ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Այլ արդ, ընդէ՞ր ոչ ի վերագրեցեալն սաղմոս նախաճառական
Եւ յայլ մարգարէիցն մասն ինչ յաւդեցից:
Քանզի զի՞նչ վայելումն իցէ կերակրոյն,
Եթէ անզգայեալ ցաւովք ուտիցեմ,
Եւ կամ զո՞ր շահ սաղմոսն ունիցի,
Եթէ ոչ ի միտ առնուցում:
Քանզի նզովեմ զիս ինքն ի նոսին, եւ ոչ իմանամ,
Լուացեալ լինիմ, եւ ոչ պայծառանամ,
Արեւու ծագեալ, եւ ոչ լուսաւորիմ,
Մեղր ճաշակեմ, եւ ոչ քաղցրանամ,
Ռետնիւ լնանիմ, եւ ոչ բժշկիմ,
Միշտ կանխեմ ի նոյն, եւ դատարկ երեւիմ,
Հանապազ ձաղիմ, եւ ոչ երբէք խրատիմ,
Ողոքիմ դարձեալ, եւ ոչ զգաստանամ:
Բ
Արդարեւ, մեղք եւ անաւրէնութիւնք իմ յիս,
Եւ ես մաշիմ ի նոսին, ըստ մարգարէին,
Որ ի դիմաց պարտաւորացն բանի,
Եւ տէրունական առակին հին տկոցն եւ նոր գինւոյն:
Վասն զի, թէ` Սատակին անաւրէնք եւ մեղաւորք ի միասին,
Ըստ Եսայեայ ձայնին,
Ապա եւ ինձ` դժնէիս նոյն բաժին հանդերձեալ պահի:
Քանզի ասեմ զսաղմոսն, թէ` Հատուցանէ այնոցիկ,
Որ առաւել առնեն զամբարտաւանութիւն,
Եւ կցորդեմ սմին զընթերցուածն,
Թէ` Աւր տեառն ի վերայ հպարտից եւ ամբարտաւանից:
Ասեմ, թէ` Աւտար եղեն մեղաւորք ի մաւրէ,-
Եւ որ ինչ կարգ սորին ցուցանէ,
Յարեմ առ սմին, թէ` Կործանեսցին անաւրէնք երկրի,
Եւ` Ամբարիշտն բարձցի յերկրէ,
Եւ` Անիրաւք մերժեսցին ի նմանէ:
Գ
Ողբք ինձ կարդացէք առ ձայնն,
Թէ` Զոր աւրինակ վառի եղէգն ի կայծականց հրոյ,
Այնպէս այրեսցին մեղաւորք ի բորբոքեալ բոցոյն:
Լացէք առ սաղմոսն,
Թէ` Արկցես ի վերայ նոցա կայծակունս հրոյ:
Աշխարհս պատմեցէք ի բանս աստուածեան վճռին`
Մարգարէիւն ազդեցեալ`
Թէ ոչ կամիցիք լսել ինձ, սուր կերիցէ զձեզ:
Կոծեցարուք առ սաղմոսն,
Թէ` Մահ հովուեսցէ զնոսա:
Աղի արտասուս ողորմ հառաչմամբ ընդ հեծութիւնս իմ յարմարեցէք,
Յորժամ բարձրեալն ընդ Իսրայէլի եւ ինձ ասասցէ բանիւ սաղմոսին,
Թէ` Ժողովուրդ իմ ոչ լուաւ ձայնի իմում:
Աւա~ղ կարդացէք թշուառացելոյս,
Յորժամ այլ մարգարէ զնոյնս դիցէ.
Վա~յ նոցա, զի վազեցին զինեւ:
Բարբառ փողեցէք ի սիրտ մղձկեալ նոր աղաղակի,
Յորժամ տեսանողն, Աստուծով ամաչեցուցեալ,
Զիս կշտամբեսցէ ընդ ապարասան տանն Յակոբայ.
Տեսէք, արհամարհոտք, զարմացարուք եւ եղծարուք:
Դ
Այլ դարձուսցես եւ ամփոփեսցես
Զբարձրացեալ զսուր բարկութեան ահաւորիդ սպառնալեաց
Ի սարտուցելոյս յերեսաց մեծիդ
Եւ, խնամովք աջոյդ բարեբաշխութեան առ իս ժամանեալ,
Աւծումն կենաց պարգեւատրեսցես քո աղաչողիս:
Եւ քեզ փա~ռք յերկինս ի բարձունս,
Եւ ի մահացուաց` յերկիր ի խոնարհ,
Ի սահմանս բոլոր ազանց եւ յամենայն յաւիտեանս:
Ամէն:

Բան ԿԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բայց արդ, ես ինչո՞ւ վերոհիշյալ կանխագուշակող սաղմոսի վրա
Մարգարեներից ուրիշ հատվածներ էլ չավելացնեմ:
Սակայն ի՞նչ ճաշակ ստանամ պիտի այն կերակուրից,
Որն ուտելու եմ ցավերիս մեջ անզգայացած.
Եվ կամ ի՞նչ օգուտ կտա սաղմոսն ինձ, եթե չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Զի նզովում եմ ինքս ինձ նրանով՝ ու չեմ հասկանում,
Լվացվում եմ՝ ու չեմ պայծառանում,
Ծագում է արևն՝ ու չեմ լուսավորվում,
Մեղր եմ ճաշակում՝ ու չեմ քաղցրանում,
Դեղերով լցվում եմ՝ ու չեմ բժշկվում,
Դիմում եմ նույնին՝ ու դատարկ դուրս գալիս,
Ծաղրվում եմ միշտ՝ ու չեմ խրատվում,
Հորդորվում նույնպես՝ ու չեմ զգաստանում:

Բ

Արդարև՝ իմ մեջ են մեղքերն ու անօրենությունները,
Եվ ես նրանց մեջ մաշվում եմ,
Ինչպես որ մարգարեն է ասում ի դեմս հանցապարտների,
Մեկնաբանելով առակն հին տիկերի և նոր գինու165Մատթ. Թ. 17:
Զի եթե, ինչպես Եսային է ասում՝
«Անօրեններն ու մեղավորները միասին պիտի սատակեն»,
Ապա և ինձ դժնիիս համար էլ նույնն է վիճակված:
Քանզի հիշում եմ սաղմոսի այն խոսքը, թե՝
«Կհատուցի նրանց, որոնք ավելի են գոռոզանում»:
Մյուս ընթերցվածն էլ կցում եմ սրան.-

«Տիրոջ օրն հպարտ և ամբարտավան մարդկանց
վրա է»166Եսայի Բ. 12,
Ինչպես և՝ «Մեղավորներն իրենց մոր արգանդում իսկ օտարացան».
Եվ նմանիմաստ տողերն ըստ կարգի:
Կցում եմ սրան, թե՝ «Անօրենները երկրի պիտի կործանվեն»,
Եվ՝ «Ամբարիշտն երկրից պիտի վերանա», Եվ՝
«Պիտի մերժվեն անիրավները»:
Ողբացեք վրաս այս խոսքի համար,
Թե՝ «Ինչպես եղեգը կվառվի կրակների մեջ,
Այնպես էլ մեղավորները այրվեն պիտի բոցերում բորբոք»:
Լացեք սաղմոսի այս խոսքի համար,–
«Կրակի կայծեր պիտի թափես դու նրանց վրա»:
Ողբեր կարդացեք դուք աստվածային այն վճռի
համար, Որ մարգարեի բերանով է զարդարված.–
«Եթե չկամենաք լսել ինձ, սուրը ձեզ պիտի ուտի»:
Կոծեցեք այն սաղմոսի առթիվ,
Թե՝ «Մահը պիտի հովվի նրանց»:
Աղի արցունքներ խառնեցեք դուք իմ հեծություններին հառաչանքներով,
Երբ բարձրյալն ինքը՝ Իսրայելի հետ՝ սաղմոսի խոսքով նաև ինձ ասի.–
«Իմ ժողովուրդը ձայնս չլսեց»:
Ավաղ ասացեք դուք ինձ թշվառիս, երբ նույնն
էկրկնում մի այլ մարգարե.-

«Վա՜յ նրանց, զի հեռացան ինձնից»:
Տխրամած սրտով նոր աղաղակի փող հնչեցրեք
դուք, Երբ Աստուծո տեսանողը, ամաչեցնելով ինձ,
Կշտամբի սաստիկ Հակոբի տոհմի հետ ապերասան,
Թե՝ «Տեսեք, ո՜վ արհամարհոտներ, զարմացե՛ք և ջնջվեցե՛ք»:

Գ

Բայց դու, որիդ երեսից փախել եմ սարսափահար, հետ տար ինձանից
Եվ պատյան դիր ահավորիդ բարկության վրաս բարձրացած սուրն սպառնալից,
Եվ քո բարեբաշխ, խնամոտ աջովդ ինձ հասնելով,
Կյանքի օծումը պարգևիր ինձ՝ քեզ աղաչողիս:
Եվ քեզ փառք բարձր երկնայիններից և երկրային բոլոր մահկանացուներից,
Սահմանների մեջ բոլոր ազգերի, հավիտյանս. ամեն:

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա

Արդ, վերոգրյալ սաղմոսին այստեղ
Ինչո՞ւ այլ մասեր չավելացնեմ մարգարեներից,
Սակայն ի՞նչ վայելք պիտի ստանամ այն կերակրից,
Որ ուտելու եմ այսքան ցավերով անզգայացած,
Եվ կամ ի՞նչ օգուտ կտա սաղմոսն ինձ,
Եթե չըմբռնեմ իմաստը նրա։
Չէ՞ որ դրանով նզովում եմ ես
Միայն ինքս ինձ՝ ու չեմ հասկանում,
Լվացվում եմ, բայց չեմ պայծառանում,
Արևն է ծագում՝ չեմ լուսավորվում,
Մեղր եմ ճաշակում՝ ու չեմ քաղցրանում,
Ջանում եմ անդուլ՝ մնում եմ դատարկ,
Ձաղվում եմ անվերջ, բայց չեմ խրատվում,
Հորդորվում եմ միշտ՝ ու չեմ սթափվում։

Բ

Իրոք, իմ մեջ են ամենայն մեղք ու
անօրենություն,
Եվ ես մաշվում եմ ահա նրանցից,
Ըստ մարգարեի խոսքի՝ ի դեմս հանցապարտների
Եվ տերունական առակի, ասված
Հին տկերի և նոր գինու մասին։
Եթե, Եսայու խոսքի համաձայն,
«Անօրեններն ու մեղավորները
Պիտի չարամահ լինեն միասին»,
Ապա դժնուս էլ նույնն է վիճակված։
Բերում եմ ահա խոսքը սաղմոսի.
«Պիտի հատուցի նրանց, որ շատ են
ամբարտավանում».
Կցում ես սրան այլ ընթերցվածներ՝
«Տիրոջ օրն հպարտ ու ամբարտավան մարդկանց վրա է».
«Մեղավորները օտար են եղել հենց մոր արգանդից»–.
«Անօրենները պիտի կործանվեն».
«Ամբարիշտները երկրի երեսից պիտի վերանան».
«Անիրավները պիտի վտարվեն»։
Ողբացե՜ք վրաս այս խոսքի համար՝
«Ինչպես եղեգն է վառվում կայծացայտ կրակների մեջ,
Այնպես կայրվեն և մեղավորները բորբոքված բոցից».
Լացե՜ք նաև այս սաղմոսի համար՝
«Պիտի արձակես դու նրանց վրա հրե կայծակներ».
Աշխարեցե՜ք դուք և աստվածային այս խոսքի համար,
Որ մարգարեի բերնով է ասված՝
«Եթե ինձ լսել չուզենաք, ապա սուրը ձեզ կուտի».
Կոծեցե՜ք և այս սաղմոսի առթիվ՝
«Հովիվ կլինի երանց մահը լոկ»։
Աղի արցունքներ ողորմ հառաչմամբ
Միացրե՛ք իմ հեծեծանքներին,
Երբ բարձրյալն ինքը, Իսրայելի հետ,
Սաղմոսի խոսքով նաև ինձ ասի՛
«Իմ ժողովուրդը ձայնս չլսեց».
Ավա՜ղ ասացեք թշվառացյալիս,
Երբ նույնը կրկնի մի այլ մարգարե՝
«Վա՜յ նրանց, քանզի հեռացան ինձնից»։
Տխրամած սրտով նոր աղաղակի
Փո՛ղ հնչեցրեք, երբ տեսնողն Աստծո
Ամաչեցնելով կշտամբի սաստիկ
Հակոբի տոհմի հետ ապերասան՝
«Արհամարհոտնե՜ր, տեսե՛ք, զարմացեք և չքվե՛ք
իսպառ»:

Գ

Սակայն դու ետ տար ու պատյանը դի՛ր
Բարկությանդ ահեղ սուրն սպառնալի,
Որ բարձրացրել ես մեծիդ երեսից խրտչածիս վրա,
Եվ քո բարեբաշխ հոգածու աջով, ինձ մոտենալով,
Օծումը կենաց պարգևատրի՛ր քեզ աղաչողիս։
Եվ քեզ փա՜ռք երկնի բարձրություններում
Ու երկրի վրա՝ մահացուներից՝
Բոլոր ազգերի սահմանների մեջ,
Հավիտյաններում բովանդակ, ամեն։