ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Արդ, որ ոք եւ առցէ զայս դեղ մաղթանաց
Այսր մատենի պարկեշտականի` պաղատիլ սովաւ,
Եթէ ի մեղաւորաց իցէ մատուցեալն,
Եղէց եւ ես իմովս բանիւ կցորդեալ նմա,
Իսկ եթէ յարդարոց գուցէ յառաջեալն,
Գտայց եւ ես սովիմբ ընդ նմին ողորմեալ նովաւ:
Ապա թէ երջանկասցի այնպիսին ինքեամբ`
Ինձ միայնոյ գրեալ զեղկութիւնն,
Եւ ես ինձէն վկայեմ այսմիկ:
Բայց յիշեսցէ նա զՍողոմոն եւ զբանս նորին հոգեշունչս,
Թէ` Ո՞վ ոք վստահասցի սիրտ սուրբ ունել,
Եւ կամ ո՞վ պարծեսցի մաքուր լինել ի մեղաց:
Եւ զի ոչ յարեաւ մարդ երկրածին, ազատեալ ի պատասխանեաց,
Եւ ոչ ընտիր ինքնարշաւ վազիւքն,
Եւ ոչ թէ` եւ ի թռիչս ամբարձման թեւոց բերիցի,
Առ որ զգոյշ լինիցի` կրկին երկուցեալ
Ի վիմին իսկ հաստատութեան, ուսեալ ի Պաւղոսէ.
Գուցէ անկեալ ի յերկիր`
Սահմանողի այսմ կանոնի իրաւադատի կշռեալ նմանեսցի:
Այլ առցէ զայս կշտամբութիւն մաքուրն` նիւթ պսակաց`
Առ ի շիջանել անընտրողաբար յանձեռնհասն բարձրութենէ,
Եւ պատժապարտն` առիթ ազատութեան,
Որով ամբարձեալ ի կործանմանէ
Հոգեւորական մահուն` ապրեսցի յուսով:
Իսկ ինձ եղիցի պատգամս այս բանի
Արձան փորագրեալ` ամենեւին անեղծանելի,
Որ փոխանակ իմոյ եղկելոյս անձին մահացուի`
Անդադար հնչմամբ հեծութեան լալոյ
Առանց լռելոյ միշտ աղաղակէ:
Լիցի եւ ոսկերացս քակտեցելոց
Ի հողապատեան շիրիմ վերարկուին
Անմռունչ ձայնիւ զայս խոստովանել,
Հասցէ եւ մարմնոյս ի հող լուծելոյ
Բարբառով իմն անազդելեաւ ծածկատեսիդ զսոյն պաղատիլ:
Բ
Տէր գթութեանց, աղբիւր ողորմութեանց, պարգեւք բարութեանց,
Որդի բարձրելոյ, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Ողորմեա, խնայեա, մարդասիրեա,
Նայեա ի վտանգս, ակնարկեա ի բեկութիւնս,
Խոնարհեաց ի թշուառութիւնս,
Տես ի տարակոյս անձեռնհաս տագնապիս,
Հասիր հաղորդել կորստականս կարեաց:
Շաւշափեա բժշկապէս զամենաթշուառ ախտաւորութիւնս,
Ունկն մատուսցես քաղցրութեամբ ողորմագին հեծութեանս,
Լուր ի խորոցն անդնդոց մահուն գերեզմանի` անմռնչելի հառաչմանս,
Մտցէ յականջս ամենալուր լսելեացդ
Ձայն պաղատանաց վատնեալ անդամոցս:
Եւ վասն զի գրաւական կենդանութեանս անապական է,
Անփոփոխ լիցի եւ սիրոյդ քո գթութիւն,
Կցորդ լեր հեզութեամբ տաժանաւորս տկարութեան:
Մեռեալ պատկերիս մի ոխս պահեսցես,
Ընդ անշունչ կերպարանիս մի ի դատ քննութեան մտցես,
Մահու տանջեցելոյս մի հարուածս յաւելցես,
Ընդ բեկեալ խեցեղէն անաւթոյս մի ուժգնութեամբ մարտիցես,
Վճռաւ կոշկոճելոյս մի բարկութիւն կրկնեսցես,
Կործանեալ շինուածոյս մի պատուհաս մատուսցես,
Շանս սպանելոյ մի քարինս արձակեսցես,
Լուոյս ջախջախելոյ մի սաստիկս որոտասցես,
Հողոյս անպատուելոյ մի իբր ամբարհաւաճի ուժգինս մռնչեսցես,
Զմոխիրս մերժելի մի ի դատ ընտրութեան կոչեսցես,
Զփոշիս ցնդելի մի իբր զքո դիմամարտ գտցես,
Զտիղմս տաղտկալի մի իբր զոսոխ վարկանիցիս,
Զգարշութիւնս անգոսնելի մի իբր զբռնամարտիկ վանեսցես,
Զխէթս ի բաց ընկենլի մի նիւթ գեհենին պահեսցես,
Զայսքանեաց բազմապատիկ բանից կշտամբեալս
Մի վերստին յանդիմանեսցես:
Դ
Այս ամենաթշուառ եւ խաւարարգել շիրմին են ահա
Սրտաբեկ եւ յոգնաթախիծ արգահատութիւնք,
Հաստատեսցէ աւրհնեալդ քո բան անփոփոխական լինել`
Ըստ սրտի արգահատելոյս:
Քանզի եւ այժմ մինչ կենդանեաւքս խաւսիմ`
