Երևանում լույս է տեսել Վարուժ Ներսեսեանի «Խեթերե՞ն թե հին Հայերեն» գիրքը, որը կարծես թե շարունակությունն է արդեն լույս տեսած սփյուռքահայ հայագետներ Մարտիրոս Գավուքչյանի և Հովիկ Ներսիսյանի հայագիտական ուսումնասիրությունների, որոնք հայաշունչ են և խիստ տարբերվում են հայագիտական համարվող (հիմնականում հակահայկական) բազմաթիվ գրքերի ծովում:
Կցանկանայի մեջբերել գրքի 2-րդ էջում հավանաբար խմբագրի կողմից գրված փոքրիկ անոտացիան. «Ամերիկահայ հայագետ Վարուժ Ներսեսեանի ուսումնասիրությունները վերաբերում են հնագույն ժողովուրդներից մեկը համարվող՝ Խեթերի սեպագիր արձանագրությունների ընթերցման հարցերին: Հեղինակը ուսումնասիրելով արդեն կարդացված
համարվող բազմաթիվ արձանագրություններ, պարզում է, որ դրանք գրված են հայերեն լեզվով և հայերեն մտածող մարդկանց կողմից: Միևնույն ժամանակ հեղինակը քննարկելով ընթերցված արձանագրությունները, քայլ առ քայլ ցույց է տալիս, թե ինչպես են կեղծվել այդ արձանագրությունները, որպեսզի չկարդացվեն հայերեն բառեր:»
Պարզվում է, որ արձանագրությունները, որոնց ուսումնասիրել և վերծանել է հեղինակը և որոնք վաղուց արդեն վերծանվել և խեթերեն են հայտարարվել ջհուդ պատմաբանների կողմից (այս բնագավառի գրեթե բոլոր մասնագետները ջհուդ են), գրված են հայերեն լեզվով և որ ամենակարևորն է կեղծված են միտումնավոր, որպեսզի չհնչվի հայերեն բառեր: Արդյունքում առաջացել է մի կեղծ լեզու (խեթերեն) ու անհայտ մի ժողովուրդ:
Կարծես թե նույն ձեռագիրն է, երբ սովետական Հայաստանում մեկը մյուսի հետևից սկսվեցին հայտնաբերվել հնագույն պետականության հետքեր, պատմության այդ մեծագույն կեղծարարները կարողացան ստեղծել նույնանման կեղծ պետություն Ուրարտու անվամբ իր կեղծ լեզվով և նույնիսկ Հայ գիտնականները սկսեցին գրքեր գրել, թե ինչպես են Հայերը Եվրոպայից ինտեգրվել Հայաստան (հիմա Հայերը հակառակն են անում) և անգթորեն ոչնչացնելով Ուրարտացիներին (որոնք էլ ըստ թուրքերի, իրենց՝ թուրքերի նախահայրերն են), ստեղծեցին Հայկական պետություն 7-րդ դարում մ.թ.ա.:
Վերջին տարիների փորձը ցույց է տալիս, որ հայերի կողմից հայտնաբերված կամ հասկացված բազմաթիվ պատմական փաստեր վաղուց հայտնի են եղել պատմության նշված կեղծարարներին, սակայն դրանք խնամքով թաքցվել են կամ կեղծվել: Նմանատիպ հարցերից է նաև Խեթական պետության կամ խեթերի լեզվի հարցը, որը Վարուժ Ներսեսեանի ուսումնասիրություններից պարզվում է, որ նույնպես կեղծ տերմիններ են և ցավոք այդ կեղծիքը ստեղծվել է ոչ թե անգիտությունից կամ փաստերի բացակայությունից, այլ միտումնավոր ու նպատակային:
Ցավոք մինչև այժմ սեպագրերի հայ մասնագետներ կարծես թե չեն եղել, նույնիսկ ուրարտական կոչվող սեպագիր արձանագրությունները վերծանվել են վրացի կոչվող հայատյաց ջհուդի կողմից (մելիքիշվիլի) և քննարկվող գրքի հեղինակը կարծես թե առաջին Հայ մասնագետներից մեկն է, որ սկսել է լրջորեն զբաղվել սեպագիր արձանագրությունների ընթերցմամբ: Բարեբախտաբար գրքում հեղինակի բազմաթիվ դատողություններ ու եզրակացություններ խեթերեն, Հուրիերեն, ուրարտերեն և շումերերեն կոչվող սեպագիր արձանագրությունների մասին թույլ են տալիս հուսալու, որ մենք շուտով ականատեսը կլինենք հեղինակի նոր հայտնագործությունների:
Գիրքը սկսվում է նախաբանով, որտեղ հեղինակը մեջբերում է Հայաստանի պատմության ակադեմիայի կարծիքը խեթերի մասին, որը արտահայտված է «Հայ ժողովրդի պատմության» ակադեմիական հրատարակության առաջին հատորի 149 էջում: Որպեսզի հասկանալի լինի թե ինչի մասին է խոսքը, պետք է ասել, որ նույնիսկ այսօր Ուրարտուի մասին, գիտության այդ «կաճառում» միայն առանձին հազվագյուտ գիտնականներն են մտածում Հայաստան –Ուրարտու նույնության մասին, իսկ մեծամասամբ համոզված են և նույնիսկ պատրաստ են կրծքով պաշտպանելու իրենց Ուրարտու-Հայաստան անհամատեղելության «սուրբ» տեսակետը: Բացի այդ մեր այս գիտնականները կարծես թե չեն էլ պատկերացնում նախաքրիստոնեական Հայաստանի կրոնի, լեզվի և ընդհանրապես մշակույթի մասին: Որպես ասածիս ապացույց, ահավասիկ գիտությունների ակադեմիայի արևելագիտության ինստիտուտի արևելքի բաժնի վարիչ Ալեքսան Հակոբյանի կարծիքը հայ ժողովրդի կազմավորման մասին.
«Կարծում եմ, որ հայ ժողովրդի պատմության ամենակարեւոր իրադարձությունը գրերի գյուտն է: Մի կողմ եմ դնում նույնպես շատ կարեւոր մի շարք այլ իրադարձություններ` մոտավորապես մ.թ. ա. 7-րդ դարում հայ ժողովրդի կազմավորումը` համախմբման ճանապարհով, մի քանի պետականությունների ստեղծումը: Այդ բոլորի կողքին, այնուամենայնիվ, գրերի գյուտն ամենակարեւորն է, որովհետեւ դա նախանշեց մի լրիվ նոր փուլ հայ ժողովրդի կյանքում: Մինչ այդ անցումը հեթանոսությունից քրիստոնեության, իհարկե, կատարվել էր, եւ քրիստոնեության ընդունումը եւս ես կհամարեի կարեւորագույն փաստերից մեկը, բայց միեւնույն է, գրերի գյուտը ավելի բարձր կդնեի, թեպետ քրիստոնեության ընդունումը շատ կարեւոր էր, այսպես ասած, քաղաքակիրթ ազգի ձեւավորման համար: Այսինքն` այն ազգի, որը մենք ունենք մինչեւ այժմ: Բայց մինչ այդ, լինելով զրադաշտականության կրող, հայ ժողովուրդը գիր չուներ:»
Պարզվում է, որ գրիգոր խավարիչը այնպես մանրամասնորեն կարողացավ ոչնչացնել Հայ ժողովրդի բնական հավատքը, որ նույնիսկ ակադեմիական գիտնականները չգիտեն թե ինչ կրոն էր Հայաստանում քրիստոնեությունից առաջ:
Իսկ Հայ ակադեմիական մտքի «փայլատակումները խեթերի մասին կարող եք կարդալ քննարկվող գրքի նախաբանում:»
Իսկ ովքե՞ր են խեթերը և ի՞նչ ճակատագիր ունեցան նրանք ժամանակակից պատմության մեջ:
Եթե նույնիսկ Հայկական Լեռնաշխարհի կենտրոնում հայտնաբերված հայկականի հետ նոյնական մշակույթային ժառանգություն ունեցող Արարատյան հզոր պետական կազմավորմանը ջհուդ կեղծարարները կարողացան հայտարարել ոչ հայկական, ապա ի՞նչ դժվարություն կարող էր ունենալ Հայկական լեռնաշխարհի արևմտյան ծայրամասում տեղադրված Խեթերի պետություն կոչվածը:
Այս դեպքում իհարկե զեղծարարները մի փոքր դժվարություն ունեցան, բանն նրանում էր, որ այս բնագավառի առաջին հետազոտողը պատահաբար ազգությամբ գերմանացի Պիտեր Ենսենն էր, որն էլ տաղանդավոր գիտնական էր և մանրամասն ուսումնասիրելով Խեթերենի լեզուն, թարսի պես հայտարարեց, որ այդ լեզուն նույնական է Հայկական լեզվի հետ (Peter Jensen 1861-1936):
Բավականին երկար ժամանակ պահանջվեց, որպեսզի ջհուդ զեղծարարները կարողացան «ուղղել» Ենսենի «սխալը», հայտարարելով, որ նույնիսկ ամենաարհեստավարժ մասնագետը կարող է սխալվել: Բնականաբար անհրաժեշտ էր դա ապացուցել, այսինքն խեթական արձանագրությունները կարդալ ոչ հայերեն, ստեղծելով մեռած ու արհեստական լեզու:
Գործնթացը սկսեց այդ ժամանակների առաջատար չեխական ջհուդ պատմաբան ու ասորագետ Հրոզնին, որը կարդաց առաջին խեթերեն կոչվող արձանագրություններից մեկը: Որպեսզի ընթերցողի համար պարզ լինի զեղծարարության աստիճանը և լկտիությունը, մեջբերենք քննարկվող գրքից արձանագրության վերծանման նկարագրության որոշ հատվածներ, սեպագիր արձանագրության տառադարձությունը հետևյալն է.
