ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, առ ամենայն բան յամենայնի ուղիղ ես, Աստուած,
Իրաւամբք դատիս, արդարութեամբ կշռես,
Ճշմարտութեամբ չափես, աւրհնութեամբ հետեւիս,
Բարւոք ընթանաս, ստուգութիւն սիրես,
Յստակութիւն կամիս, լուսաւորութիւն համբուրես,
Փորձիւ յանդիմանես, երկայնմտութեամբ քննես,
Ոչ ունիս նենգութիւն եւ ոչ գոռոզութիւն,
Այլ ամենեւին հեզութիւն, հանդարտութիւն եւ ողորմութիւն:
Բ
Արդարացար վերին իմաստութիւն անայլայլական Հաւրդ հանճարոյ`
Կրկին վկայեալ անզեղջ գովեստիւ յորդեգրեցելոցն շնորհաւք,
Ըստ բանին սրբութեան, որ Աւետարանաւն կենաց ի քէն ընկալաք,
Որ ոչ ի կոծելն ողբացի եւ ոչ ի փողելն կաքաւեցի:
Ասացեր անաւրինիս, թէ` Մի անաւրինիր,
Եւ ես ի նոյն չարիս պնդեցայ,
Մեղաւորիս, թէ` Մի ամբառնար եղջիւր ի բարձունս,
Եւ ես զընդդէմսն քեզ գործեցի
Եւ ոչ զգացի երբէք զառածեալս,
Թէ ի ձեռին քո են եղջիւրք արքայութեան հպարտից ամբարձելոց
Խոնարհեցուցանել եւ բարձրացուցանել,
Ըստ Ամբակումայ, Դաւթի եւ Զաքարիայ:
Աւրհնութիւն ինձ կամեցար, ողորմած,
Եւ ես` անիծեալս մեծ տարագրութեամբ,
Խոտորեցայ յարժանին ինձ մասն,
Սիրեցի բարկութիւն եւ ոչ բարութիւն,
Շաւշափեցի, ըստ Գրոյն, զխաւար եւ ոչ զլոյս,
Կենդանի ձայնիդ քո, գթած, ապառումս պատասխանեցի:
Զորդնն անմահ ասացեր բանիւ Եսայեայ,
Եւ զհուրն` անշէջ, եւ զկշտամբութիւնն` անվախճան,
Եւ զտեղին` յաւիտենից, եւ զաւրինակ նմին` սոսկալի,
Եւ ես ոչ իմացայ, ըստ սաղմոսողին, եւ ոչ մտառեցի,
Այլ ի մռայլ մտաւորական կուրութեան գնացի:
Գ
Ցուցեր մարգարէիւն, թէ` Զաւրհնութիւն ստասցի, որ զաւրէնս դնէ,
Եւ ես համառաւտել զնոյն փութացայ:
Արձան հոգեւոր վիմի գրեալ մատամբ քո, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
ԶԴաւիթ իւրովքն բանիւք կանգնեցեր`
Ասելովն ինքեան ընտրութեամբ առ սոյն,
Թէ` Պահեցի զաւրէնս քո յամենայն ժամ, յաւիտեան,
Անդրադարձութեամբ բանին միջնորդեալ զկրկին հաստատութիւնն,
Թէ` Եւ յաւիտեանս յաւիտենից,
Ընդ որս եւ զսորին նմանիս պարծանաց առ իմս խրախոյս,-
Եւ ոչ զկծեցայ:
Ճեպեցայ ի տաւնս Բահաղու եւ ոչ Աստուծոյ,
Ի յերկուս հետս երկմտութեան կրկին կաղացի`
Կասեալ ի բարեաց, ըստ երգիծանելոյն Հեղիու:
Ունիմ զՄովսէս իւրովքն աւրինաւք, եկեալ ի մեռելոց,
Եւ զտառս մարգարէիցն` գրեալ ի յոգի,
Եւ զմատեանս առաքելոցն` ընդ մտացս մատն յեռեալ,
Եւ զտէրդ հասարակաց` կտակաւն աւետեաց,
Յարուցեալ ի թաղմանէ անթիւ ննջեցելովք,-
Եւ անհաւատագոյն, քան զհնգեսին եղբայրակցութիւնս այնր մեծատան,
Որ է առակ իմն յարմարական`
Նմանեալ զգայականացն մասանց անողորմիցն յղփացելոց,
Մնացի իբրեւ զսալ դարբնաց` անընդոստ,
Յամառեալ, քարացեալ սրտիւ,
Որպէս աւրինակն է Բելիարայ,-
Եւ ոչ ապաշխարեցի:
Դ
Այլ ազդեա վերստին առ սոյն կերպարան լքեալ կրկին ողորմութիւն,
Բարի, ահաւոր, մարդասէր, խնամակալ,
Կենդանի, սուրբ, լուսաւոր եւ անվախճան թագաւոր,
Զաւրութեամբ պանծալի խաչիդ խորհրդոյ
Ի կարծրացեալս մեղաւք անբեր անդաստան`
Երիկամանցս յիմարութեան եւ անպտուղ սրտիս լքութեան,
Զի առեալ նպաստ աւժանդակութեան ի գթութենէ կամաց ամենակալիդ`
Որոտասցէ, բղխեսցէ հոգիս` ընծայեալ աչաց վշտագնեցելոյս
Վտակս արտասուաց արբուցանողաց,
Ինձ` ի փրկութիւն եւ ի մաքրութիւն,
Եւ քեզ` ի հաճութիւն ընդունելութեան,
Ամենապարգեւ տէրդ բոլորից, փառաւորեալդ յաւիտենից:
Ամէն:   up

Բան ԿԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ամեն ինչում բացարձակապես ուղիղ ես, Աստվա՛ծ,
Իրավունքով դատում ես և արդարությամբ կշռում,
Ճշմարտությամբ չափում ես և օրհնությամբ հետևում,
Ընթանում ես ուղիղ և ստուգություն ես սիրում,
Հստակություն ես կամենում դու և լուսավորություն համբուրում,
Փորձելով հանդիմանում ես, երկայնամտությամբ քննում:
Չունես նենգություն և ոչ էլ գոռոզություն,
Այլ հեզություն համակ, հանդարտություն և ողորմություն:

Բ

Արդարացար, ո՜վ անայլայլ, վերին իմաստություն հանճարեղ քո Հոր,
Ինչպես որ անզիղջ գովեստով վկայեցին շնորհովդ քեզ որդեգրվածները,
Քո՝ մեզ պարգեած Ավետարանի այն սուրբ խոսքի համաձայն, թե՝
«Չողբացի ես, երբ կոծեցին, ոչ էլ կաքավեցի, երբ փող հնչեցրին»171Մատթ. ԺԱ. 16-17:
Մի՛ անօրինիր, ասացիր անօրենիս,
Բայց ես ամրացա նույն չարությունների մեջ.
Մի բարձրացնիր եղջյուրդ դեպի վեր, մեղավորիս ասացիր,
Եվ ես քեզ հակառակ գործեցի.
Չզգացի խոտորյալս երբեք, թե քո ձեռքումն են
Բարձրամիտ հպարտների եղջյուրներն արքայական
Խոնարհեցնել կամ բարձրացնել, ըստ Ամբակումի, Դավթի և Զաքարիայի.
Դու ինձ օրհնություն կամեցար, ողորմա՛ծ,
Իսկ ես անիծյալս՝ մեծ տարագրությամբ խոտորվեցի դեպի ինձ արժանին:
Սիրեցի բարկություն և ո՛չ բարություն.
Շոշափեցի խավարն ու ոչ թե լույսը.
Կենդանի ձայնիդ, գթա՜ծ, անզգամորեն պատասխանեցի.
«Որդն անմահ է» և «Կրակն անշեջ»172Եսայի ԿԶ. 24,
Կշտամբանքն անվերջ, տեղը հավերժական, և օրինակը սոսկալի է, - ասացիր խոսքով Եսայու,
Եվ ես չիմացա, ըստ սաղմոսողի, ու չըմբռնեցի,
Այլ ընթացա մտավոր մռայլ կուրության մեջ:
Դու մարգարեի խոսքով ցույց տվիր,
Թե՝ օրհնություն կստանա նա, ով օրենք է դնում, Եվ ես փութացի այդ համառոտել:
Դավթին իր խոսքերով, Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Հոգևոր վեմի վրա քո մատով արձանագրված՝
Կանգնեցիր որպես հիշատակարան, ինչպես որ նաև ինքն է վկայում,
Թե՝ «Ես պահեցի քո օրենքները ամեն ժամանակ, հավիտյան».
Այդ միևնույնը հաստատում է նա երկրորդ անգամ՝
Վերջին բառի անդրադարձությամբ
«Եվ հավիտյանս հավիտենից».
Որոնց հետ և այլ պանծալի խոսքեր խրախուսեցին ինձ,
Բայց ես անզգա՝ աճապարեցի տոնին Բահաղու և ո՛չ Աստուծո,
Եվ երկմտությամբ զույգ ճամփաների վրա կաղացի,
Ձեռք վերցնելով բարի գործերից, ինչպես ծաղրելով ասում է Եղիան:
Ունեմ Մովսեսին իր օրենքներով՝ մեռելների աշխարհից եկած,
Նաև գրքերը մարգարեների՝ հոգուս մեջ գրված,
Եվ մատյանները առաքյալների, շարված իմ մտքի մատների վրա,
Եվ Տիրոջդ՝ բոլորովին հավասարապես՝ ավետյաց կտակով173Ավետարանով,
Թաղվելուց հետ հարություն առած՝ անթիվ-ան- համար ննջեցյալներով:
Բայց ես ավելի՛ անհավատ, քան այն մեծատան եղբայրները հինգ174Ղուկ. ԺԶ. 28,
Որոնք մի տեսակ իսկապես հարմար օրինակներ են
Ողորմելի հղփացածների զգայարանքներին,-
Դարբնի սալի պես մնացի անոստ իմ անչափ համառ քարացած սրտով.
Բելիարի նման և չապաշխարեցի:

Գ

Բայց դու վերստին շնորհի՛ր քո ողորմությունը լքվածիս,
Ո՜վ բարի, ահավոր, մարդասեր, խնամակալ,
Կենդանի, սուրբ, լուսավոր և անվախճան թագավոր,
Պանծալի խաչիդ խորհրդի ազդելով
Հիմար երիկամներիս և հուսալքված անպտուղ սրտիս
Մեղքերով կորդացած անբերրի անդաստանիս վրա,
Որպեսզի հզոր ամենակալիդ գթառատ կամքի օժանդակությամբ
Որոտա հոգիս, և վշտագնածիս աչքերից հորդեն,
Վազեն ոռոգող արտասուքների վարար վտակներ,
Եվ ինձ մեղքերից մաքրելով՝ փրկեն,
Քեզ մոտ հաճելի և ընդունելի լինելու համար,
Ամենապարգև Տե՜րդ բոլորի, փառավորյալդ հավիտյան. ամեն:

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Ամենքի հանդեպ ու ամեն ինչում
Ըստ ամենայնի ուղիղ ես, Աստվա՜ծ,
Դատում ես իրավ, կշռում ես արդար,
Ճշտորեն չափում, նայում ես գթով,
Ընթանում՝ շիտակ, սիրում՝ անաչառ,
Համբուրում ես լույս և կամենում ես
անապակություն,
Փորձով նախատում և քննում ես միշտ
բարեմտությամբ.
Չունես նենգություն ու գոռոզություն.
Համակ հեզություն, հանդարտություն ու
գթություն ես դու։