Մեռեալ եմ անհասիդ,
Որպէս ի կորուստ մահուն սատակման`
Ամենազաւրիդ հրամանի անեղծ եմ հաւատովքս:
Արդ, աղաչեմ զքեզ, Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Հայեաց յիս ողորմութեամբ
Եւ մի թողացուսցես լինել տնակից ինձ Բելիարայ,
Եւ զմահազեկոյց տապանին ազդումն
Անկենդանաւորն թնդման թշուառն թաղման`
Աղաղակ ձայնի հառաչման լալեաց քեզ հաշտեցուցչաց,
Յարգեսցես լսել, միայն բարեգործ,
Հոգեսէր, հզաւր, մարդասէր,
Եւ հոգիդ քո բարի բնակեսցէ ընդ իս`
Լոյս առնելով ինձ ի խաւարին:
Մնասցեն ընդ իս կենարար քո կրից պաշտեցեալ մասունք,
Զի իբր զաւանդ գանձու զիս պահեալ ի քեզ`
Կենաց նորոգման ընծայեցուսցեն:
Աւճառք անվատնելի զինուց ինձ պատկանեսցին,
Ընդ իս յարակայեալ քարինք պարսից հոգեւոր հնարից`
Զչարին հալածել զգունդ,
Մարտն, որ առ իս, քեւ, Տէր, վանեսցի:
Զի թէ յարիցէ ի վերայ իմ պատերազմել,
Տեսեալ զքաղաքն ունայն ի զաւրաց,
Եւ զազդողականացն գործի` ապաձայն,
Զքեզ, Տէր, ունիմ մշտնջենաւոր եւ աննիրհելի պահապան:
Ե
Զի եթէ այժմ իսկ կանխաւ արագեալ յառաջ, քան զաւրն կատարածի,
Եւ անշաւիղ արգելան ինձ պատրաստեսցէ,
Առաքեմ զաղաւթսն տէրունականս նմին գան մահու,
Եթէ ի վայր զիս հնարի կործանել`
Զծնրադրութիւն արարչին:
Եթէ ի մոխիր երկրի թաւալեալ ձեռն բերիցէ,
Երեսացն Աստուծոյ ի նոյն մածուցումն զնա հերքեսցէ:
Եթէ վաստակս ինձ ցաւոց նիւթեսցէ,
Քրտունքն յուռթի արեամբն զանգեալ
Փրկչին աշխարհի զնա խուեսցէ:
Եթէ յընթացից բարեաց զշունչ իմ պատանդեսցէ,
Կապանք ամենաստեղծին զիս արձակեսցէ:
Եթէ յուրացութիւն պարգեւաց լուսոյն բռնադատեսցէ,
Հայհոյութեանն համբերութիւն յաստուածամարտիցն`
Զնոսին ընդ նոյն կարկեսցէ:
Եթէ հարուածս նետից գաղտնաձիգ զինուց ինձ արձակեսցէ,
Կարթ հնարից աղեղան փառաց Հաւրն կապարճից նմին պատահեսցէ:
Եթէ քողով լուսոյ խաւարականի մտանել ընդ աչս անամաւթեսցի,
Կռփումն գլխոյն ձորձով պատեցեալԼրմանն ամենից զնա տանջեսցէ:
Եթէ մոլեսցի զվստահութիւն ձեռինս կապել,
Եղէգն, մատուցեալ ի յաջ գոյացուցչին,
Զնա չարչարեալ ըմբերանեսցէ:
Եթէ ձաղանաւք այպանման զիս կատակեսցէ,
Տանելն ծաղու ամենազաւրին զնա հենգնեսցէ:
Եթէ բժժանաւք ինչ յուռթից կախարդել խորամանկեսցէ,
Ապտակն դիմաց հզաւրին Աստուծոյ
Զնա սաստկապէս ամաչեցուսցէ:
Եթէ ի մուտս գիշերային մթութեան
Խաւարու խաբէութեան լկնեալ մարտիցէ,
Ի ճառագայթից լուսոյ երեւման քո, Տէր, խայտառակեսցի:
Եթէ ի միջաւրէական տապոյ փորձութեանցն
Արեգակնակէզ վատնիչ խորշակին
Զիս ի յարմարոց խախտել կարծիցէ,
Ի զաւրութենէ նշանիդ լուսոյ խլեալ գաւսասցի:
Եթէ ի փչմանն շնորհէ ունայն զիս առնել հնարաւորեսցի,
Թուքն, զոր ընկալաւ տէրն քերոբէից ընդ մեղաւորիս,
Զնա պատկառեցուսցէ:
Զ
Եթէ ժանիք ծախողք ինձ ցուցանիցէ,
Լռութիւն երկնաւորին բերանոյ զնա պապանձեցուսցէ:
Եթէ խածմունս աղուականս հոգւոյս ազդեսցէ,
Բեւեռացն հարմունք հաստողին բնաւից զնա կսկծեցուսցէ:
Եթէ յընթացս անիրաւութեան խորհրդոց զիս մոլորեցուսցէ,
Սեւեռք ոտից անհասանելոյն զնա կապեսցէ:
Եթէ հրապոյրս ինձ դժնեայս արբուսցէ,
Քացախն ընդ լեղւոյն խառնեալ ի յարբումն բարերարին
Զնա դառնացուսցէ:
Եթէ առաջին ճաշակմամբ փայտին զիս գտցէ,
Սոսկալի խորհրդով խաչին ըմբռնեալ` իսպառ պարտաւորեսցի:
Եթէ ընդվզել ընդդէմ հնազանդութեան
