ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Եւ արդ, առ երկրածի՞ն ոք պաղատեցայց այրս մահացու ամենապատիր,
Եթէ ընդունայն է աղաղակելն,
Առ մահկանացո՞ւ բանական,
Եթէ սուտ իցէ փրկութիւնն առ յուսոյն վստահութիւն,
Առ մա՞րդ ոք եղծական,
Եթէ ընդ տկարութեան բանին` եւ նանիր է զաւրութիւնն,
Առ իշխա՞նս երկրաւոր գահից,
Եթէ անցաւոր է ընդ ինքեանս եւ իւրեանցն բարութիւն,
Առ եղբա՞յր ոք հարազատ,
Եթէ կարաւտ է կամելոյն առ անձինն անդորրութիւն,
Առ հա՞յրն իմ երկրաւոր,
Եթէ պակասեալ են խնամականքն ընդ աւուրց նուազութեանն,
Առ մա՞յրն իմ, որ երկնեաց,
Եթէ կասեցան գթութիւնքն ընդ նահանջել կենդանութեանն,
Առ թագաւորութի՞ւնս աշխարհի արդեաւք,
Որք զմահացուցանելն միշտ արուեստաւորեն, քան զկենագործելն,-
Այլ առ քեզ, բարերար Աստուած, աւրհնեալ ի բարձունս,
Որ կենդանի ես եւ զկենդանութիւն տաս ամենայնի,
Որ եւ յետ վախճանին զաւրես անեղծապէս նորոգել:

Բ
Որ եթէ փախնումք ի քէն` դու զկնի ընթանաս,
Եթէ տկարանամք` զաւրացուցանես,
Եթէ վրիպիմք` շաւիղ դիւրութեան ուղղես,
Եթէ պատկառեմք` քաջալերես,
Եթէ ախտանամք յանձն եւ ի մարմին` բժշկես,
Եթէ գարշանամք մեղաւք` մաքրես,
Եթէ ստեմք` քո ճշմարտութեամբդ արդարացուցանես,
Եթէ յանդունդս ներքինս սուզեալ գլորիցիմք` յերկինս ցուցանես,
Եթէ ի կամաց մերոց ոչ դառնամք` դու դարձուցանես,
Եթէ մեղանչեմք` ողբաս,
Եթէ արդարանամք` ժպտիս,
Եթէ աւտարանամք` սգաս,
Եթէ մերձենամք` տաւնես,
Եթէ տամք` ընդունիս,
Եթէ յամրանամք` երկայնամտես,
Եթէ մեք ժխտեմք` դու առատապէս շնորհեալ ընձեռես,
Եթէ լքանիմք` տրտմիս,
Եթէ արիանամք` խնդաս:

Գ
Որպէս հարիւրորդ երկրորդ սաղմոսն աւրհնաբան, հրաշաւորական
Զվհատելոյս զսիրտ սփոփէ
Եւ մեծ յոյս կենաց աւետարանէ` առ փրկութեանն հանդէս,
Որ յաղթականն է դիւաց եւ տարակոյս` բանսարկուին,
Որ իբր զխաչին տէրունի նշան բարեբախտ, պանծալի, սքանչելափառ,
Անխոնարհելի` բարձրութեամբ լուսոյ
Եւ անպարտելի` վերնոյն զաւրութեամբ,
Կանգնեալ է ախոյեան անվանական
Եւ անշարժական ամենայնիւ յաւիտենական`
Ընդդէմ անբարի բարուց բռնութեանն Բելիարայ,
Որ ունի յինքեան գանձս հոգեւոր աւգտից գիտողաց մտաց`
Ընծայեալս զպարտումն մահու եւ զլուծումն մեղաց,
Եւ յոյսս կրկինս յերկուս յաւիտեանս,
Եւ զնորոգումն խոստման անեղծութեան արդարոցն,
Կանոնս բարեհրաւէրս եւ կենդանատուրս, գրեալս հոգւովն Աստուծոյ,
Որպէս ամենայն իսկ երգ սաղմոսացն,
Մաքուր սրտից է տեսանելի,
Կտակ կենաց` մարդկան նկարեալ:

Դ
Զի թէ ի նախնումն տկար կերպարանն
Զայս աւետիս եւ վստահութիւն ընդգոգեալ ունէր`
Կործանման մահու նախաժաման մեծ աւետագիր
Եւ կեանս երկնակրաւնս, վերնակենցաղս, միշտ անճառելիս,
Եւ այն` ջնջական գիրն եւ յեղանակաւոր աւրինակն,
Եւ պաշտաւնն` դատապարտիչ վհատութեան յանցաւորացն,
Եւ խափանելի` կտակն երկրային,
Եւ տկար` հաշտարարութիւն միջնորդացն,
Եւ թերութիւն` բանից մաղթողացն:
Որ զի թէ Մանասէի փրկութիւնն խոստովանելի է անդուստ վկայեալ`
Յետ այնքանեաց մեղանաց անբժշկականաց,
Որ արեամբն արդարոց ելից
Զնուիրեալն մեծի թագաւորին հրաշանուն քաղաք հայրենի,
Ըստ մարգարէագիր անսուտ պատմութեանն,
Որ եւ զմեծն իսկ տեսանողաց`
Բազմերախտիս ձեռնկալութեան խնամողաւրէնն պաշտպանութենան,
Նախնակերտ յարկին տեսչութեան, մանկավարժ ինքեան եւ նախնի,
Մեքենայիւ մահու սղոցեաց,
Ի յերկուս մասունս խզեալ` դժնդակ տանջանաւք մաշեաց,
Իբր խորհրդով ապստամբութեան` զյուսոյն փրկանակ կտրեալ:
Առ որով զչար յաւելուածն մոլեգնական`
Զքրէական վերնամարտութիւնն ի բարձրեալն յանդգնութիւն,
Քանզի ոչ պատկառեաց երբէք
Զստեղծողին պատիւ եւ զանուն յիւրաբնակ խորանէն մերժել,
Հալածեալ զԱստուծոյ հոգին`
Բելիարայ զանձն դաւանեաց:
Քանզի զնոյն տաճար տիրական`
Խնկարկութեան հաստողին սահման,
Հռչակաւորն երկրի տեսարան,
Զսարսափելին ազանց սրբարան,
Ուր տեսիլք հրեշտակականք եւ աստուածային հրաման յաղթողականք
Լուսաւորապէս յայտնութեամբ ազդեալ երեւէին,
Զայն վայր երկնանման, ահաւոր, սքանչելատես,
Քեւանայ ումեմն քառադիմակի նախանձարկու պատկերի
Աւերածոյն անապատի պաշտաւնատեղ գարշելի
Եւ դիւաճենճեր զոհարան պատրաստեալ կազմեաց,
Զրկեալ զարքայն երկնաւոր ի յարքայականն կայից,
Զամենահարուստն` ունայն ի ստացուածոց իւրոց,
Զտանուտէրն` անհանգիստ եւ թափառական տատանեալ,
Բէեղզեբուղայ ձեղուն նկարեալ,
Եւ զանունն ահեղ վտարանդի արարեալ,
Գերի տարեալ զաւանդ գովելոյն,
Ողբալի զողորմածին մասն նուազեցուցեալ,
Աղուեսուն փոքու ապարանք զսրահն լուսոյ կարգեալ,
Եւ բնաւից ունողին եւ ոչ գլխոյն տաղաւար յիւրայոցն եդեալ,
Հատեալ զցանկ հզաւրին` բախտից հմայից
Զսեղանն մեծախորհուրդ արեանն սրսկման երեւեցուցեալ,
Լայնեալ հետս բազումս ընթացելոց ի գայթակղութիւն
Հովիւ կորստեան հաւտին սատակման`
Մոլորութեան բուռն վարդապետ,
Եւ այն` գիտութեամբ կրաւնիցն աւրինաց,
Հայր ունելով զմեծն Եզեկիա` զնմանակիցն Դաւթի:

Ե
Այնքան ստացեալ գտմունս չարեաց, որ եւ զԱստուծոյ պատիւն,
Որ զարքայութեանն փառս ընծայեաց նմա, հայհոյեալ եւ թշնամանեալ
Եւ զաղաւթկերացն բազմութիւն սուսերաւ մահու խողխողեալ,
Ընտանի դաւաճան, մերձաւոր վատնիչ,
Հարազատ սատակիչ, կցորդակից սպանող:
Առ Աստուած ոչ գոյր դառնալ, զի ուրացեալ էր զնա,
ԶԱբրահամ ոչ էր յիշել, զի խորթացեալ էր ի նմանէ,
Իսահակաւ ոչ էր աղաւթել, զի նզովեալ էր ի նմանէ,
Իսրայելիւ ոչ էր պարծել,
Զի տարագիր էր անուան կոչմանն մեծախորհուրդն շնորհի,
Զդաւթեան երգ ոչ էր նուագել, զի կշտամբիչ էր նորին,
Ի քաւարանն ոչ էր մերձենալ, զի պղծեալ էր զնա,
Ի տապանակն աստուածագիծ ոչ էր ապաւինել,
Զի ընդ գարշութեան ձուլածուին էր փոխանակեալ,
Առ Մովսէս ոչ էր կարդալ, զի անքաւելի էր պարտիքն, որ առ նա,
Առ Ահարոն ոչ գոյր աղաչել, զի վնասապարտ էր առ նա,
Առ մերձաւոր մարգարէիցն գունդ ոչ էր դիմել, զի սպանող էր նոցա:
Եւ նորա քաւութիւն մեղաց
Եւ արքայութիւն թագաւորութեան
Վերստին պարգեւեալ տուաւ,
Զի քեզ, բարերար, բազմացուսցես եւ կարգեսցես
Զգովեստս անճառս եւ անլռելիս
Ի յազգս տոհմից եւ ի դարս ժամանակաց,
Եւ զդուռն յուսոյն մտից անփակելի պահեսցես`
Ի փառս քոյդ բարձրութեան
Եւ ի փրկութիւն դատապարտելոյս,
Անմահութեանց պարգեւաց տուիչ Քրիստոս,
Գովեալ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ես մահացուս ամենապատիր՝ երկրածնի՜ միթե պաղատեցի մի,
Որին ընդունայն է աղաղակել. Մահկանացուի՞ միթե բանական,
Որից փրկություն հուսալը լինի սնոտի ու սուտ. Ոմն եղծականի՞,
Որի զորությունն անուժ խոսքի պես լինի զուր, նանիր.
Երկրավոր գահակալ իշխանների՞,
Որոնց բարիքներն էլ իրենց նման լինեն անցավոր.
Հարազատ եղբո՞ր,
Որն ինքն էլ կարոտ լինի իր անձի անդորրությանը.
Հո՞րն իմ երկրավոր,
Որի օրերի նվազության հետ խնամքն էլ է պակասել.
Ինձ ծնող մո՞րս,
Որ հրաժարված լինելով կյանքից՝ գութն է ցամաքել.
Արդյոք աշխարհի թագավորների՞ն,
Որոնք մեռցնելու, քան թե կյանք տալու հնարքներ են միշտ մտածում միայն,–
Այլ քե՜զ դիմեցի, բարերա՛ր Աստված, օրհնյալ ի բարձունս,
Որ կենդանի ես և կենդանություն կտաս բոլորին.
Եվ մահից հետո էլ անեղծապես կարող ես նորոգել:

Բ

Եթե քեզանից փախչենք, դու մեր ետևից կվազես.
Եթե տկարանանք, կզորացնես.
Եթե շեղվենք, դու մեզ շիտակ շավիղի վրա կհանես.
Եթե պատկառենք, կքաջալերես.
Եթե հիվանդանանք հոգով ու մարմնով, կբժշկես,
Եթե գարշանանք մեղքերով, կմաքրես.
Եթե ստենք, քո ճշմարտութեամբ դու մեզ կուղղես.
Եթե գլորվենք անդունդներ անտակ, երկինքը ցույց կտաս մեզ.
Եթե մենք չուզենք մեր կամքից դառնալ, դու կդարձնես.
Եթե մեղանչենք, կողբաս, եթե արդարանանք, կժպտես.
Եթե օտարանանք, կսգաս, եթե մոտենանք, կտոնես.
Եթե տանք, կընդունես, եթե դանդաղենք, կհամբերես.
Եթե մենք ապերախտ լինենք, դու առատապես կշնորհես.
Եթե թուլանանք, կտրտմես, եթե արիանանք, կխնդաս:

Գ

Հարյուրերկուերորդ սաղմոսն օրհնաբան և հրաշագեղ սփոփում է սիրտն իմ վհատյալի.
Եվ ավետում է ինձ կյանքի մեծ հույս, որպես հավաստիք անձիս փրկության.
Հաղթահարում է դևերին բոլոր և բանսարկուին մատնում վարանքի,
Ինչպես տերունի խաչի նշանը պանծալի, բարեբախտ և հրաշափառ,
Անխոնարհելի բարձրությամբ լուսո և անպարտելի զորությամբ վերնույն
Ախոյան է նա կանգնել անհողդողդ անշարժելի հավերժ-հավիտյան
Ընդդեմ բռնության անբարեբարո Բելիարի:
Նա ունի իր մեջ գիտուն, հետամուտ մտքերի համար հոգեշահ գանձեր,
Որոնք բերում են մահվան՝ պարտություն, մեղքերին՝ լուծում,
Կրկնակի հույսեր՝ ա՛յս և անվախճան կյանքերի
համար, Եվ արդարներին՝ անեղծանելի նորոգման խոստում,
Բարեհրավեր և կենդանատու կանոններ՝ գրված Աստուծո Հոգով:
Եվ ոչ միայն այդ, այլ բոլոր երգերն էլ սաղմոսների՝
Մի-մի կտակ են մարդկության համար կենդանագրված,
Որոնք, արդարև, մաքուր սրտերին են տեսանելի:

Դ

Նախկին օրենքը, որ նոր օրենքի օրինակն էր թույլ145Եբր. Է. Ը. Ժ. գլուխները և Բ. Կորնթ. Դ. 7-9,
Որպես առաջին անգամ տեղ հասնող մեծ ավետագիր կյանքի կործանման՝
Երկնակրոն, վերնակենցաղ և մի՜շտ անճառելի կյանքի ավետիս
Ու վստահություն էր պարունակում, Եվ սակայն գրվածքն այդ
Ջնջելի էր և նրա օրինակն՝ այլայլելի.
Հուսահատ հանցավորներին դատապարտելու պաշտոն ուներ նա,
Երկրային մի կտակ էր այն խափանելի և տկար միջնորդ հաշտարարության,
Եվ որով՝ խոսքերն աղոթողների անկատար էին:
Այդ մասին ստույգ վկայում է փրկությունը
Մանասեի՝ Նրա այնքան շատ և անբուժելի վերքերից հետո.
Նա, որ արդարների արյունով լցրեց մեծ թագավորին նվիրված
Հրաշանուն քաղաքն հայրենի, ըստ մարգարեագիր անսուտ պատմության146Դ. Թագ. ԺԱ. Երեմ. ԺԹ. 4-5:
Նա, որ տեսանողներից մեծին իսկ՝ բազմերախտ պաշտպան իր դաստիարակին,
Նախնակերտ հարկի տեսչին սղոցեց մահվան մեքենայով,
Եվ մարմինն երկու կտոր անելով՝ մաշեց դժնդակ չարչարանքներով,
Ապստամբության խորհրդով կտրած փրկանակն հույսի:
Դրա հետ մի այլ չարություն էլ նա գործեց մոլեգին.
Ընդդեմ բարձրյալի հանդգնեց մղել նա քրեական մի աստվածամարտ,
Քանզի չամաչեց երբեք՝ Արարչի պատիվն ու անունը յուրաբնակ խորանից մերժել,
Եվ հալածելով Աստուծո Հոգին՝ ինքը Բելիարի հետ համաձայնեց:
Քանզի նույն այդ տաճարը տիրական՝ Արարչի խնկարկությանը սահմանված,
Երկրային հռչակավոր հանդիսատեղին, ազգերին սարսափ ազդող սրբավայրը,
Որտեղ տեսիլներն հրեշտակային և աստվածային հրամաններն հաղթող՝
Լուսավոր, պայծառ հայտնությամբ էին ծանուցվում,
Այդտեղ, այդ երկնանման, սքանչելատես վայրը ահազդու քարուքանդ արավ
Եվ քառադիմակ ու նախանձարկու Քևան անունով մի կուռքի համար147Ս. Գրքի եբրայական բնագրում Քիուն կամ Քիոն է կոչվում այս աստվածը (Ամվս. Ե. 26), որը յոթանասնիցը թարգմանում է՝ Ռեբան և որը, ըստ ասորաց, արաբացոց և պարսից՝ նույն ինքը Երևակ աստղի կուռքն է: Քառադեմ է կոչվում նա, որովհետև ըստ Եվսեբիոսի՝ չորս աչք ուներ, կամ, ըստ այլոց՝ չորեքկողմյան խարսխի վրա էր դրված:
Նա հույժ գարշելի պաշտոնատեղի ու դիվաճենճեր զոհարան դարձրեց:
Զրկելով երկնավոր թագավորին իր կյանքից արքայական,
Ամենահարուստին իր ստացվածքներից թափուր թողնելով,
Եվ տանուտերին արած անհանգիստ ու տատանյալ թափառական՝
Բեեղզեբուղի148Ակկարոնի Ճանճիկ աստվածն է: ձեղունը նկարազարդեց և ահեղ անունը վտարեց նրանից.
Գերի վարելով գովյալի ավանդը, ողբալի կերպով նվազեցրեց ողորմածի մասը.
Լույսի սրահը ապարանք շինեց փոքր աղվեսի համար
Եվ ամեն ինչ ունեցողին ոչ իսկ մի տաղավար թողեց՝ իր գլուխը դնելու.
Հզորի ցանկապատը քանդելով՝
Արյամբ սրսկված սեղանն այն մեծախորհուրդ
Հատկացրեց բախտագուշակության ու հմայությունների:
Լայն ճանապարհներ բացեց բազմաթիվ՝ գայթակղումների համար,
Դառնալով ինքը կորստյան հովիվ սատակման հոտին
Եվ մոլորության բուռն վարդապետ.
Եվ այդ բոլորը նա արավ, գիտենալով հանդերձ կրոնի օրենքները ողջ
Եվ ունենալով Դավթին նմանակից հայր՝ մեծ Եզեկիան:

Ե

Այսպես, նա այնքան չարիքներ գործեց, որ մինչև անգամ պատիվն Աստուծո,
Որն արքայական փառք ընծայեց նրան, հայհոյեց ու թշնամանեց,
Եվ սրախողխող սպանեց բազում աղոթողների:
Եղավ նա ընտանի դավաճան, մերձավոր վատնիչ,
Հարազատ սատակիչ, մեղսակից սպանող:
Չէր կարող դառնալ նա Աստծուն կրկին, զի ուրացել էր նրան.
Չէր կարող հիշել Աբրահամին, զի խորթացել էր նրանից.
Չէր կարող Իսահակով աղոթել, զի նզովված էր նրանից.
Չէր կարող Իսրայելով պարծենալ, զի տարագիր էր այդ մեծախորհուրդ կոչման շնորհից.
Չէր կարող դավթյան երգը երգել, զի կշտամբիչն էր նրա.
Չէր կարող մոտենալ քավարանին, զի պղծել էր այն.
Չէր կարող ապավինել աստվածագիծ տապանակին,
Զի այն գարշելի ձուլածոյի հետ էր փոխանակել.
Չէր կարող Մովսեսին դիմել, զի անքավելի էին
իր մեղքերը նրա հանդեպ.
Չէր կարող աղաչել Ահարոնին, զի հանցապարտ էր նրա առջև:
Չէր կարող դիմել մարգարեների խմբին մերձավոր, զի նրանց սպանողն էր նա:
Սակայն և այնպես նրա մեղքերին քավություն եղավ
Եվ արքունի իշխանությամբ դարձյալ պարգևատրվեց,
Որպեսզի քեզ համար, ո՜վ բարերար,
Սերնդեսերունդ և դարե ի դար գովեստներ անճառ և անլռելի ավելացնես դու,
Եվ դարպասն հույսի՝ մտնելու համար միշտ անփակ պահես,
Ի փառս քո բարձրության և ի փրկություն դատապարտյալիս,
Ո՛վ անմահական պարգևների տվիչ Քրիստոս, Գովյա՜լդ հավիտյան. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա

Մի՞թե երկրածին ամենապատիր
Անցավոր մեկին պաղատեցի ես,
Որ աղաղակն իմ հնչի ընդունայն.
Կամ բանականի՞ մի մահկանացու,
Որ իմ փրկության հույսը լինի սին.
Կամ թե եղծական մի ադամորդո՞ւ,
Որը ո՛չ միայն տկար է խոսքով, այլև՛ զորությամբ.
Ինչ-որ երկրավոր գահակալների՞ աղերս ուղղեցի,
Որոնց հետ նաև անցողիկ լինեն բարիքներն իրենց.
Հարազատ եղբո՞ր, որն ինքն է կարոտ
Փնտրելու անդորր սեփական անձին.
Հո՞րն իմ երկրավոր, որ հասած կյանքի արևամուտին՝
Անկարող լինի հոգատարության,
Թե՞ ծնող մորս, որն արդեն զրկված կենդանությունից՝
Կորցրած լինի գորովանք ու գութ.
Կամ թե աշխարհիս թագավորների՞ն,
Որոնք ճարտար են միմիայն մահվան ու սպանության
Արվեստների մեջ, ոչ թե կյանք տալու։
Այլ քեզ, միայն քեզ, բարերար Աստվա՜ծ,
օրհնյալ երկնավոր,
Որ կենդանի ես, կենդանություն ես տալիս բոլորին,
Այլև կարող ես վախճանից հետո անգամ լիովին
Ու անեղծորեն վերանորոգել։

Բ
Եթե փախչելու լինենք քեզանից, կհետևես մեզ.
Կզորացնես, եթե թուլանանք.
Եթե խոտորվենք, կհանես դարձյալ հարթ ճանապարհի.
Եթե ամաչենք, կքաջալերես.
Կբուժես, եթե ախտացած լինենք մարմնով ու հոգով.
Կմաքրես, եթե մեղքով գարշանանք.
Թե ստենք, կուղղես ճշմարտությամբ քո.
Եթե կործանված՝ խորասույզ լինենք
Անդունդներն անտակ, երկինք ցույց կտաս,
Եթե չուզենանք մեր կամքից դառնալ, ինքդ կդարձնես.
Եթե մեղանչենք, դառնորեն կողբաս.
Կժպտաս, եթե մենք արդարանանք.
Կսգաս, եթե օտարանանք քեզ.
Տոն կկատարես, եթե մերձենանք.
Թե տանք, կընդունես, եթե հապաղենք,
կհամբերես լուռ.
Եթե ուրանանք, կառատացնես շնորհները քո.
Կտրտմես, եթե լքված թուլանանք.
Կցնծաս, եթե արիանանք մենք։

Գ
Ինչպե՜ս է հարյուրևերկուերորդ
Սաղմոսն, օրհնաբան ու հրաշագեղ,
Սփոփում սիրտը հուսահատյալիս,
Ավետելով ինձ կյանքի մեծ հույսեր՝
Որպես հավաստիք անձիս փրկության։
Հաղթական է նա ընդդեմ դևերի
Եվ բանսարկուի համար ահազդու.
Ինչպես նշանը տերունի խաչի,
Պանծալի է այն, բարեբաստիկ ու սքանչելափառ՝
Աշխարհատարած բարձրությամբ լուսո
Եվ երկնավորի անպարտ զորությամբ.
Հավիտենական ախոյան է մի,
Կանգնած անվկանդ, անհաղթ, անհողդողդ՝
Ընդդեմ բռնության անբարեբարո նենգ Բելիարի.
Բովանդակում է իր մեջ՝ ըմբռնող
Մտքերի համար հոգեշահ գանձեր,
Որ ընծայում են՝ մահվան պարտություն,
մեղքերի լուծում,
Կրկնակի հույսեր՝ զույգ աշխարհների՝
այս ու անվախճան,
Եվ արդարներին՝ անեղծանելի նորոգման խոստում,
Բարեհրավեր ա կենսապարգև
Կանոններ, գրված Աստծո հոգով։
Բոլոր երգերն էլ սաղմոսարանի
Մի-մի կտակ են մարդկության համար
կենդանագրված,
Որ, սակայն, միայն տեսանելի են մաքուր սրտերին։

Դ
Նախկին օրենքը, որ նորի տկար
օրինակն էր լոկ,
Մի նախաշավիղ մեծ ավետագիր մահվան կործանման,
Պարունակում էր իր մեջ երկնավարք
Ու վերնակենցաղ կյանքի ավետիս ու վստահություն.
Սակայն իբրև գիրք ջնջելի էր այն,
Իբրև օրինակ՝ վերափոխելի.
Հանցավորությամբ հուսահատներին
Դատապարտելն էր պաշտոնը նրա.
Մի թույլ միջնորդ էր հաշտարարության,
Խափանելի մի կտակ երկրային։
Այդ է վկայում և փրկությունը գոռ Մանասեի՝
Ծանր, անքավելի այնքա՜ն հանցանքներ
գործելուց հետո,
Այն Մանասեի, որն արդարների արյամբ հեղեղեց
Մեծ թագավորին նվիրված չքնաղ քաղաքն հայրենի,
Ըստ մարգարեի անսուտ պատմության,
Որ տեսնողներից մեծագույնին իսկ,
Տեսչին, պաշտպանին հայրական իր տան,
Իր ազգականին, իր իսկ ուսուցչին
Ու դաստիարակին բազմերախտավոր
Մահվան գործիքով սղոցեց միջից երկու մասերի.
Դժնի չարչրկմամբ խոշտանգեց անլուր,
Կորցնելով, իբրև ապստամբամիտ, փրկանակն հույսի։
Սրա հետ նաև մի այլ մոլագար
չարություն գործեց.
Հանդգնեց մղել ընդդեմ բարձրյալի դժնի վերնամարտ.
Չամաչեց երբեք արտաքսել անունն ու
փառքն արարչի.
Եվ հալածելով հոգին Աստծո
Իր բնակության խորանից անճառ՝
Իրեն նվիրեց սկզբնաչարի պիղծ դավանանքին։
Այն նույն տաճարը, որ սահմանված էր
Բարձրյալ արարչի խնկարկման համար,
Համայն աշխարհում հռչակավոր այդ հանդիսատեղին,
Օտար ցեղերի համար ահազդու սրբավայրը այդ, ՚
Որտեղ տեսիլներն հրեշտակային
Եվ ամենահաղթ պատգամներն Աստծո
Ճաճանչում էին՝ ազդարարվելով պայծառ
հայտնությամբ,–
Երկնանման վայրն այղ, վսեմափառ, սքանչելատես,
Քեվան անունով ինչ-որ նախանձոտ
Ու քառադիմակ մի կուռքի համար
Ավերակ, անշեն, գարշ ու աղծապիղծ աղոթատեղի
Ու դիվաճենճեր զոհարան դարձրեց։
Երկնավոր տիրոջ զրկելով կայքից
իր արքայական,
Ամենընչեղին իր ունեցվածքից թափուր թողնելով,
Բուն տնատերին արած անհանգիստ
ու աստանդական՝
Բեհեղզեբուղին ձեղուն հարդարեց
Վտարանդելով անունն ահեղի,
Ավանդն օրհնյալի գերի վարելով,
Մասն ողորմածի նվազեցրեց ողբալիորեն.
Լույսի սրահը փոքր աղվեսի ապարանք դարձրեց,
Իսկ նրան, որ տերն էր ամենայնի,
Մի տաղավար իսկ չթողեց գլուխ դնելու համար,
Քանդեց, խորտակեց պատվարն հզորի
Եվ մեծախորհուրդ արյամբ սրսկված սեղանն ընծայեց
Բախտագուշակման ու հմայության։
Լայնորեն բացեց ճամփաներ՝ ամեն
Գայթակղության ու ախտի համար՝
Ինքը դառնալով սատակման հոտի կերստյան հովիվ
Եվ մոլորության դժնի վարդապետ,
Այն էլ կրոնի սուրբ օրենքների գիտությամբ հանդերձ,
Հայր ունենալով Դավթի հանգունակ մեծ Եզեկիային։

