերպով կտրվեցի,–
Ընդունի՛ր ինձ, Տեր, հոգուդ պատկերով կերպարանելով ինձ կրկին անգամ,
Ինձ, որ անարժան եմ ապրելու իբրև մահապարտ և չարագործ,
Իբրև ամոթահար ու ոտքի կոխան եղած բանսարկուի կողմից,
Որպես անբժշկելի մանրված,
Որպես մահվան հատակը հասած,
Որպես գարշելի դարձած,
Որպես կոչումիդ խոտան համարված,
Որպես միանգամայն կորստյան մատնված,
Որպես դեգերյալ, որպես վտարված,
Որպես տարակուսյալ, որպես թշվառացած,
Որպես վհատյալ, որպես կործանված,
Որպես խորտակված, որպես կոտրված, Ո
րպես թախծոտված, որպես խիստ տրտմած,
Որպես թշնամանված:
Իսկ նայելով վրաս, գթա՜ծ, մարդասեր, հզոր,
Ինչպես նաև աղերսական այս խոսքերիս՝
Ընդունիր ինձ դարձյալ որպես զղջացած, որպես խոստովանված,
Որպես ոտքիդ դիմած, որպես ապաշխարած:
Դու, որ կշռում ես, չափում ու համարում մեծ՝
Հառաչանքն հոգու, ձայնն հեծող շնչի,
Կսկիծը շուրթերի, ցամաքելը լեզվի, տխրությունը դեմքի,
Կամքը խորհուրդների և հոժարությունը սրտի խորքերից.
Դու, որ փրկությունն ես հոգիների
Եվ տեսնում ես չգործվածները,
Ստեղծիչն ես բոլորի և աներևույթ վերքերի բժիշկ,
Պաշտպանն ես քեզ հուսացողների
Եվ բարեխնամ Տեր ամենեցուն՝
Ամեն բանի մեջ քեզ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Տե՜ր անոխակալ ու երկայնամիտ,
Ներող, բարեգութ, հզոր, ողորմած, 
Ճշմարիտ են քո գործերը բոլոր, 
Դատաստաններդ խոստովանված միշտ, 
Ու վկայված են վճիռները քո, տեսնո՜ղ ծածկության:
Երեք երջանիկ մանուկների հետ, 
Որ Բաբելոնում կիզանուտ բոցով 
Փորձվեցին. սակայն չվնասվեցին, 
Նրանց թախծագին երգերով նաև ես եմ հառաչում.
«Ես մեղանչեցի, անօրինացա, 
Հանցանք գործեցի, ապստամբեցի 
Եվ չանսացի քո պատվիրաններին»։
Եվ քանզի նրանք հանցանքից մաքուր լինելով հանդերձ՝
Խոստովանաբար այսպես գոչեցին, 
Ապա պետք է որ ես՝ մեղապարտս, 
Նաև ուրիշներն ավելացնեմ։
Պիտի հառաչեմ և երանելի մեծ մարգարեի՝ սուրբ Դանիելի հետ, 
Որն հարազատ ու ազգական էր քեզ, 
Հուդայի ընտիր տան շառավիղից, 
Իր ընդունելի և նվիրական պաղատանքներին 
Գումարելով և իմ՝ պատժապարտիս 
Կողմից բարձրագոչ այլ հեծեծանքներ:
Թեև գիտակից, սակայն անպատշաճ, 
Զարտուղի, խոտոր ճամփով ընթացա 
Ու մոլորվեցի դժնդակորեն,—
Որ մեղանչում է կատարելապես ըստ ամենայնի:
Ոտնահարելով քո կամքով հաստված 
Ամեն մի սահման՝ դուրս ընդոստնեցի, 
Գործելով ստույգ անօրենություն:
Չարագործության չափն անգետների՝ հասցրած իր լրման՝ 
Բազմապատկեցի ինքս էլ, նյութելով նորեր տակավին,—
Որ օրինակ է իսկական դժնի հանցագործության:
Սաստեցիր, սակայն ես չսոսկացի, 
Հորդորեցիր, բայց չանսացի երբեք,– 
Որ պարզ նշան է ապստամբության:
Քեզ արդարություն հարդարեցիր, տե՜ր, 
Ինձ պատրաստեցիր լուտանք ու ամոթ.
Քեզ՝ վայելչական փառք ու մեծություն, իսկ ինձ՝ նախատինք. 
Քեզ՝ քաղցր հիշատակ, ինձ՝ մաղձ, քացախված կատարելապես.
Քեզ՝ անլռելի բարեբանություն, 
Իսկ ինձ՝ ողբաձայն աղաղակ ու կոծ. 
Քեզ՝ օրհներգություն, երանությամբ լի, 
Իսկ ինձ՝ հուսամերժ տարագրություն. 
Քեզ՝ իրավունքներ արժանավայել,
Իսկ ինձ՝ դատաստան ամենավարան. 
Քեզ՝ անճառելի դրվատանք ու գովք, 
Իսկ ինձ՝ միմիայն մոխիր լիզելու խայտառակ պատիժ:

Բ
Ընտիր բարության ո՜վ անկշռելի անսահմանություն,
Արդ ընդունեցիր քո ընտրյալներից
Դու քեզ արժանի ու ախորժելի բույրը կնդրուկի,
Մինչդեռ ես այստեղ, ըստ արժանիքիս,
Ստացա միայն դրա համեմատ 
Բազմակրկնակի բարդված պարսավներ։
Բայց եթե այսպես անբիծներն էին
նաև աղերսում,
Հապա ինձ համար, որ դժնաբարո 
Բոլոր մարդկանցից խիստ վրիպեցի, 
Նախատինքների ի՞նչ տողեր հյուսեմ։
Անառակ վարքով մոլոր ընթացա հանց վայրենամիտ. 
