ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Տէր Աստուած ամենայնի, զաւրաւոր յամենայնի,
Անպարագիր, անվայրափակ տեղի ամենեցուն,
Բոլոր իսկութեամբ հուպ յամենեսին,
Անուրեք վայրից, եւ չիք սահման առանց քո,
Ոչ երեւեալ երբէք եւ ոչ տեսականութիւն առանց քո ծագման լուսաւոր:
Փառք ահաւորութեան, անուն անհասութեան, կոչումն մեծութեան,
Ձայն անբաւութեան, իսկութիւն անքննութեան,
Անմատչելի հեռաւոր եւ անընդմիջելի մերձաւոր,
Տեսող հեծութեան, նկատիչ թշուառութեան,
Մաւտակաց թախծութեան, ամենաբոյժ հնար անճարութեան,
Հայր գթութեանց, ծագող ողորմութեան, Աստուած մխիթարութեան:
Բ
Հայեաց, Տէր, ողորմութեամբ ի պատկեր վշտաց դառնութեան
Բազմավտանգ կրիցս կարեաց, զոր հանդէպ քո տարածանեմ,
Կցորդակից լեր բժշկապէս,
Եւ մի ի խոյզ ընտրութեան կոչեր դատաւորաբար:
Արդարեւ մեծ է վտանգ տարակուսանաց ցաւոց այսր վարանման,
Յորժամ իցէ մարմինն մեղաւք գրաւեալ,
Եւ անձն` ի գործոց չարեաց ոչ մեկուսացեալ,
Գործնականացն գործի` սովորութեամբն կարեաց կապեալ,
Զանգուածն հանդերձանաց` մահացու կրիւք շաղախեալ,
Զգայութիւն սրտին իմաստից` խեթիւ խոցոտեալ,
Ակնկալութիւն բարեացն` բնաւին բարձեալ,
Եւ ի բանականութեանն` ընդ անասունս դասակարգեալ,
Եւ զազիր գարշութիւն` ընդ գոյութեանն շարամանեալ,
Եւ տեսականացն ողջ ելով` իմանալիքն վիրաւորեալ,
Եւ ի սաստկութենէ յանցմանցն յիշատակի` յաւէտ յուսահատեալ,
Եւ տագնապաւ նախագործելոցն` միշտ տարակուսեալ,
Եւ յստակութիւն աղերսին` իսպառ պղտորեալ,
Եւ խղճիւ մտացն յուզմանց` կրկին ճենճերեալ,
Եւ ձեռն ի մաճի գործոյն` զյետնոցն հետազաւտեալ,
Եւ կերպ ի յառաջ դիմեալ` ոտք ի վերջ կոյս յետահարեալ,
Եւ գիտութեամբ էիցն` ի չէիցն միշտ խաբեցեալ,
Եւ ի մտացն մարտ` ի փոքունցն յաղթահարեալ,
Եւ ի թառանչ սրտին` հագագին դուռն հրդեհեալ,
Եւ խոնաւ զաւրութիւն քմացն` ամենայն ուրեք տոչորեալ,
Եւ անարեւ միգով` յամենայն մասանց պարփակեալ,
Եւ լայնութիւն ակնկալութեանն` ամենեւին իսպառ ամփոփեալ,
Եւ անբերելեացն տոյժ` ի զգալիսն տպաւորեալ,
Եւ եղկութիւն կորստեանն` ի յուշ անդ եկեալ,
Եւ դատակնիք հատուցմանն` ի դիւանի մտացն գրեցեալ,
Եւ բարերարին ակն` ի ցասումն իմն երեւեցեալ,
Եւ լոյսն բնութեամբ` զանգուածոյ հողոյս զայրացեալ,
Եւ ահաւորութիւն էին` ընդ փոքրկութիւն բնութեանս ընդհարեալ,
Եւ միշտ որոտմամբ բանից` բանաւոր մոխրոյս բարկացեալ,
Եւ իրաւանցն վիմաւք` զարժանիս մահու կոշկոճեալ,
Եւ որ իմն է տաղանդ` յանառակս աստէն կորուսեալ,
Եւ պատուական իրին ստացուած` իբրեւ անարգ յերկրի թաղեալ,