Տեառն հրամանի զանձն իմ ուսուսցէ,
Բերումն պարանոցի անսահմանելոյն զնա կործանեսցէ:
Եթէ ի մահ սատակման զիս վանեալ վիրաւորեսցէ,
Ստուար տէգ զինու մխելոյն
Ի կող ստեղծչին Ադամայ զնա հերձեսցէ:
Եթէ երկամբք վշտաց դժոխականաց զիս պարփակեսցէ,
Պատանացն կտաւ էից ունողին զնա ըմբռնեսցէ:
Եթէ յատակս մահու հայել զիս խարդախեսցէ,
Բնակել կենդանւոյն ի վէմն մահու զնա մեռուսցէ:
Եթէ խնդասցէ ընդ մարդկաւրէնս իմ գայթակղութիւն,
Կրկին կորասցի կարկամեալ կամաւ,
Յորժամ անմահն Աստուած, յարուցեալ փառաւք,
Ընդ իւր նորոգեաց զբնաւ մահացեալս:
Եթէ ընդ լուծանել փոքր կապանաց հազարամէից բերկրեսցի,
Դողասցի կարկեալ վերստին իսկոյն ընդ վերջին շղթայս
Անզերծ տագնապին ըմբռնման սաստկագունի յանվախճան տանջանարանին:
Եթէ ընդ առաջին հարուածն դժուարեսցի,
Գոյժ կորստեան յետնում սատակմանն անշէջ գեհենին,
Որ պատրաստեալն է նորա եւ նորին հրեշտակաց,
Նմա պատմեսցի, որ յաւուրն մեծի մեծին ատենի:
Է
Իսկ ինձ` ապաւինելոյս ի քեզ, Տէր Յիսուս,
Միայն թագաւոր ինքնակալ, զաւրեղ,
Արարիչ երկնի եւ երկրի
Եւ ամենայն զարդուն, որ ի նմա,
Որ գալստեանդ քոյ ակն ունիմ
Եւ ողորմութեան Փրկչիդ սպասեալ յուսամ,
Ի յոտս քո անկանիմ եւ զգարշապարիդ հետս համբուրեմ,
Զպարտութիւնս խոստովանիմ եւ զմեղանս հրապարակեմ,
Կշտամբանաց քարամբք կոծիմ եւ հառաչանաւք սրտիս տապանամ,
Ի խէթ խղճիս խոցոտիմ եւ բոցով շնչոյս ճենճերիմ,
Աղի ցաւղով արտասուացս այրիմ եւ երիկամանցս ազդմամբ կիզանիմ,
Յուսակտուր աւդով ցամաքիմ եւ դառնաշունչ հողմով շիջանիմ,
Թախանձանաց բանիւս երերիմ եւ կողկողագին հեծութեամբ դողամ,
Տաժանելի կրիւք տուայտիմ եւ տագնապաւ հոգւոյս տատանիմ,
Ի կոծ մրրկաց ծփիմ եւ ի բախմանէ ալեաց սասանիմ,
Ի լրութենէ համբաւոյն սարսեմ եւ յիշատակաւ ահին կորնչիմ,
Կերպարանաւք ատենին հալիմ եւ սպառնալեաւք մեծիդ մեռանիմ,-
Լուր, բազմագութ, քաւիչ, մարդասէր եւ երկայնամիտ,
Քաղցրութիւն անճառ, աւր բարի եւ տիւ տենչալի,
Քանզի կարող ես յամենայնի,
Եւ առ ելս շնչոյս իմոյ` փրկութեան մեծի:
Եւ քեզ ընդ Հաւր, Հոգւովդ Սրբով փա~ռք յաւիտեանս:
Ամէն:
Բան ԿԶ
Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ
Ա
Արդ, ով որ առնի այս համեստ մատյանի մաղթանքների սպեղանին,
Նրանով աղոթելու համար, եթե այդպիսին մեղավոր է մի՝
Ե՛ս էլ թող նրան մասնակից լինեմ իմ այս խոսքերով.
Իսկ եթե երբեք լինի ոմն արդար այր աղոթարկու,
Ես էլ նրա հետ թող այս մատյանով գտնեմ գթություն:
Եվ ապա, եթե այդպիսին իրեն զգա երջանիկ, ինձ համարելով միայն եղկելի,
Այդ նույնը նաև հաստատում եմ ե՛ս,
Բայց նա էլ հիշի թող Սողոմոնին և այս հոգեշունչ խոսքերը նրա,–
«Ո՜վ վստահորեն կարող է ասել, թե ունի սուրբ սիրտ,
Եվ կամ պարծենալ, թե մաքուր է մեղքերից».
Եվ թե՝ «Չի եղել երկրածին մի մարդ՝ զերծ իրեն համար պատասխան տալուց».
Ինչպես և ոչ ոք՝ հաղթող համարված՝ ինքնարշավ վազքով,
Եթե մինչև իսկ ունենա թևեր նա բարձրաթռիչ176Ժող. Թ. 11:
Ուստի նաև նա՛ թող զգուշանա, երկյուղ կրելով,
Որ հաստատ վեմի վրա է նույնիսկ, Պողոսից ուսած.
Որպեսզի միգուցե գետին ընկնելով՝
Նմանվի այս իրավադատ կանոնը սահմանողին:
Այլ նույնիսկ և նա՛, որ մաքուր է, թող այս կշտամբանքը դաս անի իրեն,
Չիջնելու համար անխոհեմ կերպով իր բարձրությունից.
