ԲԱՆ Ա

Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Ձա՜յն հառաչանաց հեծութեան ողբոց սրտից աղաղակի
Քեզ վերընծայեմ, տեսողդ գաղտնեաց,
Եւ մատուցեալ եդեալ ի հուր թախծութեան անձին տոչորման
Զպտուղ ըղձից ճենճերոյ սասանեալ մտացս`
Բուրվառաւ կամացս առաքել առ քեզ:
Այլ հոտոտեսցիս, հայեսցիս, գթած,
Քան ի պատարագն բոլորապտուղ,
Մատուցեալ ծխոյն բարդութեան:
Ընկալ զսակաւամասնեայ յաւդուածս բանից`
Քեզ ի հաճութիւն եւ մի ի բարկութիւն:
Ելցէ ի խորոց աստի զգայութեանց խորհրդակիր սենեկիս`
Վաղվաղակի ժամանել առ քեզ`
Կամաւորական նուէր բանական զոհիս,
Ողջակիզեալ զաւրութեամբ ճարպոյ,
Որ յիսն է պարարտութիւն:
Եւ ի դնելս իմ ընդ քեզ դատ` խառնեալ աղերսիւ, հզաւր,
Մի իբրեւ զհամբարձումն ձեռաց ամբարշտեալն Յակոբու,-
Ըստ բողոքելոյն Եսայեայ,-
Եւ զանիրաւութիւնն Բաբելոնի
Տաղտկալի քեզ երեւեսցի,
Զոր առակ եւթանասներորդի երկրորդի սաղմոսին ազդէ,
Այլ իբր զբուրեալ խունկն հաճոյական` ի խորանին Սելովայ,
Զոր Դաւիթն կանգնեալ նորոգեաց
Տապանակին հանգստեան, ի գերութենէն դարձելոյ,
Որ ի վերստին գիւտ կորուսեալս հոգւոյ առակի,
Ընդունելի կամաց քոց լիցի:
Բ
Բայց քանզի ձայնդ ահաւոր դատաստանիդ հատուցման,
Ուժգինս հնչեցեալ ի ձորն վրէժխնդրութեան,
Կրկինս ինձ երկնէ մարտից յարուցմունս`
Այժմէն գուշակեալ շարժմունս յուզմանց ներհակականաց,
Որ յիմումս անձին ցուցանի,
Խռովութիւնս ամբոխից`
Հարեալք ընդ միմեանս զէն առ սուսեր,
Խորհրդոցն հոյլք չարեացն ընդ բարիսն,
Եւ գերեալ զիս ի մահ, ըստ հին դիպուածոյն,
Որ նախ քան զշնորհին ժամանելն առ իս,
Զոր ընտրեալն առաքելականացն դասուց Պաւղոս,
Աւրինակ առեալ զՄովսէս,
ԶՔրիստոսի փրկութիւնն յաղթող ցուցանէ:
Վասն զի թէ` Մերձ է աւր Տեառն, որպէս Գիր ասէ,
Ի հովիտն անձուկ ասպարիսին Յովսափաթու
Եւ հեղեղատին Կեդրոնի`
Փոքր հանդիսարանացն իրաւանց ժամադրութեանց,
Որ կենցաղականաւ այսր յաւիտենիւ
Զհանդերձելոցն ինձ կերպաւորեն,
Ապա եւս յաւէտ մերձեցաւ ի վերայ իմ
Արքայութիւնն Աստուծոյ մարմին եղելոյ`
Մեծապէս գտեալ զիս առիթ վնասուց բազմաց տոկոսեաց`
Զանազան մասանց յանդիմանողաց ճշմարտապատմից,
Քան զձեռին նորին վերակացումն անդ ուրեմն երբեմն
Ի հարուածսն եդոմայեցւոց եւ փղշտացւոց
Եւ այլոց բարբարոս ազգաց:
Քանզի այն ընտրութիւն ամաւք չափեցաւ,
Իսկ պատուհաս իմումս պարտուց
Առանց աւարտման ունի զսահման:
Ահ, գուբ եւ որոգայթ անճողոպրելի,
Ըստ մարգարէին եւ առակողին,
Տագնապաւ մեծաւ առ դուրս ինձ հասեալ,
Զամաւթն մշտնջենաւոր աստէն գծագրեն:
Զոր միայն քո է հրաշագործել
Պտուղս դեղոց ի հնարս կենաց`
Ամենավարան տարակուսանաց հոգւոց վտանգից, քաւիչ ամենայնի,
Գովեալ ի փառս անճառս անսահմանելի բարձրութեան
Յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Ա

Սրտիս ողբաձայն հառաչանքների աղաղակն, ահա՛,
Դեպ երկինքն ի վեր` քեզ եմ ընծայում, գաղտնատե՛ս Աստված.
Եվ իմ սասանյալ հոգու իղձերի պտուղն այրվող`
Անձս տոչորող թախծության հրի վրա դնելով` Կամքիս բուրվառով առաքում եմ քե՛զ:
Նայի՛ր, ո՜վ գթած, հոտոտի՛ր դու այն առավե՛լ սիրով,
Քան պատարագը բոլորանվեր, մատուցված ծխով ամենաառատ:
Ընդունիր այս պարզ ու սեղմ խոսքերիս շարադրանքը դու
Հաճությամբ հոժար և ո՛չ բարկությամբ:
Բանավոր զոհիս նվերն այս սրտանց
Մեղքերիս պարարտ ճարպի զորությամբ ողջակիզվելով,
Թող որ խոհերի իմ խորհրդակից սենյակի խորքից
Բարձրանա և քեզ հասնի անհապաղ:
Եվ աղերսախառն երբ դատի նստեմ ես քեզ հետ, հզո՛ր,
Թող որ տաղտկալի չթվա քեզ այդ,
Ինչպես ամբարիշտ Հակոբի ձեռքերի կարկառումն ի վեր,
Որի դեմ բողոք է գրել Եսային0Եսայի Ա. 15
Եվ կամ ինչպես անիրավությունը Բաբելոնի՝ Սաղմոսի յոթանասուներկուերորդ առակում
ասված1Սաղմ. ՀԲ.7:
Այլ ընդունիր այն կամովին, ինչպես խունկն հաճոյական,
Որ մի ժամանակ բուրեց Սելովի խորանի մեջ այն, Որը նոր շուքով վերանորոգված՝ Դավիթը
կանգնեց2Բ. Թագ. Զ. 17 Հանուն գերադարձ այն տապանակի,
Որ նման է իմ կորուսյալ հոգու վերստին գյուտին:

Բ

Բայց և ահավոր ձայնը հատուցման քո դատաստանի
Վրեժխնդրության ձորում ուժգնապես հնչելով ահա3Հովել Գ. 2-4,
Երկնում է իմ դեմ մարտի մաքառման գրգիռներ կրկին,
Այժմվանից և իսկ զգում եմ իմ մեջ Էությունս հուզող շարժումներ ներհակ
Ու խուռն ամբոխվող խռովություններ:
Եվ չար ու բարի խորհուրդներ զինված սուր ու սուսերով՝
Բախվում են ընդդեմ իրարու դարձյալ, Ինձ մահվան գերի դարձնելով համակ,
Ինչպես երբեմն, երբ դեռ չէր հասել քո շնորհը ինձ:
Առաքելական դասի մեջ Պողոսն՝ ընտրելագույնը,
Մովսեսի օրենքն այս շնորհի հետ համեմատելով,
Քրիստոսի բերած փրկությունն հաղթող է հայտարարում4Գործք ԺԳ. 38, Հռովմ. Ը. 2-3:
Զի եթե ճիշտ է, որ մոտ է Տիրոջ օրն, ինչպես Գիրքն է ասում,
Հրապարակի մեջ Հովսափաթի և կամ Կեդրոնի հովտում նեղանձուկ5Հովել Գ. 2, 14,–
Դատաստանի փոքր հանդիսատեղի և ժամադրավայր,
Որոնք երկրային երևույթներով պատկերացնում են հանդերձյալն ինձ պարզ,
Ապա և ինձ է մոտեցել հավետ թագավորությունն մարմնացյալ Աստուծո,
Որը ենթակա պիտի գտնի ինձ մեծապես ծանր հատուցումների,
Այն բազմապիսի մեղանչումների համար իմ բոլոր,
Որոնք հիրավի ամբաստանելով՝ դատեն ինձ պիտի ավելի սաստիկ,
Քան թե բարձրացող Նրա ձեռքն հուժկու,
Որ մի ժամանակ եդովմայեցի և փղշտացի և այլ բարբարոս ազգերի զարկեց:
Եվ, սակայն, նրանց չարչարանքները կարճատև եղան,
Մինչ իմ մեղքերի պատիժը ո՛չ վերջ ունի, ո՛չ սահման:
Վախ, գուբ, որոգայթ անճողոպրելի,-
Ըստ մարգարեի և առակողի6Եսայի ԻԴ, 17, Երեմ. ԽԸ. 43,-
Սաստիկ տագնապով դուռս ափ առած՝ Մշտնջենական ամոթն են իրենց գծագրում արդեն:
Եվ արդ, միայն դո՛ւ կարող ես գտնել հրաշագործ դեղեր,
Ի կյանք կոչելու հոգիներն ամեն՝ մատնված վարանման և տարակույսի,
Քավի՛չ բոլորի, անսահմանելի բարձրությանդ մեջ
Քո անճառ փառքով գովվա՜ծ հավիտյան:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Սրտիս դառնահեծ հառաչանքների 
Վայն ու ողբաձայն աղաղակները 
Վերընծայում եմ քեզ, ո՜վ գաղտնատես. 
Եվ իմ սասանված մտքի ճենճերող 
Իղձերի պտուղ նվերն այս դրած 
Անձս տոչորող թախծի կրակին՝ 
Կամքիս բուրվառով առաքում եմ քեզ։
Սակայն կնայես նրան, ո՜վ գթած, 
Ու կհոտոտես ավելի սիրով, 
Քան պատարագն այն բոլորանվեր,
Որ մատուցվում էր ծխով թանձրաբարդ.
Ընդունի՛ր հյուսվածքն իմ այս կարճառոտ ու սեղմ խոսքերի
Բարեհաճորեն, ոչ թե բարկությամբ։
Մտքիս խոհածուփ սենյակի խորքից 
Սրտիս անձկությամբ ելած կամավոր նվերն իմ այս թող,
Որպես բանական՛ զոհաբերություն, 
Ողջակիզվելով պարարտակուտակ ճարպիս զորությամբ,
Բարձրանա ու քեզ հասնի անհապաղ։
Աղերսախառն այս դատի մտնելն իմ քեզ հետ, ո՜վ հզոր,
Թող քեզ տաղտկալի չթվա հանկարծ, 
Ինչպես ձեռքերի կարկառումն ի վեր 
Ամբարշտացած Հակոբի ցեղի, 
Ըստ մարգարեի ամբաստանության, 
Կամ թե սաղմոսի առակում հիշված 
Անիրավությունն այն Բաբելոնի. 
Ընդունելի թող լինի կամքին քո, 
Ինչպես Սելովի խնկաբուրումն այն`
Դավթի խորանում, 
Կերտված ի հանգիստ սուրբ տապանակի, 
Որն իր վերստին գերեդարձությամբ 
Ասես նաև իմ կորուսյալ հոգու 
Վերագտնումն է խորհրդանշել։

Բ 
Հնչում է ահա ուժգնապես ձորում վրեժխնդրության՝
Ձայնը ահավոր քո դատաստանի, 
Երկնելով իմ դեմ նորից մարտերի գրգիռ ու պոռթկում.
Այժմ իսկ զգում եմ արդեն անձիս մեջ 
Տագնապախռով ալեկոծումներ ներհակ ուժերի, 
Եվ չար ու բարի խորհուրդներն ահա խմբված բազմությամբ,
Սպառազինված զենք ու սուսերով՝ 
Բախվում են իրար ոսոխների պես, 
Դարձնելով համակ ինձ մահվան գերի, 
Ըստ հին դիպվածի, երբ շնորհը քո դեռ ինձ չէր հասել։ 
Առաքյալներից Պողոսը ընտրյալ 
Մովսեսի օրենքն համեմատելով այդ շնորհի հետ՝ 
Գերադասում է փրկագործումը Քրիստոս Աստծո։ 
Բայց եթե, ինչպես Գիրքն է վկայում, 
«Մոտ է տիրոջ օրն», երբ արդարության ժամադրավայր
Հովսափաթի այն նեղանձուկ հովտում
Եվ հեղեղատի ափին Կեդրոնի
Փոքր հանդեսներում՝ երկրային կյանքի օրինակներով
Հանդերձյալները պիտի պատկերվեն,
Ապա ուրեմն հասել է արդեն նաև ինձ վրա 
Դատաստանն արդար մարմնացած Աստծո, 
Որը գտնելով ինձ վնասապարտ՝
Իմ բազմատոկոս զանազանակերպ մեղանչումներով,
Որոնք ուղղախոս ամբաստաններ են,
Պիտի դատի ինձ ավելի սաստիկ,
Քան մի ժամանակ նրա բարձրացած ձեռքն հարվածելով՝
Եդովմայեցի ու փղշտացի
Եվ այլ բարբարոս ազգերի պատժեց.
Քանի որ նրանց պատուհասները կարճատև եղան,
Մինչդեռ պատիժն իմ ո՛չ սահման ունի և ո՛չ էլ վախճան.
Ահ, գուբ, որոգայթ անճողոպրելի, 
Ըստ մարգարեի ու առակողի, 
Դռանս հասած, տագնապելով ինձ, 
Գծագրում են այստեղ իսկ ամոթն հավիտենական։ 
Արդ, դու, միայն դու կարող ես դեղեր հրաշագործել՝
Կյանք տալու համար այն հոգիներին. 
Որոնք մատնվել են ամենավարան 
Վտանգների ու տարակուսանքի, 
Ամենաքավի՜չ, անպատում փառքով հավիտյան գովյալ՝
Անհասանելի քո բարձունքներում։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, քանզի առ բարձրեալն Աստուած յաւդաւորական շրթամբք կարդաս,
Որ գործովք միայն գրաւի, եւ ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի,
Որ յԵգիպտոս միշտ ունիս զսրտիդ զդարձն,
Զի՞նչ աւրինակ առ այս քեզ նմանագոյն եւ յարմարական
Աստանաւր եդից, անձն իմ պարտաւոր:
Պատժակիցս կործանեցելոյն Սոդոմայ,
Ըմբերանեալ դատախազս Նինուէի,
Անարի բարբարոսս, քան զտիկինն հարաւային,
Վատթարագոյնս, քան զՔանան,
Յամառեցեալս, քան զԱմաղէկ,
Անբժշկականս քաղաք դրաւշելոց,
Նշմար մնացեալ ապստամբութեան հինն Իսրայելի,
Յիշատակարան պահեալ ուխտազանցութեանն Յուդայ:
Կշտամբեալս գեր, քան զԾուր,
Տարամերժեալս, քան զԾայդան,
Խորթաբարոյս, քան զԳալիլեա,
Աններելիս, քան զանհաւանն Կափառնաում,
Պարսաւեցեալս իբր զՔորազին,
Բամբասեցեալս ընդ Բեթսայիդայ,
Անպարկեշտ ծաղկեցեալ ալիքս Եփրեմի,
Աղու աղաւնիս միշտ յիմարութեամբ, այլ ոչ հանդարտութեամբ,
Ի կորեանց առիւծուց անձնական աւձս եղեռնային,
Կերպս ձուոց քարբից` լցեալ ժանտութեամբ,
Պատկերս վերջին հարուածոցն Երուսաղեմի,
Ըստ բանին տէրունի եւ տեսանողացն ձայնի:
Տաղաւարս մերժեալ` հասեալ ի կործանումն,
Խորտակեալ դրացս վստահարան,
Եւ կրկին ծրդեալ շինուածս խաւսուն,
Թողեալ ժառանգութիւնս յարմարական,
Մոռացեալ տունս աստուածակերտ,
Ըստ բանից նախագրեցելոցն Մովսեսի, Դաւթի եւ Երեմիայ,
Յարկս բանական` ունողս բորոտութեան,
Հարուածեալ խրատու քերմանն, աւրինիւ կազդուրեալ,
Աւծեալ կաւովն` ողոքական հեզութեամբն,
Անճարակ գտեալ ելս հնարից,
Քակտեալ վերստին ձեռամբ շինողին,
Արտաքս ընկեցեալ իրաւացի հատուցմամբ
Հրամանաւ հզաւրին` ի տեղի անսուրբ,
Հերքեալ, տարագրեալ խտրոցաւ մեծաւ` ամենայնիւ առանց խնայելոյ,
Ծածկեալ դրամս յերկրի չարեաց,
Ըստ աւանդակորոյս ժխտողին, որ յԱւետարանին ցուցանի:
Բ
Այլ դու, Աստուած,
Աստուածդ հոգւոց եւ ամենայն մարմնոց`
Ըստ դաւանելոյ աստուածաշնորհին,
Երկայնամիտ եւ բազումողորմ`
Ըստ սրբոյն Յովնանու ձայնին,
Շնորհեա կատարել ի քոյդ հաճութիւն, աւրհնեալդ կամաց,
Զսկզբնաւորեալ մատեան մաղթանաց այսր ողբերգութեան:
Եւ ընդ լալով սերմանել բանիս,
Ի նախընթաց չուս աստիճանաց աւթեվանացս պատրաստութեան,
Ի կատարածն ժամանելոյ հաւաքման հնձոցն`
Դարձայց բերկրեցեալ լրութեամբ քաւութեան`
Պտղոյն երանութեան որայիցն բարութեան:
Մի տացես ինձ արգանդ սրտի անորդի, իբր Իսրայելի,
Եւ ստինս աչաց ցամաքեալս, ով ամենագութ:
Լուր բանական մաղթողիս, հզաւր եւ ողորմած,
Նախ քան երկնի, եւ երկին` երկրի,
Եւ նա` ցորենոյ եւ գինւոյ եւ ձիթոյ, եւ նոքա` Յեզրայելի,
Եւ երկնաւորացն աղերս, որ առ քեզ,
Հոգւոյս ազդեսցէ, քան թէ տարերաց ապականացուաց:
Դու` ստեղծիչ, եւ ես` կաւ,
Բաց տարակուսելոյս, ի մուտս մաղթանաց այսր հեծութեան,
Կամս քաղցրութեան` զաւրանալ աստէն,
Զի մի ի բանալ վերնայինն երկնի,
Անընտիր գտեալ կրթութեան վայելման լուսոյ,
Իբր զնիւթ մոմոյ սպառեցայց` ջնջեալ ի միջոյ:
Ոգի` զրկելոյս, ըստ մաղթանաց գոչման ասողին,
Եւ ոյժ` թալկացելոյս եւ կեանք` մաշելոյս մտացս խղճիւ,
Այլ ոչ տաժանմամբ կրից աշխատութեամբ զքեզ խնդրելոյ:
Առ զաւանդ մաղթանացս եւ տուր զողորմութիւն քո շնորհացդ,
Ընկալ զփոքրս ի տկարէս եւ շնորհեա զմեծդ առ ի հզաւրէդ,
Զաւրացո զբանս զղջման` առաքեալ ի մեզ զՀոգի ի բարձանց,
Աստուածաշունչ պատգամաւքս ի սմին եդելոցս:
Պարգեւեա, բարերար, զառակն Եսայեայ լուսաւորել առ ճշմարտութիւնն,
Մատուցանելով մահու արժանոյս,
Ընդ պղնձոյս գոյի անարգս ձայնի` ինձ ոսկի շնորհի,
Ընդ անզարդութեան երկաթոյս սեւութեան գունոյս`
Պղինձ պճնելի` ցոյցք առաքինութեան, հրաշեկ Լիբանանու:
Գ
Ընդէ՞ր կարծրացուցանես զսիրտ եղկելոյս
Չերկնչել ի քէն, անճառ եւ ահաւոր:
Մի եղէց անպտուղ ի փոքր վաստակոյս`
Իբր ապաջան սերմանող անբերրի երկրի:
Մի լիցի ինձ երկնել, եւ ոչ ծնանել,
Ողբալ, եւ ոչ արտասուել,
Խորհել, եւ ոչ հառաչել,
Ամպել, եւ ոչ անձրեւել,
Ընթանալ եւ ոչ հասանել,
Ինձ ձայնել, եւ քեզ ոչ լսել,
Պաղատիլ, եւ անտես մնալ,
Կողկողիլ, եւ ոչ ողորմիլ,
Աղաչել, եւ ոչ ինչ աւգտել
Զոհել, եւ ոչ ճենճերել,
Զքեզ տեսանել, եւ դատարկ ելանել:
Լուր ինձ նախ քան զկարդալս իմ առ քեզ, միայնդ հզաւր,
Մի զանվճար տանջանացն տոյժս`
Ընդ թուով աւուրց մեղաւք կեցելոյս`
Չարագործիս ինձ հատուցանել:
Դ
Կեցո զիս, գթած, լուր ինձ, ողորմած,
Մարդասիրեա, ներող, խնայեա, երկայնամիտ,
Պաշտպանեա, ապաւէն, բարերարեա, հզաւր,
Ազատեա, ամենակալ, կենագործեա, նորոգող,
Վերականգնեա, ահաւոր, լուսաւորեա, երկնային,
Բժշկեա, հնարաւոր, քաւեա, անքնին,
Պարգեւատրեա, առատ, շնորհազարդեա, աննախանձ,
Հաշտեաց, անախտակիր, ընկալ, անոխակալ,
Սրբեա ի պարտեաց, աւրհնեալ:
Եթէ յառեցից զաչս իմ,
Նայեցեալ ի հայեցուածս երկուց վտանգից յաւուր թշուառութեան,
Զքոյդ տեսից փրկութիւն, յոյս եւ խնամակալ:
Եթէ նկատեալ դիտեցից ի վեր յամենագրաւ ուղին սոսկալի,
Հրեշտակ քո խաղաղութեան քաղցրութեամբ ինձ պատահեսցէ:
Ցոյց ինձ, տէր, ի յելիցն աւուր շնչոյս արձակման,
Մաքրութեան ոգի` լուսով ամբարձեալ ի յերկնաւորացն երջանկաց,
Պարգեւաւք սիրոյ քոյ եկեալ հասեալ:
Ի յարդարոցն կատարելոց` կարեաց ինձ կցորդ ժամանեցուսցես,
Զանակնկալն բարի` չարիս ի յուսահատութեանն աւուր շնորհեսցես:
Քա~ւ լիցի քեզ, բարեբանեալ, որ փրկութիւնդ ես ամենայնի,
Եթէ ախտացեալս քո ոչխարի գազան դժնդակ տացես ուղեկից,
Մեղաւք մեռելոյս` անախտ կեանք,
Կործանելոյս պարտեաւք` փրկութիւն:
Ե
Արդեւք մոռացի՞ս զբարերարելդ, ակնկալութիւն,
Անտեսեսցե՞ս զգթասիրելդ, խնամող,
Այլայլեսցե՞ս զմարդասիրելդ, անփոփոխ,
Նահանջեսցե՞ս զկենագործելդ, անվախճան,
Թողուցո՞ւս զողորմութեանդ երջանիկ պտուղ,
Աղաւաղեսցե՞ս զքաղցրութեանդ բարեշնորհ ծաղիկդ,
Անպատուեսցե՞ս զնիւթ պանծանաց քումդ ճոխութեան,
Յեղանակեսցե՞ս զփառս հերաց քումդ բարձրութեան,
Ո՞չ պահեսցես զվայելչական զարդ պայծառութեան քումդ պսակի:
Եթէ ողողմածացն է երանութիւն,
Իսկ դու` բնաւ իսկ արքայութիւն, լցեալ փափագմամբ,
Ո՞չ զբոլորն պարգեւեսցես փրկութիւն,
Ո՞չ մատուցանիցես դեղ վիրացս,
Ո՞չ սպեղանիս` խոցուածոյս,
Ո՞չ դարման` տկարութեանս,
Ո՞չ ծագեսցես լոյս ի խաւարի` յուսացելոյս ի քո զաւրութիւնդ,
Կենաց պարգեւդ տիեզերաց:
Որ միայնդ ունիս փառս ինքնութեամբ, իսկութեամբ
Եւ յարակայ մշտնջենաւորութեամբ` վկայեալ ի բնաւից,
Աւրհնեալ եւ փառաւորեալ յերիս յաւիտեանս,
Եւ անդր քան զպայման սահմանի իմանալեացն յաւիտենից:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Բ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Քանզի մարմնավոր շուրթերով, ահա՛, ուղերձ ես կարդում բարձրյալ Աստծուն,
Որ գործերով է գրավվում միայն և չի կաշառվում բանաստեղծությամբ,
Եվ քո սրտի մեջ նայում ես դու միշտ դեպի Եգիպտոս,
Համապատասխան քեզ ի՞նչ օրինակ դնեմ ես այստեղ, անձ իմ հանցավոր:
Պատժակից եմ ես քանդված Սոդոմին,
Պապանձված դատախազն եմ Նինվեի,
Սոսկալի բարբարոս՝ ավելի, քան տիկինն հարավային,
Քանանից վատթար ավելի և Ամաղեկից համառ,
Կուռքերի քաղաք անբժշկելի7Երեմ. ԾԱ. 9,
Հին Իսրայելի ապստամբության մնացած բեկոր,
Հիշատակարան պահված՝ Հուդայի ուխտազանցության8Երեմ. Գ. 11:
Կշտամբված եմ ես ավելի, քան Ծուրը Եվ Ծայդանից ավելի տարամերժված.
Խորթաբարո ավելի, քան Գալիլիան,
Եվ քան անհավատ Կափառնայումն աններելի9Մատթ. ԺԱ. 23-24. Պարսավված եմ ես, ինչպես Քորազինը և
Բեթսայիդայի հետ բամբասված.
Անպարկեշտության մեջ սպիտակած մազերն եմ
Եփրեմի10Ովսեե Է. 9.
Աղավնու նման մեղմ եմ ես՝ հիմարությամբ և ո՛չ հեզությամբ11Ովսեե Է. 11.
Օձ եմ ես բանավոր եղեռնական՝ առյուծի կորյուններից ծնված12Եսայի Լ. 6.
Ժանտությամբ լցված քարբի ձվերի կերպարանքն ունեմ13Եսայի ԾԹ. 5,
Պատկերն եմ ես Երուսաղեմի վերջին հարվածների,
Ըստ գուշակության տեսանողների և տերունական խոսքի համաձայն:
Կործանման հասած մերժված տաղավար եմ ես,
Կրկնակի ներկված շինվածք եմ խոսուն՝
Խորտակված դռան ջարդված փականքով:
Ժառանգություն եմ վայելուչ թեև, սակայն և
թողնված, Մոռացված տուն եմ աստվածակերտ,
Ինչպես ասել են Մովսեսը, Դավիթն ու Երեմիան:
Բորոտությամբ վարակված բանական մի տուն
եմ ես՝ Ապաշխարության խրատին ենթարկված,
Օրենքով նորոգված և ծեփված կավով՝ ողոք հեզության,
Բայց ճարահատված այլևս բուժման մի ելք գտնելուց՝
Շինողի ձեռքով լրիվ քանդըված,
Եվ հրամանով Հզորի, իբրև արդար հատուցում,
Դուրս նետված անսուրբ մի վայր՝ անխնա,
Հեռու վտարված և տարագրված14Հմմտ. Ղևտ. ԺԴ. 35-46:
Հողի տակ թաղված դրամն եմ անպետ՝
Ավետարանի ավանդակորույս ուրացողի քանքարի նման15Մատթ. ԻԵ. 24-25:

Բ

Սակայն դու, ո՜վ Աստված,
Աստվա՛ծ հոգիների բոլոր ու մարմինների,
Աստվածաշնորհ Մովսեսի դավանությամբ,
Եվ ըստ ձայնի երկայնամիտ ու բազումողորմ
սուրբ Հովնանի,-

Տուր ինձ ուժ, որպեսզի քո օրհնյալ կամքին ի
հաճություն Կարողանամ ավարտել աղոթամատյանն այս ողբերգական,
Որ սկսել եմ ես ահավասիկ:
Եվ մինչ արցունքով եմ սերմանում խոսքերս
Մեզ համար պատրաստված օթևաններդ տանող Ճանապարհի վրա ոտք դրած պահին այս իմ, Թող որ, երբ հասնեմ հունձքն հավաքելուն՝
Դառնամ բերկրալից ու երջանիկ և լիովին քավված՝
Բարի օրանների երանական արդյունքով:
Մի՛ տար ինձ սրտի արգանդ անորդի Իսրայելի պես,
Եվ ոչ էլ ցամքած ստինքներ աչքի, ո՜վ ամենագութ:
Լսի՛ր բանական աղաչավորիս, հզո՛ր ողորմած,
Նախքան երկնքին, երկինքը՝ երկրին, երկիրը՝
գինուն, ցորենին, ձեթին, Եվ սրանք բոլորն էլ Իսրայելին16Ովսեե Բ. 21-22՝ ի՛նձ լսիր. Երկնավորների աղերսը առ քեզ՝
Թող ազդի հոգուս, քան թե տարրերին ապականացու:
Ստեղծիչ ես դու, և ես ինքս՝ կավ.
Հեծեծագին այս աղոթքներիս նախամուտքում. Հայտնի՛ր, գթառատ, քաղցր կամքըդ ինձ՝ տարակուսյալիս,
Որպեսզի այստեղ, երկրի վրա իսկ զորանամ ես,
Եվ, երբ որ բացվի երկինքը վերին,
Չլինի՛ որ ես լույսը վայելելու անվարժ, անընտել՝
Մոմի պես հալվեմ, սպառվեմ իսպառ, ջնջվեմ մեջտեղից:
Սիրտ տուր զրկվածիս, ինչպես ասողն է գոչել աղոթքով17Ովսեե Բ. 21, Զաք. Ը. 12,–
Ուժ՝ թալկացածիս և կյանք մաշվածիս խղճի խայթերից,
Եվ ո՛չ անձկությամբ ու չարչարանքով քեզ որոնելուց:
Ա՛ռ մաղթանքներիս ավանդն այս և տուր ողորմությունը քո շնորհների:
Ընդունիր դու այս փոքրը տկարիցս և շնորհիր մեծը հզորիդ կողմից:
Զղջումիս խոսքերն արա՛ զորավոր, մեզ ուղարկելով Հոգիդ բարձունքից,
Պատգամներով այն աստվածաշունչ, որոնք դրել եմ ես այս գրքիս մեջ:
Հաճի՛ր, բարերար, լուսավորելով ճշմարտապատում առակն Եսայու,
Մատուցելով ինձ՝ մահվան արժանուս
Գոյությանս անարգաձայն պղնձի փոխարեն՝ շնորհիդ ոսկին՝
Անզարդ, սևաթույր երկաթի տեղակ՝ հրաշեկ պղինձը Լիբանանի18Եսայի Կ. 17,
Որ օրինակ է առաքինության,
Ինչո՞ւ կարծրացնես սիրտը եղկելուս, անճա՜ռ ահավոր,
Որ չթափանցի երկյուղդ այնտեղ:
Թող որ չլինեմ ես անպտուղ՝ փոքր այս վաստակիս մեջ՝
Անբերի հողում, իզուր, ապարդյուն սերմանողի պես:
Չլինի, որ երկնեմ ես, և չծնեմ,
Ողբամ՝ և չարտասվեմ, խորհեմ՝ և չհառաչեմ,
Ամպեմ, և չանձրևեմ, ընթանամ՝ և չհասնեմ,
Ես ձայն տամ, և դու չլսես, պաղատեմ՝ և անտես մնամ,
Կողկողեմ՝ և ինձ չողորմես, աղաչեմ՝ բայց ոչինչ շահեմ,
Զոհ մատուցեմ, և չմխամ,
Տեսնեմ քեզ՝ և դատարկ դուրս գամ:
Դեռ քեզ չդիմած՝ լսիր ձայնս դու, ո՜վ միայն հզոր:
Մեղքերով ապրած օրերիս չափով
Տանջանքի տուգանք վճարել մի՛ տա ինձ՝ չարագործիս:
Փրկիր ինձ, գթած, լսիր, ողորմած,
Մարդասիրաբար ներիր ինձ, ներող,
Խնայիր, երկայնամիտ, պաշտպանիր, ապավեն,
Բարերարիր, հզոր, ազատիր, ամենակալ,
Կյանք տուր, նորոգող, վերականգնիր, ահավո՛ր,
Լուսավորիր, երկնային, բժշկի՛ր, ձեռնահաս,
քավի՛ր, անքնին, Պարգևատրիր, առատաձեռն, շնորհազարդիր, աննախանձ,
Հաշտվիր, անախտակիր, ընդունիր, անոխակալ,
Ջնջիր պարտքերս, օրհնյա՜լ:
Երբ հասնի վերջին օրս թշվառ,
Եվ ես հառեմ աչքերս տեսնելու վտանգները կրկնակի,
Քո փրկությո՜ւնը տեսնեմ թող, հո՜ւյս և խնամակալ:
Եվ երբ ուշադիր նայեմ դեպի վեր՝ ամենագրավ ճամփին սոսկալի,
Խաղաղության հրեշտակդ թո՛ղ քազցրությամբ հանդիպի ինձ:
Երբ վերջին օրը իմ շունչը փչեմ, ցույց տուր ինձ դու, Տե՜ր,
Երկնավորներից եկած երջանիկ, մաքուր մի ոգի,
Որ լուսաթռիչ՝ ի՜նձ հասնի՝ սիրուդ պարգևը առած:
Հասցրու ինձ նույնպես կարեկից մի՝ մեռած արդարներից.
Հուսահատ օրս դու չարագործիս քո անակնկալ բարին պարգևիր:
Քա՜վ լիցի, թե դու, ո՛վ բարեբանյալ, որ փրկությունն ես բոլորի,
Հիվանդ ոչխարիս դժնդակ գազան և մի տաս ուղեկից.
Պարգևիր վերին կյանք անապական՝ մեղքով մեռածիս,
Եվ փրկություն՝ պարտքերի տակ կործանվածիս:

Գ

Մի՞թե պիտի մոռանաս բարերարելդ, ո՜վ ակնկալություն,
Պիտի անտեսե՞ս գթասիրելդ, ո՜վ խնամող.
Պիտի փոփոխե՞ս մարդասիրելդ, ո՜վ անփոփոխ.
Պիտի նահանջե՞ս կենսագործելուցդ, անվախճա՜ն.
Պիտի թողնե՞ս ողորմությունդ, երջանի՛կ պտուղ.
Պիտի աղավաղե՞ս բարեշնորհ ծաղիկը քո քաղցրության.
Պիտի անպատվե՞ս նյութը պանծալի քո հարստության.
Պիտի պակասեցնե՞ս փառքը վարսերի քո բարձրապանծ19Ա. Թագ. ԻԶ. 19,
Պիտի չպահե՞ս պսակիդ պայծառ զարդը վայելուչ:
Եթե ողորմածներին է երանությունը,
Եվ դու, որ համակ արքայություն ես սիրով լիուլի,
Մի՞թե չպիտի պարգևես դու քո փրկությունն ամբողջ.
Դեղ չդնե՞ս պիտի իմ վերքերին
Եվ սպեղանի՝ խոցվածներիս և տկարությանս՝ դարման չպիտի՞ տանես,
Պիտի չծագե՞ս լույս՝ խավարի մեջ –
Ինձ, որ զորությանդ վրա եմ միայն իմ հույսը դրել,
Տիեզերակա՛ն դու կենսապարգև:
Դո՛ւ միայն ունես փառք իսկ ի բնե, մշտնջենապես,
Եվ արարածներն համայն առհավետ վկայում են այդ:
Օրհնված ես դու և փառավորված հավիտենության մեջ եռապատիկ
Եվ իմանալի հավիտյանների սահմանից էլ վեր՝ Միշտ ու միշտ. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, երբ սրտիդ մեջ շարունակ պահած 
Բաղձանքը դարձիդ դեպի Եգիպտոս՝ 
Խոսքով, հոդավոր շուրթերով ես լոկ 
Ուղերձներ կարդում բարձրյալ Աստծուն, 
Որը գործով է գրավվում միայն 
Եվ չի կաշառվում բանաստեղծությամբ, -
Քեզ հարմար, նման ի՞նչ օրինակներ 
Բերեմ ես այստեղ, ա՜նձն իմ հանցավոր։
Պատժակից ես դու ավեր Սոդոմին, 
Լալկված՝ Նինվեի դատախազի պես,
Բիրտ ու բարբարոս շատ ավելի, քան տիկինն հարավի,–
Քանանից վատթար և Ամաղեկից համառ, կամակոր, 
Կուռքերի քաղաք անամոքելի, 
Հին Իսրայելի ապստամբության ողբալի բեկոր, 
Հիշատակարան պահված՝ Հուդայի ուխտազանցության։
Հանդիմանված ես Ծուրից ավելի, 
Ծայդանից էլ խիստ լքված, տարամերժ, 
Գալիլիայից՝ խարդախաբարո, 
Անհավատ ու պիղծ Կափառնաումից՝ անարժան ներման,
Պարսավելի ես Քորազինի պես, 
Բեթսայիդայի հետ՝ նախատելի, 
Եփրեմի ճերմակ մազերն ես, ծաղկած անպարկեշտությամբ։ 
Մեղմաբարո ես, ինչպես աղավնի, 
Բայց ոչ հեզությամբ, այլ հիմարությամբ, 
Օձ ես բանական, առյուծից սերված եղեռնական օձ. 
Տեսքով՝ քարբի ձու, ժանտությամբ լցված։
Երուսաղեմի վերջին ավերման կերպարանքն ունես,
Ըստ տիրոջ խոսքի, մարգարեների կանխատեսության. 
Խորտակված դռնով ու փականքներով՝ 
Կործանման հասած մի տաղավար ես, մերժված ու լքված,
Բազմիցս աղտոտված մի շինվածք խոսուն,
ժառանգություն ես թեև վայելուչ, սակայն բարձիթող,
Աստվածակերտ տուն, սակայն մոռացված,
Մովսեսի, Դավթի ու Երեմիայի
Նախագրական խոսքի համաձայն.
Բանական շենք ես, որ վարակված է ժանտ բորոտությամբ,
Ենթարկված իսպառ քերվելու պատժին,
Ապա կազդուրված նորից օրենքով
Ու ծեփված կավով ողոք հեզության,
Բայց չենթարկվելով բուժման որևէ ճար ու հնարքի՝
Կրկին ավերված շինողի ձեռքով
Եվ, հրամանով ամենազորի, արդար հատուցմամբ, 
Դուրս նետված, քշված ու տարագրված հեռու, շա՜տ հեռու,
Անողոքաբար ձգված անսուրբ տեղ։
Դու այն դրամն ես, որ թաղվեց հողում 
Ավետարանի ավանդակորույս դրժողի ձեռքով։

Բ
Լսի՛ր ինձ, Աստվա՜ծ, 
Աստվա՜ծդ ամենայն մարմնի ու հոգու, 
Ըստ դավանության տիրաշնորհի, 
Ըստ սուրբ Հովնանի, բարեմիտ, գթած ու բազումողորմ,
Շնո՛րհ արա ինձ, որ օրհնյալ կամքիդ բարեհաճությամբ՝
Սկզբնավորված աղերսամատյանն 
Այս ողբերգության հասնի ավարտին։
Եվ մինչ այժմ, երր ես ոտք եմ դրել այն ճանապարհին, 
Որը տանում է դեպի պատրաստած օթևաններդ, 
Արցունքներով եմ խոսքս սերմանում, 
Երբ հասնի ժամը հնձի հավաքման, 
Թող որ կատարյալ քավությամբ դառնամ գոհ ու բերկրայից՝
Ընտիր խրձերի երջանիկ բերքով։
Չտա՛ս ինձ սրտի անորդի արգանդ, Իսրայելի պես,
Ո՛չ էլ աչքերի ցամաք ստինքներ, ո՜վ ամենագութ։
Լսի՛ր բանական աղաչավորիս, հզո՜ր ողորմած, 
Նախքան երկնքին, երկինքը՝ երկրին, 
Եվ սա՝ ցորենին, ձեթին ու գինուն, 
Իսկ սրանք բոլորն էլ՝ Իսրայելին. 
Երկնավորների աղերսն, ուղղված քեզ, 
Թող որ ավելի ազդի իմ հոգուն, 
Քան թե տարրերին ապականացու։
Դու ստեղծող ես, իսկ ես՝ միայն կավ» 
Տարակուսածիս այս հեծեծագին
Աղերսանքների սկզբի՛ց հայտնիր կամքդ բարեգութ, 
Որ կարողանամ զորանալ այստեղ,
Որպեսզի, երբ որ երկինքը վերին իմ առաջ բացվի, 
Չլինի՜ հանկարծ, լույս վայելելուն անվարժ, անընտել,
Մի մոմի նման հալվելով իսպառ ջնջվեմ մեջտեղից։ 
Սի՛րտ տուր զրկվածիս, ինչպես ասողն է գոչել աղոթքով, 
Ուժ՝ թալկացածիս և կյանք՝ մաժվածիս խղճի խայթերից,
Ոչ թե անձկությամբ ու տառապանքով քեզ որոնելուց.
Ա՛ռ ավանդն իմ այս աղերսանքների 
Եվ ողորմության շնորհնե՛րդ տուր. 
Ընդունի՛ր փոքրն այս տկարիցս 
Եվ հզորիցդ մե՛ծը ընծայիր. 
Զորավո՛ր դարձրու խոսքերս զղջման՝ 
Ուղարկելով մեզ հոգի բարձունքից՝ 
Քո աստվածաշունչ այն պատգամներով, 
Որ զետեղել եմ այս մատյանի մեջ։
Լուսավորությամբ քո ճշմարտելով առակն Եսայու՝
Հաճի՛ր, բարերա՜ր պարգևել մահվան արժանավորիս՝ 
Իմ անարգաձայն պղնձի տեղակ՝ շնորհիդ ոսկին, 
Անզարդ սևաթույր իմ երկաթի տեղ՝ 
Հրաշեկ պղինձն այն Լիբանանի, 
Որ օրինակն է առաքինության։
Ինչո՞ւ կարծրացնես սիրտը եղկելուս, անճա՜ռ ահավոր.
Որ չթափանցի երկյուղդ այնտեղ։
Թող որ անվաստակ չմնամ փոքր իմ այս աշխատանքից,
Ինչպես զրաջան սերմնացան՝ ամուլ, ամբերրի հողի, 
Թող չպատահի ինձ հանկարծ՝ երկնել, սակայն չծնել,
Ողբալ՝ չարտասվել, խորհել՝ չհառաչել, 
Ամպել՝ չանձրևել, գնալ՝ չհասնել, 
Քեզ ձայն տալ, և դու ձայնս չլսես, 
Պաղատել, սակայն անտեսված մնալ, 
Կողկողել, սակայն դու չողորմես, 
Աղաչել քեզ, բայց չշահել ոչինչ, 
Զոհեր մատուցեյ, բայց չճենճերել, 
Քեզ տեսնել, սակայն ձեռնունայն դուրս գալ։ 
Լսի՛ր ինձ, նախքան ես կդիմեմ քեզ, ո՜վ միակ հզոր.
Մեղքերով ապրած օրերիս չափով 
Անվճար թողած տույժն՝ հանցապարտիս 
Նոր տանջանքներով վճարել մի՛ տուր։ 
Փրկի՛ր ինձ, գթա՜ծ, լսի՛ր, ողորմա՜ծ, 
Մարդասե՛ր եղիր իմ հանդեպ, ներո՜ղ, 
Խնայո՛ղ եղիր, ո՜վ երկայնամիտ, 
Պաշտպանի՚ր, հզո՜ր, օգնի՛ր, ապավե՜ն, 
Ազատի՛ր, կարո՜ղ, կյա՛նք տուր, կենարա՜ր,
Նորոգի՛ր, վսե՜մ, լուսավորի՛ր, վե՜հ, 
Բուժի՛ր, ձեռնհա՜ս, քավի՛ր, անքնի՜ն, 
Պարգևի՛ր, առա՜տ, շնորհազարդի՛ր, ամենազեղո՜ւն, 
Հաշտվի՛ր, անարա՜տ, ընդունի՛ր, անո՜խ, 
Մաքրի՛ր պարտքերից, ո՛վ ամենօրհնյալ։ 
Երբ թշվառության պահին աչքերս սևեռած լինեմ
Ինձ սպառնացող զույգ վտանգներին, 
Թող որ տեսնեմ քո փրկությունը, հո՛ւյս ու խնամակալ.
Եթե հայացքս դեպի վեր հառած՝
Դիտելու լինեմ ամենագրավ ուղին սոսկալի,
Թող խաղաղության հրեշտակդ ինձ պատահի սիրով։
Վերջին օրը, տե՜ր, շունչս արձակելիս, 
Ցո՛ւյց տուր երկնային երջանիկներից 
Մի լուսաթռիչ ու մաքուր հոգի, 
Որ հասնի ինձ մոտ սիրուդ պարգևով. 
Նաև վախճանված արդարներից ինձ կարեկից հասցրո՛ւ.
Հուսահատ օրս չարագործիս, տե՜ր, 
Քո անակնկալ բարին շնորհի՛ր։
Ո՜վ բարեբանյալ փրկիչ բոլորի, 
Հիվանդ ոչխարիս որպես ուղեկից 
Չլինի՜ որ տաս դժնդակ գազան.
Մեղքով մեռածիս պարգևի՚ր, գթա՜ծ, անապական կյանք 
Ու կործանվածիս ծանր պարտքերից՝ փրկությունը քո։