Ե
Այնքան դաժան ու չարահնար էր
ոճիրների մեջ,
Որ նույնիսկ իրեն արքայական փառք շնորհող Աստծո
Պատիվն անարգեց, լուտեց, հայհոյեց
Եվ սրախողխող սպանեց բազում աղոթողների՝
Որպես առտնին նենգող դավաճան,
Մերձավոր վատնիչ, սպանող ընկեր,
Չարամահության մատնող հարազատ։
Չէր կարող դառնալ այլես Աստծուն,
Զի ուրացել ու դրժել էր նրան.
Չէր կարող հիշել և Աբրահամին,
Զի խորթացել էր նրանից արդեն.
Իսահակով չէր կարող աղոթել,
Զի նզովված էր նաև նրանից.
Իսրայելով չէր կարող պարծենալ,
Քանզի մերժված էր այդ մեծախորհուրդ
Անվամբ կոչվելու շնորհից իսպառ.
Չէր կարող երգել երգերը Դավթի,
Քանզի եղել էր նրան անարգող.
Քավարանին չէր կարող մերձենալ, զի պղծել էր այն.
Չէր կարող հուսալ և աստվածագործ
սուրբ տապանակին,
Զի փոխարկել էր այն զազրաթորմի ձուլածոյի հետ.
Չէր կարող ձայնել նաև Մովսեսին,
Քանզի նրա դեմ մեղանչել էր ծանր ու անքավելի.
Ահարոնին չէր կարող աղերսել,
Զի հանցապարտ էր և նրա առաջ.
Չէր կարող դիմել մարգարեների մերձավոր խմբին,
Քանզի եղել էր նրանց սպանող։
Եվ այդուհանդերձ նրա մեղքերին
եղավ քավություն,
Ու նա վերստին շնորհատրվեց թագավորությամբ,
Որպեսզի, գթա՜ծ, բազմապատկես քեզ
Գովեստներ անճառ ու անլռելի
Սերնդե-սերունդ անվերջ, դարեդար
Եվ դարբասն հույսի՝ մտնելու համար
միշտ անփակ պահես՝
Ի փառս բարձրյալիդ և ի փրկություն
դատապարտյալիս.
Ո՜վ անմահության շնորհապարգև Հիսուս Քրիստոս.
Գովաբանյալդ հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Աւրհնեալ տիրաբար ի քումդ էութեան,
Անսահմանելի եւ անփոխադրելի, իսկապէս բարի, պաշտաւն խնկելի
Եւ երջանկութիւն խոստովանելի ամենայն երկրի,
Երկայն յուսոյ ամենապատրաստ տեսութիւն, գթած, ողորմած,
Որ ոչ պահես ոխս բազմութեան ամաց մեղանաց` քթթել մի ական,
Որ հրաշաւորս, զարմանալիս, գեր քան զամենայն ազինս նախնեացն,
Անսահման առաւելութեամբ կրկին ընդ միոյ հաճեցար հեղուլ
Զողորմութեան վերնահոս վտակս ամենախնկաւորս`
Ի շնորհաբաշխութեանս նորումս:
Եւ զանդուստ զմուտս լուսարանի պատուհանին անձկութեան
Նշողիցն աղաւտականաց չափով գիտութեանցն, ըստ Սողոմոնի,
Եւ իւր իսկ նմին եւ ինձ ընդ նորին
Բացեր, ընդարձակեցեր թշուառացելումս զառագաստն անջրպետարան
Ելիցն ողորմութեան ձրի պարգեւացն աստուածականաց:
Զոր ընդ մէջ իմն մասնաւորաւք աւետաւոր յիշատակաց
Եւ ի հնումն զայսր տպաւորութիւն աւրինակաւ նկարագրեր`
ԶþԴարձարուքն առ իս, եւ ես դառնամ առ ձեզ,
Եւ` Յորժամ դարձցիս եւ հառաչեսցես, յայնժամ կեցցես:

Բ
Նա զի եւ զաղջամղջին սեւութիւն գունոյն
Փոխարկել ի ձեան պայծառութիւն,
Եւ զարանցն արեամբ ներկելոցն`
Յեղանակել ի պատահումն գեղման,
Ըստ Եսայեայ եւ Զաքարիայ,
Եւ ի մէջ բարկութեանն` դարձեալ զոյգ զողորմութիւն,
Քանզի անապատանալ քաղաքացն Իսրայելի եւ դարձեալ բնակիլ,
Եւ ճանապարհացն ամայի լինել ի չգոյէ մարդկան եւ անդրէն հետեւիլ,
Եւ լքանիլ ի սովոյն ոգւով եւ դարձեալ զաւրանալ ձեռամբ,
Եւ գնալ Աստուծոյ ի տեղի իւր զայրացմամբ եւ դառնալ ողորմութեամբ,
Ըստ ներողութեան` զելսն եւ ի մէջ սաստիցն սպառնալեացն` կրկին պաշտպանութիւն,
Եւ ի սրտին խռովութեան` յուզումն խնամոց գթութեան:

Գ
Այս մարգարէիցն ձայն խնկելի,
Որ զաւրհնեալդ քո գալստեան
Զազատարարդ հրաման կանխաւ ազդէին,
Եւ զոր չէ բանիւ նիւթեղէն լեզուի
Ընդ թիւ արկանել վասն անբաւութեան,
Փոքունք են եւ նուազունք
Աւրինակք եւ նմանութիւնք հինք եւ ժամանակաւորք
Առ աւետեացդ քո յայտնութիւն
Եւ խաչիդ փրկագործութիւն:
Որ յամենայն վայրի կառուցեր
Զխորանն վկայութեան արեան քո ուխտի,
Որ մեծաբարբառ միշտ աղաղակէ,
Քան զդատակնիք մահուն Հաբելի,
Զյաղթանակ բարեաց քումդ հանդիսի,
Կեանս կրկինս եւ անմահականս`
Շնորհաց, մկրտութեան, յարութեան, նորոգութեան`
Առ քեզ ընտանութեան, ընդ Հոգւոյդ Սրբոյ միութեան,
Քաւութեան, ազատութեան, լուսաւորութեան,
Մշտնջենաւոր մաքրութեան, իսկապէս երանութեան,
Ընդ վերնայնոցն կցորդութեան, անկապուտ փառաց,
Ի շրթունս մեր ձայնիւ բարձրելոյն
Հաշտեցուցիչ բանից աղաչանք:
Եւ զոր ահաւորն է ասել, կարգեմ աստանաւր,
Յիշատակ եդեալ մեծիդ երախտեաց`
Աստուած իսկ լինել ընտրութեամբ շնորհին
Եւ ընդ հաստողիդ միանալ` տէրունի մարմնոյդ ճաշակմամբ
Եւ ընդ լուսոյդ կենաց խառնութեամբ,
Զոր կատարումն երջանիկ խոստման,
Ըստ Պաւղոսի բանին, ոչ ունէր Աւրէնն:
Այլ դու, փրկութիւն, եկիր հայրենիդ քո հարստութեամբ,
Արարեր եւ կատարեցեր զյուսոյն յերկարաձգութիւն,
Որ առ քեզ պահեալ անհամառաւտելի, քաւիչ ամենայնի:
Եւ քեզ փա~ռք ընդ Հաւր քում,
Ի գովեստ բարեբանութեան Հոգւոյդ քո Սրբոյ
Յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյա՜լ տիրապես էությանդ մեջ,
Անսահմանելի, անփոփոխելի, իսկապես բարի,
Պաշտում խնկելի և երջանկություն խոստովանելի ամենայն երկրի,
Հարատև հույսի ամենապատրաստ դու հայտնություն,
Գթած, ողորմած, որ չես պահում ոխ մի ակնթարթ իսկ Ընդդեմ բազմամյա մեղանչումների:
Անսահման առավելությամբ և հրաշապես զարմանալի,
Ավելի, քան թե երբևէ բոլոր նախահայրերին,
Դու քո երկնահոս և բարեբանյալ վտակները ողորմության
Նոր շնորհաբաշխությամբ՝ մեկի տեղ կրկնակի հաճեցիր հեղել:
Երբեմնի անձուկ լուսամուտը149Ակնարկություն՝ տաճարի երկու փոքրիկ պատուհաններից մտնող զույգ լույսի, որը խորհրդաբար հասկանում է իբր հին տնօրենության մեջ ծագած նոր շնորհների լույսը: այն, որտեղից հազիվ, ըստ Սողոմոնի,
Չափավոր գիտությունների աղոտ նշույլներն էին թափանցում,
Դու, ինչպես նրա, այնպես նաև ինձ՝ թշվառիս համար բացիր ընդարձակ,
Առագաստն այն անջրպետող, որ արգելում էր
Մուտքն աստվածային ողորմության ձրի պարգևների:
Անցյալում՝ ավետավոր հիշատակումների հետ
Պատկերավոր օրինակներով ասացիր դու մեզ.
«Դարձեք դուք ինձ, և ես ձեզ պիտի դառնամ»150Եսայի Լ. 15, Զաք. Ա. 3, Մաղաք. Գ. 7,
Կամ՝ «Երբ կդառնաս ու կհառաչես, այնժամ դու կապրես».
Եվ կամ թե՝ «Աղջամուղջի սևությունը դու կփոխարկես ձյան պայծառության,
Եվ արյամբ ներկված մարդկանց դու կդարձնես գեղմի պես մաքուր ըստ Եսայու և Զաքարիայի,
Թե՝ բարկությանդ մեջ ողորմությունդ էլ ես մտաբերում.
Թե՝ Իսրայելի քաղաքները անապատանան պիտի
Եվ ապա դարձյալ դառնան բնակելի.
Թե՝ ճանապարհները պիտի ամայանան առ ի չգոյե մարդկանց.
Եվ ապա դարձյալ դառնան բանուկ.
Թե՝ պիտի թուլանան ոգու սովով և քո ձեռքով դարձյալ զորանան.
Թե՝ Աստված զայրագին իր տեղը պիտի գնա Եվ պիտի դառնա դարձյալ ողորմությամբ. Կթողնի նա մեզ՝ բայց և՛ կների
Կսաստի թեև ու կսպառնա, բայց և կրկին կպաշտպանի.
Եվ մինչ խռովահույզ է սիրտը նրա՝ կշարժվի գութն իր խնամքների:

Բ

Մարգարեների խոսքերն այս խնկելի,
Որոնք քո օրհնյալ գալստյան հրամանն էին ազդարարում առաջուց.
Եվ որ հնար չէ նյութեղեն լեզվով բոլորը թվել, քանզի անբավ են,
Օրինակներ են, նմանություններ նվազ, փոքր ու հին, ժամանակավոր՝
Քո ավետավոր հայտնության և խաչիդ փրկագործության համեմատությամբ:
Դու ամենուրեք կառուցեցիր խորաններ՝ քո արյան ուխտի վկայության,
Որոնք մեծաբարբառ աղաղակում են միշտ՝
Աբելի մահվան դատակնիքից ավելի բարձրաձայն հռչակելով,
Հաղթանակը բարի պատերազմիդ
Հանուն երկրորդ և անմահ կյանքի շնորհների՝
Մկրտության, հարության, նորոգության,
Ընտանության քեզ հետ և քո Սուրբ Հոգու
միավորության, Քավության, ազատության, լուսավորության,
Մշտնջենավոր մաքրության և ճշմարիտ երանության,
Վերնայինների հետ կցորդության, անկապուտ փառքի,
Եվ մեր շուրթերի` բարձրյալին ուղղած աղաչողական հաշտարար խոսքի:
Եվ այն, ինչ ասելն իսկ ահավոր է,
Գրում եմ այստեղ ես ի հիշատակ մեծ երախտիքիդ.
Կարող ենք լինել մենք աստված նույնիսկ՝ շնորհներով ընտիր
Եվ ստեղծողիդ հետ միանալ՝
Տերունի մարմինդ ճաշակելով և խառնվելով կենաց լույսիդ հետ,
Մինչ ըստ Պողոսի՝ չուներ հին օրենքն այսպես կատարյալ երջանիկ խոստում:
Իսկ դու, փրկությո՜ւն, քավիչ բոլորի, եկար հայրենի քո հարստությամբ
Եվ մեր հույսն առ քեզ անկրճատելի՝ արիր հարատև կատարելապես:
Փա՜ռք, քեզ Հորդ հետ՝ ի գովք Սուրբ Հոգուդ բարեբանության,
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Օրհնյա՜լ տիրաբար էությանդ մեջ
Անսահմանելի, անփոփոխելի բարի իսկությամբ,
Համայն աշխարհի պաշտում խնկելի,
Խոստովանելի ակն երջանկության,
Երկար փայփայված հույսի ժամանում
ամենապատրաստ,
Գթած, ողորմած, որ ոխ չես պահում մի ակնթարթ իսկ
Ընդդեմ բազմամյա ու բազմակուտակ մեղքերի անգամ։
Անսահմանորեն ավելի առատ,
Քան նախնիների սերունդներին ողջ,
Շնորհաբաշխմամբ նոր լուսանորոգ՝
Մեկի փոխարեն կրկնակին դու մեզ հաճեցիր հեղել
Զարմանահրաշ, անճառ վերնահոս
Վտակներն օրհնյալ քո ողորմության։
Երբեմնի տմույն լուսամուտն անձուկ,
Որով չափավոր գիտությունների
Նշույլներն էին, աղոտ ու նսեմ,
Ըստ Սողոմոնի, հազիվ թափանցում,
Դու, ինչպես նրա, այնպես նաև ինձ՝
Թշվառիս համար, բացիր լայնորեն՝
Հանելով պատվարն արգելափակող
Ելքն աստվածային քո ողորմության ձիր-պարգևների.
Որոնք թեպետև մասնակի, սակայն
Ավետապատում օրինակներով
Պատկերել էիր կանխավ անցյալում՝
Ասելով ձայնով մարգարեների.
«Դարձե՛ք ինձ, և ես կդառնամ առ ձեզ».
«Երբ դառնաս հեծես, կապրես դու այնժամ».
Աղջամուղջային գույնը սևաթույր
Կփոխարինես ձյան պայծառության
Եվ արյամբ ներկված մարդկանց կդարձնես
գեղմի պես մաքուր.
Ըստ Զաքարիայի ու Երեմիայի,
Բարկության մեջ իսկ ողորմությունդ կհիշես դարձյալ.
Իսրայելի ողջ քաղաքները նախ կանապատանան,
Եվ բնակելի կդառնան նորեն.
Ճանապարհները մարդ չլինելուց թափուր կմնան,
Ապա վերստին կդառնան բանուկ.
Հոգեկան սովից մարդիկ կլքվեն
Ու կզորանան դարձյալ քո ձեռքով,
Աստված զայրացած կգնա տեղն իր,
Բայց ողորմությամբ կվերադառնա,
Ներելով՝ նորից ելք ցույց կտա մեզ.
Թեև կսաստի ու խիստ կսպառնա,
Սակայն վերստին պաշտպան կկանգնի.
Սրտի խռովման պահերին անգամ
Կշարժվի գթով իր խնամարկու։

Բ
Խնկյալ խոսքերն այս մարգարեների,
Որ կանխապես քո օրհնյալ գալստյան
Ամենափրկիչ հրամանն էին մեզ ազդարարում,
Հնարավոր չէ նյութեղեն լեզվով
Մեկ առ մեկ պատմել, քանզի անբավ են,
Բայց, այդուհանդերձ, դրանք մինչևիսկ
Օրինակներ են միայն աննշան,
Ուրվապատկերներ, փոքր, նվազ, հին, ժամանակավոր,
Քո ավետաբեր հայտնության, խաչիդ
Փրկագործության համեմատությամբ։
Վեր խոյացրիր դու ամենուրեք
Խորաններ բազում մարտիրոսական քո արյան ուխտի,
Որ մեծաբարբառ միշտ աղաղակեն
Ավելի բարձր, քան դատակնիքն Աբելի մահվան,
Բարեգործությանդ հաղթահանդեսներն ազդարարելով՝
Շնորհմամբ երկրորդ ու անմահ կյանքի,
Մկրտությամբ ու վերանորոգմամբ,
Հարությամբ, քեզ հետ ընտանեցումով,
Քավմամբ, միությամբ քո սուրբ Հոգու հետ,
Ազատությամբ ու լուսավորությամբ,
Երանությամբ ու մաքրագործությամբ մշտնջենավոր,
Վերնայինների հետ հաղորդությամբ,
Փառքով անկապուտ,
Մեր շրթունքներով բարձրյալին ուղղված
Աղաչական ու հաշտարար խոսքով։
Եվ այն, ինչ ասելն իսկ ահավոր է,
Գրում եմ այստեղ որպես հիշատակ մեծ երախտիքիդ.
Կարող ենք նույնիսկ մենք աստված լինել
Շնորհներով ու ձիրքերով ընտիր
Ու միավորվել ստեղծողիդ հետ՝
Տերունական քո մարմնի ճաշակմամբ
Եվ միաձուլմամբ քո կենաց լույսին.
Մինչդեռ, Պողոսի խոսքի համաձայն,
Նախկին օրենքը չուներ այսպիսի
Կատարելության երջանիկ խոստում։
Բայց դու, փրկությո՜ւն,
Եկար հայրենի քո հարստությամբ
Եվ մեր աննվազ, երկար փայփայած
Հույսերն, ուղղված քեզ, քավի՜չ բոլորի,
Իրագործեցիր կատարելապես։
Փա՜ռք քեզ հորդ հետ՝ ի գովք սուրբ Հոգուդ
բարերարության,
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Տէր, տէր զաւրութեանց, բոլորից գոյից թագաւոր,
Աւրհնաբանեալ ողորմութիւն, Աստուած ամենեցուն,
Որ յաղթես սահմանի լայնատարած ընդարձակութեան,
Ամենայն անբաւութեանց դու ես որքանութիւն,
Մինչ զի կարծրն քեզ հոսանուտ է, եւ լոյծն քեզ պնդակազմ,
Եւ չիք քո իր անհնարաւորական, յաղթող զաւրութիւն ահեղ,
Հուրն ցաւղ իմն է զովական, եւ անձրեւն` բոց կիզանողական:
Զքարն բաւես ցուցանել կերպարան ազդման,
Եւ զբանականն դնես անխաւս եւ անշունչ արձան,
Զպարտաւորն ողոքեալ պատուական առնես,
Եւ զկարծեցեալն մաքուր` իրաւամբք քննեալ դատիս,
Զմատուցեալն ի մահ` բերկրութեամբ բարեաց արձակես,
Եւ զամաչեցեալն` զուարթ տեսութեամբ աւծեալ դարձուցանես,
Կանգնես զմատնեալն խաղբից գլորման
Եւ զսասանեալն` ի վստահութիւն վիմին հաստատես,
Զախտացեալն բազմահառաչ` երջանիկ կարգես,
Եւ զյառաջատեալն դարձեալ անդրէն յետս նահանջես:
Եւ յորժամ սպառին առ ի մէնջ բարիքն,
Զառաւել զարմանալիսն յայնժամ ներգործես,
Քանզի վասն քո գիտես թողուլ զմեղս եւ ջնջել զանաւրէնութիւնս,
Եւ քաւիչ լինել անիրաւութեանց եւ զմեղս մեր ոչ յիշատակել,
Ըստ Եսայեայ եւ Երեմիայ:

Բ
Այլ առ շնորհ նորոգ փրկութեանս
Բազմաւք գոհաբանութեամբ հետեւեալ`
Ի յաճախութիւն անբաւիցն
Լռեալ առ սմին իսկոյն կարկեցայ.
Քանզի կրկնեալ զլուսոյդ անսպառ բարիսդ
Որ ի քէն առ իմ յամառս թշուառութիւն,
Քոյին աղերսիւ առ քեզ մաղթեցից,
Յարմարեալ դարձեալ ի նիւթս բանիս`
Զտառ ողբերգութեան այսր մատենի
Լցից թախծութեամբք եւ հեծեծանաւք:
Այլ առեալ խառնեցից, ի տուողիդ հաճութիւն,
Ընդ ցաւոցն` զդեղն,
Ընդ վհատութեանն` զխրախոյսն,
Ընդ յուսահատութեանն` զյիշատակդ անուան հաստողիդ,
Ընդ տխրութեանն` զսփոփանսդ,
Ընդ իմումս դառնութեան` զքաղցրութիւն կենարարիդ,
Ընդ պատիժ աւրինին` զշնորհն,
Ընդ պարտս անիծիցն` զազատարար աւրհնութիւնդ,
Ընդ մարմնոյ մահուն` զամենայնիւ նորոգութիւնդ:

Գ
Հաւատամ հզաւրիդ բանի, ուստի վկայեմ,
Լուր լռութեան սրտիս, Տէր Յիսուս,
Որ հնչումն է առ քեզ մեծութեան ձայնի երկար գոչելոյ:
Որ մարմնակից եւ պատկերակից մեր եղեալ,
Եւ քահանայապետապէս անաւրինակդ զաւրինակին խորտակեալ զլուծ,
Ընդ զենման մահու անասնոցն, բարեբանեալ մարմնոյդ նուիրմամբ
Անմահապէս միշտ մատուցանիս եւ աննուազաբար քաւութիւն շնորհես
Ոչ սակաւամեղիցն միայն,
Այլ եւ որոց հատեալ է ակնկալութիւն առ ելս կենաց:
Զի ո՞րքան զաւրէ մարմնոց անդամոց առ մեղս կենդանութիւն,
Թէ եւ բիւրուց ամաց ունիցի յերկարաձգութիւն,
Յորժամ, Աստուածդ բոլորեցուն, վասն սորին կամաւ եւ յաւժարութեամբ
Զենումն ընկալեալ, մահու համբերես` բաշխեալ ի քաւութիւն:
Զի ոչ եթէ, մաքրութեանդ աղբիւր,
Պարտական գոս մահու յաւրըստաւրէ կատարիլն,
Այլ կամաւք քովք, Հոգւոյդ գործակցութեամբ,
Ի հաճութիւն Հաւր եւ ի մեր հաշտութիւն` ցանկ մատուցանիս:
Իսկ եթէ, ամենիցդ Աստուած անքնին,
Իմովս վասն իմ առ իմ փրկութիւն, ի դէմս իմ,
Իբր թէ ընդ քոյդ էութեան ես իցեմ
Մարմնով պարունակողիդ կցորդ միացեալ,
Եւ դու, բարերար, յաղագս իմ ի յիմս կերպի,
Փոխանակեալ ընդ իմում պարտեաց,
Եւ մահ ընկալեալ անպարտդ`
Զմահապարտիս վնասուց պատուհաս,
Եւ ի յիմ անուն յանցաւորապէս,
Որպէս թէ կամաւ ընդ քեզ ես կրիցեմ,
Բազումս մեռեալ` եւ մնաս կենդանի,
Ոչ ուրացողացն ձեռաւք, այլ դաւանողացն հաւատովք
Աստուածապէս նուիրեալ եւ ի մասունս անհատս բաշխեալ:

Դ
Ասէր ոմն ողոքաւոր` չաւատալեացն պաշտաւնատար,
Մեծ ինչ եւ անկշռելի առ սմին դատէր`
Անյարմարագիր անձին յուսադիր.
Հաւատամ զփառս եւ զերջանկութիւն,
Քան թէ մարտիրոսութեամբ իսկ,
Թող թէ ուղղութեամբ իմս թշուառութեան,
Յանցաւոր մարմնիս վախճան ընդունել:
Իսկ զանճառութիւն խորհրդոյս այսու դիտեցի.
Դաւանէր իսկոյն, որ զի եւ մաքրոցն անձինք
Առանց նուիրման այսր յիշատակի
Չեւ են իսկապէս կատարեալք իսպառ,
Եթէ ոչ ընդ այս հրաշակերտութիւն մեծութեան հոգւով խառնեսցին:
Ապա թէ` Մեղաւորիս մասին կրկին մատուցար բաժին,- ասելով`
Յուսայր, իբրեւ այն թէ` Ես ինքն եղեր ճշմարտիւ`
Գրաւեալ զիմս դաժանութիւն ընդ քում համեղութեան,
Պատարագեալ քոյինանիւթ զանգուածոյ նշխարաւդ կենաց լուսոյ:
Այսու ամենայնիւ, ի վերնատանն նախանուէր բարեշնորհութեան,
Անհնարաւոր ախտիցն ճարակ,
Զմարմին եւ զարիւն իւր բաշխեաց ի քաւութիւն,
Ի վեր կարծեցուցանէր,
Քան զնահատակի վկայեցելոյ արեամբ կատարմամբ:
Յուսոյս աւրինակ յարգաւորութեամբ գրել զիս ի փառս,
Այսմ փրկանաւք հաւատալի երեւեցուցանէր,
Քան թէ քաւելոյ եւ ողորմելոյ եւ շնորհելոյ,
Որչափ աստուածականիդ առ մարդ զաւրութիւն.
Եւ տիրական աստուածախառն մարմնոյն կամաւորական նուիրումն`
Առ անասնական սպանդին մատուցումն,
Եւ անմահն` առ մահկանացուս,
Լոյսն ահաւոր` առ ստուերայինս,
Յաւիտենականն, քան զանցաւորս,
Բարձրեալն, քան զերկրաւորս,
Անստեղծն, քան զեղականս,
Բարին իսկութեամբ, քան զթիւրեալս բնութեամբ,
Մանաւանդ զի իւր է կամելն եւ իւր` կենագործելն,
Աւրհնութեանն առիթ, քան զանիծիցս պատճառ:

Ե
Արդ, տուր խոցելոյս ի սիրտ եւ յոգի, աղաչեմ, գթած,
Զառ ի յերկնուստ ընծայեալ զդեղդ կենաց,
Մատիր քաղցրութեամբ առ ախտացեալս մեղաւք,
Քաւեա ի պարտեաց, ամենակատար բաւականութիւն:
Իսկ առ ի յինէն այս է ճշմարիտ եւ անխաբելի կերպարան բանի,
Որ զի հաստիչդ ամենից ի սուրբս բնակես,
Եւ ըստ տարազու սերմանն եւ հնձելն է իրաւացի,
Ըստ ճշմարիտ բանին Պաւղոսի,
Եւ աչացաւացն ի տապ արեւու ոչ է զաւրութիւն:
Այլ դու, բարերար, հաստիչ յոչէից,
Յարգես յաւէտ իսկապէս համայն եւ զդաւանելն զքեզ`
Բաւական առ կենդանութիւն,
Եւ ոչ ես ընդ սահմանաւ փակեալ աւրինի,
Այլ յաղթես, մանաւանդ թէ խզես զկապ կանոնի,
Եւ դու մնաս պայման աւետեաց
Համաւրէն յանցաւորաց տարակուսելոց:
Եւ քեզ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով,
Փա~ռք եւ իշխանութիւն յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա
Զորությունների՛ դու Տեր և թագավորբոլոր գոյությունների.
Օրհնաբանված ողորմություն և բոլորի Աստված,
Որ իշխում ես լայնատարած և ընդարձակ անսահմանության վրա,
Դու ես չափն ու քանակությունը բոլոր մեծությունների,
Մինչ այն աստիճան, որ կարծրը հեղուկ է քեզ մոտ և լույծը՝ պնդակազմ,
Անհնար ոչինչ չկա քեզ համար, ո՛վ դու 
հաղթական զորություն ահեղ.