Իսկ պատժապարտն էլ թող ընդունի այն՝ առիթ ազատության:
Որով հոգևոր մահվան կործանումից վեր բարձրանալով՝ ապրի լիահույս:
Իսկ ինձ համար այս պատգամները թող լինեն փորագրված արձանագրություն հավերժ անեղծանելի,
Որ իմ եղկելի և մահկանացու անձի փոխարեն՝
Հեծության, լացի անդադար հնչմամբ, առանց լռելու միշտ աղաղակի:
Եվ թող որ լինի, որ բեկբեկված ոսկորներս հողապատյան շիրմի ծածկույթի տակ
Անմռունչ ձայնով՝ խոստովանական այս աղոթքներս եղանակեն.
Ինչպես և հողում լուծված մարմինս անլուր բարբառով
Այս պաղատանքներս թող որ առաքի քեզ՝ ծածկատեսիդ:
Բ
Տե՜ր գթությանց, աղբյուր ողորմությանց պարգևաբաշխ բարի,
Որդիդ բարձրյալի Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս,
Ողորմի՛ր, խնայիր, մարդասիրիր,
Նայիր վշտերիս և տե՛ս սրտաբեկությունս,
Խոնարհվի՛ր թշվառությանս վրա,
Տե՛ս տարակուսական տագնապս անձեռնհաս,
Կարեկից եղիր ի կորուստ տանող ցավերիս մեջ ինձ,
Շոշափի՛ր բժշկապես վերքերն իմ թշվառագույն,
Ականջ177Մատթ. ԻԶ. 39 դիր քաղցրությամբ ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի՛ր գերեզմանի խորունկ անդունդից հնչող անմռունչ հառաչանքներս,
Թող քո ամենալուր ականջներից ներս մտնի
Հյուծված անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եվ քանզի անապական է կենդանությանս գրավական հոգին,
Ուստի թող անփոփոխ լինի սիրույդ գթությունը նաև,
Կցորդ եղիր դու հեզությամբ՝ տկարությանն իմ տաժանելի:
Մեռյալ պատկերիս դեմ ոխ մի՛ պահիր,
Անշունչ կերպարանքիս հետ մի՛ մտնի դատաքննության,
Մահով տանջվածիս դու նոր հարվածներ մի՛ավելացնի,
Կոտրված խեցեղեն անոթիս հետ մի՛ մարտնչիր ուժգնությամբ,
Վճռով խոշտանգվածիս վրա մի՛ բարկանա կրկին,
Կործանված շինվածքիս մի՛ տար նոր պատուհաս,
Սպանված շանս վրա քարեր մի՛ արձակիր,
Ջախջախված լվիս վրա մի՛ որոտա սաստկապես,
Անարգ հողիս դեմ իբր անբարհավաճի՝ մի՛ մռնչա ուժգին,
Մոխրիս մերժել մի՛ կանչիր դատաստանի քննության,
Ցնդելի փոշուս մի՛ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տիղմս տաղտկալի մի՛ կարծիր դու քեզ որպես ոսոխ,
Գարշությանս անգոսնելի մի՛ վանիր իբրև բռնամարտիկի,
Դուրս շպրտվելիք կոճղիս մի՛ պահիր գեհենի համար որպես վառելիք,
Այսքան խոսքերով բազմաթիվ անգամ կշտամբվածիս
Դու էլ վերստին մի՛ հանդիմանիր:
Գ
Սրանք են ահա՛ այն սրտաբեկիչ ու հոգնաթախիծ աղաչանքները,
Որոնք իմ թշվառ ու խավարարգել շիրմից պիտ հնչեն.
Եվ թող քո օրհնյալ խոսքը հաստատի, թե աղոթողիս սրտի համաձայն
Պիտի մնամ ես անայլայլելի:
Քանզի հիմա էլ, մինչդեռ խոսում եմ դեռևս կենդանի՝
Մեռած եմ արդեն անհասիդ համար.
Ինչպես և մահվամբ կորչելիս անգամ
Անեղծ կմնամ ես իմ հավատքով, ըստ հրամանի ամենազորիդ:
Արդ, աղաչում եմ, Տեր Հիսուս Քրիստոս, ողորմությամբ նայիր դու ինձ
Եվ մի՛ թողնի, որ բնակակից լինեմ Բելիարին:
Թշվառիս թաղման ժամանակ, տապանի անկենդանական թնդյունը մահազեկույց,
Որպես աղաղակ լալահառաչ՝ քեզ ինձ հետ հաշտեցնող,
Արժանացրու քո լսողությանը, միա՜կ բարեգործ,
Հոգեսեր, հզոր և մի՛շտ մարդասեր.
Եվ քո բարի հոգին թող բնակվի ինձ հետ, լույս տալով ինձ խավարի մեջ,
Թող մնան ինձ հետ քո կենարար չարչարանքների մասունքները պաշտելի,
Որպեսզի, իբրև գանձարանի ավանդ, պահելով ինձ քո մեջ, կենսանորոգեն.
Որպես զինվորական սարք անվատնելի թող պատկանեն ինձ
Ու մնան ինձ հետ իբրև մնայուն պարսաքարեր՝ հոգու հնարքների,
Չարի գնդերը հալածելու համար՝
Նրա իմ դեմ մղած մարտը թո՛ղ քեզանով վանվի, Տե՜ր,
Զի եթե նա ելնի իմ դեմ պատերազմելու,
Տեսնելով քաղաքն առանց զինվորի և ազդարարող գործիքը՝ անձայն,
Քե՜զ կունենամ, Տե՛ր, անքուն պահապան մշտնջենապես:
Դ
Զի եթե շտապի չարն այժմ ևեթ, առաջ քան օրը կատարածի,
Եվ պատրաստի ինձ համար անելանելի արգելարան,
Ես տերունական աղոթքն իմ կուղղեմ նրա դեմ, որպես մահացու հարված.