Բ

Իրավ էիր, ո՜վ վերին անայլայլ
Իմաստությունդ հորդ հանճարի,
Վկայված կրկին՝ շնորհովդ քեզ
Որդեգիրների անզիղջ գովեստով,
Քանզի, արդարև, ըստ այն սուրբ խոսքի,
Որ ընդունեցինք ավետարանով քո կենսապարգև,
«Ո՛չ ողբացի ես կոծողների հետ,
Ո՛չ պարերգեցի փողեր հնչելիս»։
Դու պատվիրեցիր անօրենիս, թե՝ մի՛ անօրինիր,
Բայց ես ամրացա նույն չարության մեջ,
Մեղավորիս՝ թե՝ մի՛ բարձրացրու եղջյուրներ ի վեր,
Իսկ ես գործեցի մեծիդ հակառակ,
Եվ խոտորյալս չզգացի երբեք,
Որ քո ձեռքում են թագավորական
Եղջյուրներն հոխորտ ամբարտավանի,
Որ բարձրացնողն ու խոնարհեցնողը քո կամքն է միայն,
Ըստ Ամբակումի, ինչպես և Դավթի ու Զաքարիայի:
Դու ինձ օրհնություն կամեցար, գթա՜ծ,
Բայց անիծյալս, խիստ խոտորվելով,
Ի վերջո գտա մասն ինձ արժանի.
Ոչ թե բարություն, բարիք սիրեցի, այլ դաժանություն.
Ըստ Գրքի խոսքի, լույսին անհաղորդ՝
Խարխափեցի միշտ թանձր խավարում.
Կենսատու, ձայնիդ անզգամորեն պատասխանեցի։
«Որդն անվախճան է, կրակը՝ անշեջ,
Կշտամբանքն՝ անվերջ, տեղն՝ հավերժական տեսարանն՝ ահեղ».
Ասացիր դու ինձ Եսայու խոսքով,
Բայց ես չիմացա, ըստ սաղմոսողի, ու չըմբռնեցի,
Ընթացա մտքի մռայլ կուրությամբ։
Դու մարգարեի միջոցով ի լուր ազդարարեցիր,
Թե օրհնություն նա կստանա միայն,
Ով հաստատում է ճշմարիտ օրենք,
Իսկ ես ջանացի լոկ այն աղճատել։
Դավիթին իր խոսքով, տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Հոգևոր վիմի վրա, քո մատով արձանագրված,
Կանգնեցրիր որպես հիշատակարան,
Ինչպես որ նաև ինքն է վկայում, ասելով այսպես՝
«Ես պահեցի քո օրենքն ամեն ժամ,
Հավիտյան», նույնը կրկնելով նորեն՝
Անդրադարձությամբ այս վերջին բառի՝
«Եվ հավիտենից հավիտյանս», ահա
Սրա հետ նաև ուրիշ պանծալի
Օրինակներ ինձ եղան խրախույս,
Բայց ես, անտարբեր, աճապարեցի
Տոնին Բահալի, ոչ թե Աստծո
Եվ երկմտությամբ, բարիքից կասված,
Զույգ ճամփաների վրա կաղացի,
Ինչպես հեգնանքով ասում է Եղիան։
Ունեմ Մովսեսին, իր օրենքներով,
Մահացածների աշխարհից եկած,
Մարգարեների գրքերը բոլոր՝ գրված հոգուս մհջ,
Եվ մատյանները առաքյալների,
Շարված իմ մտքի մատների վրա,
Տիրոջդ համայնի՝ հանդերձ կտակով իր ավետաբեր,
Թաղվելուց հետո հարություն առած ննջեցյալներով,–
Բայց ես, ավելի չար ու անհավատ,
Քան այն մեծատուն եղբայրները հինգ,
Որոնք ասես թե խորհրդանշում են
Զգայարաններն հղփացածների, անգութ, անողորմ.
Քարացած սրտիս համառությամբ միշտ
Դարբնի սալի պես եղա անզգա,
Բելիարի պես չապաշխարեցի։

Գ

Շնորհի՛ր կրկին ողորմությունդ լքվածիս անօգ.
Ահավոր, բարի, մարդասեր, գթած, խնամակալ, սուրբ,
Կենդանի, պայծառ, անմահ թագավո՜ր,
Ազդի՛ր պանծալի խաչիդ զորությամբ
Անզգայացած երիկամունքիս
Եվ հուսալքված անպտուղ սրտիս
Անդաստանների վրա ուժգնորեն,
Որպեսզի հզոր ամենակալիդ
Գթառատ կամքի օժանդակությամբ
Որոտա հոգիս ու վշտագնածիս աչքերով բխի
Արտասուքների վարար վտակներ
Եվ ոռոգելով՝ մաքրի, փրկի ինձ՝ քեզ ի հաճություն,
Ամենապարգև տե՜րդ բոլորի,
Փառավորյա՜լդ հավիտյանս, ամեն։