Հուրը զովասուն ցող է քեզ համար և անձրևը՝ բոց կիզանողական:
Քարին կարող ես դու կյանք ներշնչել ու տալ կերպարանք,
Եվ բանականին դարձնել անխոս և անշունչ արձան:
Պատվի ես արժանացնում դու քեզ ողոքող մեղապարտին
Եվ կարծեցյալ մաքուրին՝ արդար քննությամբ դատապարտում:
Մահամերձին բարի բերկրությամբ արձակում ես դու,
Եվ ամոթահարին՝ օծությամբ դարձնում զվարթերես:
Ոտքի ես հանում թակարդի մեջ գլորվածին
Եվ սասանյալին ապահով վեմի վրա հաստատում:
Հիվանդին բազմահառաչ՝ երջանկացնում ես դու,
Առաջ գնացածին ետ դարձնում վերստին:
Եվ երբ սպառվում են բարիքները մեզ համար,
Այնժամ դու է՜լ ավելի զարմանասքանչ գործեր ես կատարում,
Քանզի դու գիտես ներել մեր մեղքերն ու անօրենությունները ջնջել.
Քավիչ լինել անիրավությունների և մեր մեղքերը չհիշել,
Ինչպես գրում են Եսային և Երեմիան:

Բ
Եվ քանզի այս նոր փրկության շնորհներին գոհաբանությամբ հետևելով
Եվ տեսնելով նրանց շատությունն անբավ, լռեցի իսկույն ու պապանձվեցի.
Ուստի և ահա՛ հիշելով դարձյալ լույսիդ անսպառ բարիքներն ամեն,
Որոնք քո կողմից պարգևված են ինձ՝ համառ թշվառիս,
Քո՛ աղերսով՝ քե՜զ պիտի պաղատեմ,
Իմ այս մատյանի խոսքերին դարձյալ համարեցնելով
Թախծությամբ լեցուն հեծեծագին բազմաթիվ տողեր:
Սակայն ի հաճույս տվողիդ պիտի առնեմ ու խառնեմ՝
Ցավերի հետ՝ դեղ,
Վհատության հետ՝ խրախույս,
Հուսահատության հետ՝ հիշատակն անվան հաստողիդ,
Տխրությանս հետ՝ սփոփանքը քո,
Դառնությանս հետ՝ քաղցրությունը կենարարիդ,
Օրենքի պատժի հետ՝ քո շնորհը,
Անիծապարտության հետ՝ օրհնությունդ ազատարար,
Մարմնի մահվան հետ՝ նորոգությունդ կատարյալ:

Գ
Հավատում ես ես հզորիդ խոսքին և հաստատում այն.
Լսի՛ր դու սրտիս լռությունը, Տե՜ր Հիսուս,
Որը դեպի քեզ մեծաձայն հնչումն է երկարագոչ:
Մարմնակից ու պատկերակից լինելով մեզ հետ,
Ինչպես անօրինակ քահանայապետ, օրինակի լուծը խորտակելով.
Անասունների տեղ մահվամբ զենված,
Բարեբանված մարմնիդ նվիրումով
Անմահապես մատուցվում ես միշտ և քավություն շնորհում աննվազորեն
Ոչ միայն սակավ մեղանչողներին, այլ նաև նրանց.
Որոնք փրկության ոչ մի հույս չունեն:
Կյանքը մեղքի մեջ մեր մարմնի համար ինչքա՞ն կարող է տևական լինել,
Եթե մինչև իսկ բյուր-բյուր տարիներ երկարաձգվի,
Երբ դու Աստվածդ զենումն հոժար կամքով հանձն առած,
Մահն համբերությամբ տարար՝ բաշխվելով ի քավություն մեզ:
Աղբյո՛ւրդ մաքրության, ոչ թե մահապարտ լինելով ես դու զոհվում օրեցօր.
Այլ որպեսզի մեզ հաշտեցնես Հորդ հետ՝ հաճեցնելով նրան,
Քո կամքով, Հոգուդ գործակցությամբ՝ մատուցվում ես միշտ:
Իսկ դու, բոլորի Աստվածդ անքնին, իմ պատկերով՝ ինձ՝
Փրկությանս համար, իմ անունից,
Որպես թե ես ինքս կցորդվելով՝ միացած լինեի
Նույն մարմնով պարունակված էությանդ հետ,
Ո՜վ բարերար, ինձ համար և իմ կերպարանքով,
Փոխ առնելով իմ պարտքերը և անպարտելիդ մահ ընդունելով
Մահապարտիս պատիժն ու պատուհասը
Որպես թե կամավոր կերպով քո փոխարեն ես կկրեմ,–
Բազմիցս մեռնելով՝ մնում ես դարձյալ կենդանի:
Ոչ թե ուրացողների ձեռքով, այլ հավատացողների հավատքով է,
Որ նվիրվում ես դու աստվածորեն ու բաշխվում անհատնում մասերով:

Դ
Ոմն աղոթավոր, կուռքերի մի պաշտոնատար
Այս մասին մի մեծ և անկշռելի դատողություն էր անում,
Հույս տալով իրեն անհարմարագիր խոսքով այսպիսի.
«Հավատում ես ես տիրանալ փառքի և երջանկության,
Երբ հասնի վախճանն անցավոր մարմնիս»:
Այդ նույն խորհրդի միջոցով, քան թե մարտիրոսությամբ,
Եվ կամ ուղղելով ընթացքս թշվառ:
Բայց նկատեցի, որ նա անճառությունն
այս խորհրդի դավանում էր այնպես,
Թե մաքուրներն իսկ, առանց նվիրման այս հիշատակին,
Թե գոնե հոգով խառնվելով այդ մեծ 
հրաշակերտության հետ՝
Չեն կարող իսկապես բոլորովին կատարյալ դառնալ:
Եվ ապա ասում էր նա հուսալով վստահապես՝
«Մեղավորիս համար դու կրկնապես մատուցվեցիր և եղար իմ եսը ճշմարտապես՝
Քո համեղության փոխարեն դառնությունն իմ առնելով,
Եվ քո իսկ մարմնով՝ լուսեղեն կյանքի նշխարովդ դու պատարագվեցիր»:
Եվ սակայն, քանզի վերնատան մեջ, առաջին անգամ,
Բարեշնորհ հաղորդության խորհրդի ժամանակ,
Որպես անհնար և անբուժելի մեղքերի դարման՝
Նա բաշխեց մարմինն ու արյունը իր որպես քավություն,–
Ուստի և, ահա, հաղորդությունն այս վեր է դասում նա,
Քան թե վկայվածի նահատակությունն արյամբ կատարված:
Այս օրինակով համոզված էր նա և հավատացնում էր միանգամայն,
Թե այս փրկանքով հնարավոր է հասնել հարգանքի և փառքի տիրանալ,
Քան թե քավությամբ և ողորմությամբ կամ շնորհումով.
Զի աստվածային զորությունը վեր է, քան թե մարդկայինը,
Եվ աստվածախառն տիրական մարմնի կամավորական նվիրումն է վեհ,
Քան անասնական սպանդի մատուցումը.
Անմահը, քան թե մահկանացուն,
Լույսը ահավոր, քան թե խավարը,
Հավիտենականը, քան թե անցավորը,
Բարձրյալը, քան թե երկրավորը,
Անստեղծը, քան թե եղածը, 
Իսկությամբ բարին, քան թե բնությամբ վատը.
Մանավանդ որ իր ձեռքն է կամենալն ու կենսագործելը,
Տալով օրհնության առիթ և ոչ թե պատճառ՝ դառն անեծքների:

Ե
Աղաչում եմ, գթա՛ծ, տուր հոգով-սրտով խոցվածիս
Երկնուց ընծայված կենաց դեղը քո:
Քաղցրությամբ, Տե՜ր, մոտեցիր դու ինձ՝ բազում մեղքերով ախտավորվածիս.
Ջնջի՛ր պարտքերս, ամենակատա՜ր բավականություն:
Եվ ճշմարիտ է ինձ համար, իրոք, իմաստն այս խոսքի,
Թե՝ ստեղծիչդ ամենայնի՛ սրբերի մեջ ես բնակվում.
Ճիշտ է արդարև, թե ինչ որ ցանես, նույնը կհնձես,
Ինչպես Պողոսն է ասում հիրավի՝
Ցավագին աչքերն արևի տապին տոկալ չեն կարող:
Իսկ դու, բարերար, ստեղծիչդ ամենայնի՝ ոչնչությունից,
Գնահատում ես հավետ իսկապես դավանելը քեզ,
Որպես կարող ուժ՝ կյանք տալու համար:
Օրենքով դու չես սահմանափակված, այլ վեր ես ամեն մի սահմանումից,
Եվ մանավանդ թե կարող ես խզել կանոնի ամեն տեսակ կապանքներ,
Մնալով միայն ի՜նքդ ավետյաց պայման ու խոստում
Հույժ տարակուսյալ հանցավորների համար համորեն:
Եվ քեզ՝ Հոր ու Սուրբ Հոգու
հետ՝ փա՜ռք, իշխանություն
հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Տե՜ր, տեր զորության,
Թագավոր բոլոր գոյությունների,
Օրհնաբանյալդ ողորմածությամբ,
Մեծությանդ հանդեպ փոքր են ու չնչին
Սահմաններն համայն ամենատարած
ընդարձակությամբ.
Դու ես ամենայն անբավության չափ ու որքանություն
Չկա քեզ համար անհնար ոչինչ,
Ո՜վ ամենահաղթ զորություն ահեղ,
Այնքան որ կարծրը հոսանուտ է քեզ,
իսկ հեղուկը՝ պինդ,
Կրակն ամեհի՝ ցող է զովասուն,
Իսկ անձրևը՝ բոց կիզանողական։
Քարին կարող ես դու տալ կերպարանք
ու օժտել կյանքով,
Իսկ բանականին վերածել անշունչ, անխոս արձանի.
Մեղապարտին, որ ողոքում է քեզ,
դարձնել պատվական
Եվ դատապարտել, արդար քննությամբ,
կարծեցյալ սրբին.
Մահվան մատնվածին արձակել ազատ՝
բարի բերկրությամբ
Եվ զվարթությամբ օծել երեսը ամոթահարի.
Ծուղակն ընկածին վեր հանել նորեն
Եվ սասանվածին ապահովաբար հաստատել վեմին.
Ախտաժետվածին, թշվառ, բազմահեծ,
դարձնել երջանիկ,
Իսկ բարձրացածին ետ մղել դարձյալ։
Երբ սպառվում են բարիքները մեր,
Այնժամ ավելի մեծ հրաշքներ ես սքանչագործում,
Քանզի գիտես մեր մեղքերը ներել,
Ջնջել պարտքերը անօրենության,
Քավել ամենայն անիրավություն,
Հանցանքները մեր չհիշատակել։

Բ
Գոհաբանությամբ հետևելով նոր
Փրկագործության այս շնորհներին,
Տեսնելով նրանց բազմությունն անբավ՝
Լռեցի իսկույն ու պապանձվեցի.
Սակայն հիշելով վերստին լույսիդ բարիքներն անհատ,
Պարգևված քեզնից համառ թշվառիս,
Քո աղերսով քեզ պիտի պաղատեմ՝
Ողբամատյանն այս լցնելով դարձյալ
Դառնագին վիշտ ու հեծեծանքներով։
Բայց, շնորհատվիդ ի հաճույս, պիտի
Առնելով խառնեմ ցավերիս հետ՝ դեղ,
Վհատության հետ՝ քաջալերություն,
Անհուսության հետ՝ հիշատակն անեղծ
հաստողիդ անվան,
Վիշտ ու թախծի հետ՝ սփոփանքը քո,
Իմ դառնության հետ՝ քաղցրությունն
օրհնյալ կենդանարարիդ.
Օրենքի պատժին՝ շնորհներդ անճառ,
Անեծքների հետ՝ օրհնանքդ փրկիչ ու ազատաբեր,
Մարմնական մահվան՝ նորոգությունդ կատարելագործ։

Գ
Հավատում եմ ես հզորիդ խոսքին
ու հաստատում այն.
Լսի՛ր, տե՜ր Հիսուս, լռության սրտիս,
Որ մեծահառաչ ու երկարագոչ հնչումն է առ քեզ։
Ինքդ դառնալով մեզ համամարմին
ու պատկերակից,
Անօրինակ մի քահանայապետ,
Խորտակելով լուծն հին օրինակի,
Անասունների զոհման փոխարեն՝
Բարեբանյալ քո մարմնի նվիրմամբ
Պատարագվում ես միշտ անմահապես,
Աննվազաբար բաշխում քավություն
Ոչ միայն սակավ մեղանչողներին,
Այլ նաև նրանց, որոնք կորցրել են հույսը փրկության։
Արդ, մեղքերն ի՞նչ ուժ պիտի ունենան
Եվ ի՞նչ կարող են անել մեր մարմնին,
Եթե մինչևիսկ գոյատևելու
Լինեն նրա մեջ հազարամյակներ,
Երբ դրա համար Աստվածդ համայնի
Կամավորապես ու սիրահոժար
Զոհումն հանձն առած, մահն հանդուրժելով՝
Պատարագվում ես անվերջ ամեն օր՝
մեզ ի քավություն
Եվ ի հաշտություն բարձրյալ հորդ հետ,
Ըստ որում ոչ թե որպես մահապարտ,
աղբյո՜ւր մաքրության,
Այլ կամա՝ Հոգուդ գործակցությամբ ու
հաճությամբ քո հոր։
Եվ այսպես, անհաս Աստվածդ համայնի,
Իմ բնությամբ ու կերպարանքով՝
իմ քավության համար,
Այնպես որ կարծես ես լինեմ մարմնով
Միավորված քեզ, քո էության հետ,
Իմ պիղծ անունով դարձած հանցավոր,
Վնասապարտիս պատիժներն համակ հանձն
առած վրադ,
Ասես կամովին ինքս կրեի
Տանջանքները քո՝ մեծիդ փոխարեն,—
Անմեղապարտդ մահ ընդունելով՝
Բազմիցս մեռնում, բայց կենդանի ես մնում հանապազ.
Սակայն դու ոչ թե ուրացողների,
Այլ քեզ դավանող մարդկանց ձեռքով ես
Նվիրաբերվում միշտ աստվածորեն՝
Բաշխվելով անհատ, անբավ մասերի։

Դ
Ոմն աղոթավոր, որ չաստվածների
Պաշտոնատար էր եղել նախկինում,
Չկշռադատված ինչ-որ կարծիք էր հայտնում
այս մասին՝
Իր անձի համար հույժ կասկածելի հուսադրությամբ.
«Հավատում եմ ես այս անցողական
մարմնիս վախճանին
Ստանալու փառք ու երջանկություն,
Ոչ թե ուղղելով ընթացքն իմ թշվառ
Արդարությամբ կամ մարտիրոսությամբ,
այլ սուրբ խորհրդով»։
Բայց նկատեցի, որ համոզված էր
ինքն հաստատապես,
Թե մաքուրներն իսկ առանց նվիրման
անճառ խորհրդի,
Առանց խառնվելու հոգով այդ վսեմ հիշատակի հետ,
Չեն կարող լինել իսպառ կատարյալ։
Ապա ասելով, թե «մեղավորիս
Համար կրկնապես դու մատուցվեցիր»,
Հույս էր տածում, թե իբր «ճշտորեն իմ եսը եղար,
Ընդունելով քո համեղության տեղ դառնությունը իմ,
Պատարագվեցիր շաղված քոյանյութ
Մարմնով իսկ՝ կյանքի լույսի նշխարով»։
Այսպիսով, քանզի վերնատանը նա
Իր նախանվեր շնորհաբաշխման ժամանակ, իբրև
Մեր անբուժելի ախտերին դարման,
Իր մարմինն ու իր արյունը բաշխեց՝
մեզ ի քավություն,
Ուստի և, ահա, հաղորդությունն այս
Սա վեր է դասում նահատակների
Արյամբ կատարած վկայությունից,
Հավատացնելով, որ այս փրկանքով
Ավելի ստույգ կկարողանա
Հասնել պատվի ու տիրանալ փառքի,
Քան թե քավությամբ, շնորհաբաշխմամբ
ու ողորմությամբ.
Այնքանով, որքան աստվածայինն է
զորավոր մարդուց.
Աստվածախառն տիրական մարմնի
Նվիրաբերումն ինքնակամորեն՝
Մատուցումներից անասնասպանդ,
Անմահն ինքնակա՝ մահկանացուից,
Ստվերայինից՝ լույսը երկնավոր,
Հավերժականը՝ անցողականից,
Բարձրյալն՝ երկրայնից, եղականից՝ Էն,
Իսկությամբ բարին՝ թյուրից բնությամբ.
Մանավանդ որ ինքն է տնօրինում
Ե՛վ կամենալուն, և՛ կենագործման,
Իսկ ինքն առիթ է օրհնության,
ոչ թե պատճառ անեծքի

Ե
Աղաչում եմ քեզ, տո՛ւր երկնաշնորհ
կենաց դեղը քո
Հոգով ու սրտով խոցվածիս, գթա՜ծ.
Քաղցրությա՛մբ նայիր մեղքերով իսպառ
ախտաժետվածիս.
Քավի՛ր պարտքերից, ամենակատա՜ր
բավականություն։
Իսկ իմ կողմից ես կարող եմ միայն
Ճշմարիտ, անխաբ այն միտքն հավաստել,
Որ բնակվում ես հաստիչդ համայնի սրբերի մեջ լոկ.
ճիշտ է նաև այն, թե՝ ինչ որ ցանես, այն էլ կհնձես,
Պողոսի անսուտ խոսքի համաձայն,
Եվ աչքացավով հիվանդը երբեք
Չի կարող բերկրել արևի տապով։
Բայց դու, բարերա՜ր, հաստիչդ անէից,
Կյանք տալու համար բավարարվում ես
Մինչևիսկ միայն քեզ դավանելով։
Օրենքներով չես սահմանափակված,
Եվ նրանից վեր լինելով՝ նույնիսկ
Կարող ես քանդել կապանքն օրենքի՝
Ինքդ մնալով ավետյաց միակ պայման ու խոստում
Բոլոր վարանած հանցավորներին։
Եվ քեզ Հորդ ու Սուրբ Հոգուդ հետ փա՜ռք
Ու իշխանություն հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Եւ արդ, յամենայնի առ ամենայն ակնկալութիւն քո է ողորմութիւն,
Սկզբնալոյսդ աչաց տեսանելեաց եւ սրտի իմաստից Յիսուս,
Քո է բարերարութիւն, կեանք եւ անմահութիւն:
Դարձ առ իս գթութեամբ եւ հանդերձեսցես
Դառնալ առ քեզ ինձ կրկին բերկրութեամբ,
Զի առանց քոց կամաց ոչ ունիմ լինել նորոգ փոփոխեալ,
Եւ եթէ ոչ կամք քո գթասցին,
Ոչ զաւրեմ փրկիլ մահու պարտականս,
Եւ եթէ ոչ կառավարդ յարդարեսցես պատրաստել ինձ
Հետս ճանապարհի, որ առ քեզ բերէ,
Վիհ է ինձ խորոց յաջմէ եւ յահեկէ:

Բ
Ահա ոչ պարծիմ ամենայն իրաւք նախատեալս,
Ոչ պանծամ դսրովեալս,
Ոչ խրոխտանամ լքեալս,
Ոչ մեծաբանեմ պապանձեալս,
Ոչ ըմբոստանամ ձաղեալս,
Ոչ երջանկանամ եղկելիս,
Ոչ արդարանամ ամբարիշտս:
Զի ոչ երբէք հարթ ընթանայ երիվար առանց սանձակալի,
Եւ ոչ նաւ համբառնայ հանդէպ առանց ուղղչի,
Եւ ոչ արաւր կշիռ ինչ գործէ առանց մաճակալի,
Եւ ոչ երկուորեակք լծոցն ի ճահ ճեմեսցին առանց եզողի,
Ոչ ամպ վերաչուէ առանց հողմոյ,
Ոչ աստեղք ցնդին եւ կամ գումարին առաից ժամանակի,
Ոչ արեգակն փոխաբերեալ ուր շրջանակի առանց տարրական աւդոյ,
Եւ ոչ ես, նոքաւք հանդերձ` առանց բարեգործիդ հրամանաց ակնարկութեան:
Զի դու միայն ես տուիչ կենաց բանականաց
Եւ խնամիչ` կարգաց հոլովման արարածոց,
Եւ ի քէն է ինձ փրկութիւն, ըստ սաղմոսողին,
Եւ դու ձայնես բարբառ խնդալից աւետեաց հնչման
Յականջս լսելութեան ամենայն հասակի.
Եկա~յք ի հանգիստ իմ, բնաւին աշխատեալք,
Եւ ես մաքրեցից զձեզ ի պարտեաց:

Գ
Իսկ զի՞նչ աւգուտ ի լուացմանէն,
Եթէ կրկնակի զազրացայց,
Եւ կամ ո՞ր աւգուտ ի ճաշակմանէն,
Եթէ գեհենին մատնեցայց,
Եւ կամ զիա՞րդ յԱբրահամ պարծեցայց,
Խորթացեալս ի գործոց նորին,
Որդիս գարշութեան հաւր ամովրհացւոյ
Եւ մաւր քետացւոյ կամ քանանացւոյ,
Ըստ մարգարէին, որ առ իս յանկաւոր ձայնի:
Ժառանգս մերժելի եթովպացի
Եւ ոչ սենեկին Սառայի,
Ըստ տեսանողին առ իս առածի:
Եղբայրս Շամրնի եւ կամ Գոմորայ,
Համբակս անլուաց եւ անաղելի`
Խակակութ պորտոյն խակութեան Ոողայ եւ Ուղիբայ,
Ըստ Եզեկիելի կրկնանախատն կշտամբութեան:

Դ
Եւ քանզի ի ծուփս բազմավտանգս
Ալետանջ հողմոյ սաստկապէս զզուեալ,
Ուժգին լլկանաւք իսպառ տագնապմամբ ի ծովին`
Փոխեալ ընկեցեալ ի վտակն վայրենական ողողիչ,
Առ որս զմատունս ձեռացս այսր անդր տարաբերեալ,
Իբր ի հոսանաց բռնութեան գարնանազայր գետոց
Արտաձգեալ յակամայ ընթացս ողորմագին գլորման,
Ջրակուլ, ոգեսպառ պղտորարբութեամբ,
Դաժանահոտ, սկախառն, մամռարմատ, խառնախռիւ,
Մահաբեր երկամբք վանեալ,
Ըստ որոց յուղխիցն հեղեղիցին հեղձուցեալ,-
Այսու առակաւ եւ ես` եղկելիս.
Խաւսին` եւ ոչ իմանամ,
Գոչեն` եւ ոչ ինչ լսեմ,
Բարբառին` եւ ոչ զարթնանամ,
Հնչեն` եւ ոչ փոխադրիմ,
Փողեն` եւ ոչ գումարիմ,
Վիրաւորիմ` եւ ոչ եւս զգամ,
Կռոցն գարշութեան նմանեալ`
Թափուր յազդմանէ բարեաց իմաստից:
Արդարեւ չար առաւել յաւէտ իսկապէս,
Քան զաւրինակդ ճշմարտութիւնս, ատելի եւ մեղադրելի
Եւ ատենին Քրիստոսի արժանապէս մատնելի:

Ե
Եւ քանզի անդառնալի ուղւոյն յիշատակ
Աստեացս պարտեաց զայս կտակ թողի` որոց ընթեռնուն,
Իմովս բանիւ առ Աստուած կարդալ հանապազորդութեամբ,-
Այս կացցէ սահման յանձնառական խոստովանութեան
Մշտնջենաւոր ձայնարկու առաջի քո, ամենակալ,
Զոր գիրդ` ընդ մարմնոյս, եւ բանդ` ընդ հոգւոյս
Զանսահմանելիդ միշտ թախանձեսցէ,
Իբր յանեղծական մաղթողէ ընկալեալ աղերս ի յիմոյս ձայնէ,
Բարեգութ, մարդասէր, աւրհնեա~լ յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ այսպես ահա՛, ողորմում ես դու բոլոր քեզ վրա հույս դնողներին,
Ո՜վ սկզբնալույս աչքի տեսողություն և սրտի գիտության Հիսուս,
Դո՛ւ ես բարերարում, դո՛ւ ես տալիս կյանք և անմահություն:
Դեպի ինձ դարձիր քո գթությամբ, և պիտի պատրաստես իմ դարձը առ քեզ կրկնակի՛բերկրությամբ,
Զի առանց քո կամքի չեմ կարող լինել վերանորոգված.
Եվ եթե չկամենաս գթալ, չեմ կարող փրկվել մահապարտս ես.
Եվ կառավարիչդ եթե չհարթես դեպի քեզ բերող ճանապարհը՝
Աջից ու ձախից խորունկ վիհերն ինձ կորուստ կսպառնան:

Բ

Չեմ պարծենում ես՝ նախատյալս ամեն կողմից,
Չեմ պանծա պարսավյալս,
Չեմ խրոխտում լքյալս,
Չեմ մեծաբանում պապանձյալս,
Չեմ ըմբոստանում ծաղրյալս,
Չեմ երջանկանում եղկելիս, և չեմ արդարանում ամբարիշտս,
Քանզի, ինչպես առանց սանձակալի երիվարն ուղիղ ընթանալ չի կարող,
Ո՛չ էլ նավն առանց ղեկավարի կշարժվի առաջ,
Ո՛չ արորն ուղիղ ակոս կբանա առանց մաճկալի,
Եվ ո՛չ զույգ լծերն հարմար կընթանան առանց հոտաղի,
Ո՛չ ամպը առանց քամու կչվի,
Ո՛չ աստղերն անժամանակ կցնդեն ու կգումարվեն.
Եվ արևն առանց տարրեղեն օդի իր շրջանը կբոլորի,–
Այդպես նաև ես այդ բոլորի հետ չեմ կարող անել ոչինչ, ոչ մի բան
Առանց բարեգործիդ ակնարկության և հրամանի:
Զի դու ես միայն, որ կյանք ես տալիս բանականներին
Ու խնամք տանում արարածներին բոլոր-բո- վանդակ,
Եվ քո ձեռքումն է իմ փրկությունը, ըստ սաղմոսողի:
Դո՛ւ ես հնչեցնում ամեն հասակի մարդկանց ականջին
Քո ավետաբեր ձայնը խնդալից,–
«Իմ հանգստին եկեք, սաստիկ հոգնածներ, և ես ձեզ պիտի մաքրեմ մեղքերից»:
Իսկ ինձ ի՞նչ օգուտ լվացումից, եթե պիտի դարձյալ դառնամ զազրելի,
Եվ կամ ի՞նչ օգուտ ճաշակումից, եթե գեհենի պիտի մատնվեմ.
Ինչպե՞ս պարծենամ ես Աբրահամով, երբ խորթացել եմ նրա գործերից,
Գարշելի որդիս ամովրացի հոր և մոր՝ քետացի կամ քանանացի,
Ըստ մարգարեական խոսքի՝ կարծես թե ինձ համար ասված152Եզեկ. ԺԶ. 3, 45.
Ժառանգս մերժելի՝ եթովպացի և ո՛չ Սառայի արգանդի ծնունդ,
Ըստ այն առածի, որով տեսանողն ինձ է ակնարկում.
Ես եղբայրս Շամրինի կամ Գոմորի153Եզեկ. ԺԶ. 46,
Անլվա և անաղելի
Ծնունդս՝ Ոողի և Ոողիբայի խակակութ և տհաս պորտի,
Ըստ Եզեկիելի կրկնանախատ կշտամբության:

Գ

Ինչպես ոմն, որ հողմակոծ ծովի ծփանքների մեջ
Սաստկապես ծեծկված, լլկված ուժգին ու խիստ
տագնապով Կտարվի՝ ընկած հեղեղագնաց հախուռն հոսանքում,
Որ ձեռքի մատներն այս կողմ ու այն կողմ տարուբերելով,
Զերթ գարնանազայր գետերի հուժկու հորձանքից քշված,
Ակամա վազքով և թավալգլոր խղճալիորեն,
Ու խառնախռիվ, պղտոր, գարշահոտ, տղմախառն, մամռոտ ջրեր կուլ տալով,
Շնչասպառ իսպառ կքշվի մահաբեր սաստիկ ցավերով
Ու կխեղդվի ուղխերում սուզված,-