Եւ տաժանմանցն արգասիք` ծուլութեանն մթով ծածկեալ,
Եւ իբր զի բաց բարձեալ նշմարան ճրագի` չերեւեալ,
Եւ պատասխանարան լեզուիս` յիրաւանցն աւտար` կարկեցեալ,
Եւ անհամբոյր շրթանցս դրութիւն` աւրինաւոր դատմամբ պապանձեալ,
Եւ յուզմունք մտացս` ի զանազան մասունս ցնդեալ,
Եւ զկեալն ի վերայ աւգտին` ոչ ինչ գիտացեալ,
Եւ ի կշռութիւն բարւոյն ընտրութեան` յիմար երեւեալ,
Եւ ընթացք ելիցն` նահանջմամբ չարին խափանեալ,
Եւ վառարան իւղոյն` աճիւնովն հնոցի լցեալ,
Եւ անուանս գիր` ի կենաց մատենէն եղծեալ,
Եւ կշտամբանք ընդ երանութեան` անդ արձանացեալ:
Գ
Եթէ զինուոր տեսանեմ` մահու ակն ունիմ,
Եթէ պատգամաւոր` խստութեան,
Եթէ մատենագէտ` մուրհակի կորստեան,
Եթէ աւրինաւոր` անիծից,
Եթէ աւետարանական` փոշւոյ ոտիցն թաւթափելոյ,
Եթէ բարեկրաւն` յանդիմանութեան,
Եթէ ապառում` կսկծման:
Եթէ ջրովն ընտրութեան փորձիմ` խորտակիմ,
Եթէ դեղ ինչ դատման ձգեմ` սատակիմ:
Եթէ բերս նկատեմ բարութեան`
Ի կարծեաց չարեացս փախնում,
Եթէ ձեռն համբարձեալ` կորանամ,
Եթէ փոքր ինչ խրտուիլ` սարսեմ,
Եթէ սակաւ մի թնդիւն` ընդոստիմ:
Եթէ ի խրախճանս ըմպելեաց հրաւիրիմ` դողամ,
Եթէ մեծիդ յանդիման լինիմ` սարսափեմ,
Եթէ ի հարցումն բանի կոչիմ` կարկիմ,
Եթէ իրաւամբք քննիմ` համրանամ:
Դ
Արդ, այսքան ամենաթշուառ եւ ողորմագին տարակուսանացս,
Ի վերայ միմեանց բարդելոց,
Որք զստորեւ զգայականաց սրտիս գոյութեան ի ներքուստ անդուստ
Անբժշկական ցաւաւք, աներեւակի նետիւք խոցոտեալ,
Անարտաբերելի, մշտակիր, յարամնաց, հանապազամուխ
Բեւեռեալ աստուստ ընդ հոգւոյս,
Լցեալ շարաւով, կրկին հարուածով,
Վտանգ սատակման մահու գուշակին:
Թարախ մթերից, պատեալ զերկաթով, գաղտնեացս ծածուկք
Ազդեն ինձ տագնապս` վէրս պահեալս անխնամարկելիս
Ընդ ելս շնչոյս տուրեւառութեան,
Յորոց նեղութեանց չարաչար ճնշեալ աղաղակ ձայնիս,
Խառնեալ արտասուաւք, կողկողագին թախծանաւք հոգւոյ,
Բարեգործիդ հնարաւորութեան`
Յերկրաստեղծիցս նահատակաց ընդ իմ մաղթողաց յերկինս առաքեմ:
Վերջին հեծութեամբս եւ ես ընդ նոսին
Արտասուաւք ողբոց, ամենեքումբք նուիրողաւք,
Զաղերսանս ըղձիցս ի ստորնայնոցս աստի յերկինս առաքեմ:
Շնորհեա, Տէր, անդորրութիւն կենաց հանգստեան
Ողորմելի վաստակեցելոյս ի յընդունայն երկրագործութեանս,
Համայնդ յամենայնում, ամենայնիւ ստացեալ քեզ փառս:
Ամէն:   up

Բան ԻԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՜ր, Աստված ամենայնի և զորավոր ամեն բանում,
Տե՜ղ անպարագիր և անվայրափակ,
Բոլո՜ր իսկությամբդ ամենքին մոտիկ,
Ամենուր ես դու, և չկա ոչ մի սահման առանց քեզ:
Չես երևում երբեք, բայց առանց լույսիդ չի տեսնվում ոչինչ,
Ո՜վ ահավոր փառք և անհաս անուն, Մեծության կոչում, ձայն անբավելի,
Իսկություն անքնին, անմատչելի հեռավոր և
անընդմիջելի մերձավոր, Տեսնող՝ հեծության և նկատիչ՝ թշվառության,
Տխրության այցելու և ամենաբույժ հնար՝ անճարության,
Հայր գթության, ծագող ողորմության և Աստվա՜ծ մխիթարության:

Բ

Տե՜ր, ողորմությամբ նայիր բազմավտանգ ախտերի դառնավիշտ իմ պատկերին,
Որ քո հանդեպ եմ տածում ահա՛:
Կարեկից եղիր ինձ բժշկապես և ոչ թե որպես քննիչ-դատավոր:
Արդարև մեծ է տագնապն այս ցավատանջ տարակուսանքի և վարանման,
Երբ մեղքով է տարված մարմինն ամբողջովին,
Իսկ հոգին չի մեկուսացած չար գործերից,
Երբ զգայարանքները կապկապված են մոլորությունների սովորությամբ,
Եվ զանգվածը շաղախված է մահացու կրքերով.
Երբ սրտի զգայությունը խայթերո՜վ է խոցոտված,
Եվ բարիքների ակնկալությունն իսպառ վերացած.
Երբ բանականությամբ հանդերձ՝ անասունների շարքն է դասված,
Եվ գոյության հետ զազրելի գարշություններ են շարամանված.
Երբ արտաքնապես թեև առողջ, սակայն ներքնապես է վիրավորված
Եվ հիշելով իր մեղքերը սաստիկ՝ հուսահատության է միշտ մատնված.
Երբ որ նախապես գործած մեղքերի տագնապումներով է տարակուսված,
Եվ աղոթքի հստակությունն իսպառ պղտորված.
Երբ խղճմտանքը խռովանքներով է հույժ տոչորված
Եվ ձեռքը մաճին՝ հետևի գործերն հետազոտելով է միտքն զբաղված82Ղուկ. Թ. 62.
Երբ դեմքով դեպի առաջ է դիմում, ոտքերով՝ դեպի հետև ընկրկած
Եվ գիտենալով հանդերձ ճշմարիտ գոյությունները, անգոներից է շարունակ խաբված
Եվ մտքի մղած մարտերի մեջ միշտ փոքրություններից է հաղթահարված,
Եվ սրտի սաստիկ հառաչանքներից հագագի դուռն է համակ հրդեհված.
Երբ ամենուրեք՝ խոնավությունն է քիմքի տոչորված
Եվ ամեն կողմից անարև մեգով է շրջապատված.
Երբ ակնկալության ընդարձակությունն է իսպառ ամփոփված,
Եվ անտանելի տառապանքներն են զգայարանների վրա դրոշմված.
Երբ որ կորստյան եղկելիությունն է մտաբերված,
Եվ հատուցումի դատավճիռն է մտքի դիվանում արձանագրված.
Երբ բարերարի աչքն է զայրալից երևույթ առած,
Եվ լույսը խնդությամբ հողազանգվածիս դեմ է զայրագնած.
Երբ որ Աստուծո ահավորությունն փոքրիկ էությանս հետ է ընդհարված
Եվ իր խոսքերի որոտումով միշտ՝ բանավոր մոխրիս դեմ է բարկացած,
Երբ արդարության իր քարերով նա մահվան արժանուս է միշտ քարկոծած,
Երբ որ ինձ տրված տաղանդը այստեղ անառակության մեջ եմ կորցրած,
Եվ իմ պատվական ստացվածքն իբրև անարգ անարժեք՝ հողի տակ է թաղված.