Շրթունքներովս համարձակվեցի 
Բարբառել անվերջ երկրասեր խոսքեր. 
Խենթի մոլությամբ սիրահարվեցի 
Ամոթալի ու զազիր գործերին։
Փքվեցի անզուսպ, վերացա ես, որ 
Քիչ հետո մահվան հողն եմ իջնելու. 
Գոռոզացա ու բարձրամտեցի, 
Երբ նույնիսկ հոգուս գրավականի՝ 
Շնչառությանս տնօրենը չեմ։
Ամբարշտացա փոշիս շնչավոր, 
Սնապարծեցի կավս ձայնավոր, 
Պանծացի հոխորտ հողս անարգության, 
Ի վեր խոյացա մոխիրս մերժելի, 
Բազուկ բարձրացրի բաժակս փշրելի:
Տարածվեցի շա՜տ, վեհագույններից ավելի անգամ.
Սակայն ետ մղված՝ նորից ինքս իմ մեջ ներամփոփվեցի. 
Բարկության բոցով ժպրհեցի ցոլալ տիղմս բանական.
Մեծամտեցի որպես մի անմահ 
Ես, որ մահվան եմ ենթակա անբան չորքոտանու պես:
Գիրկս բաց արի այս կյանքի սիրուն, 
Դեմքի փոխարեն թիկունք դարձրի քեզ. 
Մտքիս թռիչքով մութ խորհուրդների միջով սլացա. 
Անարատ հոգիս մարմնիս փափկությամբ հավետ վատեցի.
Ձախ կողմիս ուժգին զորություն տալով՝ 
Տկարացրի աջիս ուժերն ու հաղթեցի նրանց, 
Հոգածությունդ իսկ տեսա իմ հանդեպ, 
Որ այստեղ գրել չեմ կարող, սակայն չպատկառեցի, 
Վայրի հավքի պես դեպի վաղեմի 
Սովորությունն իմ նորից սլացա,
Ինչպես երբեմն Եփրեմի մասին ասել է Օվսեն. 
Աղոթքիս պահին նույնիսկ այս կյանքից չկտրվեցի.
Նժույգը մտքիս ոտքի հաստատված չպահեցի ես
Բանականության երասանակով.
Հին չարիքների վրա բարդեցի նորերն ինքնաստեղծ. 
Ըստ Հոբի խոսքի, իմ իսկ ձեռքերով 
Պրկվեցի ծանր ու անտանելի անուրների մեջ,
Ըստ Երեմիայի, ինքս իմ ձեռքով 
Անկարկատելի մի գոգնոց դարձա,
Ըստ առակողի, անանվանելի մի վիժվածքի պես, 
Մարդահամարից իսպառ ջնջվեցի:
Եսայու խոսքով, զազրացա ինչպես 
Դաշտանավորի ապականված լաթ. 
Թրծված խեցեղեն մի ամանի պես 
Փշրվեցի մանր, անարծարծելի.
Ըստ մարգարեի՝ Եդովմին ուղղված հանդիմանության, 
Անօրենության չորրորդ՝ սատակման չափից էլ անցա:
Եվ մի՞թե պիտի սուտ լինի, եթե 
Ավելացնեմ սրանց նաև այն,
Որ ձեռք բերեցի Մողոքի վրանն այն դիվանվեր, 
Որպեսզի դժոխք ժառանգեմ բաժին. 
Երկնայինն այսպես լքած՝ մինչևիսկ 
Բաբելական այն Ռեփան աստղի 
Ձևապատկերը պատվեցի սիրով, 
Ինչպես Սինայում իսրայելացիք:

Գ
Ես, որ մերժվելով նախկին շնորհի
արտոնությունից,
Նրանից զրկված, քշված՝ հեռացել բաժանվել եմ արդ
Ու կտրվել եմ անպատվաստելի,
Այժմ վերստին քեզ եմ դիմում, տե՜ր,
Ընդունի՛ր դարձյալ ու վերակերպի՛ր հոգու պատկերով
Ինձ, մահապարտիս, կյանքին անարժան, 
Իբրև չարագործ, սևերես, դարձած ՛
Նենգ բանսարկուի ոտքերի կոխան, 
Որպես մանրատված անբժշկելի, 
Գարշացած, հասած հատակը մահու, 
Քո կոչման համար այլևս անպիտան, 
Քշված կորստյան, վանված, դեգերած, 
Վարանած, թշվառ, կործանված, վհատ. 
Խորտակված, ջարդված, 
Անարգված, հոգով տրտում ու թախծոտ։
Ականջ դնելով, սակայն, խոսքերին իմ ողորմաղերս,
Գթա՜ծ, մարդասեր, հզոր, ընդունի՛ր 
Ինձ դարձյալ՝ որպես արդեն զղջացած,
Խոստովանանքով ոտքերդ ընկած ապաշխարողի,
Դու, որ կշռելով՝ մեծ ես համարում
Հառաչանքն հոգու, ձայնն հեծեծանքի,
Շուրթերի կսկիծ, լեզվի ցամաքում,
Բարի ցանկություն ու ձգտում, բխած սրտերի խորքից,
Փրկությո՜ւն մարդկանց, բոլորի հաստող,
Տեսնող դեռևս չգործվածների
Եվ աներևույթ վերքերի բժիշկ,
Հուսացողներիդ ապավեն, պաշտպան,
Ամենքի համար բարեխնամ տեր,
Ամեն բանում քեզ փա՜ռք հավիտենից
հավիտյանս, ամեն։