Եթե կարենա ինձ գցել գետին,
Արարչին արած իմ ծնրադրությամբ նրան կխոցեմ.
Եթե հաջողի երկրի մոխրի մեջ գլորել նա ինձ,
Աստուծո երեսնիվայր ընկնելը թող հալածի նրան.
Եթե տանջալից ցավեր նյութե ինձ,
Աշխարհի փրկչի քրտինքը առատ արյամբ շաղախված՝ թող նեղի նրան.
Եթե շունչս նա պատանդ վերցնի, որպեսզի բարի ճամփով չընթանամ՝
Ամենաստեղծի կապանքը թող ինձ ազատ արձակի.
Եթե բռնադատի ինձ ուրանալու լույսի պարգևները,
Համբերությունդ՝ աստվածամարտների հայհոյության դեմ՝
Թող որ նրան էլ նրանց հետ մեկտեղ պապանձեցնի.
Եթե գաղտնապես հարված հասցնող զենքերի նետեր արձակի վրաս,
Կապարճների հոր շքեղ աղեղի խոցող սլաքը թող դիպչի նրան.
Եթե խավարած լույսի շղարշով անամոթաբար աչքիս մեջ մտնի,
Ամենակատարյալի ծածկված գլխի կռփահարումը թող տանջի նրան.
Եթե մոլեգնի ձեռքիս վստահությունը կաշկանդել178Մարկ. ԺԴ. 65,
Թող ստեղծողի ձեռքը տրված եղեգնը չարչարելով նրան լռեցնի179Մատթ. ԻԷ. 29.
Եթե անամոթ ծաղր ու ծիծաղով ինձ հետ կատակի,
Ամենազորի՝ ծաղրանք տանելը թող հեգնի նրան180Մարկ. ԺԵ. 31.
Եթե պես-պես հուռութքների բժժանքով խորամանկի,
Հզոր Աստուծո երեսին տրված ապտակը նրան ամաչեցնի թող181Հովհ. ԺԸ. 22.
Եթե գիշերվա մութը իջնելիս խաբեության խավարով կռվի լկտիաբար,
Տե՜ր, լույսիդ պայծառ ճառագայթման հետ՝ թող խայտառակվի.
Եթե հավակնի, թե կկարենա փորձությունների արեգակնակեզ
Վատնիչ խորշակի կեսօրվա տապով ինձ բոլորովին արմատից խախտել,
Թող քո լուսեղեն նշանի զորությամբ արմատախիլ՝ չորանա.
Եթե փորձի նա փչումով տրված շնորհից ինձ զրկել.
Այն թուքը, որ մեղավորիս փոխարեն քերոբեների Տերն ընդունեց,
Թող ամոթահար անի նրան.
Եթե կծոտող ժանիքներ ցույց տա ինձ,
Երկնավորի բերանի լռությունը թող նրան պապանձեցնի182Մատթ. ԻԶ. 63.
Եթե ցանկական խայթվածքներ պատճառի հոգուս,
Ամենաստեղծին զարնված բևեռները նրան կսկծեցնե՛ն թող.
Եթե անիրավ խորհուրդների ճանապարհով ինձ մոլորեցնի,
Անհասանելու ոտքի մեխերը թող նրան կապեն.
Եթե հարբեցնի ինձ դժնաբարո հրապույրներով,
Թող բարերարին տրված լեղիով խառնված քացախը նրան դառնացնի.
Եթե ծառի առաջին պտղի ճաշակման մեջ գտնի ինձ,
Խաչի սոսկալի խորհուրդով բռնված՝ թող իսպա՜ռ դատապարտվի.
Եթե Տիրոջ հրամանին հնազանդվելու դեմ ընդվզել սովորեցնի ինձ,
Անսահմանելու պարանոցի բերումն թող կործանի նրան.
Թե սատակամահ անելու համար հալածի նա ինձ և վիրավորի,
Ադամին ստեղծողի կողքը մխված ահագին տեգը թո՛ղ պատռի նրան.
Եթե դժոխային վշտերի երկունքներով պաշարի նա ինձ,
Ամենակալի պատանքի կտավը թող կաշկանդի նրան.
Թե խարդախությամբ փորձի ինձ մահվան հատակը ձգել,
Մահվան վեմի մեջ կենդանի Աստուծո բնակվելը թող նրան մեռցնի.
Եթե մարդկային իմ գայթակղության վրա նա խնդա,
Թող կարկամ կամքով կորանա կրկին.