Երբ ողջ արգասիքն իմ աշխատանքի՝ ծուլության մութով է ծածկված
Եվ չի երևում ճրագի լույսի պես հեռու տարված,
Երբ իրավազուրկ պատասխանարանն է լեզվիս կարկամած,
Եվ իմ անհամբույր բարբառող շուրթերս իրոք արժանի կերպով պապանձված.
Երբ հուզյալ միտքս ամեն ուղղությամբ ցրիվ է եկած
Եվ օգտակարին հասու լինելու անկարող դարձած,
Եվ լավն ու բարին ընտրելու կշռի մեջ հիմարացած.
Երբ ճանապարհը չարի արգելքով է խափանված,
Եվ վառարանն է յուղի՝ հնոցի մոխիրով լցված.
Երբ կենաց մատյանից իմ անվան գիրն է ջնջված,
Եվ երանության փոխարեն այնտեղ կշտամբանք գրված:

Գ

Թե զինվոր եմ տեսնում՝ սպասում եմ մահվան.
Թե պատգամավոր՝ խստության.
Թե գրագիր՝ կորստյան մուրհակի.
Թե կրոնավոր՝ անեծքի.
Թե ավետարանիչ՝ ոտքի փոշին թոթափելու.
Թե բարեկրոն՝ հանդիմանության.
Թե անզգամ՝ կսկծանքի.
Եթե փորձվեմ ջրով՝ կխորտակվեմ83Հմմտ. Թվոց Ե. 16-22.
Եթե մի դեղ քննության առնեմ՝ կսատակեմ.
Թե բարիք տեսնեմ, կասկածելով չար գործերիցս՝ կփախչեմ.
Թե բարձրացած մի ձեռք՝ կկորանամ.
Թե խրտվիլակ փոքրիկ՝ կսարսեմ.
Թե լսեմ թնդյուն մի թեթև՝ կընդոստնեմ
Թե կերուխումի հրավեր ստանամ՝ կդողամ.
Թե մեծիդ ներկայանամ՝ կսարսափեմ.
Թե հարցաքննության կանչվեմ՝ կկարկամեմ.
Թե իրավամբ քննվեմ՝ կհամրանամ:
Արդ, իրար վրա բարդված իմ այսքան տարակույսները ամենաթշվառ և ողորմագին,
Որոնք ի ներքուստ խոցում են սիրտս անբույժ ցավերով, նետերով անտես,
Եվ բևեռվելով անարտաքսելի՝ նրանք հոգուս հետ հանապազամուխ ու հարամնաց,
Եվ շարավներով լցնելով հոգիս, հարվածելով միշտ՝
Սատակիչ մահվանս վտանգն են սաստիկ նախագուշակում
Իր ներսը մխված երկաթը պատող կույտը թարախի,
Տագնապը ծածուկ ու մեջս պահված վերքերն անդարման
Իմ շնչառության միջոցին սաստիկ ցավ են պատճառում:
Ուստի և նրանց նեղություններից չարաչար ճնշված,
Թախծալից հոգուս ձայնով բարձրագոչ և աղերսախառն իմ արցունքներով
Ինձ համար նաև աղոթող բոլոր նահատակների հետ այն երկրաստեղծ,
Եվ հեծությամբ ողբակից նրանց արտասվանվեր իմ այս ողբերով,
Ըղձակաթ աղերսն իմ՝ Բարեգործիդ ամենահնար՝
Երկրիցս դեպի երկինքը, ահա՛, առաքում եմ քեզ:
Շնորհիր, ո՜վ Տեր, հանգիստ ու խաղաղ կյանք ողորմելի վաստակյալիս,
Ինձ, որ ընդունա՜յն եկրագործեցի.