Nu ninda-an ezzatteni vadar-ma ekutteni
Լինելով ասորերենի մասնագետ, Հրոզնին գիտեր շումերերենի ninda գաղափարագիրը, որը նշանակում է «հաց», և ահա թե ինչ է մտածում այս «հանճարեղ պատմաբանը», եթե մի նախադասության մեջ կա «հաց» բառը, ուրեմն պետք է լինի նաև ուտել բառը, իսկ եթե հաց են ուտում ուրեմն պետք է և ջուր խմեն, կարճ ասած նշված նախադասությունը Հրոզնին կարդում է.
ՀԻՄԱ ԴՈՒ ՀԱՑ ԵՍ ՈՒՏԻՒՄ, ՀԵՏՈ ՋՈՒՐ ԵՍ ԽՄՈՒՄ
Վերծանումը այնքան «հանճարեղ» էր, որ հիացնում է բոլոր ջհուդ պատմաբաններին, որոնք միանշանակ ընդունում և հաստատում են տվյալ վերծանումը:
Հիմա դուք հարգելի ընթերցող, պատկերացրեք այդ սեպագիր արձանագրության հեղինակներին, որոնք բան ու գործ թողած, օրերով զբաղվում են նման հիմար արտահայտություններ տեղադրելով կավե սալիկների կամ ժայռերի վրա, չնայած որ ղեկավարում էին մի հսկա ու հզոր կայսրություն:
Ահա թե ինչ է գրում այս վերծանության մասին Վարուժ Ներսեսեանը. «Ամենայն վստահությամբ կարելի է ասել, որ Հրոզնին ճշգրտորեն կարողացել է կարդալ այս նախադասությունը, բայց քանի որ որոշված է եղել թույլ չտալ խեթերենի իրականությունը պարզվի, ուստի գործ է դրել ամեն հնարք փոխելու նախադասության տեսքը:» (էջ 170)
Մի այլ արձանագրության վերծանման ժամանակ (էջ 87) հեղինակը ցույց է տալիս, որ խեթերեն սեպագիր արձանագրության մեջ «հաց » բառը գրվում և կարդացվում է.
Haš =hats=հաց և ունի իր առանձին սեպագիր նշանը:
Համոզիչ է նաև Վարուժ Ներսեսեանի ԽԵԹ բառի ստուգաբանությունը, հեղինակը ապացուցում է, որ խեթ-հեթ-հաթ բառերը ծագել են հայ բառից, իսկ հաթի երկիրը=հայի երկիր: (էջ 39)
Գրքում հեղինակը վերծանում ու կարդում է բազմաթիվ հայտնի և անհայտ խեթերեն կոչվող սեպագիր արձանագրություններ, որոնք բացառապես հայերեն են և որոնք «կարդացվել » են այլ մասնագետների կողմից, միևնույն ժամանակ ցույց տալով թե ինչպես էր կեղծվում այդ արձանագրությունները, ուր թագավորը դառնում է լաբարնա, հաթուսիլը (հայի կամ աստծո սերունդ) – հաթուսիլիս:
Պարզվում է, որ զեղծարարները չեն խորշում և ոչ մի մեթոդից, օրինակ Edgar Sturtevant-ը, որը հայտնի է որպես հնդեվրոպական լեզունների մասնագետ, օգտվել է ամենապարզ ու անմեղ մեթոդից, որպեսզի հնարավոր լինի կեղծել ակնհայտ հայերեն բառը, մեջբերում է ոչ թե սեպագիր օրիգինալ տեսքը, այլ արտագրված օրինակը, որտեղ տվյալ արտահայտության սեպագիր նշանը միտումնավոր սխալ է արտագրված (էջ 37), ըստ որում այս զեղծարարների համար կարևոր չէ, թե ինչ կկարդացվի, կարևորը առաջանա թյուրիմացություն ու կեղծիք:
Ուսումնասիրելով Հայկական Լեռնաշխարհի և մերձակա այլ տարածքներում հայտնաբերված սեպագիր արձանագրությունների լեզուն, մասնավորապես վերծանելով և հայերեն կարդալով լուվիերեն համարվող մի արձանագրություն, հեղինակը գալիս է վերջնական եզրակացության.