Այդպես եմ և ես՝ եղկելիս, ահա, Խոսում են՝ ու չեմ իմանում,
Գոչում են՝ ու ոչինչ չեմ լսում, Ձայն են տալիս՝ ու չեմ արթնանում,
Կանչում են՝ ու տեղիցս չեմ շարժվում,
Փող են հնչեցնում՝ և չեմ գումարվում,
Վիրավորվում եմ՝ ու չեմ զգում,
Ու գարշատեսիլ կուռքերի նման թափուր եմ իսպառ բարի մտքերի ներգործությունից:
Բերված օրինակն, արդարև, պատկերն է իմ իսկական,
Բայց ավելի քան ատելի, վատթար և մեղադրելի
Եվ Քրիստոսի կողմից արժանի դատապարտվելու:

Դ

Եվ քանզի անդարձ ճանապարհի համար իմ այս կտակը,
Որպես հիշատակ աշխարհում գործած մեղքերի՝ թողի ընթերցողներին,
Որ իմ խոսքերով հանապազ աղոթք կարդան առ Աստված,–
Թող որ այն մնա իբր ընդունելի խոստովանության
Ողբաձայն աղերս-աղաղակ ընդմիշտ, ո՛վ ամենակալ,
Եվ գիրն այս՝ մարմնիս, և խոսքը՝ հոգուս տեղ
Թախանձեն թող միշտ անսահմանելուդ,
Իբր անեղծական անմահ մաղթողից ընդունելով
այս աղերսն իմ ձայնով.
Բարեգո՜ւթ, մարդասեր, օրհնյալ հավիտյանս, ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Ողորմությունդ է հույսը բոլորի,
Սկզբնալո՜ւյսդ աչքի, սրտի ու մտքի տեսության,
Հիսո՜ւս, զի դու ես լոկ բարերարում,
Դու ես պարգևում կյանք, անմահություն։
Գթությամբ դարձի՛ր ինձ, որ պատրաստես
Իմ դարձը առ քեզ՝ կրկնակ բերկրությամբ.
Զի առանց կամքիդ անկարող եմ ես վերանորոգվել,
Թե մահապարտիս գթալ չուզենաս, փրկվել չեմ կարող.
Կառավարդ՝ եթե դեպի քեզ բերող
Ուղիս չհարթես ու չհարդարես,
Աջից ու ձախից ինձ կկլանեն վիհերը խորունկ։

Բ
Չեմ պարծենում ես, որ ամեն ինչով
նախատված եմ միշտ,
Եվ անարգվածս չեմ հպարտանում,
Հուսալքվածս չեմ խրոխտանում,
Պապանձվածս էլ չեմ մեծաբանամ,
Խայտառակվածս չեմ ըմբոստանում,
Թշվառականս չեմ երջանկանում
Եվ ամբարիշտս չեմ արդարանում։
Ինչպես որ առանց սանձակալի ձին
Անխոտոր, անգայթ չի գնա երբեք,
Եվ աննավավար նավն ալիքներով չի սուրա առաջ,
Ինչպես արորը առանց մաճկալի
Հերկ չի կատարի հավասարապես,
Ամոլի զույգերն առանց հոտաղի
Չեն ընթացակցի հաշտ ու համաքայլ,
Ինչպես ամպերը չեն չվում բնավ առանց հողմերի,
Եվ անժամանակ չեն ցնդում աստղերն
ու չեն գումարվում,
Արեգակն առանց օդի տարրեղեն
Շրջանապտույտն իր չի բոլորում,
Այնպես էլ և ես առանց ակնարկող հրամաններիդ
Ոչ մի բան անել չեմ կարող երբեք։
Դու ես կյանք տալիս բանականներին,
Արարածների փոփոխման կարգը նախախնամում,
Եվ քեզանից է իմ փրկությունը, ըստ սաղմոսողի.
Ձայնում ես բոլոր հասակի մարդկանց
ականջին ի լուր՝
Կանչդ խնդալի ավետաբարբառ.
«Հոգնատանջներդ ամենայն եկե՛ք հանգիստն
իմ, և ես
Կմաքրագործեմ ձեզ հանցանքներից»։
Սակայն ի՞նչ օգուտ ինձ լվացումից,
Եթե կրկնակի պիտի զազրանամ,
Կամ ճաշակումն ինձ ի՞նչ շահ պիտի տա,
Եթե գեհենին պիտի մատնվեմ։
Ինչպե՞ս պարծենամ ես Աբրահամով,
Երբ խորթացել եմ նրա գործերից,
Գարշելի որդիս ամովրհացի հոր
Եվ մոր՝ քետացի կամ քանանացի,
Ըստ մարգարեի խոսքի, որն, իրոք, ինձ է պատշաճում.
Մերժելի ժառանգս, եթովպացի,
Եվ ոչ Uառայի արգանդի ծնունդ,
Ըստ տեսնողի՝ ինձ պատշաճ առածի.
Եղբայրս Շամրինի և կամ Գոմորի,
Համբակս անլվա ու անաղելի, վիժված խակակութ՝
Պորտից Ոողի, Ոդողիբայի,
Ըստ Եզեկիելի կրկնանախատիչ ամբաստանության։

Գ
Ինչպես մեկը, որ սաստիկ հողմակոծ,
Բազմավտանգ ու ալեծուփ ծովում
Ծեծկված, չարչրկված, լլկված ուժգնորեն՝
Քշվում ընկնում է հոսանքների մեջ վայրենահեղեղ,
Ուր տագնապահար մատները ձեռքի
Ձգում է տարտամ այս կողմ ու այն կողմ,
Զերթ գարնանազայր գետերի բռնի հոսանքով մղված՝
Տարվում է, սակայն, ակամա վազքով ու թավալգլոր
Եվ խառնախռիվ, մամռոտ, տղմախառն,
Գարշահոտ, պղտոր ջրեր կուլ տալով,
Իսպառ շնչասպառ, գալարքով մահվան՝
Ի վերջո խեղդվում հորձանքների մեջ
խորասուզվելով,—
ճիշտ այդպիսին եմ և ես՝ եղկելիս։
Խոսում են ինձ հետ, և չեմ իմանում,
Գոչում են, սակայն չեմ լսում ոչինչ.
Ձայն են տալիս ինձ, և չեմ արթնանում,
Կանչում են, սակայն չեմ շարժվում տեղից,
Փողհարում են, և չեմ ելնում մարտի,
Վիրավորվում եմ նույնիսկ՝ չեմ զգում։
Զազիր կուռքերի նման թափուր եմ
Բարի մտքերի ներգործությունից,
Բայց իսկությունը եղուկ պատկերիս
Այս օրինակից շատ ավելի չար,
Ատելի է ու մեղադրելի
Եվ Քրիստոսի ատյանին արժան:

Դ
Քանզի ընկնելով անդարձ ճանապարհ՝
Ընթերցողներին կտակն այս պիտի
Թողնեմ հիշատակ երկրային պարտքիս,
Որ իմ խոսքերով հանապազորեն դիմեն Աստծուն,
Թող որ մնա այս որպես ողբարկու
Խոստովանության մի ընդունելի
Մշտնջենական ավանդ քո առաջ, ո՜վ ամենակալ,
Որպեսզի գիրը՝ մարմնիս, իսկ խոսքը՝
հոգուս փոխարեն՝
Անսահմանելուդ անվերջ թախանձեն,
Եվ դու ընդունի՛ր իմ ձայնով հյուսված
աղերսանքներն այս՝
Իբրև կենդանի, անմահ մաղթողից,
Բարեգո՜ւթ, հոգած, մարդասեր, օրհնյա՜լ
հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Եւ վասն զի սլացեալ ոգւոյս թեւաւք
Ի թիւս անբաւից ծննդոց մարդկան`
Եդի ի կշիռս իմանալեացս մտաց,
Ոչ գտի համեմատ զոք ինձ պարտաւոր,
Եւ առ այս զդաւթեան սաղմոսին զբան ի յերգ ինձ առի`
Դառն կշտամբութեան գաւազանաւոր գործավար.
Ո՞վ յարիցէ ընդ իս ի չարիս հաւասարել յանաւրէնութիւնս:
Եւ քանզի այս ըստ սմին մասին կնքեցաւ
Եւ ճշմարտեցաւ առ այրս մահու,
Եւ ես վկայեմ կրկին հաստատեալ,
Առ այսր իրաւունս գրեմ` ինձ միայնոյ զեղծանիլ իսպառ,
Քան իմովս բանիւ բազմաց տարագրիլ,
Թերեւս սովիմբ առ այսու արդեւք եւ ինձ շնորհեսցես`
Շնորհողիս զպարտիս իմոցն:

Բ
Եւ արդ, զի՞նչ քեզ աղերս հաճոյական ի յայսմ եւ ի սոյն
Եւ ծուխ անուշից ընդունելի խնկոց մատուցից,
Գովեալ թագաւոր երկնաւոր Քրիստոս,
Եթէ ոչ զառ ի յինէն անիծեալսն աւրհնել աղաւթեմ,
Զկապեալսն արձակել, ազատել զդատապարտեալսն,
Բարեգործել զնզովեալսն, պսակել զթշնամանեալսն,
Սփոփել զտրտմեցեալսն, դարմանել զխորտակեալսն,
Խնամել զսարտուցեալսն, պատսպարել զնենգեալսն,
Զվիրաւորեալսն ի մարմին` յոգի բժշկել:
Եթէ աւրհնութեան բանիւ առ ոք մատուցայ` լուիցես,
Իսկ եթէ անիծիւք` մի հայեսցիս ընդունել, գթած:

Գ
Ես` տառապեալս ամենաթշուառ,
Ի վերջին սպասաւորութեան մաղթանաց այսր մատենի,
Ի բովանդակ մտաց շնորհեցի իմոցն`
Փակեալ առ ի քէն զանիծիցն դժնդակ ըղձիցն չարաշուք ձայն,
Եւ դժնէից նենգողացն իմոց`
Ընդ բարիսն ի բոլոր սրտէ հաշտութեան արգահատեցի,
Վասն որոց եւ ծունր պաղատանաց կրկնեցի:
Ո~րչափ դու ինձ, ահա յայց ելեալ,
Առաւել ողորմեսցիս ըստ քոյդ մեծութեան,
Գովեալ խնամակալ, կեանքդ` մահացուիս,
Հզաւրդ` տկարիս, ամենակարդ` վարանելոյս,
Իմաստութեանդ աղբիւր` յիմարիս եւ թմբրելոյս:
Քանզի յաւէտ սխալեալ անկայ,
Իբրեւ զողողակ մթային ոչ ընտելական,
Ի խաղբս մահու անզգայապէս,
Չիմացայ զկորուստն, չգիտացի զորոգայթն,
Չտեսի զըմբռնող որսոյն ծածուկ մեքենայս,
Չկարծեցի զխաբումն կերպարանաց կեղծաւոր վարմին,
Չնկատեցի զգայթակղութիւնն շուրջանակի,
Չշաւշափեցի զպատանդիչ զցանցարկ կարթին:
Ժամանեցին ինձ չարիք,
Եւ ես ոչ կարացի ճանաչել, ըստ սաղմոսողին:

Դ
Քանզի եւ որպէս իմաստակի ումեմն արտաքնոյ
Բարւոք թուեցաւ չար ասել զմահ` առ չիմանալոյն պատճառի,
Եւ ես վկայեմ իմովս բանիւ.
Քանզի իբր զանզգայ պաճարս անասնոց`
Մեռանիմք, եւ ոչ զարհուրիմք,
Կորնչիմք, եւ ոչ հիանամք,
Թաղեցեալ լինիմք, եւ ոչ խոնարհիմք,
Տարագրիմք, եւ ոչ տագնապիմք,
Եղծանիմք, եւ ոչ զղջանամք,
Մաշիմք, եւ ոչ մտառեմք,
Պակասիմք, եւ ոչ պատրաստիմք,
Գնամք, եւ ոչ զգուշանամք,
Գերիմք, եւ ոչ եւս զգամք:

Ե
Իսկ հանգիստ ասել երջանկին Յոբայ զվախճան մարդոյ,
Եւ ես խոստովանիմ զսոյն ընդ սրբոյն,
Եթէ ոչ ունէի զբեռն աշխատութեան մահացու գործոց ստանձնեալ,
Մանաւանդ զի որոգայթն` գաղտնի,
Եւ հնարադիրն` աներեւակի,
Տարր ժամանակիս` յանէից,
Անցեալն` անյայտ, եւ ապառնին` կարծողական,
Ես` անհամբեր, եւ բնութիւն` թերահաւատ,
Ոտք` անհաստատք, եւ միտք` ցնդեալք,
Կիրք` հարկաւորք, եւ բարք` անժուժկալք,
Մարմին` մեղսամակարդ, եւ յաւժարութիւն` երկրասէր,
Դիմամարտութիւն` տնկակից, եւ խառնութիւն` ներհակական,
Բնակութիւն` կաւեղէն, եւ անձրեւք` ուժգնակիք,
Կարիք` անթուելիք եւ պատահարք` ամենագրաւք,
Միտք` չարախնամք, եւ տենչմունք` բարիատեացք,
Կեանք`առաւրեայք, եւ զմբաղք` սակաւաւորք,
Խաբմունք` յիմարութեան, եւ խաղալիք` տղայականք,
Աշխատութիւնք` ընդունայնք, եւ վայելմունք` երազականք,
Համբարք` ոչնչից, եւ պահեստք` հողմոց,
Նմանութիւնք` ստուերաց, եւ կերպարանք` ծիծաղելիք:
Քանզի իբրեւ եկն եհաս պատուիրանն,
Ըստ պաւղոսեան բանին,
Անպատրաստ գտեալ զիս ինքեան,
Մեղքն կենդանացան` յանդիմանեալ յարդարութեանցն,
Եւ ես մահացայ կենացն եւ կենդանացայ կորստեանն:

Զ
Գողացան աւտարք` չարին գումարք, զստացուածս սրտիս իմաստից,
Ըստ Գրոյն կանխաբանութեան,
Որով եկն եհաս իսկոյն աստանաւր իմաստութեան ինձ նուազանալ,
Ըստ առակողին, եւ առաւելուլ ոչ բարւոյ ցանկութիւն:
Ոչ յառեցի զակն ոգւոյս ի գլուխն իմ կենաց Քրիստոս,
Որով ընդ ուղիղն հետեւեցայց,
Քանզի կամելով ուժգինս ընթանալ` ընկլայ սաստկապէս,
Յանչափն ձգտիլ` իմոյն ոչ հասի,
Ի մեծագոյնն ամբառնալ` աստուստ գլորեցայ,
Յերկնային ուղւոյն` անդնդոց մատնեցայ,
Ի զգուշանալն առաւել` յաւէտ վնասեցայ,
Յանարատն պահիլ` մանր խորտակեցայ,
Կարծելով ընդ ահեակն մրցիլ` յաջն գթեցի,
Ի զերկրորդն խուզել` զնախնին կորուսի,
Ի խնդիր սակաւուն` ի կարեւորացն զրկեցայ,
Ի յուխտին պահել` դաշինն դրժեցի,
Առ սովորութեանն կտրիլ` կորուսիչս գտի,
Ի փոքունցն փախուցեալ` մեծամեծացն մատնեցայ,
Զոր ես ինքն ինձէն ստեղծեալ`
Չարաչար դատախազ անձին կարգեցի:
Յորոց փրկել զմատնեալ գերիս դու միայն զաւրեսցես`
Կենաց մատուցեալ զընծայեալս մահու հոգիս,
Զի դու, Տէր Յիսուս, ճանաչիս միայն բարերար,
Անսահման փառաւք ընդ Հաւր եւ ընդ Հոգւոյդ Սրբոյ
Աւրհնեա~լ յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հոգուս թևերով շրջեցի մարդկանց անթիվ անհամար սերունդների մեջ
Եվ ինքս իմ մեջ կշռադատելով՝ չգտա ոչ ոք ինձ չափ մեղավոր.
Եվ դրա համար Դավթյան սաղմոսի խոսքերով սաստիկ,
Որ նմանում է դառն կշտամբող գավազանավոր կառավարչի,
Պախարակում եմ ինքս ինձ ահա.–
«Ո՞վ կհավասարվի ինձ չարության և անօրենության մեջ»:
Վկայում եմ և ես, կրկին անգամ հաստատելով,
Թե այս խոսքերն իսկապես ինձ են վերաբերում.
Ուստի գտնում եմ ես իրավացի համարել միայն
մեղավոր ինքս ինձ, Քան թե իմ խոսքերով շատերի դատապարտել:
Այսպիսով, իմ դեմ մեղանչողներին ներելուս համար՝
Գուցե դու էլ ինձ շնորհես ներում:

Բ

Եվ արդ, այս անգամ հաճոյական ի՞նչ աղաչանքներ
Եվ ընդունելի խունկերի անուշ ծուխեր մատուցեմ,
Գովյա՜լ երկնավոր թագավոր Քրիստոս,
Եթե ոչ խնդրել, որ օրհնես ինձնից անիծվածներին,
Արձակել կապվածներին և դատապարտվածներին ազատել,
Բարիք անել նզովվածներին և պսակել թշնամանվածներին,
Սփոփել տրտմածներին և դարմանել խորտակվածներին,
Խնամել խրտնածներին և պատսպարել նենգվածներին,
Եվ մարմնով վիրավորվածներին բժշկել հոգով:
Եթե օրհնությամբ մոտեցա մեկին՝ լսի՛ր,
Իսկ թե անեծքով՝ մի՛ ընդունիր, գթա՜ծ:
Ես տառապյալս ամենաթշվառ, հետինս այս մատյանով աղոթողների մեջ՝
Բովանդակ հոգով ներեցի իմ դեմ մեղանչողներին:
Դո՛ւ արգելեցիր իղձը դժնդակ չար անեծքների,
Եվ ես խղճալով իմ հանդեպ բոլոր նենգավորներին՝
Իմ ամբողջ սրտով ցանկացա նրանց՝ հաշտություն գտնել բարիների հետ,
Եվ որոնց համար ծունր դնելով՝ պաղատեցի ես:
Հապա դու, որ ինձ այցի ես գալու,
Որքա՜ն ավելի պիտի ողորմես, ըստ քո մեծության,
Գովյա՜լ խնամակալ, կյանքդ մահկանացուիս,
Հզորդ՝ տկարիս, ամենակարողդ՝ վարանյալիս,
Աղբյուրդ իմաստության՝ հիմարիս և թմրյալիս:
Քանզի սխալվելով սաստիկ, ինչպես խավարին անընտել սուզակ,
Անզգայապես ես ինքս մահվան ծուղակը ընկա,
Չհասկացա կորուստը, որոգայթն անգիտացա,
Չտեսա որսացող ծածուկ մեքենաները,
Չկասկածեցի կեղծավոր վարմի խաբեությանը,
Չնկատեցի գայթակղությունը ինձ շրջապատած,
Չշոշափեցի պատանդիչ ցանցարկը կարթի,
Չարիքները վրա հասան ինձ,
Եվ ես չկարողացա ճանաչել նրանց, ըստ սաղմոսողի:

Գ

Եվ արդ, ինչպես որ մի հեթանոս իմաստասերի154Ըստ Եղիշեի՝ «Որպես և ասաց ոմն ի հնույն. «Մահ ոչ իմացյալ՝ մահ է, մահ իմացյալ՝ անմահություն է» Պլատոնը հավանաբար կամ Կյուրիոն: չիմացված մահը չարիք համարել թվաց իսկ որ ճիշտ,
Ես էլ իմ խոսքով հաստատում եմ այդ.
Քանզի անզգա անասունների պես մեռնում ենք ու չենք զարհուրում,
Կորչում ենք՝ ու չենք սարսափում,
Թաղվում ենք՝ ու չենք խոնարհում,
Տարագրվում ենք՝ ու չենք տագնապում,
Եղծվում ենք՝ ու չենք զղջում,
Մաշվում ենք՝ ու չենք հասկանում,
Պակասում ենք՝ ու չենք վերալրվում,
Քայլում ենք՝ ու չենք զգուշանում,
Գերվում ենք՝ ու չենք զգում:
Իսկ Հոբ երանելին հանգիստ է անվանում վախճանը մարդու,
Նույնը սուրբի հետ և ե՛ս կասեի,
Եթե մահացու գործերի բեռը ես չունենայի վրաս ծանրացած:
Մանավանդ որ որոգայթը գաղտնի է, և այն լարողն աներևույթ,
Եվ ժամանակի տարրը ոչնչից,
Անցյալը անհայտ, և ապառնին կասկածելի,
Ես անհամբեր, և բնությունս թերահավատ,
տքերս անհաստատ, և միտքս ցնդած,
Կրքերս բռնավոր, և բարքս անժուժկալ,
Մարմինս մեղսամակարդ, և ցանկություններս
երկրասեր, Դիմադրությունը տնկակից է ինձ և խառնվածքս
ներհակական, Բնակարանս է կավեղեն, և անձրևներն ուժգնակի,
Կարիքներս անթվելի, և պատահարներն ամենագրավ,
Միտքս չարախնամ, և տենչերս չարակամ,
Կյանքս է միօրյա, և զվարճությունները վաղանց,
Խաբկանքներն են հիմարական, և խաղալիքները տղայական,
Աշխատություններն ընդունայն, և վայելքներն
երազական, Ամբարները ոչնչությամբ են լի, և պահեստները
քամով, Ստվերի եմ նման, և կերպարանքս է ծիծաղելի,
Զի, ըստ Պողոսի, երբ պատվիրանը վրա հասավ,
Ինձ անպատրաստ գտնելով իրեն, Կ
ենդանացան մեղքերն արդարության երևումով,
Եվ ես մահացա կյանքի համար ու կորստյան համար կենդանացա:

Դ

Օտարներն ու չարի գունդերը գողացան սրտիս ստացվածքները,–
Համաձայն Գրքի կանխաբանության,
Որով սկսեց պակասել իմ մեջ իմաստությունը, ըստ առակողի,
Եվ ավելանալ ո՛չ բարու ցանկությունը:
Հոգուս աչքը չհառեցի կյանքիս գլուխը եղող
Քրիստոսին, Որպեսզի ուղիղ ճամփով գնայի:
Կամենալով ուժգին վազել՝ սուզվեցի սաստկապես,
Անչափելիին ձգտելով՝ չկարողացա հասնել իմ չափին,
Փորձելով բարձրանալ մեծագույնին՝ գլորվեցի ցած,
Երկնային ուղուց՝ անդունդ գահավիժեցի,
Զգուշանալով առավելապես՝ խիստ վնասվեցի,
Ուզելով մնալ ամբողջական՝ մանրապես մասնատվեցի,
Ձախի դեմ մրցել կարծելով՝ աջից գայթեցի,
Երկրորդը փնտրելով՝ առաջինը կորցրի,
Աննշանի հետևից գնալով՝ կարևորից զրկվեցի,
Ուխտը պահել ուզելով՝ դաշինքը դրժեցի,
Սովորություններիցս կտրվելով՝ կորուսիչները գտա,
Փոքրերից փախչելով՝ մեծամեծների մատնվեցի,
Ինչ որ ես ինքս էի ստեղծել՝ դաժան դատախազ կարգեցի իմ դեմ:
Սրանց բոլորին մատնված գերուս՝ դու ինքդ միայն կարող ես փրկել,
Մահվան ընծայված հոգիս վերստին կյանքին դարձնելով,
Զի դու միայն, Տեր Հիսուս, ճանաչվում ես բարերար,
Անսահման փառքով Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Հոգուս թևերով ճախրեցի երկար,
Շրջեցի մարդկանց անթիվ-անհամար սերունդների մեջ,
Կշռադատելով, սակայն, մտովին՝
Չգտա մեկին իմ չափ հանցավոր.
Ուստի և խոսքն այս դավթյան սաղմոսի
Արած դառնաշունչ կշտամբանքի երգ՝
Գավազանավոր գործավարի պես
Ինքս ինձ անխնա պիտի մտրակեմ.
«Ո՞վ կկարենա հավասարվել ինձ
Անօրենությամբ ու չարիքներով»:
Վկայում եմ ես, հաստում կրկնակի,
Որ դա իմ հանդեպ հավաստվեց, իրոք,
ու ճշմարտացավ.
Այդ պատճառով էլ անձամբ ավելի
Արդարացի եմ համարում միայն ինքս խիստ տուժել,
Քան դատապարտել իզուր շատերին.
Այսպիսով, իմ դեմ մեղանչողներին ներելուս համար՝
Թերևս դու էլ ինձ ներում շնորհես։

Բ
Այժմ այստեղ քեզ ավելի հաճո
ի՞նչ աղերսանքներ,
Ի՞նչ ընդունելի ու անուշաբույր
Խնկի ծխումներ պիտի մատուցեմ,
Եթե ոչ խնդրել, որ օրհնես ինձնից անիծվածներին,
Որ բանտվածներին կապանքից փրկես,
Դատապարտներին տաս ազատություն,
Նզովվածներին բարիքներ գործես,
Անարգվածներին զուգես պսակով,
Սրտաբեկների վշտերն ամոքես,
Խորտակվածներին հասնես օգնության,
Վախվորածներին թևիդ տակ առնես,
Հովանավորես խարդախվածներին,
Ինչպես և մարմնով վիրավորներին բժշկես հոգով։
Եթե օրհնության խոսքով մոտենամ, կլսես, գթա՜ծ,
Եթե անեծքով՝ բնավ չընդունես։
Ես տառապյալս ամենաթշվառ
Մատյանիս վերջին մաղթանքների մեջ
Բովանդակ սրտով ներեցի իմ դեմ մեղանչողներին,
Քանի որ ինքդ հենց արգելեցիր
Դժխեմ անեծքի իղձը չարաշուք,
Եվ նենգողներին իմ դժնաբարո
Խղճահարվելով, բարիների հետ,
Մաղթեցի սրտանց գտնել հաշտություն,
Որոնց համար և ահա ծնրադիր պաղատում եմ քեզ,
Հապա դու ինքդ, ըստ քո մեծության,
Որչա՜փ ավելի, ինձ ձեռք մեկնելով,
Պիտի ողորմես, գովյա՜լ հոգածու,
Կենդանությունդ՝ մահկանացուիս,
Հզորդ՝ անզորիս, ամենակալդ՝ խեղճիս վարանած,
Եվ իմաստության ակն ու աղբյուրդ՝ թմրած հիմարիս։
Քանզի մի անփորձ, մթա՛ն անընտել
ջրասույզի պես,
Սաստիկ մոլորված, չզգալով՝ ընկա ծուղակը մահվան.
Չկռահեցի կորուստը պահված,
Անգիտակ եղա որոգայթներին,
Չնկատեցի որսի ծածկանենգ մեքենաները,
Գայթակղվեցի խաբուսիկ տեսքով կեղծավոր վարմի,
Չնշմարեցի գայթ ու թակարդներն ինձ շրջափակող,
Չշոշափեցի պաշարող ցանցարկն իր կարթերի հետ,
Եվ չարիքները վրա հասան ինձ,
Ըստ սաղմոսողի, ու ես ճանաչել չկարողացա։