Ո՜վ համայնդ դու ամեն ինչի մեջ, քեզ փա՜ռք հավիտյան:

Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Տե՜ր ամենայնի Աստված, զորավոր
ամեն ինչի մեջ,
Անպարագիր ու անվայրափակ տեղ բոլորի համար,
Ամբողջ իսկությամբ ամենքին մոտիկ. 
Դու չես պարփակվում տարածության մեջ, 
Սակայն առանց քեզ սահմաններ չկան, 
Չես երևում, բայց առանց լուսավոր 
Քո ծագման չկա տեսավորություն, 
Վսեմագո՜ւյն փառք և անհաս անուն, 
Մեծության կոչում, ձայն անբավության, 
Անքննելի ու անճառ իսկություն, 
Անմատույց հեռու, ընդհուպ մերձավոր,
Տեսնող հեծության ու թշվառության,
Տրտմության հասու և անճարության ճար ամենաբույժ,
Ծագող գթության, ողորմության հայր,
Աստվա՜ծ սփոփման, մխիթարանքի։

Բ 
Տե՜ր, ողորմությամբ նայիր դառնավիշտ 
Ու բազմավտանգ ախտ ու կրքերով տանջված
պատկերիս,
Որ տարածում եմ ահա քո առաջ. 
Կարեկի՛ց եղիր ինձ որպես բժիշկ 
Եվ ո՛չ թե կանչիր դատաքննության իբրև դատավոր։
Արդարև, մեծ է ցավն ու վտանգը 
Վարանումների ու տագնապների, 
Երբ որ մարմինդ մեղքով է լափված, 
Իսկ ինքդ դարձյալ դժնի գործերից մեկուսացված չես. 
Դարավանդված է կամքդ մոլեկան ցանկություններով, 
Բաղադրությունն ամբողջ զանգվածիդ 
Շաղախված է լոկ կրքով մահաբեր,
Սրտիդ խորքերում զգում ես միայն խայթեր խոցոտող, 
Անհետացել է ակնկալությունն ամեն բարիքի, 
Երբ որ բանական լինելով հանդերձ՝ 
Դասված ես կարգը անասունների,
Ողջ գոյությանդ շարամանված է զազիր գարշություն, 
Արտաքուստ՝ առողջ, վիրավորված ես,
սակայն, ներքնապես, 
Հուսահատված ես հավիտենաբար 
Ծանր հանցանքներիդ հիշատակներով, 
Տագնապախռով ու տարակուսված՝ նախագործածից, 
Աղերսանքներիդ հստակությունն է իսպառ պղտորվել 
Ու ճենճերված ես միշտ չարակասկած
տվայտանքներով. 
Երբ ձեռքդ մաճին՝ հետքում թողածն ես
դարձյալ որոնում,
Հայացքդ թեև ուղղված է առաջ, 
Ոտքերով, սակայն, ընկրկում ես ետ, 
Էականներին լինելով հասու՝ 
Անէներից ես խաբված շարունակ,
Մտամարտության ժամին պարտված ես չքոտիներից. 
Սրտիդ թառանչից հագագիդ ելքն է լափված հրդեհով. 
Խոնավությունն է ցամաքել քիմքիդ բոլոր մասերում. 
Բոլոր կողմերից պարփակված ես լոկ միգով անարև 
Ու սեղմվել է քեզ ընդհուպ հորիզոնն ակնկալության, 
Երբ անտանելի տառապանքներն են աչքերիդ առաջ. 
Թշվառ կորուստն ես միշտ մտաբերում, 
Դատակնիքն է դաժան հատուցման 
Մտքիդ մատյանում արձանագրված, 
Երբ բարերարի աչքն է երևում միշտ ցասումնալից, 
Հողազանգվածիս դեմ զայրագնած է լույսը բնությամբ.