«Մեռած համարվող լուվիերէնով գրառված այս սեպագիր վերծանումն ու վերընթերցումը հայերենով, գալիս է ևս մեկ անգամ փաստելու, որ արևմտեան գիտական որոշակի շրջանակների կողմից թիւրիմացաբար կամ միտումնավոր շրջանառության մեջ դրված պնդումները, թե երորդ հազարամյակում՝ Հայկական լեռնաշխարհում բնակվել են ութ տարալեզու ցեղախմբեր, լոկ նպատակ ունեն հեռացնելու մարդկանց ընկալումն այն իրողությունից, որ վերոհիշեալ տարածքները բնակեցված են եղել ցեղակից, ազգակից նոյնալեզու բնակչիւթեամբ:» (էջ 60)
Այլ խոսքով ասած, նշված ժամանակներում Հայկական ամբողջ լեռնաշխարհը բնակեցված էր նույնալեզու բնակչությամբ, որոնք բոլորը խոսել ու գրել են միայն ՀԱՅԵՐԵՆ:
Ականջդ կանչի Ստրաբոն, եթե չեմ սխալվում նա էլ էր ասում, որ I-II դդ մ.թ.ա. ամբողջ Հայկական Լեռնաշխհարհի բնակչությունը խոսում էր բացառապես Հայերեն:
Իսկ ու՞մ կողմից ներդրվեց գրության սեպսգիր համակարգը, այս մասին պատմության նշված ջհուդ զեղծարարները պնդում են, որ դրանք ներդրվել են սեմական ցեղախմբերի կողմից, որոնք ներխուժել են հարավային միջագետք երեք հազար թվականին մ.թ.ա.: Այս հարցի մասին իր հետաքրքիր կարծիքն ունի Վարուժ Ներսեսեանը. «… Հարցը նրանում է, որ եթե սեմական ժողովուրդը ճանաչված են որպէս սեպագիր համակարգի հորինողները, ապա ինչո՞ւ իրենց նախահայրենիքում բարձր քաղաքակրթութեան ոչ մի հետքեր չի մնացել, և հանկարծ գիր հորինելու տաղանդը մէջներում արթնանում է, այն էլ նոր տարածքներ յաղթահարելուց յետո: Ավելին դեռ, ոչ ոք չի խոսում այն մասին թե՝ որտե՞ղ և ո՞ր ժամանակաշրջանում դա տեղի ունեցաւ:»
Գիրքը ունի նաև ամփոփում անգլերեն և ռուսերեն լեզուներով, որի վերջում հեղինակը հանգում է վերջնական եզրակացության.
«Գրքում բերված խեթական կոչվող սեպագիր արձանագրությունների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ դրանք գրված են հայերեն լեզվով և հայերեն մտածող մարդկանց կողմից:»
Գիրքը կարդացվում է մեծ հետաքրքրությամբ, այն պարունակում է բազմաթիվ հնագույն և հանրահայտ (չբացատրվող ) բառերի ստուգաբանություններ և խիստ կարևոր է հատկապես խեթագիտությամբ զբաղվողների համար:
Երևանի իմ մի բարեկամի տեղեկատվությամբ գիրքը կարելի է ձեռք բերել Երևանի գրախանութներում: Գրքի վերջում կա հետևյալ հայտարարությունը.
«Հարգելի ընթերցող, գրքի մասին ձեր կարծիքները, դիտողությունները կամ հարցերը կարող եք ուղարկել hattianaria@gmail.com հասցեով, հեղինակը սիրով կպատասխանի Ձեզ:»
Պատրաստվում է տպագրության հեղինակի «Հուրիերէ՞ն թե հին Հայերէն» նոր աշխատությունը, որի տպագրության համար անհրաժեշտ է հովանավոր կամ մասնակի օգնություն:
See also "Hittite inscription require the Armenian language to be understood" Peter Jensen, Marburg professor of Assyriology