Գ
Ինչպես այլազգի մի իմաստասեր
Մահն համարում է մեծագույն չարիք,
Եթե իսկապես իմաստավորված, գիտակցված չէ այն,
Ես էլ իմ խոսքով նույնն եմ հաստատում.
Քանզի անզգա ու պաճարամիտ անասունի պես
Մեռնում ենք իզուր՝ ու չենք զարհուրում,
Կորչում ենք՝ ու չենք սոսկում ապշահար,
Չենք երկյուղում, երբ հողն ենք իջնելու,
Տարագրվում ենք՝ ու չենք տագնապում,
Եղծվում ենք՝ ու չենք ստրջում բնավ,
Մաշվում ենք՝ ու չենք մտառում նույնիսկ,
Հատնում ենք անհոգ, անփույթ, անտարբեր,
Գնում ենք անդարձ՝ ու չենք սթափվում,
Գերեվարվում՝ ու չենք էլ զգում այդ։
Իսկ երանելի Հոբն համարում է
մարդուս մահն հանգիստ.
Համաձայնեի թերևս սրբի հետ,
Եթե մահացու գործերի բեռը տաժանալլուկ
Այսպես ծանրացած չլիներ վրաս.
Մանավանդ վարմն ու որոգայթները
գաղտնի են, ծածուկ,
Իսկ հնարադիրն՝ աննկատելի,
Ներկան անգո է, անցյալն՝ անորոշ,
գալիքն՝ անստույգ,
Ես անհամբեր եմ, իսկ բնությունն իմ՝
տարտամ, թերհավատ,
Ոտքերս՝ անհաստատ, մտքերս էլ՝ ցնդած,
Կրքերս՝ բռնավոր, բարքս՝ անժուժկալ,
Մարմինս համակ մեղք է մակարդված, կամքս՝
երկրասեր,
Հակամարտությունն էակից է ինձ,
խառնվածքս՝ ներհակ,
Բնակարանս կավեղեն է, իսկ անձրևներն՝ ուժգին,
Անթվելի են կարիքները իմ,
Պատահարներն էլ՝ ամենագրավ,
Միտքս՝ չարամետ, տենչերս՝ բարյատյաց,
Կյանքս՝ կարճօրյա, զվարճություններս՝
աննշան, չնչին,
Խաբվում եմ անվերջ հիմարի նման,
Խաղում են վրաս, ինչպես մանկական
խաղալիքի հետ,
Աշխատությունս է իզուր, ընդունայն,
Վայելմունքներս՝ փուչ, երազային,
Ամբարներս լոկ ոչնչով են լի, պահեստներս՝ հողմով,
Ինքս դարձել եմ ստվերանման,
Իսկ կերպարանքս՝ եղկ ու ծաղրելի։
Քանզի, Պողոսի խոսքի համաձայն,
Երբ պատվիրանը եկավ հասավ ինձ,
Անպատրաստ գտավ լիովին իրեն.
Մեղքերն իմ իսկույն հարություն առան՝
Հանդիմանվելով արդարությունից.
Այնժամ մահացա ես կյանքի համար
Եվ կենդանացա կորստյան համար։

Դ
Գողացան չարի հորդաներն օտար
Սրտիս ու մտքիս գանձերն համորեն,
Համաձայն Գրքի կանխաբանության,
Որից և իսկույն նվազեց իմ մեջ
Իմաստությունը, ըստ առակողի,
Եվ ավելացավ հակումն անբարու։
Հոգուս աչքերը չհառեցի ես
Իմ կյանքի գլուխ սուրբ Քրիստոսին,
Որ ընթանայի ճիշտ ճանապարհով։
Կամելով գնալ ավելի ուժգին՝ թաղվեցի սաստիկ,
Անչափին միտված՝ իմին չհասա,
Բարձրագույններին ձգտելով անդուլ՝
Նախկին տեղիցս էլ գահավիժեցի,
Երկնային ուղուց անդունդներ ընկա,
Որքան ավելի շատ զգուշացա,
Այնքան ավելի վնաս կրեցի,
Ջանալով պահվել անեղծ, անխաթար՝
Ավերակվեցի դառն ու մանրապես.
Մաքառել նաև ձախ կողմի վրա՝ գայթեցի աջով,
Նորը ձեռք բերել՝ նախկինն էլ կորցրի,
Չքոտիների ետևից ընկած՝
Կարևորներից զրկվեցի հավետ.
Մինչդեռ ուխտն էի պահել ցանկանում,
դաշնը դրժեցի,
Կտրվել հոռի մոլություններից՝
Գտա առավել կորստաբերներ,
Փոքրերից փախած՝ մատնվեցի ձեռքը մեծամեծերի.
Ինչ որ ես ինքս ստեղծել էի,
Չարաչար ոսոխ դարձրի իմ դեմ։
Արդ, այս բոլորից՝ մատնված գերուս
Լոկ դու կարող ես ազատել, փրկել՝
Մահվան ընծայված հոգին իմ կյանքին
վերադարձնելով,
Քանզի, տե՜ր Հիսուս, դու ես ճանաչվում
միայն բարերար,
Անսահման փառքով օրհներգված քո հոր ու
սուրբ Հոգուդ հետ՝
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Իսկ զառիթսն մահու դիպուածս
Դժոխարմատ ծառոյս դառնութեան պտուղք`
Ընտանիք թշնամիք, հարազատք հակառակք եւ որդիք դաւաճանողք,
Ստորագրեցելովք մասամբքդ նշանակեցից`
Գրեալ յանուանէ, որ են այսոքիկ,
Սիրտս նանրախորհուրդ, բերանս չարախաւս,
Ակնս յայրատատես, ականջս վրիպալուր,
Ձեռնս մահաձիգ, երիկամունքս անփորձ,
Ոտնս մոլորաշաւիղ, ընթացքս աներկիւղ,
Հետք խոտորնակ, շունչ ծխախառն,
Գնացք խաւարային, գոյութիւն լերդի վիմական,
Խորհուրդ ծորեալ, կամք անկայուն,
Չար անփոփոխ, բարեմասնութիւն սասանեալ,
Անձն տարագիր, աւանդ վաճառեալ,
Գազան վիրաւոր, թռչուն նետահար,
Փախստական քարավէժ, ըմբռնեցեալ վնասապարտ,
Աւազակ ծովակուր, զինուոր նենգաւոր,
Մարտիկ անպատրաստ, սպառազէն անժուժկալ,
Մշակ հեղգացեալ, աղաւթական անխրախոյս,
Բեմական ստորնաքարշ, քահանայ անկնդրուկ,
Աւրինական աննուէր, դպիր կշտամբեալ,
Իմաստակ խելագար, ճարտասան անճոռնի,
Կերպ անպատկառ, դէմք անամաւթ, երես լպրշեալ,
Գոյն անհամբոյր, տիպ տմարդի, գեղ ծանակեալ,
Խորտիկ խանգարեալ, ճաշակ գարշեցեալ,
Այգի գաղձնաւոր, որթ որդնահար,
Պարտէզ փշաբեր, հասկ ուտճահալ,
Մեղր ի մկանց ճարակեալ,
Անպատսպար անկեալ, սնապարծ յուսահատ,
Անհամոզելի նզով, անհաշտական բաժանեալ,
Ունայնաբան շաղակրատ, պաճարամիտ գոռոզ,
Անասնաւրէն ապիրատ, դժոխային ագահ, աներասան յանդուգն,
Մոլեգնութիւն անաստուած, ձեռնաձգութիւն սպանող,
Տատասկացան երկրագործ, երջանկութիւն եղկելի,
Մեծութիւն վատթարեալ, վայելչութիւն անշքեալ, կարողութիւն տկարացեալ,
Բարձրութիւն խոնարհեալ, փառաւորութիւն ընդոտնեալ,
Պատուիրանազանցութիւն յարակայ, սխալանք ինքնակամ,
Մատակարար կամակոր, խորհրդակից նենգաւոր, բարեկամ հատուածեալ,
Հազարապետ գողամիտ, մերձաւոր կծծի,
Բաշխող ժլատ, վերատեսուչ կարկամ,
Ոգի անախտակիր, իղձք անսէր,
Բարք ատեցող, աղիք անգթականք,
Գնացք անխոհեմ, աներեւոյթք վնասեալք,
Ծածուկք անիծեալք, դիպուածք թշնամանեալք,
Վաճառական վատնիչ, շահարար շուայտեալ,
Պաշտաւնեայ արբեցող, գանձուց ոստիկան երկմիտ,
Պատգամաւոր բանսարկու, դռնապան քնէած.
Աղքատ հպարտ, մեծատուն ժխտող,
Դիւանապետ անաւրէն, պահապան մատնիչ, բնակակից չարախաւս,
Սուրհանդակ անժաման, թղթաբեր պարտաւոր,
Առաքեալ խռովարար, միջնորդ անիմաստ,
Արքայ արտալած, թագաւոր թարմատար, կայսր ոգեկործան,
Իշխան տիրադաւ, զաւրավար զրկող,
Դատաւոր ակնառու, ռամիկ ինքնագործ,
Նախատողի` ծաղր, սիրելւոյ` աշխար,
Բանագրի` դսրով, յանդիմանչի` դատախազութիւն:
Քանզի եւ ի վեհագունիցդ կոչմանց էր ուրեք արդեւք, զի էի,
Իսկ ի վատթարականացդ մասանց` եկն երբեմն եհաս, զի եղէ:
Արդ, այսքան վնասակարութիւնք խարդախութեանց յաճախագունից,
Յորոց յոմանց խաբեցայ իբրեւ զյիմար,
Եւ յոմանց տիրեցայ իբրեւ զտկար`
Կամաւ մատնեալ զիս ինքն մահու:

Բ
Արդ, զո՞րս ի վերագրելոցդ մասանց`
Քեզ ատելեաց եւ իմ կորուսչաց,
Ի սպաս պաշտաման քեզ ընծայեցից.
Զո՞րպիսիս ապականութեամբ պարագրեալս`
Ամենասուրբդ քո մեծութեան հանդէպ կացուցից,
Եւ կամ ո՞րքանեաւք երկայնմտութեամբք
Համբերեսցես այսքանեաց պարտուց,
Ո՞րքան ներես, ո՞րպէս լռեսցես.
Զիա՞րդ իսկ անսայցես, ի՞բր ոչ մատնեսցես
Հարուածոց գանից զարժանիս սատակման մահու:
Արդ, այսոցիկ աննշոյլ մթութեանց հոգւոց խաւարի
Ողորմութեամբ լուսոյ քոյ պատահեսցես`
Բժշկել, քաւել եւ կենագործել,
Զաւրեղութիւն անվթարելի:
Եւ քեզ փա~ռք յամենայնի:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Իսկ իմ՝ մահառիթ մեղքերի դժոխարմատ ծառիս դառն պտուղները,
Որոնք ընտանի թշնամիներ են, հակառակորդ
հարազատներ և որդիներ դավաճան155Երեմ. ԺԲ. 8
Ստորև պիտ նշեմ մանրամասն ու ցույց տամ իրենից իսկ անունով,
Որոնք են ահա՛,–

Բ

Սիրտ նանրախորհուրդ, բերան չարախոս,
Աչք հայրատատես, վրիպալուր ականջ, ձեռքեր մահաձիգ,
Երիկամունք անփորձ, մոլորաշավիղ ոտքեր,
Ընթացք աներկյուղ, խոտորնակի հետք, ծխախառն շունչ,
Գնացք խավարային, լյարդ քարահանգույն,
Դատարկ խորհուրդ, անկայուն կամք, անփոփոխ չարիք,
Բարեմասնություն սասանյալ, հոգի տարագիր, վաճառված ավանդ:
Վիրավոր գազան, նետահար թռչուն,
Փախստական քարավեժ, բռնված հանցապարտ, ծովակուր ավազակ:
Նենգավոր զինվոր, անպատրաստ մարտիկ, անժույժ սպառազեն,
Անաշխույժ մշակ, անխրախույս աղոթավոր, ստորաքարշ բեմական,
Քահանա անկնդրուկ, օրենուսույց աննվեր:
Դպիր կշտամբված՝ խելագար իմաստակ, անճոռնի ճարտասան:
Կերպարանք անպատկառ, անամոթ դեմք և լպիրշ երես,
Գույն անհրապույր, տմարդի տիպ, ծանակված գեղեցկություն,
Խանգարված խորտիկ, գարշելի ճաշակ,
Դաղձախեղդ այգի, որդնահար որթ, փշաբեր պարտեզ,
Հասկ ուտիաճակեր և մեղր՝ դարձած մկների ճարակ,
Անպաշտպան անկյալ, սնապարծ հուսահատ, անհամոզ նզովյալ,
Անհաշտ բաժանված, ունայնաբան շաղակրատ, անասնամիտ գոռոզ,
Անասնորեն ապիրատ, դժոխային ագահ, հանդուգն ապերասան,
Մոլեգնություն անաստված, ձեռնձգություն սպանիչ,
Տատասկացան երկրագործ, երջանկություն եղկելի,
Վատթարացած մեծություն, անշքացած վայելչություն,
Տկարացած կարողություն, խոնարհված բարձրություն,
Ոտնակոխ փառավորություն, պատվիրանազանցություն մշտական և ինքնակամ սխալանք,
Մատակարար խարդախ, նենգավոր խորհրդակից,
Բարեկամ գժտված, հազարապետ գողամիտ,
Մերձավոր կծծի, բաշխող ժլատ, վերատեսուչ կարկամ,
Ոգի անկարեկիր, ըղձանքներ անսեր.
Մարդատյաց բարք և անգութ աղիք,
Ընթացք անխոհեմ, աներևույթ ախտեր,
Անիծյալ գաղտնիքներ, նախատելի դիպվածներ:
Վաճառական վատնող, շվայտ շահարար, արբեցող պաշտոնյա,
Խարդախ գանձապահ, բանսարկու պատգամավոր, դռնապան քնկոտ:
Աղքատ հպարտ և զլացող մեծատուն:
Դիվանապետ անօրեն, պահապան մատնիչ, բնակակից չարախոս,
Սուրհանդակ անժաման, մեղապարտ թղթաբեր,
Խռովարար առաքյալ և միջնորդ անմիտ:
Արքա արտալած, թագավոր թարմատար, կայսր հոգեկործան,
Իշխան տիրադավ, զրկող զորավար,
Աչառու դատավոր, ինքնագլուխ ռամիկ:
Նախատողի ծաղր, սիրելիի լաց,
Բանագրի պարսավ, հանդիմանողի դատախազություն:
Քանզի վեհագույն այդ կոչումները ես էի կրում երբեմն իրոք,
Իսկ հետո վատթար որակումներին այդ արժանացա:
Սրանք են ահա և այլ բազմաթիվ խարդախություններն այն վնասակար,
Որոնց մի քանիսից խաբվեցի ես որպես հիմար,
Եվ ոմանց կողմից տկարաբար տիրվեցի,
Ինքս ինձ կամովին մատնելով մահվան:

Գ

Արդ, քեզ ատելի և ինձ դեպի կորուստ տանող
Վերոհիշյալներից որո՞նք ընծայեմ քեզ ի սպաս պաշտամունքի.
Ապականությամբ պաշարվածիս որպիսի՞ք ներկայացնեմ քո ամենասուրբ մեծությանը.
Եվ կամ դու որքա՞ն երկայնամտությամբ պիտի համբերես այսքան մեղքերիս.
Որքա՞ն ներես, ինչպե՞ս պիտի լռես,
Եվ մանավանդ ինչպե՞ս պիտի հանդուրժես.
Մահու սատակման արժանուս ինչպե՞ս չենթարկես գանակոծության:
Բայց անճառագայթ մթությամբ խավարամած հոգիներին
Քո ողորմության լույսո՜վ հանդիպի՜ր դու,
Բժշկելու, քավելու և կենագործելու համար նրանց.
Ո՜վ զորեղություն անվթարելի, քեզ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Իմ դժոխարմատ մահառիթ ծառի
պտուղները դառն.
Որոնք ընտանի թշնամիներ են,
Հակառակորդներ մոտ ու հարազատ,
Դավաճան որդիք,
Ստորև պիտի նշեմ մեկ առ մեկ իրենց անունով.
Ահա և դրանք.

Բ
Միտք նանրախորհուրդ, բերան չարախոս,
Տարփահայաց աչք, ականջ թյուրալուր,
Մահաձիգ ձեռքեր, երիկամ անթոր,
Մոլորուղի ոտք, աներկյուղ ընթացք,
խոտոր ճանապարհ,
Ծխախառն շունչ, երթ խավարային,
Քարազանգված լյարդ, հեղհեղուկ մտքեր,
Անհաստատուն կամք, չարիք անփոփոխ,
Բարեմասնություն, խախտված հիմնովին,
Տարագիր հոգի, վաճառված ավանդ,
Վիրավոր գազան, նետահար թռչուն,
Փախչող գահավեժ, բռնված հանցապարտ,
ծովահեղձիկ հեն,
Անպատրաստ մարտիկ, նենգավոր զինվոր,
Ցոփ սպառազեն, թուլամորթ մշակ,
Անսիրտ աղոթիչ, ստոր բեմական,
Անխունկ քահանա, անձիր վարդապետ,
Կշտամբված դպիր, ցնդած իմաստակ, բռի ճարտասան,
Լպիրշ կերպարանք ու անպատկառ դեմք,
Անամոթ երես, անմարդկային տիպ,
Ծանակելի գեղ, անհրապույր գույն,
Փչացած խորտիկ, զազրաթորմի համ,
Գաղձախեղդ այգի, որդնահարված որթ,
Ուտիճակեր հասկ, փշաբեր պարտեզ,
Մեղր, որ դարձել Է մկներին ճարակ,
Անպաշտպան անկյալ, սնապարծ անհույս,
Անճար նզովյալ, անհաշտ բաժանված,
Դատարկ շաղակրատ, հավամիտ գոռոզ,
Գազան ապիրատ, դժնդակ ագահ,
Սանձազերծ լկտի, մոլագար դժխեմ, գռփող
մարդասպան,
Որոմ ու տատասկ ցանող երկրագործ,
Հեգ երջանկություն, մեծություն սմքած,
Բարեզարդություն՝ զրկված պերճանքից,
Տկարացած ուժ, ընկած բարձրություն,
Փառավորություն՝ արված ոտնակոխ,
Անդուլ զանցառու, ինքնակամ գայթող,
Նենգ խորհրդակից, կամակոր տնտես,
Գժտված բարեկամ, գողամիտ հսկիչ,
Մերձավոր կծծի, ժլատ բաշխատուր, գծուծ տնօրեն,
Ըղձանքներ անսեր, սիրտ անկարեկից,
Ամենատյաց բարք, աղիքներ անգութ,
Անխոհեմ ընթացք, անարգ դիպվածներ,
Հոռի գաղտնիքներ, ծածկություններ պիղծ,
Զեխ վաճառական, շվայտ շահարար,
Արբշիռ պաշտոնյա, խարդախ գանձապետ,
Բանսարկու դեսպան, դռնապան քնկոտ,
Աղքատ հպարտ ու ճղճիմ մեծատուն,
Ժանտ ատենապետ, մատնիչ պահապան,
չարախոս դրկից.
Անհաս սուրհանդակ, մեղապարտ բանբեր,
Առաքյալ սադրիչ ու խռովարար, թանձրամիտ միջնորդ,
Տարագիր արքա, անարգ թագավոր, կայսր
հոգեկործան,
Տիրադավ իշխան, զորավար զրկող,
Խտրող դատավոր, անաշխատ ռամիկ,
Նախատողի ծաղր, բարեկամի ողբ,
Գրողի պարսավ, հանդիմանողի ամբաստանություն։
Կար ժամանակ, որ կրում էի ես
Շատերն այդ վսեմ հորջորջումներից,
Իսկ հետո վատթար որակումներին
Աստիճանաբար արժանի դարձա,
Այնքա՜ն բազմադեպ ապականարար այդ չարիքների
Մի մասից, իրոք, խաբվեցի որպես հիմար ու անգետ,
Իսկ մյուսներին իմ տկարությամբ հպատակվեցի՝
Կամովին ինքս ինձ մատնելով մահվան։

Գ
Քեզ ատելի ու ինձ կորստաբեր
Վերոգրյալի ո՞ր մասը արդյոք
Ընծայեմ ի սպաս քո պաշտամունքին,
Որպիսինե՞րը ներկայացնեմ
Քո ամենասուրբ մեծության առաջ
Ամփոփարանս ապականության,
Եվ կամ դու ինչպե՞ս, ի՞նչ համբերությամբ
Այդքան մեղքերս պիտի հանդուրժես,
Ներես ու լռես կամ՝ լսես նույնիսկ,
Չենթարկես մահվան արժանավորիս գանակոծության։
Սակայն աննշույլ մթամածության
Խավարով պատած այս հոգիներին
Քո ողորմության լույսո՛վ ընդունիր՝
Նրանց բուժելու, կենագործելու, քավելու համար,
Ո՜վ դու զորություն անվթարելի,
Քեզ փառատրությո՜ւն հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Քրիստոս Աստուած, անուն ահաւոր, մեծութեան տեսակ,
Անքնին բարձրութեան պատկեր, անսահման զաւրութիւն,
Կերպարան փրկութեան լուսոյ, պաշտպան կենաց,
Դուռն արքայութեան վերնում հանգստեանն,
Ճանապարհ հանդարտութեան,
Ապաւինութիւն նորոգ եւ անտխրական երանութեան,
Ամենակալ ինքնիշխանութիւն բոլոր էականութեան,
Աւրհնութեան կոչումն, աւետեաց ձայն,
Բերկրութեան բարբառ, անմահութեան դեղ,
Որդի անճառ Աստուծոյ միոյ.
Որ ինձ անհնարինն է, քեզ դիւրին է,
Որ ինձ անհասն է, քեզ սահմանեալ է,
Որ ինձ անանցն է, քեզ հպաւոր է,
Որ եղկելոյս` ինձ ծածկեցեալն է,
Քումդ երանութեան մերձաւոր է,
Որ ինձ անկարելին է, քեզ կատարեալ է,
Որ ինձ անկշռելին է, քումդ անճառութեան չափեալ է,
Որ ինձ յուսահատութեանն է, քեզ սփոփանաց է,
Որ ինձ անբժշկականն է, քեզ անվտանգելի է,
Որ ինձ հեծութեանն է, քեզ խնդութեան է,
Որ ինձ ծանունք են, քեզ թեթեւագոյնք են,
Որ ինձ եղծեալն է, քումդ զաւրեղութեան գրեցեալ է,
Որ ինձ կորուսեալն է, քեզ ըմբռնեալ է,
Որ ինձ անճառն է, քեզ համարեալ է,
Որ ինձ մռայլն է, քեզ ճառագայթ է,
Որ ինձ անթիւն է, աւրհնեալդ քում ձեռին բովանդակեալ է,
Որ ինձ սոսկալին է, քեզ հեշտալի է,
Որ ինձ փախչելին է, քեզ վանելի է,
Որ ինձ անմատոյցն է, քեզ դիւրահերքելի է,
Որ ինձ մահաբերն է, քումդ էականութեան զաւրութեան
Ընդ ոչ գոյսն համարեալ է:

Բ
Այլ դու, ողորմած Աստուած բոլորից, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Եւ այսմ զաւրես առ ելիցն հնար, եթէ գթասցիս:
Վասն անուան փառաց մեծութեան Հաւր քոյ աւրհնելոյ,
Վասն կամաց գթութեան Հոգւոյդ քոյ Սրբոյ
Տես ի տաժանաւորս կրից յանդիմանական յայտնութիւն
Եւ ի խորոց սրտի ինքնամատոյց դատախազութիւն:
Նայեա ի բնութեանս ամենապատաղ խակութիւն
Եւ պարգեւեա բժշկութիւն վիրացս
Եւ հնարաւորութիւն` կորստեանս,
Զերծումն` բազմամասնեայ մահուս
Եւ շաւիղ կենաց` ապականելոյս,
Նորոգութիւն` եղծմանս
Եւ մուտք յուսոյ` ամբարշտելոյս:
Եթէ ես զաննմանն ինձ կամս ցուցի,
Ո~րչափ առաւել դու` զբնաւորականսդ քո
Զընտանի բարերարութիւնսդ,
Եթէ ի փշոց պտուղ ընծայեցաւ քաղցրութեան,
Ո~րչափ առաւել ի ծառոյդ կենաց` ճաշակ անմահութեան,
Եթէ ես իմոցն ատելեաց ողորմութիւն մաղթեցի,
Դու քոյոյս զիա՞րդ ոչ կրկին մատուսցես, հզաւր,
Յաննուազդ առատութենէ:

Գ
Արդ, տես ի քոյդ մեծութիւն, բարձրեալ,
Նայեցեալ ի յիմս փոքրկութիւն,
Ընկալ զսակաւ խոստովանութիւնս անհամար մեղացս,
Որ զբնաւն համայն տեսանես:
Եւ որպէս զՎիմին գթել ոչ գրեցեր,
Եւ զաւազոյս փոքու սասանել մի համարեսցիս,
Եւ իբրեւ զԴաւթին ընդ մեղայն ասել
Իսկոյն անցուցեր զպատիժ պարտուցն,
Եւ առ իմ ձայնիս հեծութիւն
Զնոյն գործեսցես երկայնմտութիւն,
Որ տաս ամենեցուն առատապէս անաչառութեամբ`
Որպէս յաղթող բարի, բազմիմաստ,
Եւ ոչ նախատես զյետնեալ ստրուկս`
Որպէս ողորմած եւ ամենաստեղծ:
Ստացիր վերստին եւ մի կորուսաներ
Զբուծեալս արեամբ քո, գթած,
Զի քո է փրկութիւն, եւ ի քէն է քաւութիւն,
Եւ քեզ վայել է փառք յամենայնի յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Քրիստոս Աստված, անուն ահավոր,
Մեծության տեսակ, տիպար անքնին, բարձրության պատկեր,
Անսահման զորություն, կերպարան փրկարար լույսի,
Պաշտպան դու կյանքի, դո՛ւռ արքայության վերին հանգստի,
Խաղաղության ճանապարհ,
Ապավինություն նորոգ և անտխուր երանություն,
Ամենակալ ինքնիշխանություն բոլոր էությանց,
Օրհնության կոչումն, ավետաբար ձայն, բերկրության բարբառ,
Անմահության դեղ,
Որդի՛դ դու անճառ միակ Աստուծո,
Ինչ որ անհնարին է ինձ՝ դյուրին է քեզ համար.
Ինչ որ անհասանելի է ինձ՝ քեզ համար սահմանված է.
Ինչ որ անանց է ինձ՝ մոտիկ է քեզ համար.
Ինչ որ ծածկված է եղկելույս՝ մերձավոր է քո երանությանը.
Ինչ որ անկարելի ինձ՝ քեզ համար կատարված.
Ինչ որ ինձ համար անկշռելի է՝ քո անճառության համար չափված է.
Ինչ որ հուսահատեցնում է ինձ՝ քեզ սփոփանք է բերում.
Ինչ որ անբժշկելի է ինձ՝ անվտանգ է քեզ համար.
Ինչ որ հեծություն է պատճառում ինձ՝ քեզ համար խնդառիթ է.
Ինչ որ ծանր է ինձ՝ թեթևագույն է քեզ համար.
Ինչ որ ստեղծված է ինձ համար, զորեղությանդ համար գրված է.
Ինչ որ ինձ համար կորած է, քո ձեռքումն է այն,
Ինչ որ անթվելի է ինձ՝ քեզ համար համարված է.
Ինչ որ ինձ համար մռայլ է, քեզ համար ճառագայթ է.
Ինչ որ ինձ համար անհաշվելի է, բովանդակված է օրհնյալ ձեռքերիդ մեջ.
Ինչ որ սոսկալի է ինձ՝ հեշտալի է քեզ համար.
Ինչ որ փախչելի է ինձ՝ քեզ համար վանելի է:
Ինչ որ անմատույց է ինձ՝ դյուրամատչելի է քեզ համար.
Ինչ որ մահաբեր է ինձ՝ քո աստվածային զորության համար անգոյություն է:

Բ

Բայց դու, ողորմած Աստված բոլորի, Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Եթե գթաս ինձ, կարող ես ելքի մի հնար գտնել:
Հանուն քո օրհնյալ Հոր վսեմ փառքի և քո
Սուրբ Հոգու կամքի գթառատ՝
Տե՛ս տառապանքներն իմ տաժանելի՝ քեզ հայտ-
հանդիման, Եվ սրտիս խորքից դատախազ լինելն ինքս իմ անձի դեմ:
Իմ ամենացրված բնության իսկությա՛նը նայիր դու
Եվ բժշկություն պարգևիր իմ վերքերին,
Տո՛ւր հնարավորություն՝ կորուստից դուրս գալու,
Զերծումն՝ բազմամասնյա մահից և կենաց շավիղ՝ ապականվածիս,
Նորոգություն եղծյալիս և հույսի մուտք ամբարշտիս,
Եթե ես, հակառակ իմ բնությանը, կամք ցուցաբերեցի այս բոլորն ասելու,
Հապա դու որքա՜ն ավելի պիտի բարերարես ինձ, ինչ որ բնածին և հատուկ է քեզ:
Եթե փշերից քաղցրահամ պտուղ քաղվեց,
Քո կենաց ծառից ո՜րքան ավելի անմահական համ պիտի ստացվի:
Եթե ես իմ ատելիների համար քո ողորմությունը խնդրեցի,
Դու ինչպե՞ս պիտի կրկնակին չտաս քո անսպառ առատությունից ինձ, որ քոնն եմ, ո՜վ ամենազոր:

Գ

Արդ քո մեծությունը տե՛ս, բարձրյալ, և նայելով իմ փոքրության վրա,
Ընդունի՛ր սակավ խոստովանությունն անթիվ մեղքերիս,
Ո՜վ դու, որ տեսնում ես բոլորը:
Եվ ինչպես որ հաշվի չառար
Վեմի գլորվելը156Ակնարկություն՝ Պետրոսի ուրացությանը:,
Անտեսի՛ր նույնպես սասանվելը դու փոքրիկ ավազիս.
Ինչպես որ իսկույն վերացրիր Դավթի պատժապարտությունը, երբ ասաց՝ մեղա,
Նույնն արա՛ և ինձ, ո՛վ երկայնամիտ, լսելով ձայնն իմ հեծեծանքների.
Դու, որ բոլորին անաչառությամբ և առատորեն
Տալիս ես, որպես հաղթող բարի, բազմիմաստ
Եվ չես նախատում հետին ստրուկիս, որպես ողորմած և ամենաստեղծ,
Ստացի՛ր կրկին և մի՛ կորցնի ինձ՝ քո արյունով բուժվածիս, գթա՜ծ.
Զի դու կարող ես քավել ու փրկել,
Եվ քեզ վայել է փա՜ռք ամեն ինչում հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Քրիստո՜ս Աստված, անուն ահավոր,
Մեծության տեսիլ, անբավ զորություն,
Անհաս, անքնին բարձրության պատկեր,
Անեղծ կերպարանք փրկարար լույսի,
Կյանքի պահապան, անդորրի ճամփա,
Վերին հանգստի արքայության դուռ,
Ապավինություն՝ անտխուր, անվիշտ նոր երանության,
Համայն գոյերի տեր ամենակալ, ինքնիշխանություն,
Օրհնության կոչում, ավետիքի ձայն,
Բերկրության բարբառ, անմահության դեղ,
Անքնին որդի միակ Աստծո,
Ինչ անհնար է ինձ, դյուրին է քեզ.
Ինչ անանց է ինձ, ետևում է քո.
Անհասն ինձ համար՝ հպավոր է քեզ.
Ինչ որ ծածկված է եղկելուս աչքին,
Մերձավոր է այն քո երանության.
Ինձ անկարելին՝ կատարված է քեզ.
Ինձ անկշռելին՝ չափված է ճշտիվ անճառության քո,
Ինչ պատճառում է ինձ վհատություն,
սփոփանք է քեզ.
Ինձ անբուժելին՝ վտանգազերծ է բարձրյալիդ համար.
Ինչ առթում է ինձ վիշտ ու հեծություն,
խնդություն է քեզ.
Ծանրը ինձ համար՝ թեթև է քեզ հույժ.
Ինչ եղծված է ինձ՝ այն գրված է քո
զորության համար.
Ինչ կորած է ինձ՝ քո ձեռքում է այն.
Անճառն ինձ համար՝ համարված է քեզ.
Ինչ մռայլ է ինձ՝ ճաճանչ է մեծիդ.
Ինչ որ ինձ համար անթվելի է,
Բովանդակված է օրհնյալ ափիդ մեջ.
Ինձ սարսափելին՝ հաճելի է քեզ.
Ինձ փախչելին՝ քեզ վանելի իսպառ.
Ինձ անպարտելին՝ դյուրահաղթ է քեզ.
Մահաբերը ինձ՝ անգո է հաշվվում
Քո աստվածային զորության համար։

Բ
Արդ, դու, ողորմա՜ծ Աստված բոլորի,
տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Եթե գթաս ինձ, այժմ էլ ելքի մի հնար կգտնես,
Հանուն օրհնյալ Հորդ փառքի մեծության
Եվ քո Սուրբ Հոգու գթառատ կամքի՝
Տե՛ս տառապանքներն իմ տաժանելի,
Որոնք բացել եմ ահա քո առաջ,
Լսի՛ր և սրտիս խորքերից բխած
Ամբաստանությունն այս ինքնամատույց.
Գթությա՛մբ նայիր իմ այս ցնորված ու խակ բնության
Եվ պարգևի՛ր իմ վերքերին բուժում,
Եղծմանս՝ նորոգում, կորստիս՝ մի ճար,
Այս բազմակործան մահվանից՝ զերծում,
Ապականվածիս՝ կյանքի ճանապարհ
Եվ հույսի մի դուռ՝ ամբարշտյալիս։
Արդ, եթե ես ինձ հակաբնույթ
կամք ցուցաբերեցի,
Որքա՜ն առավել դու պիտի ցույց տաս
Մեծիդ ընտանի ու ինքնահատուկ բարերարություն,
Եթե փշերից ընծայաբերվեց քաղցրախորժ պտուղ,
Որչա՜փ ավելի կենացդ ծառից
Անմահական համ պիտի ստացվի.
Եթե թշվառս ինձ ատողների
Համար խնդրեցի ողորմածություն,
Դու ինձ, որ քոնն եմ, ո՜վ ամենազոր,
Ինչպե՞ս կրկնակին պիտի չընծայես
Քո այդ աննվազ առատությունից։

Գ
Այժմ տե՛ս, բարձրյա՜լ, մեծությունը քո
Եվ նայելով իմ այս փոքրկության՝
Ընդունի՛ր սակավ խոստովանությունն
անթիվ մեղքերիս.
Դու, որ տեսնում ես անթյուր ամեն ինչ
բովանդակապես,
Բայց անտեսեցիր գայթումը Վեմի,
Անտե՛ս արա և սասանումները փոքրիկ ավազիս.
Ինչպես որ Դավթի պատժապարտությունն
Իսկույն վերացրիր, երբ ասաց՝ մեղա,
Նո՛ւյնն արա և ինձ, ո՜վ երկայնամիտ,
Հեծեծանքներիս ձայնին անսալով.
Դու, որ բոլորին շնորհատրում ես
Անաչառությամբ ու առատորեն՝
Որպես բարի ու բազմիմաստ հաղթող
Եվ չես նախատում հետին ստրուկին,
Որպես ողորմած ու ամենաստեղծ՝
Ստացի՛ր կրկին և մի՛ կորցրու քո
Արյամբ բուժվածիս, ո՜վ ամենագութ.
Քանզի միայն դու կարող ես փրկել ու տալ
քավություն,
Քեզ վայել է փա՜ռք ըստ ամենայնի
հավիտյանս. ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Աւրհնեալ Տէր Յիսուս ընդ Հաւր`
Ի կամս հաճութեան Հոգւոյդ քո Սրբոյ,
Եւ աւրհնեալք ամենայն առ ի յաւրհնելոյդ աւրհնեցան,
Աւրհնեալ միայն Որդի աւրհնելոյ,
Չիք իմ թագաւոր իշխեցող շնչոյս, բաց ի քէն, Քրիստոս:
Այս է աւրհնութիւն Յակոբայ, ասէ Եսայի,
Յորժամ բարձից զմեղս նորա:
Արդ, ողորմեաց ինձ, Տէր բարեգութ,
Ըստ նախնիդ քո սովորութեան
Եւ աւրհնեա զանաւթս քո բանական,
Ըստ ձայնին Դաւթի եւ ըստ Մովսեսի,
Զի բանիւդ քո փրկութեան ժամանեալ`
Հասից քաւութեան` աւրհնեալ առ ի քէն:
Աստուածապէս ինձ հրաշագործեա,
Ողորոմած արքայ երկնաւոր,
Որպէս անկելոցն ի բազմաժամանակեայ մահճացն խշտիս`
Ժողովեցելոցն ի սրահին Բեթհեզդայ,
Յորոց մի էր եւ կրկին թերահաւատն,
Երից տասանց եւ ութի միոյ ամաւք ախտացեալ յաւդիցն լուծմամբ,
Որում ոչ անխայեցեր զբժշկութեանն ձեռնտուութիւն`
Իբր գիտելով զանբոյժ չարութիւնն,
Որ նիւթեացն քեզ յաւուր մատնութեան
Դառն գիշերին տիրամարտութեան`
Երախտաւորիդ, մեծիդ եւ բարերարիդ:

Բ
Որ թէպէտ կանխաւ իմն զգուշացուցեր,
Թէ` Մի մեղանչեր, զի մի կրկնեսցին կրկին քեզ չարիք,-
Ոչինչ վերջացաւ լինել ձեռներէց
Սկզբնաւոր անհամբուրելի` դատողացն զքեզ ի խաչին:
Եւ դու այնպիսւոյ անյարիր ջատուկ,
Մահու ծնկեցեալ չարաշուք առն ողորմեցար,
Անճառ բարութիւն, սխրալի մարդասիրութիւն,
Սարսափելի ներողութիւն, սոսկալի երկայնմտութիւն,
Անբաւելի քաղցրութիւն, փառատրելի հեզութիւն:
Որ միշտ յաղթիս ի գթութենէ, եւ ոչ թշնամանիս,
Պարտիս յողորմութենէ, եւ ոչ պարսաւիս,
Բռնադատիս ի մարդասիրութենէ, եւ ոչ անգոսնիս,
Հարկիս ի բարութենէ, եւ ոչ հայհոյիս,
Ստիպիս ի սիրոյ, եւ ոչ բամբասիս,
Պաղատիս դարձին իմ առ քեզ, եւ ոչ ձանձրանաս,
Արագես զկնի ապերասանիս, եւ ոչ լքանիս,
Ձայնես չլսողիս, եւ ոչ սրտմտիս,
Փութաս մեղկելոյս, եւ ոչ խափանիս:
Առ չարս ես բարի, առ ամենապարտս ես ներող,
Առ մեղաւորս ես քաւիչ, առ խաւարեալս ես լոյս,
Առ մահացեալս ես կեանք:

Գ
Այս են գիրք ամենայն հոգեշունչ աւգտակարութեան,
Որ յաճախս ծնանին երկնաւոր պտուղս անճառս եւ զարմանալիս:
Ասա եւ ինձ` թշուառացելումս, աւրհնեալ ամենապարգեւ.
Արի առ զմահիճս խշտեացդ մեղաց ի վայր կործանմանդ
Եւ հետեւեալ ժամանեա յանդորր հանգիստ անաշխատ կենացդ:
Խզեսցես ամենակարող սուսերաւ բանիդ հրամանի`
Զերիզապնդեալ մահազգեստս պարփակութիւն դժոխազնեայ կապանացս,
Եւ լոյծ ինձ զհանգոյցս խեղդողականս ոգեպահանջ սաստկութեանս`
Առաքելով զարժանաւորս մահու յազատութիւնն վերին անանց բերկրութեանն
Կենսաբեր եւ աստուածային քո բանիւդ:
Մի տակաւ տակաւ ազդեսցես եւ մի աւր ի յաւր յերկարաձգեսցես,
Զի մի ստուար ծանրութիւն բեռանցս մեղաց
Տիրեսցէ թիկանցս ազդերաց
Եւ կործանեալ զիս կորացուսցէ` հայել ի դժոխս,
Եւ ուժգնակի գոռոզ բռնութեամբ
Անպարապ հոգեւորական զինուն արարեալ` մահու ծառայեցուսցէ:
Այլ աւգնեա ինձ, բարի վշտակից, հեծութեան կարեացս մահու երկանց`
Առեալ յինէն զփայտ սատակմանն, որպէս երբեմն յուսոյ պահակին,
Որով կառուսցես զվայելչականն յաղթանակի արի զաւրութեանն,
Պնդապէս հաւատով յուսոյն կարծրութեան ընդ քեզ բեւեռել անսայթաքելի:
Եւ քեզ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով փա~ռք եւ իշխանութիւն յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյալ ես դու, Տեր Հիսուս, Հոր հետ՝ բարեհաճ կամքով Սուրբ Հոգու,
Եվ բոլոր օրհնվածներն օրհնյալիցդ օրհնվեցին,
Դո՛ւ միայն օրհնյալ Որդիդ օրհնյալի:
Քեզանից բացի չի՛ք շնչիս իշխող թագավոր, Քրիստո՛ս:
«Հակոբն, - ասում է Եսային, - օրհնված կլինի ա՛յն ժամանակ,
Երբ կվերցնեմ մեղքերը նրա»:

Բ

Եվ արդ, ողորմի՛ր ինձ, Տե՛ր բարեգութ, համաձայն նախնի քո սովորության,
Եվ օրհնի՛ր անոթդ այս բանական, ըստ Դավթի և ըստ Մովսեսի,
Որպեսզի խոսքովդ փրկության հասած՝ քավություն գտնեմ քեզնից օրհնվելով:
Հրաշագործի՛ր ինձ աստվածապես, ողորմած արքա երկնավոր,
Ինչպես որ արիր Բեթհեզդայի սրահում հավաքված
Եվ երկար ժամանակ մահիճը ընկած ախտավորներին:
Դրանցից մեկը այն կրկնակի թերահավատն էր և երեսունութ տարվա անդամալույծը,
Եվ դու չզլացար նրան քո
բժշկարար օգնությունը,
Գիտենալով նույնիսկ նրա չարությունն անուղղելի,
Որ նյութեց նա քեզ՝ երախտավորիդ, մեծիդ և բարերարիդ՝
Մատնության օրը, տիրամարտության դառն այն գիշերը:
Թեև դու նրան նախօրոք զգուշացրիր,
Թե՝ մի՛ մեղանչիր, որպեսզի կրկին չարիք չգա քեզ,
Բայց չդադարեց լինել ձեռներեցն ու առաջինը այն ժանտ մարդկանց մեջ,
Որոնք քեզ խաչին դատապարտեցին157Ակնարկություն 38 տարվա այն անդամալույծի, որը մատնության գիշերը ապտակեց Հիսուսին՝ իրեն բժշկողին::
Եվ դու այդպես կախարդ ջատուկի, անհարիր ընկած
Եվ մահվամբ չոքած չարաշուք մարդուն ողորմեցիր,
Անճա՜ռ բարություն, սխրալի մարդասիրություն,
Սարսափելի ներողամտություն, սոսկալի երկայնամտություն,
Անբավելի քաղցրություն, փառատրելի հեզություն,
Որ միշտ հաղթվում ես գթությունից ու չես թշնամանվում,
Պարտվում ես ողորմությունից ու չես պարսավվում,
Բռնադատվում ես մարդասիրությունից ու չես արհամարհվում,
Հարկադրվում ես բարությունից ու չես հայհոյվում,
Ստիպվում ես սիրուց ու չես բամբասվում:
Պաղատում ես դու քեզ դարձիս համար ու չես
ձանձրանում, Վազում ես ապերասանիս հետևից ու չես հոգնում,
Ձայնում ես չլսողիս ու չես սրտմտում,
Շտապում ես մեղկացյալիս մոտ ու կանգ չես առնում:
Չարիս համար բարի ես և ամենապարտիս համար ներող,
Քավիչ ես մեղավորիս համար և խավարյալիս լույս,
Եվ մահացածիս համար կյանք ես դու:

Գ

Այսպես են ասում բոլոր հոգեշունչ գրքերն օգտակար,
Եվ որոնք հաճախ ծնում են անճառ և զարմանալի երկնավոր պտուղներ:
Ասա՛ նաև ինձ՝ թշվառիս, օրհնյա՜լ ամենապարգև,–
«Վե՛ր կաց ու վերցրու մեղքերի մահիճը կործանվածիդ,
Եվ իմ հետևից արի, որ հասնես անհոգնում կյանքի խաղաղ հանգստին»:
Քո հրամանի ամենակարող սուսերով կտրի՛ր Կապանքները պիրկ և դժոխային երիզապատված իմ մահազգեստի Եվ մահասարսուռ սաստկությամբ խեղդող
հանգույցները քանդի՛ր, Ուղարկելով ինձ՝ մահվան արժանուս, քո աստվածային կենսաբեր խոսքով Դեպի վեր՝ անանց, հավերժ բերկրության ազատության մեջ:
Մի՛ կենագործիր տակավ-տակավ և մի՛ ձգձգիր օրեցօր երբեք,
Որ հետզհետե մեղքերի բեռան ծանրությունն ստվար
Չճնշի ազդրերս ու չկռացնի ինձ ի վար՝ դժոխքին նայելու,
Եվ ուժգնակի գոռոզ բռնությամբ հոգևորական զենքերս ի դերև հանելով մահվան ծառայեցնի ինձ:
Այլ դու օգնիր ինձ, բարի՛ վշտակից,
Մահվան երկունքի այս իմ ցավագին հեծեծանքներում,
Սատակման փայտը վրայիցս առնելով, ինչպես երբեմն՝ պահակի ուսից,
Որով վայելուչ կոթող կառուցես քո հաղթանակի արի զորության,
Ամուր հավատքով, հաստատուն հույսով ինձ բևեռելով քեզ հետ՝ անսայթաք:
Եվ քեզ՝ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ փա՜ռք, իշխանություն հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Օրհնյալ ես դու տեր Հիսուս՝ հորդ հետ,
Բարեհաճությամբ, կամքով սուրբ Հոգուդ,
Եվ օրհնյալները բոլոր՝ օրհնվեցին օրհնյալիցդ լոկ,
Օրհնյա՜լդ ինքնին՝ օրհնյալի որդի,
Քեզնից բացի, չունեմ իմ շնչին իշխող
թագավոր,
Քանզի, Եսայու խոսքի համաձայն,
«Հակոբը այնժամ միայն կօրհնվի,
Երբ որ վերացնեմ մեղքերը նրա»։

Բ
Ողորմի՜ր նաև ինձ, տե՜ր բարեգութ,
Համաձայն նախկին քո սովորության,
Օրհնի՛ր բանական այս անոթը քո,
Դավթի, Մովսեսի խոսքի համաձայն,
Որ ես փրկության հասած քո խոսքով՝
Քեզնից օրհնվելով՝ գտնեմ քավություն։
Հրաշագործի՛ր ինձ աստվածապես,
Ո՜վ ամենողորմ արքա երկնավոր,
Ինչպես Բեթհեզդի սրահն հավաքված՝
Երկար ժամանակ մահճում տառապող
ախտավորներին։
Դու չզլացար այնտեղ բժշկել
Նույնիսկ կրկնակի թերահավատ այն
Երեսնութամյա անդամալույծին՝
Իմանալով իր չարությունն անբույժ,
Որ նյութել էր նա երախտավորիդ, բարերարիդ դեմ՝
Մատնության օրվա տիրամարտության
գիշերն այն դաժան։
Թեպետև կանխավ զգուշացրիր,
Թե մի՛ մեղանչիր, որ գլխիդ կրկին չարիք չբերես,
Բայց նա չլսեց, եղավ ձեռներեցն
Ու ժանտն առաջին այն բոլորի մեջ,
Որոնք քեզ խաչին դատապարտեցին,
Եվ, այդուհանդերձ, ահա այդպիսի
Անհարիր ջադուկ մահվամբ ախտաժետ
Չարաշուք մարդուն դու ողորմեցիր,
Անճա՜ռ բարություն,
Մարդասիրություն ամենահրաշ,
Սոսկալի ներող, հանդուրժող ահեղ,
Քաղցրություն անբավ, օրհնյալ հեզություն,
Որ գթությունից մշտապես հաղթվում, բայց
չես անարգվում.
Ողորմությունից պարտվում ես, բայց չես
պարսավվում բնավ.
Բռնադատվում ես մարդասիրությամբ՝
ու չես քամահրվում.
Հարկադրվում ես բարությունից՝ ու չես
լուտվում երբեք.
Սիրուց ստիպվում, բայց չես նախատվում,
Պաղատում ես միշտ իմ դարձը առ քեզ՝
և չես ձանձրանում,
Ապերասանիս ետևից վազում՝ չես լքվում բնավ,
Ձայնում ես անվերջ քեզ չլսողիս՝ ու չես բարկանում,
Աճապարում ես մեղկիս հոգալու՝ առանց զլացման.
Բարեգո՜րծ՝ չարիս,
Ամենապարտիս՝ քավիչ ու ներող,
Խավարածիս՝ լո՜ւյս, մահացածիս՝ կյա՜նք։

Գ
Այս են վկայում բոլոր հոգեշունչ
գրքերն օգտակար,
Որոնք ծնում են հաճախ երկնավոր
Պտուղներ անճառ ու սքանչելի։
Ասա՛ նաև ինձ՝ թշվառիս, օրհնյա՜լ
ամենապարգև.
«Վե՛ր կաց, կործանման վայրից՝ մեղքերի
մահիճը վերցրո՛ւ
Եվ հետևի՛ր ինձ՝ հասնելու անհոգ,
Խաղաղ ու հանգիստ կյանքի հանգրվան»։
Կտրի՛ր սուսերով ամենակարող հրամաններիդ
Մահազգեստներիս՝ երիզապնդող
Այս դժոխային կապանքներն ամուր.
Քանդի՛ր մահախեղդ հանգույցներն այս պիրկ
Եվ աստվածային խոսքով կենսատու
Հասցրո՛ւ մահվան արժանավորիս
Անանց բերկրության՝ ազատության մեջ։
Մի՛ կատարիր այդ տակավ առ տակավ
Եվ օրըստօրե մի՛ հետաձգիր,
Որպեսզի հետո մեղքերի բեռան ծանրությունն ստվար,
Նստած թիկունքիս, ազդրերս ճկած՝
Կորացնելով ու կործանելով ինձ,
Չստիպի նայել խորքը դժոխքի
Եվ իմ հոգևոր զենքերը բոլոր հանած ի դերև՝
Հուժկու բռնությամբ ենթարկի մահվան.
Օգնի՛ր ինձ, փրկի՛ր, բարի՜ վշտակից,
Թոթափի՛ր ինձնից փայտը սատակման,
Ինչպես երբեմն պահակի ուսից,
Կերտի՛ր նրանով, կանգնեցրո՛ւ անպարտ
ու ամենահաղթ՝
Քո մեծ զորության վայելուչ կոթող.
Ամուր, անսասան հույս ու հավատով
Ամրապնդի՛ր ինձ քեզ հետ անսայթաք։
Եվ քեզ, սուրբ Հոգով, հորդ հետ միշտ փա՜ռք
Եվ իշխանություն հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա
Հաւատամ եւ վկայեմ մտաց գիտութեամբ`
Ի քէն ազդեցեալ ոգւոյս իմաստիւ, ուշիւս տեսման,
Զի ըղձալի են քեզ, բարերար,
Աղաչանք մեղաւորաց, քան զխնդրուածս արդարոց,
Զի մինն, զպարտութիւն անձինն յայտնեալ, շնորհիդ քո սպասէ,
Առ որ ծանուցեալ զբնութեանս չափ,
Եւ մեծ կշտամբիչ աստէն համբարձեալ
Ինքնոգոր մարտակից նմին իսկ ինքեան
Եւ դառն դսրովիչ եւ ծածկատես դատախազ,-
Իսկ միւսն, յարդիւնս բարեացն իւրոց նայելով,
Յանձին հարեալ ձեռն վստահութեան,
Մոռանայ զսահման բնութեանն
Եւ պարգեւաց, քան ողորմութեան, դիտեալ ակն ունի:
Վասն որոյ առ մինն անթիւ են ստեղծուածք ճառից,
Որ զողորմութեանցդ քո փողով բարբառոյ ազդէ,
Իսկ առ միւսն լռեալ են քոյդ, անքնին, ահաւոր եւ ամենախնամ,
Ամաչեմ ասել, թէ եւ երկրաւորիս գործոց պատմութիւն զքոյդ յառաջեալ:
Արդ, արի, Տէր, եւ մի զաւրասցի, քան զքոյդ, աջ հողեղինի,
Մի կշռեսցին ողորմութիւնք քո ընդ ջանից մարդկան:

Բ
Եւ արդ, առողջքն անդամաւք անկարաւտք են բժշկութեան,
Եւ տեսանողականքն աչաւք չունին պէտս առաջնորդի,
Եւ փարթամքն ընչիւք ոչ դեգերին առ դուրս լիոցն,
Եւ ամենայնիւ յղփացեալքն ոչ սպասեն փշրանաց սեղանոյ հացի,
Եւ սուրբքն վարուք ապենիազ են ողորմութեան:
Եւ արդ, ինձ գթասցիս ողորմել, բարձրեալ, երկնաւոր, հզաւր,
Ամենատխուր վարանեցելոյս:
Քանզի թէ էի իբրեւ զՅոբ,
Ասէի զանձն իմ իբրեւ զնա արդար եւ անարատ,
Թէ էի իբրեւ զՄովսէս,
Ասէի վստահութեամբ զնորայսն`
Ծանիցէ Տէր զայնոսիկ, որ իւրն են,
Թէ էի իբրեւ զԴաւիթ, ասէի`
Արարի զիրաւունս եւ զարդարութիւն,
Եւ դարձեալ զմեծն քան զբնութիւն մարմնոյ`
Զմեղս թէ տեսանէի ի սրտի իմում, մի լուիցէ ինձ Տէր:
Թէ էի իբրեւ զԵղիա, ասէի զանձն իմ այր Աստուծոյ,
Թէ էի իբրեւ զԵրեմիա, զքոյդ ճշմարտութիւն յանձն աւրինակէի,
Թէ էի իբրեւ զԵզեկիա, պարծէի զբարւոքն եւ զիրաւացին`
Գնացի առաջի քո արդարութեամբ,
Թէ էի իբրեւ զՊաւղոս, ասէի զիս բնակարան,
Ազդարան եւ ընդունարան Աստուծոյ բանին:

Գ
Այլ ես` անաւրէնս ի մէջ գիտութեան աւրինացն,
Ոչ միայն չունիմ զանձն իմ քեզ ընծայել`
Յարգանաւք բանից, իբրեւ զնոսա,
Եւ զբնաւին չարս, որպէս զբարիսն զայնոսիկ, առաջի քո յիշատակել,
Այլ եւ ոչ զամենուստ գոյիցս զբարեհռչակեալ անունդ, հզաւր,
Ամբարշտեալս լեզուով գովել:
Իսկ դու, առ ամենայն հնարս զաւրաւոր,
Մատո ինձ ոգի փրկութեան,
Աջ պաշտպանութեան, ձեռն այցելութեան,
Հրաման բարութեան, լոյս ողորմութեան,
Բան նորոգութեան, պատճառ քաւութեան,
Գաւազան կենաց աւգնութեան:
Զի դու ես յոյս ապաւինութեան, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Աւրհնեա~լ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան ԾԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հավատում եմ ես և վկայում գիտակցաբար՝
Քեզանից ազդված մտատեսությամբ,
Թե ըղձալի են քեզ, բարերա՛ր,
Աղաչանքները մեղավորների, քան թե խնդրանքներն արդարների:
Զի մեկն իր մեղքերը խոստովանելով շնորհիդ է սպասում
Եվ ճանաչելով չափն իր բնության՝ ծառանում ինքն իր դեմ,
Որպես մեծ կշտամբիչ և ինքնոգոր մարտակից,
Դառն հանդիմանող ու ծածկատես դատախազ:
Իսկ մյուսն իր բարի գործերին նայելով՝ հանձնապաստան վստահությամբ՝
Մոռանում է սահմանն իր բնության և պարգևներ է ակնկալում, քան թե ողորմություն:
Եվ այդ պատճառով մեկի մոտ հորինվում են անթիվ ճառեր,
Որոնք բարձրաձայն քո ողորմությունն են փողահարում,
Իսկ մյուսը լռում է դրանց մասին, ո՜վ անքննելի, ահավոր և ամենախնամ:
Ամաչում եմ ասել, թե երկրավորիս գործերի պատմությունն իսկ քոնից էլ առաջ է անցել.
Ուստի արա՛ այնպես, ո՜վ Տեր,
Որ քոնից ավելի չզորանա աջն հողեղենի.
Մարդկանց ջանքերը թող որ չկշռեն ողորմություններդ:

Բ

Առողջ անդամներ ունեցողներն անկարոտ են բժշկության,
Եվ աչքով տեսնողներն առաջնորդի պետք չունեն,
Ինչքով փարթամները լիացածների դռների շուրջը չեն դեգերում,
Եվ կուշտ ու կուռ կերածները չեն սպասում հացի սեղանի փշրանքներին,
Եվ վարքով մաքուրները ողորմության անկարոտ են:
Ուստի ինձ գթա և ողորմիր, բարձրյա՜լ երկնավոր հզոր,
Ինձ՝ վարանյալիս ամենատխուր: Զի եթե Հոբին ես նմանվեի,
Ինքս էլ նրա պես կասեի՝ արդար և անարատ եմ.
Եթե լինեի ես Մովսեսի պես՝ ինքս էլ նրա պես կասեի վստահ՝
«Տերը պիտի ճանաչի նրանց, ովքեր իրենն են»,
Եթե լինեի ես Դաւթի նման, կասեի նույնպես՝
«Արեցի իրավունք և արդարություն».
Եվ դարձյալ մարդկային բնությունից վեր այս խոսքը հոխորտ՝
«Եթե սրտիս մեջ անօրենություն տեսնեի, Տերն ինձ չէր լսի».
Եթե Եղիային նմանվեի ես՝ պիտի կոչեի ինձ «ա՜յր Աստուծո».
Թե Երեմիային՝ ճշմարտությունդ կօրինակեի.
Եթե լինեի Եզեկիայի պես՝ ինքս էլ իրավամբ
կպարծենայի՝ «Քո աչքի առաջ ես արդարությամբ քայլեցի».
Պողոսի նման եթե լինեի, կանվանեի ես ինձ՝
Բնակարան, ներշնչարան և ընդունարան Աստուծո խոսքի՝
Բայց ես անօրենս, օրենքին գիտակ լինելով մեկտեղ,
Ոչ միայն չեմ կարող ներկայացնել քեզ անձս նրանց պես վստահ խոսքերով,
Եվ չարս իսպառ, բարիների պես՝ այդ նույն խոսքերը քո առջև հիշել,
Այլև չեմ կարող՝ բովանդակ արարածներից բարեհռչակված
Անունդ, հզո՜ր, ամբարշտացած իմ լեզվով գովել:
Իսկ դու, որ կարող ես ամեն բանում և հնարավոր,
Տուր ինձ ոգի փրկության, պաշտպանության աջ և օգնության ձեռք,
Բարության հրաման, ողորմության լույս, նորոգության խոսք,
Քավության պատճառ և կյանքի նեցուկ՝ օգնող գավազան:
Քանզի դու ես հույս ապավինության, Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյա՜լդ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Հավատում եմ ես ու վկայում եմ փորձով
համոզված,
Մտատեսությամբ, որով, բարերա՜ր, դու օժտել ես ինձ,
Որ շատ ավելի ըղձալի են քեզ
Աղաչանքները մեղավորների,
Քան արդարների ամեն մի խնդրանք։
Քանզի մեկն անկեղծ խոստովանելով
պարտությունը իր՝
Ակնկալում է լոկ շնորհը քո
Եվ գիտակցելով չափն իր բնության
Ու ճանաչելով իրեն ներքնապես՝
Որպես ինքնոգոր ախոյան, ոսոխ՝
Կշտամբանքներով, դառնագին ձաղմամբ
Մարտնչում է ինքն իր իսկ անձի դեմ,
Մինչդեռ մյուսը, բարեգործությանն իր ապավինած,
Ինքնաբավական մի վստահությամբ,
Մոռացած սահմանն էության մարդու
Առավելապես ակնկալում է պարգևներ քեզնից,
քան ողորմություն։
Ահա թե ինչու մեկն ստեղծելով ճառեր
անհամար՝
Ողորմությունդ ազդարարում է միշտ տարփողելով,
Մյուսը լուռ է մնում այդ մասին։
Հզո՜ր, անքնին, ամենախնամ,
Ամաչում եմ ես մինչևիսկ ասել,
Որ պատմությունը երկրայիններիս
Գործերի՝ քոնից առաջ է անցել։
Ուստի հառնի՛ր, տե՜ր, որպեսզի հանկարծ
աջն հողեղենի
Չզորավորվի քոնի համեմատ,
Ջանքերը մարդկանց չհավասարվեն
Քո աստվածային ողորմության հետ։

Բ
Առողջ անդամներ ունեցող մարդիկ
Կարիք չեն զգում բնավ բուժվելու,
Ոչ էլ տեսնողներն՝ անհրաժեշտություն
առաջնորդների.
Ընչաշատները չեն հածում երբեք
Լիացածների դռների առաջ,
Ու չեն սպասում հղփացածները ամեն բարիքով՝
Թափթփուկներին սեղանի հացի.
Վարքով սրբերը կարիք չեն զգում ողորմածության.
Արդ, գթա դու ի՛նձ, ողորմի՛ր, բարձրյալ երկնավոր
հզո՜ր,
Ինձ, վարանյալիս ամենատխուր։
Զի եթե Հոբին ես նմանվեի,
Կհամարեի ինձ էլ նրա պես արդար, անարատ.
Եթե լինեի Մովսեսի նման,
Ինքս էլ նրա պես վստահ կասեի՝
«Տերը պետք է որ ճանաչի նրանց, ովքեր իրենն են».
Իսկ եթե Դավթին ես նմանվեի, կասեի անշուշտ՝
«Հաստատեցի կարգ ու արդարություն»
Եվ խոսքն այս, մարմնի բնությունից վեր՝
«Եթե սրտիս մեջ մեղքեր նկատեմ,
Թող որ տերը ինձ բնավ չլսի».
Եթե լինեի Եղիայի նման,
Կհամարեի ինձ այր Աստծո.
Թե Երեմիայի նման լինեի,
Կօրինակեի ճշմարտությունդ.
Եթե լինեի Եզեկիայի պես,
Կպարծենայի իրավամբ, որ ես
Արդարությամբ եմ քայլել քո առաջ.
Եթե Պողոսի նման լինեի,
Կհամարեի ինձ բնակարան,
Մի ընդունարան ու ազդարարան Աստծո խոսքի։
Բայց անօրենս, օրենքին գիտակ լինելով
հանդերձ,
Ահա ոչ միայն չեմ կարող անձս քեզ ներկայացնել
Մեծարու խոսքով, ինչպես որ նրանք,
Եվ չարս համակ՝ բարիների պես հիշվել քո առաջ,
Այլև ամենուր բոլոր գոյերից
Բարեհռչակված անունդ, հզո՛ր,
Ամբարշտյալիս լեզվով ներբողել։
Բայց կարող ես դու և ամեն ինչի հնարներ
ունես.
Մատուցի՛ր ինձ, տե՜ր, ոգի փրկության,
Պաշտպանության աջ և օգնության ձեռք,
Բարի հրաման, ողորմության լույս,
Նորոգության խոսք, քավության պատճառ
Եվ կյանքի նեցուկ՝ օգնող գավազան.
Քանզի դու ես հույսն ապավինության, տե՜ր Հիսուս
Քրիստոս,
Օրհնյալ՝ հորդ հետ, սուրբ Հոգովդ, ընդմիշտ,
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա

Եւ արդ, որպէս զի ոչ վայել է աւրհնաբանութիւն ի բերան մեղաւորի,
Ի ճշմարիտն առակէ կանխաւ իսկ ուսայ,
Զիա՞րդ յաւելից կրկնել զնոյն գովութիւն աղաչաւորս բազմապատկառ,
Որ հանապազ ընդունիմ անէծս ի սաղմոսիս բարեբաստութեան:
Զի ի՞բր երգեցից ինձ վտանգս եւ արձանացուցից նախատինս
Եւ ի մերկութեանս գրկի փուշս ընդ շուշանաց ժողովեցից:
Զիա՞րդ ընդ Դաւթի համարձակեցայց ասել,
Թէ` Զատամունս մեղաւորաց փշրեսցես,
Զիա՞րդ դարձեալ, թէ` Մի անաւրէնք բնակեսցեն առաջի աչաց քոց,
Զիա՞րդ, թէ` Դատ արա ինձ, Տէր,
Ըստ արդարութեան քո, ըստ անբծութեան իմոյ, որ յիս:
Զիա՞րդ, թէ` Կատարեսցին չարիք ի վերայ մեղաւորաց,
Զիա՞րդ, թէ` Խորտակեսցին բազուկք մեղաւորի եւ չարի,-
Եւ զայլն, որ զկնի:
Զիա՞րդ, թէ` Տեղասցէ ի վերայ մեղաւորաց որոգայթ, հուր եւ ծծումբ,
Զիա՞րդ, թէ` Սատակէ Տէր զշրթունս նենգաւորս եւ զլեզուս մեծաբանս,
Զիա՞րդ, թէ` Փորձեցեր զսիրտ իմ եւ ոչ գտեր անիրաւութիւն:
Զիա՞րդ զյաջորդն սմին, թէ` Ես պահեցի զճանապարհս խիստս,
Զիա՞րդ զեւսն, թէ` Ես արդարութեամբ երեւեցայց երեսաց քոց,
Զիա՞րդ, թէ` Եւ ես եղէց անբիծ ընդ նմա,
Զիա՞րդ զմիւսն, թէ` Հատուսցէ ինձ Տէր
Ըստ արդարութեան իմում եւ ըստ սրբութեան ձեռաց իմոց:
Զիա՞րդ անձամբ ինձէն զստութիւն իմ ծանակեցից`
Ասել ընդ սրբոյն, թէ` Լուացայց սրբութեամբ զձեռս իմ:
Զիա՞րդ ի մէջ նանրութեան զամբարշտացն աթոռս բամբասեցից,
Զիա՞րդ զերջանկին պարծանս թշուառացելումս կերպաւորեցից,
Թէ` Դատ արա ինձ, Տէր, զի ես յանբծութեան իմում գնացի:
Զիա՞րդ աւտարս ի բարեաց գիտողիդ գաղտնեաց արգահատեցից,
Թէ` Մի համարիր ընդ ամբարիշտս զանձն իմ:
Զիա՞րդ ես ինքն գոլով` զայլս անիծեցից,
Թէ` Տուր նոցա, Տէր, ըստ գործս նոցա,-
Եւ ի կարգ բանին համարձակեցայց:

Բ

Քանզի թէ զյետինս բանիցն առաջնովքն աստանաւր եդից,
Կրկին ծանրանան ինձ ցաւք, եւ յաճախեսցեն դառնութիւնք:
Բայց ի շեղջեցելոցն արտասուաց դոյզն մի չափեալ`
Բաւականացայց հանապազորդեան յանդիմանութեամբ
Սաղմոսարանին ընտանի ձայնիւն,
Որ զպարտաւորեալս միշտ կշտամբէ:
Առ որս եւ սպառուած քառասներորդի իններորդին հատուածի բանի յանդիմանողի,
Զիս գարշեցուցեալ, հանապազ խայտառակէ,
Խցեալ զբերանս ի փառաբանութենէ` եղկելի զանձն իմ ցուցանէ,
Աստուածային ձայնիւն դատախազեալ` յակնկալութենէ կենաց լքանէ,
Միանգամայն եւ վիրգս մահու ինձ իբր ի պատնիշէ առաքէ:
Քանզի, թէ չար է անէծս առնուլ յաւտարէ,
Ապա անձամբ զանձն անիծանել` կրկին չարաչար:
Իսկ եթէ չառնուլ նախատինք ի մերձաւորաց աւրէնք են,
Ապա ի տեսողէն հայել զայսոսիկ`
Կրից արեան տաժանմունք, վիշտք աղէտից եւ խէթք մտաց:
Բայց թէ առ խոնարհութեան անձին իւրում մատնեսցի`
Ջնեալ եւ կշտամբեալ անիծիւք ի լեզուէ իւրմէ,
Ի խոստովանեալ եւ յամէնիշխան շրթանց բերանոյ վերնոյն աւրհնեսցի,
Զի ճշգրտեալ թարգմանեաց զդարձն իւր առ նա`
Զհետս կենացն ոչ լքանելով,
Սահմանաւն սիրոյ զպարտեացն արմատ կրճատեաց`
Ոչ տիրեալ ի խարդաւանաց չարաբանողաց,
Ոչխար հաւտին Քրիստոսի գտաւ բժշկեալ`
Դիմելով ի յաղն բուժիչ աղեացն արկածից:
Բայց եւս անբանական բարոյից է
Ասուն կենդանեաց ի մէջ դալարոց
Ծաղկածին վայրից կենաձիր բանից`
Թմբրութեամբ մտաց ի յարաւտս մահու ճարակել:

Գ

Եւ արդ, քանզի իմ է առակս վերջին կշտամբողական,
Եւ առ իս ակնարկէ զդիպուածոցն չար պատահմունս,
Որ ինձէն անձին նիւթեցի միշտ զեղմունս կիզանողականս հրոյ տոչորման`
Հոսեալ ի յերկնուստ զգոյիւ գագաթանս` իմաստնարանի բազմակիս:
Քանզի զիա՞րդ ի յարդիւնս ինձ աւգտից սաղմոսն եկեսցէ,
Յորժամ անպտուղ ի բազմերգութենէն լինիցիմ`
Ոչ նուագել հոգւով, ըստ թելադրելոյն Պաւղոսի:
Զիա՞րդ ընդ մարգարէին եւս զտէրունին խառնեցից
Մեծս մեղաւորաց, նկունս պիտանեաց`
Ասել ընդ սրբոյն, թէ` Ի բաց կացէք յինէն
Ամենեքեան, որ գործէք զանաւրէնութիւն:
Զիա՞րդ, ոչ ունելով ի բազմացն պատուիրանաց կատարեալ
Շնորհին եւ աւրինին, բարբառեցայց զերջանկին,
Որ նախ ինքն արար, զոր մեզ կանոնեաց,
Թէ` Քանզի ծառայս քո պահեցի զայս,-
Եւ որ զհետն գան ասացեալքն:
Զիա՞րդ թափուրս ի լրութենէ իմաստից կենաց
Ընդ երկիւղածս տեառն աւրհնեցից:
Զիա՞րդ ընդ մեծին մաղթանաց զիմս յաւդեցից,
Թէ` Զմին խնդրեցի ի տեառնէ`
Զտեսիլ վայելչութեան նորա եւ զհրամանատրութիւն տաճարի նորա:
Զիա՞րդ ի հրաժարելին ինձ ձեռնամխեցից,
Յորժամ լսեմ, թէ` Ուղղոց վայել է աւրհնութիւն:
Զիա՞րդ շրթամբք իմովք զանձն իմ անիծից`
Ասելով զկնի յոլովից առեալն,
Թէ` Երեսք Տեառն ի վերայ չարագործաց`
Սատակել զյիշատակս նոցա յերկրէ:
Զիա՞րդ զմիւսն դարձեալ,
Թէ` Չարք վաղվաղակի սատակեսցին,
Զիա՞րդ զկերպարանացն իմ նմանութիւն,
Թէ` Բազուկք ամպարշտաց խորտակեսցին,
Զիա՞րդ սատակման ինձ պաղատեցայց,
Թէ` Ահա մեղաւորք կորիցեն:
Զիա՞րդ զբազմայածեան լեզուս ի յաւրհնեալս բան մխեցից,
Թէ` Ասացի պահել զճանապարհս իմ,
Զի մի մեղայց լեզուաւ իմով:
Զիա՞րդ փշովք մեղաց հեղձեալս զանարատին պարծեցայց,
Թէ` Այլ զիս յանբծութեան իմում ընկալար:
Զիա՞րդ ես` մեղաւոր եւ կրկին պատժաւոր,
Զհանգունակիցսն դսրովեցից` ապրել ի նոցունց,
Թէ` Ի մարդոյ մեղաւորէ, նենգաւորէ փրկեա զիս, Աստուած:

Դ

Զիա՞րդ, իբր ոչ կռապաշտեալ, անպատկառապէս պերճացայց
Ունայն պանծանաւք ասել ընդ Դաւթի`
Միթէ մոռացեա՞լ իցէ մեր զանուն Աստուծոյ
Կամ ձգեա՞լ զձեռս ի մաղթանս աւտար աստուածոց:
Քանզի որ ի մեղս գարշութեան խոնարհեսցի,
Առաջի կայ նորին կառուցեալ առեալ ի պաշտաւն
Յաւսականացն, ախտարծարծիցն, պոռնկապատիր պատկերացն կերպարան`
Աստարտայ եւ Քոմովսայ եւ Մեղքոմայ արուարձանի
Եւ Թարահատայ թարմատարի, ընդ զազրոտեացն կանացեացն
Իշանդամիցն պատկառանք, անվերարկու ծանակութիւնք:
Ի՞բր ոչ պատկառեցից սովիմբ ասել ընդ նահատակին,
Որ զայս դիմագրաւութիւն առ բարին ունէր միշտ,
Թէ` Վասն քո մեռանիմք զաւրհանապազ,-
Եւ որ ի կարգին է սորին սաղմոս:
Ի՞բր յիմարս յարս եւ վատթարս ասել ժպրհիմ,
Թէ` Բերան իմ պատմեսցէ զիմաստութիւն, եւ սիրտս` զհանճար:
Ի՞բր մարդելոյզ կերպարանաւոր`
Զմարդահաճոյիցն ոսկերս ցրուել մաղթեցից:
Ի՞բր զկրկին երկրորդեալսն մեծանունն բարութիւնս,
Թէ` Հաճոյ եղէց առաջի տեառն յերկրին կենդանեաց:
Զիա՞րդ ունողս անբաւից մեղաց զարդարոյն առեալ կարդացից,
Թէ` Ոչ մեղք իմ եւ ոչ յանցանք,
Առանց մեղաց ընթացայ եւ ուղիղ եղէ:
Զիա՞րդ զիս ինքն մատնեցից կորստեան` յասելն զայս բան,
Թէ` Մի ողորմիր գործողացն զանաւրէնութիւն,
Զիա՞րդ թէ` Որպէս հալի մոմ առաջի հրոյ,
Այնպէս եւ մեղաւորք` յերեսաց Աստուծոյ:

Ե

Զիա՞րդ գրգեալս ապականացու փափկութեամբ`
Սահմանեցից զաննման ինձ բան,
Թէ` Խոնարհեցուցի պահաւք զանձն իմ,-
Եւ զազգակիցս նորին ընդ նոյն`
Եւ ի նեղել նոցա քուրձ զգենուի
Եւ, իբրեւ զսգաւոր եւ զտրտում, խոնարհ առնէի:
Ո՞րպէս հանդարտեցից զնմանեացն իմ պատիժ միշտ յիշատակել,
Թէ` Սակայն մրուր բարկութեանն Աստուծոյ ոչ սպառեսցի,
Եւ արբցեն ի նմանէ ամենայն մեղաւորք երկրի:
Ի՞բրեւ զեւսն առ սմին,
Թէ` Զամենայն եղջիւրս մեղաւորաց փշրեսցես:
Զիա՞րդ զապերախտութիւնն Յակոբայ ի ճառ առեալ հենգնեցից,
Որ ընդ ստուերին զճշմարտութիւնն ընկալեալ`
Մոռացայ ընդ նոսին նոցին թերութեամբ
Զերախտիսն Քրիստոսի աստուածայնովքն արուեստիւք խաչին փրկանաւք,
Քան նոքա` զզաւրավարութիւն Մովսեսն ցպոյն սքանչելեաւք,
Որ զաւրինակն նկարագրէր տէրունական տնտեսութեանն:
Զիա՞րդ զյարուցելոցն ի վերայ դիւաց զաղէտս ցուցից,
Իբր նոքա` զաւտարացեղից խուժադուժ ազգացն,
Ասելով, թէ` Արկին զդիակունս բարեացն, որ ի մեզ,
Կուր վնասակարացն թռչնոց, այս է` այսոցն աւդայնոց:
Ո՞րպէս զանկեալ զսերմն բանին ի ճանապարհին
Եւ զմիաբանեալս զկամս ընդ չարին սուրբ անուանեցից,
Ի՞բրեւ` զնմանակիցն առ ի նոյն շաւիղ չարին պատերազմի`
Գուպար գաղտնամարտ մտացս աւցտելոց,
Զոր ես զաւրացուցի` գործակցեալ հնարից բանսարկուին:
Եւ ոչ ունիմ աղերսել, թէ` Մի լռեր եւ մի դադարեր, Աստուած,
Եւ` Խորհեցան ի վերայ սրբոց քոց եւ ասացին,-
Զոր ի կարգէ սաղմոսիս է աղաւթել:
Քանզի յոյժ պատեհագոյն է առնուլ զայսոսիկ
Ի վերայ բռնութեան մոլեկան դիւաց`
Միշտ ճակատելոց առ ներկայիս խռովութիւն,
Եւ ընդ նոսին` նոցին մշակաց:

Զ

Յորոց դու, Տէր Քրիտոս,
Որդի բարձրեալ մեծիդ Աստուծոյ,
Պահեսցես եւ ամրացուսցես երկնային զաւրուդ շրջափակութեամբ`
Յամենայն ընթացից խաբողին հողմոց
Խաչիւդ լուսոյ զմեզ պաշտպանեալ,
Որ զի թէ եւ գտցին յիս անաւրէնութիւնք բազմաւրինակք,
Այլ ոչ հայհոյութիւնք:
Որ ոչ հանգեար ի կորուստ նմանեացն իմոց ամբարշտելոց,
Այլ ամենագորով թախանձմամբ
Ընդ եղծման ջրողողն զազրագործաց կրկին վշտացար,
Տաղտկալի զմահու նոցա դիպուած քեզ գրեցեր`
Ասելով զզարմանալիսն լսողաց բան.
Ածեալ զմտաւ` ոչ եւս յաւելից
Անիծեալ զերկիր վասն գործոց մարդկան:
Եւ մխիթարիս մեծ իմն պարարեալ
Ընդ կեանս անմաքրից եւ պարտաւորաց սատակման:
Որ երբեմն առակաւ դդմենւոյն
Զանխայելն ի կործանելիսն ցուցեր, ողորմած,
Եւ առ այլ ումեմն նեղեցար, սաստիկ վտանգեալ,
Ընդ յամրանալ անձրեւին առ ուրացողացն դարման:
Անճառելիս ցուցեր բարութեան տեսակս յիշատակ տաւնելիս
Ի վերջին աւուրս` քեւ, ի ձեռն առաքելոցն քոց,
Ողջոյնս հասարակաց անհամբուրիցն հեռաւորաց
Քաղցրաճաշակս հրամայեցեր:
Ահա եւ յիս ցաւղեա, կենդանի, զհայրենի գթութեանցդ զսէր,
Զի եւ ես փրկեցայց` քաւեալ ամէնառատ քո այցելութեամբդ:
Եւ քեզ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով փա~ռք յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Կ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, քանի որ ինձ հայտնի է ճշգրիտ առակով արդեն,
Թե՝ չի վայելում մեղավոր բերնին օրհնաբանություն,–
Ինչպե՞ս պիտի նույն գովությունը քեզ կրկնեմ վերստին աղաչավորս խիստ ամոթապարտ,
Որ անեծքներ եմ ընդունում անվերջ՝ սաղմոսարանում, ինձ համար ասված:
Ինչպե՞ս ինձ համար երգեմ վտանգներ և նախատինքներ արձանագրեմ
Ու մերկ գրկիս մեջ շուշանի տեղակ փշեր հավաքեմ.
Եվ ինչպե՞ս պիտի համարձակվեմ ես Դավթի պես ասել,
Թե՝ «Պիտի փշրես մեղավորների ատամները դու»,
Եվ դարձյալ ինչպես՝ «Անօրենները չպիտի բնակվեն քո աչքի առջև».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Դատիր ինձ, Տեր, ըստ արդարության քո և իմ՝ անբծության»:
Եվ կամ թե ինչպե՞ս՝ «Չարիքները մեղավորների վրա պիտի կատարվեն»,
Ինչպե՞ս, թե՝ «Պիտի խորտակվեն չարի և մեղավորի բազուկները»,
Եվ ուրիշները հետևյալ կարգով.
Ինչպե՞ս կարող եմ ասել, թե՝
«Մեղավորների վրա տեղան պիտի հուր, ծծումբ, որոգայթ».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Տերը կթուլացնի նենգավոր շրթունքներն ու լեզուները մեծաբանող».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Սիրտս քննեցիր և չգտար այնտեղ անիրավություն».
Եվ ինչպե՞ս դրան հաջորդող խոսքն այս,
Թե՝ «Զգուշացա խստասիրտների ճանապարհից ես».
Եվ ինչպե՞ս ապա, թե՝
«Արդարությամբ ես քո երեսը պիտի ելնեմ»158Այսինքն՝ «Ես արդարությամբ կերևամ քո առաջ» (Սաղմ. ԺԶ. 15).
Ինչպե՞ս, թե՝ «Ես էլ անբիծ պիտի լինեմ նրա հետ».
Ինչպե՞ս և մյուսը, թե՝
«Տերն ինձ ըստ իմ արդարության և ձեռքի մաքրության պիտի հատուցի».
Ես ինքս ինչպե՞ս իմ ստությունը պիտի ծանակեմ, ասելով սուրբի հետ, թե՝
«Ձեռքերս սրբությամբ պիտի լվանամ».
Սնոտիների մեջ նստածս ինչպե՞ս ամբարիշտների աթոռները բամբասեմ.
Ինչպե՞ս թշվառս երջանկի պարծանքն ինձ վրա առնեմ,
Թե՝ «Դատիր ինձ, Տեր, զի անմեղությանս մեջ քայլեցի ես».
Ինչպե՞ս օտարս բարի գործերից՝ պիտի շարժեմ գո՜ւթը գաղտնագետիդ,
Թե՝ «Մի՛ դասիր ինձ ամբարիշտներին».
Ինչպե՞ս ես ինքս լինելով անիծապարտ, ուրիշների համար ասեմ՝
«Տո՛ւր նրանց, Տեր, ըստ նրանց գործի»,
Եվ համարձակվեմ շարունակելու:

Բ

Մնացածներն էլ եթե գումարեմ առաջիններին,
Կրկնապես պիտի ծանրանան ցավերս ու դառնություններս աճեն,
Բայց արցունքների շեղջերից միայն դույզն-ինչ առնելով,
Առայժմ պիտի բավականանամ սաղմոսարանի
Ընտանի ձայնի հանապազօրյա հանդիմանությամբ,
Որ ամբարիշտիս կշտամբում է միշտ:
Դրանց հետ նաև քառասունիններորդ գլխի վերջին հատվածի հանդիմանական տողերը,
Որոնք գարշելի համարելով ինձ՝ խայտառակում են միշտ և հանապազ:
Խցելով բերանս, որպեսզի չփառաբանեմ՝ անձս եղկելի են ներկայացնում.
Եվ աստվածային ձայնով ինձ ամբաստանելով՝ զրկում են կյանքի հույսից,
Միաժամանակ, ինչպես պատնեշի վրայից, քարեր են նետում վրաս:
Եթե ծանր է ուրիներից անեծք ընդունել,
Ապա կրկնակի ծանրածանր է անձամբ ինքն իրեն անիծելը:
Իսկ եթե օրենք է մերձավորներից նախատիքներ չառնել,
Ապա ուրեմն ամենատեսիցդ սպասել դրանք՝
Արյունալից ցավ, սարսափելի վիշտ ու մտալլկանք են պատճառում մեզ:
Բայց ով որ նրանց խոնարհությամբ անձնատուր լինի,
Եվ գավազանով ծեծի ինքն իրեն, կշտամբի ու դառն անեծքներ կարդա,
Այդպիսին պիտի օրհնվի
Վերնայնի խոստովանած և ամենաիշխան բերանի շրթունքներով.
Զի նա ճշգրիտ կերպով բացատրեց դարձն իր դեպի նա, կյանքի ճիշտ ճամփից չհեռանալով.
Սիրո օրենքով նա իր մեղքերի արմատը կտրեց,
Չնվաճելով չարախոսների խարդավանքից,
Քրիստոսի հոտի բժշկված ոչխարը եղավ նա,
Դիմելով աղիքների խոցերը բուժող աղին:
Բայց անբանների բարքին է հատուկ ասուն կենդանիների
Կենսաձիր խոսքի դալար, ծաղկածին դաշտավայրում՝
Մտքի թմրությամբ մահացու արոտներ ճարակելը:

Գ

Արդ, քանզի իսկ և իսկ ինձ համար է ասված վերջին օրինակն այս կշտամբողական,
Եվ չար դիպվածներն ու պատահմունքներն ինձ են ակնարկում,
Որոնք նյութեցի ես ինքս որպես սաստիկ տոչորող կիզիչ կրակներ,
Նրանք երկնքից թափելով իմաստությանս ճրագարանի՝ գագաթի վրա:
Այլևս սաղմոսն ինձ ի՞նչ օգուտ կարող է բերել,
Երբ ինքս նրա բազմերանգությունից մնացի անպտուղ,
Ու չնվագեցի հոգով այն, ինչ որ Պողոսն է թելադրում:
Ինչպե՞ս կարող եմ մեծագույնս ես մեղավորներից և պիտանիներից նկունս
Մարգարեի երգերին խառնել Տիրոջ խոսքերը և ասել սուրբի հետ.
«Հեռացե՛ք ինձնից բոլորդ էլ, որ գործում եք անօրենություն»:
Ես, որ չեմ կատարել օրենքի և շնորհի բազում պատվիրաններից և ոչ մեկը՝
Ինչպե՞ս բարբառեմ երջանիկի հետ,
Որը մեզ համար սահմանածը նախ ինքը գործադրեց,
Թե՝ «Ես՝ քո ծառան, պահեցի այս», և դրանց հետևող խոսքերը:
Կյանքի կատարյալ իմաստությունից թափուրս ինչպե՞ս
Տիրոջ երկյուղածների հետ օրհնեմ.
Ինչպե՞ս պիտի մաղթանքներից մեծագույնին իմոնքն էլ կցեմ,
Թե՝ «Մի բան խնդրեցի ես Տիրոջից՝ տեսնել իր վայելչությունը
Եվ իր տաճարի հրամանատարը լինել».
Ինչպե՞ս ձեռնամուխ լինեմ այն բանին, որ արգելված է ինձ,
Երբ լսում եմ, թե՝ ուղղամիտներին վայել է միայն օրհնություն կարդալ:
Ես իմ սեփական շուրթերովս ինչպե՞ս ինքս ինձ անիծեմ,
Ասելով, թե՝ «Տիրոջ աչքը չարագործների վրա է,
Ջնջելու համար նրանց հիշատակն երկրի երեսից».
Ինչպե՞ս՝ և մյուսը, թե՝ «Չարերը շուտով պիտի ջնջվեն».
Ինչպե՞ս այն խոսքը, որ արդարև ինձ է վերաբերում,
Թե՝ «Բազուկները ամբարիշտների պիտի խորտակվեն».
Ինչպե՞ս պաղատեմ սատակման համար, Թե՝
«Պիտի կորչեն մեղավորները»:
Ինչպե՞ս թաթախեմ թափառող լեզուս օրհնյալ խոսքի մեջ,
Թե՝ «Հսկեցի ես կյանքիս ընթացքը, որ չմեղանչեմ ինքս իմ լեզվով».
Ինչպե՞ս մեղքերի փշերով խեղդվածս պարծենամ խոսքովն անարատի,
Թե՝ «Իմ անբծության մեջ ընդունեցիր ինձ».
Ինչպե՞ս ես մեղավորս և կրկնակի պատժապարտս
Պարսավեմ պիտի իմ նմաններին, նրանցից ազատվելս մաղթելով,
Թե՝ «Մեղավոր ու նենգ մարդկանցից ազատի՜ր ինձ, Աստված»:

Դ

Ինչպե՞ս, որպես ոչ կռապաշտ, անպատկառորեն խրոխտամ ունայն պարծանքով,
Դավթի հետ ասելով՝ «Մի՞թե մոռացել ենք մենք անունն Աստուծո,
Եվ կամ օտար աստվածներին աղոթելու ձեռք ենք երկարել»:
Զի նա, որ գարշելի մեղքերի մեջ կընկնի,
Այդպիսին կառուցած կլինի պաշտելու համար
Անասնական, ախտարծարծ և պոռնկապատիր կերպարանքներ՝
Աստարտի, Քամովսի, Մեղքոմի159Մողոքը՝ Ամմոնացոց կուռքը, որի համար տուն կանգնեց Դավիթը (Գ. Թագ. ԺԱ. 7): և թարմատար Թարահատի160Անծանոթ է այս դիցաբանական անունը: Հավանական չէ ոմանց այն կարծիքը, թե Աբրահամի հոր՝ Թարայի պաշտած կուռքերից լինի (Հեսու ԻԳ. 2): Խորենացին ևս հիշատակում է Թարաթ անունով մի կուռք, բայց դա լինել չի կարող: արձաններ արու,
Ինչպես նաև կանացի զազիր ու աղծապիղծ կուռքեր
Եվ իշանդամ առականքների անծածկույթ ծանակություններ:
Ինչպե՞ս չամաչեմ ասել նահատակի հետ, որ բարության էր միշտ հետամուտ,
Թե՝ «Ամեն օր մեռնում ենք քեզ համար»,
Եվ հետևյալ տողերն այդ սաղմոսի:
Ինչպե՞ս հիմարս մարդկանց մեջ և վատթարս հանդգնեմ ասել,
Թե՝ «Բերանս իմաստություն պիտի պատմի, և սիրտս՝ հանճար»:
Ինչպե՞ս ես՝ մարդակորույս կեղծավորս երեսպաշտների ոսկորների ցրումը մաղթեմ.
Ինչպե՞ս կրկին երկրորդված մեծանուն բարությունն այն,
Թե՝ «Հաճելի պիտի լինեմ Տիրոջը կենդանյաց երկրում»:
Ինչպե՞ս ես անբավ մեղքերի տերս, արդարից առած՝ բարբառեմ այսպես,–
«Ոչ մեղք ունեմ ես և ոչ էլ հանցանք, ընթացքս եղավ անմեղ և ուղիղ»:
Ինչպե՞ս ինքս ինձ մատնեմ կորստյան այսպես ասելով՝
«Անօրենություն գործողներին մի՛ ողորմիր»:
Եվ կամ թե ասեմ. «Ինչպես մոմը, որ հալվում է կրակի դիմաց,
Այդպես էլ պիտի լինեն մեղավորներն Աստուծո առջև»:
Ինչպե՞ս՝ ապականացու փափկությամբ շոյվածս այս ինձ անվայել խոսքը հաստատեմ,
Թե՝ «Ես ընկճեցի իմ անձը ծոմով».
Ինչպե՞ս նաև այս խոսքը նույնիմաստ,–
«Նրանց նեղության մեջ ես քուրջ էի հագնում
Եվ, ինչպես սգավոր ու տրտում՝ խոնարհ էի».
Ինչպե՞ս հանդարտվեմ իմ նմանների պատիժն
հիշելով, Թե՝ «Աստուծո բարկության մրուրը չի սպառվի,
Եվ պիտի խմեն նրանից երկրի բոլոր մեղավորները»:
Ինչպե՞ս՝ սրա հետ և մյուսը, թե՝
«Մեղավորների բոլոր եղջյուրները պիտի փշրես դու».
Ինչպե՞ս, Հակոբի ապերախտության մասին պատմելով, կարող եմ հեգնել նրան
Ես, որ ստվերի տեղ ճշմարտությունն ընդունած, նրանց հետ և նրանց թերությամբ
Մոռացա Քրիստոսի երախտիքները՝ աստվածահրաշ խաչի փրկանքով,
Եվս առավել, քան նրանք, որոնք չուզեցին
Զորությունն Մովսեսի սքանչելագործ ցուպի,
Որ տերունական տնօրինության մի օրինակն էր:
Ինչպե՞ս կարող եմ ցույց տալ մեզ վրա խուժող դևերի -
Խմբերի խուժդուժ և օտարացեղ՝ աղետները ողջ,
Ասելով, թե՝ «Մեր մեջ գտնվող բարիների դիակներն իբրև կեր
Ձգեցին գիշատիչ թռչուններին, այսինքն՝ օդային դևերին»:
Ինչպե՞ս կարող եմ ճանապարհի վրա ընկած խոսքի սերմը
Եվ չարի հետ միաբանված կամքը անվանել սուրբ161Մատթ. ԺԳ. 4,
Ինչպե՞ս սուրբ կոչեմ պատերազմի հետ նույն շավղով գնացող՝
Իմ ճանապարհից դուրս եկած մտքի գուպարը գաղտնամարտ,
Որ ես զորացրի՝ գործակցելով բանսարկուի հնարքներին:
Չեմ կարող աղերսել քեզ, թե՝ «Մի՛ լռիր և մի՛ դադարիր, Աստված»,
Ինչպես և՝ «Խորհեցին քո սուրբերի վրա և ասացին»,–
Եվ մյուս խոսքերը՝ սաղմոսարանի այս աղոթքի մեջ:
Զի հույժ տեղին է, որ այս խոսքերով ճանաչենք մոլեկան բռնությունը դևերի,
Եվ նրանց հետ նաև իրենց արբանյակներին,
Որոնք մղում են ճակատամարտ միշտ, խռովելով ներկան:

Ե

Այդ բոլորից, Տեր Քրիստոս, Որդիդ դու բարձրյալ և մեծ Աստուծո,
Պահե՜ս ու պահպանես երկնային զորքիդ շրջափակությամբ,
Բոլոր հողմերից ու խաբողների հարձակումներից
Լուսեղեն խաչովդ պաշտպանելով մեզ:
Զի թեև իմ մեջ գտնվեն անօրենություններ բազօրինակ,
Սակայն ո՛չ երբեք հայհոյություններ:
Չհանգստացա՜ր դու ինձ նման ամբարիշտների կորուստով,
Այլ ամենագորով թախծությամբ, ջրհեղեղով ջնջված
Զազրագործների վրա մինչև իսկ կրկնապես
վշտացար, Նրանց այդպիսի մահն համարելով անհանդուրժելի և հույժ անհաճո:
Լսողներին զարմանալի այս խոսքն ասացիր դու,
Թե՝ «Այլևս մարդկանց գործերի պատճառով երկիրը չպիտի անիծեմ»:
Մխիթարվում ես դու մեծապես ու պարարվում՝
Անմաքուր ու սատակման արժանի մարդկանց կենդանացման համար.
Ինչպես որ երբեմն, դդմենու առակով ցույց տվեցիր դու
Կործանվելու արժանիներին խնայելդ, ողորմա՛ծ. Եվ մի ուրիշի162Եղիայի վրա նեղացար, սաստիկ վշտացած,
Երբ նա անձրևն ուշացնում էր, որպեսզի ուրացողները ապրուստ չունենան163Գ. Թագ. ԺԸ գլուխ:
Եվ բազմապիսի հիշատակարժան և անճառելի
Բարություններ ցուցաբերեցիր դու վերջին օրերին.
Քո կողմից՝ առաքյալներիդ միջոցով հրամայեցիր ողջույն տալ քաղցրահամ՝
Հասարակաց բոլոր և անհամբույր հեռավորներին:
Նաև ի՛նձ վրա ցողիր հայրական սերդ գթառատ, կենդանի Աստված,
Որպեսզի ես էլ գտնեմ փրկություն՝
Քավված մեղքերից ամենաառատ քո այցելությամբ:
Եվ քեզ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Քանզի ճշմարիտ առակից կանխավ քաջ
հայտնի է ինձ,
Որ մեղավորի բերանին՝ կարդալ
Օրհնաբանություն անվայել է խիստ,
Ինչպե՞ս կրկնեմ նույն գովեստները քեզ
Աղաչավորս հույժ ամոթապարտ,
Որ անեծքներ եմ ընդունում անվերջ
Բարեմաղթական սաղմոսարանից։
Ինչպե՞ս երգեմ ինձ վիշտ ու աղետներ
Եվ նախատինքներ՝ ընդդեմ իմ անձին
Ու մերկ գրկիս մեջ շուշանների տեղ փշեր հավաքեմ։
Ինչպե՞ս Դավթի հետ հանդգնեմ ասել,
Թե՝ «Պիտի փշրես ատամներն համայն մեղավորների».
«Անօրենները չպիտի ապրեն քո աչքի առաջ».
«Դատի՛ր ինձ ըստ քո արդարության և անբծության իմ».
«Մեղավորների վրա պիտի գան չարիքները ողջ».
«Պիտի խորտակվեն բազուկները չար, մեղավոր մարդկանց».
«Ամենայն վտանգ, կրակ ու ծծումբ
Մեղավորների գլխին պիտ տեղա».
«Տերը կջնջի շրթունքները նենգ
Եվ լեզուները բոլոր մեծաբան»։
Ինչպե՞ս ասեմ, թե՝ «Քննեցիր սիրտս ու
Չգտար այնտեղ անիրավություն».
Կամ՝ «Ես խստամբեր ընթացք ունեցա».
«Ես արդար պիտի ներկայանամ քեզ».
«Ես էլ նրա պես կլինեմ անբիծ».
«Տերը ինձ ըստ իմ արդարության ու
Ձեռքի մաքրության պիտի հատուցի».
Ինչպե՞ս ես ինքս անձամբ ծանակեմ
Սուտն իմ՝ ասելով այն սրբի հետ, թե՝
«Ձեռքերս սրբությամբ պիտի լվանամ».
Նանրամիտս ինչպե՞ս ամբարիշտների գահերն անարգեմ
Ինչպե՞ս թշվառս պարծանքն երջանկի պատշաճեմ անձիս,
Թե՝ «Դատի՛ր ինձ, տե՜ր, զի ընթացել եմ միշտ անբծությամբ».
Օտարս բարուց գաղտնատեսիդ գութն ինչպե՞ս աղերսեմ՝
«Մի՛ դասիր ինձ կարգն ամբարիշտների».
Ինքս անիծապարտ լինելով՝ ինչպե՞ս նզովեմ այլոց՝
«Տո՛ւր նրանց, տե՜ր, ըստ իրենց գործերի»
Եվ համարձակվեմ դեռ շարունակել։

Բ
Վերջին մասերն էլ եթե գումարեմ առաջիններին,
Ցավերս կրկնակի պիտի ծանրանան,
Ու բազմապատկվեն դառնություններն իմ։
Բայց արտասուքի շեղջերից միայն փոքր ինչ առնելով՝
Կբավարարվեմ սաղմոսարանի ընտանի ձայնի
Հանապազորդյան հանդիմանությամբ,
Որն ամբարշտիս կշտամբում է միշտ։
Դրանցից են և քառասնիններորդ
Սաղմոսի վերջին հատվածի տողերն հանդիմանական,
Որոնք գարշելի համարելով ինձ՝
Խայտառակում են հանապազ, անդուլ,
Ցուցադրելով անձն իմ եղկելի՝
Բերանս են խցում, որպեսզի մեծիդ չփառաբանեմ,
Եվ աստվածային ձայնով շարունակ ամբաստանելով՝
Զրկում են կյանքի ակնկալումից,
Այլև, ասես թե պատնեշից, վրաս
Նետում են անվերջ մահացու քարեր։
Եթե, արդարև, ծանր է ուրիշից անեծք ստանալ.
Ապա կրկնակի դառն է, դժնդակ,
Երբ մարդ հենց ինքն է նզովում իրեն.
Իսկ եթե կարգ է մերձավորների ՛
Նախատինքներին չենթարկվելն, ապա
Սպասել դրանք ամենատեսից՝
Ցավ է արյունող ու տաժանելի,
Աղետալի վիշտ ու մտալլկանք։
Սակայն եթե մարդ խոնարհությամբ՝ հենց
Ինքը իր անձը ենթարկի դրանց,
Սեփական լեզվով կշտամբի, ձաղկի,
Մտրակի իրեն դառն անեծքներով,
Կօրհնվի շուրթերով ամենակալի,
Քանզի անսխալ մեկնած կլինի դարձն իր առ Աստված՝
Չհեռանալով ճիշտ ճանապարհից,
Սիրով հատուցած կլինի լրիվ պարտքերն իր բոլոր՝
Չնվաճվելով չարախոսների խարդավանքներից,
Դարձած կլինի Հիսուսի հոտի բժշկված ոչխար՝
Դիմելով հենց այն աղին, որ, իրոք,
Բուժում է ախտերն իր աղիքների։
Բայց անբանների բարքին հատուկ է,
Ասուն կենդանի լինելով հանդերձ,
Կենսաձիր խոսքի դալար ծաղկածին արոտավայրում
Մտքի թմրությամբ մահացու խոտեր միայն ճարակել։

Գ
Ինձ է պատշաճում, արդարև, վերջին
Օրինակը այս կշտամբողական՝
Ակնարկելով այն պատուհասներն ու դիպվածները չար,
Որոնք նյութեցի ինքս ինձ մշտապես՝
Որպես զեղումներ կիզանողական ու հրատոչոր,
Թափված երկնքից իմաստությանս Ճրագարանի՝ գագաթիս վրա։
Արդ, սաղմոսն ինձ ի՞նչ օգուտ պիտի տա,
Երբ անպտուղ եմ մնում միշտ նրա բազմերգությունից,
Չերգելով հոգով ըստ սուրբ Պողոսի թելադրության։
Ես՝ մեծագույնս մեղավորներից,
Պիտանիներից նկունս հետին,
Ինչպե՞ս, խառնելով մարգարեական
Երգերին նաև խոսքը տերունի, ասեմ սրբի հետ՝
«Հեռո՛ւ մնացեք ինձնից բոլորդ,
Ովքեր գործում եք անօրենություն»։
Երբ չեմ կատարել ոչ մեկն օրենքի
Շնորհի բազում պատվիրաններից,
Ինչպե՞ս բարբառեմ երջանիկի հետ,
Որը մեզ համար սահմանածն ինքը նախ գործադրեց.
Կամ ինչպե՞ս հոդեմ իմը՝ մեծագույն այս
Այլև խոսքերը սրան հաջորդող։
Ինչպե՞ս թափուրս կյանքի կատարյալ իմաստությունից
Երկյուղածների հետ օրհնեմ տիրոջ.
Կամ ինչպե՞ս հորդեմ իմը՝ մեծագույն այս աղերսի հետ՝
«Մի բան խնդրեցի տիրոջից՝ տեսնել վայելչությունն իր
Եվ սպասավոր լինել սրբազան իր տաճարի մեջ».
Ինչպե՞ս ձեռնարկեմ ինձ արգելվածին,
Երբ լսում եմ, թե՝ «օրհնաբանություն
Արդարներին է վայելում միայն»։
Ինչպե՞ս անիծեմ ինքս ինձ անձամբ իմ իսկ շուրթերով,
Թե՝ «Տիրոջ աչքը չարագործների վրա է ուղղված,
Որպեսզի ջնջի նրանց հիշատակն երկրի երեսից».
Կամ՝ «Պիտի ջնջվեն չարերն անհապաղ».
Ինչպե՞ս ասեմ խոսքն այս ինձ պատշաճող,
Թե՝ «Բազուկները ամբարիշտների պիտի խորտակվեն»
Ինչպե՞ս պաղատեմ սատակման համար,
Թե՝ «Թող որ կորչեն մեղավորները»։
Ինչպե՞ս թաթախեմ բազմահած լեզուս օրհնյալ խոսքի մեջ՝
«Խոստացա պահել ճանապարհը քո,
Որպեսզի լեզվով իմ չմեղանչեմ».
Մեղքի փշերով խեղդվածս ինչպե՞ս
Պարծենամ խոսքով այն անարատի՝
«Ինձ ընդունեցիր իմ անբծությամբ».
Կրկնապատժապարտ մեղավորս հապա
Ինչպե՞ս պարսավեմ իմ նմաններին,
Խնդրելով նրանց ձեռքից ազատվել՝
«Նենգամիտներից, մեղավորներից փրկի՜ր ինձ, Աստվա՛ծ»։

Դ
Ինչպե՞ս ես որպես ոչ-կռապաշտյալ
Անպատկառորեն ունայն պարծանքով
Պանծամ, Դավթի հետ ասելով՝ «Մի՞թե
Մոռացել ենք մենք անունն Աստծո,
Կամ աստվածներին օտար՝ աղոթքի ձե՞ռք ենք կարկառել»,
Երբ նա, ով տրվում ու խոնարհվում է զազիր մեղքերին,
Պաշտելու համար բարձրացրած կլինի արդեն իր առաջ
Ախտաշարժ, շամբուշ ու տարփատենչիկ,
Պոռնկապատիր պատկերները ցոփ
Աստարտ ու Քամովս դիցուհիների,
Մելքոմի արձանն արվական ու այն Թարահատ չքոտու,
Կանացիական զազրոտության հետ
Նաև իշանդամ առականքների
Ծանակություններ մերկ ու անծածկույթ։
Ինչպե՞ս չամաչեմ, ուրեմն, ասել նահատակի հետ,
Որ բարության էր միայն հետամուտ,
Թե՝ «Քեզ համար ենք ամեն օր մեռնում»,
Այլև սաղմոսը սրան հաջորդող։
Հիմարագույնս, վատթարս բոլոր
Մարդկանցից ինչպե՞ս հանդգնեմ ասել,
Թե՝ «Բերանը իմ իմաստություն է
Արտաբխելու, իսկ միտքս՝ հանճար»։
Մարդելուզակս, շողոմ, կեղծավոր,
Ինչպե՛ս մաղթեմ, որ ցրվեն ոսկորներն երեսպաշտների.
Ինչպե՞ս կրկնեմ արդ երկիցս ասված բարությունն այն մեծ.
Թե՝ «Ես հաճելի կլինեմ տիրոջ՝ կենդանյաց երկրում»։
Անթիվ մեղքերի կրողս ինչպե՞ս
Արդարից առած խոսքով բարբառեմ՝
«Ո՛չ մեղքեր ունեմ և ո՛չ էլ հանցանք,
Ընթացա անմեղ ու եղա շիտակ»։
Ինչպե՞ս կորստյան մատնեմ ինքս ինձ
Ասելով, թե՝ «Մի՛ ողորմիր նրանց,
Ովքեր գործում են անօրենություն»,
Կամ՝ «Ինչպես մոմն է հալվում հրի դեմ,
Այդպես կլինեն մեղավորները Աստծո առաջ»։
Ապականացու փափկակեցությամբ գրգյալս ինչպե՞ս
Հաստատեմ խոսքն ինձ անպատշաճական՝
«Խոնարհեցրի ինքս ինձ ծոմով».
Կամ թե՝ «Ես նրանց նեղության ժամին քուրջ էի հագնում
Եվ ընկճված էի որպես սգավոր, տրտում ու թշվառ»։
Ինչպե՞ս անխռով հիշեմ պատիժներն իմ նմանների՝
«Սակայն մրուրը Աստծո բարկության չի սպառվելու,
Եվ պիտի խմեն նրանից բոլոր մեղավորները»,
Կամ՝ «Պիտի փշրես մեղավորների եղջյուրները ողջ»։
Ինչպե՞ս Հակոբի ապերախտության
Մասին խոսելով՝ ծանակեմ նրան,
Երբ ստվերի տեղ ճշմարտությունը
Ինքս ստացած լինելով հանդերձ՝
Նրանց պես նրանց այն նույն թերացմամբ՝
Մերժեցի բոլոր երախտիքները տեր Քրիստոսի՝
Աստվածահրաշ խաչի փրկանքով,
Գերազանցելով մինչևիսկ նրանց,
Որոնք մերժեցին առաջնորդությունն ընտրյալ Մովսեսի՝
Սքանչելագործ իր գավազանով,
Որ տերունական խնամարկության
Օրինակն էր լոկ ուրվանկարում։
Իսկ ինչպե՞ս վրաս խուժող դևերի
Արհավիրքները ցույց տամ, համարեմ
Կատարված իբր օտար այլացեղ խուժդուժ ազգերից,
Ասելով, թե հենց «Նրանք ձգեցին
Դիերը մեր մեջ եղած բարության
Գիշակերներին», այսինքն՝ օդային այսերին ի կուր։
Ինչպե՞ս կոչեմ սուրբ խոսքի սերմն, ընկած լերկ ճանապարհին,
Կամ միաբանված կամքս չարի հետ,
Նրա հետքերով գաղտնի պատերազմ
Ընթացող գուպարն ըմբոստ մտքերիս,
Որոնց հենց ինքս տվի զորություն՝
Գործակից դարձած բանսարկուի նենգ հնարանքներին։
Մի՞թե կարող եմ այլևս աղերսել այս նույն սաղմոսով՝
«Մի՛ լռիր, Աստվա՜ծ, և մի՛ դադարիր»,
Կամ՝ «Խորհեցին քո սրբերի վրա,
Ասացին...» էլի՞ դեռ շարունակեմ...
Այո՛, ավելի պատեհ կլինի,
Որ այս բոլորը վերագրենք հենց ,
Իրենց՝ դևերի, ինչպես և նրանց
Արբանյակների դժնդակության,
Որ մոլեգնաբար ճակատ են տալիս
Միշտ՝ խռովելու կյանքն այս անցավոր։ 

Ե
Այս բոլորից մեզ պահի՛ր, պահպանի՛ր,
Տե՜ր Հիսուս, բարձրյալ որդիդ մեծ Աստծո,
Երկնային զորքիդ շրջափակությամբ,
Պաշտպանելով քո լուսեղեն խաչով
Խարդավանողի հողմերի բոլոր արշավանքներից.
Քանզի գուցե և գտնվի իմ մեջ
Ամեն տեսակի անօրենություն,
Բայց ոչ հայհոյանք։
Չէ՛ որ ինձ նման ամբարիշտների
Կորուստով դու չես հանգստանում, տե՜ր.
Անգամ հեղեղով իրավամբ ջնջված
Զազրագործների համար տրտմությամբ
Ամենագորով՝ սաստիկ վշտացար,
Նրանց պատահած աղետն այդ մահու
Համարեցիր քեզ ծանր ու անհաճո,
Ասելով նույնիսկ խոսքն այս՝ ի զարմանս քեզ լսողների՝
«Մարդկանց գործերի պատճառով այլևս
Երկիրը երբեք չեմ անիծելու»։
Մխիթարվում ու պարարվում ես հույժ
Փրկելով պիղծ ու մահապարտ մարդկանց
Եվ խնայում ես կործանման իրոք արժանիներին,
Ինչպես երբեմն ցույց տվեցիր այդ դդմի առակով
Կամ վրդովմամբ քո, սաստիկ դառնացած,
Երբ ուշանում էր անձրևն՝ ի դարման ուրացողների։
Վերջին օրերին գործեցիր նույնպես
Անճառ, տոնելու հիշատակարժան
Ամենատեսակ բարերարություն.
Առաքյալներիդ հրամայեցիր մինչևիսկ քեզնից
Քաղցր ողջույններ հաղորդել բոլոր
Հեռավորներին անբարեհամբույր:
Ցողի՛ր հայրական սերդ բազմագութ
Նաև ինձ վրա, ո՜վ կենսաշնորհ,
Որպեսզի և ես գտնեմ փրկություն՝
Քավված օգնությամբ քո ամենառատ։
Եվ քեզ Սուրբ Հոգուդ ու Հորդ հետ փա՜ռք
հավիտյանս, ամեն։