Գ

Պիտի մոռանա՞ս բարերարելդ, ակնկալությո՜ւն.
Գթասիրելդ պիտի անտեսե՛ս, ո՜վ խնամակալ. 
Պիտի այլայլե՞ս մարդասիրելդ, անխոտորելի՜ .
Կենագործելուց պիտի ե՞տ կանգնես, անվախճանակա՜ն.
Պիտի ձե՞ռ քաշես ողորմությունից, երջանի՜կ պտուղ.
Աղարտե՞ս պիտի ծաղիկը խնկլալ
Ու բարեշնորհ՝ մեծիդ քաղցրության.
Պիտի անպատվե՞ս քո հարստության նյութը պանծալի.
Մթագնե՞ս պիտի փառքը վարսերի քո վսեմության. 
Պիտի չպահե՞ս վայելուչ զարդը պայծառ պսակիդ։
Եթե երանին ողորմածներն են միայն ստանում, 
Հապա դու, դո՜ւ, որ արքայություն ես համակ, սիրով լի,
Մի՞թե կատարյալ փրկություն պիտի ինձ չպարգևես, 
Չմատուցե՞ս ո՛չ դեղ իմ վերքերին, 
Ո՛չ խոցվածքներիս՝ բուժիչ բալասան
Եվ ո՛չ էլ դարման՝ տկարությանս. 
Չպիտի՞ ծագի լույսդ խավարում՝ 
Զորությանդ լոկ ապավինածիս, 
Ո՛վ կենսապարգև համայն տիեզերքի, 
Կրո՜ղդ միակ ինքնագո անանց 
Մշտնջենական ճշմարիտ փառքի, 
Օրհնյա՜լ, փառավոր երիցս հավիտյան 
Եվ իմանալի հավիտենության 
Սահմաններից էլ դեռ այն կողմ, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Տէ~ր իմ, Տէ~ր, տուիչ պարգեւաց, ինքնաբուն բարի,
Ամենից տիրող հաւասարապէս, միայն արարիչ զբնաւս յոչէից,
Փառաւորեալ, անքնին, ահեղ, ահարկու,
Սոսկալի, հզաւր, սաստիկ,
Անտանելի, անմերձենալի, անըմբռնելի, անիմանալի,
Անճառելի, անտեսանելի, անզննելի, անշաւշափելի,
Անորոնելի, անսկիզբն, անժամանակ,
Անշամանդաղ գիտութիւն, աներկեւան տեսութւին,
Ճշմարիտ էականութիւն, բարձր եւ խոնարհ,
Աւրհնաբանելի գոյութիւն, անստուեր ծագումն,
Ամենափայլ ճառագայթ, խոստովանեալ լոյս,
Անտարակոյս վստահութիւն, անտարտամ հանգիստ,
Անյեղլի կնիք, անսահմանելի տեսիլ, վկայեալ անուն,
Ճաշակ քաղցրութեան, բաժակ բերկրութեան,
Հաստիչ հոգւոց հաց, աւտար մթութեանց սէր, աներկբայ խոստումն,
Ծածկոյթ ցանկալի, զգեստ անկապուտ,
Աւթոց բաղձալի, զարդ փառաց,
Ձեռնկալու մեծ, ապաւէն գովեալ,
Աննուազելի շնորհ, անպակասելի գանձ,
Անապական անձրեւ, արփիացնցուղ ցաւղ,
Ամենատեղաց դեղ, ձրի բժշկութիւն,
Կրկնաձիր առողջութիւն, վեհագոյն խրախոյս,
Անպատիր կոչումն, համաւրէն աւետիս,
Ստրկամեծար թագաւոր, աղքատասէր պաշտպան, մշտահարուստ տուիչ,
Անխափան դիմեցումն, աննահանջելի հրաման,
Անհամառաւտ յոյս, երկար տեսողութիւն,
Անզջղական տուր, ամենաբաշխ աջ,
Արդարակշիռ ձեռն, անաչառատես ակն,
Մխիթարութեան ձայն, սփոփանաց լուր, բերկրութեան բերումն,
Անուն կենդանի, նախախնամող մատն,
Անգայթակղելի ելք, անխարդախ ընթացք,
Կենդանարար կամք, աննենգելի խրատ, աննախանձելի պատիւ,
Լայնական հնարք, անձկական պայման,
Անգտանելի հետք, աներեւոյթ շաւիղ,
Անչափագիր պատկեր, որքանութիւն անսահման, աննմանական տիպ,
Անզուգական գութ, ողորմութիւն բազմազեղ,
Խոնարհութիւն տաւնելի, համբոյր փրկական:
Եւ եւս քան զայս ազդմունք վայելչականք` աստուածութեանդ նուիրելիք.
Աւրհնեալ, գովեալ, բարեբանեալ, քարոզեալ, աւետարանեալ,
Հռչակեալ, հնչեցեալ, պատմեալ, անխաբելի կամաւք աղաչեալ,
Եւ որ ինչ առ մեզ բերին առ ի քէն հոսմունք քաղցրութեան,
Զոր հանդերձելոցն ճառից լուսաբանեն կերպաւորութիւնք,
Որով զուարթ ցուցանիս ի փրկութիւն իմ, երանութիւն,
Իբր ի պարարտութենէ իմեքէ, ախորժ տենչանաւք լցեալ,
Զի ոչ իմովս ինչ սնոտիապատուաստ փառատրիս երգով,
Այլ զի պատճառ իմն առցես զփոքրս աղերս` մեծիդ փրկանաց:
Բ
Եւ քանզի առ ամենայն հասարա կտնկեցեալ յերկրի ազգ բանականաց`
Այս պատուէր նկարագրական նորոգ մատենի ողբոց նուագի,
Որ զամենեցունց ունի զկրից պատահմանց, նշաւակեալ յիւրում պատկերի,
Իբր կցորդ մեծգիտակական կարեաց համայնից`
Առ բոլոր գումարս բազմահոլով տիեզերակոյտ քրիստոնէից,
Առ նախնի ժամն ժամանողաց
Եւ առ երկրորդ կոչեցեալ չափով արբունն,
Առ որ ի կատարած աւուրն ընկալեալ սակաւաձեռն ծերութեամբն,
Առ պարտաւորս եւ արդարս,
Առ ինքնագով բարձրայաւնն
Եւ առ սխալեալ անձնադատ գտեալն,
Առ բարիս եւ եղեռնագործս,
Առ նկունս եւ առ արիս,
Առ ստրուկս եւ ներքոյ անկեալս,
Առ սեպուհս եւ գերաշխարհիկս,
Միջակայնոց եւ պայազատաց,
Շինականաց եւ տոհմականաց,
Արուաց եւ իգաց,
Հրամայողաց եւ հնազանդելոց,
Գեր ելոց եւ նուաստից,
Վեհից եւ փոքունց,
Պատուականաց եւ ռամկաց,
Ձիավարժից եւ սոսկականաց,
Քաղաքականաց եւ գեղջկաց,
Արքայից գոռոզութեանց` ի սանձս ահաւորին ըմբռնեցելոց,
Միայնացելոց` վերնականացն խաւսակցաց,
Մաքրականաց` տիրանուէր զգաստութեանց,
Քահանայական երջանկակրաւն ընտրութեանց,
Այցելութեանց` բարեզգեստից դիտողութեանց,
Աթոռակալութեանց նախագահից` սրբանուէր տեսողութեանց,
Որոց ոմանց` աղերս աղաչանաց, եւ ոմանց` խրատ բարեաց
Առ դէմս աղաւթից այսու մատենիւ մատակարարեսցի,
Ձեռնարկեալ Հոգւոյդ զաւրութեամբ`
Կարգել ինձ մաղթանս բազմադիմիս,
Եւ ամենեցուն սոցին խնդրուածս`
Գթութեան մեծիդ յանդիման լինել սովաւ հանապազ:
Գ
Եւ արասցես զսոյն ընթերցողացն ի սիրտս յստակս`
Բժշկութիւն հոգւոց եւ մաքրութիւն յանցանաց,
Թողութիւն պարտուց եւ արձակումն մեղաց կապանաց:
Եղիցի բղխումն արտասուաց սովաւ վարժելոցն,
Եւ պարգեւեալ տացի ի ձեռն սորին ապաշաւ ըղձից:
Շնորհեսցի, Տէր, եւ ինձ ընդ նոսին առ ի քէն զղջումն կամաց,
Եւ նոցա իմովս ձայնիւ` շունչս բարեհամբոյրս,
Նուիրեսցի վասն իմ այսու մատենիւ պաղատանք նոցին,
Եւ բանիւ այսու հեծութիւն նոցին ընդ իմ խնկեսցի,
Ընդ համբոյր ճաշակման այսր ողբերգութեան`
Շնորհ լուսոյ քոյ մտեալ բնակիցէ:
Եթէ ելցեն ինձ բարեպարիշտք ընծայիլ սովաւ,
Ընկալ կենդանեաւք վասն քո, գթած, եւ զիս ընդ նոսա:
Եթէ ախտս ինչ սրբանուէրս կաթուածոց աչաց սովիմբ բերիցի,
Եղիցի ի քէն, խնամակալ, եւ յիս անձրեւեալ:
Եթէ գրեսցի եւ ի փրկութիւն կարգեսցի հաղորդելոցն յայս կիրս կենաց,
Արասցես կամաւք քո, աւրհնեալ, եւ ինձ համարեալ:
Եթէ հեծութիւնս աստուածահաճոյս
Ի ձեռն այսր բանի ի գաղտնեաց ուրուք յառաջ եկեսցէ,
Աւգտեցայց քեւ, բարձրեալ, եւ ես ընդ նոսա:
Եթէ ձեռն մաքուր, խնկով հանդերձեալ, առ քեզ համբարձցի,
Հասցէ միասցի ընդ իմս ձայնի
Եւ աղաչողացն աղերս` յառաջ մատուցեալ:
Եթէ պաղատանս բազմապիսիս ընդ իմս երկնեսցի,
Լիցի եւ ինձ քեւ վասն սորին կրկին նուիրեալ:
Եթէ յարգեսցի այս անձին բանի պատարագ` քեզ ի հաճութիւն,
Նախայլոցն ընդ իս քեւ ընծայեսցի:
Եթէ ի տխրանաց ինչ ձանձրութենէ ոք նուաղեսցի,
Կանգնեսցի վերստին հաստարանաւ այսր հառաչանաց` ի քեզ յուսացեալ:
Եթէ համբարտակն վստահութեան մեղաւք յատակի,
Այսու արձանաւք պատկանեցելովք աջով քո պաշտպան` դարձեալ կառուսցի:
Եթէ յուսոյն ձգարան սուսերբն յանցանաց հատեալ կտրեսցի,
Կցեսցի դարձեալ միւսանգամ կամաւք ամենակալիդ` բարւոք պատուաստեալ:
Դ
Եթէ վտանգ մահու անձնական ցաւոց զոք պաշարեսցէ,
Գտցէ փրկութիւն սովաւ առ ի յոյս կենաց`
Յաղաւթելն առ քեզ, կեցուցիչ:
Եթէ տագնապաւ ոք տարակուսի ի սիրտ խոցիցի,
Քաղցրութեամբ քո սովաւ ապրեալ ողջասցի:
Եթէ անքաւելի կորստեամբ պարտեաց`
Յանդունդս ոք խորոց իցէ ընկլուզեալ,
Եկեսցէ ի լոյս կարթիւ այս հնարից` քեւ պատսպարեալ:
Եթէ թմբրութեամբ խաղբից` խաւարին գործոց իցէ ոք վնասեալ,
Զաւրասցի անդրէն վասն քո, միայն ապաւէն, ի քեզ ապաստան եղեալ:
Եթէ պահպանակն վստահութեան զանձն ուրուք լքցէ,
Ընկալցի այսու միջնորդիւ ձեռն քո զնա`
Ամփոփեալ ի նոյն հաստատութիւն:
Եթէ ամայի ի զգուշութենէ պահողացն ոք դեգերեսցի,
Սպասեսցէ սովիմբ առ ի նոյն դարձ նորոգողիդ:
Եթէ սարսուռ դիւային ջերման դողութեամբ ինչ զոք խռովեսցէ,
Սթափեսցի ի սոյն յայս նշան`
Խոստովանեալ եւ երկրպագեալ խաչիդ խորհրդոյ:
Եթէ անաւրէնութեան մրրիկ խորտակիչ հողմոյ յանկարծ բախեսցէ,
Զհաստուածս մարմնոյ շինուածոյ մարդոյ յերկրային ծովուս,
Հանդարտեսցի անդրէն` ղեկաւ այս թեւոց ի քեզ պատկանեալ:
Ե
Եւ արասցես լինել դեղ կենաց
Առ հնարս ցաւոց հոգւոց եւ մարմնոց քոց ստեղծուածոց,
Զայս կարգեալ սահման ողբոց մատենի`
Սկզբնեցելոյ յանուն քո, բարձրեալ:
Զսկսեալս իմ դու կատարեա,
Եղիցի հոգի քո խառնեալ ի սա,
Շունչ զաւրութեան մեծիդ միասցի
Ի քո ինձ շնորհեալ ստեղծաբանութիւնս:
Զի դու տաս զաւրութիւն վհատեալ սրտից
Եւ ընդունիս փառս յամենեցունց:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Գ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՛ր իմ, Տե՛ր պարգևատու, ինքնաբուն բարի,
Բոլորին տիրող հավասարապես, միայն Արարիչ դու ամեն ինչի.
Փառավորյալ անքնին, ահեղ ահարկու, սոսկալի հզոր,
Անպարագրելի, անմերձենալի, անըմբռնելի, անիմանալի,
Անճառելի, անտեսանելի, անզննելի, անշոշափելի, անորոնելի,
Անսկիզբ և անժամանակ, անշամանդաղ գիտություն,
Համարձակ տեսողություն, ճշմարիտ էականություն,
Բարձր և խոնարհ, օրհնաբանված գոյություն.
Անստվեր ծագում, ամենափայլ ճառագայթ, խոստովանված լույս,
Անտարակույս վստահություն, կատարյալ հանգիստ,
Անհեղելի կնիք, անսահման պատկեր, վկայված անուն,
Ճաշակ քաղցրության, բաժակ բերկրության,
Հաց՝ հոգին հաստող, սեր՝ մթանն օտար, աներկբա խոստում,
Ծածկույթ ցանկալի, զգեստ անկապուտ, օթոց
բաղձալի, Զարդ վայելչական, մեծազոր պաշտպան, գովված ապավեն,
Աննվազելի շնորհ, անպակասելի գանձ,
Անապական անձրև, արփիացնցուղ ցող,
Ամենաբույժ դեղ, ձրի բժշկություն, կրկնաձիր առողջություն,
Վեհագույն խրախույս, անպատիր կոչում, հանուր ավետիս,
Ստրկամեծար թագավոր, աղքատասեր պաշտպան, մշտահարուստ տվող,
Անխափան ընթացք, աննահանջ հրաման,
Անհամառոտ հույս, երկար տեսողություն, տուրք անզղջական,
Ամենաբաշխ աջ, արդարակշիռ ձեռք, անաչառ աչք,
Մխիթարիչ ձայն, սփոփարար լուր, բերկրության բերումն,
Անուն կենդանի, նախախնամող մատ,
Անմոլար ճամփա, անխարդախ ընթացք, կենդանարար կամք,
Աննենգելի խրատ, աննախանձ պատիվ, լայնարձակ հնարք,
Անձկական պայման, անգտնելի հետք, աներևույթ շավիղ,
Անչափագիր պատկեր, քանակությո՜ւն անսահման,
Աննմանական տիպ, անզուգական գութ, ողորմություն բազմազեղ,
Խոնարհություն տոնելի, համբույր փրկարար,
Կա՜ն դեռ շատ ուրիշ խոսքեր ավելի վեհ ու վայելուչ
Նվիրելու քեզ՝ աստվածությանդ:
Օրհնված, գովված, բարեբանված, քարոզված, ավետարանված,
Հռչակված, հնչեցված, պատմված,
Աղաչված կամքով անխաբելի,
Եվ դեռ ինչ որ դու ներշնչում ես մեզ քաղցր բխումով,
Որոնք մեր հաջորդ ճառերում պետք է որ լուսաբանվեն:
Որով և պիտի դու զվարթանաս իմ փրկությամբ, ո՜վ երանություն,
Ախորժ զգացմամբ լցված լիուլի:
Դատարկ բառերով հյուսված երգով չէ, որ փառավորվում ես դու,
Այլ իմ այս փոքրիկ աղերսը թող որ դառնա մի պատճառ քո մեծ փրկության:

Բ

Ողբե՜ր երգեցի ես շարահյուսված այս նոր մատյանում,–
Որն իբրև կցորդ, մեծապես գիտակ բոլոր վշտերի՝
Նշավակում է ուրույն պատկերով կրքերը ամեն մարդու պատահող,–
Այս երկրում ապրող ամեն հասակի բանականների համար անխտիր,
Աշխարհում ցրված բազմասփյուռ բոլոր քրիստոնյաների,
Բոլոր նրանց, որոնք կյանքի առաջին շրջանումն են,
Եվ նրանց, որոնք արբունքի են հասել,
Նրանց, որ մոտ են անկար ծերությամբ կյանքի վախճանին,
Մեղավորների և արդարների,
Բարձրահոն ինքնամեծարի և իր սխալն ընդունող անձնադատի,
Բարիների և եղեռնագործների, նկունների և արիների,
Ստրուկների և հպատակների,
Գերաշխարհիկների և սեպուհների, միջակների և պայազատների,
Շինականների և տոհմիկների, արուների և էգերի,
Հրամայողների և հնազանդվողների, վսեմների և նվաստների,
Վեհերի և փոքրերի, ազնվականների և ռամիկների,
Ձիավարժների և հետևակների, քաղաքացիների ու գեղջուկների,
Ահավորի սանձով բռնված գոռոզ արքաների,
Վերնականների հետ խոսակցող մենակյացների,
Մաքրակենցաղ ու տիրանվեր զգաստների,
Երջանկակրոն և ընտրելագույն քահանաների,
Վերակացու և բարեզգեցիկ առաջնորդների,
Նախաթոռ գահակալների, սրբանվեր տեսուչների համար,
Որոնցից ոմանց՝ աղերս-աղաչանք և ոմանց՝ բարի խրատներ
Հորինեցի ես աղոթքի համար՝ այս մատենիկով, 
Որ հոգուդ զորությամբ եմ ձեռնարկել,
Գրի առնելով մաղթանքներ պես-պես,
Որպեսզի խնդրանքներն այս բոլորի սրանով ընդմիշտ
Քո մեծ գթությա՜նը ներկայացվեն:

Գ

Արա՛ այս մատյանն ընթերցողների սրտերը հստակ,
Բժշկի՛ր նրանց հոգիները դու և հանցանքները սրբի՛ր,
Թո՛ղ պարտքերը նրանց և արձակի՛ր կապանքները մեղքի:
Արտասուքները թող բխեն սրանով հրահանգվողների,
Եվ թո՛ղ սրանով պարգևի նրանց իղձ ապաշավի:
Շնորհվի թող, ո՜վ Տեր, նրանց հետ և ի՛նձ զղջումի կամք,
Ինչպես և նրանց՝ ի՛մ իսկ բառերով՝ շունչ բարեհամբույր.
Թող այս մատյանով և ի՛նձ նվիրվի պաղատանքը նրանց,
Եվ իմ խոսքերով իմ փոխարեն էլ խնկվեն նրանց հեծեծանքները:
Ողբերգությունն այս սիրով ճաշակող սրտերում թող որ
Շնորհիդ լո՜ւյսը մտնի և բնակվի:
Եթե պատահի, որ ինձ համար բարեպաշտները սրանով քեզ ընծայվեն,
Ի՛նձ էլ ընդունիր, գթած, նրանց հետ, որոնք կենդանի են քեզ համար.
Եթե սրանով մեղքերը մաքրող արցունքներ կաթեն աչքերից,
Ո՜վ խնամակալ, անձրևի՛ր նաև նրանք ի՛նձ վրա:
Հաղորդակիցներն այս կենաց գրքի՝ թող փրկվածներին լինեն դասակից:
Քո կամքով, օրհնյալ, թող որ նաև ե՛ս համարվեմ փրկված:
Եթե խոսքերի իմ ազդեցությամբ որևէ մեկի
Սրտի խորքերից Հնչեն հառաչներ աստվածահաճո,
Թող որ նրա հետ, ո՜վ բարձրյալ, և ե՛ս օգտվեմ քեզանով.
Թե մաքուր մի ձեռք անուշ խունկերով առ քեզ կարկառվի,
Թող իմ ձայնի հետ հասնի, միանա
Եվ ա՛յս աղերսանքն առ քեզ մատուցվող աղոթքների.
Եթե ուրիշներն էլ պաղատանքներ երկնեն ինձ նման, բազմաբովանդակ,
Նրանցով ե՛ս էլ թող որ քեզ կրկին նվիրված լինեմ:
Եթե բանավոր պատարագն այս իմ հաճո լինի քեզ և գնահատես,
Ուրիշներինն էլ, առաջ, քան թե իմ, թող քեզ ընծայվի.
Եթե տրտմությամբ մի ոք սրտաբեկ նվաղի տկար,
Թո՛ղ կանգնի դարձյալ հառաչանքների այս հաստարանով՝ քեզնով հուսադրված.
Եթե ամբարտակն ապահովության խորտակվի մեղքով,
Թո՛ղ որ քարերովն այս պատշաճապես կառուցվի՜
դարձյալ, աջովդ պաշտպանված.
Եթե հանցանքի սրով կտրվի հույսի լարը ձիգ,
Ամենակալիդ կամքով թող դարձյալ կցվի ամրապես՝ քո պատվաստումով.
Եթե հոգեկան ցավի մի վտանգ պաշարի մեկին մահացու կերպով,
Թող որ փրկություն գտնի սրանով՝ հույսով ապրելու,
Ո՜վ կեցուցիչդ քեզ աղոթողի:
Տարակուսանքի տագնապով եթե խոցոտվի մի սիրտ,
Թո՛ղ քո քաղցրությամբ՝ բուժվի սրանով և առողջանա.
Թե անքավելի մեղքի կորստյամբ մեկն ընկղմել է խոր անդունդի մեջ,
Այս կարթով թող որ դեպի լո՜ւյսը գա՝ քո պաշտպանությամբ.
Թե խավարային գործերով թմրած՝ ուժասպառ է ոք,
Թող որ զորանա քեզ ապաստանած, միա՜կ ապավեն.
Եթե պահպանակը վստահության լքել է մեկի հոգին,
Ա՛յս միջնորդությամբ թող ձեռքդ նրան ընդունի դարձյալ և ամրապնդի.
Եթե ոք հսկող պահապաններից հեռու դեգերի,
Այդպիսին թող որ սպասի սրանով նորոգչիդ դարձին.
Եթե դիվային ջերմի սարսուռը խռովի մեկին,
Սթափվի՛ թող նա խաչիդ խորհրդի
Այս խոստովանված ու երկրպագված նշանի առջև.
Անօրենության խորտակիչ հողմի մրրիկը եթե
Մարդու մարմնեղեն շինվածքն աշխարհի ծովում հարվածի,
Թող որ քո կողմից շինված այս ղեկով, առագաստներով խաղաղվի՜ դարձյալ:

Դ

Մատյանն այս ողբերի, որ քո անունով սկսեցի, բարձրյա՜լ,
Թո՛ղ կենսատու դեղ ու դարման լինի
Եվ բժշկի քո արարածների հոգու և մարմնի ցավերը բոլոր:
Սկսածն այս իմ՝ իր ավարտին հասցրու դու
Եվ թող քո Հոգին խառնվի սրան:
Մեծիդ նորոգող շունչը թող միանա ինձ շնորհածդ այս բանաստեղծությանը,
Քանզի դո՛ւ ես լոկ տալիս զորություն վհատ սրտերին
Եվ ընդունում փառք բոլորից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Տե՜ր պարգևատու, ինքնաբուն բարի, 
Ամենքին իշխող հավասարապես, 
Միակ արարիչ ամեն գոյության՝ անգոյությունից, 
Ո՜վ փառավորյալ, անքնին, ահեղ, 
Սոսկալի, սաստիկ, ահարկու, հզոր, 
Անպարփակելի, անմերձենալի, 
Անըմբռնելի, անիմանալի, անճառ, անպատում, 
Անտեսանելի ու անզննելի, 
Անշոշափելի, անորոնելի, 
Անսկիզբ-անվերջ ու անժամանակ,
Գիտություն անմեգ, տեսություն անգայթ, 
Էականություն անկասկածելի, 
Դու բարձր ու խոնարհ, օրհնյալ գոյություն, 
Անստվեր ծագում, բազմափայլ ճաճանչ, խոստովանված լույս, 
Անխարդախ նեցուկ, անվրդով հանգիստ,
անխաթար կնիք,
Անսահման տեսիլ, վկայված անուն,
ճաշակ քաղցրության, բաժակ բերկրության,
Հոգին հաստող հաց, մթան օտար սեր, աներկբա խոստում,
Ծածկույթ ցանկալի, զգեստ անկապուտ, 
Օթոց բաղձալի, զարդ վայելչափառ, 
Մեծ խնամակալ, գովյալ ապավեն, 
Աննվազ շնորհ ու անհատնում գանձ, 
Անապակ անձրև, արփիացնցուղ ցող, 
Ամենազոր գեղ, անվճար բուժում ու կրկնաձիր կյանք,
Վեհագույն խրախույս, անպատիր կոչում, հանուր ավետիս, 
Դու աղքատասեր պաշտպան, թագավոր ստրկամեծար,
Մշտառատ տվիչ, անմերժ ընդունում, աննահանջ հրաման, 
Հավերժական հույս, աչք ամենատես, 
Ամենաբաշխ աջ, անզղջական տուրք,
Անկողմնակալ ձեռք, անաչառ հայացք,
Մխիթարիչ ձայն, սփոփանքի լուր, բերկրանքի աղբյուր.
Անուն կենդանի, նախախնամ մատ, 
Անսայթաք ուղի, անխափան ընթացք, 
Կենդանարար կամք, անխարդախ խրատ, աննախանձ պատիվ, 
Անսպառ հնարք, անփոփոխ պայման, 
Անգտնելի հետք ու անտես շավիղ, 
Անեզրական չափ, աննման տիպար, անպարփակ պատկեր,
Անզուգական գութ, բազմազեղ գորով, 
Տոնելի խոնարհ, փրկարար համբույր։
Կան դեռ ավելի վայելուչ խոսքեր 
Աստվածությունդ փառաբանելու. 
Օրհնյալ, ներբողյալ, գովյալ, քարոզյալ, 
Ավետարանված, հնչված, հռչակված, 
Պատմված, աղաչված կամքով անպատիր։
Եվ դեռ ինչե՜ր կան քո կողմից մեր մեջ 
Կայլակող անլուռ՝ անուշ հոսանքով, 
Որ պիտի ասվեն ու լուսաբանվեն հաջորդ մասերում։
Դրա շնորհիվ, ո՜վ երանություն, 
Ինձ փրկելով՝ դու կզվարթանաս, 
Հանց ախորժատենչ մի ճաշակումից. 
Ո՛չ, անշուշտ, շոյված սնոտիապատվաստ
Երգերիս դատարկ փառաբանությամբ, 
Այլ իմ փրկությամբ, որ պիտի գործես՝ 
Առիթ դարձնելով աղերսն այս փոքրիկ։

Բ
Նորակերտ մատյանն այս ողբերգության, . 
Ուր պատկերված են, նշավակվելով, 
Ամենատարբեր կրքերն ամենքի, 
Իբրև ամենայն վիշտ ու ցավերի
Մասնակից, հաղորդ, մեծապես գիտակ
Ճշմարտացի մի պատվեր, ավանդ,
Հանձնարարվում է այս երկրի վրա 
Հաստատված բոլոր բանականներին, 
Համայնատարած քրիստոնյաների 
Տիեզերագումար ամբողջ բազմության, 
Նրանց, որ նոր են միայն կյանք մտնում, 
Որոնք հասել են արդեն արբունքի, 
Որ սպասում են վախճանի օրվան՝ անկար ծերությամբ,
Լինեն մեղավոր, թե արդարամիտ, 
Ինքնապանծ գոռոզ, թե սխալներին հասու անձնադատ,
Անչար ու բարի, թե եղեռնագործ, 
Նկուն, թե խիզախ,
Ստրուկ, հպատակ, թե իշխանավոր կամ գերաշխարհիկ,
Շինական, միջակ, թե բարետոհմիկ, սեպուհ, պայազատ,
Թե՛ արու, թե՛ էգ,
Թե՛ հրամայող և թե՛ հնազանդ,
Թե՛ վեհ ու վսեմ, թե՛ փոքր ու նվաստ,
Արգո, թե անարգ, ասպետ, թե ռամիկ,
Թե՛ գյուղաբնակ, թե՛ քաղաքացի,
Թե՛ ահավորի սանձով բռնված գոռոզ բռնակալ.
Վերնականների հետ հաղորդակից մենակյացներին,
Նվիրյալներին, զգաստ ու պարկեշտ,
Քահանաներին, ընտիր ու մաքուր,
Առաջնորդներին, վարքով բարեզարդ
Ու սրբանվեր նախաթոռակալ գահերեցներին։
Նրանցից ոմանց աղերս-աղաչանք, 
Իսկ ոմանց համար բարի խրատներ 
Աղոթքի ձևով ներկայացրի ես այս մատյանում, 
Որ ձեռնարկել եմ հոգուդ զորությամբ, 
Շարադրելով ինձ բազմապիսի աղերս-մաղթանքներ,
Իսկ այն բոլորին խնդրանքներ բազում՝ 
Հանապազ մեծիդ բարեգթության դիմելու համար։