Ահեղությունն է Էի ընդհարվել 
Մարդկային փոքրիկ բնությանս հետ,
Բարկությամբ է միշտ որոտում ընդդեմ
մոխրիս բանական
Եվ կոշկոճում է իր արդարության 
Քարերով մահվան արժանավորիս, 
Երբ որ տաղանդս եմ կորցրել այստեղ
անառակությամբ,
Պատվական ձիրքս իբրև անարգ բան թաղել եմ
հողում,
Տքնություններիս արգասիքը ողջ 
Ծածկել եմ թանձր մութով ծուլության, 
Որն իբրև հեռու տարված, չքացած
Մի ճրագի լույս էլ չի երևում,
Երբ իրավազուրկ լեզուս է դարձել համր ու կարկամ, 
Պապանձ են արդար դատապարտությամբ
շուրթերս անհամբույր,
Հուզումնածվատ մտքերս են ցնդել, 
Եվ հիմարացած՝ ո՛չ հասկանում եմ օգուտը կյանքիս, 
Ոչ էլ հասու եմ բարու ընտրության, 
Ընթացքիս ելքն է չարից խափանվել, 
Եվ վառարանը յուղիս լցված է հնոցի մոխրով,
Անունս է ջնջված կյանքի մատյանից, 
Ու երանության փոխարեն՝ այնտեղ 
Արձանագրված միայն կշտամբանք:

Գ
Թե զինվոր տեսնեմ, մահ եմ սպասում, 
Թե պատգամաբեր՝ արհավիրքի բոթ, 
Եթե գրագիր՝ կորստյան մուրհակ, 
Թե օրինապահ՝ անեծք ու նզովք, 
Եթե քարոզիչ՝ ոտքերի փոշու թոթափում միայն, 
Եթե բարեպաշտ՝ հանդիմանություն, 
Եթե անզգամ՝ կսկիծ ու մորմոք։
Թե ջրով փորձվեմ, պիտի խորտակվեմ, 
Թե դեղ ընդունեմ, պիտի մահանամ։
Եթե տեսնում եմ ինձ հասնող բարիք, 
Փախուստ եմ տալիս՝ չար կասկածներով, 
Թե բարձրացրած ձեոք՝ կորանում նկուն, 
Թե մի խրտվիլակ՝ սարսում ահաբեկ, 
Ընդոստնում՝ ամեն թեթև թնդյունից, 
Դողում, երբ հանկարծ հրավիրվում եմ
խրախճանության։
Իսկ եթե մեծիդ ես ներկայանամ,
պիտի սարսափեմ, 
Պիտի կարկամեմ, եթե կանչվելու լինեմ հարցումի, 
Եթե իրավամբ քննվելու լինեմ, պիտի համրանամ։
Արդ, իրար վրա կուտակված այսքան 
Ամենաթշվաո ու ողորմագին վիշտ-տագնապներս, 
Որ զգայության խորքերում սրտիս գոյատևելով՝ 
Անբժշկելի ցավերով՝ ներքուստ
Խոցոտում են այն նետերով անտես, 
Որոնք մշտակիր, անարտաքսելի,
Հանապազամուխ ու հարամնաց խրված հոգուս մեջ, 
Ամբողջությամբ այն լցրած շարավով 
Ու պատճառելով կրկնակի հարված՝ 
Չարաչար մահս են կանխագուշակում։
Գաղտնի, ծածկատես ներսս մթերված՝ 
Երկաթը պատող թարախը անվերջ տագնապում է ինձ՝ 
Շնչառությանս միջոցին ներքուստ 
Անբուժելի ու խորը վերքերի ցավեր ազդելով, 
Որից նվազած ձայնիս չարաչար աղաղակները, 
Արտասվախառն ու կողկողագին 
Թախիծով հոգուս, իղձ-աղերսներով, 
Այլև ինձ համար՝ ինձ հետ աղոթող՝ 
Երկրաստեղծ բոլոր նահատակների 
Ամենանվեր ողբ ու հեծությամբ՝ 
Այս ստորային վայրերից դեպի 
Ամենահնար բարեգործիդ եմ երկինք առաքում։ 
Շնորհի՛ր, ո՜վ տեր, անդորրություն ու
հանգստավետ կյանք՝ 
Զուր աշխատությամբ խեղճ հոգնաբեկիս, 
Դո՛ւ, որ համայն ես ամեն ինչի մեջ 
Եվ ամեն ինչով միշտ փառաբանված։