Զի Աստվածն անմահ հարության փառքով՝
Բոլոր մեռելներին նորոգեց իր հետ:
Թե հազարամյա փոքր կապանքի լուծումով բերկրի,
Բայց թող որ իսկույն դողա վերստին
Անվերջ-անվախճան տանջարանի մեջ սաստիկ կաշկանդող հուսկ շղթաների անզերծ տագնապից183Հայտն. Թ. 2-3
Եթե առաջին իսկ հարվածի հետ նա դժվարանա,
Մեծ դատաստանի մեծ օրը ահեղ, կորստյան գո՜ւյժը թող տրվի նրան՝
Նրա և իր հրեշտակների համար պատրաստված
անշեջ գեհենով:
Ե
Իսկ ինձ, որ քեզ եմ ապավինել, Տե՜ր Հիսուս,
Միակ թագավոր, ինքնակալ, զորեղ, Արարիչ
երկնի և երկրի, Եվ նրանց մեջ եղած բոլոր զարդերի,
Ինձ, որ աչքս քո գալստյանն եմ հառել
Եվ փրկչիդ ողորմությանն եմ սպասում հույսով,
Քո ոտքն եմ ընկնում և համբուրում եմ հետքերը գարշապարիդ,
Պարտությունս եմ խոստովանում և մեղքերս հրապարակում,
Կշտամբանքների քարերով ծեծկվում եմ և սրտիս հառաչանքներով այրվում,
Խղճիս խայթերով խոցոտվում եմ և շնչիս բոցով տոչորվում,
Այրվում եմ արցունքներիս աղի ցողով ու երիկամներիս կսկծանքով կիզվում,
Հուսակտուր հոգով ցամաքում եմ և դառնաշունչ հողմով մարում.
Թախանձանքի խոսքերով երերվում եմ և կողկողագին հեծությամբ դողում,
Տաժանելի տանջանքներով տվայտում եմ և հոգուս տագնապներով տատանվում,
Մրրիկների կոծով ծփում եմ և ալիքների բախումից սասանվում,
Ի լուր համբավի սարսում եմ և վախի հիշատակով՝ կորչում,
Ատյանի տեսարանով հալվում եմ և մեծիդ սպառնալիքներով մեռնում,–
Լսի՛ր, բազմագո՜ւթ, քավիչ, մարդասեր և երկայնամիտ,
Քաղցրություն անճառ, օր բարի և տիվ տենչալի,
Զի կարող ես դու ամեն ինչի մեջ
Ինչպես և վերջին շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Քեզ Հոր և Սուրբ Հոգուդ հետ փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Ով պաղատելու համար ընդունի
Մաղթանքների դեղն համեստ մատյանի այս
ողբերգության,
Հանձնառուն եթե մեղավոր է մի,
Ես էլ թող լինեմ իմ այս խոսքերով
Նրան կցորդված, եթե արդար է,
Թող որ նրա հետ ես էլ սրանով,
Նրա շնորհիվ գտնեմ գթություն։
Իսկ եթե հանկարծ այդպիսին իրեն երջանիկ
զգա՝
Ինձ համարելով միայն եղկելի,
Ես ինքս էլ անձամբ կհաստատեմ այդ։
Բայց ինքն էլ հիշի՛ թող Սողոմոնին
Եվ այս հոգեշունչ խոսքերը նրա.
Ո՞վ վստահորեն կարող է ասել, թե սուրբ սիրտ ունի.
Կամ պարծենալ, որ մաքուր է մեղքից
Եվ ապա՝ չկա երկրածին մի մարդ,
Որ ազատ լինի պատասխան տալուց,
Եվ ոչ էլ հաղթող ինքնարշավ վազքով,
Եթե մինչևիսկ նա բարձրաթռիչ թևեր ունենա։
Այդ պատճառով էլ ամեն ոք պետք է միշտ
զգուշանա.
Վախենա անգամ հաստատուն ժայռի վրա լինելիս.
Ինչպես որ Պողոսն է ուսուցանում,
Քանզի կարող է գետնին գլորվել,
Նմանվելով ճիշտ այս իրավադատ կանոնն հաստողին։
Ուստի մաքուրը թող ընդունի այս
Կշտամբանքն իբրև իր համար պսակ,
Որ անմտորեն վայր չիջնի անհաս իր բարձրությունից.
Իսկ պատժապարտը՝ փրկության միջոց,
Որ վեր բարձրանա հոգեկան մահվան
Կործանումից ու ապրի լիահույս։
Իսկ ինձ համար թող, այդ պատգամներով.
Մատյանն այս լինի մի փորագրված
Հավիտենական անեղծ հուշարձան,
Որ իմ եղկելի ու մահկանացու անձի փոխարեն՝
Ողբ ու հեծության անդադար հնչմամբ,
Առանց լռելու միշտ աղաղակի.
Թող որ մինչևիսկ սառը շիրմիս մեջ,
Այն հողապատյան վերարկուի տակ
Արդեն քայքայված ոսկորներս լուռ,
Անմռունչ ձայնով այդ խոստովանեն
Եվ հողում իսպառ լուծված մարմինն իմ
Անլուր բարբառով պաղատանքներն այս
Առաքի անդուլ քեզ՝ ծածկատեսիդ։
Բ
Աղբյո՜ւր գթության և ողորմության,
Բարեպարգև՜ տեր, որդի բարձրյալի Հիսո՜ւս Քրիստոս,
Գթա՛, խնայի՛ր ու մարդասիրի՛ր,
Նայի՛ր վտանգիս, հայա՛ցք ձգիր իմ սրտաբեկության,
Թշվառությանս վրա խոնարհվի՛ր,
Տե՛ս տագնապներն ու տվայտանքներն իմ
անդարմանելի,
Կարեկի՛ց եղիր տառապանքներին իմ կորստաբեր,
Բժշկի նման շոշափի՛ր ախտերս ամենաթշվառ,
Քաղցրությա՛մբ լսիր հեծության իմ հեգ,
Ունկնդրի՛ր շիրմիս անդնդից մահվան
Անլուռ անմռունչ հառաչանքներիս.
Թո՛ղ ամենալուր լսելիքը քո
Թափանցի լուծված, գոս անդամներիս ձայնն
աղերսագին։
Քանզի անեղծ է գրավականն այս իմ
կենդանության,
Թո՛ղ որ, անայլայլ լինի նաև քո սերն ամենագութ.
Հեզությամբ կցո՛րդ եղիր դժնդակ իմ տկարության։
Մեռած պատկերիս դեմ ոխ մի՛ պահիր,
Դատաքննության մի՛ մտիր անշունչ կերպարանքիս
հետ.
Մահատանջիս մի՛ հարվածիր նորեն,
Ջարդված խեցեղեն անոթիս դեմ մի՛ մարտնչիր
ուժգին,
Բարկություններդ մի՛ կրկնիր՝ վճռով խոշտանգվածիս
դեմ,
Մի՛ բեր պատուհաս ավեր շինվածքիս,
Սպանված շանս էլ մի՛ քարկոծիր,
Ջախջախված լվիս վրա սաստկապես դու մի՛
որոտա.
Անպատված հողիս վրա մի՛ իբրև
Անբարհավաճի մռնչա ուժգին,
Մերժելի մոխրիս մի՛ կանչիր դատի,
Ցնդելի փոշուս մի՛ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տրորված տիղմիս մի՛ հաշվիր ոսոխ,
Գարշությանս անարգ մի՛ վանիր իբրև
բռնամարտիկի,
Նետվելիք կոճղիս մի՛ պահիր իբրև գեհենի ճարակ
Եվ բազմապատիկ այսքան խոսքերով
ամբաստանվածիս
Դու էլ վերստին մի՛ հանդիմանիր։
Գ
Սրանք են ահա սրտամորմոք ու
Բազմաթախիծ իմ պաղատանքներն այն,
Որ պիտի հնչեն ամենաթշվառ
Ու խավարարգել շիրմիս խորքերից.
Թող հաստատի արդ օրհնյալ խոսքը քո,
Որ կմնան միշտ դրանք անխաթար,
Ինչպես խնդրողիս սիրտն է ցանկանում:
Չէ՛ որ թեպետ ես հիմա խոսում եմ որպես
կենդանի,
Սակայն մեռած եմ անհասիդ հանդեպ,
Մինչ այնժամ, մահվամբ կորչելուց հետո,
Ամենազորիդ հրամանով, տե՜ր,
Անմահ կմնան միշտ իմ հավատով։
Արդ, աղաչում եմ, տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Ողորմությա՛մբ ինձ նայիր, թույլ մի՛ տուր,
Որ Բելիարին լինեմ տնկակից,
Եվ մահազեկույց ձայնը տապանիս
Ու թշվառ թաղման թնդյունն անկենդան
Ընդունի՛ր որպես հաշտություն հայցող
Ողբի աղաղակ մի աղերսակոծ.
Միա՜կ բարեգործ, հզոր, մարդասեր,
Թող բարի Հոգիդ ինձ հետ բնակվի՝
Այն խավարում էլ լույս տալով գերուս։
Եվ քո կենարար չարչարանքների
Այնքա՜ն պաշտելի մասունքները թող միշտ լինեն ինձ
հետ,
Որ, ինչպես ավանդ մի՝ գանձարանում,
Ինձ քո մեջ պահած՝ կենսանորոգեն.
Թող պատկանեն ինձ որպես անհատնում հոգևոր
զենքեր.
Պարսաքարեր, միշտ ինձնից անբաժան՝
Չարի գնդերը քշելու համար։
Թող որ մարտն իմ դեմ քեզանով վանվի,
Որպեսզի երբ նա, տեսնելով քաղաքն առանց
զորքերի
Եվ ազդարարող գործիքը անձայն,
Հառնի ինձ վրա պատերազմելու,
Քեզ ունենամ, տե՜ր, մշտնջենապես անքուն
պահապան։
Դ
Եթե վախճանի օրը կանխելով՝
Այժմ իսկ շտապի անել արգելան պատրաստել չարն
ինձ,
Ես տերունական աղոթքս կուղղեմ
Նրա դեմ որպես մահացու հարված,
Իսկ եթե ջանա ի վայր տապալել՝
Ծնրադրությունս բարձրյալ արարչին.
Եթե փորձի ինձ թավալել գետնի մոխիրների մեջ,
Աստծո՝ երեսի վրա ընկնելը կվանի նրան,
Իսկ եթե նյութի տանջալի ցավեր,
Նրան կլլկի աշխարհի փրկչի
Առատ քրտինքը, շաղախված արյամբ.
Եթե պատանդի շունչս, որ բարի ճամփով չընթանամ,
Ամենաստեղծի կապանքները ինձ ազատ կարձակեն.
Թե բռնադատի, որ պարգևները լույսի ուրանամ,
Համբերությունը քո՝ աստվածամարտ
Ապիրատների հայհոյանքներին՝
Կպապանձեցնի սրան նրանց պես.
Եթե գաղտնաձիգ զենքերի նետեր արձակի վրաս,
Պիտի հանդիպեն դրանք փառքի հոր
Ճարտարահնար կապարճի կարթին։
Թե խավարամած լույսի շղարշով
Անամոթաբար աչքերս մտնի,
Ամենքի լրման ձորձածածկ գլխի
Կռփահարումը կտանջի նրան.
Եթե ձեռքերիս վստահությունը ժպրհի կաշկանդել,
Ամենաստեղծի ձեռքը մատուցած
Եղեգնը պիտի բերանը փակի՝ նրան կտտելով.
Թե խայտառակման ծաղր ու ծանակով ինձ հետ կատակի.
Ամենազորի ծաղրանք տանելը կհեգնի նրան։
Եթե բժժանքով ու հուռութքներով
Խորամանկորեն ուզի կախարդել,
Հզոր Աստծո դեմքի ապտակը
Կամաչեցնի նրան սաստկապես.
Եթե գիշերվա մութը իջնելիս
Իր խաբեության նենգիչ խավարով լկտի մարտնչի,
Կխայտառակվի լույսիդ ճաճանչմամբ.
Եթե հավակնի փորձությունների
Վատնիչ խորշակի արեգակնակեզ
Կեսօրվա տապով ինձ բոլորովին արմատից խախտել.
Պիտի նշանիդ լույսի զորությամբ
Ինքն արմատախիլ եղած չորանա։
Եթե ջանա ինձ փչման շնորհից զրկել լիովին.
Այն թուքը, որը մեղավորիս տեղ
Ընդունեց տերը քերովբեների,
Պիտի համակի նրան ամոթով.
Թե ինձ կծոտող ժանիքներ ցույց տա,
Կպապանձեցնի նրան լռելը տիրոջ բերանի.
Եթե աղվական խածոտումներով խռովի հոգիս,
Համայնաստեղծին մեխված բևեռից պիտի կսկծա.
Եթե մտքերս մոլորեցնելով՝
Անիրավության ուղին ինձ մղի,
Անհասի ոտքի գամերը նրան պիտի կապկպեն.
Եթե արբեցնի ինձ դժնաբարո հրապույրներով,
Կդառնացնի նրան քացախն այն, լեղիով խառնված,
Որ բարերարին տվին խմելու։
Եթե ինձ գտնի պտղի առաջին ճաշակումի մեջ,
Խաչի սոսկալի խորհրդով բռնված՝
Հենց ինքը իսպառ կդատապարտվի.
Եթե հորդորի ընդվզել տիրոջ
Հնազանդվելու հրամանի դեմ,
Անսահմանելու սուրբ պարանոցի
Մեկնումը պիտի կործանի նրան.
Եթե տանջամահ անելու համար
Հալածի նա ինձ ու վիրավորի,
Այն մեծ տեգը, որ մխվեց Ադամին
Հաստողի կողը, կպատռի նրան.
Եթե պաշարի ինձ դժոխային վիշտ ու ցավերով,
Նրան կբռնի պատանքի կտավն ամենակալի.
Թե խաբեությամբ ստիպի մահվան հատակը նայել,
Մահվան վիմի մեջ Աստծո կենդանի
Բնակությունը կսպանի նրան.
Եթե մարդկային սայթաքումներիս վրա նա խնդա,
Պիտի կարկամած կորանա կրկին,
Երբ անմահն Աստված հառնած իր փառքով՝
Եվ մեոյալներին ամենայն իր հետ կենսանորոգի։
Իսկ եթե բերկրի իր հազարամյա կապանքի լուծմամբ,
Թող դողա իսկույն առավել սաստիկ
Անվերջ-անվախճան տանջարանների
Շղթաների մեջ վերստին ընդմիշտ
Կապված փակվելու անզերծ տագնապից.
Եթե առաջին իսկ հարվածներից խիստ դժվարանա,
Նրան կտրվի գույժը կորստյան՝
Վերջին սատակման՝ անշեջ գեհենում,
Որ պատրաստված է նրան և նրա հրեշտակներին՝
Մեծ դատաստանի այն մեծ օրն ահեղ։
Ե
Միայն թագավոր, հզոր ինքնակալ,
Արարիչ երկնի, երկրի և բոլոր
Զարդարանքների, որ կա նրանց մեջ,
Տե՜ր Հիսուս, ահա քեզ ապավինած՝
Սպասում եմ ես գալստյան փրկչիդ՝
Քո ողորմության ակնկալիքով.
Ոտներդ ընկած՝ գարշապարներիդ հետքն եմ
համբուրում.
Խոստովանում եմ պարտությունը իմ,
Հրապարակում մեղքերս բոլոր,
Կշտամբանքներիս քարերով ծեծկվում,
Այրվում եմ սրտիս հառաչանքներով,
Խոցոտվում եմ խոր խղճիս խայթերով
Ու սրտիս բոցով լափված՝ տապակվում,
Եփվում եմ ցողով աղի արցունքիս,
Երիկամներիս հրայրքով կիզվում,
Ցամաքում՝ օդով հուսահատության
Եվ նվաղում եմ հողմով դառնաշունչ,
Ցնցվում եմ վշտից ու կողկողագին հեծությամբ դողում,
Տառապում՝ անլուր տվայտանքներով
Ու տատանվում եմ տագնապով հոգուս,
Մրրկակոծ ծփում ու սասանվում եմ ալեբախումից.
Սարսում եմ, երբ որ լուր է սպասվում,
Գալիքն հիշելով՝ կորչում ահաբեկ,
Ատյանի տեսքից հալվում եմ իսպառ
Ու մեռնում՝ մեծիդ սպառնալիքով։
Լսի՛ր, բարեգո՜ւթ, քավիչ, մարդասեր ու երկայնամիտ,
Քաղցրություն անճառ, բարեպարգև օր և տիվ տենչալի,
Քանզի կարող ես ամեն ինչի մեջ,
Կարող ես նաև շունչս փչելիս ինձ փրկագործել։
Եվ քեզ սուրբ Հոգուդ ու հորդ հետ փա՜ռք
հավիտյանս. ամեն։