Գ
Արա՛ այս մատյանն ընթերցողներին սրտերով հստակ,
Հոգով բժշկված, հանցանքից մաքուր, 
Անպարտ, ազատված մեղքի կապանքից։
Թող առատորեն արցունքներ բխեն 
Սրանով կրթված մարդկանց աչքերից, 
Սրա շնորհիվ ապաշավի իղձ պարգևվի նրանց. 
Թող որ նրանց հետ քեզնից շնորհվի և ինձ զղջման կամք, 
Նրանց՝ իմ ձայնով՝ շունչ բարեհամբույր. 
Թող այս մատյանով նվիրվեն նրանց 
Պաղատանքները նաև ինձ համար, 
Եվ իմ խոսքերով՝ հեծեծանքները 
Նրանց խնկվեն քեզ և ի՛մ փոխարեն։
Ողբերգությունն այս սիրով, հաճությամբ 
Ճաշակողների սրտերում թող որ 
Լույսիդ շնորհը մտած բնակվի։
Եթե պատահի, որ բարեպաշտներ 
Քեզ ընծայաբեր լինեն սրանով, 
Նրանց հետ, գթա՜ծ, որոնք քեզ համար 
Կենդանի են միշտ, ընդունի՛ր և ինձ. 
Եթե ախտաջինջ արցունքներ կաթեն 
Սրա միջոցով մեկի աչքերից, 
Թող որ քո կողմից, ո՜վ խնամակալ, 
Անձրևեն դրանք նաև ինձ վրա. 
Հաղորդակիցներն այս կենաց գրքի 
Եթե արժանի դառնան փրկության, 
Քո կամքով, օրհնյա՜լ, թող որ նան ես փրկված համարվեմ։
Սրա շնորհիվ թե մեկի սրտի գաղտնարաններից
Աստվածահաճո հեծեծանք դուրս գա,
Թող որ նրա հետ քեզանով, բարձրյա՜լ, օգտվեմ նաև ես.
Եթե մաքուր ձեռք անուշ խնկարկմամբ կարկառվի առ քեզ,
Թող որ հասնի իմ ձայնին միացած՝ 
Մատուցելով և աղերսանքները աղաչողների։ 
Եթե իմոնց հետ նաև բազմազան
Այլ պաղատանքներ ծնվելու լինեն,
Թող քեզ նվիրված լինեմ կրկնակի՝ և դրանց համար.
Եթե հաճությամբ հարգվի քո կողմից
Նվիրաբերումն իմ այս բանական,
Թող ինձ հետ նաև, ինձանից առաջ, այլոցն ընծայվի։
Եթե վշտերից լքված, հոգնաբեկ՝ մեկը նվաղի, 
Թող ամրապնդված հառնի վերստին 
Հառաչանքների այս հաստարանով՝ հուսալով ի քեզ։
Եթե ամբարտակն ապահովության մեղքով խորտակվի,
Թող որ քարերով այս, շնորհաձիր
Աջովդ հարմարված, կառուցվի դարձյալ։
Եթե հանցանքի սուսերով հույսի լարը կտրվի, 
Ամենակալիդ բարեհաճությամբ՝ 
Ամուր պատվաստմամբ՝ թող կցվի նորեն։ 
Եթե հոգեկան մահաբեր մի ցավ պաշարի մեկին,
Թող որ սրանով, աղոթելով քեզ, 
Ստանա կյանքի հույս ու փրկություն։
Թե տագնապահար ու տարակուսված խոցոտվի մի սիրտ, 
Սրանով փրկված՝ թող ապաքինվի՝ մեծիդ քաղցրությամբ:
Թե անքավելի մեղանչումներից մեկը կործանված՝
Ընկղմված լինի խորքն անդունդների, 
Թող որ այս կարթով դեպի լույս ելնի՝ քո աջակցությամբ։
Եթե թմրությամբ խաբեպատիր ու խավար գործերի
Մեկը թալկացած լինի կարեվեր, 
Թող որ զորանա նորից քեզ համար, 
Միակ զորավիգ, ապավինած քեզ։
Եթե պահպանակն ապահովության լքի մի մարդու,
Թող ձեռքդ նրան ընդունի նորեն 
Ու ամրապնդի այս միջնորդությամբ։
Եթե անտեսված դեգերի մի մարդ, լքված ու մոլոր,
Թող որ սրանով հույս առնի դարձյալ քո հոգածության։
Եթե սարսուռը դիվային ջերմի 
Խռովի մեկին տենդով մոլեկան,
Թող որ սթափվի այս նույն նշանով
Երկրպագությամբ խոստովանելով խաչիդ խորհրդին։
Եթե մրրիկը անօրենության խորտակիչ հողմի 
Աշխարհիս ծովում մարդու մարմնեղեն 
Շինվածքն հարվածի ալեբախությամբ, 
Թող որ խաղաղվի կրկին այս ղեկով՝ ուղղված դեպի քեզ։

Դ
Թող ողբերգության մատյանն այս, բարձրյա՜լ, 
Որ սկսել եմ գրել հանուն քո, 
Կենաց դեղ լինի արարածներիդ 
Մարմնի ու հոգու վիշտն ու ցավերը բուժելու համար։ 
Սկսածս դո՛ւ հասցրու ավարտին. 
Թող որ քո հոգին խառնվի սրա հետ, 
Մեծիդ ներգործող շունչը միանա 
Քո՝ ինձ շնորհած բանաստեղծության, 
Քանզի դու ես լոկ տալիս զորություն վհատ սրտերին
Եվ ընդունում փառք ամենքից. ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ քանզի սկիզբն կալայ խաւսել ընդ քեզ,
Որ ի ձեռին ունիս զշունչ կենդանութեան հոգւոյս բազմամեղի,
Յիրաւի սարսեալ, դողացեալ տագնապաւ մեծաւ յաւէտ երկնչիմ,
Վասն զի ահաւոր եւ անտանելի եւ ի սահմանէ բանի փախչելի,
Յիշատակ անճողոպրելի անաչառդ քո ատենի`
Ի կշտամբումն իմ` պարտաւորի, Արարիչ երկնի եւ երկրի:
Նա զի եւ չիք իսկ բժշկութիւն
Բազմավտանգ սաստկութեան վիրացս անողջանալի
Խայթմանց խածուածոց մահաբերին բերանոյ ժանեաց`
Որսողին զանձն իմ ի կորուստ:
Մանաւանդ զի ոչ գոյ պատասխանի, ըստ առակողին, յաւուր պատերազմի,
Եւ ոչ բանիւ իրաւանալի,
Եւ ոչ վերարկուաւ պատսպարելի,
Եւ ոչ դիմակաւք կեղծաւորելի,
Ոչ առ երեսս բանիւք մատչելի,
Ոչ կերպարանաւք երբէք խաբելի,
Ոչ յաւդուածով բանից ստելի,
Ոչ արագմամբ ոտից փախչելի,
Ոչ թիկանց դարձուցանելի,
Ոչ ընդ երկիր մածուցանելի,
Ոչ բերանովք ընդ հող հաստելի,
Ոչ ի խորս երկրի ղաւղելի,
Քանզի մերկ են քեզ ծածկեցեալքն, եւ հրապարակեալ են աներեւոյթքն:
Բ
Արդարութիւնն իմ նուազեալ եւ իսպառ ունայնացեալ,
Մեղանքն յայտնեցեալ եւ յաւէտ առաւելեալ,
Չարիքն իմ մնացական, եւ ես` կորստական,
Իրաւանցն կշիռ պակասեալ, եւ անիրաւութիւնն իսկոյն զաւրացեալ,
Բարեացն բեր հալեալ, եւ սխալմունքն արձանացեալ,
Աւանդն կորուսեալ, եւ դատակնիքն այժմէն գտեալ,
Մահուն մուրհակ գծեալ, եւ աւետեացն կտակ եղծեալ,
Բարերարն տխրեցեալ, եւ բանսարկուն ուրախացեալ,
Հրեշտակաց գունդն թախծեալ, եւ սատանայ խնծղիւք պարեալ,
Վերնական զաւրքն ողբացեալ, եւ ստորնայինքն բերկրեցեալ,
Սպանողին մթեր լցեալ, եւ պահողին գանձն կապտեալ,
Աւտարին կողմն կանգնեալ, եւ ստացողին պարգեւ մատնեալ,
Հաստողին ձիր մոռացեալ, եւ կորուսչին խաղբք պահեալ,
Երախտիք փրկչին հենգնեալ, եւ Բելիար զուարթացեալ,
Կենացն աղբիւր փակեալ, եւ գոռոզին ժանգ ժանտիս ժամանեալ:
Գ
Եւ արդ, ո՞չ ապաքէն ըղձալի էր,
Ըստ Գրոյն կանխութեան նախաձայնելոյ,
Ոչ ստեղծանիլն երբէք յարգանդի
Եւ ոչ նկարիլն յորովայնի,
Ոչ ի ծնունդ յառաջագայիլ
Եւ ոչ ի լոյս կենաց հասանիլ,
Ոչ ի թիւս մարդկան գրիլ
Եւ ոչ ի հասակ աճման ամբառնալ,
Ոչ ի պատկեր գեղոյ զարդարիլ
Եւ ոչ բանիւ հանդերձաւորիլ,
Քան ընդ այսպիսեաց սաստկագունից
Եւ սարսափելեաց ըմբռնիլ պարտուց,
Զոր եւ ոչ վիմաց կարծրութւին բերէ,
Թող թէ մարմնոց լուծականութիւն:
Դ
Եւ արդ, տուր, բարեգութ, աղաչեմ զքեզ, տուր ինձ ողորմութւին,
Որ զայսոսիկ դու ինքնին քեզէն քոյովդ բանիւ մեզ սահմանեցեր`
Ասելով, թէ` Տուք զայդ նուէր յանուն փրկութեան ձերոյ Աստուծոյ
Եւ սուրբք եղերուք, զի զողորմութիւն կամիմ եւ ոչ զպատարագ:
Ահա բարձրացիր` վերստին խնկեալ այսր յիշատակաւ,
Որ ունիս զամենայն, եւ ի քէն է ամենայն,
Եւ քեզ փա~ռք յամենեցունց:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Դ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ քանզի խոսել սկսեցի քեզ հետ,
Որ կենդանի շունչն ունես ձեռքիդ մեջ բազմամեղ հոգուս՝
Սարսում եմ սաստիկ տագնապով իրոք ու դողդողում եմ երկյուղից ահա՛,
Զի հիշելն անգամ քո անխուսափելի և անաչառ դատաստանի մասին,
Ուր պիտի մեղքերն իմ կշտամբվեն, ո՜վ Արարիչ երկնի և երկրի,
Ահավոր է և անպարփակելի ու վեր ամեն սահմանումից:
Մանավանդ, որ չկա բժշկություն իմ բազմավտանգ, անողջանալի սաստիկ վերքերին,
Որոնք ստացա հոգիս կորստյան մատնողի մահաբեր ժանիքներից
վ չիք պատասխան «պատերազմի օրն», - ըստ առակողի20ժողով. Ը. 8:
Հնար չի լինի ո՛չ խոսքով արդարանալ, ո՛չ վերարկուի տակ պահվել,
Ո՛չ դիմակավոր՝ կեղծել և ո՛չ երեսպաշտ խոսքերով մոտենալ,
Ո՛չ շինծու ձևերով խաբել, ո՛չ կցկտուր բառերով ստել,
Ո՛չ արագոտն փախչել, ո՛չ թիկունք դարձնել, Ո՛չ երեսն ի վայր՝
դեմքն հողին քսել, Եվ ո՛չ էլ երկրի խորքերում թաքնվել,
Քանզի ծածկվածները բաց են քեզ համար և աներևույթներն՝ հրապարակված:
Արդարությունն իմ նվազել է իսպառ և ունայնացել,
Մեղքերս հայտնի են դարձել և շատացել են է՛լ
ավելի, Մնացական են չարություններն իմ, և ես՝ կորստական.
Իրավունքի կշիռն է պակասած, և անիրավությունն իմ՝ միանգամից զորացած.
Բարեգործության պտուղներն են հալած, և սխալմունքներն արձանացած.
Ավանդն է կորած, և դատակնիքն այժմվանից գտնված.
Մահվան մուրհակն է գրված, և ավետման կտակն եղծված.
Բարերարն է տխրած, և բանսարկուն ուրախացած.
Հրեշտակների գունդը թախծած, և սատանան խնդասիրտ պար բռնած.
Վերնական զորքը ողբի մեջ, և երկրայինները բերկրած.
Սպանողի մթերանոցն է լի, և պահպանողի գանձը կողոպտված.
Օտարի մասն է կանգուն, և Ստացողի պարգևը՝ մատնված,
Ստեղծողի շնորհն է մոռացված, և կորուսչի ծուղակները պահված.
Փրկչի երախտիքն է հեգնված, և Բելիարն է զվարթացած.
Կենաց աղբյուրն է փակված, և գոռոզի ժանգը ժանտիս հասած:

Բ

Եվ արդ, ինչպես Գիրքն է ասել դեռ առաջուց21Հոբ Գ. 2-3, Ցանկալի չէ՞ր արդյոք չստեղծվել երբեք արգանդի մեջ, Չձևավորվել որովայնում և չծնվել,
Ո՛չ մարդկանց թվում գրվել և ո՛չ աճել, առնել հասակ,
Ո՛չ գեղեցիկ պատկերով զարդարվել և ոչ էլ օժտվել խոսելու ձիրքով,
Քան թե ենթարկվել այսպիսի սաստիկ ու սարսափելի ծանրությունների,
Որոնց չեն կարող դիմանալ կարծր քարերը նույնիսկ,
Էլ ո՜ւր կմնան մարմինները լույծ:

Գ

Ուստի, բարեգութ, աղաչում եմ քեզ, տո՜ւր ինձ ողորմություն,
Դու, որ քո խոսքերով սահմանեցիր մեզ վարվել այսպես,
Ասելով. - Տվե՛ք այդ նվերն Աստծուն՝ ձեր փրկության համար,
Ու մաքրվեցեք, քանզի ողորմություն եմ ուզում ես և ո՛չ պատարագ:
Այդ խոսքդ հիշելով, բարձրացի՛ր ահա վերստին, խնկվա՜ծ,
Դու, որ ունես ամեն ինչ և ամեն ինչ քեզանից է.
Քեզ փա՜ռք բոլորից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ

Ա
Արդ, քանզի խոսել սկսեցի քեզ հետ, 
Որիդ ձեռքում է կենդանի շունչը բազմամեղ հոգուս, 
Ահից սահմռկած՝ սարսում եմ, դողում սաստիկ տագնապով,
Քանզի, արարի՜չդ երկնի ու երկրի, 
Մտաբերումն իսկ դատաստանի քո, 
Անճողոպրելի, ահեղ, անաչառ, 
Ուր հանցագործս պիտի կշտամբվի,
Անտանելի է, ահավոր, խոսքի սահմաններից դուրս։ 
Առավել ես, որ չկա բուժում
Սաստիկ վերքերիս, անողջանալի ու բազմավտանգ, 
Որոնք ստացա կործանարարիս դժնի, մահաբեր
Ժանիքների խայթ-խածոտումներից։ 
Իսկ «պատերազմի օրն» այդ ահարկու,
Ըստ առակողի, ո՛չ պաշտպանվելու ինչ-որ միջոց կա
Եվ ո՛չ էլ խոսքով արդարանալու.
Ո՛չ հնար կլինի պատսպարվելու վերարկուի տակ,
Ո՛չ դիմակներով ծածկված, կեղծելու.
Ո՛չ մոտենալու՝ խոսքով երեսպաշտ,
Ո՛չ խաբխբելու՝ կերպարանելով,
Ո՛չ կմկմալով ստախոսելու,
Ո՛չ ճողոպրելով փախչելու հապճեպ,
Ո՛չ էլ ծլկելու՝ թիկունք դարձնելով,
Ո՛չ երեսն ի վար գետնին կառչելու,
Ո՛չ հաստատվելու՝ բերանով հողին,
Ո՛չ թաքնվելու երկրի խորքերում։
Զի ծածկվածները մերկ են քեզ համար,
Իսկ անտեսները հայտնի, անսքող.
Արդարությունս նվաղել է ու չքացել իսպառ.
Մեղքերս բացվել են ու բազմապատկվել.
Չարիքները իմ մնացական են, ես՝ կորստական.
Թեթևացել է սաստիկ նժարը իրավունքներիս,
Անիրավության կողմը՝ ծանրացել.
Հալվել, ցնդել է բերքը բարիքիս,
Իսկ սխալներս՝ հաստատվել ամուր.
Ավանդը կորցրել, դատակնիքն եմ գտել այժմեն իսկ.
Մահվան մուրհակս գրված է արդեն, 
Իսկ ավետիքի կտակը՝ ջնջված։
Երախտավորը տխրել է սաստիկ, 
Իսկ նենգ բանսարկուն ցնծում է ուրախ. 
Թախծում է գունդը հրեշտակների, 
Սատանան՝ պարում լիրբ հռհռոցով. 
Ողբերի մեջ է զորքը վերնական, 
Ստորինները բերկրում են զվարթ. 
Մահ տարածողի մթերանոցը լցված է բերքով, 
Եվ կողոպտված է գանձն ստեղծողի. 
Օտարի կողմը անպակաս է, իսկ 
Տիրոջ պարգևը տրված է քամուն.
Շնորհն հաստողի մոռացվել է, իսկ
Կորստաբերի վարմերը՝ պահվել.
Երախտիքները փրկչի հեգնելով՝
Զվարճանում է Բելիարը նենգ.
Կենաց աղբյուրս խցվել է անդարձ,
Գոռոզի ժանգն է ժամանել ժանտիս։

Բ
Ավելի լավ չէ՞ր, ինչպես որ Գիրքն է ասել նախօրոք,
Ո՛չ սաղմնավորվել բնավ արգանդում,
Ո՛չ ձևավորվել որովայնի մեջ,
Ո՛չ ծնունդ առնել, ո՛չ լույս աշխարհ գալ,
Ո՛չ մարդկանց թվում երբևէ գրվել,
Ո՛չ հասակ առնել, աճել զարգանալ,
Ո՛չ գեղապատկեր դեմքով զարդարվել,
Ո՛չ օժտվել խոսքով, բանականությամբ,
Քան թե ենթարկվել այսքան սաստկագույն
Ու սարսափելի տառապանքների,
Որոնց դիմանալ կարծրակոփ ժայռերն անգամ չեն կարող,
Ո՞ւր մնաց տկար մարմինները լույծ։

Գ
Տո՜ւր ինձ, բարեգո՜ւթ, աղաչում եմ քեզ,տո՛ւր ողորմություն. 
Չէ՛ որ դու ինքդ քո խոսքով այդպես մեզ պատվիրեցիր
Ասելով՝ տվեք այդ նվերն Աստծուն՝ 
Ի փրկություն ձեր և մաքրագործվեք. 
Զի ես ձեզանից ողորմություն եմ ուզում, ոչ թե զոհ։
Ահա բարձրացի՛ր վերստին՝ խնկված այդ խոսքն հիշելով,
Դու որ ամեն ինչ ունես լիապես 
Եվ ամեն ինչի աղբյուրն ես միակ. 
Բոլորից քեզ փա՜ռք հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, ես` երկրածինս մարդ,
Կենցաղականաւ անկայուն գոյիւս զբաղեալ
Եւ յիմարութեամբ պատրողականաւ գինեաւս թմբրեալ,
Որ ամենայնիւ ստեմ եւ ոչ միով իւիք ճշմարտեմ,
Քանզի որո՞վք դիմաւք վերագրեցելովք նշանակաւք աղարտեցելովք
Յանդգնեցայց լինել յանդիման քում դատաստանիդ, ով իրաւադատ,
Ահաւոր, անճառ, անպատում, հզաւր, Աստուած բոլորից:
Քանզի դասեալ աստստին ի սոյն
Զապերախտութիւն մեղուցեալ անձինս առ քումդ երախտիս`
Ցուցից զիրաւունս քո` միշտ զաւրացեալ,
Եւ զանիրաւութիւնս իմ` յաւէտ պարտաւորեալ:
Բ
Որ արարեր զիս ի քո պատկեր պանծալի`
Ի ձեռն վեհիդ տպաւորութեան զտկարս աւժանդակելով,
Զարդարեցեր բանիւ, փայլեցուցեր փչմամբ,
Մտաւք ճոխացուցեր, իմաստիւք աճեցուցեր,
Հանճարով հաստատեցեր, ի շնչականացն որոշեցեր,
Հոգւով իմանալեաւ խառնեցեր,
Իշխանականին գոյիւ պճնեցեր,
Ծնար հայրաբար, սնուցեր դայեկապէս, տածեր ստացողապէս,
Տնկեցեր զամբարիշտս ի քումդ գաւթի,
Ջրովն կենաց ոռոգեցեր,
Աւազանին ցաւղով մաքրեցեր,
Կենաց վտակաւն արմատացուցեր,
Հացիւդ երկնայնով ջամբեցեր,
Աստուածային արեամբդ արբուցեր,
Անհպիցն եւ անհասանելեացն ընտանեցուցեր,
Զաչս երկրեղէն ի քեզ համարձակեցեր,
Լուսովդ փառաց վերածածկեցեր,
Զհողանիւթ մատունս անմաքուր ձեռացս ի քեզ մատուցեր,
Զմոխիրս անարգ, մահացու, իբր զնշոյլ լուսոյ, յարգեցեր,
ԶՀայր քո հզաւր, ահաւոր, աւրհնեալ`
Մարդասիրապէս եւ անարժանիս իմոյ անձին կնքեցեր:
Գ
Ոչ կիզեր զբերանս, լցեալ նանրութեամբ, ի ժառանգակիցն կարդալ զքեզ,
Ոչ կշտամբեցեր զյանդգնեալս ի քո կցորդութիւն,
Ոչ ստուերացուցեր զտեսիլ աչացս ի քումդ ակնարկութիւն,
Ոչ արգելանաւ կապանացն ընդ մահապարտացն տարագրեցեր,
Ոչ խորտակեցեր զդաստակ բազկիս, որ անմաքրապէս առ քեզ համբառնայր,
Ոչ մանրեցեր զոստս իմոց մատանց ի շաւշափելն զբանդ կենաց,
Ոչ պատեցին զինեւ մառախուղք ի ձաւնելն զքեզ, ահաւոր,
Ոչ փշրեցեր զպարս ատամանցս յըմբոշխնելն զքեզ, անսահմանելի,
Ոչ գնացեր բարկութեամբ խոտորնակ` խոտորնակի ընդ քեզ հետեւողս,
Իբր ընդ վրիպեալ տունն Իսրայելի,
Ոչ խայտառակեցեր ի հարսնարանիդ զանարժանս քումդ պարերգութեան,
Ոչ ի գծուծ հանդերձին տեսիլ` զանաւրինեալս յանդիմանեցեր,
Ոչ կապանաւք ձեռացս եւ ոտիցս յարտաքին խաւարն հալածեցեր:
Դ
Զայս ամենայն մասունս բարեաց
Եւ զներելոյս երկայնմտութիւն, ընկալեալ ի քէն,
Բարերար, աւրհնեալ եւ յամենայնի միշտ երկայնամիտ,
Փոխատրեցի վնասակարս պարտեաց
Անթիւ եւ բազմաւրինակ անաւրէնութիւնս մարմնականաց եւ անձնականաց,
Ամենակիր բազմածուփ խորհրդոց, յուզմանց երկրաքարշութեանց:
Զայսոսիկ քեզ, Աստուած իմ եւ Տէր, ընդ այսքանեաց բարեաց փոխաբերեցի,
Զայս քեզ ինձէն հատուցի չարիս,
Ըստ մովսեսեան յանդիմանութեանն առակի,
Մոռացեալ զիմաստութիւն` սիրողս յիմարութեան,
Զայսց բարեաց երախտեաց կաճառս
Ընդունայնութեան գնացիւք չարաչար ունայնացուցի,
Զայս լուսաւորութիւն շնորհաց անճառից,
Ի բարձրելոյդ խնամոց բարդեցեալ,
Մրրկաւն խելագարութեան ցնդեցի:
Ե
Եւ թէպէտ բազում անգամ ծանուցար`
Կարկառմամբ ձեռին քո այցելութեան ձգել զիս առ քեզ,
Ոչ հաւանեցայ, ըստ մարգարէին, որ զԻսրայելէ ամբաստանութեան:
Եւ թէպէտ խոստացայ, դաշնաւորեցի քեզ հաճոյանալ,
Եւ ոչ ընդ այսմ սահմանաւ ուխտիւ փակեցայ,
Այլ դարձեալ զնոյն նիւթեցի չարիս,
Անդստին յոճն առաջին մատեայ,
Փշոցն մեղաց հերկեցի զանդաստան սրտիս յորոմանն արդիւնատրութիւն:
Առ իս ելանեն առածք աստուածարեալ սուրբ մարգարէիցն.
Քանզի մնացեր յինէն խաղողոյ,
Եւ ես ընդ այնորիկ փուշ շառաւիղեցի,
Դարձայ յանախորժ դառնութիւն պտղոյ` այգիս աւտարացեալ,
Բուռն հարի զանհաստատ հողմոյ,
Որովք միշտ տատանեալ` այսր անդր տարաբերիմ,
Ըստ ձայնի երանելոյն Յոբայ` ընդ ճանապարհ իմն անդարձ գնացի,
Ի վերայ աւազոյ զշինուածս յիմարութեան կառուցի:
Լայնատարր հետովք խաբեցայ կենացն անձկալեաց հասանել,
Փակեցի ինձէն զելիցն ուղեւորութիւն,
Բացի կամաւ զկորստեան խորխորատն,
Խցի զպատուհան լսելեաց իմոց` առ բանիդ կենաց ընդունելութիւն,
Կափուցի զաչաց հոգւոյս հայեցուած` առ ի զկենացն դեղ նկատել:
Ոչ ընդոստեայ ի թմբրութեանց լքմանէ մտացս`
Ի պատգամ փողոյդ ահաւորութեան,
Ոչ զգաստացայ ի բողոք գուժի հրափորձական աւուրն ընտրութեան,
Ոչ երբէք զարթեայ ի նիրհմանէ քնոյն մահացուի,
Որ ի կորուստն տպաւորեալ կարապետէ,
Ոչ ետու հանգիստ քո Հոգւոյդ ի մարմնեղէնս տաղաւարի,
Ոչ ընդ բնութիւն շնչոյս խառնեցի զմասն շնորհաց քումդ պարգեւի,
Իմովս ձեռաւք կոչեցի կորուստ, ըստ առակողին,
Զհոգիս կենդանի մահացուցանել:
Զ
Եւ զի՞նչ է ինձ սակաւս եւ նուազագոյնս յաւդել
Սահմանս կսկծելիս չափաբերականս,
Մինչ անցեալ է ըստ քանակութեան եւ վրիպեալ ըստ բժշկութեան:
Արդ, քո է ընձեռել կեանս հոգւով մեռելոյս
Եւ անոխակալութեամբ մատչել առ այցելութիւն դատապարտելոյս,
Որդի Աստուծոյ կենդանւոյ, քեզ փա~ռք յամենայնի:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Ե

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, ես որ մարդ եմ երկրածին՝
Անկայուն կյանքի երևույթներով զբաղված,
Եվ պատրող գինու հիմարությամբ արբած,
Որ ստում եմ ամեն ինչով ու ոչ մի բանով ճիշտ
չեմ խոսում, Վերոհիշյալ բոլոր ախտանիշներն իմ մեջ կրելով,
Ես ի՞նչ երեսով հանդգնեմ կանգնել ատյանիդ
առաջ, Ո՜վ արդարադատ, ահավոր անճառ, անպատում, հզոր Աստված բոլորի:
Մեղանչած հոգուս ապերախտությունն համեմատելով երախտիքիդ հետ,
Պիտի ցույց տամ, թե զորեղ ես դու միշտ իրավունքիդ մեջ,
Եվ հանիրավի գործերովըս ես՝ հավետ պարտական:
Դու ստեղծեցիր ինձ քո պանծալի պատկերի նման,
Քո նմանությամբ օժանդակելով անուժ-տկարիս:

Բ

Խոսելու շնորհով զարդարեցիր ինձ և փայլեցրիր ներշնչումով22Ծննդ. Բ. 7,
Ճոխացրիր ինձ մտքով և իմաստությամբ աճեցրիր,
Հանճարով հզորացիր ինձ՝ մյուս շնչավորներից տարբերելով,
Իմանալի Հոգով շաղեցիր ու պճնեցիր անձնիշխանությամբ,
Ծնեցիր հայրաբար, սնեցիր դայակորեն, խնամեցիր որպես տեր,
Տնկեցիր ամբարիշտիս քո գավթի մեջ,
Ոռոգեցիր կենաց ջրով և ավազանի ցողով մաքրեցիր.
Ու կենսատու վտակով արմատացրիր,
Երկնային հացովդ ջամբեցիր
Եվ արբեցրիր արյամբդ աստվածային,
Անհպելի և անհաս բաների ընտանեցրիր,
Երկրային աչքիս համարձակություն տվեցիր
նայելու քեզ, Եվ փառքիդ լույսով պարածածկեցիր,
Անմաքուր ձեռքիս մատներն հողանյութ քեզ մոտեցրիր,
Մահկանացու մոխիրս անարգ՝ հարգեցիր իբրև լույսի ճաճանչ,
Քո Հորը հզոր, ահավոր, օրհնյալ՝
Մարդասիրաբար անարժան անձիս հայր անվանակնքեցիր:
Նանրությամբ լցված բերանն իմ չայրեցիր,
Երբ ինձ ժառանգակից անվանեցի քեզ.
Չկշտամբեցիր, երբ հանդգնեցի քեզ կցորդվելու:
Չստվերացրիր աչքիս տեսողությունը, երբ ես հայացքս հառել էի քեզ.
Մահապարտների հետ շղթայակապ չտարագրեցիր և ինձ,
Չխորտակեցիր դաստակը բազկիս, երբ անմաքրապես բարձրանում էր քեզ.
Չկոտրտեցիր մատներիս հոդերը, երբ քո կենաց Բանն էի շոշափում,
Մառախուղ չպատեց շուրջս, երբ, ո՜վ ահավոր, պատարագ էի ձոնում քեզ23Ինչպես որ պատահեց քահանաներին, երբ տապանակը տաճարի մեջ դնելուց հետո մի ամպ հանկարծ լցրեց Աստուծո տունը, խափանելով նրանց տեսողությունը:.
Չփշրեցիր շարքն ատամներիս, երբ ըմբոշխնում էի քեզ, անսահմանելի՜.
Բարկությամբ խոտորնակ չգնացիր ինձ, մինչ ես խոտորնակի հետևեցի քեզ,
Ինչպես վարվեցիր Իսրայելի տան հետ մոլորագնաց.
Չխայտառակեցիր հարսնարանիդ մեջ ինձ՝ պարերգությանդ անարժանիս,
Ոչ էլ զգեստն իմ գծուծ տեսնելով հանդիմանեցիր անօրենիս,
Կամ կապկապելով ձեռքերս ու ոտքերս՝ արտաքին խավարը հալածեցիր:

Գ

Բարիքներն այս բոլոր և ներողամիտ համբերությունդ
Ընդունել եմ ես քեզանից, ո՜վ բարերար, օրհնյալ և միշտ երկայնամիտ,
Եվ սակայն հանցապարտս ես փոխարինեցի նրանք
Մարմնական և հոգեկան երկրաքարշ հուզումներով
Եվ մտածումներով՝ ախտախորհուրդ ու բազմածուփ:
Սրանք են ահա՛, Աստված իմ և Տեր,
Որ վճարեցի ես քո այնքա՜ն բարիքների փոխարեն.
Ես ինքս հատուցեցի այս չարիքները քեզ,
Ինչպես Մովսեսն իր հանդիմանական առակովն
է ասում, Իմաստությունը մոռացած՝ հիմարություն սիրողս,
Բոլոր այդ բարիքներդ ու երախտիքներդ ես իմ
ունայն վարքով չարաչար վատնեցի:
Բարձրյալիդ խնամքով գումարված լուսավոր շնորհներն այս անճառ
Ցնդեցրի ես խելագարության մրրկով:
Եվ թեպետ բազում անգամ հոգածու ձեռքերդ ինձ երկարելով
Ուզեցիր դու ինձ քաշել դեպի քեզ, բայց ես չցանկացա,
Նմանվելով մարգարեից ամբաստանված Իսրայելին:
Թեև խոստացա քեզ հաճոյանալ, բայց ուխտն իմ չպահեցի,
Այլ նույն չարիքը նյութեցի դարձյալ՝ նախկին կենցաղիս վերադառնալով:
Սրտիս անդաստանը հերկեցի փշեր աճեցնելու համար,
Որպեսզի որոմն արդյունավորվի:
Ինձ են վերաբերում աստվածարյալ սուրբ մարգարեների առածները բոլոր.
Զի դու ինձանից խաղող սպասեցիր, և ես փուշ ընձյուղեցի.
Ես օտար այգիս՝ դառն ու անախորժ պտուղներ տվի.
Փաթաթվեցի հողմին անհաստատ,
Որով մշտածուփ տատանումներով՝ այս կողմ ու այն կողմ եմ տարուբերվում.
Եվ ինչպես որ երանելի Հոբն է ասում՝ գնացի ճամփով անդառնալի,
Ավազի վրա կառուցեցի ես շենք հիմարության՝
Լայն արահետով խաբվեցի հասնել անձկալի
կյանքի, Ինքս փակեցի ելքն ուղևորիս
Եվ կորստյանս խորխորատը ես իմ կամքո՛վ բացի:
Խցկեցի պատուհանն ականջներիս, որ չլսեմ խոսքդ կենդանի,
Փակեցի նայվածքն հոգուս աչքերի, որ չտեսնեմ կյանքի սպեղանին:
Չընդոստնեցի մտքիս լքումից ու թմրությունից՝
Ի լուր պատգամիդ ահավոր փողին.
Չզգաստացա մեծ դատաստանի հրափորձ օրվա
գուժկան գոչյունից.
Չզարթնեցի նիրհից մահացու քնի, որ դեպի կորուստն է առաջնորդում:
Հանգիստ չտվի երբեք քո հոգուն ես իմ մարմնեղեն տաղավարի մեջ.
Բանական շնչիս հետ չխառնեցի մասը պարգևած քո շնորհների.
Ես ինքս իմ ձեռքով կանչեցի կորուստն, ըստ առակողի,
Մեռցնելու համար կենդանի հոգիս:

Դ

Բայց ինձ ի՞նչ օգուտ՝ հյուսել այս խղճուկ խոսքերը մորմոք, չափաբերական,
Երբ որ անցել է չափն իմ մեղքերի, և անհնար է բուժումը նրանց:
Լոկ դո՛ւ կարող ես կյանք ընձեռել ինձ՝ հոգով մեռածիս,
Եվ անոխակալ՝ ձեռք կարկառել ինձ, օգնելու համար դատապարտվածիս,
Ո՜վ կենդանի դու Աստուծո
Որդի, քեզ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Արդ, ես որ մարդ եմ, մի մարդ երկրածին, 
Անկայուն կյանքի հոգսերով տարված 
Եվ հիմարաբար հարբած, մտաթափ պատրական գինուց՝
Շարունակ ստում ն ճշմարտություն չեմ ասում երբեք։
Վերոհիշյալ այն բոլոր խայտառակ 
Ախտանիշները կրելով իմ մեջ՝ 
Ի՞նչ, ի՜նչ երեսով պիտի հանդգնեմ 
Ներկայանալ քո մեծ դատաստանին,
Ո՜վ իրավադատ, ահավոր, անճառ, 
Անպատում, հզոր Աստված բոլորի։
Եվ այստեղ որքան շատ համեմատեմ 
Ապերախտությունն անձիս մեղսագործ՝ 
Երախտիքիդ հետ, այնքան ավելի 
Պիտի երևա, որ արդար ես դու, 
Իսկ ես՝ անիրավ, հավետ մեղապարտ։
Դու ստեղծեցիր ինձ քո պանծալի 
Պատկերով, վեհիդ նմանողությամբ, 
Օժանդակելով անուժ տկարիս։

 

Բ
Բարեզարդեցիր խոսելու ձիրքով, 
Շունչ ներարկելով՝ փայլ տվեցիր ինձ, 
Մտքով ճոխացրիր, աճեցրիր խելքով և իմաստությամբ, 
Հանճարով օժտած՝ զատորոշեցիր շնչավորներից, 
Համադրեցիր բանական ոգով, 
Պճնեցիր գոյով անձնիշխանական։
Ծնեցիր հոր պես, հոգատար եղար դայակի նման
Եվ խնամեցիր որպես ստեղծող։ 
Ինձ՝ ամբարշտիս, տնկած գավթիդ մեջ, 
Ոռոգեցիր քո կենսատու ջրով, 
Ավազաններիդ ցողով մաքրեցիր,
Արմատացրիր վտակով կենաց, 
Կերակրեցիր հացովդ երկնային, 
Ըմպել տվեցիր արյունդ աստծո։
Ընտանեցրիր անմերձենալի անհասների հետ, 
Թույլ տվեցիր, որ աչքս երկրային 
Համարձակորեն նայի դեպի քեզ, 
Պարածածկեցիր քո փառքի լույսով, 
Քեզ մոտեցրիր անմաքուր ձեռքիս մատներն հողանյութ,
Մահացու մոխրիս հարգեցիր որպես լույսի ճառագայթ,
Քո հորը հզոր, օրհնյալ, ահավոր,
Մարդասիրաբար հայր կնքեցիր և անարժան անձիս։
Չայրեցիր բերանս, լցված նանրությամբ, 
Երբ ժառանգակից կոչեցի ինձ քեզ. 
Չկշտամբեցիր, երբ հանդգնեցի քեզ կցորդվելու. 
Չմթագնեցիր լույսը աչքերիս, 
Երբ որ հայացքս քեզ էի հառել.
Մահապարտների հետ շղթայակապ չտարագրեցիր.
Չխորտակեցիր դաստակը բազկիս,
Երբ անմաքրապես քեզ էր կարկառվում.
Չկոտրատեցիր մատներս, երբ ես
Շոշոփում էի պատգամդ կենաց։
Նվիրման ժամին խավար չպատեց շուրջս, ահավո՜ր.
Չփշրտեցիր շարքն ատամներիս
Քեզ ըմբոշխնելիս, անսահմանելի՜. 
Չնայեցիր ինձ բարկությամբ խոտոր, 
Ինչպես վարվեցիր Իսրայելի հետ, 
Երբ խոտորնակի քեզ հետևեցի. 
Խայտառակ չարիր հարսնարանիդ մեջ 
Ինձ՝ անարժանիս քո պարերգության. 
Ո՛չ հանդերձներս գծուծ տեսնելով՝ 
Անօրինյալիս հանդիմանեցիր, 
Ո՛չ ձեռք ու ոտս ամուր կապկպած՝ 
Ի կուր խավարի՝ վռնդեցիր դուրս։

Գ
Քեզնից ստացած արժանիքներն ու բարիքներն այդ ողջ,
Համբերությունը քո ներողամիտ, 
Օրհնյա՜լ, բարերար ու ամենագութ, 
Վնասապարտս փոխարինեցի
Անթիվ այլազան ու բազմապիսի անօրենության, 
Այլև մարմնական, հոգեկան բոլոր 
Ախտ ու կրքերով տոգոր բազմածուփ 
Երկրաքարշ հույզ ու մտորումների 
Եվ, իմաստությունն իսպառ մոռացած 
Ու սիրահարված խելահեղության,
Ինչպես Մովսեսն է հանդիմանաբար ասել առակով,
Այդ բոլորի տեղ, Աստվա՜ծ իմ և տեր, 
Քեզ չարիքներով փոխհատուցեցի։
Երախտիքներն ու բարիքները քո 
Անմիտ ընթացքով վատնեցի իսպառ. 
Բարձրյալիդ կողմից հոգատարությամբ 
Ինձ վրա բարդված անճառ լուսավոր շնորհները ողջ
Խելագարության մրրկով ցնդեցրի։
Թեպետ շատ անգամ հոգածու ձեռքդ կարկառելով ինձ՝ 
Ուզեցիր ձգել դեպի քեզ, սակայն ես չցանկացա, 
Իսրայելի պես, ըստ մարգարեի ամբաստանության. 
Թեև խոստացա քեզ հաճո լինել, 
Սակայն այդ ուխտը նույնպես դրժեցի,
Նույն չարիքները նյութեցի դարձյալ, 
Վերադառնալով նախկին կենցաղիս։
Անդաստանները սրտիս հերկեցի 
Միայն մեղքերի փշերի համար, 
Որ որոմն այնտեղ արգասավորվի։
Ինձ են պատշաճում առակները ողջ 
Աստվածարյալ սուրբ մարգարեների. 
Քանզի դու ինձնից հուսացիր խաղող, 
Փոխարենը ես ընձյուղեցի փուշ. 
Խորթացած այգիս դառն ու անախորժ պտուղներ տվի։ 
Ապավինեցի անհաստատ հողմին,
Որից հարածուփ տատանումներով 
Այս ու այն կողմ եմ միշտ տարուբերվում։ 
Ըստ Հոբի խոսքի, գնացի անդարձ մի ճանապարհով. 
Հիմարի նման շենքս շինեցի ավազի վրա. 
Խաբված՝ կարծեցի լայն արահետով 
Կարող եմ հասնել անձկալի կյանքին. 
Ինքս փակեցի ելքը ճամփեքիս. 
Կամովին բացի վիհս կորստյան։
Իմ լսելիքի պատուհանները խցեցի ամուր,
Որ կենդանարար խոսքդ չլսեմ.
Գոցեցի նայվածքն հոգուս աչքերի,
Որ չնկատեմ դեղս փրկության.
Վեր չցատկեցի մտքիս լքումից ու թմրությունից՝
Ի լուր պատգամիդ ահավոր փողի.
Մեծ դատաստանի հրափորձ օրվա
Գուժաբեր ձայնից չաչալրջացա.
Չարթնացա երբեք կորստի տանող մահաբեր քնից։ 
Հանգիստ չտվի հոգուդ՝ մարմնեղեն տաղավարիս մեջ.
Բանական շնչիս հետ չխառնեցի 
Մասը՝ պարգևած քո շնորհների. 
Ըստ առակողի, ինքս իմ ձեռքով կանչեցի կորուստ`
Կենդանի հոգիս մատնելու մահվան։

Դ
Բայց ինձ ի՞նչ օգուտ այս նվազ, խղճուկ ու կսկծալի
Չափաբերականն իզուր ոգելուց, 
Երբ որ ամեն չափ անցել է արդեն, 
Ու անհնար է որևէ բուժում։
Արդ, դու կարող ես լոկ կյանք ընձեռել հոգով մեռածիս 
Եվ անոխակալ ձեռքդ կարկառել 
Դատապարտյալիս օգնելու համար, 
Որդի՜ կենսատու Աստծո, քեզ փա՜ռք հավիտյանս, ամեն։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Իսկ արդ, զի՞նչ բարւոք գոյ առ այս,
Եւ կամ ո՞ր աւգուտ ինձ առ սոյն`
Զայս սահման ընթացից ձայնիս հեծութեան լքանել,
Եւ ոչ զամբարեալ շարաւ մահացու վիրիս
Խարանաւ բանիս արտաքս հերքել
Եւ կամ զծանրութիւն սրտիս մթերեալ ցաւոյս հոգեկան խիթոյս,
Իբր տաղտկացուցանողական հնարաւորութեամբ,
Մատնամուխ զզուանաւք փսխել:
Բ
Եւ քանզի ոչ գտայ արժանի պարծելոյ ի փառս ընդ սրբոցն դասս,
Որոց լի են բերանք նոցա ծաղու,
Եւ շրթունք իւրեանց` ցնծութեամբ,
Ըստ առակողին եւ սաղմոսողին,-
Ի կարգն երկրորդ դիմեցից`
Զնմանիսն իմ յիշատակել համայն աստանաւր,
Թէպէտ առ իմում թերութեան բարուց անբարեաց`
Եւ նոքա յաղթականք իցեն,
Իբր ապաշաւեալն, քան զանապաշխարն:
Տաւնելի եղեւ Մանասէ` առ իմոց պարտուցս առաւելութիւն,
Պատուեցաւ եւ փարիսեցին` առ դժնէիս ամբարշտութիւն,
Գովեցաւ անառակ որդին` առ անդարձիս ուխտազանցութիւն,
Յիշատակեցաւ կեղծաւորութիւն որդւոյն Ամասեայ`
Առ անշնորհութիւն ապախտաւորիս,
Աւրհնաբանեալ եղեւ աւազակն, որ դատախազն է անհաւատից,
Պատուեցաւ եւ կինն պոռնիկ` սկզբնամայրն ապաշաւողաց:
Գ
Ոչ պակաս, քան զփարաւոն` զստեղծուած սրտիս իմ խստացուցի,
Ոչ թերի, քան զեբրայականին խուժանին կատաղութիւն`
Ընդդէմ արարչիդ համբարձայ,
Ոչ նուազ, քան զաստուածամարտիցն` գտայ հանդէս
Եւ ոչ խորշեցայ ի յուրացութենէ ստեղծողիդ բնաւիցս:
Ըստ աւրինակի խռովութեան մրրկաց ծովու ծփեցայ,
Ոչ այնքան սարսեցի եւ պատկառեցի ի սաստկութենէ քումդ հրամանի,
Որքան ալիք ծովուն` յեզերացն:
Ընդ թիւս չափուց կշռութեան առ իմս գործոց`
Եւ աւազոյն կոյտ սահմանեցաւ:
Պակասեաց անբաւիցն շիղջք` առ համբարս իմոց անաւրէնութեանց:
Դ
Զի թէպէտ եւ յոյժ բազում են մանունքն,
Ի յափունս ջրոյն համահաւաքեալք,
Այլ ուրոյնք եւ առանձնականք ի ծննդոց աճելութենէ:
Իսկ մեղանք իմոց յանցանացս` անթիւք,
Զորս անհնար է առնուլ ի միտ.
Ոմն եւ ծնունդք իւր,
Ոմն եւ շառաւիղք իւր,
Ոմն եւ բիծք իւր,
Ոմն եւ արկածք իւր,
Ոմն եւ փուշք իւր,
Ոմն եւ արմատք իւր,
Ոմն եւ հաստուածք իւր,
Ոմն եւ պտուղք իւր,
Ոմն եւ նշխարք իւր,
Ոմն եւ ճիւղք իւր,
Ոմն եւ ոստք իւր,
Ոմն եւ արմկունք իւր,
Ոմն եւ ճիրանք իւր,
Ոմն եւ մատունք իւր,
Ոմն եւ խլրտմունք իւր,
Ոմն եւ զաւրութիւնք իւր,
Ոմն եւ ազդմունք իւր,
Ոմն եւ նշմարանք իւր,
Ոմն եւ տիպք իւր,
Ոմն եւ մնացուածք իւր,
Ոմն եւ ստուերք իւր,
Ոմն եւ մթութիւնք իւր,
Ոմն եւ յարձակմունք իւր,
Ոմն եւ հնարք իւր,
Ոմն եւ պատիրք իւր,
Ոմն եւ դիտմունք իւր,
Ոմն եւ դիմեցմունք իւր,
Ոմն եւ չափք իւր,
Ոմն եւ խորք իւր,
Ոմն եւ գարշութիւնք իւր,
Ոմն եւ կայծակունք իւր,
Ոմն եւ կիրք իւր,
Ոմն եւ մթերք իւր,
Ոմն եւ գանձք իւր,
Ոմն եւ ցնցուղք իւր,
Ոմն եւ աղբիւրք իւր,
Ոմն եւ գետք իւր,
Ոմն եւ շանթք իւր,
Ոմն եւ հրդեհմունք իւր,
Ոմն եւ պատկառանք իւր,
Ոմն եւ վիհք իւր,
Ոմն եւ անդունդք իւր,
Ոմն եւ բորբոքմունք իւր,
Ոմն եւ աղջութիւնք իւր,
Ոմն եւ ամպրոպք իւր,
Ոմն եւ կայլակք իւր,
Ոմն եւ հոսմունք իւր,
Ոմն եւ հեղեղք իւր,
Ոմն եւ սառնամանիք իւր,
Ոմն եւ դրունք իւր,
Ոմն եւ շաւիղք իւր,
Ոմն եւ ճանապարհք իւր,
Հնոցն եւ տապ իւր,
Հրատն եւ գոլորշիք իւր,
Հալոցն ճարպին եւ ճենճերմունք իւր,
Աւշինդրն եւ դառնութիւն իւր,
Կործանիչն եւ հնազանդեալք իւր,
Բռնաւորն եւ յելուզակք իւր,
Գոռոզն եւ սպառազէնք իւր,
Աւազակապետն եւ գումարտակք իւր,
Գազանն եւ կորիւնք իւր,
Խածանողն եւ ծակոտուածք իւր,
Ապականագործն եւ նմանիք իւր:
Ե
Արդ, այսոքիկ պետք են գլխաւորութեանց`
Ապականողաց ոգւոց համայնից,
Դասեալք ընդ ինքեամբք նուաճութիւնք մասանց,
Իւրաքանչիւր ոք ի սոցանէ` բիւրք բիւրուց եւ հազարք հազարաց,
Իսկ զհամայնիցս թիւ նա միայն զաւրէ իմանալ,
Որ զառ ի մէնջ չէութիւնն գրեալ`
Իբր զէութիւն գործոց տեսանէ:
Եւ արդ, եթէ ոք զանձն ոչ խաբեսցէ,
Եւ առ երեսս ոչ կերպարանեսցի,
Եւ կեղծաւորաբար ոչ անհաւատեսցէ,
Եւ մարդ զինքն ծանիցէ,
Եւ հասարակաց բնութեամբ վարեսցի,
Եւ երկրածին զանձն դիտեսցէ,
Եւ ի չափ իւրում կանոնին կացցէ,
Իմասցի, ծանիցէ զնախաթիւ մասունս արկածիցդ վերագրելոց,
Թէ ոչ ընդունայն ինչ գրեցի
Եւ կամ զբնաւ իսկութիւնն սահմանեցի,
Որ ի մերս բնութեան պտուտկի ազգի ազգի վրիպականութիւն,
Այլ ի բիւրուցն արգասեաց չարեաց չափ մի երեւեցուցի,
Զի նոքաւք եւ զայլսն իմաստասիրեսջիք,
Թէպէտ եւ ոչ բովանդակապէս:

Մ.Խերանյան

Բան Զ

Ա

Բայց ի՞նչ բարիք ինձ և կամ ի՞նչ օգուտ,
Եթե շարելով տողերն այս ողբիս ես հուսալքվեմ
Ու դուրս չթափեմ խոսքի խարանով
Մահացու վերքիս շարավն ամբարված,
Եվ կամ սրտիս մեջ կուտակված ցավի,
Հոգեկան խիթի ծանրությունն ամբողջ
Զզվանք պատճառող մատնամխությամբ ի դուրս չփսխեմ:

Բ

Եվ քանզի արժանի չեղա պարծենալու փառքով սրբերի հետ,
Որոնց բերանները լի են ծիծաղով, և շրթունքները՝ ցնծությամբ,
Ըստ առակողի և սաղմոսողի,-

Ուստի և երկրորդ կարգին դիմեցի,
Որպեսզի այստեղ հիշատակեմ ես իմ նմաններին,
Թեև իմ բարքի թերությունների հետ համեմատած՝
Նույնիսկ նրա՛նք էլ բարձր են ինձանից,
Ինչպես ապաշխարողը՝ չապաշխարողից:
Այսպես, տոնելի եղավ Մանասեն, Պատիվ ստացավ և փարիսեցին,
Զի ես նրանցից ավելի՛ դաժան ամբարիշտ եղա:
Գովվեց անառակ որդին, քանի որ չեղավ նա ինձ պես անդարձ ուխտազանց:
Հիշվեց կեղծավոր որդին Ամասիայի,
Որ չեղավ ինձ չափ ապերախտ սաստիկ և շնորհուրաց:
Օրհնություն առավ ավազակն անգամ, որ դատախազն է անհավատների.
Պոռնիկ կինն անգամ պատիվ ստացավ, իբրև նախամայր զղջացողների:
Փարավոնից ոչ պակաս կարծրացրի ես իմ սիրտը.
Ոչ նվազ եբրայական խուժանի կատաղությունից`
Արարչիդ դեմ ընդվզեցի, Աստվածամարտներից ետ չմնացի
Ու չխորշեցի բոլորիս ստեղծողիդ ուրանալուց:
Ծփացի մրրիկներից հուզված ծովի նման.
Չսարսեցի սաստիկ քո հրամանից ու չպատկառեցի այնքան,
Որքան մեծածուփ ծովի ալիքներն իրենց ափերից:
Իմ գործերի չափն ու քանակը որոշելու համար ավազակույտը վերջացավ,
Պակասեցին նրանց անբավ շեղջերը՝ չափելու կուտակումներն իմ անօրեն արարքների:

Գ

Թեպետև թվով շատ են ծովափին համահավաքված ավազները,
Բայց չունեն նրանք ծնունդ և աճում,
Իսկ իմ մեղքերը ու հանցանքները այնքան շատ են, որ հիշել չի լինի,–
Մեկն իր ծնունդով և մեկ ուրիշն իր շառավիղներով.
Մեկն իր բծերով, մյուսն՝ արկածներով.
Մեկն իր փշերով, մյուսն՝ արմատներով.
Մեկն իր կազմությամբ, և մեկ ուրիշը իր պտուղներով.
Մեկն իր մասերով, մյուսը՝ ճյուղերով.
Մեկն իր ոստերով, մյուսն իր ցողունով.
Մեկն իր ճանկերով, մյուսը՝ մատներով.
Մեկն իր խլրտմամբ, և մյուսն իր ուժով.
Մեկն իր ազդեցությամբ, մյուսն օրինակներով.
Մեկն իր հետքերով, մյուսը՝ մնացորդներով.
Մեկն իր ստվերներով և մեկ ուրիշն իր մթություններով.
Մեկն իր հարձակմամբ, մյուսն՝ հնարքներով.
Մեկն իր պատրությամբ, մյուսն իր դիտավորություններով.
Մեկն իր գրոհով, մյուսը՝ չափերով.
Մեկն իր խորությամբ, մյուսը՝ գարշանքներով.
Մեկն իր կայծերով, մյուսն իր կրքերով.
Մեկն իր մթերմամբ, մյուսն իր գանձերով.
Մեկն իր ցնցուղով, մյուսն՝ աղբյուրներով.
Մեկն իր գետերով, մյուսն իր շանթերով.
Մեկն իր հրդեհներով, մյուսն իր ամոթով.
Մեկն իր վիհերով, մյուսն՝ անդունդներով.
Մեկն իր բորբոքումներով, մյուսն՝ աղջամուղջներով.
Մեկն իր ամպրոպներով, մյուսն իր կայլակներով.
Մեկն իր հորձանքով, մյուսն՝ հեղեղներով ու սառույցներով.
Մեկն իր դռներով, մյուսը՝ շավիղներով.
Հնոցն իր տապով, կրակն իր գոլորշիներով.
Ճարպի հալոցն իր ճենճերումներով.
Օշինդրը իր դառնություններով. Կործանարարն իր հպատակներով.
Բռնավորն իր հելուզակներով.
Գոռոզն իր սպառազեններով.
Ավազակապետն իր գումարտակներով.
Գազանն իր կորյուններով. Խածանողն իր ծակոտվածքներով,
Եվ ապականություն գործողն իր նմաններով:

Դ

Սրանք են ահա՛ հոգիներն համայն մեր ապականող
Գլխավոր մեղքերն իրենց ենթակա և ստորադաս բոլոր մասերով,
Որոնցից յուրաքանչյուրը բաղկացած է բյուր - հազարներից:
Իսկ ամբողջական թիվը կարող է իմանալ լոկ նա՛,
Որը մեր կողմից չեղյալ համարվածները
Տեսնում է, որպես արդեն գոյություն ունեցող գործեր:
Արդ, եթե մեկը չխաբի իրեն կամ չձևանա
Ու չանհավատի կեղծավորաբար, և պարզ ու հասարակ վարվի,
Ճանաչի իրեն որպես մարդ մահկանացու,
Համարի երկրածին իրեն և իր չափի ու սահմանի մեջ մնա,-

Այդպիսին պետք է հասկանա, որ ես զուր չգրեցի
Մեղքերի բոլոր դեպքերը այստեղ,
Որոնց գլխավոր մասերը մեկ-մեկ թվեցի վերև,
Կամ ամբողջությամբ չսահմանեցի իսկությունը ես
Այն տեսակ-տեսակ սխալանքների,
Որոնք պտտվում, գալար են գալիս մեր բնության մեջ:
Այլ բյուրավոր չար արգասիքներից միայն մի փոքրիկ չափով ցույց տվի,
Մնացածները թողնելով, որ դուք սրանց միջոցով ուսումնասիրեք,
Թեև ո՛չ լրիվ և ամբողջապես:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Ի՞նչ շահ սրանից, կամ ինձ ի՞նչ օգուտ, 
Որ արձակելով այսպես շարունակ 
Ողբ ու հեծություն՝ ինքս վհատվեմ 
Ու դուրս չթափեմ խոսքիս խարանով 
Մահացու վերքիս շարավս ամբարված 
Կամ ծանրությանը, որ մթերված է սրտիս խորքերում,
Առաջ բերելով հոգեկան սաստիկ ցավատանջ խիթեր. 
Նողկանք պատճառող մատնամխությամբ չփսխեմ իսպառ:

Բ
Քանզի արժանի չգտնվեցի 
Սրբերի փառքով հպարտանալու, 
Որոնց շուրթերը լի են ցնծությամբ, 
Իսկ բերանները՝ խինդ ու ծիծաղով, 
Ըստ առակողի ու սաղմոսողի 
Ուստի և երկրորդ կարգին դիմեցի. 
Այստեղ միայն այդ ինձ նմաններին հիշատակելով, 
Թեև սրանք էլ, անբարի բարքիս 
Թերությունների համեմատությամբ, բարձր են ինձանից,
Ինչպես որ, ասենք, ապաշավողը չապաշավողից։
Այսպես՝ տոնելի եղավ Մանասեն՝ 
Լինելով ինձնից պակաս հանցավոր. 
Պատիվ ստացավ և փարիսեցին՝ 
Իմ դժնաբարո ամբարշտության համեմատությամբ. 
Գովաբանվեց և անառակ որդին, 
Զի չեղավ ինձ պես անդարձ ուխտազանց. 
Հիշարժան դարձավ և Ամասիայի որդին կեղծավոր, 
Քանի որ նա էլ ինձ չափ ապերախտ շնորհուրաց չէր.
Օրհնաբանվեց և ավազակն՝ իբրև 
Անհավատների ոսոխ, ամբաստան. 
Պոռնիկ կինն անգամ պատիվ ստացավ՝ 
Որպես նախամայր զղջացողների։
Իսկ ես ոչ պակաս քան փարավոնը՝ սիրտս կարծրացրի. 
Ալեկոծվեցի խոլ մրրիկներից հուզված ծովի պես. 
Չսարսափեցի հրամաններից քո ահեղասաստ 
Գեթ այնքան, որքան ծովի ալիքներն իրենց ափերից։ 
Գործերիս, թվի, չափի ու կշռի համեմատությամբ՝
Քիչ եղան անգամ կույտերն ավազի. 
Բավական չեղան նրանց անհատնում շեղջերը նույնիսկ՝ 
Բոլոր անօրեն իմ արարքները հաշվելու համար։

Գ
Թեպետ չափազանց շատ են ծովափնյա՝ 
Շեղջերով դիզված ավազներն ու այլ մանրուքներն ամեն, 
Բայց տարանջատ են և չունեն բնավ ծնունդ ու աճում,
Ինչպես անհամար, մտովին անգամ անընդգրկելի
Չարագործ ախտ ու արատները իմ.
Մեկն իր ծնունդով, մեկն իր սերունդով,
Մեկն իր ծիլերով, մեկն իր բերքերով,
Մեկն իր փշերով, մեկն արմատներով,
Մեկն իր կազմությամբ, իսկ մեկ ուրիշը՝ իր պտուղներով,
Մեկն իր մասերով, մեկն իր ճյուղերով, 
Մեկն իր ոստերով, մեկն ընձյուղներով, 
Մեկն իր ճանկերով, մեկն իր մատներով, 
Մեկն իր խլրտմամբ, մեկն իր ներգործմամբ, 
Մեկն ազդակներով, մեկն իր բծերով, 
Մեկն իր հետքերով, մեկն արդյունքներով,
Մեկն ստվերներով, մեկն իր մթությամբ,
Մեկն իր պատրանքով, մեկն հակումներով,
Մեկն հնարքներով, մեկն իր հարձակմամբ,
Մեկն արշավներով, մեկն իր չափերով,
Մեկն իր կայծերով, մեկն իր կրքերով,
Մեկն իր խորքերով, մեկն իր գարշությամբ,
Մեկն իր մթերմամբ, մեկն իր գանձերով,
Մեկն աղբյուրներով, մեկն իր գետերով, մեկն իր ցնցղմամբ,
Մեկն իր շանթերով, մեկն հրդեհներով, մեկն ամոթներով,
Մեկն իր վիհերով, մեկն անդունդներով, 
Մեկն իր բորբոքմամբ, մեկն իր խավարով, 
Մեկն ամպրոպներով, մեկն իր կայլակմամբ, 
Մեկն հոսանքներով, մեկն հեղեղներով, մեկն իր սառնությամբ, 
Մեկն իր դոներով, մեկն ուղիներով, 
Հնոցն իր բոցով, հրատն իր տապով, 
Ճարպի հալոցն իր ծխոտ ճենճերմամբ, 
Օշինդրն իր ժանտ դառնություններով,
Կործանիչը իր հպատակներով, 
Բռնակալը իր ելուզակներով, 
Ամբարտավանն իր հրոսակներով, 
Ավազակապետն իր ոհմակներով, 
Ամեհի գազանն իր կորյուններով, 
Խածոտողը իր խայթ ու խոցերով 
Եվ պղծագործև իր նմանների հետ։

Դ
Սրանք են պետ ու գլխավորները 
Բոլորի հոգու ապականարար պղծագործների` 
Իրենց ենթակա ու ստորադաս տարբեր մասերով, 
Յուրաքանչյուրը որոնցից նույնպես իր հերթին ունի 
Հազար-հազարներ, բյուրավոր բյուրեր, 
Իսկ ամբողջական թիվը բոլորի 
Կարող է միայն նա ճիշտ իմանալ, 
Որը տեսնում է մեր կողմից անէ 
Համարվածները որպես գոյություն, 
Որպես կատարված իրողություններ։
Արդ, եթե մեկը չխաբի իրեն, 
Չձևացնի կերպարանելով 
Եվ չանհավատի կեղծավորաբար, 
Ճանաչի նաև իրեն որպես մարդ, 
Զգա, որ ինքը բնությամբ նույնպես 
Մահկանացու է մի սովորական,
Իրեն էլ դիտի որպես երկրածին 
Ու մնա պատշաճ չափ ու սահմանում,— 
Կիմանա, անշուշտ, որ վերոգրյալ 
Պատուհասների գլխավորները 
Մտացածին չեն, ավելին, դեռ ես 
Ամբողջ իսկությամբ չպատկերեցի 
Բազմազան, պես-պես արատները այն, 
Որոնք հածում են մեր բնության մեջ, 
Այլ չարիքների բյուր պտուղների 
Միայն մի փոքրիկ մասը ցույց տվի. 
Մնացածները թողնելով, որ դուք 
Սրանց միջոցով ուսումնասիրեք, 
Թեպետ ոչ լրիվ ու ամբողջությամբ։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ զի մի զփրկութեանն վստահութիւն իսպառ կտրեցից
Եւ, ապազէն եղեալ, մատնեցայց այսքանեաց աներեւութից ընդդիմամարտից,
Որք ոչ այլ ինչ են, քան թէ թշնամիք ընտանիք`
Ինքնածին բուսեալք, զոր վերագրեալքդ սահմանեցին`
Զորքանութիւն պատկերին ձեւոյ եդեալ ահարկուս,-
Ցուցից առ սմին բազմաբոյլ բռնութեան մարտակցացդ`
Զաւրեղ ախոյեանս աստուածականս,
Ամենայաղթողս եւ անպարտելիս,
Թէ եւ կսկծելիս կիրս
Եւ դժուարակութ պտուղս ծառոց անհասանելեաց
Եւ անկոխ ճանապարհաց երկք եւ տաժանմունք:
Քանզի զայն ամենայն գունդս չարութեան բանսարկուին զաւրաց
Սակաւ մի արտաւսր կաթուածոց աչաց,
Իբր զճճիս զեռունս բազմոտանիս խղխայթից երկրի տկար խլրտմանց`
Անկեալ ի վերայ ծորումն ձիթոյ
Կամ դոյզն դեղ ինչ սատակչական, ցամաքեցուցանէ.
Եւ դոյզն մի հառաչումն սրտի հեծութեան, ելեալ ի հոգւոյ,
Իբր շնչումն հարաւային ջերմութեան, խառնեալ յարեւու,
Զսառնամանեաց սաստկութիւն հալէ.
Քանզի ըստ միումդ նմանութեան հեշտածինք են,
Եւ ըստ միւսումդ դիմադրութեան` դիւրամեռք:
Բ
Այլ ես ոչ երբէք կասեցից դատել
Զդատապարտեալս բանից կսկծմամբ,
Պարսաւել զպարտաւորեալս`
Իբր զվնասակար անփրկանաւոր անհամոզելի,
Վասն զի զոմանս սատակեալ ի յիմոց նեղչացն`
Ոմանց զաւրութիւն տամ կենդանանալ` առ հոգւոյս կորուստ:
Տունկս դառնոստեան,
Որ զգարշութիւն անառակ վարուց ծաղկեցի,
Բարունակս ապականաբեր եւ մահողկուզեան,
Որ զկորստեան գինին երկնեցի,
Քանանու զաւակս եւ ոչ Յուդայ,
Ըստ ասից մեծին Դանիելի,
Որդիս գեհենին եւ ոչ արքայութեանն,
Ժառանգս դժոխոց եւ ոչ փառացն փափագելեաց,
Նիւթս տանջանացն եւ ոչ հանգստեան:
Ապերախտս առ երախտաւորդ,
Ապաշնորհս առ բազմապարգեւդ,
Միշտ մեղուցեալս առ երկայնամիտդ,
Դառնացուցիչս քաղցրութեան բարերարիդ,
Ծառայս չար եւ վատ,
Ըստ տէրունեան յանդիմանութեանն,
Իմաստունս զչարիս գործել,
Ըստ Եսայեայ նախասացութեանն:
Ժիրս առ ժանտագործութիւն զազրութեանն,
Փոյթս առ ի բարկացուցանել զՏէրն,
Մշտաշարժս առ գիւտս սատանայականս,
Հանապազորդեան, վիշտս ստացողին,
Թոյլս առ բարեացն թռիչս,
Ծոյլս առ երանութիւն ընտանութեանն,
Դանդաղս առ դիտմունս խոստացելոցն,
Անարիս առ կարիս պիտանեացն եւ աւգտակարացն,
Պաշտաւնեայս տիրադրուժ եւ երախտամոռաց:
Գ
Վա~յ անձինս մեղաւորի,
Զի զԱրարիչն իմ բարկացուցի,
Վա~յ որդւոյս կորստեան,
Որ զկենդանութեանն ձիր մոռացայ,
Վա~յ պարտապանիս անհամար բիւրուց քանքարաց,
Որ ոչ գոյ հատուցանել,
Վա~յ բեռնակրիս ծանրութեան մեղաց դժնէից,
Որ ոչ ունիմ դառնալ առ հանգստարանն,
Վա~յ վնասակարիս տէրունեան պարտուցն,
Որ չիք յանդիման լինել հզաւրին:
Վա~յ եղեգնախռիւ կիզանողականս նիւթոյ,
Որ տոչորելոց եմ ի գեհենին,
Վա~յ ինձ առ այս յիշատակ,
Զի զնետս բարկութեանն Աստուծոյ այրեցելովք են գործեալ,
Վա~յ յիմարութեանս,
Որ ոչ մտառեցի զծածկեցելոցն հանդէս,
Վա~յ ամբարշտիս,
Զի միշտ անդադար ոստայնս չարեաց կկեցի:
Վա~յ զմարմինս պարարողի` կերակուր որդանցն անմահից,
Կտտողացն թունաւորաց զիա՞րդ համբերեցից,
Վա~յ ինձ առ արբումն մահուն բաժակի,
Ո՞րպէս զյաւիտենականն տուժեցայց,
Վա~յ ինձ առ ելս անարժան հոգւոյս յեղկելի մարմնոյս,
Ի՞բր դատաւորին յանդիմանեցայց:
Վա~յ ինձ առ նուազութիւն իւղոյն լապտերաց,
Զի անարծարծելի է աղաւտանալն,
Վա~յ ինձ առ ճեպ տագնապի ահին պակուցման,
Յորժամ առագաստին մուտն փակեսցի,
Վա~յ ինձ առ ձայնին ահաւորութիւն
Դողացուցչաց եւ սարսափելեացն բանից`
Երկնաւոր թագաւորին վճռաւն կնքելոյ,
Թէ` Ոչ գիտեմ զքեզ:

Մ.Խերանյան

Բան Է

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Սակայն, որպեսզի փրկության հույսն իմ իսպառ չկտրեմ
Եվ, մնալով անզեն, չմատնվեմ ձեռքն այն աներևույթ հակառակորդների,
Որոնց մասին ես հիշատակեցի վերև ահավոր պատկերների տակ,
Եվ որոնք ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ ինքնածին բուսած ընտանի թշնամիներ,
Ապա, ես այստեղ այդ բազմամբոխ ու հզոր մարտիկների
դեմ ցույց պիտի տամ նաև
Աստվածային ամենահաղթ և անպարտելի ախոյաններ,
Չնայած որ դա կսկծալի ցավ է,
Անհասանելի ծառերի դժվարակութ պտուղ,
Եվ անկոխ ճամփաների տառապալից տաժանք:
Բայց աչքերից կաթած կաթիլ մի արցունք
Կարող է բանսարկուի չարագունդ զորքերը բոլոր ցամաքեցնել,
Ինչպես տկար խլրտումով գետնաքարշ սողացող
Բազմոտանի զեռուների ու որդերի վրա
Ընկած ձեթի կաթիլ և կամ դույզն ինչ թույն սատակչական:
Հեծեծող սրտի հոգուց դուրս ելած հառաչանքները
Բարկ արևի հետ խառն տոթաշունչ խորշակի պես
Հալեցնում են մեղքերի սառույցները սաստիկ,
Քանզի որդերի պես որքան հեշտածին են մեղքերը,
Նույնքան էլ դյուրամեռ են նրանք այս դիմադրական միջոցներով:

Բ

Բայց ես չպիտի դադարեմ դարձյալ դատելուց ինքս ինձ՝ դատապարտյալիս,
Եվ քարկոծելու անձս հանցապարտ դառն խոսքերով,
Իբրև չարագործ անհամոզելի, փրկությունից զուրկ:
Քանզի եթե ինձ նեղողներից ոմանց սատակեցնում եմ,
Սակայն ոմանց էլ ուժ եմ տալիս ես, որ կենդանանան,
Անդարձ կորստյան մատնելով հոգիս:
Ես տունկս դառնության, որ անառակ վարքի գարշությունը ծաղկեցրի.
Բարունակս ապականաբեր և մահողկուզյան, որ կորստյան գինին երկնեցի.
Քանանի զավակս և ո՜չ Հուդայի՝ մեծ Դանիելի խոսքի համաձայն.
Որդիս գեհենի և ո՛չ արքայության.
Ժառանգս դժոխքի և ոչ թե փառաց փափագելի.
Նյութս տանջանքի և ո՛չ հանգստյան.
Ապերախտս երախտավորիդ և ապաշնորհս բազմապարգևիդ հանդեպ.
Մշտապես մեղավորս երկայնամտիդ հանդեպ.
Բարերարիդ քաղցրությունը դառնացնողս.
Ծառաս չար և վատ, ըստ տերունական հանդիմանության.
Իմաստունս չարագործության մեջ, ըստ նախագուշակության Եսայու.
Ժիրս՝ զազրելի ժանտագործության մեջ.
Փութաջանս՝ Տիրոջը բարկացնելու մեջ.
Մշտաշարժս՝ սատանայական գյուտերի մեջ.
Ես վիշտ հանապազօրյա՝ Արարչին.
Թույլս՝ բարի թռիչքների մեջ.
Ծույլս՝ երանական վիճակ ընտրելու գործում.
Դանդաղս՝ խոստացվածներին ուշք դնելու մեջ.
Անարիս՝ պիտանի և օգտակար ձեռնարկություններում.
Պաշտոնյաս տիրադրուժ և երախտամոռ:

Գ

Վա՜յ մեղավոր հոգուս, որ բարկացրի իմ Արարչին.
Վա՜յ կորստյան որդուս, որ կենդանության պարգևը մոռացա.
Վա՜յ պարտապանիս բյուր ու անհամար այն քանքարներին,
Որոնք անկարող եմ հատուցանել.
Վա՜յ ծանր ու դժվար մեղքերի բեռնակրիս,
Որ չեմ կարող հանգստարան վերադառնալ.
Վա՜յ տերունական մեղքեր գործող հանցավորիս,
Քանի որ չկա հնար՝ հզորին ներկայանալու.
Վա՜յ եղեգընյա դյուրավառ նյութիս,
Որ տոչորվելու եմ գեհենի մեջ.
Վա՜յ ինձ, որ հիշում եմ, թե՝ Աստուծո բարկության նետերն հրեղեն են.
Վա՜յ ինձ՝ հիմարիս, որ չըմբռնեցի,
Թե ծածուկ գործերն հրապարակվելու են անպայման.
Վա՜յ ամբարիշտիս, որ միշտ անդադրում չարությունների ոստայն հյուսեցի.
Վա՜յ ինձ, որ պարարեցի մարմինս իբրև կեր անմեռ որդերի,
Ես ինչպե՞ս պիտի տոկամ թունավոր այդ կտտողներին.
Վա՜յ ինձ, երբ ըմպեմ բաժակը մահվան,
Եվ ինչպե՞ս պիտի կրեմ ես տուգանքն հավիտենական.
Վա՜յ ինձ, երբ ելնի եղկելի մարմնիցս անարժան հոգիս,
Ինչպե՞ս պիտի ներկայանամ ճշմարիտ դատավորին.
Վա՜յ ինձ, երբ լապտերիս յուղն սպառվի,
Զի եթե մարի, էլ չի վառվի նա,
Վա՜յ ինձ պակուցման համար այն ահեղ ու տագնապալից,
Երբ առագաստի մուտքը փակվի.
Վա՜յ ինձ, երբ լսեմ երկնավոր թագավորի վճռով կնքված
Սիրտս դող հանող և սասափելի այն խոսքն ահավոր,–
«Քեզ չեմ ճանաչում»24Մատթ. ԻԵ. 12:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Եվ արդ, որպեսզի իսպառ չկտրեմ հույսը փրկության
Ու չմատնվեմ, դառնալով անզեն,
Այնքան ահարկու պատկերների մեջ՝
Վերևում հիշված այն աներևույթ դիմամարտներին,
Որոնք այլ բան չեն, քան թե ընտանի
Ինքնածին բուսած անարգ ոսոխներ,
Ընդդեմ բազմամբոխ ամեհի ու խոլ այդ մարտիկների՝
Կցուցադրեմ և աստվածային
Զորավոր, անպարտ ու ամենահաղթ, սեգ ախոյաններ,
Թեկուզ պատճառի այդ անմատչելի
Ու դժվարակութ ծառերի պտուղ քաղելու կսկիծ,
Անկոխ ճամփեքի չարաչար տաժանք։
Քանզի չարագունդ զորքերը բոլոր նենգ բանսարկուի 
Կչորացնի աչքերից կաթած սակավ մի արցունք, 
Ինչպես լպրծուն ու բազմոտանի,
Տկար խլրտմամբ՝ գետնասող զեռուն ու ճիճուներին՝ 
Վրան ծորացած ձեթի մի կաթիլ 
Կամ սատակչական թույնի չնչին շիթ.
Եվ հոգուց ելած դառնահեծ սրտի մի թույլ հառաչանք,
Արևատոչոր խորշակի նման, 
Կարող է հալել սառույցը դժնի։
Ճիճուների պես, որքան լինում են սրանք հեշտածին,
Դիմադրությամբ՝ նույնքան լինում են նաև դյուրամեռ։

 

Բ
Այսպես, չպիտի դադարեմ երբեք 
Կսկծեցուցիչ խոսքով դատելուց դատապարտյալիս 
Եվ քարկոծելուց անձս հանցապարտ՝ 
Իբրև չարագործ անհամոզելի, փրկությունից զուրկ. 
Քանզի թեպետև ինձ նեղողների
Մի փոքր մասին ոչնչացնում եմ, 
Բայց մյուսներին նոր ուժ եմ տալիս, որ կենդանանան՝
Անդարձ կորստյան մատնելով հոգիս,
Տունկս դառնության, որ ծաղկեցրի
Անառակ վարքիս գարշությունը լոկ
Եվ բարունակս ապականաբեր ու մահողկուզյան,
Որ իմ կորստյան գինին երկնեցի, 
Զավակս Քանանի, ոչ թե Հուդայի,
Մեծն Դանիելի խոսքի համաձայն,
Որդիս գեհենի, ոչ արքայության,
Ժառանգս դժոխքի, և ոչ թե անանց փառքի անձկալի,
Նյութս տանջանքի, ոչ թե հանգստյան.
Երախտուրացս՝ երախտավորիդ,
Ապաշնորհս՝ բազմապարգևիդ,
Մեղանչականս՝ ներողիդ հանդեպ.
Դառնացուցիչս քաղցրության մեծիդ,
Ծառաս չար ու վատ, ըստ տերունական հանդիմանության,
Իմաստուն՝ չարիք գործելու համար, 
Ինչպես Եսային մարգարեացավ, 
Ժիրս՝ զազրելի ժանտագործության, 
Փութկոտս՝ տիրոջ բարկացնելու մեջ, 
Մշտաշարժս՝ պիղծ սատանայական գյուտարարության։
Հանապազորդյան վիշտս արարչին,
Տկարս՝ բարի, վեհ թռիչքների,
Ծույլ՝ երանական վիճակ ընտրելու,
Հեղգ՝ խոստացածին հասնելու համար.
Երկչոտ՝ կարևոր, պիտանի գործեր կատարելու մեջ,
Ծառաս՝ տիրադրուժ, երախտամոռաց։

Գ
Վա՜յ մեղավորիս, որ բարկացրի ինձ ստեղծողին.
Կորստյան որդուս, որ անմահության ձիրը մոռացա, 
Վա՜յ պարտապանիս անհամար ու բյուր այն քանքարների,
Որոնք հատուցել չկարողացա, 
Վա՜յ բեռնակրիս դժնի մեղքերի,
Զի անկարող եմ հանգստարարի մոտ վերադառնալ,
Վա՜յ հանցապարտիս տիրոջ նկատմամբ,
Որ հնար չունեմ այլևս հզորին ներկայանալու,
Եղեգնախռիվ դյուրավառ նյութիս,
Որ գեհենի մեջ պիտի տոչորվեմ,
Վա՜յ, որ մտքիս մեջ շողում են անդուլ
Աստծո բարկության նետերն հրեղեն,
Վա՜յ հիմարիս, որ չմտառեցի
Հանդեսն այն, որտեղ ծածկությունները
Հրապարակավ պիտի տարփողվեն.
Վա՜յ ամբարշտիս, որ միշտ, անդադրում
Չարությունների ոստայն հյուսեցի, 
Վա՜յ ինձ, որ մարմինն իմ պարարեցի 
Անմահ որդերին իբրև կերակուր. 
Ինչպե՞ս թունավոր այդ կտտողներին տոկամ, դիմանամ
Վա՜յ ինձ, երբ մահվան բաժակը ըմպեմ.
Ինչպե՞ս կրեմ այդ տույժն հավերժական.
Վա՜յ, երբ եղկելի մարմնիցս ելնի անարժան հոգիս.
Ինչպես ճշմարիտ դատավորին ես պիտի երևամ.
Վա՜յ, երբ սպառվի յուղը լապտերիս.
Զի եթե մարեց, չի վառվի այլևս.
Վա՜յ ինձ բռնելիք այն խուճապահար
Ու տագնապալի ահ ու սարսափին,
Երբ առագաստի մուտքը կփակվի.
Վա՜յ, երբ երկնավոր արքայի վճռով
Կնքված ահարկու, սահմռկեցուցիչ այո խոսքը լսեմ`
«Քեզ չեմ ճանաչում»։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, զի՞նչ գործեսցես, անձն իմ կորուսեալ,
Կամ ո՞ւր թաքիցես, կամ զիա՞րդ ապրեսցիս,
Կամ ո՞րպէս ելցես ի մեղացդ բանտէ,
Քանզի բազում են պարտիքդ, եւ անթիւ` հատուցմունքն,
Սաստիկ կշտամբանքն, եւ անվախճան` նախատինքն,
Անողորմ են հրեշտակքն, եւ անկաշառ` դատաւորն,
Հզաւր` ատեանն, եւ անաչառ` բեմն,
Քստմնելի` սպառնալիքն, եւ անողորմ` հատուցմունքն,
Ահարկու` հրամանն, եւ մերկապարանոց` յանդիմանութիւնն,
Հրեղէն են գետքն, եւ անանցանելի` վտակքն,
Թանձրամած` խաւարն, եւ արտաքոյ այցելութեան` մառախուղն,
Ապականութեան է գուբն, եւ մշտնջենաւոր` տագնապն,
Ամենագրաւ է տարտարոսն, եւ անզերծ` սառնամանիքն:
Եւ արդ, արդարեւ քեզ են գանձեալ դառինքս այսոքիկ
Դժնդակք եւ տաժանելի աւթեւանք անըմբերելեացդ պատուհասից,
Ով անարժան անձն իմ մեղաւոր, չարագործ, պոռնիկ,
Բազմաբիծ եւ սահման անդաստանի բնաւին անմաքրութեան:
Ահա զարդիւնս գործոց ձեռաց քոց ժառանգեսցես,
Թիւրեալդ ի յուղղութեանց եւ զառածեալդ ի մաքրութեանց,
Տարագրեալդ յարդարութեանց եւ ի կարգաց պարկեշտութեանց,
Ունայնդ ի լիութեանց հոգեպարգեւ հարստութեանց,
Նախանձարկու բարերարին եւ ամենակալ թագաւորին:
Բ
Եւ քանզի կառուցեր քեզ անել արգելան եւ անփախչելի որոգայթ`
Խոստովանեալդ քեզէն զանբժշկականդ քո վէր
Եւ զանաւրինակդ քո հարուած,
Վկայելով զանձինդ պարտական մահու զանբուժելիդ բեկութիւն,
Ոչ չարդ ի բարեաց,
Ով դառնութիւնդ ի քաղցրութեանց,
Ով խաւարդ ի լուսազարմից,
Ով կապտեալդ ի պճնելոց,
Ով դսրովեալդ ի գովելոց,
Ով ամբարիշտդ ի բարեպաշտից,
Ով շնչականդ ի բանականաց,
Ով անմիտդ ի մտաւորաց,
Ով անհանճարդ յիմաստնոց,
Ով անմաքուրդ յընտրելոց,
Ով մահացուդ ի կենդանեաց,
Ով խոհերականդ ի սրբոց,
Ով արբշիռդ ի պարկեշտից,
Ով կեղծաւորդ յարդարոց,
Ով անպիտանդ ի պիտանեաց,
Ով անարգդ ի փառաւորաց,
Ով նուազդ յառաւելութեանց,
Ով գերիդ ի գերագունից,
Ով նուաստագոյնդ ի վեհից,
Ով աղքատդ յընչեղաց,
Ով անարժանդ ի փրկութեանց,
Ով տնանկդ ի բարձրութեանց
Եւ ի հոգեւոր հարստութեանց
Եւ հատուածեալդ յաւրհնելոց:

Մ.Խերանյան

Բան Ը

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ի՞նչ պիտի անես, ա՛նձն իմ կորուսյալ,
Ուր պիտի թաքնվես, ինչպե՜ս ազատվես,
Կամ ինչպե՜ս ելնես մեղքերի բանտից,
Քանզի բազում են պարտքերդ և վճարելիքներդ անթվելի.
Կշտամբանքը սաստիկ է, և նախատինքն՝ անվախճան.
Հրեշտակներն անողորմ են, և դատավորն՝ անկաշառ.
Ատյանն հզոր է, և բեմն՝ անաչառ.
Քստմնելի են կշտամբանքներն ու հատուցումներն անողոք.
Հրամանն ահարկու է, և հանդիմանությունները՝ մերկապարանոց.
Հրեղեն են գետերը, և վտակներն՝ անանցանելի.
Խավարն է թանձրամած, և մառախուղն՝ անթափանցելի.
Անճողոպրելի է գուբը, և տագնապը՝ մշտնջենավոր,
Տարտարոսն ամենակուլ է, և սառնամանիքն՝ անզերծանելի:
Եվ այս դառնությունները բոլոր քեզ համար են արդարև,
Իբրև տաժանելի և դժնդակ օթևաններ՝ անտանելի պատուհասների,
Ո՜վ դու անարժան ա՛նձն իմ մեղավոր, չարագործ, պոռնիկ,
Բազմաբիծ և ամբողջապես անմաքրության անդաստան:
Քո իսկ գործերի արդյունքն ես, ահա՛, ժառանգելու դու,
Վրիպյա՛լդ ուղղությունից և խոտորյա՛լդ մաքրությունից,
Հեռացել ես արդարությունից և պարկեշտության կարգուկանոնից.
Ունա՛յնդ դու՝ հոգեպարգև հարստությունների լիությունից,
Նախանձարկո՛ւդ ամենակալ և բարերար թագավորի25Ա. Կորնթ. Ժ. 22:

Բ

Եվ այսպես ահա՛ կառուցեցիր դու քեզ համար
Արգելարան անել և որոգայթ անփախչելի,
Ինքդ իսկ խոստովանելով, թե անբժշկելի են վերքերդ
Եվ կրած հարվածներդ՝ անօրինակ,
Հաստատելով, թե մահապարտ անձիդ բեկությունն է անբուժելի,
Ո՜վ դու չարդ բարիների մեջ,
Ո՜վ դու դառնությունդ քաղցրությանց մեջ,
Ո՜վ խավարդ լուսազարմերի մեջ,
Ո՜վ կողոպտվածդ պճնվածների մեջ,
Ո՜վ պախարակվածդ գովվածների մեջ,
Ո՜վ ամբարիշտդ բարեպաշտների մեջ,
Ո՜վ շնչավորդ բանականների մեջ,
Ո՜վ անմիտդ մտացիների մեջ,
Ո՜վ անհանճարդ իմաստունների մեջ, Ո
՜վ անմաքուրդ ընտրյալների մեջ,
Ո՜վ մեռածդ ողջերի մեջ,
Ո՜վ զազիրդ սրբերի մեջ,
Ո՜վ արբշիռդ պարկեշտների մեջ,
Ո՜վ կեղծավորդ արդարների մեջ,
Ո՜վ անպիտանդ պիտանիների մեջ,
Ո՜վ անարգդ փառավորների մեջ,
Ո՜վ նվազդ առավելությունների մեջ,
Ո՜վ գերիդ գերագույնների մեջ, Ո
՜վ նվաստագույնդ վեհերի մեջ,
Ո՜վ աղքատդ ունևորների մեջ,
Ո՜վ անարժանդ փրկվածների մեջ,
Ո՜վ տնանկդ բարձրերի և հոգեպես հարուստների մեջ,
Եվ բաժանվածդ դու օրհնվածներից:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Ի՞նչ պիտի անես, ա՛նձն իմ կորուսյալ, 
Ո՞ւր պիտի թաքնվես, կամ ինչպե՞ս փրկվես, 
Ինչպե՞ս ազատվես մեղքերի բանտից. 
Պարտքերդ շատ են, տալիքներդ՝ անթիվ, 
Կշտամբանքը՝ դառն, ամբաստանքն՝ անվերջ, 
Հրեշտակները՝ խիստ ու անողորմ, 
Իսկ դատավորը՝ անկաշառելի, 
Ատյանը՝ հզոր, բեմը՝ անաչառ, 
Սաստը՝ ահարկու, վճիռն՝ անողոք, 
Հրամանն՝ ահեղ, պարսավանքները՝ մերկապարանոց,
Գետերն՝ հրեղեն, վտակներն՝ անանց, 
Խավարն՝ արջնամառ, մշուշն՝ անթափանց, 
Գուբը՝ մահախեղղ, տագնապն՝ հարագո, 
Տարտարոսն՝ անհագ ու ամենակալ, 
Սառնամանիքը՝ անզերծանելի։
Ահա այդ բոլոր դառնությունները 
Հենց քեզ համար են մթերված, իրոք, 
Որպես դժնդակ ու տաժանական
Օթևաններ քո ծանր, անտանելի պատուհասների, 
Ո՜վ դու անարժան անձն իմ հանցավոր, 
Չարագործ, պոռնիկ, բազմաբիծ, համակ 
Ապականության անդ ու անդաստան։
Քո իսկ գործերի արդյունքն ես ահա
ժառանգելու դու, 
Զի խոտորվեցիր ճշմարտությունից,
Մաքրությունից քո զազրացար իսպառ,
Տարագրվեցիր արդարությունից
Ու պարկեշտության կարգից հեռացար,
Ունա՜յնդ հոգեձիր հարստությունից
Եվ նախանձարկուդ քեզ բարերարող ամենակալի։

Բ
Ինքդ քո ձեռքով կառուցեցիր քեզ
անել արգելան
Ու որոգայթներ անճողոպրելի, 
Խոստովանելով անձամբ, որ վերքերդ՝ անբժշկական, 
Իսկ տանջանքներդ անօրինակ են, 
Հաստատելով, որ անբուժելի է կործանումը քո, 
Ո՜վ չարագործդ բարիների մեջ, 
Դառնդ՝ քաղցրերի,
Խավարակերպդ՝ լուսազարմների, 
Կողոպտվածդ՝ ճոխ պաճուճվածների, 
Պախարակվածդ՝ գովյալների մեջ, 
Ո՜վ ամբարիշտդ՝ բարեպաշտների, 
Անբանականդ՝ բանականների, 
Անմտականդ՝ մտավորների, 
Ապաշնորհդ՝ իմաստունների 
Եվ անմաքուրդ ընտրյալների մեջ. 
Մեռած՝ ողջերի, զազիր՝ սրբերի, ՛
Զեխ՝ պարկեշտների, կեղծ՝ արդարների, 
Իսպառ անպիտան՝ պիտանիների, 
Նվաստ՝ վեհերի, նվազ՝ մեծերի, 
Գերի՝ գերերի, զուրկ՝ ընչեղների 
Եվ անարժանդ՝ փրկվածների մեջ, 
Տնանկդ՝ հոգևոր հարստությունից ու
բարձրությունից
Եվ օրհնյալներից զատվածդ անեծքով։

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, զի՞նչ արժանաւոր ըստ քեզ բամբասանս շարագրեցից
Ի կտակ մաղթանաց մատենի այսր ողբերգութեան,
Ով անձն իմ թշուառ, ամենապատկառ
Եւ առ պատասխանիս բանից անբարբառ,
Անպիտան Աստուծոյ եւ սրբոցն մասնակցութեան:
Զի եթէ զլիճ մի ծովուց ի յորակութիւն դեղոյ յեղյեղեցից,
Եւ զդաշտս ասպարիսաւք բազմաւք սահմանեալ`
Ի տարածումն լայնութեան քարտենի չափեցից,
Եւ զպուրակս յոգունց անտառաց շամբից եղեգանց
Ի հատուածս գոյութեան գրչաց կազմեցից,
Եւ ոչ զթիւ մի ի բարդելոցն անաւրէնութեանց
Զաւրեցից ընդ գրով սահմանի գրաւել.
Նա զի թէ զմայրս Լիբանանու ի մի լուծ կշռոց զաւդեցից,
Եւ կամ զլեառն Արարատեան
Ի կէտ ամբարձման նժարի միոյ
Արդարութեան միջնորդ կացուցից,
Ոչ հաւասարէ այնր հարթութեան համազուգակցել:
Բ
Ծառս ամբարձուղէշ, ստուարաստեղն,
Տերեւալից` ունայն ի պտղոց,
Նմանակից յաւէտ հարազատ այնր թզենւոյ,
Զոր Տէրն գաւսացոյց:
Քանզի սաղարթաւք վարսից,
Այս է` արտաքին դիմաւք բարեշուք կերպից,
Իբր պսակաւ իմիք պաճուճեալ,
Բացականացն գոս բաղձալի,
Իսկ եթէ մերձեսցի տնկողն խուզել զխնդրելին,
Գտցէ զքեզ ունայն ի բարեաց
Եւ գարշելի ի գեղեցկութեանց`
Ծաղր տեսողաց եւ նշաւակութիւնք նախատողաց:
Զի եթէ ապաժաման յանզգոյշ ժամուն
Հերապանծ տունկն պտղակորոյս, անկենդան,
Որ դոյզն պատկեր է անպատրաստից,
Եկն ընդ անիծիւք,-
Եւ կամ երկիր, ոռոգեալ ցաւղով,
Եւ ոչ բազմապատիկ զաւանդս արգասեաց
Երկրագործութեան տածողացն մատուցանէ`
Լքեալ մոռանի,-
Իսկ դու, ով անձն իմ եղկելի,
Սահման բանաւոր եւ տունկ կենդանի,
Եւ ոչ ի ժամու իւրում պտղաւոր,
Ի՞բր ոչ զնոյնն կրեսցես պատիժ նախնում առակիդ:
Վասն զի զհամայնն ընկալար ի քեզ անպակաս յառաւելութեանց,
Սկզբնաւորեալ ի մարդն առաջին
Եւ մինչեւ ի սպառումն ծննդոց նորին,
Զբերս գործոց նանրութեանց եւ զգիւտս նորոգս`
Ատելիս եւ անախորժելիս հաստողին զքեզ` Աստուծոյ:
Գ
Եւ վասն զի եդի զքեզ նպատակ
Հանդէպ երեսաց տեսութեան մտացս,
Անձն իմ անպիտան,
Վիմաւք ձգելոց արձանաց բանից,
Իբր զանընտել գազան վայրենի,
Անողորմաբար զքեզ քարկոծել:
Որ թէպէտ եւ ոչ պատահիմ անուանիլ արդար,
Սակայն յառաջնումն պատասխանւոջ,
Իբր ընդ ոսոխի ումեմն,
Ընդ անձին յաւժարամիտ կամաւք ոգորիմ,
Ըստ իմաստութեանն բանի,-
Եւ զյոյզք մտաց խորհրդոցս գաղտնեաց,
Իբր զգլխաւորեալ յանգաւորութիւն չարութեան գործոց,
Խոստովանեալ` քեզ տարածեցից, Աստուած իմ եւ Տէր:
Զի որով չափով չափեցից զանձինս ստգտանք`
Ի քոցդ աննուազ գթութեանցդ այսրէն չափեցայց,
Ընկալեալ զշնորհդ յաճախագոյնս ընդ մեծագունիցս պարտեաց.
Եւ որքան վիրացն հարուածք անբժշկականք եւ անհնարաւորք ճարակեսցին,
Այնքանեաւք չափովք կրկին առ սմին
Եւ իմաստք արուեստից բարձրեալ բժշկիդ
Բարեհռչակեալ` լուսաւորեսցին,
Եւ ի պարտուցն առաւելութիւն`
Նոյնքան փոխատուիդ առատատրութիւն
Բարեբանեալ` միշտ պսակեսցի,
Ըստ խնկաւորդ քում առակի:
Դ
Զի քո է փրկութիւն,
Եւ ի քէն է քաւութիւն,
Եւ աջով քո` նորոգութիւն,
Եւ մատամբ քո` զաւրեղութիւն,
Եւ ի հրամանաց քոց` արդարութիւն,
Եւ յողորմութեանց քոց` ազատութիւն,
Եւ յերեսաց քոց` լուսաւորութիւն,
Եւ ի դիմաց քոց` զուարճութիւն,
Եւ հոգւովդ քո` բարութիւն,
Եւ աւծմամբ իւղոյ քո` սփոփութիւն,
Եւ ցաւղով շնորհի քոյ` զուարթութիւն:
Եւ դու տաս մխիթարութիւն,
Եւ մոռացուցանես զվհատութիւն,
Եւ բառնաս զխաւար վշտաց,
Եւ զհեծութիւն ողբոց ի ծաղր փոխես:
Եւ քեզ վայել է աւրհնութիւն գովութեամբ հանդերձ`
Յերկինս եւ յազգս հարցն եւ ի ծնունդս նոցա
Եւ յաւիտենից յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Թ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ ողբագին աղաչանքների այս կտակարան իմ մատյանի մեջ
Ի՞նչ բամբասանքներ շարադրեմ արդյոք ես քեզ արժանի, ո՜վ անձն իմ թշվառ,
Սևերեսըդ դու և պատասխանի համար անբարբառ,
Անպիտանըդ՝ Աստուծո և սրբերի հաղորդակցության:
Քանզի եթե ես ծովի ջրերը մելանի փոխեմ
Եվ բազմասպարեզ ընդարձակությամբ դաշտերը թղթի նման տարածեմ,
Կտրեմ եղեգնի անտառները և գրիչներ շինեմ՝
Մի մասն իսկ բազում անօրինական իմ արարքների
Դարձյա՛լ չեմ կարող ես գրի առնել:
Եվ Լիբանանի մայրիներն եթե իրար զոդելով շինելու լինեմ կշեռքի լծակ,
Ու նժարներից մեկի մեջ դնեմ լեռն Արարատյան՝
Դարձյա՛լ չի կարող հավասարվել նա իմ մեղքերի հետ:

Բ

Ես ծառ բարձուղեշ՝ ստվար ոստերով, սաղարթախիտ, բայց անպտուղ,
Ճիշտ ու ճիշտ նման այն թզենուն, որ Տերը չորացրեց:
Թեև իսկապես վարսագեղ, սաղարթազարդ,
Արտաքին տեսքով բարեշուք ես դու,
Պաճուճված, ինչպես պսակով մի պերճ,–

Եվ հեռվից նայողներին երևում ես բաղձալի,
Բայց երբ մոտենա Տնկողն իր ուզածը փնտրելու,
Ամեն բարիքից դատարկ և ունայն պիտի գտնի
քեզ, Եվ գարշելի՝ գեղեցկությանդ մեջ՝
Տեսնողներին ի ծաղր և նախատողաց՝ նշավակություն:
Քանզի եթե անժամանակ, չսպասված ժամին՝
Տունկը հերապանծ, անպտուղ և անկենդան,-
Որ մի պատկերն է անպատրաստ մեղավորների,- Ենթարկվեց անեծքի,
Եվ կամ թե հողն այն, ոռոգված ցողով,
Որ երկրագործի թափած աշխատանքների դիմաց
Բազմապատիկ արդյունք չտալու պատճառով լքվում է և մոռացվում,–
Հապա ուրեմն դու, ո՜վ անձն իմ եղկելի,
Դու հո՛ղ բանավոր ու տունկ կենդանի,
Որ չես տալիս պտուղ իր ժամանակին,
Ի նչպե՞ս կարող ես վերի առակում հիշված պատիժը չկրել, ինչպե՞ս:
Քանզի դու բոլոր արդյունքն ու բերքը նանիր գործերի,
Առաջին մարդուց սկսած մինչև սերունդը վերջին,
Եվ գյուտերը նոր, որոնք քեզ ստեղծող Աստուծո համար
Ատելի են խիստ, անախորժելի՝
Անպակաս չափով, առավելապես մեջդ ընդունեցիր:

Գ

Եվ քանզի ես քեզ արի նշավակ-նպատակակետ իմ մտադրությանց, ա՛նձն իմ անպիտան,
Բանաստեղծական խոսքերովս, ինչպես պարսաքարերով,
Քեզ, իբրև վայրի անընտել գազան՝ պիտի քարկոծեմ անողորմաբար:
Եթե մինչև իսկ չկարողանամ արդար անվանվել,
Սակայն առաջին պատասխանիս մեջ, ինչպես
մի ոսոխի հետ, Ոգորեմ պիտի ես հոժարակամ, ինչպես իմաստունն է բարբառել մեծ26Առակ. ԺԸ. 17:
Եվ իմ մտքերի, մտածումների հույզերը թաքուն
Իբրև չար գործեր՝ կատարված արդեն, խոստովանելով,
Քո առջև պիտի տարածեմ բոլոր, Աստված իմ և Տեր,
Քանզի ի՛նչ չափով որ պիտի չափեմ մեղադրանքն անձիս,
Միևնույն չափով պիտի աննվազ քո գթությա՜նը ես արժանանամ,
Ընդունելով քո շնորհներն առատ իմ ամենամեծ պարտքերի տեղակ:
Որքան ճարակեն վերքերն անհնար և անբուժելի,
Այնքան ավելի և կրկնապատիկ բարձրյալ բժշկիդ
Հրաշագործության իմաստությունը բարեմասնորեն պիտի հռչակվի:
Հանցանքներն որքան որ ավելանան,
Նո՛ւյնքան փոխատվիդ առատությունն բարեբանելով՝
Պիտի պսակվի, ըստ քո խնկելի առակի, ընդմիշտ27Ղուկ. Է. 43:
Քանզի փրկում ես դո՛ւ և դո՛ւ քավում,
Նորոգում ես աջով քո և չորացնում մատով.
Արդարացնում ես հրամանովդ և ողորմությամբդ ազատում.
Երեսովդ լուսավորում ես և քո դեմքով զվարճացնում.
Բարերարում ես Հոգով քո և յուղիդ օծումով սփոփում
Ու շնորհիդ ցողով զվարթացնում ես դու:
Դո՛ւ ես տալիս մխիթարություն և վհատության մոռացում.
Վերացնում խավարը վշտերի և հեծության ողբերը՝ ծիծաղի փոխում:
Եվ քեզ է վայելում օրհնություն՝ գովությամբ հանդերձ, երկնքում,
Նախահայրերից բոլոր և նրանց սերունդներից,
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Արդ, քեզ արժանի նախատինքների ի՞նչ խոսքեր գրեմ
Մաղթանքներիս այս կտակամատյան ողբերգության մեջ, 
Ո՜վ անձն իմ թշվառ, իսպառ անպատկառ, 
Պատասխան տալու համար անբարբառ, 
Անպիտան՝ Աստծո և սրբերի հետ հաղորդակցելու: 
Զի եթե մի լիճ, ծովե՜րը նույնիսկ թանաքի փոխեմ, 
Թե բազմասպարեզ դաշտերն իրենց ողջ
Անսահմանությամբ դարձնեմ մագաղաթ 
Եվ եղեգների շամբ ու պուրակներն, անտառներն ամբողջ
Կտրելով միայն գրիչներ շինեմ, 
Դաձյալ չեմ կարող բարդված իմ անթիվ անօրենության
Մի չնչին մասնիկն իսկ գրի առնել:
Եթե անգամ ողջ մայրի անտառներն այն Լիբանանի
Զոդելով դարձնեմ կշեռքի լծակ
Եվ մի նժարին իբրև կշռաքար
Արարատ լեռը դնելու լինեմ,
Դարձյալ չի կարող նա իր ծանրությամբ
Իջնելով հասնել, համազուգակցել ու հավասարվել
Մյուս նժարի հանցանքներիս հետ:

Բ 
Դու ծառ ես, մի ծառ, շքեղ, բարձրուղեշ, 
Ստվար ճյուղերով ու տերևալից, 
Սակայն պտղազուրկ,
Ճիշտ հար ու նման այն թզենուն, որ տերը չորացրեց:
Քանզի վարսագեղ քո սաղարթներով, 
Այսինքն՝ արտաքին տեսքով, բարեշուք, 
Ասես պաճուճված ինչ-որ պսակով,
Հեռավորներին թովում ես, գերում,
Սակայն տնկողդ եթե մոտենա բերքդ քաղելու,
Պիտի գտնի քեզ անպտուղ, ունայն,
Գեղեցկությունից զուրկ ու գարշելի,
Որպես տեսնողի նշավակության,
Նախատինքի ու ծաղրի առարկա:
Եթե հերապանծ անպտուղ տունկն այն, անշունչ, անկենդան, 
Չնչին պատկերն այդ անպատրաստ մարդու, 
Տարաժամ, անդեպ, չսպասված պահին անեծք ընդունեց,
Կամ եթե հողը, ցողով ոռոգված,
Երկրագործների ջանքերի դիմաց
Բազմապատիկ բերք չմատուցելով
Լքվում, մատնվում է անհուշ մոռացման,
Հապա դո՛ւ, դո՛ւ, ո՜վ անձն իմ եղկելի,
Դո՛ւ, բանական հող, դո՜ւ, կենդանի տունկ,
Որ ժամանակին պտուղ չես տվել, , 
Ինչպե՞ս չես կրում պատիժ նրանց պես. 
Չէ՛ որ սկսած առաջին մարդուց
Մինչև վախճանը մարդկային ցեղի՝ 
Քեզ ստեղծողին՝ Աստծուն ատելի, անախորժելի՝
Արդեն կատարված ու կատարվելիք
Նանիր գործերի արդյունքն համորեն առել ես քո մեջ:

Գ
Ահա մտքերիս սևեռուն հայացքն ուղղած դեպի քեզ
Որպես թիրախի, ա՜նձն իմ անպիտան, 
Խոսքիս քարերով, ինչպես անընտել վայրի գազանի,
Անողորմաբար պիտի քարկոծեմ։
Թեկուզ դրանով չարժանանամ իսկ արդար կոչվելու,
Բայց, իմաստունի խոսքի համաձայն, 
Ինքնակամորեն, ինչպես մի ոսոխ 
Պիտի ոգորեմ ինքս իմ անձի դեմ 
Եվ բոլոր գաղտնի հույզ ու մտքերն իմ
Խոստովանելով որպես կատարված չարագործություն՝
Պիտի անսքող հրապարակեմ,
Սփռեմ քո առաջ, Աստվա՜ծ իմ և տեր:
Քանզի որքան շատ պարսավեմ ինքս ինձ, 
Այնքան ավելի կարժանանամ քո անհատ գթության,
Ստանալով իմ անթիվ մեծամեծ պարտքերի դիմաց՝ 
Առավել առատ շնորհները քո:
Որքան ավելի ճարակված լինեմ 
Անբժշկելի, ծանր ու անամոք վերք ու ցավերով, 
Դրա համեմատ՝ այնքան առավել ու կրկնապատիկ
Բարձրյալ բժշկիդ իմաստությունը ամենահնար
Ցուցադրվելով պիտի հռչակվի.
Ըստ իմ պարտքերի առավելության
Եվ փոխատվիդ շռայլությունը, շնորհաբաշխմամբ, 
Բարեբանվելով պիտի պսակվի,
Ըստ առակի քո խնկելի ու սուրբ:
Զի քո ձեռքում է փրկությունը, տե՜ր, 
Եվ քեզանից է լինում քավություն. 
Աջովդ նորոգում ու զորություն ես ընձեռում մատով. 
Արդարությունը հրամանիցդ է, 
Ազատությունը՝ քո գթությունից.
Դեմքդ տալիս է լուսավորություն, երեսդ՝ բերկրանք, 
Բարությունը քո հոգով է լինում, 
Սփոփանքը՝ քո սուրբ յուղի օծմամբ, 
Զվարթությունը՝ շնորհիդ ցողով. 
Դու ես պարգևում մխիթարություն, 
Վհատությունը հանձնում մոռացման, 
Վշտի խավարը փարատում անհետ, 
Ողբն ու հառաչը փոխում ծիծաղի:
Քեզ վայելում է օրհնաբանություն 
Գովությամբ հանդերձ՝ ի վերին երկինք՝ 
Նախահայրերից ու սերունդներից բոլոր ապագա, 
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն:

ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, քանզի միապէս մատնէ կորստեան
Եւ զղջումնն ուժգնապէս, եւ մեղանչելն մոլեգնաբար,
Զի թէ եւ աւտարացեղ իմն են ի միմեանց այլայլութիւնք նմանութեանցն,
Սակայն զկերպարանս երկաքանչիւրոցն առ միմեանս եդեալ`
Զմի եւ զնոյն վհատութեան ծնունդս արտադրեն.
Զի մինն զհզաւրին ձեռն իբր ապիկար թերահաւատէ,
Իսկ միւսն, ըստ նմանութեան քառոտանեաց պաճարեղինաց,
Յանզգայս եղեալ` զյուսոյն առասան խզէ,
Վասն որոյ, ընդ առաջնումն միշտ փաղաքշեալ, հանապազ խնդայ սատանայ,
Իսկ երկրորդաւն, ըստ նմանութեան լափլիզող, դժոխորովայն գազանի,
Իբր կերակրով` արեամբ պարարի:
Բ
Եւ արդ, իբր զգանեալ բազմահարուածեան հեծանաւ
Եւ յափն մահու ժամանեալ,
Դոյզն ինչ դարձումն շնչոյ ընկալեալ
Եւ յոգի կենդանի եկեալ`
Կազդուրեցայց, պատսպարեցայց, կանգնեցայց,
Յարեայց յանկենդանականս կորստենէ,
Աւժանդակեալ Քրիստոսի ձեռամբն,
Որ գթածն է յամենայնի,
Ի բարերար յերկնաւոր Հաւրէն
Փրկութեան եւ բժշկութեան պտուղ ընձեռեալ
Ինձ` մեղուցելոյս, ախտացելոյս եւ մահացելոյս:
Եւ սկզբնաւոր ողբերգութեան այսր աղերսանաց
Զհաւատոցն շինուած կառուցից.
Քանզի եւ ոմն ի նախնեացն, սոքիմբք զինեալ,
Փոխեցաւ իսկոյն յանմահականն վիճակ վերին,
Զապաշխարութեանն դեղ ընկալեալ` ապաշաւանաց թոշակաւն
Զգրաւականն անեղծութեան աստէն ժառանգեաց:
Ի վեր, քան զորոց առաքեալ ընդ նմին ցուցանէ,
Որք, զհանդէսն մրցանակին յերկրի կատարեալ,
Ապագայիցն եւ երկնաւորացն յուսոյ հաւատացին
Եւ անտեսցին ճոխութեամբ փարթամացան:
Գ
Նա զի եւ ի մահ մեղուցեալն,
Եւ ի մետաղս այսոցն կրկին ընկլուզեալն,
Եւ յանդունդս չարեաց սուզեալն
Ունի զայս նշոյլ փրկութեան կենաց`
Վերստին գտանել սովաւ ելս քաւութեան,
Իբր պարտաւորն աչաց անձրեւով յամենակալին գթութեանց
Կրկին բարգաւաճեալ երկիր, նուիրեալ Հոգւոյն Աստուծոյ,
Ամենահրաշ ծաղկաւէտ գտաւ:
Իսկ զխրախոյս տէրունի պաշտելի բանին յիշեալ առ սմին`
Զամենայն ինչ հնարաւոր է այնմ, որ հաւատայն,
Է զի եւ զչափն ընտրականացն բարեմասնութեան
Աստուծոյ հաճելեացն զննեալ աստանաւր`
Զայս պատկեր բանի ընկալաք նախնի գահերէց
Առ ի սրբութեանցն մոտ սովիմբ հանդերձել,
Առանց որոյ եւ ոչ Տէրն փառաց
Զիւրսն առ մեզ հրաշագործեաց զաւրութիւնս,
Եթէ ոչ նախ լծակից խնդրեաց
Բարերարութեանն իւրոյ զհաւատսն մեր:
Ուստի եւ կեանս ընձեռել զաւրէ
Ինքնիշխան բաւականութեամբ` առընթեր գոլով Աստուծոյ,
Քանզի` Հաւատք քո կեցուցին զքեզ,
Աւրհնաբանեալն Աստուծոյ բերան վկայեաց:
Դ
Քանզի արդարեւ սեռն տեսութիւն,
Եւ կատարեալ իմաստութիւն,
Եւ առ Աստուած ընտանութիւն,
Եւ բարձրելոյն ծանաւթութիւն
Հաւատոց մասն երջանիկ եւ ընտրեալ անուն,
Որ յարաձգեալ մնայ անվթար եւ անփակելի`
Պատուակից գոլով սիրոյ եւ յուսոյ:
Զի եթէ փոքու սերմանի գոյի`
Հատի մանանխոյ չափոյ նուաստի հաւատք
Զլերանց մեծութիւն փոխէ զաւրեղապէս ի սիրտս ծովու,
Ապա յիրաւի ընկալաք զսոյն սկզբնաշաւիղ առաջնորդ կենաց`
Աներկմիտ պաշտաւն առ Աստուած,
Որ զապառնիսն եւ զծածկեալսն
Առանց երկբայութեան ի հոգւոյն աչս տեսանէ
Երրորդութեանն փառատրելի անուամբն պատուեալ հաւատք`
Ընդ սիրոյն դասեալ եւ յուսոյ:
Զի թէ եւ զերիսն հատուածս առանձնաւորականս
Ի մի եւ ի նոյն խորհուրդ դիտեսցես,
Յաւէտ մեծասցիս նոքաւք ի յԱստուած,
Քանզի թէ հաւատաս ի նա` եւ սիրես,
Որով եւ յուսաս աներեւութից պարգեւաց նորին:
Նմա փա~ռք յաւիտեանս:
Ամէն:

Մ.Խերանյան

Բան Ժ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Թե՛ զղջումն ուժգին և թե՛ մոլեգին մեղանչումը մեզ
Կորստյան են մատնում հավասարապես:
Թեպետև նրանք օտար եմ միմյանց և նմանությամբ իրարից տարբեր,
Բայց եթե քննենք յուրաքանչյուրի էությունը մենք,
Պիտի տեսնենք, որ նրանք երկուսն էլ մղում են մարդուն հուսահատության:
Զի կասկածում է մեկը Հզորի ձեռքի զորությանն,
Իսկ մյուսը չորքոտանի անասնի նման, անզգայաբար
Խզում է հույսի առասանն իսպառ:
Ուստի առաջնին միշտ փաղաքշելով՝ խնդում է սատանան,
Իսկ երկրորդով լիզելով արյունն, իբրև կերակուր՝
Պարարվում է նա դժոխորովայն գազանի նման:

Բ

Արդ, բազմահարված բրով ծեծվածի և մահվան ափը հասածի նման
Դույզն-ինչ շունչ դարձյալ և կենդանության ոգի առնելով՝
Պետք է զորանալ, կազդուրվել ու կանգնել, Հառնել կորստից անկենդանական,
Օգնություն առած Քրիստոսի ձեռքով, որ
գո՜ւթ է տածում բոլորի հանդեպ.
Նաև երկնավոր բարերար Հորից ձեռք բերեմ պտուղ փրկության և բժշկության
Ինձ՝ մեղավորիս և ախտավորիս.
Եվ սկսելով ողբերգությունն այս աղերսանքների,
Ես հավատքի շենքը պիտի կառուցեմ:
Զի ոմն նախնիներից հավատքով զինված՝
Փոխադրվեց իսկույն երկնային կյանքն անմահական.
Ապաշխարության դեղն ընդունելով, զղջման միջոցով՝
Նա անկեղծության գրավականը ժառանգեց այստեղ,
Առավել քան նրանք, որոնց նրա հետ առաքյալն է հիշատակում28Եբր. ԺԱ. 36.
Որոնք երկրի վրա մրցման հանդեսներ կատարելով,
Ապագա երկնավոր պարգևների հույսով՝ հավատացին
Ու փարթամացան անտեսանելի ճոխություններով:
Արդ, հի՛շենք այստեղ Տիրոջ պաշտելի խոսքը խրախուսիչ,
Թե՝ «Ամենայն ինչ հնարավոր է նրան, ով հավատում է»:
Եթե ընտրյալների աստվածահաճո բարեմասնությանց չափն այստեղ քննենք.
Հավատքը պիտի գտնենք գերազանց, ամեն ինչից վեր,
Քանզի նրանով կարող են մտնել սուրբ խորանից ներս:
Առանց հավատքի փառաց Տերն անգամ
Չհաճեց ցույց տալ իր հրաշագործ զորությունը
մեզ, Այլ նախ և առաջ իբրև լծակից իր բարերարությանը,
Մեր հավատքը նա պահանջեց մեզնից:
Նա՛ է մոտեցնում մարդուն Աստուծո,
Կյանք ընձեռելով մեզ իր ինքնիշխան ընդունակությամբ,
Զի օրհնաբանված Աստուծո բերանն էր, որ վկայեց,
Թե՝ «Հավատքը քո փրկեց քեզ»:
Քանզի արդարև հստակ տեսողությունը, կատարյալ իմաստությունը,
Մտերմությունն Աստուծո հետ և բարձրյալին ծանոթ լինելը
Հավատքի մասն են – մի երջանիկ և ընտրյա՜լ բառ,
Որ հարատևելով մնում է անվթար և անպարփակ,
Պատվակից լինելով սիրո և հույսի:
Զի մանանեխի ամենափոքրիկ հատիկի չափով հավատքը եթե
Կարող է ծովի խորքը փոխադրել մեծամեծ լեռներ,
Ապա ճիշտ է, որ կյանքի առաջնորդն այս նախաշավիղ՝
Հավատն ընդունեցինք որպես աներկմիտ աստվածապաշտություն:
Սիրո և հույսի դասակից և Երրորդության փառատրելի անվամբ պատվված
Այդ հավատքն է, որ հոգու աչքերով աներկբայորեն
Տեսնում է ծածուկները բոլոր և ապագան:
Քանզի այս երեք առանձին մասերն եթե միասին և նույն խորհուրդով դիտես,
Նրանց շնորհիվ,
Աստուծով պիտի հավետ ճոխանաս:
Քանզի եթե հավատաս նրան, կսիրես նաև,
Որով և կհուսաս նրա աներևույթ պարգևներին:
Նրան փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:

Վ.Գևորգյան

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Թե՛ զղջումն ուժգին, թե՛ մեղանչումը անսանձ, մոլագար,
Կորստաբեր են հավասարապես. 
Թեպետև դրանք օտարածին են 
Ու երևույթով իրարից տարբեր, 
Բայց ըստ էության զուգադրելիս 
Կնկատենք, որ երկուսն էլ մարդուն 
Մղում, հասցնում են նույն վհատության, 
Քանի որ մեկը թերհավատում է հզորի ձեռքին՝ 
Համարելով այն ապիկար, անզոր,
Իսկ մյուսն, անբան ու չորքոտանի 
Անասունի պես անզգայացած, 
Իսպառ կտրում է առասանն հույսի. 
Ուստի առաջնից փաղաքշվելով՝ 
Չարախնդում է, հրճվում սատանան, 
Իսկ երկրորդով, միշտ լիզելով արյունն իբրև կերակուր,
Պարարտանում է դժոխորովայն մի գազանի պես:

Բ
Արդ, ինչպես մեկը, որ բազմահարված հեծանով ծեծված՝
Հասել է մինչև ափունքը մահու,
Դարձյալ փոքր-ինչ շունչ ու կենդանության
Ոգի առնելով՝ պետք է զորանալ,
Կազդուրվել նորից ու ելնել ոտքի,
Հառնել կորստից անկենդանական
Օժանդակությամբ Հիսուսի աջի,
Որ բարեգութ է բոլորի հանդեպ.
Ձեռք բերելով և երկնավոր հորից
Բազմախտավորիս, մեռյալիս համար
Բժշկության ու փրկության պտուղ՝
Սկզբնավորմամբ այս աղերսական ողբամատյանի
Ես հավատքի շենք պիտի կառուցեմ:
Քանի որ մեկը նախահայրերից 
Սրանով զինված, իսկապես, իսկույն 
Անցավ երկնային կյանքն անմահական. 
Ապաշխարության դեղն ընդունելով՝ 
Զղջման միջոցով նա անեղծության 
Գրավականն իր ժառանգեց այստեղ, ՛
Նույնիսկ ավելի, քան նրանք, որոնց 
Հիշատակում է առաքյալն իր հետ, 
Թեպետև սրանք ապագայի ու 
Երկնավոր հույսի հավատով լցված՝ 
Երկրում հանձն առան ճգնակեցական ամեն փորձություն 
Ու փարթամացան անտես անպատում ամեն ճոխությամբ:
Եթե հիշենք և սրա հետ տիրոջ 
Խրախուսական խոսքը պաշտելի՝
«Ով հավատում է, հնարավոր է նրան ամեն բան», 
Ապա ընտրագույն աստվածահաճո 
Բարեմասնությանց չափն ու արժեքը որոշելիս՝ միշտ 
Հավատը պիտի գտնենք ամենից բարձր ու գերազանց,
Քանզի նրանով կարելի է լոկ 
Մերձենալ բոլոր սրբություններին:
Առանց հավատի փառքի տերն անգամ 
Չհաճեց ցույց տալ իր հրաշագործ զորությունը մեզ,
Այլ նախ և առաջ, որպես լծորդ իր բարերարության, 
Մեզնից անսասան հավատ պահանջեց: 
Լինելով տիրոջն առընթեր՝ սա և զորություն ունի
Ինքնիշխանորեն կյանք ընձեռելու,
Ինչպես վկայեց հենց օրհնաբանյալ բերանն Աստծո, 
Թե՝ «Քո հավատը միայն քեզ փրկեց»:
Քանզի, արդարև, տեսությունն հստակ,
Իմաստությունը կատարելագույն,
Մտերմությունը երկնավորի հետ, 
Ճանաչումն Աստծո՝ մասն են հավատքի,
Այդ երջանիկ ու ընտիր անվան, որ
Հարաձգվելով՝ մնում է հավետ անեղծ, անխափան՝
Որպես պատվակից սիրո և հույսի:
Իսկապես, եթե մանանեխի մի 
Փոքրիկ, աննշան սերմնահատի չափ
Հավատն անվրեպ կարող է ծովի
Խորքը փոխադրել մեծամեծ լեռներ,
Ապա իզուր չենք ընդունել մենք այն
Որպես ուղեցույց առաջնորդ կյանքի,
Աստծո աներկմիտ երկրպագության.
Նա է աներկբա՝ հոգու աչքերով
Տեսնում ապագան, ամեն ծածկություն,
Մեծարգված անվամբ փառատրելի սուրբ Երրորդության՝ 
Որպես դասակից սիրո և հույսի:
Եթե առանձին երեք մասերն այս
Դիտես միևնույն խորհրդով, ապա 
Նրանց շնորհիվ Աստծով պիտի հավետ ճոխանաս. 
Քանի որ եթե հավատաս նրան, նաև կսիրես,
Որով կհուսաս և աներևույթ իր պարգևներին.
Եվ նրան փա՜ռք միշտ, հավիտյանս, ամեն: