Նարեկ - Մկրտիչ Խերանյան

Բան ԾԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ես մահացուս ամենապատիր՝ երկրածնի՜ միթե պաղատեցի մի,
Որին ընդունայն է աղաղակել. Մահկանացուի՞ միթե բանական,
Որից փրկություն հուսալը լինի սնոտի ու սուտ. Ոմն եղծականի՞,
Որի զորությունն անուժ խոսքի պես լինի զուր, նանիր.
Երկրավոր գահակալ իշխանների՞,
Որոնց բարիքներն էլ իրենց նման լինեն անցավոր.
Հարազատ եղբո՞ր,
Որն ինքն էլ կարոտ լինի իր անձի անդորրությանը.
Հո՞րն իմ երկրավոր,
Որի օրերի նվազության հետ խնամքն էլ է պակասել.
Ինձ ծնող մո՞րս,
Որ հրաժարված լինելով կյանքից՝ գութն է ցամաքել.
Արդյոք աշխարհի թագավորների՞ն,
Որոնք մեռցնելու, քան թե կյանք տալու հնարքներ են միշտ մտածում միայն,–
Այլ քե՜զ դիմեցի, բարերա՛ր Աստված, օրհնյալ ի բարձունս,
Որ կենդանի ես և կենդանություն կտաս բոլորին.
Եվ մահից հետո էլ անեղծապես կարող ես նորոգել:

Բ

Եթե քեզանից փախչենք, դու մեր ետևից կվազես.
Եթե տկարանանք, կզորացնես.
Եթե շեղվենք, դու մեզ շիտակ շավիղի վրա կհանես.
Եթե պատկառենք, կքաջալերես.
Եթե հիվանդանանք հոգով ու մարմնով, կբժշկես,
Եթե գարշանանք մեղքերով, կմաքրես.
Եթե ստենք, քո ճշմարտութեամբ դու մեզ կուղղես.
Եթե գլորվենք անդունդներ անտակ, երկինքը ցույց կտաս մեզ.
Եթե մենք չուզենք մեր կամքից դառնալ, դու կդարձնես.
Եթե մեղանչենք, կողբաս, եթե արդարանանք, կժպտես.
Եթե օտարանանք, կսգաս, եթե մոտենանք, կտոնես.
Եթե տանք, կընդունես, եթե դանդաղենք, կհամբերես.
Եթե մենք ապերախտ լինենք, դու առատապես կշնորհես.
Եթե թուլանանք, կտրտմես, եթե արիանանք, կխնդաս:

Գ

Հարյուրերկուերորդ սաղմոսն օրհնաբան և հրաշագեղ սփոփում է սիրտն իմ վհատյալի.
Եվ ավետում է ինձ կյանքի մեծ հույս, որպես հավաստիք անձիս փրկության.
Հաղթահարում է դևերին բոլոր և բանսարկուին մատնում վարանքի,
Ինչպես տերունի խաչի նշանը պանծալի, բարեբախտ և հրաշափառ,
Անխոնարհելի բարձրությամբ լուսո և անպարտելի զորությամբ վերնույն
Ախոյան է նա կանգնել անհողդողդ անշարժելի հավերժ-հավիտյան
Ընդդեմ բռնության անբարեբարո Բելիարի:
Նա ունի իր մեջ գիտուն, հետամուտ մտքերի համար հոգեշահ գանձեր,
Որոնք բերում են մահվան՝ պարտություն, մեղքերին՝ լուծում,
Կրկնակի հույսեր՝ ա՛յս և անվախճան կյանքերի
համար, Եվ արդարներին՝ անեղծանելի նորոգման խոստում,
Բարեհրավեր և կենդանատու կանոններ՝ գրված Աստուծո Հոգով:
Եվ ոչ միայն այդ, այլ բոլոր երգերն էլ սաղմոսների՝
Մի-մի կտակ են մարդկության համար կենդանագրված,
Որոնք, արդարև, մաքուր սրտերին են տեսանելի:

Դ

Նախկին օրենքը, որ նոր օրենքի օրինակն էր թույլ¹⁴⁵Եբր. Է. Ը. Ժ. գլուխները և Բ. Կորնթ. Դ. 7-9,
Որպես առաջին անգամ տեղ հասնող մեծ ավետագիր կյանքի կործանման՝
Երկնակրոն, վերնակենցաղ և մի՜շտ անճառելի կյանքի ավետիս
Ու վստահություն էր պարունակում, Եվ սակայն գրվածքն այդ
Ջնջելի էր և նրա օրինակն՝ այլայլելի.
Հուսահատ հանցավորներին դատապարտելու պաշտոն ուներ նա,
Երկրային մի կտակ էր այն խափանելի և տկար միջնորդ հաշտարարության,
Եվ որով՝ խոսքերն աղոթողների անկատար էին:
Այդ մասին ստույգ վկայում է փրկությունը
Մանասեի՝ Նրա այնքան շատ և անբուժելի վերքերից հետո.
Նա, որ արդարների արյունով լցրեց մեծ թագավորին նվիրված
Հրաշանուն քաղաքն հայրենի, ըստ մարգարեագիր անսուտ պատմության¹⁴⁶Դ. Թագ. ԺԱ. Երեմ. ԺԹ. 4-5:
Նա, որ տեսանողներից մեծին իսկ՝ բազմերախտ պաշտպան իր դաստիարակին,
Նախնակերտ հարկի տեսչին սղոցեց մահվան մեքենայով,
Եվ մարմինն երկու կտոր անելով՝ մաշեց դժնդակ չարչարանքներով,
Ապստամբության խորհրդով կտրած փրկանակն հույսի:
Դրա հետ մի այլ չարություն էլ նա գործեց մոլեգին.
Ընդդեմ բարձրյալի հանդգնեց մղել նա քրեական մի աստվածամարտ,
Քանզի չամաչեց երբեք՝ Արարչի պատիվն ու անունը յուրաբնակ խորանից մերժել,
Եվ հալածելով Աստուծո Հոգին՝ ինքը Բելիարի հետ համաձայնեց:
Քանզի նույն այդ տաճարը տիրական՝ Արարչի խնկարկությանը սահմանված,
Երկրային հռչակավոր հանդիսատեղին, ազգերին սարսափ ազդող սրբավայրը,
Որտեղ տեսիլներն հրեշտակային և աստվածային հրամաններն հաղթող՝
Լուսավոր, պայծառ հայտնությամբ էին ծանուցվում,
Այդտեղ, այդ երկնանման, սքանչելատես վայրը ահազդու քարուքանդ արավ
Եվ քառադիմակ ու նախանձարկու Քևան անունով մի կուռքի համար¹⁴⁷Ս. Գրքի եբրայական բնագրում Քիուն կամ Քիոն է կոչվում այս աստվածը (Ամվս. Ե. 26), որը յոթանասնիցը թարգմանում է՝ Ռեբան և որը, ըստ ասորաց, արաբացոց և պարսից՝ նույն ինքը Երևակ աստղի կուռքն է: Քառադեմ է կոչվում նա, որովհետև ըստ Եվսեբիոսի՝ չորս աչք ուներ, կամ, ըստ այլոց՝ չորեքկողմյան խարսխի վրա էր դրված:
Նա հույժ գարշելի պաշտոնատեղի ու դիվաճենճեր զոհարան դարձրեց:
Զրկելով երկնավոր թագավորին իր կյանքից արքայական,
Ամենահարուստին իր ստացվածքներից թափուր թողնելով,
Եվ տանուտերին արած անհանգիստ ու տատանյալ թափառական՝
Բեեղզեբուղի¹⁴⁸Ակկարոնի Ճանճիկ աստվածն է: ձեղունը նկարազարդեց և ահեղ անունը վտարեց նրանից.
Գերի վարելով գովյալի ավանդը, ողբալի կերպով նվազեցրեց ողորմածի մասը.
Լույսի սրահը ապարանք շինեց փոքր աղվեսի համար
Եվ ամեն ինչ ունեցողին ոչ իսկ մի տաղավար թողեց՝ իր գլուխը դնելու.
Հզորի ցանկապատը քանդելով՝
Արյամբ սրսկված սեղանն այն մեծախորհուրդ
Հատկացրեց բախտագուշակության ու հմայությունների:
Լայն ճանապարհներ բացեց բազմաթիվ՝ գայթակղումների համար,
Դառնալով ինքը կորստյան հովիվ սատակման հոտին
Եվ մոլորության բուռն վարդապետ.
Եվ այդ բոլորը նա արավ, գիտենալով հանդերձ կրոնի օրենքները ողջ
Եվ ունենալով Դավթին նմանակից հայր՝ մեծ Եզեկիան:

Ե

Այսպես, նա այնքան չարիքներ գործեց, որ մինչև անգամ պատիվն Աստուծո,
Որն արքայական փառք ընծայեց նրան, հայհոյեց ու թշնամանեց,
Եվ սրախողխող սպանեց բազում աղոթողների:
Եղավ նա ընտանի դավաճան, մերձավոր վատնիչ,
Հարազատ սատակիչ, մեղսակից սպանող:
Չէր կարող դառնալ նա Աստծուն կրկին, զի ուրացել էր նրան.
Չէր կարող հիշել Աբրահամին, զի խորթացել էր նրանից.
Չէր կարող Իսահակով աղոթել, զի նզովված էր նրանից.
Չէր կարող Իսրայելով պարծենալ, զի տարագիր էր այդ մեծախորհուրդ կոչման շնորհից.
Չէր կարող դավթյան երգը երգել, զի կշտամբիչն էր նրա.
Չէր կարող մոտենալ քավարանին, զի պղծել էր այն.
Չէր կարող ապավինել աստվածագիծ տապանակին,
Զի այն գարշելի ձուլածոյի հետ էր փոխանակել.
Չէր կարող Մովսեսին դիմել, զի անքավելի էին
իր մեղքերը նրա հանդեպ.
Չէր կարող աղաչել Ահարոնին, զի հանցապարտ էր նրա առջև:
Չէր կարող դիմել մարգարեների խմբին մերձավոր, զի նրանց սպանողն էր նա:
Սակայն և այնպես նրա մեղքերին քավություն եղավ
Եվ արքունի իշխանությամբ դարձյալ պարգևատրվեց,
Որպեսզի քեզ համար, ո՜վ բարերար,
Սերնդեսերունդ և դարե ի դար գովեստներ անճառ և անլռելի ավելացնես դու,
Եվ դարպասն հույսի՝ մտնելու համար միշտ անփակ պահես,
Ի փառս քո բարձրության և ի փրկություն դատապարտյալիս,
Ո՛վ անմահական պարգևների տվիչ Քրիստոս, Գովյա՜լդ հավիտյան. ամեն:

Բան ԾԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյա՜լ տիրապես էությանդ մեջ,
Անսահմանելի, անփոփոխելի, իսկապես բարի,
Պաշտում խնկելի և երջանկություն խոստովանելի ամենայն երկրի,
Հարատև հույսի ամենապատրաստ դու հայտնություն,
Գթած, ողորմած, որ չես պահում ոխ մի ակնթարթ իսկ Ընդդեմ բազմամյա մեղանչումների:
Անսահման առավելությամբ և հրաշապես զարմանալի,
Ավելի, քան թե երբևէ բոլոր նախահայրերին,
Դու քո երկնահոս և բարեբանյալ վտակները ողորմության
Նոր շնորհաբաշխությամբ՝ մեկի տեղ կրկնակի հաճեցիր հեղել:
Երբեմնի անձուկ լուսամուտը¹⁴⁹Ակնարկություն՝ տաճարի երկու փոքրիկ պատուհաններից մտնող զույգ լույսի, որը խորհրդաբար հասկանում է իբր հին տնօրենության մեջ ծագած նոր շնորհների լույսը: այն, որտեղից հազիվ, ըստ Սողոմոնի,
Չափավոր գիտությունների աղոտ նշույլներն էին թափանցում,
Դու, ինչպես նրա, այնպես նաև ինձ՝ թշվառիս համար բացիր ընդարձակ,
Առագաստն այն անջրպետող, որ արգելում էր
Մուտքն աստվածային ողորմության ձրի պարգևների:
Անցյալում՝ ավետավոր հիշատակումների հետ
Պատկերավոր օրինակներով ասացիր դու մեզ.
«Դարձեք դուք ինձ, և ես ձեզ պիտի դառնամ»¹⁵⁰Եսայի Լ. 15, Զաք. Ա. 3, Մաղաք. Գ. 7,
Կամ՝ «Երբ կդառնաս ու կհառաչես, այնժամ դու կապրես».
Եվ կամ թե՝ «Աղջամուղջի սևությունը դու կփոխարկես ձյան պայծառության,
Եվ արյամբ ներկված մարդկանց դու կդարձնես գեղմի պես մաքուր ըստ Եսայու և Զաքարիայի,
Թե՝ բարկությանդ մեջ ողորմությունդ էլ ես մտաբերում.
Թե՝ Իսրայելի քաղաքները անապատանան պիտի
Եվ ապա դարձյալ դառնան բնակելի.
Թե՝ ճանապարհները պիտի ամայանան առ ի չգոյե մարդկանց.
Եվ ապա դարձյալ դառնան բանուկ.
Թե՝ պիտի թուլանան ոգու սովով և քո ձեռքով դարձյալ զորանան.
Թե՝ Աստված զայրագին իր տեղը պիտի գնա Եվ պիտի դառնա դարձյալ ողորմությամբ. Կթողնի նա մեզ՝ բայց և՛ կների
Կսաստի թեև ու կսպառնա, բայց և կրկին կպաշտպանի.
Եվ մինչ խռովահույզ է սիրտը նրա՝ կշարժվի գութն իր խնամքների:

Բ

Մարգարեների խոսքերն այս խնկելի,
Որոնք քո օրհնյալ գալստյան հրամանն էին ազդարարում առաջուց.
Եվ որ հնար չէ նյութեղեն լեզվով բոլորը թվել, քանզի անբավ են,
Օրինակներ են, նմանություններ նվազ, փոքր ու հին, ժամանակավոր՝
Քո ավետավոր հայտնության և խաչիդ փրկագործության համեմատությամբ:
Դու ամենուրեք կառուցեցիր խորաններ՝ քո արյան ուխտի վկայության,
Որոնք մեծաբարբառ աղաղակում են միշտ՝
Աբելի մահվան դատակնիքից ավելի բարձրաձայն հռչակելով,
Հաղթանակը բարի պատերազմիդ
Հանուն երկրորդ և անմահ կյանքի շնորհների՝
Մկրտության, հարության, նորոգության,
Ընտանության քեզ հետ և քո Սուրբ Հոգու
միավորության, Քավության, ազատության, լուսավորության,
Մշտնջենավոր մաքրության և ճշմարիտ երանության,
Վերնայինների հետ կցորդության, անկապուտ փառքի,
Եվ մեր շուրթերի` բարձրյալին ուղղած աղաչողական հաշտարար խոսքի:
Եվ այն, ինչ ասելն իսկ ահավոր է,
Գրում եմ այստեղ ես ի հիշատակ մեծ երախտիքիդ.
Կարող ենք լինել մենք աստված նույնիսկ՝ շնորհներով ընտիր
Եվ ստեղծողիդ հետ միանալ՝
Տերունի մարմինդ ճաշակելով և խառնվելով կենաց լույսիդ հետ,
Մինչ ըստ Պողոսի՝ չուներ հին օրենքն այսպես կատարյալ երջանիկ խոստում:
Իսկ դու, փրկությո՜ւն, քավիչ բոլորի, եկար հայրենի քո հարստությամբ
Եվ մեր հույսն առ քեզ անկրճատելի՝ արիր հարատև կատարելապես:
Փա՜ռք, քեզ Հորդ հետ՝ ի գովք Սուրբ Հոգուդ բարեբանության,
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա
Զորությունների՛ դու Տեր և թագավորբոլոր գոյությունների.
Օրհնաբանված ողորմություն և բոլորի Աստված,
Որ իշխում ես լայնատարած և ընդարձակ անսահմանության վրա,
Դու ես չափն ու քանակությունը բոլոր մեծությունների,
Մինչ այն աստիճան, որ կարծրը հեղուկ է քեզ մոտ և լույծը՝ պնդակազմ,
Անհնար ոչինչ չկա քեզ համար, ո՛վ դու 
հաղթական զորություն ահեղ.

Հուրը զովասուն ցող է քեզ համար և անձրևը՝ բոց կիզանողական:
Քարին կարող ես դու կյանք ներշնչել ու տալ կերպարանք,
Եվ բանականին դարձնել անխոս և անշունչ արձան:
Պատվի ես արժանացնում դու քեզ ողոքող մեղապարտին
Եվ կարծեցյալ մաքուրին՝ արդար քննությամբ դատապարտում:
Մահամերձին բարի բերկրությամբ արձակում ես դու,
Եվ ամոթահարին՝ օծությամբ դարձնում զվարթերես:
Ոտքի ես հանում թակարդի մեջ գլորվածին
Եվ սասանյալին ապահով վեմի վրա հաստատում:
Հիվանդին բազմահառաչ՝ երջանկացնում ես դու,
Առաջ գնացածին ետ դարձնում վերստին:
Եվ երբ սպառվում են բարիքները մեզ համար,
Այնժամ դու է՜լ ավելի զարմանասքանչ գործեր ես կատարում,
Քանզի դու գիտես ներել մեր մեղքերն ու անօրենությունները ջնջել.
Քավիչ լինել անիրավությունների և մեր մեղքերը չհիշել,
Ինչպես գրում են Եսային և Երեմիան:

Բ
Եվ քանզի այս նոր փրկության շնորհներին գոհաբանությամբ հետևելով
Եվ տեսնելով նրանց շատությունն անբավ, լռեցի իսկույն ու պապանձվեցի.
Ուստի և ահա՛ հիշելով դարձյալ լույսիդ անսպառ բարիքներն ամեն,
Որոնք քո կողմից պարգևված են ինձ՝ համառ թշվառիս,
Քո՛ աղերսով՝ քե՜զ պիտի պաղատեմ,
Իմ այս մատյանի խոսքերին դարձյալ համարեցնելով
Թախծությամբ լեցուն հեծեծագին բազմաթիվ տողեր:
Սակայն ի հաճույս տվողիդ պիտի առնեմ ու խառնեմ՝
Ցավերի հետ՝ դեղ,
Վհատության հետ՝ խրախույս,
Հուսահատության հետ՝ հիշատակն անվան հաստողիդ,
Տխրությանս հետ՝ սփոփանքը քո,
Դառնությանս հետ՝ քաղցրությունը կենարարիդ,
Օրենքի պատժի հետ՝ քո շնորհը,
Անիծապարտության հետ՝ օրհնությունդ ազատարար,
Մարմնի մահվան հետ՝ նորոգությունդ կատարյալ:

Գ
Հավատում ես ես հզորիդ խոսքին և հաստատում այն.
Լսի՛ր դու սրտիս լռությունը, Տե՜ր Հիսուս,
Որը դեպի քեզ մեծաձայն հնչումն է երկարագոչ:
Մարմնակից ու պատկերակից լինելով մեզ հետ,
Ինչպես անօրինակ քահանայապետ, օրինակի լուծը խորտակելով.
Անասունների տեղ մահվամբ զենված,
Բարեբանված մարմնիդ նվիրումով
Անմահապես մատուցվում ես միշտ և քավություն շնորհում աննվազորեն
Ոչ միայն սակավ մեղանչողներին, այլ նաև նրանց.
Որոնք փրկության ոչ մի հույս չունեն:
Կյանքը մեղքի մեջ մեր մարմնի համար ինչքա՞ն կարող է տևական լինել,
Եթե մինչև իսկ բյուր-բյուր տարիներ երկարաձգվի,
Երբ դու Աստվածդ զենումն հոժար կամքով հանձն առած,
Մահն համբերությամբ տարար՝ բաշխվելով ի քավություն մեզ:
Աղբյո՛ւրդ մաքրության, ոչ թե մահապարտ լինելով ես դու զոհվում օրեցօր.
Այլ որպեսզի մեզ հաշտեցնես Հորդ հետ՝ հաճեցնելով նրան,
Քո կամքով, Հոգուդ գործակցությամբ՝ մատուցվում ես միշտ:
Իսկ դու, բոլորի Աստվածդ անքնին, իմ պատկերով՝ ինձ՝
Փրկությանս համար, իմ անունից,
Որպես թե ես ինքս կցորդվելով՝ միացած լինեի
Նույն մարմնով պարունակված էությանդ հետ,
Ո՜վ բարերար, ինձ համար և իմ կերպարանքով,
Փոխ առնելով իմ պարտքերը և անպարտելիդ մահ ընդունելով
Մահապարտիս պատիժն ու պատուհասը
Որպես թե կամավոր կերպով քո փոխարեն ես կկրեմ,–
Բազմիցս մեռնելով՝ մնում ես դարձյալ կենդանի:
Ոչ թե ուրացողների ձեռքով, այլ հավատացողների հավատքով է,
Որ նվիրվում ես դու աստվածորեն ու բաշխվում անհատնում մասերով:

Դ
Ոմն աղոթավոր, կուռքերի մի պաշտոնատար
Այս մասին մի մեծ և անկշռելի դատողություն էր անում,
Հույս տալով իրեն անհարմարագիր խոսքով այսպիսի.
«Հավատում ես ես տիրանալ փառքի և երջանկության,
Երբ հասնի վախճանն անցավոր մարմնիս»:
Այդ նույն խորհրդի միջոցով, քան թե մարտիրոսությամբ,
Եվ կամ ուղղելով ընթացքս թշվառ:
Բայց նկատեցի, որ նա անճառությունն
այս խորհրդի դավանում էր այնպես,
Թե մաքուրներն իսկ, առանց նվիրման այս հիշատակին,
Թե գոնե հոգով խառնվելով այդ մեծ 
հրաշակերտության հետ՝
Չեն կարող իսկապես բոլորովին կատարյալ դառնալ:
Եվ ապա ասում էր նա հուսալով վստահապես՝
«Մեղավորիս համար դու կրկնապես մատուցվեցիր և եղար իմ եսը ճշմարտապես՝
Քո համեղության փոխարեն դառնությունն իմ առնելով,
Եվ քո իսկ մարմնով՝ լուսեղեն կյանքի նշխարովդ դու պատարագվեցիր»:
Եվ սակայն, քանզի վերնատան մեջ, առաջին անգամ,
Բարեշնորհ հաղորդության խորհրդի ժամանակ,
Որպես անհնար և անբուժելի մեղքերի դարման՝
Նա բաշխեց մարմինն ու արյունը իր որպես քավություն,–
Ուստի և, ահա, հաղորդությունն այս վեր է դասում նա,
Քան թե վկայվածի նահատակությունն արյամբ կատարված:
Այս օրինակով համոզված էր նա և հավատացնում էր միանգամայն,
Թե այս փրկանքով հնարավոր է հասնել հարգանքի և փառքի տիրանալ,
Քան թե քավությամբ և ողորմությամբ կամ շնորհումով.
Զի աստվածային զորությունը վեր է, քան թե մարդկայինը,
Եվ աստվածախառն տիրական մարմնի կամավորական նվիրումն է վեհ,
Քան անասնական սպանդի մատուցումը.
Անմահը, քան թե մահկանացուն,
Լույսը ահավոր, քան թե խավարը,
Հավիտենականը, քան թե անցավորը,
Բարձրյալը, քան թե երկրավորը,
Անստեղծը, քան թե եղածը, 
Իսկությամբ բարին, քան թե բնությամբ վատը.
Մանավանդ որ իր ձեռքն է կամենալն ու կենսագործելը,
Տալով օրհնության առիթ և ոչ թե պատճառ՝ դառն անեծքների:

Ե
Աղաչում եմ, գթա՛ծ, տուր հոգով-սրտով խոցվածիս
Երկնուց ընծայված կենաց դեղը քո:
Քաղցրությամբ, Տե՜ր, մոտեցիր դու ինձ՝ բազում մեղքերով ախտավորվածիս.
Ջնջի՛ր պարտքերս, ամենակատա՜ր բավականություն:
Եվ ճշմարիտ է ինձ համար, իրոք, իմաստն այս խոսքի,
Թե՝ ստեղծիչդ ամենայնի՛ սրբերի մեջ ես բնակվում.
Ճիշտ է արդարև, թե ինչ որ ցանես, նույնը կհնձես,
Ինչպես Պողոսն է ասում հիրավի՝
Ցավագին աչքերն արևի տապին տոկալ չեն կարող:
Իսկ դու, բարերար, ստեղծիչդ ամենայնի՝ ոչնչությունից,
Գնահատում ես հավետ իսկապես դավանելը քեզ,
Որպես կարող ուժ՝ կյանք տալու համար:
Օրենքով դու չես սահմանափակված, այլ վեր ես ամեն մի սահմանումից,
Եվ մանավանդ թե կարող ես խզել կանոնի ամեն տեսակ կապանքներ,
Մնալով միայն ի՜նքդ ավետյաց պայման ու խոստում
Հույժ տարակուսյալ հանցավորների համար համորեն:
Եվ քեզ՝ Հոր ու Սուրբ Հոգու
հետ՝ փա՜ռք, իշխանություն
հավիտյանս. ամեն:

Բան ԾԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ այսպես ահա՛, ողորմում ես դու բոլոր քեզ վրա հույս դնողներին,
Ո՜վ սկզբնալույս աչքի տեսողություն և սրտի գիտության Հիսուս,
Դո՛ւ ես բարերարում, դո՛ւ ես տալիս կյանք և անմահություն:
Դեպի ինձ դարձիր քո գթությամբ, և պիտի պատրաստես իմ դարձը առ քեզ կրկնակի՛բերկրությամբ,
Զի առանց քո կամքի չեմ կարող լինել վերանորոգված.
Եվ եթե չկամենաս գթալ, չեմ կարող փրկվել մահապարտս ես.
Եվ կառավարիչդ եթե չհարթես դեպի քեզ բերող ճանապարհը՝
Աջից ու ձախից խորունկ վիհերն ինձ կորուստ կսպառնան:

Բ

Չեմ պարծենում ես՝ նախատյալս ամեն կողմից,
Չեմ պանծա պարսավյալս,
Չեմ խրոխտում լքյալս,
Չեմ մեծաբանում պապանձյալս,
Չեմ ըմբոստանում ծաղրյալս,
Չեմ երջանկանում եղկելիս, և չեմ արդարանում ամբարիշտս,
Քանզի, ինչպես առանց սանձակալի երիվարն ուղիղ ընթանալ չի կարող,
Ո՛չ էլ նավն առանց ղեկավարի կշարժվի առաջ,
Ո՛չ արորն ուղիղ ակոս կբանա առանց մաճկալի,
Եվ ո՛չ զույգ լծերն հարմար կընթանան առանց հոտաղի,
Ո՛չ ամպը առանց քամու կչվի,
Ո՛չ աստղերն անժամանակ կցնդեն ու կգումարվեն.
Եվ արևն առանց տարրեղեն օդի իր շրջանը կբոլորի,–
Այդպես նաև ես այդ բոլորի հետ չեմ կարող անել ոչինչ, ոչ մի բան
Առանց բարեգործիդ ակնարկության և հրամանի:
Զի դու ես միայն, որ կյանք ես տալիս բանականներին
Ու խնամք տանում արարածներին բոլոր-բո- վանդակ,
Եվ քո ձեռքումն է իմ փրկությունը, ըստ սաղմոսողի:
Դո՛ւ ես հնչեցնում ամեն հասակի մարդկանց ականջին
Քո ավետաբեր ձայնը խնդալից,–
«Իմ հանգստին եկեք, սաստիկ հոգնածներ, և ես ձեզ պիտի մաքրեմ մեղքերից»:
Իսկ ինձ ի՞նչ օգուտ լվացումից, եթե պիտի դարձյալ դառնամ զազրելի,
Եվ կամ ի՞նչ օգուտ ճաշակումից, եթե գեհենի պիտի մատնվեմ.
Ինչպե՞ս պարծենամ ես Աբրահամով, երբ խորթացել եմ նրա գործերից,
Գարշելի որդիս ամովրացի հոր և մոր՝ քետացի կամ քանանացի,
Ըստ մարգարեական խոսքի՝ կարծես թե ինձ համար ասված¹⁵²Եզեկ. ԺԶ. 3, 45.
Ժառանգս մերժելի՝ եթովպացի և ո՛չ Սառայի արգանդի ծնունդ,
Ըստ այն առածի, որով տեսանողն ինձ է ակնարկում.
Ես եղբայրս Շամրինի կամ Գոմորի¹⁵³Եզեկ. ԺԶ. 46,
Անլվա և անաղելի
Ծնունդս՝ Ոողի և Ոողիբայի խակակութ և տհաս պորտի,
Ըստ Եզեկիելի կրկնանախատ կշտամբության:

Գ

Ինչպես ոմն, որ հողմակոծ ծովի ծփանքների մեջ
Սաստկապես ծեծկված, լլկված ուժգին ու խիստ
տագնապով Կտարվի՝ ընկած հեղեղագնաց հախուռն հոսանքում,
Որ ձեռքի մատներն այս կողմ ու այն կողմ տարուբերելով,
Զերթ գարնանազայր գետերի հուժկու հորձանքից քշված,
Ակամա վազքով և թավալգլոր խղճալիորեն,
Ու խառնախռիվ, պղտոր, գարշահոտ, տղմախառն, մամռոտ ջրեր կուլ տալով,
Շնչասպառ իսպառ կքշվի մահաբեր սաստիկ ցավերով
Ու կխեղդվի ուղխերում սուզված,-

Այդպես եմ և ես՝ եղկելիս, ահա, Խոսում են՝ ու չեմ իմանում,
Գոչում են՝ ու ոչինչ չեմ լսում, Ձայն են տալիս՝ ու չեմ արթնանում,
Կանչում են՝ ու տեղիցս չեմ շարժվում,
Փող են հնչեցնում՝ և չեմ գումարվում,
Վիրավորվում եմ՝ ու չեմ զգում,
Ու գարշատեսիլ կուռքերի նման թափուր եմ իսպառ բարի մտքերի ներգործությունից:
Բերված օրինակն, արդարև, պատկերն է իմ իսկական,
Բայց ավելի քան ատելի, վատթար և մեղադրելի
Եվ Քրիստոսի կողմից արժանի դատապարտվելու:

Դ

Եվ քանզի անդարձ ճանապարհի համար իմ այս կտակը,
Որպես հիշատակ աշխարհում գործած մեղքերի՝ թողի ընթերցողներին,
Որ իմ խոսքերով հանապազ աղոթք կարդան առ Աստված,–
Թող որ այն մնա իբր ընդունելի խոստովանության
Ողբաձայն աղերս-աղաղակ ընդմիշտ, ո՛վ ամենակալ,
Եվ գիրն այս՝ մարմնիս, և խոսքը՝ հոգուս տեղ
Թախանձեն թող միշտ անսահմանելուդ,
Իբր անեղծական անմահ մաղթողից ընդունելով
այս աղերսն իմ ձայնով.
Բարեգո՜ւթ, մարդասեր, օրհնյալ հավիտյանս, ամեն:

Բան ԾԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հոգուս թևերով շրջեցի մարդկանց անթիվ անհամար սերունդների մեջ
Եվ ինքս իմ մեջ կշռադատելով՝ չգտա ոչ ոք ինձ չափ մեղավոր.
Եվ դրա համար Դավթյան սաղմոսի խոսքերով սաստիկ,
Որ նմանում է դառն կշտամբող գավազանավոր կառավարչի,
Պախարակում եմ ինքս ինձ ահա.–
«Ո՞վ կհավասարվի ինձ չարության և անօրենության մեջ»:
Վկայում եմ և ես, կրկին անգամ հաստատելով,
Թե այս խոսքերն իսկապես ինձ են վերաբերում.
Ուստի գտնում եմ ես իրավացի համարել միայն
մեղավոր ինքս ինձ, Քան թե իմ խոսքերով շատերի դատապարտել:
Այսպիսով, իմ դեմ մեղանչողներին ներելուս համար՝
Գուցե դու էլ ինձ շնորհես ներում:

Բ

Եվ արդ, այս անգամ հաճոյական ի՞նչ աղաչանքներ
Եվ ընդունելի խունկերի անուշ ծուխեր մատուցեմ,
Գովյա՜լ երկնավոր թագավոր Քրիստոս,
Եթե ոչ խնդրել, որ օրհնես ինձնից անիծվածներին,
Արձակել կապվածներին և դատապարտվածներին ազատել,
Բարիք անել նզովվածներին և պսակել թշնամանվածներին,
Սփոփել տրտմածներին և դարմանել խորտակվածներին,
Խնամել խրտնածներին և պատսպարել նենգվածներին,
Եվ մարմնով վիրավորվածներին բժշկել հոգով:
Եթե օրհնությամբ մոտեցա մեկին՝ լսի՛ր,
Իսկ թե անեծքով՝ մի՛ ընդունիր, գթա՜ծ:
Ես տառապյալս ամենաթշվառ, հետինս այս մատյանով աղոթողների մեջ՝
Բովանդակ հոգով ներեցի իմ դեմ մեղանչողներին:
Դո՛ւ արգելեցիր իղձը դժնդակ չար անեծքների,
Եվ ես խղճալով իմ հանդեպ բոլոր նենգավորներին՝
Իմ ամբողջ սրտով ցանկացա նրանց՝ հաշտություն գտնել բարիների հետ,
Եվ որոնց համար ծունր դնելով՝ պաղատեցի ես:
Հապա դու, որ ինձ այցի ես գալու,
Որքա՜ն ավելի պիտի ողորմես, ըստ քո մեծության,
Գովյա՜լ խնամակալ, կյանքդ մահկանացուիս,
Հզորդ՝ տկարիս, ամենակարողդ՝ վարանյալիս,
Աղբյուրդ իմաստության՝ հիմարիս և թմրյալիս:
Քանզի սխալվելով սաստիկ, ինչպես խավարին անընտել սուզակ,
Անզգայապես ես ինքս մահվան ծուղակը ընկա,
Չհասկացա կորուստը, որոգայթն անգիտացա,
Չտեսա որսացող ծածուկ մեքենաները,
Չկասկածեցի կեղծավոր վարմի խաբեությանը,
Չնկատեցի գայթակղությունը ինձ շրջապատած,
Չշոշափեցի պատանդիչ ցանցարկը կարթի,
Չարիքները վրա հասան ինձ,
Եվ ես չկարողացա ճանաչել նրանց, ըստ սաղմոսողի:

Գ

Եվ արդ, ինչպես որ մի հեթանոս իմաստասերի¹⁵⁴Ըստ Եղիշեի՝ «Որպես և ասաց ոմն ի հնույն. «Մահ ոչ իմացյալ՝ մահ է, մահ իմացյալ՝ անմահություն է» Պլատոնը հավանաբար կամ Կյուրիոն: չիմացված մահը չարիք համարել թվաց իսկ որ ճիշտ,
Ես էլ իմ խոսքով հաստատում եմ այդ.
Քանզի անզգա անասունների պես մեռնում ենք ու չենք զարհուրում,
Կորչում ենք՝ ու չենք սարսափում,
Թաղվում ենք՝ ու չենք խոնարհում,
Տարագրվում ենք՝ ու չենք տագնապում,
Եղծվում ենք՝ ու չենք զղջում,
Մաշվում ենք՝ ու չենք հասկանում,
Պակասում ենք՝ ու չենք վերալրվում,
Քայլում ենք՝ ու չենք զգուշանում,
Գերվում ենք՝ ու չենք զգում:
Իսկ Հոբ երանելին հանգիստ է անվանում վախճանը մարդու,
Նույնը սուրբի հետ և ե՛ս կասեի,
Եթե մահացու գործերի բեռը ես չունենայի վրաս ծանրացած:
Մանավանդ որ որոգայթը գաղտնի է, և այն լարողն աներևույթ,
Եվ ժամանակի տարրը ոչնչից,
Անցյալը անհայտ, և ապառնին կասկածելի,
Ես անհամբեր, և բնությունս թերահավատ,
տքերս անհաստատ, և միտքս ցնդած,
Կրքերս բռնավոր, և բարքս անժուժկալ,
Մարմինս մեղսամակարդ, և ցանկություններս
երկրասեր, Դիմադրությունը տնկակից է ինձ և խառնվածքս
ներհակական, Բնակարանս է կավեղեն, և անձրևներն ուժգնակի,
Կարիքներս անթվելի, և պատահարներն ամենագրավ,
Միտքս չարախնամ, և տենչերս չարակամ,
Կյանքս է միօրյա, և զվարճությունները վաղանց,
Խաբկանքներն են հիմարական, և խաղալիքները տղայական,
Աշխատություններն ընդունայն, և վայելքներն
երազական, Ամբարները ոչնչությամբ են լի, և պահեստները
քամով, Ստվերի եմ նման, և կերպարանքս է ծիծաղելի,
Զի, ըստ Պողոսի, երբ պատվիրանը վրա հասավ,
Ինձ անպատրաստ գտնելով իրեն, Կ
ենդանացան մեղքերն արդարության երևումով,
Եվ ես մահացա կյանքի համար ու կորստյան համար կենդանացա:

Դ

Օտարներն ու չարի գունդերը գողացան սրտիս ստացվածքները,–
Համաձայն Գրքի կանխաբանության,
Որով սկսեց պակասել իմ մեջ իմաստությունը, ըստ առակողի,
Եվ ավելանալ ո՛չ բարու ցանկությունը:
Հոգուս աչքը չհառեցի կյանքիս գլուխը եղող
Քրիստոսին, Որպեսզի ուղիղ ճամփով գնայի:
Կամենալով ուժգին վազել՝ սուզվեցի սաստկապես,
Անչափելիին ձգտելով՝ չկարողացա հասնել իմ չափին,
Փորձելով բարձրանալ մեծագույնին՝ գլորվեցի ցած,
Երկնային ուղուց՝ անդունդ գահավիժեցի,
Զգուշանալով առավելապես՝ խիստ վնասվեցի,
Ուզելով մնալ ամբողջական՝ մանրապես մասնատվեցի,
Ձախի դեմ մրցել կարծելով՝ աջից գայթեցի,
Երկրորդը փնտրելով՝ առաջինը կորցրի,
Աննշանի հետևից գնալով՝ կարևորից զրկվեցի,
Ուխտը պահել ուզելով՝ դաշինքը դրժեցի,
Սովորություններիցս կտրվելով՝ կորուսիչները գտա,
Փոքրերից փախչելով՝ մեծամեծների մատնվեցի,
Ինչ որ ես ինքս էի ստեղծել՝ դաժան դատախազ կարգեցի իմ դեմ:
Սրանց բոլորին մատնված գերուս՝ դու ինքդ միայն կարող ես փրկել,
Մահվան ընծայված հոգիս վերստին կյանքին դարձնելով,
Զի դու միայն, Տեր Հիսուս, ճանաչվում ես բարերար,
Անսահման փառքով Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան ԾԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Իսկ իմ՝ մահառիթ մեղքերի դժոխարմատ ծառիս դառն պտուղները,
Որոնք ընտանի թշնամիներ են, հակառակորդ
հարազատներ և որդիներ դավաճան¹⁵⁵Երեմ. ԺԲ. 8
Ստորև պիտ նշեմ մանրամասն ու ցույց տամ իրենից իսկ անունով,
Որոնք են ահա՛,–

Բ

Սիրտ նանրախորհուրդ, բերան չարախոս,
Աչք հայրատատես, վրիպալուր ականջ, ձեռքեր մահաձիգ,
Երիկամունք անփորձ, մոլորաշավիղ ոտքեր,
Ընթացք աներկյուղ, խոտորնակի հետք, ծխախառն շունչ,
Գնացք խավարային, լյարդ քարահանգույն,
Դատարկ խորհուրդ, անկայուն կամք, անփոփոխ չարիք,
Բարեմասնություն սասանյալ, հոգի տարագիր, վաճառված ավանդ:
Վիրավոր գազան, նետահար թռչուն,
Փախստական քարավեժ, բռնված հանցապարտ, ծովակուր ավազակ:
Նենգավոր զինվոր, անպատրաստ մարտիկ, անժույժ սպառազեն,
Անաշխույժ մշակ, անխրախույս աղոթավոր, ստորաքարշ բեմական,
Քահանա անկնդրուկ, օրենուսույց աննվեր:
Դպիր կշտամբված՝ խելագար իմաստակ, անճոռնի ճարտասան:
Կերպարանք անպատկառ, անամոթ դեմք և լպիրշ երես,
Գույն անհրապույր, տմարդի տիպ, ծանակված գեղեցկություն,
Խանգարված խորտիկ, գարշելի ճաշակ,
Դաղձախեղդ այգի, որդնահար որթ, փշաբեր պարտեզ,
Հասկ ուտիաճակեր և մեղր՝ դարձած մկների ճարակ,
Անպաշտպան անկյալ, սնապարծ հուսահատ, անհամոզ նզովյալ,
Անհաշտ բաժանված, ունայնաբան շաղակրատ, անասնամիտ գոռոզ,
Անասնորեն ապիրատ, դժոխային ագահ, հանդուգն ապերասան,
Մոլեգնություն անաստված, ձեռնձգություն սպանիչ,
Տատասկացան երկրագործ, երջանկություն եղկելի,
Վատթարացած մեծություն, անշքացած վայելչություն,
Տկարացած կարողություն, խոնարհված բարձրություն,
Ոտնակոխ փառավորություն, պատվիրանազանցություն մշտական և ինքնակամ սխալանք,
Մատակարար խարդախ, նենգավոր խորհրդակից,
Բարեկամ գժտված, հազարապետ գողամիտ,
Մերձավոր կծծի, բաշխող ժլատ, վերատեսուչ կարկամ,
Ոգի անկարեկիր, ըղձանքներ անսեր.
Մարդատյաց բարք և անգութ աղիք,
Ընթացք անխոհեմ, աներևույթ ախտեր,
Անիծյալ գաղտնիքներ, նախատելի դիպվածներ:
Վաճառական վատնող, շվայտ շահարար, արբեցող պաշտոնյա,
Խարդախ գանձապահ, բանսարկու պատգամավոր, դռնապան քնկոտ:
Աղքատ հպարտ և զլացող մեծատուն:
Դիվանապետ անօրեն, պահապան մատնիչ, բնակակից չարախոս,
Սուրհանդակ անժաման, մեղապարտ թղթաբեր,
Խռովարար առաքյալ և միջնորդ անմիտ:
Արքա արտալած, թագավոր թարմատար, կայսր հոգեկործան,
Իշխան տիրադավ, զրկող զորավար,
Աչառու դատավոր, ինքնագլուխ ռամիկ:
Նախատողի ծաղր, սիրելիի լաց,
Բանագրի պարսավ, հանդիմանողի դատախազություն:
Քանզի վեհագույն այդ կոչումները ես էի կրում երբեմն իրոք,
Իսկ հետո վատթար որակումներին այդ արժանացա:
Սրանք են ահա և այլ բազմաթիվ խարդախություններն այն վնասակար,
Որոնց մի քանիսից խաբվեցի ես որպես հիմար,
Եվ ոմանց կողմից տկարաբար տիրվեցի,
Ինքս ինձ կամովին մատնելով մահվան:

Գ

Արդ, քեզ ատելի և ինձ դեպի կորուստ տանող
Վերոհիշյալներից որո՞նք ընծայեմ քեզ ի սպաս պաշտամունքի.
Ապականությամբ պաշարվածիս որպիսի՞ք ներկայացնեմ քո ամենասուրբ մեծությանը.
Եվ կամ դու որքա՞ն երկայնամտությամբ պիտի համբերես այսքան մեղքերիս.
Որքա՞ն ներես, ինչպե՞ս պիտի լռես,
Եվ մանավանդ ինչպե՞ս պիտի հանդուրժես.
Մահու սատակման արժանուս ինչպե՞ս չենթարկես գանակոծության:
Բայց անճառագայթ մթությամբ խավարամած հոգիներին
Քո ողորմության լույսո՜վ հանդիպի՜ր դու,
Բժշկելու, քավելու և կենագործելու համար նրանց.
Ո՜վ զորեղություն անվթարելի, քեզ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Բան ԾԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Քրիստոս Աստված, անուն ահավոր,
Մեծության տեսակ, տիպար անքնին, բարձրության պատկեր,
Անսահման զորություն, կերպարան փրկարար լույսի,
Պաշտպան դու կյանքի, դո՛ւռ արքայության վերին հանգստի,
Խաղաղության ճանապարհ,
Ապավինություն նորոգ և անտխուր երանություն,
Ամենակալ ինքնիշխանություն բոլոր էությանց,
Օրհնության կոչումն, ավետաբար ձայն, բերկրության բարբառ,
Անմահության դեղ,
Որդի՛դ դու անճառ միակ Աստուծո,
Ինչ որ անհնարին է ինձ՝ դյուրին է քեզ համար.
Ինչ որ անհասանելի է ինձ՝ քեզ համար սահմանված է.
Ինչ որ անանց է ինձ՝ մոտիկ է քեզ համար.
Ինչ որ ծածկված է եղկելույս՝ մերձավոր է քո երանությանը.
Ինչ որ անկարելի ինձ՝ քեզ համար կատարված.
Ինչ որ ինձ համար անկշռելի է՝ քո անճառության համար չափված է.
Ինչ որ հուսահատեցնում է ինձ՝ քեզ սփոփանք է բերում.
Ինչ որ անբժշկելի է ինձ՝ անվտանգ է քեզ համար.
Ինչ որ հեծություն է պատճառում ինձ՝ քեզ համար խնդառիթ է.
Ինչ որ ծանր է ինձ՝ թեթևագույն է քեզ համար.
Ինչ որ ստեղծված է ինձ համար, զորեղությանդ համար գրված է.
Ինչ որ ինձ համար կորած է, քո ձեռքումն է այն,
Ինչ որ անթվելի է ինձ՝ քեզ համար համարված է.
Ինչ որ ինձ համար մռայլ է, քեզ համար ճառագայթ է.
Ինչ որ ինձ համար անհաշվելի է, բովանդակված է օրհնյալ ձեռքերիդ մեջ.
Ինչ որ սոսկալի է ինձ՝ հեշտալի է քեզ համար.
Ինչ որ փախչելի է ինձ՝ քեզ համար վանելի է:
Ինչ որ անմատույց է ինձ՝ դյուրամատչելի է քեզ համար.
Ինչ որ մահաբեր է ինձ՝ քո աստվածային զորության համար անգոյություն է:

Բ

Բայց դու, ողորմած Աստված բոլորի, Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Եթե գթաս ինձ, կարող ես ելքի մի հնար գտնել:
Հանուն քո օրհնյալ Հոր վսեմ փառքի և քո
Սուրբ Հոգու կամքի գթառատ՝
Տե՛ս տառապանքներն իմ տաժանելի՝ քեզ հայտ-
հանդիման, Եվ սրտիս խորքից դատախազ լինելն ինքս իմ անձի դեմ:
Իմ ամենացրված բնության իսկությա՛նը նայիր դու
Եվ բժշկություն պարգևիր իմ վերքերին,
Տո՛ւր հնարավորություն՝ կորուստից դուրս գալու,
Զերծումն՝ բազմամասնյա մահից և կենաց շավիղ՝ ապականվածիս,
Նորոգություն եղծյալիս և հույսի մուտք ամբարշտիս,
Եթե ես, հակառակ իմ բնությանը, կամք ցուցաբերեցի այս բոլորն ասելու,
Հապա դու որքա՜ն ավելի պիտի բարերարես ինձ, ինչ որ բնածին և հատուկ է քեզ:
Եթե փշերից քաղցրահամ պտուղ քաղվեց,
Քո կենաց ծառից ո՜րքան ավելի անմահական համ պիտի ստացվի:
Եթե ես իմ ատելիների համար քո ողորմությունը խնդրեցի,
Դու ինչպե՞ս պիտի կրկնակին չտաս քո անսպառ առատությունից ինձ, որ քոնն եմ, ո՜վ ամենազոր:

Գ

Արդ քո մեծությունը տե՛ս, բարձրյալ, և նայելով իմ փոքրության վրա,
Ընդունի՛ր սակավ խոստովանությունն անթիվ մեղքերիս,
Ո՜վ դու, որ տեսնում ես բոլորը:
Եվ ինչպես որ հաշվի չառար
Վեմի գլորվելը¹⁵⁶Ակնարկություն՝ Պետրոսի ուրացությանը:,
Անտեսի՛ր նույնպես սասանվելը դու փոքրիկ ավազիս.
Ինչպես որ իսկույն վերացրիր Դավթի պատժապարտությունը, երբ ասաց՝ մեղա,
Նույնն արա՛ և ինձ, ո՛վ երկայնամիտ, լսելով ձայնն իմ հեծեծանքների.
Դու, որ բոլորին անաչառությամբ և առատորեն
Տալիս ես, որպես հաղթող բարի, բազմիմաստ
Եվ չես նախատում հետին ստրուկիս, որպես ողորմած և ամենաստեղծ,
Ստացի՛ր կրկին և մի՛ կորցնի ինձ՝ քո արյունով բուժվածիս, գթա՜ծ.
Զի դու կարող ես քավել ու փրկել,
Եվ քեզ վայել է փա՜ռք ամեն ինչում հավիտյանս. ամեն:

Բան ԾԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյալ ես դու, Տեր Հիսուս, Հոր հետ՝ բարեհաճ կամքով Սուրբ Հոգու,
Եվ բոլոր օրհնվածներն օրհնյալիցդ օրհնվեցին,
Դո՛ւ միայն օրհնյալ Որդիդ օրհնյալի:
Քեզանից բացի չի՛ք շնչիս իշխող թագավոր, Քրիստո՛ս:
«Հակոբն, - ասում է Եսային, - օրհնված կլինի ա՛յն ժամանակ,
Երբ կվերցնեմ մեղքերը նրա»:

Բ

Եվ արդ, ողորմի՛ր ինձ, Տե՛ր բարեգութ, համաձայն նախնի քո սովորության,
Եվ օրհնի՛ր անոթդ այս բանական, ըստ Դավթի և ըստ Մովսեսի,
Որպեսզի խոսքովդ փրկության հասած՝ քավություն գտնեմ քեզնից օրհնվելով:
Հրաշագործի՛ր ինձ աստվածապես, ողորմած արքա երկնավոր,
Ինչպես որ արիր Բեթհեզդայի սրահում հավաքված
Եվ երկար ժամանակ մահիճը ընկած ախտավորներին:
Դրանցից մեկը այն կրկնակի թերահավատն էր և երեսունութ տարվա անդամալույծը,
Եվ դու չզլացար նրան քո բժշկարար օգնությունը,
Գիտենալով նույնիսկ նրա չարությունն անուղղելի,
Որ նյութեց նա քեզ՝ երախտավորիդ, մեծիդ և բարերարիդ՝
Մատնության օրը, տիրամարտության դառն այն գիշերը:
Թեև դու նրան նախօրոք զգուշացրիր,
Թե՝ մի՛ մեղանչիր, որպեսզի կրկին չարիք չգա քեզ,
Բայց չդադարեց լինել ձեռներեցն ու առաջինը այն ժանտ մարդկանց մեջ,
Որոնք քեզ խաչին դատապարտեցին¹⁵⁷Ակնարկություն 38 տարվա այն անդամալույծի, որը մատնության գիշերը ապտակեց Հիսուսին՝ իրեն բժշկողին::
Եվ դու այդպես կախարդ ջատուկի, անհարիր ընկած
Եվ մահվամբ չոքած չարաշուք մարդուն ողորմեցիր,
Անճա՜ռ բարություն, սխրալի մարդասիրություն,
Սարսափելի ներողամտություն, սոսկալի երկայնամտություն,
Անբավելի քաղցրություն, փառատրելի հեզություն,
Որ միշտ հաղթվում ես գթությունից ու չես թշնամանվում,
Պարտվում ես ողորմությունից ու չես պարսավվում,
Բռնադատվում ես մարդասիրությունից ու չես արհամարհվում,
Հարկադրվում ես բարությունից ու չես հայհոյվում,
Ստիպվում ես սիրուց ու չես բամբասվում:
Պաղատում ես դու քեզ դարձիս համար ու չես
ձանձրանում, Վազում ես ապերասանիս հետևից ու չես հոգնում,
Ձայնում ես չլսողիս ու չես սրտմտում,
Շտապում ես մեղկացյալիս մոտ ու կանգ չես առնում:
Չարիս համար բարի ես և ամենապարտիս համար ներող,
Քավիչ ես մեղավորիս համար և խավարյալիս լույս,
Եվ մահացածիս համար կյանք ես դու:

Գ

Այսպես են ասում բոլոր հոգեշունչ գրքերն օգտակար,
Եվ որոնք հաճախ ծնում են անճառ և զարմանալի երկնավոր պտուղներ:
Ասա՛ նաև ինձ՝ թշվառիս, օրհնյա՜լ ամենապարգև,–
«Վե՛ր կաց ու վերցրու մեղքերի մահիճը կործանվածիդ,
Եվ իմ հետևից արի, որ հասնես անհոգնում կյանքի խաղաղ հանգստին»:
Քո հրամանի ամենակարող սուսերով կտրի՛ր Կապանքները պիրկ և դժոխային երիզապատված իմ մահազգեստի Եվ մահասարսուռ սաստկությամբ խեղդող
հանգույցները քանդի՛ր, Ուղարկելով ինձ՝ մահվան արժանուս, քո աստվածային կենսաբեր խոսքով Դեպի վեր՝ անանց, հավերժ բերկրության ազատության մեջ:
Մի՛ կենագործիր տակավ-տակավ և մի՛ ձգձգիր օրեցօր երբեք,
Որ հետզհետե մեղքերի բեռան ծանրությունն ստվար
Չճնշի ազդրերս ու չկռացնի ինձ ի վար՝ դժոխքին նայելու,
Եվ ուժգնակի գոռոզ բռնությամբ հոգևորական զենքերս ի դերև հանելով մահվան ծառայեցնի ինձ:
Այլ դու օգնիր ինձ, բարի՛ վշտակից,
Մահվան երկունքի այս իմ ցավագին հեծեծանքներում,
Սատակման փայտը վրայիցս առնելով, ինչպես երբեմն՝ պահակի ուսից,
Որով վայելուչ կոթող կառուցես քո հաղթանակի արի զորության,
Ամուր հավատքով, հաստատուն հույսով ինձ բևեռելով քեզ հետ՝ անսայթաք:
Եվ քեզ՝ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ փա՜ռք, իշխանություն հավիտյանս. ամեն:

Բան ԾԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հավատում եմ ես և վկայում գիտակցաբար՝
Քեզանից ազդված մտատեսությամբ,
Թե ըղձալի են քեզ, բարերա՛ր,
Աղաչանքները մեղավորների, քան թե խնդրանքներն արդարների:
Զի մեկն իր մեղքերը խոստովանելով շնորհիդ է սպասում
Եվ ճանաչելով չափն իր բնության՝ ծառանում ինքն իր դեմ,
Որպես մեծ կշտամբիչ և ինքնոգոր մարտակից,
Դառն հանդիմանող ու ծածկատես դատախազ:
Իսկ մյուսն իր բարի գործերին նայելով՝ հանձնապաստան վստահությամբ՝
Մոռանում է սահմանն իր բնության և պարգևներ է ակնկալում, քան թե ողորմություն:
Եվ այդ պատճառով մեկի մոտ հորինվում են անթիվ ճառեր,
Որոնք բարձրաձայն քո ողորմությունն են փողահարում,
Իսկ մյուսը լռում է դրանց մասին, ո՜վ անքննելի, ահավոր և ամենախնամ:
Ամաչում եմ ասել, թե երկրավորիս գործերի պատմությունն իսկ քոնից էլ առաջ է անցել.
Ուստի արա՛ այնպես, ո՜վ Տեր,
Որ քոնից ավելի չզորանա աջն հողեղենի.
Մարդկանց ջանքերը թող որ չկշռեն ողորմություններդ:

Բ

Առողջ անդամներ ունեցողներն անկարոտ են բժշկության,
Եվ աչքով տեսնողներն առաջնորդի պետք չունեն,
Ինչքով փարթամները լիացածների դռների շուրջը չեն դեգերում,
Եվ կուշտ ու կուռ կերածները չեն սպասում հացի սեղանի փշրանքներին,
Եվ վարքով մաքուրները ողորմության անկարոտ են:
Ուստի ինձ գթա և ողորմիր, բարձրյա՜լ երկնավոր հզոր,
Ինձ՝ վարանյալիս ամենատխուր: Զի եթե Հոբին ես նմանվեի,
Ինքս էլ նրա պես կասեի՝ արդար և անարատ եմ.
Եթե լինեի ես Մովսեսի պես՝ ինքս էլ նրա պես կասեի վստահ՝
«Տերը պիտի ճանաչի նրանց, ովքեր իրենն են»,
Եթե լինեի ես Դաւթի նման, կասեի նույնպես՝
«Արեցի իրավունք և արդարություն».
Եվ դարձյալ մարդկային բնությունից վեր այս խոսքը հոխորտ՝
«Եթե սրտիս մեջ անօրենություն տեսնեի, Տերն ինձ չէր լսի».
Եթե Եղիային նմանվեի ես՝ պիտի կոչեի ինձ «ա՜յր Աստուծո».
Թե Երեմիային՝ ճշմարտությունդ կօրինակեի.
Եթե լինեի Եզեկիայի պես՝ ինքս էլ իրավամբ
կպարծենայի՝ «Քո աչքի առաջ ես արդարությամբ քայլեցի».
Պողոսի նման եթե լինեի, կանվանեի ես ինձ՝
Բնակարան, ներշնչարան և ընդունարան Աստուծո խոսքի՝
Բայց ես անօրենս, օրենքին գիտակ լինելով մեկտեղ,
Ոչ միայն չեմ կարող ներկայացնել քեզ անձս նրանց պես վստահ խոսքերով,
Եվ չարս իսպառ, բարիների պես՝ այդ նույն խոսքերը քո առջև հիշել,
Այլև չեմ կարող՝ բովանդակ արարածներից բարեհռչակված
Անունդ, հզո՜ր, ամբարշտացած իմ լեզվով գովել:
Իսկ դու, որ կարող ես ամեն բանում և հնարավոր,
Տուր ինձ ոգի փրկության, պաշտպանության աջ և օգնության ձեռք,
Բարության հրաման, ողորմության լույս, նորոգության խոսք,
Քավության պատճառ և կյանքի նեցուկ՝ օգնող գավազան:
Քանզի դու ես հույս ապավինության, Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյա՜լդ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ հավիտյանս. ամեն:

Բան Կ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, քանի որ ինձ հայտնի է ճշգրիտ առակով արդեն,
Թե՝ չի վայելում մեղավոր բերնին օրհնաբանություն,–
Ինչպե՞ս պիտի նույն գովությունը քեզ կրկնեմ վերստին աղաչավորս խիստ ամոթապարտ,
Որ անեծքներ եմ ընդունում անվերջ՝ սաղմոսարանում, ինձ համար ասված:
Ինչպե՞ս ինձ համար երգեմ վտանգներ և նախատինքներ արձանագրեմ
Ու մերկ գրկիս մեջ շուշանի տեղակ փշեր հավաքեմ.
Եվ ինչպե՞ս պիտի համարձակվեմ ես Դավթի պես ասել,
Թե՝ «Պիտի փշրես մեղավորների ատամները դու»,
Եվ դարձյալ ինչպես՝ «Անօրենները չպիտի բնակվեն քո աչքի առջև».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Դատիր ինձ, Տեր, ըստ արդարության քո և իմ՝ անբծության»:
Եվ կամ թե ինչպե՞ս՝ «Չարիքները մեղավորների վրա պիտի կատարվեն»,
Ինչպե՞ս, թե՝ «Պիտի խորտակվեն չարի և մեղավորի բազուկները»,
Եվ ուրիշները հետևյալ կարգով.
Ինչպե՞ս կարող եմ ասել, թե՝
«Մեղավորների վրա տեղան պիտի հուր, ծծումբ, որոգայթ».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Տերը կթուլացնի նենգավոր շրթունքներն ու լեզուները մեծաբանող».
Ինչպե՞ս, թե՝ «Սիրտս քննեցիր և չգտար այնտեղ անիրավություն».
Եվ ինչպե՞ս դրան հաջորդող խոսքն այս,
Թե՝ «Զգուշացա խստասիրտների ճանապարհից ես».
Եվ ինչպե՞ս ապա, թե՝
«Արդարությամբ ես քո երեսը պիտի ելնեմ»¹⁵⁸Այսինքն՝ «Ես արդարությամբ կերևամ քո առաջ» (Սաղմ. ԺԶ. 15).
Ինչպե՞ս, թե՝ «Ես էլ անբիծ պիտի լինեմ նրա հետ».
Ինչպե՞ս և մյուսը, թե՝
«Տերն ինձ ըստ իմ արդարության և ձեռքի մաքրության պիտի հատուցի».
Ես ինքս ինչպե՞ս իմ ստությունը պիտի ծանակեմ, ասելով սուրբի հետ, թե՝
«Ձեռքերս սրբությամբ պիտի լվանամ».
Սնոտիների մեջ նստածս ինչպե՞ս ամբարիշտների աթոռները բամբասեմ.
Ինչպե՞ս թշվառս երջանկի պարծանքն ինձ վրա առնեմ,
Թե՝ «Դատիր ինձ, Տեր, զի անմեղությանս մեջ քայլեցի ես».
Ինչպե՞ս օտարս բարի գործերից՝ պիտի շարժեմ գո՜ւթը գաղտնագետիդ,
Թե՝ «Մի՛ դասիր ինձ ամբարիշտներին».
Ինչպե՞ս ես ինքս լինելով անիծապարտ, ուրիշների համար ասեմ՝
«Տո՛ւր նրանց, Տեր, ըստ նրանց գործի»,
Եվ համարձակվեմ շարունակելու:

Բ

Մնացածներն էլ եթե գումարեմ առաջիններին,
Կրկնապես պիտի ծանրանան ցավերս ու դառնություններս աճեն,
Բայց արցունքների շեղջերից միայն դույզն-ինչ առնելով,
Առայժմ պիտի բավականանամ սաղմոսարանի
Ընտանի ձայնի հանապազօրյա հանդիմանությամբ,
Որ ամբարիշտիս կշտամբում է միշտ:
Դրանց հետ նաև քառասունիններորդ գլխի վերջին հատվածի հանդիմանական տողերը,
Որոնք գարշելի համարելով ինձ՝ խայտառակում են միշտ և հանապազ:
Խցելով բերանս, որպեսզի չփառաբանեմ՝ անձս եղկելի են ներկայացնում.
Եվ աստվածային ձայնով ինձ ամբաստանելով՝ զրկում են կյանքի հույսից,
Միաժամանակ, ինչպես պատնեշի վրայից, քարեր են նետում վրաս:
Եթե ծանր է ուրիներից անեծք ընդունել,
Ապա կրկնակի ծանրածանր է անձամբ ինքն իրեն անիծելը:
Իսկ եթե օրենք է մերձավորներից նախատիքներ չառնել,
Ապա ուրեմն ամենատեսիցդ սպասել դրանք՝
Արյունալից ցավ, սարսափելի վիշտ ու մտալլկանք են պատճառում մեզ:
Բայց ով որ նրանց խոնարհությամբ անձնատուր լինի,
Եվ գավազանով ծեծի ինքն իրեն, կշտամբի ու դառն անեծքներ կարդա,
Այդպիսին պիտի օրհնվի
Վերնայնի խոստովանած և ամենաիշխան բերանի շրթունքներով.
Զի նա ճշգրիտ կերպով բացատրեց դարձն իր դեպի նա, կյանքի ճիշտ ճամփից չհեռանալով.
Սիրո օրենքով նա իր մեղքերի արմատը կտրեց,
Չնվաճելով չարախոսների խարդավանքից,
Քրիստոսի հոտի բժշկված ոչխարը եղավ նա,
Դիմելով աղիքների խոցերը բուժող աղին:
Բայց անբանների բարքին է հատուկ ասուն կենդանիների
Կենսաձիր խոսքի դալար, ծաղկածին դաշտավայրում՝
Մտքի թմրությամբ մահացու արոտներ ճարակելը:

Գ

Արդ, քանզի իսկ և իսկ ինձ համար է ասված վերջին օրինակն այս կշտամբողական,
Եվ չար դիպվածներն ու պատահմունքներն ինձ են ակնարկում,
Որոնք նյութեցի ես ինքս որպես սաստիկ տոչորող կիզիչ կրակներ,
Նրանք երկնքից թափելով իմաստությանս ճրագարանի՝ գագաթի վրա:
Այլևս սաղմոսն ինձ ի՞նչ օգուտ կարող է բերել,
Երբ ինքս նրա բազմերանգությունից մնացի անպտուղ,
Ու չնվագեցի հոգով այն, ինչ որ Պողոսն է թելադրում:
Ինչպե՞ս կարող եմ մեծագույնս ես մեղավորներից և պիտանիներից նկունս
Մարգարեի երգերին խառնել Տիրոջ խոսքերը և ասել սուրբի հետ.
«Հեռացե՛ք ինձնից բոլորդ էլ, որ գործում եք անօրենություն»:
Ես, որ չեմ կատարել օրենքի և շնորհի բազում պատվիրաններից և ոչ մեկը՝
Ինչպե՞ս բարբառեմ երջանիկի հետ,
Որը մեզ համար սահմանածը նախ ինքը գործադրեց,
Թե՝ «Ես՝ քո ծառան, պահեցի այս», և դրանց հետևող խոսքերը:
Կյանքի կատարյալ իմաստությունից թափուրս ինչպե՞ս
Տիրոջ երկյուղածների հետ օրհնեմ.
Ինչպե՞ս պիտի մաղթանքներից մեծագույնին իմոնքն էլ կցեմ,
Թե՝ «Մի բան խնդրեցի ես Տիրոջից՝ տեսնել իր վայելչությունը
Եվ իր տաճարի հրամանատարը լինել».
Ինչպե՞ս ձեռնամուխ լինեմ այն բանին, որ արգելված է ինձ,
Երբ լսում եմ, թե՝ ուղղամիտներին վայել է միայն օրհնություն կարդալ:
Ես իմ սեփական շուրթերովս ինչպե՞ս ինքս ինձ անիծեմ,
Ասելով, թե՝ «Տիրոջ աչքը չարագործների վրա է,
Ջնջելու համար նրանց հիշատակն երկրի երեսից».
Ինչպե՞ս՝ և մյուսը, թե՝ «Չարերը շուտով պիտի ջնջվեն».
Ինչպե՞ս այն խոսքը, որ արդարև ինձ է վերաբերում,
Թե՝ «Բազուկները ամբարիշտների պիտի խորտակվեն».
Ինչպե՞ս պաղատեմ սատակման համար, Թե՝
«Պիտի կորչեն մեղավորները»:
Ինչպե՞ս թաթախեմ թափառող լեզուս օրհնյալ խոսքի մեջ,
Թե՝ «Հսկեցի ես կյանքիս ընթացքը, որ չմեղանչեմ ինքս իմ լեզվով».
Ինչպե՞ս մեղքերի փշերով խեղդվածս պարծենամ խոսքովն անարատի,
Թե՝ «Իմ անբծության մեջ ընդունեցիր ինձ».
Ինչպե՞ս ես մեղավորս և կրկնակի պատժապարտս
Պարսավեմ պիտի իմ նմաններին, նրանցից ազատվելս մաղթելով,
Թե՝ «Մեղավոր ու նենգ մարդկանցից ազատի՜ր ինձ, Աստված»:

Դ

Ինչպե՞ս, որպես ոչ կռապաշտ, անպատկառորեն խրոխտամ ունայն պարծանքով,
Դավթի հետ ասելով՝ «Մի՞թե մոռացել ենք մենք անունն Աստուծո,
Եվ կամ օտար աստվածներին աղոթելու ձեռք ենք երկարել»:
Զի նա, որ գարշելի մեղքերի մեջ կընկնի,
Այդպիսին կառուցած կլինի պաշտելու համար
Անասնական, ախտարծարծ և պոռնկապատիր կերպարանքներ՝
Աստարտի, Քամովսի, Մեղքոմի¹⁵⁹Մողոքը՝ Ամմոնացոց կուռքը, որի համար տուն կանգնեց Դավիթը (Գ. Թագ. ԺԱ. 7): և թարմատար Թարահատի¹⁶⁰Անծանոթ է այս դիցաբանական անունը: Հավանական չէ ոմանց այն կարծիքը, թե Աբրահամի հոր՝ Թարայի պաշտած կուռքերից լինի (Հեսու ԻԳ. 2): Խորենացին ևս հիշատակում է Թարաթ անունով մի կուռք, բայց դա լինել չի կարող: արձաններ արու,
Ինչպես նաև կանացի զազիր ու աղծապիղծ կուռքեր
Եվ իշանդամ առականքների անծածկույթ ծանակություններ:
Ինչպե՞ս չամաչեմ ասել նահատակի հետ, որ բարության էր միշտ հետամուտ,
Թե՝ «Ամեն օր մեռնում ենք քեզ համար»,
Եվ հետևյալ տողերն այդ սաղմոսի:
Ինչպե՞ս հիմարս մարդկանց մեջ և վատթարս հանդգնեմ ասել,
Թե՝ «Բերանս իմաստություն պիտի պատմի, և սիրտս՝ հանճար»:
Ինչպե՞ս ես՝ մարդակորույս կեղծավորս երեսպաշտների ոսկորների ցրումը մաղթեմ.
Ինչպե՞ս կրկին երկրորդված մեծանուն բարությունն այն,
Թե՝ «Հաճելի պիտի լինեմ Տիրոջը կենդանյաց երկրում»:
Ինչպե՞ս ես անբավ մեղքերի տերս, արդարից առած՝ բարբառեմ այսպես,–
«Ոչ մեղք ունեմ ես և ոչ էլ հանցանք, ընթացքս եղավ անմեղ և ուղիղ»:
Ինչպե՞ս ինքս ինձ մատնեմ կորստյան այսպես ասելով՝
«Անօրենություն գործողներին մի՛ ողորմիր»:
Եվ կամ թե ասեմ. «Ինչպես մոմը, որ հալվում է կրակի դիմաց,
Այդպես էլ պիտի լինեն մեղավորներն Աստուծո առջև»:
Ինչպե՞ս՝ ապականացու փափկությամբ շոյվածս այս ինձ անվայել խոսքը հաստատեմ,
Թե՝ «Ես ընկճեցի իմ անձը ծոմով».
Ինչպե՞ս նաև այս խոսքը նույնիմաստ,–
«Նրանց նեղության մեջ ես քուրջ էի հագնում
Եվ, ինչպես սգավոր ու տրտում՝ խոնարհ էի».
Ինչպե՞ս հանդարտվեմ իմ նմանների պատիժն
հիշելով, Թե՝ «Աստուծո բարկության մրուրը չի սպառվի,
Եվ պիտի խմեն նրանից երկրի բոլոր մեղավորները»:
Ինչպե՞ս՝ սրա հետ և մյուսը, թե՝
«Մեղավորների բոլոր եղջյուրները պիտի փշրես դու».
Ինչպե՞ս, Հակոբի ապերախտության մասին պատմելով, կարող եմ հեգնել նրան
Ես, որ ստվերի տեղ ճշմարտությունն ընդունած, նրանց հետ և նրանց թերությամբ
Մոռացա Քրիստոսի երախտիքները՝ աստվածահրաշ խաչի փրկանքով,
Եվս առավել, քան նրանք, որոնք չուզեցին
Զորությունն Մովսեսի սքանչելագործ ցուպի,
Որ տերունական տնօրինության մի օրինակն էր:
Ինչպե՞ս կարող եմ ցույց տալ մեզ վրա խուժող դևերի -
Խմբերի խուժդուժ և օտարացեղ՝ աղետները ողջ,
Ասելով, թե՝ «Մեր մեջ գտնվող բարիների դիակներն իբրև կեր
Ձգեցին գիշատիչ թռչուններին, այսինքն՝ օդային դևերին»:
Ինչպե՞ս կարող եմ ճանապարհի վրա ընկած խոսքի սերմը
Եվ չարի հետ միաբանված կամքը անվանել սուրբ¹⁶¹Մատթ. ԺԳ. 4,
Ինչպե՞ս սուրբ կոչեմ պատերազմի հետ նույն շավղով գնացող՝
Իմ ճանապարհից դուրս եկած մտքի գուպարը գաղտնամարտ,
Որ ես զորացրի՝ գործակցելով բանսարկուի հնարքներին:
Չեմ կարող աղերսել քեզ, թե՝ «Մի՛ լռիր և մի՛ դադարիր, Աստված»,
Ինչպես և՝ «Խորհեցին քո սուրբերի վրա և ասացին»,–
Եվ մյուս խոսքերը՝ սաղմոսարանի այս աղոթքի մեջ:
Զի հույժ տեղին է, որ այս խոսքերով ճանաչենք մոլեկան բռնությունը դևերի,
Եվ նրանց հետ նաև իրենց արբանյակներին,
Որոնք մղում են ճակատամարտ միշտ, խռովելով ներկան:

Ե

Այդ բոլորից, Տեր Քրիստոս, Որդիդ դու բարձրյալ և մեծ Աստուծո,
Պահե՜ս ու պահպանես երկնային զորքիդ շրջափակությամբ,
Բոլոր հողմերից ու խաբողների հարձակումներից
Լուսեղեն խաչովդ պաշտպանելով մեզ:
Զի թեև իմ մեջ գտնվեն անօրենություններ բազօրինակ,
Սակայն ո՛չ երբեք հայհոյություններ:
Չհանգստացա՜ր դու ինձ նման ամբարիշտների կորուստով,
Այլ ամենագորով թախծությամբ, ջրհեղեղով ջնջված
Զազրագործների վրա մինչև իսկ կրկնապես
վշտացար, Նրանց այդպիսի մահն համարելով անհանդուրժելի և հույժ անհաճո:
Լսողներին զարմանալի այս խոսքն ասացիր դու,
Թե՝ «Այլևս մարդկանց գործերի պատճառով երկիրը չպիտի անիծեմ»:
Մխիթարվում ես դու մեծապես ու պարարվում՝
Անմաքուր ու սատակման արժանի մարդկանց կենդանացման համար.
Ինչպես որ երբեմն, դդմենու առակով ցույց տվեցիր դու
Կործանվելու արժանիներին խնայելդ, ողորմա՛ծ. Եվ մի ուրիշի¹⁶²Եղիայի վրա նեղացար, սաստիկ վշտացած,
Երբ նա անձրևն ուշացնում էր, որպեսզի ուրացողները ապրուստ չունենան¹⁶³Գ. Թագ. ԺԸ գլուխ:
Եվ բազմապիսի հիշատակարժան և անճառելի
Բարություններ ցուցաբերեցիր դու վերջին օրերին.
Քո կողմից՝ առաքյալներիդ միջոցով հրամայեցիր ողջույն տալ քաղցրահամ՝
Հասարակաց բոլոր և անհամբույր հեռավորներին:
Նաև ի՛նձ վրա ցողիր հայրական սերդ գթառատ, կենդանի Աստված,
Որպեսզի ես էլ գտնեմ փրկություն՝
Քավված մեղքերից ամենաառատ քո այցելությամբ:
Եվ քեզ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:

Բան ԿԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ ինչո՞ւ համար պիտի մեջ բերեմ և իմ տավիղով երգեմ անդադար,
Սաղմոսարանի խոսքերն այն բոլոր,
Որոնք իմ դեմ են միշտ և շարունակ, որպես նախատինք և որպես նզովք:
Ինչպե՞ս կարող եմ շուքը երջանկի հարմարեցնել ինձ դատապարտվածիս,
Այսպես ասելով նրա հետ մեկտեղ, թե՝ նենգամիտը ինձ չմոտեցավ:
Եվ ինչպե՞ս դարձյալ զարհուրեցուցիչ, հաջորդ տողերում կարգով թվարկված՝
Բարեմասնություններն այն բոլոր, որոնք հին օրենքի թագավորի, զինվորական մարգարեի
Եվ մարմնական հրամանատարի նկարագիր գծերն են,
Երկնայիններին անգամ ցանկալի՝ կրկնեմ և կյանքից չհուսահատվեմ,
Ես, որ նոր օրենքի ավետարանիչ և շնորհների աշակերտ լինելով հանդերձ
Այդ երկնահաճո արժանիքներից անմասն եմ իսպառ:
Ըստ իրավախոհ արդարի՝ ինչպե՞ս պիտի զինվեմ մեղավորների դեմ,
Պատրաստ լինելով առավոտյան վաղ արթնացածի¹⁶⁴Սաղմ. ՃԱ. 8 պես
Սպանել նրանց, ըստ առակողի:
Ես, որ իմ մարմնի անդամներն անգամ գանահարելով չխրատեցի:
Ինչպե՞ս արդ մեծի արիությունը օրինակելով՝
Կարենամ ջնջել անօրեններին Տիրոջ քաղաքից,
Երբ իմ հոգու մեջ բուսած մեղքերն իսկ չմեռցրի ես:
Ինչպե՞ս սուտ խոսեմ նրա մոտ, որին ծածկվածները հայտնի են արդեն,
Ասելով՝ «Մոխիրն իբրև հաց կերա».
Ես, որ Երգողի աղբերակների հստակ արցունքին
Իմ հուզումներից պղտոր մի կաթիլ իսկ չմիացրի,
Ինչպե՞ս նրա հետ կարող եմ ասել՝
«Ըմպելիքս խառնեցի ես արտասուքներով Եվ անկողինս արցունքներով թրջեցի»:
Եվ ապա, որո՞նք վերագրեմ ես ինձ՝ մեղքերով մահացյալիս,
Երբ աստվածասերն ի բոլոր սրտե նախնյաց հանցանքներն
Իրենն է համարում, ասելով այսպես.–
«Մենք մեղանչեցինք մեր հայրերի հետ, անօրինացանք և հանցանք գործեցինք»,
Եվ այս սաղմոսի հետագա բոլոր տողերը, որոնք
Իրավամբ ինձ են հարմար ավելի, քան Իսրայելին:
Ինչո՞վ արժանի լինեմ դասվելու բարիների հետ,
Երբ չգտնվեց իմ մեջ այն դեղն իսկ, որ հարգվեց որպես մարդկային մի գյուտ,
Այսինքն գարշելով կերակուրներից՝ մահու չափ քաղցել,
Եվ երկարատև ճգնություններով՝ հոգով նվաղել,
Ըստ տարակրոն հրեաների և հեթանոսների երբեմնի սովորության:
Արդարությունն իմ ինչպե՞ս կարող է մնալ հավիտյան, որը ես երբեք ի գործ չդրի:

Բ

Բայց, որպեսզի երկարաբանությամբ չդառնամ տաղտկալի,
Պիտի աշխատեմ խոսքս համառոտել:
Ի՞նչ կարող ես ասել այն խոսքերի տեղ,
Որոնք նվագեց օրհներգ ու Դավթի ձայնն աստվածաշունչ, Թե՝
«Բոլոր սրտովս ես քեզ փնտրեցի»:
Ինչպե՞ս սրա հետ ասեմ ավելին,
Թե՝ «Ամեն տեսակ չար ճամփաներից ոտքս կտրեցի»:
Ինչպե՞ս սրա հետ ասեմ ավելին,
Թե՝ «Իմ սրտի մեջ պահեցի խոսքերդ, որպեսզի քո դեմ չմեղանչեմ»:
Ինչպե՞ս ունայնություններս որպես կատարելություններ ճառեմ մաքուրների հետ,
Թե՝ «Քո պատվերներից դաս առնելով, ատեցի բոլոր ճանապարհները չարագործների»:
Ինչպե՞ս ես հեզի ճշմարտությունը՝ իմ խաբեբայի մշտնջենական
Սուտ երդումների հետ համակարգեմ, ուխտելով հավատարմի հետ,
Թե՝ «Հաստատապես երդվեցի պահել դատաստանդ արդար»:
Ի՞նչպես կկնեմ ես այն պատգամը, թե՝
«Փրկությունը հեռու է մեղավորներից»:
Որը իմ վերջին վճռի մահագույժ հրեշտակն է:
Ինչպե՞ս չարս իրոք, բարիների պես,– 
Որոնք Տիրոջից առնում են իրենց հատուցումն
արդար, Հեղեղելով այս տողը ասեմ, թե՝ «Տերը բարիք
կանի ուղղամիտներին»:
Ինչպե՞ս այն անաչառ և կտրուկ փոխատրությունը մոլորյալիս,
Թե՝ «Սխալվածներին հափշտակելով կտանի նրանց հետ, ովքեր գործում են անօրենություն»:
Ինչպե՞ս պարծանքը Աստվածազգեստի պատվաստեմ ես ինձ՝ ամոթահարիս,
Նրա խոսքն ասելով. «Չբարձրացավ սիրտս,
Տեր, Եվ աչքերս երբեք չզվարճացան»:
Ինչպե՞ս ընդունեմ մարմնականից վեր խոսքն անճառելի,
Որպես քաջալեր հուսահատվածիս, գանձիս գեհենի,
Ասելով Աստուծո Հոգով օծյալի հետ,
«Առաջուց տեսար, որ լեզվիս վրա նենգություն չկա»,
Եվ սաղմոսի այս մարգարեական գլխի սկզբից մինչև վերջ գրված խոսքերը բոլոր:
Եվ ինչպե՞ս ինքս, որ համաբան եմ դժնասիրտ մարդկանց և դասակից նրանց,
Ես, որդիս մահով ջնջվելու արժան՝ բարեշնորհի խոսքը բարբառեմ.–
«Չէ որ, ահա, Տե՛ր, քեզ ատողներին ես ատեցի»,–
Եվ մնացածներն ապա այս կարգի:
Ինչպե՞ս դու, ա՛նձն իմ, որ աշխարհի ամենեն աշխարելին ես,
Տոնելի Վեհի վստահությամբ
Չստուգված հոգիդ առաջ մղելով, պանծաս ինքնագով պսակվածի հետ,
Թե՝ «Փորձիր ինձ, Տեր, և տես՝ կա՞ միթե անօրենություն իմ ձեռքերի մեջ»,
Դրա հետ նաև հավելվածները:
Չար լինելով ես՝ ինչպե՞ս չարերից ազատվել մաղթեմ,
Իրենց հույսն Աստուծո վրա դրածներին ձայնակցելով,
Թե՝ «Պահիր ինձ, Տեր, մեղավոր և չար մարդու ձեռքերից»:
Ինչպե՞ս վեր կենամ՝ փառավորյալի հետ աղոթելու Աստծուն,
Թե՝ «Դու ես իմ հույսն ու բաժինը կենդանյաց երկրում»:
Ինչպե՞ս, իբրև թե ճգնավորի հետ մրցման դուրս եկած,
Հաղթանակի մրցանակը թագավորիդ մատուցելով,
Այս աննմանակ աղոթքն անեմ ես աղերսագին.-
«Արդարներդ պիտի սպասեն, մինչև դու հատուցես ինձ»:

Գ

Բարեբանյալ է նաև հոգևոր այս միտքը,
Որով ամեն ինչ արհամարհելով,
Արարածների սկզբնապատճառին է ընտրում միայն ասելով՝
«Երանի՛ այն ժողովրդին, որի տերը իր Աստվածն է».
Եվ այս նման է Տիրոջ վարմունքին, որով նա փորձչին հանդիմանեց նրա անպատկառության համար:
Մեծ է նաև այն շնորհը երանությամբ լի համարձակությունն այն երկյուղած,
Թե՝ «Քո սուրբերը պիտի օրհնեն քեզ»:
Ըղձալի է նաև հոգևոր հաղորդության ընտանությունն այն մտերիմ,
Որով մարդ իր հույսը դնում է միայն Աստուծո վրա
Եվ նրա մեջ էլ մնում հաստատուն սաղմոսի խոսքերով քաջալերական,
Թե՝ «Տերը կատարում է իր երկյուղածների կամքը»,
Եվ ապա թե՝ «Տերը պահում է բոլոր նրանց, ովքեր սիրում են նրան,
Եվ ջնջում բոլոր մեղավորներին»:
Պատգամներ տխուր և ուրախական
Սաղմոսարանի վերջին գլուխների մեջ,
Որոնք ցույց են տալիս արդարների ու մեղավորների վերջին հատուցման օրինակները:
Իմաստով միմյանց հաղորդակից են և ա՛յն երգվածները,
Թե՝ «Տերն հեզերին իր մոտ կընդունի
Եվ մինչև գետին կխոնարհեցնի ամբարտավաններին»:–
Ուրեմն որքա՜ն եղկություններ կան իմ առաջ:
Իսկ եթե՝ «Տերը սիրում է իր սուրբ ժողովրդին
Եվ հեզերին բարձրացնում է փրկելով նրանց»,–
Հապա ես զուրկս արժանիքներից՝ ի՞նչ հույսով ամրանամ:
Իսկ եթե Աստված սրբերից է օրհնվում իսկապես,
Հապա ես օտարս մաքրությունից՝ որո՞նց կարգը դասվեմ:
Իսկ եթե սրանց մոտ դնեմ իբրև հանդիմանության հիշատակարան,
Կանխերգածներից այս տողը, թե՝
«Սիրեցեք Տիրոջը, ո՜վ նրա սուրբեր,
Զի ուղղություն է ուզում նա և կրկնակի կպատժի գոռոզներին»,–
Հապա ո՞ր գնդում պիտի լինեմ ես,
Գերիս գրավված՝ գաղտնի մեղքերի գյուտարար չարին:
Քանզի, ինչպես որ կտատանվեն տագնապով տերևները եղևնու դալար տունկերի
Ու շարժվելով ուժգին հողմերից՝ կթափվեն գետին,–
Այդպես էլ ջանաց ջարդել չար ոգին իմ վարք ու բարքի
Բարեբեր ճյուղերն՝ ի վեր բարձրացած,
Եվ որոնք անեղ մշակիդ ձեռքով էին հորինված,
Կրկի՛ն ու կրկին արմատացնելով հաստատի՛ր ամուր
Նո՛ր անապական պտղավորությամբ զարդարելով այն
Քո խնամատար կամքին հանձնված՝ կյանքի անդաստանում,
Ամենապարգև թագավոր Քրիստոս, օրհնյա՛լ հավիտյան. ամեն:

Բան ԿԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բայց արդ, ես ինչո՞ւ վերոհիշյալ կանխագուշակող սաղմոսի վրա
Մարգարեներից ուրիշ հատվածներ էլ չավելացնեմ:
Սակայն ի՞նչ ճաշակ ստանամ պիտի այն կերակուրից,
Որն ուտելու եմ ցավերիս մեջ անզգայացած.
Եվ կամ ի՞նչ օգուտ կտա սաղմոսն ինձ, եթե չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Զի նզովում եմ ինքս ինձ նրանով՝ ու չեմ հասկանում,
Լվացվում եմ՝ ու չեմ պայծառանում,
Ծագում է արևն՝ ու չեմ լուսավորվում,
Մեղր եմ ճաշակում՝ ու չեմ քաղցրանում,
Դեղերով լցվում եմ՝ ու չեմ բժշկվում,
Դիմում եմ նույնին՝ ու դատարկ դուրս գալիս,
Ծաղրվում եմ միշտ՝ ու չեմ խրատվում,
Հորդորվում նույնպես՝ ու չեմ զգաստանում:

Բ

Արդարև՝ իմ մեջ են մեղքերն ու անօրենությունները,
Եվ ես նրանց մեջ մաշվում եմ,
Ինչպես որ մարգարեն է ասում ի դեմս հանցապարտների,
Մեկնաբանելով առակն հին տիկերի և նոր գինու¹⁶⁵Մատթ. Թ. 17:
Զի եթե, ինչպես Եսային է ասում՝
«Անօրեններն ու մեղավորները միասին պիտի սատակեն»,
Ապա և ինձ դժնիիս համար էլ նույնն է վիճակված:
Քանզի հիշում եմ սաղմոսի այն խոսքը, թե՝
«Կհատուցի նրանց, որոնք ավելի են գոռոզանում»:
Մյուս ընթերցվածն էլ կցում եմ սրան.-

«Տիրոջ օրն հպարտ և ամբարտավան մարդկանց
վրա է»¹⁶⁶Եսայի Բ. 12,
Ինչպես և՝ «Մեղավորներն իրենց մոր արգանդում իսկ օտարացան».
Եվ նմանիմաստ տողերն ըստ կարգի:
Կցում եմ սրան, թե՝ «Անօրենները երկրի պիտի կործանվեն»,
Եվ՝ «Ամբարիշտն երկրից պիտի վերանա», Եվ՝
«Պիտի մերժվեն անիրավները»:
Ողբացեք վրաս այս խոսքի համար,
Թե՝ «Ինչպես եղեգը կվառվի կրակների մեջ,
Այնպես էլ մեղավորները այրվեն պիտի բոցերում բորբոք»:
Լացեք սաղմոսի այս խոսքի համար,–
«Կրակի կայծեր պիտի թափես դու նրանց վրա»:
Ողբեր կարդացեք դուք աստվածային այն վճռի
համար, Որ մարգարեի բերանով է զարդարված.–
«Եթե չկամենաք լսել ինձ, սուրը ձեզ պիտի ուտի»:
Կոծեցեք այն սաղմոսի առթիվ,
Թե՝ «Մահը պիտի հովվի նրանց»:
Աղի արցունքներ խառնեցեք դուք իմ հեծություններին հառաչանքներով,
Երբ բարձրյալն ինքը՝ Իսրայելի հետ՝ սաղմոսի խոսքով նաև ինձ ասի.–
«Իմ ժողովուրդը ձայնս չլսեց»:
Ավաղ ասացեք դուք ինձ թշվառիս, երբ նույնն
էկրկնում մի այլ մարգարե.-

«Վա՜յ նրանց, զի հեռացան ինձնից»:
Տխրամած սրտով նոր աղաղակի փող հնչեցրեք
դուք, Երբ Աստուծո տեսանողը, ամաչեցնելով ինձ,
Կշտամբի սաստիկ Հակոբի տոհմի հետ ապերասան,
Թե՝ «Տեսեք, ո՜վ արհամարհոտներ, զարմացե՛ք և ջնջվեցե՛ք»:

Գ

Բայց դու, որիդ երեսից փախել եմ սարսափահար, հետ տար ինձանից
Եվ պատյան դիր ահավորիդ բարկության վրաս բարձրացած սուրն սպառնալից,
Եվ քո բարեբաշխ, խնամոտ աջովդ ինձ հասնելով,
Կյանքի օծումը պարգևիր ինձ՝ քեզ աղաչողիս:
Եվ քեզ փառք բարձր երկնայիններից և երկրային բոլոր մահկանացուներից,
Սահմանների մեջ բոլոր ազգերի, հավիտյանս. ամեն:

Բան ԿԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բարերար և բազմագութ, մարդասեր և երկայնամիտ միակ թագավոր,
Հորըդ հետ պատվված և օրհնաբանված Տե՛ր ամենայնի,
Որդի՛դ կենդանի Աստուծո,
Դու, որ ինձ երբեք կորչելու տեղիք չես տալիս,
Եվ ամենևին չես փորձվում չարից.
Ու մեղավորի մահն իսկ չես ուզում,
Եվ կամքդ փրկություն է բերում բոլորին,
Մեղքի մրրիկը քավության մեղմաշունչ զեփյուռի ես փոխում դու
Եվ բարկության հուրը փոխարկում անձրևի:
Դու, որ քո բարի հրամանին չանսացող կնոջն հետ դարձրիր իր ընթացքից,
Նույն արձանի մեջ կերպավորելով զույգ գոյացությամբ երկու բնություն,–
Ո՛չ անմեղների և ո՛չ էլ իսպառ պատժվածների կարգը իրապես դասելով նրան:
Դու, որ ծովի լույծ ջրերն հորձանուտ՝ քարակույտի պես իրար վրա դիզեցիր բարդ - բարդ¹⁶⁷Ելից ԺԵ. 8
Եվ անապատի կարծրանյութ վեմն իբրև հոսող վտակ բխեցրիր¹⁶⁸Ելից ԺԷ. 6:
Դու, Հորդանանի սրընթաց վայրէջքը կանգնեցրիր հրաշապես,
Դարձնելով այն որպես լվացումի ավազան հեթանոսների հետնորդների համար:
Երիքովի պարիսպը պնդակուռ –
Սատանայի բռնության կործանման որպես օրինակ –
Թեթև հարդի պես օդ ցնդեցրիր դու,
Եվ այդ քաղաքի ջուրը վնասակար, այլաբանորեն,
Որպես օրինակ քանանացոց փրկությանը, դեպի բարին փոխվելուն՝
Դու խորհրդավոր աղով համեմելով՝ անուշացրիր:
Մեռայի դառնությունը-նշանակ անհավատության՝
Դու կենաց փայտով պիտանի դարձրիր, քաղցրացրիր քեզ պես3՝ միացնելով քեզ հետ:
Գետից առնված ջուրն ինչպես արյուն մակարդեցիր դու ցամաքի վրա,–
Իբրև նշանակ անհուն հաճությանդ, որի համաձայն,
Անփոփոխ պիտի գունավորվեր նոր երանգով բոսորային¹⁷⁰Ելից Դ. 9:
Անկենդան գավազանին անթույն վիշապի նմանություն ու տիպ տվեցիր,
Ի պատկերացումն քո ըստ մեզ ձևակերպմանն ու ընտրությանն օտար ազգերի:
Մովսեսի երջանիկ աջը պահպանելով անեղծ ու անփոփոխ՝
Ցույց տվիր դու մեզ նախապես ապագայի հրաշքներդ, բարձրյա՛լ,
Որոնք մարդեղությանդ ընթացքին պիտի կատարեիր,
Եվ ապա, քեզանով՝ ախտավոր մարմնիս մաքրագործվելը գուշակեցիր:
Եվ դու այս բոլորով, ահա՛, ամենուրեք,
Մեղավորներին կորստյան ենթակա, բարեխնամորեն,
Սիրույդ հրաշքով կատարվող անակնկալ գյուտը գուշակեցիր,
Օրհնյա՜լդ ամենագութ:

Բ

Ծլեցնում ես դու երկրից կանաչ խոտ ու կյանքի կոչում անշունչ մեռյալին,
Անշարժին կառավարում ես որպես ընթացող,
Անարգ արգանդից դուրս ես կոչում քեզ պատկերակիցներ,
Պատանիներին սեղանատամներ տալիս ըմբոշխնող
Եվ նրանց մաքուր այտերի վրա մազ ես աճեցնում,
Եվ սևասաղարթ վարսերը ձյան պես զարմանագործում,
Ցույց տալով, թե քո կարողությունը անցնում է ամեն սահմանից, հզո՜ր,
Շրթունքների բնազդական թոթովանքները, ինչպես Հոբն է ասում,
Փոխարկում ես դու հարազատ ու պարզ արտաբերության,
Սասանում ես դու երկրին ու նրա սյուները՝ հիմքից,
Ցույց տալով թե, դո՛ւ կմնաս միայն անկորնչելի:
Դու թավալում ես տարերքը, որպես անցավոր իրեր
Եվ դարձյալ նույն տեղ հաստատում դրանք որպես մնայուն.
Այսպես՝ հայտնելով, թե կարող ես դու նույն այդ դյուրությամբ
Կապել մեր բազում մեղքերը և կամ արձակել:
Անզգա էությունն արուսյակի սանձահարում
ես կարծես թե երասանով,
Այդպես՝ ցույց տալով, թե մեր բնության հակումները չար
Կարող ես դյուրավ դու հանդարտեցնել, երբ էլ կամենաս:
Անբարբառ լուսնի բոլորակը դու մերթ ունայն ես անում և մերթ պատարուն,
Ապացուցելով, որպես ավետիս, այդ տեսնողներիս,
Թե բարիքներից նվաղած մեր մեղապարտ մարմինները
Դու նախաստեղծ հարստությամբ կամբողջացնես դարձյալ:
Անխոս աստղերի բազմությունը դու իբրև փոքրաթիվ հոտերի խմբեր,
Բաժանում ես իրարից և հավաքում դարձյալ,
Ի խորհուրդ կենաց հաստատուն հույսի, ո՜վ քաղցրահայաց տեսություն,
Թե դու չաղաչող լեզուններին էլ կարող ես լրիվ նույնպես ողորմել:
Ծովում, դու կյանքի ու մահվան միջև ճամփա ես բացում ուղիղ ապահով,
Այդպիսով հաստատ հավաստիացնելով, թե վտանգավոր վայրում էլ նույնպես
Կարող ենք լինել անգայթակղելի՝ քեզնով պաշտպանված:
Ինչպես կաթսայում կրակի վրա եռացող ջուրը,
Այդպես՝ մեղքերի պղտոր մրրիկն էլ քո կամքի խոսքով կդադարեցնես:
Նայում ես երկրին ու շարժում ես այն,
Որպեսզի անբան այդ զանգվածով զգաստացնես մեզ՝ մտավորներիս:
Ալիքների վրա տատանվող փոքրիկ մակույկի նման
Դղրդում ես դու հողազանգվածի թանձրությունն անբավ,
Որով բովանդակ արարածներին ծանուցանում ես, թե կաս աներկբա,
Եվ որ քո զորեղ խոսքով ես հիմնել տիեզերքն համայն:
Սերմանում ես դու մեր անշնչացած մարմիններն հողում,
Եվ այնտեղ նրանց անկորուստ պահելով՝ կենդանացնում կրկին,
Ապականելին հողին պահ տալով անեղծն ստանում,
Դու մահկանացու նյութի հետ կենաց նշխարդ ես խառնում:
Դու քո ակնարկող մի հրամանով ստեղծվածներին ողջ անկերպարան
Փոքր-ինչ վայրկյանում ձևակերպեցիր ամեն մեկն իր պես:
Քոնն են զորությունն ու կարողությունը,
Զի դու օրերի հոլովումներով շրջանակում ես տարվա եղանակները,
Յուրաքանչյուրն իր ժամանակին, բազմապիսի գեղեցկությամբ՝ մեր տեսողության համար:
Անմռունչներին ձայն ես տալիս դու իբրև կենդանու.
Ներշնչում միայն, ու քայլում են նրանք.
Դո՛ւ ես լոկ հինում հնարագիտության անճառ արվեստով մեգն ու առավոտը:
Առաջնաստեղծ գոյացության նախակարգ հորինվածքից հետո,
Ըստ երանելի մի գրվածքի կանխահիաց զարմացման,–
Երբ դու մարդացար, կատարեցիր մեծամեծ փառավոր հրաշագործություններ,–
Որոնց թիվ չկա, ստեղծելով նոր ու նվիրական Մի ուրիշ աշխարհ ավելի անեղծ, քան առաջինը:

Գ

Դու, որ մեր հանցանքը քոնը համարեցիր և արդարությունդ շնորհեցիր մեզ,
Որ մեր հաշտության փրկանակն ինքդ քեզ վրա առար,
Որ դու չես դադարում ողորմելուց,–
Դարձրո՛ւ ամբարշտիս երկյուղածությանը բարեպաշտի,
Թմրածիս՝ զգաստացուցիչ արթնությանը սրտի,
Անմաքուրիս՝ պայծառ ու մաքուր կերպարանքի,
Բազմամեղիս՝ անբծությանն համեստ սուրբ պատկերի,
Կոտրվածիս՝ առողջության անխորտակելի,
Լացածիս՝ զվարթ ուրախությանն անտխրելի,
Հուսահատվածիս՝ միացնող սիրո անլուծելի,
Ամոթահարիս՝ հաստատուն վստահության անշարժելի,
ավարածիս՝ երանության լույսին անմեկնելի,
Մահվան գերուս՝ կյանքին անապականելի.
Որպեսզի խոստովանված անունդ, Հիսուս,
Փառավորվի Հոր և Սուրբ Հոգուդ հետ՝
Երկնքում և երկրի վրա և նրանց բոլոր բնակիչներից.
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ԿԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ամեն ինչում բացարձակապես ուղիղ ես, Աստվա՛ծ,
Իրավունքով դատում ես և արդարությամբ կշռում,
Ճշմարտությամբ չափում ես և օրհնությամբ հետևում,
Ընթանում ես ուղիղ և ստուգություն ես սիրում,
Հստակություն ես կամենում դու և լուսավորություն համբուրում,
Փորձելով հանդիմանում ես, երկայնամտությամբ քննում:
Չունես նենգություն և ոչ էլ գոռոզություն,
Այլ հեզություն համակ, հանդարտություն և ողորմություն:

Բ

Արդարացար, ո՜վ անայլայլ, վերին իմաստություն հանճարեղ քո Հոր,
Ինչպես որ անզիղջ գովեստով վկայեցին շնորհովդ քեզ որդեգրվածները,
Քո՝ մեզ պարգեած Ավետարանի այն սուրբ խոսքի համաձայն, թե՝
«Չողբացի ես, երբ կոծեցին, ոչ էլ կաքավեցի, երբ փող հնչեցրին»¹⁷¹Մատթ. ԺԱ. 16-17:
Մի՛ անօրինիր, ասացիր անօրենիս,
Բայց ես ամրացա նույն չարությունների մեջ.
Մի բարձրացնիր եղջյուրդ դեպի վեր, մեղավորիս ասացիր,
Եվ ես քեզ հակառակ գործեցի.
Չզգացի խոտորյալս երբեք, թե քո ձեռքումն են
Բարձրամիտ հպարտների եղջյուրներն արքայական
Խոնարհեցնել կամ բարձրացնել, ըստ Ամբակումի, Դավթի և Զաքարիայի.
Դու ինձ օրհնություն կամեցար, ողորմա՛ծ,
Իսկ ես անիծյալս՝ մեծ տարագրությամբ խոտորվեցի դեպի ինձ արժանին:
Սիրեցի բարկություն և ո՛չ բարություն.
Շոշափեցի խավարն ու ոչ թե լույսը.
Կենդանի ձայնիդ, գթա՜ծ, անզգամորեն պատասխանեցի.
«Որդն անմահ է» և «Կրակն անշեջ»¹⁷²Եսայի ԿԶ. 24,
Կշտամբանքն անվերջ, տեղը հավերժական, և օրինակը սոսկալի է, - ասացիր խոսքով Եսայու,
Եվ ես չիմացա, ըստ սաղմոսողի, ու չըմբռնեցի,
Այլ ընթացա մտավոր մռայլ կուրության մեջ:
Դու մարգարեի խոսքով ցույց տվիր,
Թե՝ օրհնություն կստանա նա, ով օրենք է դնում, Եվ ես փութացի այդ համառոտել:
Դավթին իր խոսքերով, Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Հոգևոր վեմի վրա քո մատով արձանագրված՝
Կանգնեցիր որպես հիշատակարան, ինչպես որ նաև ինքն է վկայում,
Թե՝ «Ես պահեցի քո օրենքները ամեն ժամանակ, հավիտյան».
Այդ միևնույնը հաստատում է նա երկրորդ անգամ՝
Վերջին բառի անդրադարձությամբ
«Եվ հավիտյանս հավիտենից».
Որոնց հետ և այլ պանծալի խոսքեր խրախուսեցին ինձ,
Բայց ես անզգա՝ աճապարեցի տոնին Բահաղու և ո՛չ Աստուծո,
Եվ երկմտությամբ զույգ ճամփաների վրա կաղացի,
Ձեռք վերցնելով բարի գործերից, ինչպես ծաղրելով ասում է Եղիան:
Ունեմ Մովսեսին իր օրենքներով՝ մեռելների աշխարհից եկած,
Նաև գրքերը մարգարեների՝ հոգուս մեջ գրված,
Եվ մատյանները առաքյալների, շարված իմ մտքի մատների վրա,
Եվ Տիրոջդ՝ բոլորովին հավասարապես՝ ավետյաց կտակով¹⁷³Ավետարանով,
Թաղվելուց հետ հարություն առած՝ անթիվ-ան- համար ննջեցյալներով:
Բայց ես ավելի՛ անհավատ, քան այն մեծատան եղբայրները հինգ¹⁷⁴Ղուկ. ԺԶ. 28,
Որոնք մի տեսակ իսկապես հարմար օրինակներ են
Ողորմելի հղփացածների զգայարանքներին,-
Դարբնի սալի պես մնացի անոստ իմ անչափ համառ քարացած սրտով.
Բելիարի նման և չապաշխարեցի:

Գ

Բայց դու վերստին շնորհի՛ր քո ողորմությունը լքվածիս,
Ո՜վ բարի, ահավոր, մարդասեր, խնամակալ,
Կենդանի, սուրբ, լուսավոր և անվախճան թագավոր,
Պանծալի խաչիդ խորհրդի ազդելով
Հիմար երիկամներիս և հուսալքված անպտուղ սրտիս
Մեղքերով կորդացած անբերրի անդաստանիս վրա,
Որպեսզի հզոր ամենակալիդ գթառատ կամքի օժանդակությամբ
Որոտա հոգիս, և վշտագնածիս աչքերից հորդեն,
Վազեն ոռոգող արտասուքների վարար վտակներ,
Եվ ինձ մեղքերից մաքրելով՝ փրկեն,
Քեզ մոտ հաճելի և ընդունելի լինելու համար,
Ամենապարգև Տե՜րդ բոլորի, փառավորյալդ հավիտյան. ամեն:

Բան ԿԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, ես նախնիս ամբարիշտների,
Գլխավորս մեղավորների, պետս անիրավների,
Առաջինս պարտավորների, պատկերս հանցավորների, Ատտիկեցիս¹⁷⁵Ատտիկեցի կամ աթենացի հունաց համար նույնպես թե՛ ընտիր և թե՛ հոռի է նշանակում, որովհետև Ելլադայի ոստանիկ գավառի բնակիչները որքան անվանի էին իմաստությամբ և գիտությամբ, նույնքան էլ անառակ և անպարկեշտ վարք ու բարքով էին հայտնի: ըստ վատթարության և ո՛չ ըստ բարեբաստության,
Անպատումներն իմ պատմեցի ահա՛,
Ամոթալի արարքներս նշավակեցի,
Գաղտնիքներն հրապարակեցի,
Ծածուկներն հայտնեցի,
Թաքցրածներն ի ցույց հանեցի,
Ամփոփվածներն տարածեցի,
Դառնության մաղձը ժայթքեցի,
Գործակցությունս չարին՝ մատնեցի,
Վերքիս թարախն ամբարված՝ քամեցի,
Մեղքերիս խորությունը ծանուցեցի,
Կեղծիքների ծածկույթը մի կողմ քաշեցի
Տգեղության քողը վերցրի,
Ամոթանքի զգեստը մերկացրի,
Գարշելիներն ի հայտ հանեցի,
Մրուրը մահվան փսխեցի,
Պալարներն հոգուս խոցերի քահանայապետ Քրիստոսիդ բացի:
Անձս անխնա չարչարեցի,
Մարմնիս նկատմամբ սեր ցույց չտվի,
Հին արմատներն ի տես հանեցի,
Բնությանս կարիքներին չընդառաջեցի,
Միաբանության կապը նրանց հետ խզեցի,
Սրտիս դղյակը քանդեցի,
Որսացված կամքիս հետ, իբրև մահվան դարանակալի հետ, կռվեցի,
Պահուստն անհայտ իմ մեղքերի արտաքս հանեցի:
Մթերված ախտերի գանձը մեծիդ առջև դրեցի,
Դատախազին դատավորի հանդեպ կանգնեցրի,
Ապառնիների փորձն այժմից առա,
Կործանողի հետ դաշինքն իմ բեկանեցի,
Խաբեբայի հետ ուխտս խափանեցի,
Մարտի հաղթական ավարտը, Հիսուս, քե՜զ
վստահեցի, Ռազմիկ գնդերը շարժման մեջ դրի,
Հարձակումներին դիմադրելու հույսն
Աստուծո խոսքի վրա հիմնեցի,
Խավարասերների փաղանգը լուսեղենների զենքին մատնեցի:

Բ

Եվ արդ, ամենայն արարածների ստեղծիչ Քրիստոս,
Որդիդ բարձրյալ Աստուծո,
Մի՛ մեղադրիր ինձ՝ դատելով խստիվ մեծ օրն հատուցման,
Ինձ որ ա՛յժմ արդեն պարսավված եմ խիստ խոսքերով այսպես
Եվ ստացել եմ գանակոծության այսքա՜ն հարվածներ:
Ուրեմն, հզո՜ր, անքնին, անճառ. բարերար թագավոր անմահ.
Այսպիսի ամոթալից ինքնապարսավ խոնարհությանս համար,
Որով ինքըս ինձ անողոք կերպով դատափետեցի,–
Նվագներով այս մատյանի,
Ծածկի՛ր սատանայի դեմքն ամոթի անարգանքով
Եվ խաչիդ նշանով զորացրո՛ւ երեսն ամոթահարիս:
Լուսեղեն կնիքդ տեսքիս գեղեցկությանը թող միանա,
Նշանդ ամրության թող որ դրոշմվի իմ կերպարանքին,
Թող կենաց փայտիդ ձևը պատկերվի այտերիս վրա,
Արվեստն հրաշքներիդ որպես շուք թող որ տպվի ճակատիս,
Թո՛ղ չաղավաղվի քո լուսապաճույճ դրոշմն ինձ վրա,
Աչքիս բիբերից թող չվերցվի ճաճանչդ օրհնության,
Չհեռացվի գլխիցս քո վստահության առհավատչյան,
Տյառնագրությանդ փառքը բերանիս ամուր սեմերիցն թո՛ղ չսասանվի,
Երկրպագելի պահպանակդ թող միանա սրտիս զգայարանքին,
Գոյակցությանս չորս նյութերի մեջ քառաթևիդ լո՜ւյսը թող թափանցի,
Փրկչիդ իշխանությունն օժանդակի թող կարկառվող ձեռքիս,
Մատուցման համար ստեղծված մատներիս
Համարձակության խորհրդարանդ թո՛ղ բարեգործե:
Աշխարհից մեկնելիս՝ սրբությունդ ինձնից թող չհեռանա,
Երբ պատանեն պարտապանիս՝ պատիվս թող չպակասի,
Փրկությունդ անդավաճան թող չլքի հոգիս,
Ու չջնջվեն քոնը համարվող շնչիցս գրերն կենդանատուիդ,
Զորեղ արյունիդ նկարը թող չեղծվի խորանից իմ աստվածատիպ,
Եվ բնակվի ինձ հետ գերեզմանիս մեջ:
Թշվառ մարմնիս մաշվելուց հետո շնորհիդ օծումն ինձ մոտ թող պահվի,
Որ նորոգության օրը նրանով ես ներկայանամ փառաց փեսայիդ,
Ճանաչվեմ թող ես այդ նշաններովդ ու վաստակներովդ պճնվեմ,
Ու մեծագույնիդ երախտիքներով գնահատվե՛մ թող,
Եվ ողորմությամբդ քավված՝ ավազանի զգեստով պերճանա՜մ,
Տո՛ւր ինձ, բարեգութ, վերարկուդ անապական,
Որ տառապում եմ մարմնիս մեղքերով:
Թող որ քոնոնց դեմ չելնի՛ բանսարկուն,
Հոգիս հնացնողը թո՛ղ ոչնչանա,
Խավարաբնակների խաբկանքները թող հանդես չգան,
Թող քո անունով օրհնվի, գթա՛ծ, վիհն իմ հանգստյան,
Թող ողորմությամբդ լցվի լիուլի գուբն իմ գերության,
Թող որ քեզանով ընդարձակվի տեղն իմ թշվառության,
Թող խաղաղ լինի, խնամո՛ղ, ինձ համար բանտը բարկության,
Թող արգանդը մութ՝ սնի իր մեջ հանուն հարության,
Հույսովդ թող ինձ իր մեջ ամփոփի տունը անձկության,
Թող ես քո ձեռքով պահվեմ խշտյակում այդ տարտամության,
Թող որ ընդունվեմ ես քո թևերով տագնապի տան մեջ,
Եղի՛ր դու, գովյա՜լ, ինձ հետ վտանգով լեցուն սենյակում,
Ավա՜ղ ինձ այստեղ բյուր-հազար անգամ,
Զի երբեմն վերնային էի և այժմ անդնդային,
Տոնելի երբեմն և այժմ եղկելի:

Գ

Բայց և դու դարձյալ օրհնված ես բոլոր արարածներից՝
Երկնայիններից, երկրայիններից և մեռելներից սանդարամետի,
Անպարտականդ այս տարագրության:
Ե՛ս վրիպեցի, ե՛ս օտարացա, ե՛ս հիմարացա,
Ե՛ս պարտվեցի և դարձա խոտան:
Ե՛ս վհատվեցի, ե՛ս կարկամեցի և կործանվեցի.
Ե՛ս մոլորվեցի, ե՛ս մատնվեցի, ե՛ս մերժվեցի.
Ե՛ս խորթացա, գերվեցի և գայթակղվեցի.
Ե՛ս նզովվեցի, ե՛ս թշվառացա, հարբեցի և վատթարացա,
Ե՛ս ընկղմվեցի, ե՛ս խաբվեցի, ե՛ս անօրենացա.
Ե՛ս ապականվեցի, մահացա և իսպառ եղծվեցի:
Այս բոլորի մեջ դու չարության մատ չունես,
Մնում ես դու միշտ միա՜յն ու միայն անփոփոխ բարի:
Երբ կամքդ ինձ հետ է՝ խավարը ճառագայթ է ինձ համար.
Հույսիդ ճրագն երբ կա, գիշերն արշալույս է.
Հաղորդվելով մարմնիդ՝ կասկածների ամոթանքից զերծ կլինեմ.
Իսկ ես ինքս ինձ կենդանի չեմ համարում, հիշելով վախճանն անխուսափելի,
Եվ ոչ էլ կորած եմ կարծում ես ինձ,
Քանզի անկասկած հավատում եմ ես նորոգման հրաշքին:
Կյանքիդ դուռն առջևս համարում եմ փակ՝ իմ անքավելի մեղքերի համար,
Բայց ես տեսնում եմ միաժամանակ դրախտն իմ առջև բաց,
Որ ավետում է փրկությունդ ինձ:
Քանզի ո՛չ այնքան վհատության գույժն է տագնապեցնում,
Որքան փրկության համար կարկառած ձեռքդ է խրախույս քաջալերական:
Ուստի, տո՛ւր դու, Տե՜ր, տո՛ւր ողորմություն
Գոհաբանություն կարդացող բոլոր բանականներին,
Օրհնյա՜լ հավիտյան. ամեն:

Բան ԿԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արդ, ով որ առնի այս համեստ մատյանի մաղթանքների սպեղանին,
Նրանով աղոթելու համար, եթե այդպիսին մեղավոր է մի՝
Ե՛ս էլ թող նրան մասնակից լինեմ իմ այս խոսքերով.
Իսկ եթե երբեք լինի ոմն արդար այր աղոթարկու,
Ես էլ նրա հետ թող այս մատյանով գտնեմ գթություն:
Եվ ապա, եթե այդպիսին իրեն զգա երջանիկ, ինձ համարելով միայն եղկելի,
Այդ նույնը նաև հաստատում եմ ե՛ս,
Բայց նա էլ հիշի թող Սողոմոնին և այս հոգեշունչ խոսքերը նրա,–
«Ո՜վ վստահորեն կարող է ասել, թե ունի սուրբ սիրտ,
Եվ կամ պարծենալ, թե մաքուր է մեղքերից».
Եվ թե՝ «Չի եղել երկրածին մի մարդ՝ զերծ իրեն համար պատասխան տալուց».
Ինչպես և ոչ ոք՝ հաղթող համարված՝ ինքնարշավ վազքով,
Եթե մինչև իսկ ունենա թևեր նա բարձրաթռիչ¹⁷⁶Ժող. Թ. 11:
Ուստի նաև նա՛ թող զգուշանա, երկյուղ կրելով,
Որ հաստատ վեմի վրա է նույնիսկ, Պողոսից ուսած.
Որպեսզի միգուցե գետին ընկնելով՝
Նմանվի այս իրավադատ կանոնը սահմանողին:
Այլ նույնիսկ և նա՛, որ մաքուր է, թող այս կշտամբանքը դաս անի իրեն,
Չիջնելու համար անխոհեմ կերպով իր բարձրությունից.
Իսկ պատժապարտն էլ թող ընդունի այն՝ առիթ ազատության:
Որով հոգևոր մահվան կործանումից վեր բարձրանալով՝ ապրի լիահույս:
Իսկ ինձ համար այս պատգամները թող լինեն փորագրված արձանագրություն հավերժ անեղծանելի,
Որ իմ եղկելի և մահկանացու անձի փոխարեն՝
Հեծության, լացի անդադար հնչմամբ, առանց լռելու միշտ աղաղակի:
Եվ թող որ լինի, որ բեկբեկված ոսկորներս հողապատյան շիրմի ծածկույթի տակ
Անմռունչ ձայնով՝ խոստովանական այս աղոթքներս եղանակեն.
Ինչպես և հողում լուծված մարմինս անլուր բարբառով
Այս պաղատանքներս թող որ առաքի քեզ՝ ծածկատեսիդ:

Բ

Տե՜ր գթությանց, աղբյուր ողորմությանց պարգևաբաշխ բարի,
Որդիդ բարձրյալի Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս,
Ողորմի՛ր, խնայիր, մարդասիրիր,
Նայիր վշտերիս և տե՛ս սրտաբեկությունս,
Խոնարհվի՛ր թշվառությանս վրա,
Տե՛ս տարակուսական տագնապս անձեռնհաս,
Կարեկից եղիր ի կորուստ տանող ցավերիս մեջ ինձ,
Շոշափի՛ր բժշկապես վերքերն իմ թշվառագույն,
Ականջ¹⁷⁷Մատթ. ԻԶ. 39 դիր քաղցրությամբ ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի՛ր գերեզմանի խորունկ անդունդից հնչող անմռունչ հառաչանքներս,
Թող քո ամենալուր ականջներից ներս մտնի
Հյուծված անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եվ քանզի անապական է կենդանությանս գրավական հոգին,
Ուստի թող անփոփոխ լինի սիրույդ գթությունը նաև,
Կցորդ եղիր դու հեզությամբ՝ տկարությանն իմ տաժանելի:
Մեռյալ պատկերիս դեմ ոխ մի՛ պահիր,
Անշունչ կերպարանքիս հետ մի՛ մտնի դատաքննության,
Մահով տանջվածիս դու նոր հարվածներ մի՛ավելացնի,
Կոտրված խեցեղեն անոթիս հետ մի՛ մարտնչիր ուժգնությամբ,
Վճռով խոշտանգվածիս վրա մի՛ բարկանա կրկին,
Կործանված շինվածքիս մի՛ տար նոր պատուհաս,
Սպանված շանս վրա քարեր մի՛ արձակիր,
Ջախջախված լվիս վրա մի՛ որոտա սաստկապես,
Անարգ հողիս դեմ իբր անբարհավաճի՝ մի՛ մռնչա ուժգին,
Մոխրիս մերժել մի՛ կանչիր դատաստանի քննության,
Ցնդելի փոշուս մի՛ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տիղմս տաղտկալի մի՛ կարծիր դու քեզ որպես ոսոխ,
Գարշությանս անգոսնելի մի՛ վանիր իբրև բռնամարտիկի,
Դուրս շպրտվելիք կոճղիս մի՛ պահիր գեհենի համար որպես վառելիք,
Այսքան խոսքերով բազմաթիվ անգամ կշտամբվածիս
Դու էլ վերստին մի՛ հանդիմանիր:

Գ

Սրանք են ահա՛ այն սրտաբեկիչ ու հոգնաթախիծ աղաչանքները,
Որոնք իմ թշվառ ու խավարարգել շիրմից պիտ հնչեն.
Եվ թող քո օրհնյալ խոսքը հաստատի, թե աղոթողիս սրտի համաձայն
Պիտի մնամ ես անայլայլելի:
Քանզի հիմա էլ, մինչդեռ խոսում եմ դեռևս կենդանի՝
Մեռած եմ արդեն անհասիդ համար.
Ինչպես և մահվամբ կորչելիս անգամ
Անեղծ կմնամ ես իմ հավատքով, ըստ հրամանի ամենազորիդ:
Արդ, աղաչում եմ, Տեր Հիսուս Քրիստոս, ողորմությամբ նայիր դու ինձ
Եվ մի՛ թողնի, որ բնակակից լինեմ Բելիարին:
Թշվառիս թաղման ժամանակ, տապանի անկենդանական թնդյունը մահազեկույց,
Որպես աղաղակ լալահառաչ՝ քեզ ինձ հետ հաշտեցնող,
Արժանացրու քո լսողությանը, միա՜կ բարեգործ,
Հոգեսեր, հզոր և մի՛շտ մարդասեր.
Եվ քո բարի հոգին թող բնակվի ինձ հետ, լույս տալով ինձ խավարի մեջ,
Թող մնան ինձ հետ քո կենարար չարչարանքների մասունքները պաշտելի,
Որպեսզի, իբրև գանձարանի ավանդ, պահելով ինձ քո մեջ, կենսանորոգեն.
Որպես զինվորական սարք անվատնելի թող պատկանեն ինձ
Ու մնան ինձ հետ իբրև մնայուն պարսաքարեր՝ հոգու հնարքների,
Չարի գնդերը հալածելու համար՝
Նրա իմ դեմ մղած մարտը թո՛ղ քեզանով վանվի, Տե՜ր,
Զի եթե նա ելնի իմ դեմ պատերազմելու,
Տեսնելով քաղաքն առանց զինվորի և ազդարարող գործիքը՝ անձայն,
Քե՜զ կունենամ, Տե՛ր, անքուն պահապան մշտնջենապես:

Դ

Զի եթե շտապի չարն այժմ ևեթ, առաջ քան օրը կատարածի,
Եվ պատրաստի ինձ համար անելանելի արգելարան,
Ես տերունական աղոթքն իմ կուղղեմ նրա դեմ, որպես մահացու հարված.
Եթե կարենա ինձ գցել գետին,
Արարչին արած իմ ծնրադրությամբ նրան կխոցեմ.
Եթե հաջողի երկրի մոխրի մեջ գլորել նա ինձ,
Աստուծո երեսնիվայր ընկնելը թող հալածի նրան.
Եթե տանջալից ցավեր նյութե ինձ,
Աշխարհի փրկչի քրտինքը առատ արյամբ շաղախված՝ թող նեղի նրան.
Եթե շունչս նա պատանդ վերցնի, որպեսզի բարի ճամփով չընթանամ՝
Ամենաստեղծի կապանքը թող ինձ ազատ արձակի.
Եթե բռնադատի ինձ ուրանալու լույսի պարգևները,
Համբերությունդ՝ աստվածամարտների հայհոյության դեմ՝
Թող որ նրան էլ նրանց հետ մեկտեղ պապանձեցնի.
Եթե գաղտնապես հարված հասցնող զենքերի նետեր արձակի վրաս,
Կապարճների հոր շքեղ աղեղի խոցող սլաքը թող դիպչի նրան.
Եթե խավարած լույսի շղարշով անամոթաբար աչքիս մեջ մտնի,
Ամենակատարյալի ծածկված գլխի կռփահարումը թող տանջի նրան.
Եթե մոլեգնի ձեռքիս վստահությունը կաշկանդել¹⁷⁸Մարկ. ԺԴ. 65,
Թող ստեղծողի ձեռքը տրված եղեգնը չարչարելով նրան լռեցնի¹⁷⁹Մատթ. ԻԷ. 29.
Եթե անամոթ ծաղր ու ծիծաղով ինձ հետ կատակի,
Ամենազորի՝ ծաղրանք տանելը թող հեգնի նրան¹⁸⁰Մարկ. ԺԵ. 31.
Եթե պես-պես հուռութքների բժժանքով խորամանկի,
Հզոր Աստուծո երեսին տրված ապտակը նրան ամաչեցնի թող¹⁸¹Հովհ. ԺԸ. 22.
Եթե գիշերվա մութը իջնելիս խաբեության խավարով կռվի լկտիաբար,
Տե՜ր, լույսիդ պայծառ ճառագայթման հետ՝ թող խայտառակվի.
Եթե հավակնի, թե կկարենա փորձությունների արեգակնակեզ
Վատնիչ խորշակի կեսօրվա տապով ինձ բոլորովին արմատից խախտել,
Թող քո լուսեղեն նշանի զորությամբ արմատախիլ՝ չորանա.
Եթե փորձի նա փչումով տրված շնորհից ինձ զրկել.
Այն թուքը, որ մեղավորիս փոխարեն քերոբեների Տերն ընդունեց,
Թող ամոթահար անի նրան.
Եթե կծոտող ժանիքներ ցույց տա ինձ,
Երկնավորի բերանի լռությունը թող նրան պապանձեցնի¹⁸²Մատթ. ԻԶ. 63.
Եթե ցանկական խայթվածքներ պատճառի հոգուս,
Ամենաստեղծին զարնված բևեռները նրան կսկծեցնե՛ն թող.
Եթե անիրավ խորհուրդների ճանապարհով ինձ մոլորեցնի,
Անհասանելու ոտքի մեխերը թող նրան կապեն.
Եթե հարբեցնի ինձ դժնաբարո հրապույրներով,
Թող բարերարին տրված լեղիով խառնված քացախը նրան դառնացնի.
Եթե ծառի առաջին պտղի ճաշակման մեջ գտնի ինձ,
Խաչի սոսկալի խորհուրդով բռնված՝ թող իսպա՜ռ դատապարտվի.
Եթե Տիրոջ հրամանին հնազանդվելու դեմ ընդվզել սովորեցնի ինձ,
Անսահմանելու պարանոցի բերումն թող կործանի նրան.
Թե սատակամահ անելու համար հալածի նա ինձ և վիրավորի,
Ադամին ստեղծողի կողքը մխված ահագին տեգը թո՛ղ պատռի նրան.
Եթե դժոխային վշտերի երկունքներով պաշարի նա ինձ,
Ամենակալի պատանքի կտավը թող կաշկանդի նրան.
Թե խարդախությամբ փորձի ինձ մահվան հատակը ձգել,
Մահվան վեմի մեջ կենդանի Աստուծո բնակվելը թող նրան մեռցնի.
Եթե մարդկային իմ գայթակղության վրա նա խնդա,
Թող կարկամ կամքով կորանա կրկին.
Զի Աստվածն անմահ հարության փառքով՝
Բոլոր մեռելներին նորոգեց իր հետ:
Թե հազարամյա փոքր կապանքի լուծումով բերկրի,
Բայց թող որ իսկույն դողա վերստին
Անվերջ-անվախճան տանջարանի մեջ սաստիկ կաշկանդող հուսկ շղթաների անզերծ տագնապից¹⁸³Հայտն. Թ. 2-3
Եթե առաջին իսկ հարվածի հետ նա դժվարանա,
Մեծ դատաստանի մեծ օրը ահեղ, կորստյան գո՜ւյժը թող տրվի նրան՝
Նրա և իր հրեշտակների համար պատրաստված
անշեջ գեհենով:

Ե

Իսկ ինձ, որ քեզ եմ ապավինել, Տե՜ր Հիսուս,
Միակ թագավոր, ինքնակալ, զորեղ, Արարիչ
երկնի և երկրի, Եվ նրանց մեջ եղած բոլոր զարդերի,
Ինձ, որ աչքս քո գալստյանն եմ հառել
Եվ փրկչիդ ողորմությանն եմ սպասում հույսով,
Քո ոտքն եմ ընկնում և համբուրում եմ հետքերը գարշապարիդ,
Պարտությունս եմ խոստովանում և մեղքերս հրապարակում,
Կշտամբանքների քարերով ծեծկվում եմ և սրտիս հառաչանքներով այրվում,
Խղճիս խայթերով խոցոտվում եմ և շնչիս բոցով տոչորվում,
Այրվում եմ արցունքներիս աղի ցողով ու երիկամներիս կսկծանքով կիզվում,
Հուսակտուր հոգով ցամաքում եմ և դառնաշունչ հողմով մարում.
Թախանձանքի խոսքերով երերվում եմ և կողկողագին հեծությամբ դողում,
Տաժանելի տանջանքներով տվայտում եմ և հոգուս տագնապներով տատանվում,
Մրրիկների կոծով ծփում եմ և ալիքների բախումից սասանվում,
Ի լուր համբավի սարսում եմ և վախի հիշատակով՝ կորչում,
Ատյանի տեսարանով հալվում եմ և մեծիդ սպառնալիքներով մեռնում,–
Լսի՛ր, բազմագո՜ւթ, քավիչ, մարդասեր և երկայնամիտ,
Քաղցրություն անճառ, օր բարի և տիվ տենչալի,
Զի կարող ես դու ամեն ինչի մեջ
Ինչպես և վերջին շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Քեզ Հոր և Սուրբ Հոգուդ հետ փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:

Բան ԿԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ սակայն Քրիստոս Աստուծո իրավունքի խոսքը արդարացի է հույժ իմ նկատմամբ,
Քան սատանայի, որ սկզբնահայրն է չարիքների.
Քանզի հայտնվեց նա նրա համար, որպեսզի քանդի գործերը նրա,
Իսկ ինձ համար, որպեսզի իմ հնացած պատկերը նորոգի
Աստուծո կերպարանքով,
Առնելով մեր իսկ նմանությունը կատարելապես
Եվ միացնելով իր բնությանը խառնվածքը մեր:
Բազում շնորհներից ոչինչ չտվեց նա սատանային,
Այնինչ ինձ վրա հեղեց առատորեն.
Նրա համար երբեք չչարչարվեց,
Իսկ ինձ համար զոհվում է նա հանապազ.
Սատանան անհաղորդ է կյանքին,
Իսկ ես փրկություն եմ վայելում միշտ.
Նա հալածված է խաչով,
Իսկ ես զորացած եմ այդ նո՛ւյն նշանով.
Նա մերժված է լույսից,
Իսկ ես միացած եմ նրա փառքի հետ.
Նրան երկրի վրա անգամ հանգիստ չխոստացավ,
Իսկ ինձ երկինքը տվեց սեփականություն.
Կտրեց նրա հույսի առհավատչյան,
Եվ իմը հաստատեց առանց խզելու.
Նրան խոզերի երամակում արգելափակեց,
Եվ իմ մեջ ի՛նքը զորացավ.
Կարիճների հետ համեմատեց նրան,
Եվ ինձ ճառագայթ հայտարարեց.
Սողունների նմանեցրեց նրան,
Եվ ինձ իր անունով կնքեց:

Բ

Իսկ ես լքեցի երախտիքն այսքան բարիքներ անող Աստուծո
Եվ չարին հետևեցի՝ նրա հետ մեկտեղ դժոխքի հատակն հայելու համար:
Ուստի անարժան եմ բարիքների ապերախտս անշնորհակալ և անընդունակ սիրո,
Մեղքի պարանով եմ ձգված՝ երիկամունքիցս խոցված խորապես.
Ճյուղակոտոր ծառ եմ արմավենու,
Քացախացած գինի, հեղեղված ցորեն,
Ջնջված մուրհակ, պատռված վճիռ, աղավաղված կնիք,
Ձև այլափոխված, վերարկու կիզված, կորած ըմպանակ,
Ընկղմված նավ, մանրված մարգարիտ, սուզված անգին քար,
Տունկ եմ գոսացած, նեցուկ խորտակված, փայտ իսպառ փտած,
Խամրած մանրագոր, փլատակված տուն, խարխլված խորան,
Բույս արմատախիլ, ձեթ՝ թափված աղբոտ հրապարակում,
Մոխրակույտերի վրա հոսած կաթ, Քաջերի գնդում մահապարտ եմ մի,
Զի անձն իմ ողբալի, Բաբելոնի առակի համաձայն՝ մարգարեներից ասված՝
Երուսաղեմի հետ և նրա նման հորդոր լսեց միշտ և չխրատվեց¹⁸⁴Եսայի ԺԳ. 19:
Պատճառն ա՛յն է, որ այստեղ անգոսնված եմ, այնտեղ՝ խայտառակված,
Այստեղ պարսավված և այնտեղ կշտամբված,
Այստեղ ծաղրված և այնտեղ նախատված,
Այստեղ անարգված և այնտեղ հանդիմանված,
Այս կողմը ապշած և այն կողմը՝ լքված,
Այստեղ հեծություն, այնտեղ հառաչանք,
Այստեղ կասկածներ և այնտեղ վախճան,
Այստեղ վախ ու վիշտ և այնտեղ հատուցում,
Այստեղ արկածներ և այնտեղ դատաստան,
Ուր ո՛չ խոսելու իրավունք կա և ո՛չ պաղատելու,
Ո՛չ օրերը թիվ ունեն և ո՛չ ժամանակը վախճան,
Ո՛չ հույսի կամուրջ և ո՛չ ողորմության դուռ,
Ո՛չ աջ պաշտպանող և ո՛չ օգնող ձեռք:
Սակայն ապավեն ես դու, դու ինքդ փրկություն,
Դո՛ւ այցելություն, դու քավություն, դու երանություն,
Դո՛ւ ես բժշկում, դու ես ողորմում, միա՜յնդ հզոր,
Կենդանի անճառ,
Տեր Հիսուս Քրիստոս բարերար Աստված,
Օրհնյա՜լ, օրհնյա՜լ և դարձյալ օրհնյալ,
Հավետ բարձրացած քո Սուրբ Հոգու հետ
Մեծիդ իսկակից Հոր փառքի համար՝
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ԿԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, հիշելով ահարկությունը վերոգրյալների,
Որոնք Աստուծո կողմից ինձ հասած սպառնալիքներ են ահագնապես
Ինչպե՞ս դադարեմ նոր ողբերգության տողեր հյուսելուց,
Եվ կամ ինչպե՞ս ցամաքեն հեղեղներն արցունքիս:
Զի եթե քառավտակ գետերի ճյուղավորումները բոլոր,
Որոնք հորդահոս ծավալվելով ոռոգում են ողջ եդեմն ու երկիր.
Լիառատ, լրիվ բավականությամբ ջուր տալով նրանց.
Իրենց ուղխերով ու ակունքներով աչքերս լցվեն,
Չեն կարող երբեք զովացնել սաստիկ բոցն իմ մեղքերի:
Կամ եթե նույնիսկ, ըստ մարգարեի ըղձականության¹⁸⁵Երեմ. Թ. 1,
Գլուխս լցվի ջրերի առատությամբ,
Եվ տեսողությանս ճրագարանները աղբյուրներ կայլակեն՝
Չեն կարող չափել վշտերն անպատում կոտրված հոգուս.
Եվ ոչ էլ սրտով կարեվեր խոցված, եղերապատում բանահյուսությամբ
Լալկան կիների ջայլերը բոլոր՝ կարող են ցավերս
Ու աղետներս երգի վերածել և կամ նվագել ձայնով ողբական:

Բ

Ի՛մ աշխարհ գալու օրն է նզովված և ոչ թե Հոբի կամ Երեմիայի¹⁸⁶Հոբ Գ. 3.
Զի տոնելի է նրանց ծննդյան օրը բարեբախտ և ո՛չ մերժելի,
Եվ աշխարհն ամբողջ չարժե նրանցից թեկուզ և մեկին:
Ապա ուրեմն ինձ է վերաբերում նրանց անիծած օրը,
Երբ ես՝ անարժանս լույսի և ամեն տեսակ բարիքի՝ աշխարհ եմ եկել,
Դառնալով այստեղ կորստյան որդի և մահվան դրկից,
Մշակ մեղքերի և արբանյակ անօրենությանց:
Եղո՜ւկ ինձ, զի ես չմնացի հաստատ կյանքի այն ուխտին,
Որ, ո՜վ բարերար, դո՛ւ սահմանեցիր:
Չհետևեցի քո կենդանարար և անմահացնող պատվիրաններին,
Չաշխատեցի ես արմտիք հնձել,
Որ խռովալից ձմռան օրերին ուտեստ ունենամ.
Ո՛չ ամուր պատեր կառուցեցի ես և ոչ էլ ձեղուն կապեցի հարկիս,
Որպեսզի մրրկաշունչ քամիներից պաշտպանվեմ.
Երկար ճանապարհի համար նշխար մի պաշար ես չամբարեցի,
Որ դարմանեի տագնապը սովի.
Աղերսագին աղոթքներ չպատրաստեցի քեզ համար,
Որոնցով քո առաջ ելնել համարձակվեի.
Չհավաքեցի փրկության պաշար մաքրակյաց վարքով,
Որ նորոգությունս երաշխավորեր¹⁸⁷Մատթ. ԻԵ. 8.
Աշխարհում հաշիվս ճիշտ չբռնեցի իմ մատնիչի հետ,
Որ դատավորի ձեռքից այժմվանից իսկ պրծնեի.
Օրհնալիր ձեռքով չներկայացա,
Որով սրբվելով մասնակից լինեի օրենսդրին.
Ո՛չ դեմքս պահպանեցի, ո՛չ էլ թիկունքս պատսպարեցի,
Ո՛չ աջ ձեռքս զենք առա և ո՛չ էլ ձախս՝ վահան,
Որ պատերազմում մնայի անվտանգ,
Զրահ չհագցրի երիվարիս, ոչ էլ մարտիկներիս սպառազինեցի,
Որ կարենայի ճակատ հարդարել.
Վաղահաս պտուղը չքաղեցի, և ուշհասուկին չժամանեցի
Եվ ահավասիկ շվարել եմ ես բարիքներից զուրկ:
Չունեմ մաքրության ծաղիկ և ոչ էլ յուղ ողորմության,
Եվ գիշեր է մութ, մռայլ ու անշող.
Մահվան նիրհով եմ քնել ես,
Եվ կոչողի փողի տագնապն ստիպում է ինձ¹⁸⁸Մատթ. ԻԵ. 5-6.
Զարդը հարսանյաց մերկացրի կրկին և ձեթը վարքի լքեցի դարձյալ¹⁸⁹Մատթ. ԻԲ. 11, ԻԵ. 3, 10
Եվ հարսանիքի դուռն ահավասիկ փակվում է:

Գ

Եվ արդ, այսքա՜ն վշտերի մեջ ես ինչպե՞ս մխիթարվեմ,
Կամ խավարամած տարակույսներիս կենսավետ հույսին որքա՞ն լույս խառնեմ.
Եվ կամ ո՞ւր արդյոք ոտքս հաստատեմ,
Ո՞ր վստահության աչքերս հառեմ,
Եվ կամ ո՞ւր տեսնեմ անդորրությունը իմ ծփանքների,
Կամ ո՞ր ըղձալի հանգստությանը ձեռք կարկառեմ:
Եթե երկնքի բարձր ձեղունին պարզեմ ձեռքս ես,
Այնտեղից տեղաց հուրը Սոդոմի, ինչպես ասված է:
Իսկ եթե երկրի խորունկ հատակին՝
Նա՛ բացեց երախն իր հափշտակիչ ու կուլ տվեց Դաթանին՝
Աբիրոնի բանակներով¹⁹⁰Թվոց. ԺԶ 32:
Եթե հանդգնեմ փախչել բռնողից՝
Գուցե բռնի ինձ վիշապն ահագին:
Գազանների հետ եթե թափառեմ՝
Նրանք առավե՜լ շտապեն պիտի Արարչի վրեժն
ինձնից առնելու, Քան մի ժամանակ Եղիսեինը՝
Բեթելացի մատաղատի քրմորդիներից¹⁹¹Դ. Թագ. Բ. 22-23:
Եթե աչքս ամենատարած օդի պարզությանն հառեմ՝
Եգիպտացոց համար շոշափելի խավար դարձավ այն¹⁹²Ելք Ժ. 21.
Թե թռչուններին՝ բարձունքում ճախրող՝
Մորթված զոհերի արյունաբոսոր դիերն ուտելու են կոչված նրանք:
Տկարների դեմ եթե խիզախեմ՝
Կսպառվեմ պիծակներից, և ինձ ի՞նչ պետք են առյուծներ այլևս:
Պատառոտող արջերից եթե ճողոպրեմ՝
Արյունածարավ մժեղները ինձ պատահեն պիտի:
Եթե ինչ-որ տեղ ես անհոգ նստեմ՝
Ամենաչնչին մժղուկները վառվող կրակի մոծիրների պես շուրջս կմաղվեն:
Միեղջուրանու եղջյուրից եթե փախչեմ ու պրծնեմ՝
Մորմոքեցուցիչ մանր մուների ճիրանները ինձ պիտի կեղեքեն:
Շտեմարանի մի խորշը եթե թաքնվեմ, կուչ գամ՝
Մեղքի նմանակ գարշ ու տաղտկալի գորտերը պիտի ինձ զզվեցնեն
Անդաստաններում եթե ինչ-որ տեղ գտնեմ ինձ համար ու տեղավորվեմ՝
Շնաճանճերի տարմերը պիտի իմ շուրջը պատեն:
Մի կողմ եմ թողնում մորեխն ու մարախ - զորքեր զորավոր,
Ժանգը անկենդան, ուտիճը անտես, թրթուր թունավոր,
Ջուր թվացող կարկուտով ու ոչնչացնող եղյամով հանդերձ,
Որոնք մեր աչքին թվում են թեև անզեն ու անզոր, չնչին, չքոտի,
Բայց և Աստուծո մի ակնարկությամբ նրանք խիստ գոռոզ և ուժգնաբար
Զարկեցին, դուրս հանեցին ու հալածեցին հաղթականորեն
Իր գավազանով հպարտ և ամբարտավան բռնավոր փարավոնին:
Սրանք են ահա մահացու խոցող, գաղտնի վնասող, լլկող ու թաքուն
Տեսակները այն հոգևոր անտես չարարանքների,
Որոնք որպես պատիժ ուղարկվեցին եգիպտացոց՝ նրանց անօրեն գործերի համար:

Դ

Բայց դու, ամենազո՛ր, Արարիչ և Տեր բոլորի,
Հաղթող հանդիսացիր թշնամիներիս՝ հալածելով նրանց.
Եվ ինձ ողորմի՜ր կրկին գթությամբ՝ փրկարար ձեռքդ մոտեցնելով ինձ,
Որ վարանած եմ և տարակուսած, խոշտանգված և մահապարտ.
Զի դու ես միայն ճանաչվում Աստված՝
Միշտ փառավորված Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ԿԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ քանի որ ես, իմ գոյացության ամենահնար արվեստավորիդ՝
Տիրոջդ ու Աստծուդ ձեռքով, քո սիրո մեջ, ինչպես զտող քուրայում,
Եռում եմ շարունակ ու չեմ պարզվում երբեք,
Խառնվում եմ միշտ ձուլվելու համար ու չեմ միանում,-
Ուստի երկնավո՛ր դու արծաթագործ, ճարտարապե՛տ իմ,
Ի զո՜ւր ես հոգնում և ընդունայն ես ջանում ինձ համար,
Ըստ մարգարեի հայտնի առակի՝ չարությունս չհալվեց,
Եվ ահա, ես ինքս կամովին չարաչար մոլեգնելով,
Մի ողորմելի և դիվահար խելագարի պես
Խոսում եմ հանդգնաբար անկարգ՝ ավելի մեղքերս աճեցնելու,
Քան թե հաշտության մի ճար գտնելու:
Եվ որպեսզի հանդերձյալում պատրաստվող տանջանքները
Չերևան ինձ անընտել դեպքեր, անսովոր պատահարներ և անօրինակ հանդիպումներ,–
Ընդմիշտ անմոռաց պահեց իմ մարմնում, այստեղից իսկ,
Նախկին անեծքներից մնացած հազիվ նկատելի
հետքերը, Որպեսզի փոքր ու չնչին տարրերից մեծին սովորենք:

Բ

Որովայնի մեջ են առաջանում ինքնաբերաբար ու բազմանում
Շարժուն ու պես-պես ճապուկ ճճիներ,
Աղիքների գաղտնակուր որդեր, այրող այտուցներ,
Բշտիկներ բազում բոցի պես կիզող
Եվ անկերպարան, անձև անիծներ,
Եվ այլ քրտնածին ու զազրաթորմի՝
Կսկիծ, եռ ու քոր պատճառող անիծ, և՛ լու, և՛ ոջիլ,
Ու վայրենական այլ ասպատակներ,
Որոնք գիշերամարտ դևերի և խավարասեր, զինված բարբարոս գնդերի նման,
Եվ արաբական քանասար գայլերի գազանությամբ,
Կորակոր ընթացքով, արջնաթույր գույնով,
Կրկնոլոր ու կեռ կտուցով՝ կարիճի խայթոցի
նման, Խոցելով, ինչպես դժնիկ փշով՝ ծծում են, քաշում արյունը մեր թաց
Եվ հանգստարան անկողնում չարչարում են մեզ:
Եվ երբ մեկը իր ձեռքը երկարի նրանց՝ արժանի պատիժը տալու,
Զգում են իսկույն մարդուն պատճառած վնասը իրենց
Եվ իսկույն ևեթ, լերկամարմին ու փոքրիկ հասակով
Թռչում են, կարծես թե թևեր առած,
Եվ մարախի պես ոստոստելով՝ այս ու այն կողմ ընկնում,
Աղվեսների նենգ ու խաբեպատիր բարքի համաձայն
Փախուստ են տալիս ամեն ուղղությամբ խորամանկելով
Մտնում ծակուծուկ, մահվան երկյուղից փրկվելու համար:
Եվ իրենց չնչին չքոտի տեղով ոչ միայն ռամիկների ու խառնիճաղանճների,
Այլև ահագին հզոր թագավորների կփախցնեն նրանք,
Կհանեն վերը՝ դստիկոնը բարձր ապարանքների
Եվ կամ բացօթյա կբնակեցնեն:
Շատ քաջեր անգամ, որոնք իշխեցին ամբոխների վրա
Եվ ժողովուրդների տիրեցին, և ազգերի քաղաքներ առան,
Խոստովանում են պարտությունն իրենց զորեղ ձեռքերի,
Թե՝ «Որովհետև չկարողացանք մեզանից հզորների բռնությանը դիմադրել,
Այդ պատճառով էլ խույս տվինք ահա և հասանք այստեղ»:

Գ

Բայց ինչո՞ւ եմ ես խոսում այդ չնչին, աննշա՜ն այնպես ու ծիծաղելի գոյությանց մասին,
Նրա համար, որ նրանք զորավոր և անհերքելի ջատագովներ են աստվածության
Եվ հանդերձյալներն են հիշեցնում ինձ,
Որոնք անօրեն իմ մարմնի մեջ ծնվում են իբրև դառն պտուղներ:
Դրանց նման են և դրսից եկող ախտերն սպանիչ
Եվ ուտիչների կույտերն անողոք, որոնցից անհնար է ազատվել,
Որոնց մեր մարմնին պատճառած ահարկու ցավերով
Կարողանում ենք գալիք տանջանքներն իմաստասիրել:
Եվ կարելի չէ գտնել որևէ ապաստանարան,
Որ կարողանանք խույս տալ նրանցից և ազատ մնալ.
Զի առանց կամքիդ և ակնարկությանդ
Ի չիք են անցել մարդկային բոլոր ճար ու հնարանք:
Իսկ դու, բարերա՛ր, կյանքի ամեն դեղ ու դարմանն ունես բավականապես,
Եթե կամենաս փրկել, նորոգել, քավել, բժշկել և կենագործել:
Եվ քեզ փա՜ռք համենայնի հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան Հ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Ստեղծվածների մեջ անդասելի այս մանրուքներից հետո երկրային՝
Խոսքիս ընթացքը բարձրացնեմ պիտի մինչև մեծագույն արարածները,
Ահավորի արդար և անաչառ գործերի մասին ճառաբանելով,
Բայց եթե նույնիսկ շատ մոտիկ լինեն նրանք Աստուծո,
Ինչպես որ էին նահապետները մեր աստվածամերձ
Եվ կամ մաքրագույն, ինչպես եղել են մարգարեները,
Կամ անբծագույն, ինչպես առաքյալները,
Կամ ընտրելագույն, ինչպես մարտիրոսները,–
Զո՜ւր է նրանցից հոգու փրկություն հուսալ
ինձ համար, Եթե դու, ո՜վ աննվազ բարի և անփոփոխ խնամակալություն
Եվ անպակաս ողորմություն, ցույց չտաս ինձ քո մարդասիրությունը:

Բ

Զի եթե նույնիսկ Աբրահամին իրե՛ն ձայն արձակեմ,
Ինչպես ընչեղի ողորմագին առակն է ինձ ուսուցանում,
Տապից պապակվելիս անգամ նա մի կաթիլ ջուր չի կարող տալ ինձ,
Քանի որ նա էլ մարդ է՝ մարդկային անճարակությամբ:
Եթե Մովսեսին դիմեմ՝ նա էլ է համակված դարձյալ նույն տկարությամբ,
Զի անզոր եղավ փրկել այն մարդուն,
Որն իր վառելիք ցախի պաշարը շաբաթ օրն էր հավաքում¹⁹³Թվոց. ԺԵ. 32-36:
Եթե Ահարոնին՝ նա ևս ուրիշին աղաչելու կարիք զգաց,
Իսկ եթե Դավթին իր բոլոր բարի գործերով հանդերձ՝ նա էլ չմնաց անմեղադրելի.
Իսկ եթե Նոյին, Հոբին դիմեմ ես, կամ Դանիելին՝
Եզեկիել մարգարեն նրանց անուններն հիշատակելով,
Այսպես խոսեց նրանց մասին՝ Աստծուց ներշնչված.–
«Կենդանի եմ ես, ասում է Տերը, թե նրանք չպիտի կարողանան
Ազատել իրենց ուստրերին ու դուստրերին վերահաս բարկությունից,
Այլ միայն իրենք պիտի ազատվեն»:
Իսկ եթե դիմեմ հավատքի վեմին՝
Պետրոսին, Քո խնամքներից դույզն-ինչ խորթացած՝ նա՛ ևս
ենթարկվեց իմ մոլորանքին¹⁹⁴Ակնարկություն՝ հավատքի այն թուլության, որ առաքյալն ունեցավ Հիսուսի՝ ծովի վրա քայլելու ժամանակ և մատնության գիշերն՝ ուրանալիս:,
Թողնում եմ այստեղ հիշել մեկ առ մեկ այն շատ-շատերին,
Որոնք անձնատուր եղան զանազան տեսակ
կրքերի, Թեև հավիտյան երջանիկ լինեն:
Դրանցից մեկն է Հովաս անունով ոմն մարգարե,
Որի աստվածառաք սպասավորության մեջ մարդկորեն գայթակղությունը
Անբացատրելի է մնում շատերին, ինչպես էլ որ մեկնաբանվի¹⁹⁵Գ. Թագ. ԺԳ. 1-ում:

Գ

Եվ քանզի սահմանափակ է մարդկանց փրկության կարողությունը,
Նրանք իրենք էլ ողորմություն գտան բարերարիդ կողմից և ամենակալիդ շնորհիվ զորացան,
Կոչվեցին պաշտպանողիցդ և հնարավորիցդ քավվեցին,
Ներվեցին ազատարարիցդ և անախտականիցդ բժշկվեցին,
Կենսագործվեցին անապականիցդ և նորոգողիցդ լուսավորվեցին:
Հետևապես, գիտենալով չափն ու սահմանը հողածին բնությանս,
Որպես հարազատ նմանակիցներ՝
Ի վստահություն հուսահատներին և ի խրախույս՝
Ահա և քեզ եմ դիմում ես միայն,
Որդի՛դ կենդանի Աստուծո՝ Քրիստոս, օրհնյալ ամեն ինչի մեջ:
Եվս առավել կճշմարտվեն վերոգրյալ օրինակները,
Եթե այստեղ, այս աղոթքի մեջ հիշենք նմանօրինակ
Եվ այս խոսքն արդար, որ երջանիկ իմաստուններից մեկն է ասել,
Թե՝ «Բարի է Տիրոջ ձեռքն ընկնելը, և ոչ թե մարդկանց.
Զի, ինչպես որ մեծ է նա, այդպես էլ մեծ է նրա ողորմությունը»:
Ու թեև այս խոսքով Դավթին էր ակնարկում,
Բայց երբ որ երեք աստվածային հարվածներ էին առաջադրվում նրան,
Նա ինքը հոժար, կամավոր կերպով սատակիչ մահվան դատավճիռն ընտրեց¹⁹⁶Բ. Թագ. ԻԴ. 14,
Ընդունելով այն իբրև կենդանություն, որ Քրիստոսի հավատքով կաճի և կզորանա,
Քան թե մյուս երկու այն հարվածները, որոնք տանջում են ու չեն ողորմում:
Եվ սակայն անհարմար չի լինի, որ ես էլ այդ խոսքից օրինակ վերցնեմ իմ կորած հոգու համար,
Որ տոչորվում է ապրելու հնար գտնելու տենչով:
Այսպիսով, սակայն, իմ ողբերգական այս մատյանի մեջ,–
Առանց որի չի կարելի մոտենալ Տիրոջը,–
Ես ոչ թե նվաստացնում եմ փրկվածներին, այլ փրկչի անունն եմ պսակում
Եվ նրա շնորհն եմ բարեհռչակում բոլորին.
Ու խոստովանում եմ հաստատ խոսքով, թե նույնիսկ նրանք,
Որոնք շա՜տ բարձր են թռչում իրենց սուրբ վարքի թևերով,
Կարոտ են դարձյալ քո ողորմության դեղ ու դարմանին:

Դ

Ուստի և ահա, դու կյանք, փրկություն ու բժշկություն,
Դու անմահություն, լուսավորություն ու երանություն,
Անդորրացրո՛ւ ինձ իմ մեղքերի չարչարանքներից,
Որպեսզի ինքս ինձ ընդմիշտ մեղադրող հեծությունների
Ձանձրացուցիչ թախանձանքներից հանգստանաս և դո՛ւ,
Որ ոչ այլ ինչով, այլ միայն մարդկանց փրկությամբ ես պարարվում,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Երջանիկ և փառավորյալ են սրբերի դասերը,
Որոնցից ոմանք դուզն-ինչ գայթեցին թեև, բայց ավելի հաճախ հաստատվեցին.
Սասանեցին փոքր-ինչ, բայց վառված՝ հոգու շողերով պայծառ՝
Մաքրությամբ դարձյալ լուսավորվեցին:
Մեկը ցույց է տալիս նրանց խառնվածքի տկարությունն հասարակաստեղծ,
Իսկ մյուսը՝ բնության օրենքին հաղթող վարքն առաքինի, հրեշտակային:
Ուստի և նրանք օրհնված են Քրիստոսի Հոր ամենիշխան և աստվածային բերանով,
Եվ ընտրյալներ են հռչակված, խնկված ու բարեբանված,
Պաշտված են իբրև անդամներ Քրիստոսի,
Եվ իբրև Սուրբ Հոգու օթևաններ են պատրաստված.
Չունեն իրենց մեջ խավարի նշմարներ կամ հետքեր անգամ,
Այլ անկեղծություն են ամբողջովին և լուսավոր արդարություն՝
Եվ որքան հնարավոր է Աստուծո մարդուն Աստծուն նմանեցնել,
Պարզերես են նրանք և վարքով, բարձր ու անխոնարհելի,
Նրանց կյանքն զգաստ է և անըստգյուտ,
Աստվածպաշտությունն ամուր, անհեղլի,
Ընթացքն արիական և անկասելի,
Ճշմարտությունը միատարր և անցնդելի,
Դիմագրավությունը զորեղ և անհաղթելի,
Տեսողությունը պայծառ և անապշելի
Իմաստասիրությունը երկնային և անկոխելի,
Պատկերը մաքուր և անաղարտելի:
Նրանց անուններն հիշատակել և աղոթքը հայցել՝
Աստված ինքն էր, որ մեզ սովորեցրեց:

Բ

Իսկ ես անպետք եմ ամեն ինչի մեջ,
Եվ պարսավելի, որքան հնար է ասել խոսքերով,
Նիրհում եմ՝ մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ՝ մինչդեռ զգաստ եմ երևում,
Բարեպաշտությանս մեջ գայթակղվում եմ,
Եվ վրիպում՝ մինչդեռ աղոթում եմ,
Ընթանալիս՝ հանկարծ կանգ եմ առնում,
Հազիվ արդարացած՝ մեղանչում եմ,
Ու դեռ նոր խաղաղված՝ վրդովվում դարձյալ,
Մինչդեռ արշավում եմ առաջ՝ դեպի ետ եմ հակամիտում,
Ու քայլելիս՝ կրունկիս վրա դառնում եմ ետ,
Լույսի հետ՝ մի մաս խավար եմ կցում,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարիքների կուղի հետ և՛ չարիքներ եմ հյուսում,
Հազիվ կանգնած՝ կրկին գլորվում եմ,
Ծաղկում եմ ու չեմ տալիս պտուղ,
Ասում եմ ու չեմ գործադրում,
Խոստանում եմ ու չեմ կատարում,
Ուխտում եմ ու չեմ վճարում,
Կարկառում եմ ձեռքս ու ետ քաշում դարձյալ,
Ցույց եմ տալիս ու չեմ ընծայում,
Մոտեցնում եմ ու չեմ մատուցում:
Վերքս հազիվ դեռ դարմանած՝ վիրավորվում եմ նորից,
Հաշտեցնում եմ ու վերստին խռովում,
Դատի եմ դիմում հանիրավի՝ և իրավամբ դատապարտվում,
Գրվում եմ և իսկույն ջնջվում,
Նավում եմ ու շեղվում գծից,
Սկսում եմ ու չեմ հասնում հանգստի:
Հաստատվում եմ և սասանվում դարձյալ,
Լցվում եմ ու կրկին թափվում,
Շարակարգվում այստեղ՝ և այնտեղ վար հոսում,
Բարդվում եմ ու տեղնուտեղ վառվում:
Հիմնարկում եմ ու չեմ հանում գլուխ,
Վաստակում եմ սակավ և վատնում եմ բյուր,
Դյուզն-ինչ գանձում եմ ու սպառում անհաշիվ,
Խրատում եմ ուրիշներին, և ինքս անփորձ եմ,
Սովորում եմ միշտ, և ճշմարիտ գիտության չեմ հասնում երբեք:
Մարած չարիքները արծարծում եմ նույնչափ,
Քաջալերվում եմ փոքր-ինչ և առավելապես
հուսալքվում, Լարվում եմ և իսկույն թուլանում,
Կարկատում եմ այս՝ և այն պատառոտում,
Եղինջը հանում եմ և տնկում եմ տատասկ:
Հազիվ վեր բարձրացած՝ ցած եմ իջնում դարձյալ,
Մտնում եմ բույնն իբրև աղավնի ու դուրս գալիս այնտեղից իբրև ագռավ,
Գալիս եմ սակավ-ինչ սպիտակ և գնում եմ բոլորովին սև,
Ասում եմ, որ քոնն եմ ես, և սպանողին եմ նվիրում ինձ,
Հազիվ եմ ելնում քո դեմ-հանդիման և ահա՛ թիկունք եմ դարձնում քեզ:
Մաքրվում եմ, և սակայն դարձյալ մրոտվում,
Լվացվում եմ և աղտոտվում իսկույն,
Դավթի կերպարանքն առած, և Սավուղի գործերն եմ կատարում:
Շուրթերովս շիտակ եմ խոսում և սրտովս ստում,
Աջ ձեռքովս տնտեսում եմ և ձախովս՝ ցրում:
Ցորեն ցանելու հետ սերմանում եմ և՛ որոմ,
Իմաստության բարձունքից ի վայր իջնելով, դառնում եմ ես այն, ինչ էի առաջ,
Հրեշտակ եմ դառնում երեսանց և խորհուրդների մեջ դիվանում,
Ոտքերովս մնում եմ հաստատ և մտքովս տատանվում եմ,
Սուտ ձևեր եմ առնում և իրոք խոտորում եմ,
Արդարություն եմ կեղծում և ամբարշտանում եմ գործերով:
Հեզերի դասն եմ դասվում և դևերի հետ կաքավում եմ,
Գովաբանվում եմ մարդկանցից, և տեսանողիցդ պարսավվում:
Հողածիններից երանվում եմ, և լույսի որդիներից ավաղվում,
Հաճոյանում եմ հետին ռամկին և աչքից ելնում մեծ թագավորիդ:
Դատավորի ատյանը թողած՝ խառնակրոններին եմ աղերսում:
Վեհերից վռնդվելով՝ խաժամուժների մեջ եմ սպրդում:
Արտաքուստ մարմնովս պճնվում եմ, և հոգովս՝ ճայի գույնով եմ ճանաչվում.
Մոտենում եմ դաշն հաստատելու, և ուխտակորույս դուրս եմ վտարվում:
Այսօր մաքուր հոգեկիր՝ և վաղը մոլի խելագար.
Տերունի պատվերը թողած՝ հետևում եմ օձի թելադրանքին.
Արիանում եմ հզորապես, և ընկրկում եմ վատթարաբար.
Վերցնում եմ օրվա ծանրությունը, և վարձքի ժամին մնում անմասն¹⁹⁷Մատթ. Ի. 12.
Խոսում եմ հեռվից ճոռոմ, և պատասխանելու պահին պապանձվում եմ.
Արևածագին հարուստ եմ երևում, և արևամուտին դատարկ դեգերում եմ:
Ծերերի աթոռին բազմած՝ խելահեղնեի հետ եմ ընկերակցում.
Ննջում եմ կասկածներով՝ և արհավրալից զարթնում զարհուրած:
Անդաստանները կամքիս հերկում եմ վատթարապես
Չարիքների մեջ փութաջան եմ ես՝ մշտապես անառակ որդիս,
Տարագրյալս անդարձ և մոլորյալս անզղջում,
Տրտումս անմխիթար, ինքնագրավ գերիս
Մահվան և ապականության ծառաս,
Անողոքելի տանջվածս, մատնվածս անփրկելի,
Անպատվաստելի կոտրվածս անարծարծելի
հանգածս, Անկազդուրելի խորտակվածս, անվերականգնելի կործանվածս:
Եվ եթե պետք է ավելի սաստիկ նախատել այստեղ հոգիս անօրեն,
Գրում եմ ահա՛, գրում անխնա գեհենի խռիվներ պատրաստելով ինձնից,
Ես երկնայինի՝ նոր Ադամի նախանձոտ ծնունդը հանդիսացա,
Ինչպես Կայենը առաջնին՝ հնին և հողեղենին:
Ուստի նաև ե՛ս այստեղ հոգուս մեջ կրում եմ նշանը ամբաստանության,
Ոչ թե շնչառությունս, այլ կշտամբանքը իմ այս խոսքերի:

Գ

Եվ արդ, ո՞ւր փնտրեմ փրկությունս ես,
Երբ որ հավատքի սկզբնահայրը հուսահատության վայրում
Իմ անգթության չարիքներն է հիշեցնում ինձ¹⁹⁸Ղուկ. ԺԶ. 25.
Մարգարեների մեծը¹⁹⁹Մովսեսը խոսքի քարերով է ինձ
կոշկոճում, Արին բարեփառ՝ նիզակի սայրով է սատակեցնում ինձ²⁰⁰Եղիազարի Փենեհես որդին, որ սպանեց պոռնիկներին (Թվոց. ԻԷ).
Ճշմարտի պատկերն է²⁰¹Հեսուն, որը ոչ միայն անունով, այլև հոգով նմանվում է Հիսուսին: Աքարը Քարմի որդին էր, որին իր ընտանիքով բնաջնջեց Հեսուն, Երիքովի ավարից գողանալու համար (Հեսու Է.) բնաջնջում ինձ Աքարի հետ,
Վեհն աստվածարյալ հարագողների վրեժին է մատնում ինձ²⁰²Դավիթը (Բ. Թագ. ԻԱ. 8-9),
Մարգարեածին տեսանողը²⁰³Սամուելը, որ տապանակի առջև սպանեց ամաղեկացոց Ագագ թագավորին (Ա. Թագ. ԺԷ. 35) ամաղեկացու հետ Տիրոջ առջև է սպանում ինձ,
Աստուծո նախանձավորը՝ երկնատեղաց բոցով է սպառում²⁰⁴Եղիա մարգարեն (Դ. Թագ. Ա. 10).
Հնի լրումն ու նորի սկիզբը²⁰⁵Հովհաննես Մկրտիչը դատաստանի հեծանոցով է երանում,
Առաքյալների պետը Սափիրայի հետ է կենազրավում²⁰⁶Պետրոսը (Գործք առ. Ե. 5, 10),
Զարմանալին քննող՝ հոգով՝ կյանքի քարոզին մահվան բուրմունք է խառնում ինձ համար²⁰⁷Ակնարկություն՝ «Հոտ ի մահուանէ ի կեանս» խոսքի (Բ. Կորնթ. Բ. 16):
Իսկ զարմանալին՝ Պողոսը, որովհետև անունն այդ է նշանակում::
Արդ, անաչառ են իմ նկատմամբ նաև կաճառներն երջանիկների,
Որոնք վերնայնի ուժգին հրամանի սպառազեններն են արիակամ.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Տիեզերքի հետ երկրի՝ և՛ տարերքը,
Անզգաների հետ և՛ շարժունները,
Որոնցով ես միշտ դատապարտվում եմ լլկիչ տանջանքների,
Իբրև օրինակ և հիշեցուցիչ գալիք սոսկալի չարչարանքների.
Եվ իմ այս կյանքի անդորրը խաղաղ
Ինչպես հողմակոծ փոթորկումներից հավետ մրրկված՝ միշտ կալեկոծվի:
Եվ եթե մեկն իմաստությամբ քննել ուզենա
Եվ հետազոտել մանր ու մեծամեծ և բազմատեսակ, զանազանակերպ
Անթիվ-անհամար լուղակներն ամեն, որոնք
խլրտում են երամներով, Սուրում-սլանում են եռուզեռով մարմնիս ծովի մեջ,- 
Վկայի պիտի և հաստատի, թե Ճշմարիտ է այն ամենը, ինչ որ այստեղ գրեցի:

Դ

Բայց դու, ո՛վ հզոր և օրհնաբանված անմահ թագավոր,
Բարի, երկնավոր, մարդասեր Քրիստոս,
Կենդանի Աստուծո միածին Որդի,
Բարձրյալ անքնին, քավիչ ահավոր և անճառելի,
Սաստի՛ր ձեռքովդ խռովահույզ հոգուս ծփանքները.
Դադարեցրու վրդովված սրտիս մոլեգին հուզման ծավալումները,
Զսպիր ամրապինդ սանձահարումով վայրագությունը իմ ցնդած մտքի:
Թող խաղաղվի մեծիդ հրամանով սասանող բուքը ամենավարան,
Ջնջիր, խափանիր գաղտնի, ուրվային և ամոթալի և բազմագլխյան
Անդամներս ողջ այդ երկրակենցաղ հեներին բոլոր,
Համարիր աղոթք մշտամատույց՝ ողորմաղերս տողերն այս նորընծա,
Որ ողբերգական թախծագին ձայնով կան այս մատյանում:
Հանիր ինձ մահվան խոր անդունդներից,
Որպեսզի փրկված՝ մարգարեի²⁰⁸Հովնանի հետ վերապրեմ և ես գեղեցիկ կյանքով:
Ընդունիր խոսքերն իմ այս անձնադատ խոստովանության, որպես անուշ հոտ,
Շնորհիր սփոփանք դառն վշտերին ուժգին հեծությամբ հուսահատվածիս:
Եվ քեզ՝ քո Հոր և քո Սուրբ Հոգով՝
Փա՜ռք, պատիվ և իշխանություն հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Ձե՛զ եմ ասում արդ, ո՜վ մենակյացների խմբեր
Եվ աշակերտներ մենաստանների,
Դուք, որ անբավ բարի պարգևների հուսալից ակնկալությամբ
Ձեր ձեռքերի մերկ մատներով զինվորագրված եք Տիրոջը՝
Ձե՛զ ընծայեցի խոսքի խորտիկներով պատրաստված սեղանն այս ահա՛,
Ընդունեցե՛ք ավանդն այս խոստովանության՝ ի
նորոգություն և ի փրկություն հոգիների:
Ճանաչեցե՛ք սրանով մարմնի պարտությունը,
Հիշեցե՛ք առաքելականի հետ միասին՝ մարգարեական խոսքերը մեզ ի խրատ,
Թե՝ «Ոչ մի մարմին թող չպարծենա Աստուծո. առջև»,
Ինչպես և՝ «Չկա ոչ իսկ մի արդար»:
Մի՛ մոռացեք նաւ այս խոսքը տերունական,
Թե՝ «Պատվիրանը կատարելիս էլ համարեցեք ձեզ անպիտան ծառա^208aՂուկ ԺԷ. 10»,
Եվ թող չլինի, որ խաբողը ձեզ կարենա որսալ:
Հիշեցեք դուք այն գրվածքը նաև,
Թե՝ «Ընտիրներն են նրա կերակուրները»:
Զի մինչև իսկ ես, որ այս մասնավոր, նվազ պտուղը ձեզ մատուցեցի,
Վկայում եմ, թե ես ինքս էլ ունեմ բյուր բամբասանքի,
Ինքնադատության արժանի մեղքեր անբժշկելի, 
Սկզբնահորից սկսած մինչև սերունդները հուսկ.
Հոժարակամ մի հանձնառությամբ՝
Բոլորիդ գործած հանցանքները ես վրաս առնելով:

Բ

Լսեցի անպարտ մեկի բերանից ու չհավանեցի Խոսքն այս անհարմար՝ ուղղված
Նրան, Որի առաջ ոչ մի երկրածին չի կարող արդարանալ,-
Թե՝ «Չշնացա երբեք ու չպոռնկացա,
Ոչ էլ աշխարհիկ մահաբույր քաղցրություններ ճաշակեցի»:
Սա էլ է կոչվում անօրենություն,-
Թող ների Աստված այդ խոսքը նրան,–
Զի եթե նույնիսկ ճիշտ լինի ասված՝ սայթաքում է դարձյալ:
Այդպես նաև Զաքարիայի՝ ի դեմս Իսրայելի ժողովրդի ասված
Խոսքն այս անվայել, որ փարիսեցու խոսքին է նման²⁰⁹Ղուկ. ԺԸ. 11-12,
Թե՝ «Օրհնյալ լինի Տերը, զի հարստացանք»²¹⁰Զաք. ԺԱ. 5:
Բայց քանի որ ես ամենագետ Աստուծո դատաստանին եմ հանձնել ինձ,
Որը սրտի աներևույթ մեղքերը կշռելով՝
Ուզում է դատել ինձ նրանց համար ամենաիրավ հատուցմամբ,–
Չպիտի ձևանամ տեսանողի առաջ,
Չպիտի կեղծեմ քննողի մոտ, Չպիտի ստեմ ամենայն ինչ նկատողին,
Չպիտի մտնեմ խաբեբայությամբ Մեծի աչքը ես,
Չպիտի ցոփություններս քողարկեմ առերևույթ բարությամբ,
Չպիտի երբեք ապիկարիս ներկայեմ որպես ընտանի պատկեր,
Չպիտի խենեշանամ օտարոտի զարդարանքով,
Չպիտի պճնվեմ ուրիշների պայծառությամբ,
Ոչ էլ տգեղությունս պիտի պարտակեմ պաճուճանքներով:
Չկա ոչ ոք մեղավոր ինձ պես, ոչ ոք՝ անօրեն,
Ոչ ոք ամբարիշտ, ոչ ոք անիրավ, ոչ ոք չարագործ,
Ոչ ոք խոտորված, ոչ ոք սխալված, ոչ ոք մոլեգնած,
Ոչ ոք խարդախած, ոչ ոք շաղախված, ոչ ոք
ամոթահար, Ոչ ոք դատապարտված,–
Ես ինքս եմ միայն և ուրիշ ոչ ոք.
Ես եմ այդ բոլորը, և բոլորի հանցանքներն իմ մեջ են:
Ո՛չ հեթանոսները, զի չգիտեին,
Ո՛չ հրեաները, քանզի կուրացան,
Ո՛չ տգետներն ու գռեհիկները, քանզի զուրկ էին իմաստությունից:
Վարժապետ կոչվեցի ես, որ ամբաստանություն է իմ դեմ.
Ռաբբի, ռաբբի անվանվեցի ես, և Աստուծո վայել գովեստը եղծեցի.
Բարի ասվեցի՝ եղկություն ժառանգելուս համար.
Սուրբ վկայվեցի մարդկանցից, որ անմաքուր եմ Աստուծո առջև.
Արդար ճանաչվեցի՝ ամբարիշտս ամեն ինչով.
Հրճվեցի մարդկանց գովեստով, որ Քրիստոսի ատյանում ծաղրելի լինեմ.
Ավազանից Արթուն²¹¹Ակնարկություն՝ իր Գրիգոր անվան, որ արթուն կամ, ինչպես հաջորդ տողում՝ հսկող է նշանակում: կոչվեցի, և ննջեցի մահվան քնով,
Հսկող հորջորջվեցի փրկության²¹²Ձեռնադրություն օրը, բայց զգաստության դեմ աչք փակեցի:
Ահա՛ դատաստան, ահա՛ հանդիմանություն,
Ահա՛ նոր կշտամբանք և հին դատապարտություն,
Ահա՛ ամոթանք դեմքի և տագնապ հոգու,
Ահա՛ քննություն մանր մեղքերի, որոնք մեծամեծների կշիռ ունեն:

Գ

Բայց դու, միայն Տեր Աստված մարդասեր, անոխակալ և երկայնամիտ,
Ինքնադատական կսկծեցուցիչ նախատինքներն այս, վերջին օրն ահեղ՝
Մեղապարտիս դատապարտության փոխարենը համարիր,
Քանի որ դրանք ինքս իմ բերանով ինձ վերագրեցի,
Թող որ չլսեմ այդ բոլորն այլևս քեզանից, գթա՜ծ,
Արդ, վերցրու իմ վրայից դատապարտությանս պահակին,
Զի ես քեզ հետ եմ կապված հոգուս տենչանքներով:
Հանի՛ր խայտառակությանս նախատինքներն ամոթալի.
Քո կարող աջով ծածկի՛ր մերկ մարմնիս տգեղությունը.
Հանգիստ պարգևիր մեղքերի բեռով սաստիկ հոգնածիս,
Բարի մի ճամփա սահմանիր դու ինձ՝ դեպի քեզ գալու.
Հիշիր անմոռաց՝ ինձ ողորմելու, տալով հետ մահու կյանք ամեն կերպով:
Օրհնյալ ես դու երկնքում և գովյալ՝ երկրի վրա.
Եվ բարեբանված միշտ ամեն ինչում, հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Թագավոր, բարձրյալ, հզոր, ահավոր, Օրհնյա՜լդ միայն,
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Լոկ դո՛ւ կարող ես հուսահատ կյանքի անհուսության մեջ
Սատակիչ անեծքներն ապրեցնող օրհնությա՜ն փոխել,
Եվ վհատեցուցիչ պարսավանքները զվարթարար գովքի.
Ամոթի փոխարեն համարձակություն շնորհել,
Պատկառանքի փոխարեն՝ պատիվ,
Տարագրության փոխարեն՝ բարության հույս.
Բաժանման փոխարեն՝ միության ակնկալություն,
Սպառնական խոսքի փոխարեն՝ ողոքական սփոփանք
Եվ մեկ անգամ դատապարտության փոխարեն՝
կրկնակի ազատություն²¹³Այսինքն՝ ազատություն մեղքից ու մահից::

Բ

Ողորմիր, Տե՛ր, մահվան արժանի մեղապարտիս,
Ողորմի՛ր այնօր, երբ կենդանության շունչս կարձակեմ.
Երբ նայվածքս խեղճ դեպի վեր կուղղեմ ես կողկողագին,
Հույժ տանգնապահար հոգուս տեսությամբ աչքի առջև բերելով
Այն վտանգավոր ճամփան, որտեղ անխուսափելի կերպով անպայման պիտի ընթանամ.
Եվ բնակելի իմ տան երդիկից ելքիս շավիղը դիտելով թշվառ կիսամեռությամբ,
Այլայլված դեմքով, մատների տարտամ տատանումներով,
Կարկամ հառաչմամբ, նվազ հեծությամբ, ձայնով նվաղած,
Եվ բազմապիսի տարակույսներով լի տխուր հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ գործած բազում մեղքերի համար ողբով հառաչեմ:
Բայց դու, բարեգո՛ւթ, կարող ես նույնպես և ա՛յդ ժամանակ
Զորավորապես հրաշագործել, ասելով ինձ.-

«Թող փրկվի հոգին քո խորտակումից և առողջանա»,
Եվ կամ՝ «Թող ներվեն քո մեղքերը քեզ»,
«Գնա՛ խաղաղությամբ՝ մեղքերից մաքրված»:
Այն պաղատանքները, որ չպիտի կարողանամ հասցնել քեզ այդ ժամին,
Ընդունիր այսօ՛ր մարդասիրաբար,
Ո՜վ երկայնամիտ և բազմաշնորհ ամենակեցույց:
Եվ մինչդեռ այժմ պերճախոս եմ ես խրոխտաձայն, սիգացող և բարձրապարանոց՝
Այնժամ դիակի պես պիտի պառկեմ ես անկենդան, անխոս,
Կաշկանդված ձեռքով, թույլ անդամներով,
Խուփ շրթունքներով, փակված աչքերով,
Իբրև տախտակ անշարժ, կոճղ կիսավառ,
Արձան անզգա, պատկեր անբարբառ, անշունչ գոյություն,
Ողորմելի տեսիլ, ողբալի կերպարանք, տխրալի տիպ,
Եղկելի դեմք, արտասվելի նմանություն, համրացած լեզու,
Չորացած խոտ, թոթափված ծաղիկ, ծյուրած գեղեցկություն,
Շիջած լապտեր, դատարկ կոկորդ, խոպանացած
սիրտ, Թալկացած մարմին, քայքայված որովայն,
Քանդված տաղավար, կոտրված ոստեր, անջատված հոդեր,
Կտրված ծառ, սղոցված արմատ,
Լքված տուն, հնձված արտ, արմատախիլ բույս,
Օտարացած բարեկամ, մոռացված պահեստ, թաղված գարշություն,
Մերժված ատելի, վերացված խոչընդոտ, անարգված կմախք,
Եվ իբր անպիտան ոտնակոխ եղած՝ կարոտ ուրիշների աղոթքներին,
Որոնք թշվառիս հավատքի ձայնով հառաչալից աղերս նվագեն պիտի
Արցունքի ցողով տարածելով այն քո բարձունքն ի վեր՝
Բարերարիդ գթությա՜նը:
Նրանք լալագին զղջումով պիտի երգեն դարձը դեպի քեզ, որ օրհնում եմ ես,
Նշանը փրկարար խաչիդ, որին երկրպագում եմ,
Ճշմարտությունը հարության, որին հավատում
եմ, Փառքիդ հայտնությունը, որը փառավորում եմ,
Դատաստանիդ ահավորությունը, որ խոստովանում եմ,
Խոսքերիդ հանդիմանությունը, որից զարհուրում եմ,
Սուրբ Հոգուդ ուղեկցությունն ինձ, որ պաշտում եմ,
Մկրտությունը քո օծման, որ և համբուրում եմ,
Քեզ հետ թագավորելը, Տե՜ր Հիսուս, որի համար պաղատում եմ:
Եվ այսպես ահա՛, թեև թուլացավ, հեռացավ, վերացավ,
Մասնատվեց, փախավ, սլացավ
Եվ տեղի տվեց կենդանությունն իմ կենցաղի,
Բայց քո պարգևած հույսը հաստատուն՝ պահված է իմ մեջ,
Որպես մնայուն և անջնջելի հիշատակարան:

Գ

Տե՛ս ողորմությամբ տարակուսանքները վտանգյալիս,
Միա՜յն բարեգութ ու փառաբանված Որդիդ Աստուծո,
Որպեսզի քավես, բժշկես դու ինձ և կենագործես,
Պաշտպանես, նորոգես, նկարես, կանգնես, հաստատես
Եվ վերստին ստեղծագործես երջանիկ անարատությամբ:
Քոնն են կարողությունը, փրկությունն ու ողորմությունը.
Չունես դու անկարողություն, այլ՝ լիուլի զորություն.
Բարձրություն, իշխանություն, անվախճան թագավորություն,
Իսկություն, ինքնություն, ամենուրեք բացարձակություն,
Բարերարություն, լուսավորություն:
Փառավորյալ ես դու տիրապես, անպակաս և անհավելված,
Խնկված՝ խորհուրդով անբացատրելի Սուրբ Երրորդությամբդ,
Նաև առհավետ գովաբանված՝
Հավասարազոր և համապատիվ համագոյության երկրպագությամբ,
Երեկ և այսօր և հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՀԴ

Սրտի խորքից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արքա՛ երկնավոր, դու Տե՜ր բոլորի,
Ամեն բանի մեջ և ամեն դեպքում միշտ երկայնամիտ,
Կենդանի Աստուծո անքնին Որդի:
Այնտեղ պետք է ողորմել իսկապես,
Ուր կտրված է հույսը վաստակի.
Այնտեղ պետք է բարեգործել,
Ուր խափանված է մտքի տեսողությունը.
Ա՛յնժամ պետք է մարդասիրել,
Երբ տկարության վտանգն է պաշարել ներքուստ և արտաքուստ.
Այնտե՛ղ է անհրաժեշտ ձեռքիդ բժշկությունն աստվածային,
Ուր տեղի է տվել բոլորովին անդամների կենդանությունը.
Այնտե՛ղ պետք է լինի այցելությունը,
Ուր ելքի հնար չկա.
Այնժա՛մ է քո մեծությունը,
Երբ անհուսալի վերքն առողջացնես.
Ա՛յն է հարազատ քո բնությանը,
Որ անակնկալ ժամին փրկության համար հրաշագործես,
Ա՛յն ժամանակ հանդես կգա քո հաղթանակը,
Երբ վերջին շնչիս՝ կյանքի փակված դուռն իմ առջև բանաս.
Այն են շնորհներդ վայելչական,
Որ մոռանալով իմ չար գործերը՝ քո բարիները հիշես,
Նրանո՛վ ես դու անոխակալ,
Որ ապերախտիս երախտագետի հետ խնամարկես.
Այնժամ ես միայն պիտի հասկանամ,
Թե ընդունեցիր բանավոր նվերս՝ նախկին գթությամբդ,
Եթե վերացնես իմ չար սովորությունները:

Բ

Այս պատճառով են հյուսվում ճառեր ու նվագերգություններ եղանակվում,
Երբ Տերը բարի՝ բարեգործներին հասանելիքից պարգևատրում է և՛ չար ծառային:
Այնպես որ մինչ նա բանտի է սպասում իրավամբ՝
Տերը նրան արքայական ապարանքի մեջ է նստեցնում.
Մինչ կանչված է նա տղմուտ գուբի մեջ բնակվելու,
Նրան ամեն տեսակի կոչունքների մեջ գահերի վրա է բազմեցնում.
Մինչ նայում է նա, որ աչքերը փորեն,
Նայվածքը նրա ուղղում է դեպի ուրախ բարձունքներ.
Մինչ սպասում է նա իր մատների ծայրատումին,
Համարձակության մատանի է մատուցում նրան²¹⁴Ղուկ. ԺԵ. 22.
Մինչ վախենում է գանակոծվելուց,
Նրան գթառատ իր գիրկն է առնում.
Մինչ կորստյան է պատրաստվում ահով,
Բազմության առաջ, ի տես բոլորի՝ վեր է բարձրացնում.
Մինչ նա սատակիչ մահվա՛ն աչք ունի,
Նրան կյանքի հետ տալիս է և՛ փառք.
Մինչ սպասում է իրեն գլխատեն, Նրան պսակով է պայծառացնում:
Սրանք են, գթա՜ծ, պտուղներն օրհնյալ քո սքանչելարմատ շառավիղների.
Սրանք են կյանքի արգասիքները քո արարչական հրամանների.
Սրանք են ըղձալի խորհուրդները քո խոստովանված տենչանքների.
Սրանք են լույսի ճաճանչները քո ամենասփյուռ ճառագայթների.
Սրանք են ախորժելի ճաշակները քո բարեբանյալ քաղցրության:

Գ

Եվ այս բոլորը քոնն են միայն, Տե՜ր,
Քո ներշնչումով եմ գրել սրանք.
Ուստի ես, օրհնյալ, աղաչում եմ քեզ, այդ պարգևներիցդ ի՛նձ էլ շնորհիր.
Բա՛ց, Տեր, քո բարիքների գանձարանը, ըստ առակողի աղերսանքների:
Բարիքներիդ ամբարներում չխառնես դու իմ չարիքներից.
Չշտեմարանես քեզ համար սիրելի գթության և ողորմության հետ ատելի ոխեր և բարկություններ.
Քո պաշտելի ստացվածքներում չպահե՜ս քեզ համար անախորժ մթություններ ու դժնություններ,
Եվ ինձ վնասող մեղքեր ու թշվառություններ:
Կյանքիդ մատյանում քո օրհնյալ աջով չգրե՜ս դու պարտամուրհակն իմ անեծքների,
Այլ ինձ համար անհնար համարվածները դյուրին ու հեշտ ցույց տալով՝
Կրկնակի անգամ և է՛լ ավելի մեծացնես դու քո անունը, ո՜վ Տեր:
Տալիքներս շատ են և անհաշիվ,
Բայց քո հրաշալի ողորմությունն անհամեմատ ավելի է.
Բազում են մեղանչանքներս,
Բայց ներողությանդ հետ համեմատած՝ շա՜տ քիչ են նրանք,
Հաճախակի են չարություններս,
Բայց հաղթող է միշտ ամեն բանի դեմ մարդասիրությունդ, ո՜վ ամենակալ.
Անձիս արատներն ի՛նձ համար են ծանր և անթվելի,
Բայց քեզ համար խիստ թեթև են նրանք և սահմանափակ.
Ամոթապարտիս պտղաբերած մեղքերի զենքերն այնքան զորեղ չեն կենդանանալու,
Որքան հիշատակն անմահիդ մահվան՝ կործանողի բռնությունը վանելու համար:
Փոքրիկ խավարն ի՞նչ կարող է ազդել Աստծուդ լույսին.
Դույզն աղջամուղջը ինչպե՞ս դիմանա ճառագայթներիդ.
Քո խաչելության չարչարանքի հետ ինչպե՞ս կշռվի
Իմ տկար մարմնի հեշտասեր խակությունը.
Ամենակալիդ առատության աչքին ի՞նչ են որ մեղքերի կույտերը ողջ տիեզերքի,
Եթե ոչ հողի դյուրափխրուն կոշտ, որ իսկույն ևեթ կփոշիանա քարի հարվածով,
Եվ կամ անձրևի պղպջակ, որ կամքիդ հորդառատ հոսմամբ կպայթի իսկույն և կչքանա:
Քո ամենազոր և ամենահնար կարողությունը
Իմ հանցանքները քավելու համար ժամանակի պետք չունի բոլորովին,–
Ո՛չ ակնթարթի,
Ո՛չ թռուցիկ ակնարկի տևողության,
Ո՛չ կայծակնային կարճատև նայվածքի,
Ո՛չ ամենափոքր ուշացման,
Ո՛չ փութագնաց ոտքի քայլափոխի,
Ո՛չ կանգունաչափ բարձրությունից կաթիլի անկման,
Ո՛չ մտքով քաշված մի գծի,
Ո՛չ լույսի արագության,
Ո՛չ շնչառության չափ միջոցի:
Այս բոլոր անձև, աննշան և անկայուն օրինակներից
Ո՛չ մեկը այնքան առժամյա արագ և փութանցիկ չէ,
Որքան մեղքերիս կուտակված սառույցների հալվելը, ցնդելն ու վերանալը քո զորությամբ,
Աստվա՜ծ բոլորի Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Որդիդ անքնին՝ կենդանի Աստուծո:
Դո՛ւ, որ քաղցր արև ես պարգևում բարիների հետ նաև չարերին,
Եվ անձրևում ես ամենքի վրա անաչառորեն,
Կշռում ես իրավամբ և չափում նրանց վշտերն ու հոգսերն հավասարապես.
Փորձության փոքրիկ խթանով ես դու վճարել տալիս պարտքերը նրանց այստե՛ղ իսկ,
Որոնք մեծ համբերությամբ սպասում են վերին հանգստին:
Իսկ ովքեր երկրային կենցաղն ընտրեցին,
Դու ողորմությամբ ներո՜ւմ ես նրանց,
Սրանց էլ տալով դարման նրանց հետ՝ սպասում ես դու միշտ նրանց դարձին:
Փա՜ռք ամենազորիդ՝
Բարեխնամ երկայնամտությամբ գործած քո բոլոր հրաշքների համար,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Այժմ ընկղմված, զմայլված
Եվ իսպառ ծածկըված մեծիդ երախտիքների առավելությունից՝
Բազմամասնյա, շարունակական և անճառելի,
Որ աջուձախից առատագույն ու աննվազելի լրումով,
Դիմացից ու թիկունքից կուտակված են անբավորեն,
Մատուցում եմ, վերընծայում
Ճշմարիտ դավանման գովեստի ավանդ:
Որովհետև ինչպես երբեմն հերձվածի չարափառությամբ,
Ամենապատիր խաբեությամբ նենգողի կարթով զատված՝ մերժվեցի,
Ելնելով դրախտից,
Այժմ միավորիչ այս ուղիղ անբծությամբ
Իրական շնորհի ավանդման համար
Երկրորդ անգամ վերստին համբարձած,
Լույսի թևերով թռչելով, ահա, երկինք կհասնեմ:
Բայց քանզի արգանդից, ուր հղացա,
Ծնված հոգևոր երկունքով,
Մեծ և երջանիկ անարատ դշխո,
Իսկուհի բոլոր կույսերի,
Գովելի ու պանծալի իմ մորը հարկ է
Սահմանված կարգով արձանագրել այս մատյանի մեջ,
Որպեսզի ծնվի և ցուցադրվի,
Նաև այլ գալիք ազգերին պատմվի
Խնկելի փառքի որքանությունը՝
Արժանի պաշտումով պատվված՝
Իբրև մաքուր մարմին
Բան-Աստծու մարդեղության գլխի հետ²¹⁵Եփես. Ե. 23-27
Ի հիշատակ հավատի այս ճառի Երրորդության դավանության:

Բ

Հոգենկար բանի պատկերի այս օրինակով,
Որ հարմարվում է լույսի խորանին,
Գթած, օրհնյալ, ընդունի՛ր ինձ՝
Քավված ու սրբված սրա մեջ:
Հանի՛ր սրանով հոգուցս մեղքի նախատինքները,
Բազմեցրու սրա հովանու ներքո՝ անմեղ ու անբիծ,
Տկարիս Դավթի տանը գումարիր,
Այնտեղից Աստուծո տունդ փոխադրիր,
Ըստ մարգարեի, Հիսուս, որ քեզ է ակնարկում²¹⁶Զաք. ԺԲ. 8,
Սոսկ մուտքի և անօգուտ ելքի չհետևես,
Ջերմությունն հավատիս քեզ պաղ չթվա,
Եվ ողջույնի համբույրս անարգ չհամարես:
Պաշտամունքս ապաշնորհ չորակես,
Երկրպագությունս իբր անխորհուրդ չլքես:
Պատկերի տեսիլն անպտուղ չլինի,
Իսկ սքանչելի կերպարանքը՝ աննշույլ:
Չմոռացվի սպանդն անկրակ ողջակեզի,
Ճառիս ուխտի պատարագը վտարվելով չցրվի.
Լույսի ճաշակդ ինձ մահ չբերի,
Կողերիդ արյան բաժակը Դատապարտություն չլինի:

Գ

Աղաչում եմ քեզ, Տեր Հիսուս, մեկդ այդ Էությունից,
Որի ճաշակմամբ քո Հոր և Սուրբ Հոգու
Գիտությունը ճանաչեցինք,
Զի կարգերը ամենապարգև [սուրբ] եկեղեցու
Հենց քեզանից սովորեցինք
Կյանքի փրկության ու բարիքների
Աղոթանըվեր այս լուսարանում,
Տարածելով սիրտս, ձեռքերս պարզած՝
Խոսքի կնդրուկն այս, սրանում բնակվողիդ,
Ամեն ինչի տիրողիդ, Երեքսրբյանիդ մատուցելով՝
Հավերժ ընծայում ենք բարեշնորհության այս բարբառով:

Դ

Հավատո պաշտամունքին,
Օրհնության երգերի վերաձայնած նվագներով
Փառաբանում ենք եղածների բարեհրաման պատճառին՝
Անսկիզբ Երրորդությանը, անհամեմատ բարձրությամբ,
Անհաս խորհուրդների ու անըմբռնելի իմաստների,
Անզննելի զգայությունների, Անբերելի արարածների,
Որ իր մեջ ամփոփում է վերնական երկնքի
Եվ անսահման ներքին խորությունների քանակությունը,
Սպառումների վերջն ու սկիզբների նախադրությունը,
Մեկը երեք անշփոթելի կերպարներից,
Եվ երեքը մի անբաժանելի իսկություն,
Վեր քան մտքի ազատությունը՝
Հրաձգված ամենուր բովանդակապես:
Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղություն,
Սիրո անխառն կերպարանք, անհաջորդ մեծություն,
Անխոնարհելի բարձրություն, անվատնելի տեսություն,
Աննվազելի բարերարություն,
Կայուն կամք, կենդանի հրաման,
Փրկչյան ակնարկություն, ճշմարիտ երանություն,
Հավաստի ակնկալություն, անստելի խոստում,
Արգասավոր ավանդ, ըստույգ ավետիս,
Աներևակայելի բարձրություն,
Անձեռնարկելի վերասլացություն:
Մի Հայր միակ Որդու՝ միակ Հոգով պատվված,
Ամենահարուստ բարությամբ, ամբողջովին չարից զերծ,
Օրհնաձայն գոհաբանությամբ,
Անքնին ներբողով գովերգված:

Ե

Միակ բարձրյալ ահավոր անուն՝ կցորդությանց համապատիվ,
Ազգականություններին անպատում,
Եռալույս զուգակցություն,
Անհավելվածը կատարելություններից,
Ինքնիշխան կամավորությամբ պատվասիրված
Հանգունատիպ Հոր մոտ, Երկնքից իջած
Խոնարհվելով Սուրբ Հոգու գործակցությամբ,
Ընտանի փառքից աննվազ,
Հաճեց մտնել մաքրության կույս
Աստվածածնի մայրական արգանդը,
Ուր օրհնության բույսն աճեցրեց
Անարատության լուսասահման անդաստանում:
Համասնունդ ամենակատարյալ էությանը՝
Անանջրպետ միասնությամբ,
Թափանցիկ խառնումով աստվածության Ոգուն,
Հրաշապես բաղկացրեց շնչիս գոյությանը,
Անստամբակելի կրթության սանձերի այդ երասանով
Ստահակությունս հանդարտեցրեց
Եվ կամովին նվիրվելով [սուրբ] խաչին՝
Անմահական տունկի լրության ծայրը բարձրացավ
Կյանքի պտղի ծաղիկը,
Վիրավորվեց մահացու մերազնյա մարմնով²¹⁷Հայտն. ԺԳ. 3
Անընդմիջելի աստվածությամբ,
Դատապարտման գործիքին դրանով կյանք տվեց,
Արարչական իսկության՝ նրա վրա
Հավետ անբաժանորեն վշտացած
Նյութական մարմնի հետ:
Իջավ խավար դժոխքի վայրերը՝
Իր ավարն հանեց խոտորողի կապանքներից,
Եվ ասես քնի նիրհից արթնացած,
Մահվան դիմեցումն իր մեջ նահանջեց,
Կանգնեց, կենդանացավ աստվածորեն,
Ելավ երկրից կյանքի հացն ու բանական հոտերի հովիվը²¹⁸Հովհ. Զ. 35. 48, Եբր. ԺԳ. 20:
Հավատարիմ եղավ աշխարհում²¹⁹Ա. Տիմ. Գ. 16
Եվ երևաց նույնությամբ, բոլորովին աննվազ,
Ինչպես եկավ ամբողջական, Նույնպես և համբարձավ,
Բազմեց գերունակ գահույքին՝
Նախնական պարզությամբ և արարչական փառավորությամբ:
Ում որ բարերար Աստված և բոլորի Տեր ենք ճանաչում՝
Մեծ օրը կդատի ամբողջ երկիրը արդար ընտրությամբ,
Ինքն է սկիզբը և ինքը՝ կատարածը,
Նույն և առաջինը, նույն և գալիքը,
Անպակաս բովանդակությամբ
Թագավորելով անմատույց լույսին²²⁰Ա. Տիմ. Զ. 16:

Զ

Օրհնում ենք Հոր և Որդու հետ Նաև բխումը անբաժանելի՝
Նրանց փառակից Հոգին տերունի,
Որ ստեղծեց ամենը և կենդանագործում է բոլորին,
Որ սկզբից ևեթ շրջում էր
Համապարփակ աշխարհակալ մեգի մեջ²²¹Ծննդ. Ա. 2,
Նկարում էր, կերպավորում
Երկրատարած ծովի անբավության ամենունակ ջրերով՝
Լույսի սուրբ ավազանը
Ի կատարումն այժմյան խորհրդիս:
Նախ ստեղծեց և այժմ գործում է,
Գոյացրեց և մշտապես կատարում է հրաշքներ,
Սքանչելիքներ, սրբակյացների կանխատեսումներ,
Աստվածային ներշնչումներ, զարմանալի զորություններ,
Մարգարեներ, առաքյալներ, վարդապետներ՝
Հանճարի կրթության վարժողներ:
Հարդարեց Քրիստոսի արյան մատուցման սրբարանը,
Անձերի քավությունները, մարմինների առողջությունը,
Քրիստոսի նման ողորմությամբ կարգադրեց
Մարմինների առողջություն:
Մկրտեց և՝ ջրից գերազանց,
Իրմով միայն նորոգեց ու լուսավորեց²²²Գործք Ա. 5,
Մշտապես նույն բարեգործությամբ է զորանում:
Հորդանանի հոսանքի մեջ վկայեց Միածնի աստվածությունը,
Ամպի տեսիլով ցույց տվեց Թափոր լեռան վրա, Հոր ձայնով:
Համանման եղանակով հովանի եղավ
Հակոբի տոհմի ելքին Եգիպտոսից²²³Ելք ԺԳ. 21
Մովսեսի զորավարության ուղեգնացությանը
Սաստիկ հողմով ընկղմեց փարավոնին²²⁴Ելք ԺԴ. 28:
Նվիրագործում է քահանաներ, իմաստուններ կազմում,
Թագավորներ զորեղացնում,
Քավություն ընձեռում,
Մահացածներին շնորհում է կյանք՝
Նորոգվելու հարությամբ:
Նույն ինքը մարդացած Աստծու օծումն է²²⁵Եսայի ԿԱ. 1,
Մշտնջենական հավասարությամբ
Երկրպագված Հոր հետ՝ ի պատիվ Որդու մեծության,
Անսահման փառավորությամբ օրհնյալ հավիտյանս:
Ամեն:

Է

Դավանում ենք ուղիղ, անշեղ, անբիծ հավատով,
Ողջունում ենք մեր շրթունքի համբույրով
Աստծու բնակության եկեղեցին,
Անշունչ վեմերով կառուցված խորանն այս,
Որ կատարելապես զարդարված՝ երկնքից գերազանց եղավ,
Որ հենց նրանցից՝ առաքելական դասերից հիմնվեց,
Եվ խնկվեց բարձրյալի աշակերտներից,
Պաշտվեց Բանի սպասավորներից:
Կյանքի այս գանձը Իր սկիզբն առավ վերնահարկ սրահից,
Այն վայրից, ուր խորհուրդը կատարվեց,
Որը լցրեց Աստծու Հոգին,
Նրանում զորություն փայլեցնելով Հոգեգալստյան մեծ օրը.
Նախ՝ բարետես տունը՝ նախամեծար առավելությամբ,
Իբրև օրինակ այս եկեղեցում
Սրբությունների շնորհաբաշխման,
Եվ ապա նրա բնակիչները բարեզարդվեցին նորոգ մի լույսով:
Ուր հզոր Աստծու արյունն է բաշխվում,
Առավել քան մահ գուժող Հաբելի [արյունը],
[Որ] սրանում մեծագոչ բարբառով
Ավետում է հավերժական կենդանության բերկրանքի ձայնը²²⁶Եբր. ԺԳ. 24:
Քանի որ ոչ ոք զորություն չունի ծառայելու այս ահեղ խորհրդին,
Երկնքի տակ և արևին հանդիման,
Թե չապավինի սրա թևերին,
Անգամ երկինքը չի բավարարի տերունի մարմնի այս սրբությանը,
Թե իբրև ծածկույթ օրհնության ձեղունը այս չունենա:
Որովհետև ըստ օրենքի մահվան անեծքի նա կարժանանա,
Ով այս խորանի վկայարանից դուրս
Աստվածային պատարագը մատուցե:
Եվ մանավանդ արյունապարտ կհամարվի՝
Հոգու օրինակ արյունը այստեղ եթե չընծայե:
Աստ մեկ անգամ է լոկ լվացումը արյամբ Քրիստոսի²²⁷Հռովմ. Զ. 3,
Որ անգիտաբար չանարգվի աստվածությունը²²⁸Եփես. Դ. 5
Կրելով մկրտությունն հավատացյալի,
Մեկ անգամ է և ձեռնադրությունը
պատիվ լույսի օծության,
Որ անբծությանը խաբեություն չխառնվի.
Մեկ է և քավությունը շնորհքով, քան ապաշխարությամբ,
Որպեսզի ճշմարտությունը խորամանկությամբ չկերպափոխվի.
Մեկ է հավատը գալիքի ընտրության,
Որ հատուցումի սպառնալիքը Օտարահամբավ զրույց չկարծվի:
Մեկ է մեր երկու գոյությունների կշտամբությունը իրավացի,
Որ չկարծվի, թե բարի և կամ չար հատուցման համար
Ներքին մարդն անջատ է արտաքինից,
Որ արժանանա արքայական որդեգրության,
Որպեսզի նաև երկրային մարմնի հաղորդակցությամբ
Ակնհայտորեն հաստատվի առավելությունը վերին թագավորության,
Մեկ է և հույսը կենդանության՝ անեղծությունը սրբերի,
Որ ունկնդրողները առանց կասկածի հավատան:

Ը

Պաշտելի այն դշխոն՝ անշունչ եկեղեցին,
Կյանք է բաշխում և իշխում է մահին,
Ինչպես պտուղը Ադամի ճաշակելիք²²⁹Ծննդ. Գ. 22,
Անշունչ է, բայց բանականից էլ գերազանց
Հրաշքներ է գործում, որ դարձնում է կատարյալ
Եվ հաստատում է վերստին,
Փառքի լույսի կերպարանքը դրոշմելով մեր մեջ:
Գրված է նաև վերին կամարի մեծության կերպը,
Որ սկզբնական է, և նախակառույց
Քան իր բնակիչ հոգեղեն զորքը:
Նա նոր թռիչք է նվիրում մարմնին՝
Հոգեկան ինչ-որ մի թեթևությամբ,
Այս պատվավորի հարստությունով
Անարգը դարձնում է հարգելի:
Ինքնակիր մեղքով չի զազրանում նա,
Եթե չար մարդիկ, անհավատները չոտնահարեն:
Նա ինչ-որ տիպ է մի զարմանալի,
Որ հաղթում է մեր պատկերացումը,
Անբան՝ կառուցված է բանականից,
Օգնում է նրան, ինչպես վեհագույն՝ անչափ նվաստին:
Մեծ է քան մարդը²³⁰Ելք Դ. 1-5,
Հաղթող ցուպի պես ընտրյալ Մովսեսի.
Բարձր՝ առավել, քան բանականը,
Ինչպես խորհրդավոր ծաղկած գավազանը՝Ահարոնի²³¹Թվոց. ԺԷ. 8,
Եվ գերազանց է, քան մտավորը,
Ինչպես Եղիայից ու Եղիսեոսից՝
Սքանչելահրաշ արվեստով փայլած
Մաշկյակը, որ գետը հերձեց²³²Դ. Թագ. Բ. 8:
Սրբասուն ձեռքին օգնում է կրկնակ կատարելությամբ,
Ոչ թե զինելով քարից ու հողից նյութված մարմինը,
Այլ հարազատ ու գոյակից է նա
Թե զգայականներին և թե սրբերին:
Ինչպես կենդանի և անմահ վեմը²³³Ա. Պետր. Բ. 4
Թե կործանող է, և թե կանգնեցնող²³⁴Ղուկ. Բ. 34,
Ինչպես դատավորն ամենայն հոգվոց՝
Հրաշապես օրհնող և անիծող է²³⁵Մատթ. Ե. 34. 41,
Աներևույթը տեսնողի նման՝ Մեկին կշտամբում, մյուսին խնամում,
Կանչում է իր մոտ, արձանագրում²³⁶Սաղմ. ՃԽԶ. 4,
Որպես հրամայողն արարածներիս:
Դիմամարտներից անհարվածելի,
Հավիտենական [այն] լեռը ինչպես²³⁷Սաղմ. ՃԻԴ. 1.
Մեծի հրաշագործ ուռկանի նման²³⁸Մատթ. ԺԳ. 47 Հոգի է որսում.
Առանց մեղքերի ու վրիպանքի
Նա Քրիստոսի հետքով է գնում՝²³⁹Եփես. Ե. 24-27
Բարձր ճոխությամբ ու բաց ճակատով,
Գլուխը բարձր՝ ինչպես Գովյալը:

Թ

Եվ այնքան մեծ է իր սրբությունը՝
Աստուծո պատկերով ստեղծվածներին
Զանազանում է ըստ իր կանոնի.
Ընտրության բազում փորձերից հետո
Սխալված մեկը թե համարձակվի
Գավիթը մտնել՝ չի պղծվի [բնավ],
Այլ դժկամում է անպատրաստների թերություններից.
Նա չի նզովվում, այլ զիջանում է
Շնորհի չափը չիմացողներին.
Չի վհատվում իր մեղքն համրելով,
Այլ մեր գործերից մթագնում է լոկ
Եվ չի թողնում, որ կրկին մոտենան,
Փարվեն ոտքերին Կենդանատուի²⁴⁰Մատթ. ԻԸ. 6, Հովհ. Ի. 14,
Ինչպե՜ս տիրական խորհուրդը անճառ
Միևնույն օրը կրկնել չի լինի, Ո
ր չապականվի անխոհեմաբար:
Նա զորեղապես կարեկցում է մեզ՝
Ազատ լինելով մեր արատներից,
Դատում է անձայն,
Տիրոջ հրամանով, առանց խոսքերի:

Ժ

Նաև տապան է նա մի մաքրական Եւ երջանկագույն,
Որ պահպանում է կյանքի ալյաց մեջ մեզ՝ չխեղդվելու.
Ոչ թե բազմաթիվ անբան գազանների Եվ սակավ մարդկանց,
Այլ հավաքում է երկրայիններին ու վերիններին,
Հավասարապես ամփոփում իր մեջ,
Չի տրվում ջրի ալեկոծության,
Այլ բարձունքներն է ելնում երկնքի:
Իբրև աշակերտ,
Որ հրահանգված է Աստուծո Հոգուց,
Խուսափում է նա նենգություններից^240aԻմաստ. Ա.5,
Չի բողոքում նա մահու հարվածից,
Բռնում տանում է կյանքի ավետման^240bԱռակ. Թ.6,
Ոչ թե Նոյի ձեռնարկումով է կազմվում,
Այլ Հաստողի հրամանով է կառուցվում,
Ոչ Մովսեսն ու Բեսելիելը,
Այլ Աստուծո Միածինն է Սուրբ Հոգու հետ պատրաստում,
Ոչ թե հարաշարժ կամ հարափոխ,
Այլ մշտակառույց անսասան հիմքով
Հաստատում է այն:
Ինչպես փայտեղեն տապանակն անխոս - 
Չի տեսնում, բայց մեզ առաջնորդում է,
Իբրև անքանակ Էի կերպարանք առաջ գնալով
Հանդերձյալի մեջ լուսավոր կյանքի տեղ է պատրաստում:
Ոզիելի հետ կսատկի այնտեղ,
Թե խաչի նման հոգիների մեջ չդրոշմվի,
Տեղնուտեղը, նույն պահին կսպանի՝
Երկրասիրաբար և անասնային մի լծակցությամբ
Գետընթաց սայլով, իբրև մի անոթ՝
Թե վերցնեն տանեն^240cԱ. Թագ. Զ.10:
Մարմնի լեզվով չէ, այլ հրեշտակների^240dԵլք ԻԵ.22
Նման է խոսում:
Եվ ոչ ականջով²⁴¹Գ. Թագ. Ը. 29,
Մտքի շարժումով լսում է արագ.
Չունի հստակ ձայն խոսքի ու բանի,
Բայց պատգամները Հիսուսի գործի
Պատմում, հասցնում է բոլոր ազգերին²⁴²Ա. Թագ. Գ. 11,
Չունի խոսափող ու ձայնալարեր,
Բայց և ազդում է մի աստվածային կենդանի շնչով.
Առանց ջիլերի ու ոսկորների՝
Եվ երկու հազար կանգուն լայնությամբ
Ինչպես անհամար գնդից բարձրյալի,
Այն եբրայական զինյալ ամբոխի վերապրած գունդը²⁴³Հեսու Գ. 1-6
Առաջ էր գնում, այժմ նրանց հետ,
Ինչպես և նրանք, որ պիղծ են, անսուրբ,
Մեղքերի աղտով այրված, հեռացած,
Տաժանակրությամբ աղյուս սարքելուց ազատվածներին
Ուղեկցում է նա:
Մարմնացած Աստուծո էությունն անգամ
Ահա այս վեմի անունով կոչվեց,
Կողի պատռումով խմեցրեց բոլորիս:
Ոչ երակների արյան ընթացքը,
Այլ վերին Լույսի շառավիղները
Թափանց միությամբ կենդանացնելով
Նորոգ է պահում: Կանխանշում է
Ոչ Սողոմոնի, Զորաբաբելի հսկողությունը,
Այլ իմաստությունն Ամենակալի.
Նա չի պարուրվում աննվիրագործ ու սովորական
Յուղով՝ Հակոբի կողմից²⁴⁴Ծննդ. ԻԸ. 18:
Այլ փառքով Մեծի և Ահավորի արյամբ է օծվում:
Երկրային նյութից տուն չէ, այլ մարմին երկնային լույսից,
Սրա զավակներին Աստված կնքում է ու ձեռնադրում,
Ոչ թե երկրածին հղացումների,
Այլ երկնային արքայության ժառանգներ է պատրաստում,
Որ իր ծոցում գրկվածներին
Աբրահամի գոգին նվիրաբերե:
Սրա հարսնության փեսան է Որդին կենդանի Աստծու
Հայրապետների խմբերն են նրա հարսնաքույրերը.
Սա կմոռացնի կռամոլության բարձունքը դիվոտ,
Քանզի ծանոթ է երկնային Աստծուն,
Ամբողջապես մերժելի են արձանները կուռքերի,
Եվ Քրիստոս է երկրպագվում նրա բոլոր քարերի մեջ.
Ակնհայտ քակտումն է անտառների ուրվական իղձի,
Քանզի աշխարհի ողջ մայրիներից
Կենաց փայտի նմանությամբ
Տերն այստեղ է զոհաբերվում: [
Եկեղեցին] խորտակումն է
Դիվապատիր հմայական արձանների,
Չէ՞ որ գովական կարկեհան քարն է²⁴⁵Եսայի ԾԴ. 11
Ապրող վեմերով ու գոհարներով
Իր մեջ հաստատվում:

ԺԱ

Այս աստվածընկալ և չքնաղ հարկը
Ազատ է ամեն ծառայությունից²⁴⁶Գաղ. Դ. 21-31:
Օրինակը չէ Վերին Սիոնի,
Այլ նրանով է, որ ճանաչում են ճշմարտությունը.
Ո՛չ կապված բագին կռապաշտության,
Եվ կամ պատժարան օրենքի լծով,
Այլ՝ պարգևարան Տիրոջ բարության,
Երկրպագում ենք:
Երբեք չի սասանվում ձևափոխվելով,
Այլ փառքի նույն շուքով ընդարձակվում է.
Սա երկինքն է երկնի, և՛ երկրի վրա,
Հռչակվում է նա շողարձակելով:
Ինչպես չէ հնար Քրիստոս առանց Հոր,
Նույնպես առանց այս մոր արգանդի
Կատարյալ Հոգի հնարավոր չէ:
Անընդգրկելին շրջում է անտուն, Եթե այս տան մեջ չտաղավարվի.
Գլուխ դնելու տեղ անգամ չունի Տերն ամենայնի²⁴⁷Մատթ. Ը. 20,
Թե կյանքի այս կայարանում չօթևանի:
Հպարտանում է ավելի շատ այս նյութեղեն
տնով, Քան թե երկնային վերին կամարով:
Աստվածային լույսի անբավությունը
Մարգարեի դեմքի նման
Օրինակն այս նույնպես ծածկեց²⁴⁸Գ. Թագ. Ը. 11.
Եվ ինչպես փախան երեսի փայլից,
Այս նմանությամբ տաճարի մարդիկ չհանդարտվեցին,
Մեծ գովերգության տոնահանդեսին,
Երբ որ դասերը բանականներիս
Ի մի հավաքված նվագերգում են,
Այստե՛ղ են կրկին բաղձանքով օրհնվում,
Քան վայելչական այն դրախտի մեջ:

ԺԲ

Այս մայրն երկնավոր, երկնային լույսով
Ավելի քան մայրը երկրավոր,
Շնչող, մարմնավոր, ինձ գգվեց որդու պես:
Նրա կրծքի կաթն արյունն է Քրիստոսի:
Եթե մեկը սա պատկերն համարի [սուրբ] Աստվածածնի՝
Օրենքին դեմ չէ:
Որպես փրկական խաչի զորության
Զարմանազան նշաններ ու սքանչելիք է հրաշագործում,
Եվ դատաստանի բեմը այստեղ է հաստատված ահա,
Սրանով է, որ խորթ բարք ունեցող հերձվածողների
Մոլեգին ճառող բերանն է սանձվում:
Նա ունի նաև իմանալի և բանական քարեր,
Որոնցով անսուրբ գազանամիտներ
Վտարում է նա, դարձնում տարագիր²⁴⁹Ելք ԺԹ. 13
Նաև աստվածներ է ծնում եղական²⁵⁰Սաղմ. ՁԲ. 6, Հովհ. Ժ. 34-35
Միակ Աստծու՝ Քրիստոսի պատկերով:
Եվ դարձած դեպի մեզ խոստացած
Ունի և գիրն իր արևելք հայող՝
Նախ մեզ խոստացված բնակատեղի,
Կարծես թե ձեռքով նա հստակորեն մեզ ցույց է տալիս
Աստծու գալստյան ճանապարհները,
Մեզ քարոզում է փայլակի տիրական առակը²⁵¹Մատթ. ԻԴ. 27,
Հիշեցնում բոլոր արարածներին,
Թե արևելքից պիտի հայտնվի փրկությունը մեր:
[Նա] հալածում է ցավերը, բուժում ախտաժետներին,
Հաղթահարում է բռնությունը դևերի:
Նրա արգանդը ավազանն է կենդանարար,
Եվ նրա հարսանքին առաքյալների դասերն են պարում:
Այնքան է ճոխացել բարգավաճ երանությամբ,
Մինչև իսկ վայելչապես Տիրոջ անվամբ հորջորջվեց.
Լույսի Տիրամոր տիտղոս ստացավ
Միածին Որդու մերձավորներից:
Նա հանդարտիկ նավահանգիստն է
Խռովահուզյալ մեղավորների, Եվ վերին դասուց խրախճանարան,
Եվ տարակուսյալ հանցապարտների անվրեպ բուժարան,
Անպատմելի Երրորդությունն իր մեջ է, որ
Փառաբանվում է՝ բոլորից օրհնվելով:

ԺԳ

Իսկ եթե մեկը չարության ձեռքը
Հանդգնի պարզել վերին արքայության
Եվ մարմնավոր գյուտ, մարդկային հնարք,
Կամ երկրակենցաղ արվեստ համարի
Ձեռակերտ տաճարի վերաբերյալ ավանդները
Եվ ոչ՝ առավել կյանքի մի շնորհ և աստվածային ակնկալություն,
Եվ կամ Սուրբ Հոգու հայտնած նորալույս նախագրություն,
Եվ բարձրյալի երախտիքի ամենատուր լրիվություն,
Եվ խնկարկված խորհրդարան արարչական
կամքի, Առաքյալների աջի բարեհանճար հիմնարկություն,
Կարճ՝ երկնքի դուռ և կենդանի Աստծու քաղաք²⁵²Ծննդ. ԻԸ. 17, Եբր. ԺԲ. 22,
Եվ անպարտ ողջերի մայր՝ ճշգրիտ պատկեր բանական կերպիս²⁵³Գաղ. Դ. 26, Հոգուս խորհուրդն իմանալի,
Իսկ շոշափելին՝ պատկերը մարմնիս,
Այնտեղի անճառ սրբությունները գերազանցող
Մի նոր սրբություն.
Եվ Քրիստոսի փառաշուք նշանով պսակված,
Այդպիսի չխոստովանողներին զրկում է իր տեսությունից
Հայրն ամենակալ իր էակից Բանի ձեռքով,
Վերցնելով նրանից և փառակից Հոգու շնորհի ավանդը,
Եվ փակվելու է կյանքի առագաստի դուռը նրա առջև:
Իսկ մենք վկայում ենք այն՝ որ գրեցինք,
Հավատալով մեր ասածին²⁵⁴Բ. Կորնթ. Դ. 13
Ի փառս և հանուն ամենակալ Երրորդության²⁵⁵Սաղմ. ՃԺԵ. 10,
Եվ մեկ աստվածության,
Հավիտյանս հավիտենից, ամեն:

Բան ՀԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստվա՜ծ ողորմած, բազմագութ, հզոր,
Ահավոր, մարդասեր, օրհնյալ, կենդանի, անճառ,
Չկա ոչ մի բան քեզ համար բնավ անձեռնարկելի,
Նույնիսկ եթե նա մեր մտքի համար լինի անհնար:
Դժնի փշի տեղ դու քաղցր պտուղ կարող ես տալ,
Սկզբնահա՜յրդ այս նոր ու զարմանալի կենաց կանոնի.
Քանզի բարիք անել ատելիին և աղոթել հալածչի համար,
Փրկություն հայցել խոցողին և սպանողին ներումն խնդրել՝
Դո՛ւ էիր, որ ընծայեցիր մեզ պտուղն այս հրաշալի,
Որի քաղցրությունն է անճառելի և անօրինակ,
Քո բարեբանված կամքին հաճելի
Եվ ճաշակելի գովյալ շուրթերիդ:
Հոգի՛դ մեր երեսի և զորությունդ մեր գեղեցկության,
Դու Տե՜ր Քրիստոս, օրհնյալ ի բարձունս:
Բայց ամենավրեպ երկրածին մարդիկ
Քո բարեմատույց ձեռքերին անգամ չարությամբ հատուցեցին:
Իսկ դու լինելով լույս ու լուսատու,
Չես լսում անեծք ու չես ախորժում չարից.
Չես ուզում կորուստ, չես ցանկանում մահ,
Չես հուզվում խռովությունից,
Չես ենթարկվում ցասման,
Չես հարկադրվում բարկությունից, Չես մթագնում սիրուց,
Չես այլայլվում գթությունից,
Չես փոփոխվում բարությունից,
Ո՛չ թիկունքդ ես շուռ տալիս և ո՛չ էլ երես ես դարձնում,
Այլ լո՜ւյս ես համակ և փրկություն ամբողջովին:

Բ

Եթե ուզենաս քավել՝ կարող ես.
Եթե բժշկել՝ զորավոր ես.
Եթե կենդանացնել՝ ձեռնհաս ես.
Եթե շնորհել՝ առատաձեռն ես.
Եթե առողջացնել՝ հնարավոր ես.
Եթե պարգևել՝ ամենալեցուն ես.
Եթե արդարացնել՝ ամենարվեստ ես.
Եթե մխիթարել՝ ամենիշխան ես.
Եթե նորոգել՝ ամենակալ ես.
Եթե հրաշագործել՝ գերահզոր ես.
Եթե վերստեղծել՝ Արարիչ ես.
Եթե կրկին գոյացնել՝ Աստված ես.
Եթե հոգալ կամենաս մեզ՝ ամենատեր ես.
Եթե մեղքերից կորզել՝ գթասիրտ ես.
Եթե անարժանիս ընձեռել՝ օրհնյալ ես.
Եթե որսացողից ազատել՝ փրկիչ ես.
Եթե շնորհներդ մեր մեջ զեղել՝ հարուստ ես.
Եթե նախքան մեր խնդրելը ձեռք կարկառել՝ անկարոտ ես.
Եթե նեղվածիս լայն տեղ դուրս բերել՝ անդորրիչ ես.
Եթե հետ մնացածիս կոչել՝ խնամակալ ես.
Եթե սասանյալիս հաստատել՝ վեմ ես.
Եթե ծարավյալիս հագեցնել՝ աղբյուր ես.
Եթե ծածուկներն երևան հանել՝ լույս ես.
Եթե օգտակարին ինձ ծանոթացնել՝ բարի ես.
Եթե արատներն անտեսել՝ երկայնամիտ ես.
Եթե փոքրիս հետ դատի չմտնել՝ բարձրյալ ես.
Եթե ծառայիս ձեռք տալ՝ ստեղծող ես.
Եթե աջովդ պաշտպանել՝ հոգածու ես.
Եթե վհատածիս դարման մատուցել՝ կերակրող ես.
Եթե անգետիս մտքին հագուրդ տալ՝ վարդապետ ես.
Եթե քեզ դիմողիս ընդունել՝ ապավեն ես.

Գ

Արդ, այս բոլորը քո ձեռքումն են լոկ, Տե՜ր ողորմության,
Ոչ միայն գրված, այլև կատարված ու գլխավորված,
Ո՜վ առաջամարտիկդ համբերության նահատակների մեջ,
Որ իմ փրկության համար՝ հզորաբար հանդես
եկար ճակատամարտի ասպարեզում,
Որպեսզի գոռոզ մարմնիս բռնության կարծրությունը դու
Վշտի և տառապանքի վարժություններով կակղացնես:
Մեր բնության հատուկ տույժի տագնապը տաժանագին
Քո անմեղորեն չարչարված մարմնով չափեցիր դու,
Որպեսզի այն քո մեջ որպես օրինակ ունենալով՝
Գթությունդ մեր նկատմամբ առավելապես ցուցաբերես,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Օրհնյալ և լուսանորոգ օր է²⁵⁶Զաք. ԺԴ. 7 մեծ պասեքի ուրբաթը սարսափելի,
Երբ եղան երկու արդարակշիռ ընտրությունները սասանած բոլոր արարածների՝
Վերածելու նրանց անփոփոխելի ու երկնակենցաղ մի այլ էության,
Բարձրացածներին խոնարհեցնելով ու վեր հանելով ընկածներին:
Եվ բարեպատեհ ժամն եկավ հասավ,
Գրելու ինձ այս նվագն ողբաձայն՝ զվարճախառն երկյուղով.
Չարչարանքներիդ մասին եմ ուզում խոսել այժմ ես,
Որոնք կրեցիր դու իմ փոխարեն, Աստվա՜ծ բոլորի:

Բ

Կանգնեցիր իմ կերպարանքով՝ ստեղծածիդ ատյանի առաջ
Չխոսեցիր դու՝ տվիչդ խոսքի,
Չբարբառեցիր՝ ստեղծո՛ղդ լեզվի,
Ձայն չարձակեցիր՝ սասանիչդ երկրի,
Չմռնչացիր՝ ամենաազդու փո՛ղդ մեծաձայն,
Ո՛չ երախտիքովդ հանդիմանեցիր
Եւ ոչ էլ նրանց իրենց չարությամբ պապանձեցրիր.
Չմատնեցիր դու նրանց ամոթի, որ քեզ մատնեցին մահվան տանջանքին.
Չդիմադրեցիր, երբ կապեցին քեզ, ոչ էլ նեղացար, երբ ապտակեցին.
Չնախատեցիր, երբ թքեցին ու չխռովեցիր, երբ բռունցքներով խփեցին քեզ,
Չսրտմտեցիր, երբ կատակեցին, չխոժոռվեցիր, երբ ծաղրեցին:
Պատմուճանը քո վրայից հանեցին, իբրև տկարից
Ու դարձյալ հագցրին, իբր կալանավոր անզերծանելի:
Եթե լեղիով խառն քացախը չխմեր կամա նա երկու անգամ,
Չէր թափվի մաղձն իմ նախկին դառնության:
Համտես արավ նա հուսահատությամբ ու մի
կողմ տարավ տարակուսանքով.
Առան նրանից այն մոլեգնաբար և տվին դարձյալ անպատկառորեն.
Եվ խառնիճաղանճ ամբոխի առջև գանահարելով նրան սաստկապես՝
Խիստ անարգանքի դատապարտեցին.
Ծնրադրեցին՝ ծաղրելու և պսակ դրին հեգնելու համար:

Գ

Հանգիստ չտվին կենդանարարիդ,
Այլ պատրաստեցին քեզ համար գործիք, որ կրես:
Ընդունեցիր այն իբրև երկայնամիտ, առար իբրև հեզ,
Ու վերցրիր այն որպես համբերող,
Եվ շալակեցիր փայտը վշտալից, իբրև հանցապարտ:
Տարար ուսամբարձ այդ զենքը կենաց, զերթ հովտաշուշան,
Որ գիշերային արհավիրքներից պահպանես դու մեր՝ քո ձեռքով կերտված գահը մարմնեղեն՝
Դատապարտության վայրում, որպես թե խրախճանքի մեջ:
Դուրս հանեցին քեզ որպես ողջակեզ.
Կախեցին, ինչպես Սաբեկա խոյը, որին քարշ տվին իր եղջյուրներից.
Տարածեցին խաչի սեղանի վրա իբրև պատարագ,
Բևեռեցին որպես չարագործի, կապկապեցին իբրև ապստամբի
Երկնավոր խաղաղությանդ՝ իբրև ավազակ,
Անկապտելի մեծությանդ՝ իբրև խղճալի,
Քերովբեներից պաշտվածիդ՝ իբրև քամահրելի,
Կենաց պատճառիդ՝ իբր արժանավոր՝ սատակիչ մահվան,
Ավետարանի նկարչիդ իբրև օրենքի հայհոյիչ,
Մարգարեների Տիրոջդ ու կատարելությանդ՝ իբրև գրվածքներն համառոտող,
Փառքի ճառագայթներիդ և Հոր անքնին խորհուրդների կնիքիդ^256aԵբր. Ա.3 իբր հակառակորդ ծնողիդ կամքին,
Իսկապես օրհնյալիդ՝ իբրև տարագրյալ.
Օրենքի կապն արձակողիդ՝ իբրև այր նզովյա^256bԳաղ. Գ.13,
Սպառող կրակիդ^256cԲ.Օր. Դ.24 իբր հաղթահարած մի կալանավոր,
Ահավորիդ երկնի և երկրի՝ իբրև հավաստի պատժապարտ,
Անմատույց լույսով պարածածկյալիդ՝ իբրև հողածին մի ձերբակալված:

Դ

Ո՜վ դու քաղցրություն և երկայնամիտ բարերարություն,
Գթառատ ողորմածություն և Տե՜ր բոլորի,
Որ ինձ՝ ապերախտ և անօրեն ծառայիս համար
Այդ ամենը կամավորապես և սիրահոժար հաճությամբ
Հանձն առար այն մարմնովդ, որ միացրիր քեզ՝ քո աստվածային էությանը,
Եվ մինչև քնարանը շիրմի՝ անպակաս լրությամբ,
Ամբողջական նույնությամբ մնալով Աստված անքնին՝
Կրեցիր դու նույն նախատինքները՝ անճառելի համբերությամբ,
Եվ ապա դարձյալ հարություն առար՝
Ինքնիշխան բարձրությամբ ու պսակված լույսով,
Աննվազ մարմնով և անթերի աստվածությամբ,
Օրհնյա՜լ ես փառքով, գովված գթությամբ
Եվ բարեբանված միշտ ողորմությամբ
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՀԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, հողանյութ կերպարանքովս ընկնելով երեսն ի վայր,
Եվ ծնրադրական երկրպագությամբ գլուխս խոնարհած՝
Ողորմած բարեգործիդ կենդանարար ոտքն եմ համբուրում
Եվ այս աղոթքն եմ ընծայում մեծիդ:

Բ

Աղաչում եմ քեզ, միա՜կ խնամակալ, մարդասեր, գթած,
Կեցուցիչ, հզոր, այցելու, պաշտպան,
Թող ի զուր չանցնեն ինձ համար մարդացած
Աստծուդ փրկարար չարչարանքները,
Ոչ էլ ընդունայն՝ մատնության գիշերը թափած քրտինքիդ կաթիլն արյունախառն.
Թող չստվերանա երախտիքը լույսիդ,
Որ ձրիաբար, առանց փրկանքի պարգևեցիր ինձ՝ թշվառացածիս.
Թող չջնջվի շնորհներիդ ավետիսը,
Որ քո կողքից բխած կայլակները նորոգեցին.
Թող անօգուտ չլինեն չարչարանքներիդ պտուղները,
Որ մատուցեցիր ինձ՝ կարոտյալիս.
Թող չպարծենա արտաքսված բանսարկուն,
Ինձ՝ ստեղծածիդ սեփականելով.
Հաղթիր քո կամքով չարի իղձերին,
Թող դարձյալ ապշի մի անգամ արդեն զարհուրածը,
Թող կրկին դատապարտվի իսպառ դատապարտվածը,
Մի՛ խնայիր խոսքդ ազատարար,
Որ ինձ՝ ստեղծածիդ ընծայելով քեզ, նորից քեզ դարձնի:
Ցույց տվիր անճառ բարերարությունդ՝ հուսահատության չսպասված ժամին,
Երբ բոլորովին կտրված արդեն և օտարացած էր շարժումը կենդանության:
Մեռար անմահդ և նորոգեցիր մահացածներին.
Համաձևության օրենքի կարգը եթե փոխեցիր²⁵⁷Այսինքն՝ եթե փոխեցիր օրենքի այն կարգը, որ հանցանքի չափով էր պատժում...,
Ուրեմն դյուրինն ու հեշտագույնը, առավել ևս հնարավորը մի՛ արգելիր դու,
Ո՜վ սկզբնաձիրդ ողորմածության,
Բարեմիտ, օրհնյալ և երկայնամիտ թագավոր:
Ներգործի՛ր խոսքով քո ամենազոր,
Որով առաջին օրը դու լույսն ստեղծեցիր,
Եվ ես անմիջապես դեպի լա՜վը պիտի փոխվեմ.
Եվ եթե ինքս ջանադիր չեղա հետևել լույսիդ՝
Դո՛ւ ել ինձ այցի, հայրական լույսից ծագած ճառագայթ:
Թող կանչվեմ քեզ մոտ վնասապարտ ծառաս՝
Քեզանից շնորհ և ողորմություն գտնելու համար.
Պարտքերս հատուցելու համար ժամանակի երկարաձգման կարիք չկա,
Շնորհ արա ինձ՝ տառապյալիս տեսնելու երեսդ-
Լույսդ՝ խավարում վհատ սրտերի:
Արգելի՛ր, փակիր այն ճանապարհը, որտեղից զեղուն բարիքները քո
Խույս են տալիս միշտ իմ հիշողության տեսողությունից.
Քո միշտ մնայուն գանձերի շնորհն ամենապայծառ պահիր ինձ համար,
Որ ես դառնալով ընտիր, պատվական՝ քո՛նը անվանվեմ՝
Պաշտպանված քեզնով, անսահմա՜ն բարի:

Գ

Փութա՛ ինձ շուտով ողորմել, գթած, աղաչում եմ քեզ,
Ողորմի՛ր հզոր, կրկի՛ն ողորմիր:
Մի՛ փոխարկիր դու չարիքներս երկունքի ցավերի, ո՜վ համակ բարի,
Մի՛ վերցնիր վտանգվածիս քո կողմից պարգևված շնորհը.
Մի՛ խլիր փչումն ամենաօրհնյալ հոգուդ.
Մի՛ լուծիր խնկելի կնիքն արքունական քո պատկերի:
Սրբված սրտիս մեջ թող չհայտնվեն մեղքերի փշեր:
Մի՛ խզիր քեզ հետ սիրույս ամրապինդ կապը միության.
Մի՛ զլանար ինձ լեզվի ճարտարություն՝ վայելուչ ու ճոխ ճառելու համար.
Մի՛ պակասեցնի արժանիքն աջիս, որպեսզի լույսիդ մասունքը բաշխեմ:
Մի՛ գրիր ծանր մահացու մեղքերս կյանքի դպրության քո մատյանի մեջ.
Մի՛ պահիր, մի՛ համարիր իմը, Մի՛ հիշեցնի, մի՛ ամաչեցնի,
Մի՛ նախատիր, մի՛ ոտնահարիր,
Մի արձանագրիր մեղկություններս,
Մի՛ կորստաբեր գործերս ամբարիր,
Մի՛ որպես մեղադրյալ ամբաստանիր ինձ,
Մի՛ աճեցնի ինձ հետ ծառն անեծքների,
Մի՛ արձակիր իմ մեջ վնասակար սաղարթ.
Մի՛ ընձյուղիր մեղքերի ծաղիկ և մի՛ թողնի, որ պտուղ բերի նա.
Մի՛ դնիր իմ առաջ պարտքերիս թուղթը:
Մի՛ թվիր երկնաստեղծ մատներիդ ճյուղերի վրա՝ գործած մեղքերս.
Մի՛ ահեղորեն ընդդիմախոսիր՝ անօրենությունս հիշատակելով.
Մի՛ հանձնիր կամքիս հոգուս ավանդը՝ գերեվարելու.
Մի՛ փառավորիր ինձ այստեղ, որպեսզի այնտեղ չդատապարտես.
Անցավոր կյանքի այս նվազագույն, սին հաճույքներով՝
Մի՛ տուժել տա ինձ՝ հավիտենական բարիքներն անբավ.
Մի՛ չափիր փառքը անվերջանալի՝ այս ժամանակի կարճատևությամբ.
Մի՛ գրավ դնի կյանքըդ անարատ՝ իմ վշտահառաչ հովտի փոխարեն.
Մի՛ փոխանակի քո անճառելի լույսը՝ մթամած այս ստվերի հետ.
Մի՛ թողնի մտքիս երասանը դու, որպեսզի չերթա՜մ զարտուղի ճամփով.
Մի՛ համարիր բավ հանգստիս համար՝ կամուրջն աշխարհի.
Մի՛ պահիր հովիտն իմ խոհեմության ստվերի ներքո, որ հանդերձյալում չհրապարակվեմ:
Եթե ամբարես չար գործերս անթիվ, կմեռնեմ ողջ-ողջ.
Եթե սրտիս մեջ շտեմարանես՝ այժմվանից անբոց պիտի այրվեմ.
Եթե անօրեն արարքներս դու քննության առնես՝
Առանց քո առջև ելնելու՝ պիտի հալվեմ ես իսպառ
Եթե մեղքերս թողնես, որ ինձ հետ տնկակից աճեն՝ նրանցով պիտի մաշվեմ, սպառվեմ:

Դ

Ի՜նձ նայիր, զորե՛ղ ամենակարող,
Որ չարություններս փախուստ տան ինձնից, և գա քո բարին փոխարինելու:
Հրամայիր, գթա՛ծ, խնամակալ, գովյալ, լո՜ւյս անշիջելի,
Որ զորությամբդ անհուն նորոգվի հաստատապես
Բնական կառուցվածքն անդամների՝ մարմնեղեն իմ տան,
Որպեսզի այնտեղ անհեռանալի բնակվես բազմած
Եվ հանգստանաս հաճո տենչանքով՝ քեզ հետ իմ հոգու ամուր միությամբ:
Ապականությունն իմ մեղքերի իսպառ հեռացնելով,
Անարատությա՜մբ վերակազմես ինձ,
Ամենակեցույց թագավոր անմահ,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյալ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՀԹ

Սրտի Խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Հիշի՛ր, Տե՛ր գթած և արդարասեր,
Աստվա՛ծ ճշմարիտ.
Նայի՛ր վերստին քո ստեղծածին, որ սխալական է իր բնությամբ.
Զննիր ինձ դարձյալ՝ շրջանառությունն իմ արյան, ահա՛,
Որ տարածվում է ամեն ուղղությամբ:
Մոտեցիր դու ինձ բժշկի նման Եվ տե՛ս, որ մարդ եմ խակամիտ, թերի իմ խորհուրդներով, Ինչպես որ ինքդ վկայեցիր²⁵⁸Ծննդ. Ը. 21, չեղածներն անգամ տեսնող սրտագետ,
Դո՛ւ միայն անմաս՝ ստության մութին:
Ապա ուրեմն իրավացի է, որ դասվեմ կարգն այն մեղավորների,
Որոնք իբրև երկրածին մարմին մահականացու
Վրիպել են մարդկորեն սխալվելով և դատապարտված են կրկնապես,
Քան թե ուզենամ՝ խոսքդ սուտ դուրս գա:
Քանզի արդարև դու ինքդ էլ գիտես,
Թե չար է ի բնե մեր ծնունդն արդեն և ընդաբույս է չարությունը մեր,
Եվ մեր խորհուրդներն անփոփոխ են միշտ,
Ըստ հոգեհանճար իմաստունի կանխազեկույց առակի:

Բ

Թեթևացրո՛ւ սաստկությունն այն տանջանքների,
Որոնք պատրաստված՝ սպասում են ինձ՝
Գեհենի որդուս հավիտենական մահվան համար զարդ դարձնելու ընդմիշտ.
Վերացրո՛ւ մեջտեղից մեղքերս ամոթալի,
Որոնք պահված են՝ վերջին ատյանին հայտնի դառնալու թշվառականիս:
Ընծայի՛ր խրատդ խաղաղարար²⁵⁹Եսայի ԾԳ. 5 նախապարգև քո ողորմությամբ,
Որպեսզի ահեղ անտանելիներն իր մտքի առաջ չպատկերանան,
Կենարար զղջման փոխարեն՝ անհույս ապշության առաջ կանգնեցնելով ինձ,–
Դատաստանն ահավոր և դատավորն անկաշառ ու անխաբելի,
Սոսկալի ամոթն ու կշտամբանքը սարսափելի,
Հանդիմանությունն անխուսափելի,
Տագնապն անճողոպրելի,
Պակուցումն անխրախուսելի,
Դողումն անվերջանալի, Լացն անսփոփելի,
Ատամնակրճտումն անբժշկելի,
Ապականությունն անողջանալի,
Սարսափելի անեծքն աստվածային խոսքիդ,
Փակումն գթության և արգելումն ողորմության:
Կգալարվի երկինքն այն ժամանակ,
Եվ կդղրդվի երկիրն իր հատակով
Խռովահույզ ծովի բազմակուտակ կոհակների պես,
Որոնք փախչում են նախ խուճապահար,
Ապա դառնալով մեկ-մյուսի վրա՝
Խափանում են խոլ ընթացքն երկուստեք ու կանգ են առնում:
Եվ լայնատարած գետինը այնժամ տարուբերվելով ու տատանվելով՝
Թնդագին բախմամբ կցնցի ուժգին իրենց հիմունքից
Լեռները բոլոր ու փուլ բերելով՝ կհարթի նրանց:
Կհալվեն համակ ու կհրդեհվեն քարեղեն նյութերն ու տարրերն ամեն.
Կայլայլվի երկինքն անեղծանելի մի փոփոխությամբ,
Եվ արարածներն իրենց տարերքով կառնեն մի նոր ձև ու նոր կերպարանք:
Ծածուկ գործերը կհրապարակվեն, ու կհայտնվեն մեր կրքերն անտես.
Մեր վարքն ու կենցաղն ու ներքինը ողջ՝
Պարզ կնկարվեն մեր մարմնի վրա:
Երկնի թագավորն ատյան կնստի՝ հատուցման վճիռն իր ձեռքում պատրաստ:
Ուստի և ահա՛, վա՜յ ինձ յոթն անգամ՝ կրկին եղկությամբ,
Չափով ու կշռով այս նույն համրանքի,
Որը թվերի անբավություն է պարփակում իր մեջ²⁶⁰Հմմտ. «Նարեկ», ԳԼ. ԼԱ:
Ի՞նչ պիտի անեմ ողբալի հոգիս՝ այդ մեծ օրվա մեջ ամենաահեղ.
Քանզի առաջուց հիշելն ավելի սաստիկ է, քան թե հանդիպել նրան:
Ոմն մարգարե²⁶¹Ամովս այդ տագնապալից փախուստի խուճապն անզերծանելի
Պատկերացնում է մեզ առակավոր այս օրինակով,
Թե՝ մի մարդ փախչում է առյուծի ձեռքից, Եվ պատահում է նրան արջը.
Եվ երբ արջից էլ խույս տալով հասնում և մտնում է տուն,
Եվ ձեռքը հենում է պատին՝ օձն է խայթում նրան²⁶²Ամովս Ե. 19-20:
Եվ ապա, ավելի սաստկացնելով տեսիլն այդ քստմնելի,
Ավելացնում է դարձյալ ասելով.-
«Ո՞չ ապաքեն խավար է Տիրոջ օրը»,
«Օր խավարի և մութի, օր ամպի և մառախուղի»²⁶³Սոփոն. Ա. 15:

Գ

Երբ կենակից պահապան հրեշտակը՝ հզոր ոստիկանն²⁶⁴Սաղմ. ԼԳ. 8 իրավամբ կամբաստանի,
Եվ ահավոր հատուցողը կհանդիմանի արդարությամբ,
Թագավորի սպասավորները կաճապարեն առանց խնայելու՝
Ոմանց կյանքի հրավիրելով և ոմանց դատապարտելով ամոթի,
Ոմանց ծիծաղկոտ և ինձ ահարկու ու քստմնելի երես ցույց տալով,
Ոմանց լուսապաճույճ պսակներ մատուցելով
Եվ այլոց՝ վճիռ մահվամբ կորստյան.
Արդարներին ավետավոր լուր և ինձ գույժ տխուր՝ անվերջ վշտերի:
Մինչդեռ բարիների համար կմեռնի իսպառ մահվան հաղթանակը,
Ինձ՝ չարագործիս համար կմնա ընդմիշտ տևական.
Դուռ բախելն այլևս ի զուր կդառնա,
Ու կդադարի գութն իմ նկատմամբ²⁶⁵Մատթ. ԻԵ. 11-13:
Զարմանահրաշ գրքերն երբ բացվեն,
Ուր գրված են մեր մինչև հիմա ծածուկ մնացած բոլոր
Գործերը պես-պես այս կյանքում վարած մարդկային բնության,
Որի համար և գոյություն առան էակներն ամեն,
Այնժամ յուրաքանչյուր մարմնի վրա իսկույն երևան կգան լրիվ դրշոմված
Եվ երկրավորներիս հասկացողության հանդեպ կնքված ու փակված բոլոր
Անպատմելի խորությունները, և մեր աչքի առաջ կպատկերանան²⁶⁶Հայտն. Ի. 12:
Այստեղ է, որ ողբ ու արտասուքով գնվում է երկինքը:
Իսկ այնտեղ նրանք իբրև ուշ մնացած ունայնություններ՝ կարհամարհվեն ու կմերժվեն.
Այստեղից նախօրոք չառաքված հեծեծագին հառաչանքները
Այնտեղ լսելի չեն լինի երբեք.
Կշեռքով ցանված ողորմությունները պայծառ ճրագով ճամփա չեն բանա²⁶⁷Բ. Կորնթ. Թ. 6.
Այնտեղ տապանը նախահանցավորների և կտակարանը տիրանարգների
Եվ ահավոր նշանն հիմիկվաններիս՝²⁶⁸Այսինքն՝ խաչը, քրիստոնյաներիս
Հանդես գալով՝ մեծաձայն պիտի դատախազեն:
Այդ նույն սոսկալի վայրում՝ Մեկը հայրենի հաղորդության ուխտը,
Մեկն էլ անտեսների վկայության խորանը,
Մյուսը՝ մեծագործ արյունն Աստուծո
Իբրև իրավացի ամբաստանողներ՝ իմ առջև պիտի տարածեն:
Բազմապիսի տանջարաններ ես ինքս անձամբ այստեղի՛ց իսկ պատրաստեցի ինձ համար,
Այլևս ինչպե՞ս հուսակտուրս մխիթարվեմ:
Զի եթե նույնիսկ լուսեղեն զորքերն արդարների հետ,
Որոնք փառավորված են երանությամբ, սարսում են ու դողում
Եվ սիրտ չեն անում նայել ահավոր դատաստանին,–
Ես՝ եղկելիս, ավանդակորույս սատակման որդիս, որտե՞ղ կմնամ,
Ես, որ ոչ միայն չպիտի լինեմ պսակի արժան,
Այլև պատուհասն իմ անտանելի և կորուստս պիտի լինի անսպառ:

Դ

Բայց դու շտապիր, ամենապարգև, անճա՜ռ զորություն,
Փրկարար ձեռքդ երկարելու ինձ՝ կորստյան մատնված գերուս,
Որպեսզի քեզնով օգնություն գտած՝ կրկին ետ դառնամ դժոխքի դռնից
Եվ բոլորովին ամենապատրաստ՝ պատիժներից զերծ մնամ, անվտանգ:
Գալիքներն այստեղ մտքի աչքերով նախատեսելով,
Բավ համարելով լսել տագնապած՝ տանջանքների ձայնն ահեղահամբավ,
Քո բարի կամքով ազատվեմ իսպառ և չմատնվեմ առյուծների կորյուններին,
Որոնք խնդրում են քեզանից՝ տալու ինձ իրենց որպես կերակուր,
Խժռելու գազանային ատամներով,
Որպեսզի լցնելով որովայնը մահվան՝
Այստեղ պարարվածիս քաշեն ու հալեն այնտեղ,
Ուր պահվում են անսպառ մնացորդ մթերքները՝
Հավիտենապես լափվելու համար:
Քանզի դո՛ւ միայն կարող ես կորզել այդ սպառիչ ժանիքներից
Եվ տանել դեպ կյանք ու երանություն,
Ապավե՜ն բոլորի՝ լույսի թագավոր
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան Ձ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, այսքան հուսահատությունների և ահարկու սրտաբեկության,
Ահաբեկիչ սաստկությամբ աստվածային բարկության ենթարկվելուց հետո,
Թախծալից ոգով, իսպառ տագնապած՝
Քեզ եմ աղաչում, սուրբ Աստվածածին,
Հրեշտակ մարդկանց մեջ, մարմնատեսիլ քերովբե, Երկնավոր արքայուհի.
Անխառն, ինչպես օդ, մաքուր, ինչպես լույս,
Անշաղախ՝ նման բարձր արուսյակի պատկերին պայծառ,
Գերազանց, քան սրբությունների բնակարան անկոխելի,
Խոստացված դու վայր երանավետ,
Եդեմ շնչավոր, Անմահ կենաց ծառ՝ բոցեղեն սրով պարունակված^268aԾննդ. Գ.24,
Բարձրյալ Հորից զորացած և հովանավորված,
Հանգստությամբ Հոգու պատրաստված և մաքրագործված,
Բնակությամբ Որդու հարդարված և տաղավարված²⁶⁹Ղուկ. Ա. 35,
Հոր համար միածին և քեզ՝ անդրանիկ,
Որդիդ՝ ծնունդով և Տերդ՝ արարչությամբ,
Անաղտ մաքրությանդ հետ և՛ անբիծ բարի,
Անարատ սրբությանդ հետ և՛ բարեխոս խնամակալ,
Ընդունի՛ր աղոթքն այս աղերսալից քեզ դավանողիս,
Եվ այն ընծայիր Աստծուն իբրև պաղատանքը քո,
Խառնելով նրան՝ մեծիդ մատուցված իմ պաղատալից ներբողն առաջին.
Հյուսիր, միացրու դառն հեծությունն իմ մեղավորի
Քո երանելի և նվիրական խնդրվածքի հետ,
Կյանքի տունկդ դու օրհնված պտղի, Որպեսզի քեզնից միշտ բարերարված
Եվ ապավինած մաքուր մայրությանդ ու լուսավորված՝
Ապրեմ ես Քրիստոս Որդուդ միածին և Տիրոջդ համար:

Բ

Օգնի՛ր թևավոր քո աղոթքներով, ո՜վ խոստովանված մայրդ ողջերի.
Որ երբ դուրս ելնեմ այս երկրի հովտից,
Առանց տանջալից չարչարանքների գնամ դեպի կյանք,
Դեպի պատրաստված օթևաններդ:
Թող թեթև լինի վախճանն իմ, զի ես ծանրացել եմ խիստ անօրենությամբ,
Օրն իմ տագնապի դարձրու ինձ համար տոն ուրախության,
Դու, որ բուժեցիր երկունքն Եվայի:
Խնդրի՛ր, աղաչիր ու բարեխոսիր,
Զի անճառելի մաքրությանդ համար հավատում եմ ես՝ խոսքդ կընդունվի:
Արցունքով օգնիր դու վտանգվածիս, գովյա՜լդ կանանց մեջ.
Ծնկաչոք խնդրիր հաշտությանս համար, ծնո՜ղդ Աստուծո.
Հոգատար եղիր թշվառիս հանդեպ, խորա՜ն բարձրյալի.
Ձեռք տուր ընկածիս, տաճա՜ր երկնային.
Եվ փառավորիր Որդուդ քեզանով,
Որ աստվածորեն հրաշագործե ինձ ի քավություն և ողորմություն,
Ո՜վ դու Աստուծո աղախին և մայր.
Բարձրանա պիտի պատիվդ ինձանով
Եվ փրկությունն իմ՝ ցույց տրվի քեզնով:

Գ

Եթե ինձ գտնես, տիրամա՜յր, Թե ինձ ողորմես, սրբուհի՛,
Թե կորուսյալիս շահես, անարա՛տ:
Եթե խրտնածիս խնամարկես, երջանի՛կ,
Եթե ամոթահարիս առաջ տանես, բարեշնո՛րհ,
Եթե միջնորդես հուսահատվածիս համար, մի՜շտ սուրբ կույս,
Եթե մերժվածիս ընտանեցնես, Աստծո՛ւց մեծարված,
Եթե ցույց տաս ինձ գթությունդ, լուծի՛չդ
անեծքների, Եթե տատանյալիս ամրապնդես, հանգի՛ստ,
Եթե հուզումներս ու խռովքներս հանդարտեցնես, խաղաղարա՛ր,
Եթե մոլորյալիս մի ճար գտնես, գովյա՜լ,
Եթե ինձ համար մտնես ասպարեզ, մահվա՛ն նահանջիչ,
Եթե դառնությունս անուշացնես, քացրությո՜ւն,
Եթե բաժանման արգելքը քանդես, հաշտությո՛ւն,
Եթե անմաքրությունս վերացնես, եղծմա՛ն ընդոտնիչ,
Եթե փրկես ինձ՝ մահվան մատնվածիս, կենդանի՜ լույս,
Եթե իմ լացի ձայնը կտրես, բերկրությո՛ւն,
Եթե խորտակվածիս կազդուրես, կյանքի՛ դարման,
Եթե կործանվածիս մի ակնարկ գցես, հոգելի՛ց,
Եթե ողորմությամբ ինձ պատահես, նվիրակա՛ն կտակ,
Օրհնյալդ միայն երջանկալեզու անբիծ շուրթերից,
Ահա կաթիլ մի կուսությանդ կաթից
Մեջս անձրևելով՝ կյանք է տալիս ինձ,
Ո՜վ դու մայր բարձրյալ Տիրոջդ-Հիսուսի,
Երկնի և համայն երկրի արարչի, որին ծնեցիր դու անճառորեն,
Բովանդակ մարմնով և ամբողջովին իր աստվածությամբ,
Որ փառավորված է Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Էությամբ համակ և անքննությամբ մեր բնության հետ միացած,
Ամենայն է նա և ամեն ինչում, Երրորդությունից մեկը,
Նրան փա՜ռք հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՁԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստվածածնի մաղթանքների հետ ընդունիր, ո՜վ բարեգութ,
Ե՛վ աղերսագին խնդրանքներն, ահա՛, անմահ, լուսակերպ հրեշտակների,
Որոնք ինձ համար մաքուր բերանով գոչում են անլուռ
Հանապազօրյա բարեխոսությամբ:
Բարի են նրանք բարերարիցդ միշտ բարեգործված,
Եվ ամենիշխան Էիդ հրամանով ստեղծված՝ հավետ անընդել չարին:
Նրանք բարձրյալիդ զորքերն են հզոր՝ խոսքիդ միշտ պատրաստ.
Սուրբ են ու մաքուր, անարատ, օրհնյալ,
Վայելուչ, հաղթող և անպարտելի, Ե
վ արագաշարժ՝ մտքի տեսության ընթացքի նման:

Բ

Բարեխոսներ են նրանք, մատակարար և խնամակալ,–
Աշխարհիս այգում արմատավորված
Եվ երեք երկար ու ձիգ տարիներ դատարկ մնացած,
(Որ հավերժական ժամանակն է պարունակում իր մեջ՝
Անցյալը, ներկան ու ապառնին),
Այն թզենու, որ պտղազուրկ էր, պաճուճված միայն սին սաղարթներով,
Որ ճիշտ պատկերն է թշվառ մարդկության:
Նրանք մեր շուրջը դեգերում են միշտ, կարեկցելով մեզ
Եվ ուզում են, որ լինենք բախտավոր.
Եվ կենդանությամբ հավիտենական՝ աղոթում են մեր փրկության համար,
Այս խոսքն ասելով՝ «Քո ձեռքի գործը մի՛ անտեսիր դու»:
Արդարև մերն է այս աղաչանքը,
Բարերար Աստծուդ կողմից մեզ համար՝ նրանց սահմանված.
Զի նրանք ստեղծված են խոսքով,
Իսկ մենք ձեռքով ենք ստեղծագործված:
Նրանք հատուցման ահավոր դատաստանին գալու են որպես վկաներ՝
Միածնիդ հետ՝ ճշմարտաբան դատախազներ լինելու երկրայիններիս հանցանքներին,
Եվ ահավորի ատյանի առաջ՝ իրավախնդիր՝
Հաշվետու պիտի լինեն մեզ համար.
Թեև այնտեղ էլ մեզ կարեկցելով՝
Հնչեցնեն պիտի իրենց մշտանվեր երգն հառաչաձայն.–
«Ողորմիր, ո՜վ Տեր, դո՛ւ ստեղծեցիր, դու մի՛ կորցնի»:

Գ

Արդ, անմահների գոհաբանության խնդրանքների հետ
Մեր հեծություններն էլ հոտոտիր,
Արարի՛չ ամենայնի,
Որ քո գթությամբ գերազանցում ես երկնայիններին ու երկրայիններիս,
Զի դու ես բարերարում թե՛ մեզ և թե՛ նրանց:
Եվ արդ, անախտներն այդ ահա՛,
Հրակերպներն հրաշատեսիլ, մաքուրներն անխառն,
Անմեղներն ու բոցեղենները, հոգեղեններն ու անհաղթները,
Շնորհիվ իրենց անարատ բարեզարդության,
Բարձր ազնվության ամենազարգացած առավելությամբ
Եվ գերափայլ ու ճոխ գիտությամբ,
Որպես ջերմեռանդ աստվածասիրության ինքնաբուն տապի
Անցուրտ ջերմությամբ ջեռուցանողներ,
Իրենց պես և մեր սառը սրտերի անբորբոք շիջումն են հրահրում հար,
Որպեսզի նրանք այրվեն անաղոտ՝
Մեծախորհուրդ սուրբ սեղանի վրա՝ այս խորանի մեջ,
Առանց նիրհելու և դանդաղելու, սպասելով միշտ
Ամենաստեղծիդ կեցուցիչ կամքի երանելի հրամաններին,
Աստծուն միացած անբաժանելի՝ քերովբեական առաքինությամբ:
Պետություններ են նրանք երկնավոր,
Եվ զինվորներ են ահավոր, անբիծ,
Երկնավոր Աստծուդ պաշտոնյաներն են ազատազնյա,
Լուսեղեն ամպիցդ շողերի ցոլքեր:

Դ

Ուստի հողեղեն մեղավորիս էլ մարդասիրաբար ողորմիր, Հիսո՛ւս,
Աղաչանքներովն իմ հրեշտակի, դարձնելով ինձ, Տե՛ր,
Դեպի քո բարի, լուսավոր ճամփան,
Որպեսզի հոգուս ավանդը, որի պաշտպանությունը նրա տեսչությանը վստահացար,
Որը նա քեզնից ընդունեց այստեղ, այս աշխարհում դեռ,
Ինձնով բերկրալից և ուրախ սրտով, քեզնից օրհնված,
Անմեղադրելի, խնդալից դեմքով ու կենսազվարթ՝
Քեզ՝ անհաս փառքով բարձր արքայիդ,
Հավերժ կենդանի հրեշտակներիդ ամենաուրախ
խրախճանքներում Ընծայաբերի, գովյա՜լ ողորմած:
Քեզ՝ անքննելուդ, Հոր և Հոգու հետ անհաս և անճառ
Վայելում են փառք, պատիվ, երկրպագություն հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստոծո հետ

Ա

Տե՜ր Աստված բարերար, բազմապարգև թագավոր,
Կենաց պատսպարան, լուսո կերպարան, լայն հանգստարան.
Որ մեղավորիս համար մարմնացար,
Անպատում գործեր կատարեցիր դու ու շատ հրաշքներ,
Մինչև հասցրիր կատարելության՝ մարդեղությունդ
Քո ամենալիր աստվածության հետ:

Բ

Արդ, հանուն երկնաստեղծ ձեռքովդ ձեռնադրված
Եվ քո Սուրբ Հոգով օծված սրբազան առաքյալների,–
Որոնց արժանի գովեստն ես արի մի այլ գրվածքում, ըստ կարողությանս²⁷⁰Ակնարկություն՝ «Ներբողյան գովեստի ասացյալ ի համորեն գունդս առաքելոցն երկոտասանի» իր ճառի, որը գրել է նախքան «Մատյան ողբերգութ.»:,
Քո փառքի համար, Տե՜ր ամենայնի,–
Ի՛նձ էլ ողորմես, հիշելով սերըդ, որին դու նրանց արժանացրիր:
Նրանցով ելքի շավիղ ցույց տուր ինձ դեպի երանությունը փափագելի:
Նրանց հովվության բարի ձայնը թող քաղցր հնչի ինձ, զերթ կենաց ողջույն:
Անեղծ փրկության հույսի մեջ ե՛ս էլ բաժին ունենամ՝ 
Կյանքի առաջնորդների հետ,
Պատվի այդ շնորհն առաջին անգամ ստացողների,
Փառավորյալ խմբերի, Բանական գետերի,
Բարձրաձայն ավետողների,
Պանծալի իշխանների, Լուսապայծառ թագով պճնվածների,
Զորավոր շնորհի անկապուտ զարդով պայծառացածների,
Տիրական լույսի զվարթարար յուղով կատարյալների հետ:

Գ

Եվ արդ, ո՜վ բարձրյալ Քրիստոս Աստված,
Մեծ պատվիրանիդ աշակերտների հետ,
Հարգելով նրանց աղոթքներն հաճո և ընդունելի,
Եվ արյունընծա, վաստականվեր ու քրտնակնդրուկ
Աղերսանքները նահատակությամբ ընտիր ճանաչված մարտիրոսների,
Որոնք մահացու և մշտաչարչար մարմնով իրենց,
Վտանգավոր և ամենակիր անդամներով,
Երկրավոր և հողազանգված բնությամբ
Բոլոր նյութեղեն գոյությունների ու տարրերի հետ կռիվ մղելով՝
Պսակվեցին, բարձրացան և կենդանացան հոգեպես,
Եվ արիաբար ելնելով երկրից, ըստ մարգարեի²⁷¹Եղիայի (Բ. Թագ. Բ. 11),
Դարձան ճշմարիտ վկաներ ամենափորձ մահվան,
Եվ աշխարհում իսկ նրանք նկատել կարողացան պարզ՝
Իմանալի, անտեսանելի ու ծածուկ,
Բայց և աներկբա հույսով տեսնվող բարիքներն ամեն.
Նրանք՝ աշակերտ և չարչարակից առաքյալներին,
Իրենց գործերով, կատարյալ լրմամբ նրանց հավասար՝
Պարում են հիմա խրախճանքներում, անսահմանափակ երանության մեջ,–
Ընդունիր և ի՛նձ, որպեսզի ես էլ նրանց պես ընդմիշտ
Հաստատվեմ քո մեջ անեղծ փրկությամբ:

Դ

Նրանց հետ, որոնք արյունով ներկված՝ անցան կրակի ու սրի միջով՝
Կան քեզ հետևող, Որդի՛դ Աստուծո, և սրբակենցաղ հայրեր մենակյաց,
Որոնք անպարտելի քաջությամբ և անպատիր զգաստությամբ
Արիաբար մարտնչելով դժնյա և գոոռոզ մարմնի բռնության դեմ,
Անմարմին Բելիարին հալածեցին.
Եվ աշխարհային կյանքի ասպարիզում, մշտամարտ մրցությամբ,
Առանց ծանրաբեռնվածության տաղտկության,
Լայնածավալ աշխարհի ալեծուփ ծովից
Թռցնելով թեթև հոգիներն իրենց մարմնի ծանր տապանակով՝
Նավահանգի՜ստն հասան կյանքի.
Եվ, որպես վերին վիճակի սիրահարներ, առանց հետինների վրա մտածելու²⁷²Փիլիպ. Գ. 13,
Հաղթանակի թագն իրենց գլուխը դրին համարձակորեն,
Պճնված իսկապես պայծառ ճոխությամբ:
Այդ սուրբ հայրերի աղոթքներով արժանավոր և խնդրանքներով նվիրական,
Նրանց հետ՝ քեզ մոտ ընդունիր նաև ինձ՝ մեղավորիս:

Ե

Արդ, վերոհիշյալ երջանիկների փառաբանական աղերսների հետ,
Որոնք ինձ համար են գոչում, բարձրյա՜լ, քեզ ի հաճություն,
Ահա ես էլ իմ անմաքուր խոսքերն եմ խառնում՝ այնպես,
Ինչպես քաղցրության հետ տրված դառնություն,
Կամ փուշ՝ փափկության հետ,
Տգեղություն՝ վայելչության հետ,
Տիղմ՝ գեղեցիկ մարգարտի հետ,
Կամ հող՝ զուտ ոսկու հետ,
Կամ անարժեք քարեր՝ պայծառ արծաթի հետ,
Բացասություն ճշմարտության հետ,
Կամ ատամնառու ավազ՝ հացի փափուկ զանգվածի հետ:
Արդ, լսիր, հզո՛ր, ձեռնհաս, գովյալ,
Նրանցը ինձ համար, իմը՝ նրանց,
Նրանց ի գովեստ, ինձ ի փրկություն՝ քո փառքի համար,
Ամենագութ, բարերար, օրհնյալ և երկայնամիտ,
Կարող, անքնին, անեղծ, անստեղծ և անճառելի,
Քոնն են պարգևներն ու շնորհները,
Դու ես սկիզբն ու պատճառը բոլոր բարությունների:
Չե՛ս դատապարտիչ, այլ ազատարար.
Չե՛ս դու կորուսիչ, այլ գտնող.
Չե՛ս մահացուցիչ, այլ ապրեցնող.
Չե՛ս տարագրիչ, այլ ժողովող.
Չե՛ս մատնիչ, այլ փրկող.
Չե՛ս ընկղմիչ, այլ վեր հանող.
Չե՛ս գլորիչ, այլ կանգնեցնող.
Չե՛ս անիծիչ, այլ օրհնող.
Չե՛ս վրիժառու, այլ ներող.
Չե՛ս թշվառացուցիչ, այլ մխիթարող.
Չե՛ս ջնջում դու, այլ գրում ես.
Չե՛ս սասանեցնում, այլ հաստատում.
Չե՛ս ոտնահարում, այլ սփոփում.
Չե՛ս հորինում դու պատճառներ մահվան, այլ հնարներ ես փնտրում կենաց.
Չե՛ս ձգտում սատակեցնելու, այլ՝ փրկելու ողորմածաբար:
Չե՛ս մոռանում այցելությունդ,
Չե՛ս լքում բարին.
Չե՛ս արգելում գթությունդ.
Չե՛ս տալիս վճիռ կորստյան, այլ ազատության կտակ:
Չե՛ս թշնամանվում առատաձեռնությանդ համար,
Եվ շնորհներիդ համար չես բամբասվում.
Չե՛ս հայհոյվում պարգևներիդ համար,
Եվ ձրի ընծաներիդ համար չես նախատվում.
Չես անգոսնվում երկայնամտությանդ համար,
Եվ ներելուդ համար չես պարսավվում.
Չես բանսարկվում բարությանդ համար,
Եվ քաղցրությանդ համար չես անպատվվում.
Չես արհամարհվում հեզությանդ համար:
Եվ սրանց համար ոչ թե տրտունջներ,
Այլ անլռելի գոհաբանություններ են առաքվում քեզ:
Վերցրու մեղքերս, հզո՛ր.
Լուծիր անեծքներս, օրհնյա՜լ.
Քավիր պարտքերս, ողորմա՛ծ.
Ջնջիր հանցանքներս, գթա՛ծ.
Օգնիր ինձ մատովդ, և իսկույն պիտի լինեմ կատարյալ.
Ի՞նչ կա քեզ համար, Տե՛ր իմ, սրանցից ավելի դյուրին,
Եվ մեղապարտիս համար ավելի կարևորագույն:
Ուստի քո ստեղծած պատկերիս վրա, ո՜վ բարեխնամ,
Կենդանագրի՛ր դու նորոգող դարձյալ և լուսավորող,
Մաքրագործ շնորհիդ փչումն շնչի,
Բազմամեղ հոգին իմ պաշտպանելով:

Զ

Մի՛ արագացնի, ողորմա՜ծ, կարճ ժամանակում, օրս տարաժամ,
Որ չլինի թե անպաշար ու ձեռնունայն ընկնեմ ես երկար ու անվերջ ճամփա.
Մի՛ տար ինձ բաժակ դառնությամբ լեցուն՝ ծարաված ժամին.
Մի՛ փակիր իմ դեմ հաջողությունը հոգևոր օգտիս,
Եվ հանկարծադեպ ասպատակների նման ահավոր՝
Թող չպատահի մահվան գիշերն ինձ.
Տապը տոթակեզ, անպատրաստ պահին, թող չկտրատի արմատներս ու չչորացնի,
Ոչ էլ լուսնական դիպվածները թող վրաս հասնելով՝ գաղտնի վնասեն.
Թող իմ մեջ մեղքի սառույց չպահվի,
Ոչ էլ աշխարհիկ կյանքի ուղխերի հոսանքները ինձ ողողեն, տանեն,
Թող որ հանգիստն ինձ մահ չբերի,
Եվ ոչ էլ նինջը սատակման առաջնորդի.
Թող քունն ինձ կորստյան պատճառ չլինի,
Եվ ոչ էլ նիրհը ապականություն առաջ բերի.
Թող որ վախճանը անպատեհ ժամի չարշավի
վրաս, Եվ ոչ էլ շունչս վեր բարձրանալիս՝ ցած ընկնի ինչ-որ արգելքի առած:

Է

Դո՛ւ ես Տեր, դո՛ւ գթած, դո՛ւ բարերար,
Դո՛ւ երկայնամիտ, դո՛ւ ամենակարող,
Դո՛ւ անճառորեն զորավոր՝ ամեն անհուսության,
Քավելու, փրկելու, կենագործելու,
Լուսավորելու և վերստին ամրացնելու,
Գազանների գիշատիչ
ժանիքներից կամ վիշապների ատամներից ի կյանս կորզելու,
Խոր անդունդներից բերկրալից լույսին բերելու,
Եվ մեղքի հորձանքներում խեղդվելուց ազատելով՝
Երջանիկ արդարների հետ փառքով բազմեցնելու:
Ամենայն հոգի ակնկալու հույսով քեզ է սպասում՝ կարոտ քո շնորհին,
Թե՛ երկնայինները և թե՛ երկրավորները,
Թե՛ մեղքով ընկածները և թե՛ արդարությամբ ոտքի ելածները,
Թե՛ տեր, թե՛ ծառա, թե՛ տիրուհի և թե՛ աղախին.
Եվ քո ձեռքումն է բոլորի կենդանական շունչը:
Եվ քեզ՝ Հոր և Սուրբ Հոգու հետ՝ փա՜ռք հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բարձրյալ անքնին, զորություն ահեղ, Տեր արարածոց,
Թագավոր երկնի, ստեղծիչ հրեշտակաց, մտքի գոյարան,
Հաստիչ հրեղենների, հոգիների բարի պետ,
Ապավինության աջ, հանգստավետ անդորրություն,
Լուսալիր տեսություն, պայծառություն բերկրալից,
Երանության ճամփա, կեդանության պատճառ,
Բանականության առիթ,
Անվտանգ փրկություն, Առաջնորդ խաղաղության,
Պարիսպ ամրության, պահպանության պատվար,
Ցանկապատ բոցեղեն՝ մեծագույն օրհնություն²⁷³Զաք. Բ. 5,
Անոխակալության սահման,
Այս ողբերգության մատյանում գրված խոսքերովն իմ խոստովանական՝
Մարդկային ազգի մեր թշնամիներին նույնպես բարությամբ հիշիր,
Եվ տո՛ւր կատարյալ քավություն նրանց և ողորմություն:
Մի՛ բարկանար, Տեր, դու նրանց վրա, որպես սրբերին բամբասողների,
Դեպ ինձ ունեցած մեծ սիրույդ համար և իմ պատճառով,
Այլ իբրև չարեր կշտամբողների և իրավաբար նախատողների՝
Ների՛ր նրանց հանցանքները:
Թե՛ ես, թե՛ նրանք եթե միասին ելնենք քո առաջ, ով արդարադատ,
Գուցե և ոմանց մեղքերը մեր դեմ շա՜տ սակավ լինեն
Եվ բամբասանքները՝ իրավացի.
Իսկ իմ՝ դեպի քեզ, ամենապարգև, ուխտազանցության օրինակները
Բազում են, անթիվ և անկշռելի:

Բ

Արդ, նայելով, Տեր, անարգիս վրա, հիշի՛ր մեծությունդ.
Եվ երբ քեզանից բարիք խնդրեմ ես իմ ատողներին,
Դու նրանց համար, որ քոնն են դարձյալ, ըստ քո մեծության,
Հրաշապես անճառ բարիքնե՛ր գործիր:
Չսատակեցնես ինձ խայթողներին, այլ ուղղի՛ր
նրանց, Գջլելով խոտան բարքերն երկրային,
Բարիներն արմատացնես դու թե՛ իմ և թե՛ նրանց մեջ:
Մանավանդ որ դու լույս ես ու հույս, Իսկ ես խավար ու խենթ.
Դու ի բնե բարի ու գովելի,
Իսկ ես՝ չար համակ ու ապիկար, Դու Տեր համորեն երկնի և երկրի,
Իսկ ես չեմ իշխում շնչիս և հոգուս
Դու բարձրյալ ազատ՝ կարիքներից զերծ,
Իսկ ես ենթակա տաժանքի, վշտի.
Դու վեր երկնային կրքերից բոլոր,
Իսկ ես կավ անարգ ու գարշելի.
Դու հար կմնաս անհասանելի բարձրության վրա, ըստ մարգարեի,
Իսկ ես, ըստ նույնի, կկորչեմ ընդմիշտ.
Քո մեջ նենգություն կամ խավար չկա,
Իսկ ես, որ ավանդն իմ չպահեցի, այդ բոլորն էլ եմ:
Հանի՛ր ինձ բանտից, արձակի՛ր կապանքներից,
Պոկի՛ր ինձ պրկող իմ շղթաներից, Փրկի՛ր խեղդվելուց,
Ազատի՛ր տագնապներից, քանդի՛ր երկաթներից,
Հա՛ն ինձ պաշարումներից, դուրս բեր երկմտությունից,
Հանգստացրու նեղություններից.
Փարատիր վշտերս, սփոփիր տխրություններս,
Հանդարտեցրու խռովություններս,
Ամոքիր լացս, ցրիր հեծություններս,
Հեռացրու ինձ իմ ողբերից ու կազդուրիր լալուց,
Աստվա՛ծ ողորմության և պարգևատու քաղցրության,
Հզորիդ արյան գնով փրկվածիս անտես առնելով՝ զուր մի՛ կորցնիր.
Կանգնեցրո՛ւ դու ինձ, որ բազմավտանգ հիվանդությունից մահվան ա՜փն եմ հասել:

Գ

Ահա՛ բարդվեցին և կուտակվեցին ընդունայն անցած տարիներն իմ ողջ
Ա՛յն օրից, երբ որ աշխարհ եկա ես, որպես անպիտան,
Դեռ անդաստանից իմ մոր արգանդի՝ մեղքերի դժնիկ փշեր ծլեցնելով.
Մի՛ լինիր ինձ խայթոց խոցոտիչ,
Ինչպես որ եղար Հուդայի տոհմին և կամ Եփրեմի զավակի համար²⁷⁴Ովսեե Ե. 12:
Եվ քանզի հոգուս մեջ բարեսերմ ցորենի փոխարեն
Խայթող, թունավոր ու թմրեցուցիչ խոտեր բուսցրի ու տնկեցի ես,–
Ըստ գրոց խոսքի՝ Ավետարանից էլ առաջ ասված,–
Ինչպե՞ս չկոչեմ անձն իմ գարշելի դաշտ ու անդաստան՝
Խեղդված՝ մեղքերի անիծաբեր փշերով:
Արդարություն չսերմանեցի ես, ըստ Ովսեի,
Էլ ինչպե՞ս պիտի հնձեմ կենաց բերքն ու այն
հավաքեմ, Մաքուր իմ հոգու կուսական ստինքները թառամեցին,
Ինչպես որ մարգարեն Իսրայելի համար է
ասում, Բայց դու կարող ես, Տեր, նրանց կրկին նախկին տեսքը տալ:
Հուդայի մոլի բարքի համաձայն
Ընդարձակեցի կամքիս մահիճը հոմանի դևերի համար²⁷⁵Եսայի ԾԷ. 8.
Քո ձեռքն է դարձյալ ամփոփել այն, Տե՛ր, նույն զգաստությամբ:
Եթե մարմնապես կցորդությունը տեսնողի հետ պոռնիկին դարձրեց անբիծ, անարատ²⁷⁶Ովսեե Ա. գլուխ,
Իսկ դու, փրկությո՛ւն, միանալով ինձ հոգեպես՝ կրկի՛ն կմաքրագործես:
Եթե արեգակն այս անկենդան,
Որ ստեղծել ես դու մատակարար մեր երկրի համար,
Ցամաքեցնում է ճահիճների ցեխն ու խակ պտուղներ է հասցնում,
Իսկ դու ստեղծի՛չդ ամենայնի, Հոգիդ Աստուծո,
Ո՜րքան ավելի պիտի կարենաս չարիքների
տիղմն աղտեղի Եվ մեր մեղքերի աղծապիղծ թարախն իսկույն սպառել:
Դրա համար է, որ ես խոսքերիս կարգին շտապեցի
Թշնամիներիս համար նույնպես բարին հայցել քեզանից,
Որպեսզի մահապարտությամբ հեռացված հանցավորիս
Չգցե՛ս հզորիդ ամենախնամ աչքից, օրհնյա՜լ գթություն:
Արդ, կենագործիր ամենամեղիս՝ մարմնիս անդամներով, հոգուս բնության հետ,
Որպեսզի ես միշտ քեզ վրա խորհեմ:
Բարեգործներին բարիք խնդրելը օրենք է բնության,
Եվ մենք այդ բանը անում ենք կամքով մեր անբռնադատ:
Քանզի արդարև այդ մի պատվերդ կարող է ամեն հասակ կատարել,
Իսկ երկրորդի գործադրումը նույն սիրով հոգատար՝
Նշանակում է նմանվել Աստծուդ:
Այդ իսկ պատճառով գերադասեցի թշնամիներիս բարիք ցանկանալ,
Քան երախտավոր բարերարներիս համար աղերսել:

Դ

Եվ արդ, մեկի տեղ կրկնակի անգամ հիշիր դու նրանց,
Որոնք անարժանիս քո բարձրագույն անունով ընդունեցին.
Եվ տուր դու նրանց, Տե՜ր ամենառատ, բարերար և անոխակալ,
Վարձը արդարի և մարգարեի²⁷⁷Մատթ. Ժ. 41,
Թեպետև զուրկ եմ ես բոլորովին արժանիքներից,
Բայց նրանք ըստ իրենց հավատքի և հուսալիր ակնկալության,
Ողջամիտ կամքով են նայում ինձ պես պատժապարտ գերուս,
Որպես թե հոգուս փակ պահարանում կեցուցիչ մասունքդ ունենամ լրիվ:
Եվ դու անսահման գթությամբ մոտենալով մեղավորիս,–
Որ անկարող է պահվել քո տեսողությունից
Եվ կամ խույս տալ կշեռքից ուղիղ, անխաբելի,– 
Մաքրե՜ս, որպեսզի չխայտառակվեմ մեծ դատաստանում:
Եվ ինչպես որ ինձ ուզում են պատվել վայելուչ շուքով սիրելիներդ քո անվան համար, Կրոնավորի զգեստիս բարեձևությանը նայելով,
Անգիտակ գաղտնի իմ արատներին՝ երանի են տալիս եղկելուս,- 
Դո՛ւ էլ, հնարավո՜ր, ամենապարգև, օրհնյալ
մարդասեր, Ողորմո՜ղդ բոլոր արարածներին հավասարապես,
Ամենաթշվառիս հեծության համար հաշտվիր
նրանց հետ, ըստ իրենց հավատքի,
Ընծայիր նրանց, տուր որպես պարգև մեծությունդ անեղծ
Եվ քո պսակը հավերժ անթառամ՝
Ամեն ինչ քննող ու պարզաբանող մեծ դատաստանի վերջին օրն ահեղ:

Ե

Ահատնում ու անվատնելի գանձերի մեծ ու փրկարար
Գրավականն ես դու ստրուկիս համար ու սովյալիս,
Եվ մենք այդ գանձերն հոգուդ երկնքի ի գործ դնելով՝ հարստանում ենք խոսքիդ համաձայն²⁷⁸Ղուկ. ԺԹ. 13:
Տեղ սահմանիր ինձ հանդարտ ջրի մոտ²⁷⁹Սաղմ. ԻԳ. 2,
Ամրացրո՛ւ իմ մեջ, անփոփո՜խ, հաստատուն վստահություն.
Կարգիր ինձ համար, օրհնաբանվա՛ծ, անկասկածելի հույսի ամրություն.
Տուր ինձ, ամենախնա՛մ, անաչառ պաշտպանություն,
Սասանյալիս՝ բարի անդորրություն,
Տարակուսյալիս՝ լուսո ապավինություն,
Ողբալուս՝ մեծ երջանկություն,
Վհատյալիս՝ կենաց օգնություն,
Լքյալիս՝ հաստատուն օժանդակություն,
Նահանջածիս՝ անսայթաք վերընթացություն:
Զի քոնն են բոլորն, ու դու ես տվիչն ամենայնի.
Եվ քո ձեռքով է բաշխվում այն ամենն, ինչ անհրաժեշտ է մեր կյանքի համար:

Բան ՁԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Երկնավո՛ր արքա, բարձրյալ թագավոր,
Տե՜ր դու բոլորի և ամենքի հույս,
Արարիչ տեսանելիների և հոգեղենների հաստիչ,
Պատճառ եղածների և կազմող լինելիների,
Տվիչ լույսի, առիթ առավոտի, պատրաստիչ վաղվա,
Երևացնո՛ղ երեկոյի, հորինող խավարի,
Արվեստավոր բարեհնար, իմաստության գործիչ,
Քավարան օրհնյալ, հալիչ մեղքերի, հալածիչ ցավերի,
Լուծիչ դառնության, պահպանարան հանգստի,
Հնարիչ նիրհի, կարգավորիչ քնի, պարգևիչ նինջի,
Կարգավորիչ շնչառության, զգայության տևողություն,
Ցրիչ ցնորքների, բարեկարգիչ անուրջների, փոխարկող զարհուրանքի,
Փոփոխիչ տխրություն, խափանիչ խայթումների,
Կասկածների փարատիչ, ծփանքների հանդարտիչ,
Ահաբեկություն խարդախների, դևերի հարվածիչ,
Ախտերի փախուցիչ և ընկղմիչ գայթակղությունների:

Բ

Պաշտպանի՛ր ձեռքովդ երկնաստեղծ,
Զորացրո՛ւ աջովդ բարձրացած,
Ամփոփի՛ր թևերովդ ամենակալ,
Ծածկի՛ր խնամքովդ աստվածային,
Ամրացրո՛ւ վերնայիններիդ վերակացությամբ,
Շուրջանակի պարսպիր անմահներիդ գումարտակներով,
Ընդդիմամարտին իմ վանիր զվարթուններիդ զինվորներով,
Պատսպարի՛ր սասանյալիս Աստվածածնիդ մաղթանքներով,
Անդրանիկներիդ բանակներն ինձ բարի պահապան կարգիր:
Բաց արա աչքերիս հետ նաև տեսանելիքները մտքիս,
Զգաստացրու շնչիս հետ նաև դանդաղությունը ծանրաբեռն իմ կրքերի,
Վերացրու թանձրամած հիմարությունն իմ զգայարանքների, Տե՛ր,
Վերցրու թանձրությունն իմ ծածկույթի²⁸⁰Մարմնի, միա՛կ բարեգործ:
Լույսը բացվելիս՝ ողորմությունդ էլ ծագիր ինձ վրա,
Եվ արևի հետ՝ քո արդարության արեգակը թող մտնի սիրտս նեղ.
Փառքիդ ճառագայթը մտքիս խորհրդարանում թող ջահավորվի.
Եվ խաչակնքումը խաչիդ՝ մարմնիս և հոգուս մեջ թող տարածվի՜ համասփյուռ:
Քեզ եմ հանձնում այսօր քո հորինած տաղավարը՝
Այնտեղ բնակվող պահապան հոգուս հետ միասին.
Զի դու ես Աստված անքնին,
Ամենակարողդ ամենքի համար և ամեն բանում բովանդակապես,
Օրհնյա՜լ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ քանզի զվարթ արթնությունը մեր նինջ ես համարում,
Իսկ լռությունը խոր թմրության մեջ՝ ի քեզ ունեցած
Ուղիղ հավատքի համար՝ աչքերի ակնթարթ բացություն,–
Ուստի հոգուդ իմաստությամբ ուղղի՛ր հաջողվածքն իմ ձեռնարկածի,
Որի համար ահա աղոթում եմ ես մաղթանքներիս հեծեծագին ձայնով:
Զորացրու ինձ, Տե՛ր, ճգնավորական բարենպատակ իմ վաստակի մեջ,
Կարեկից եղիր իմ տկարությանն ու թեթևացրու սկիզբն աշխատանքիս:
Արագացրու առաջադրված այս ձեռակերտս, մշտապե՜ս կարող,
Դյուրացրու նրա ընթացքը դեպի ավարտում լրիվ:
Բերկրությամբ հասցրու ինձ գործի վախճանին,
Արա՛ այնպես, որ ժամանակին հասնեմ նպատակիս,
Ուղեկից եղիր իմ ճանապարհին,
Բարձր թռիչքով դեպի օգտակարն ինձ շտապեցրու,
Աջ կողմս կանգնիր ամենածանր վտանգի դեպքում,
Լսեցրու ձայնդ անձկությանս պահին,
Կորստյան ժամին ձեռքովդ փրկիր,
Ներգործիր մատովդ, երբ որ նեղն ընկնեմ.
Հարթիր արգելքներն ամենաչար խափանման,
Հոգեղենիդ առաքմամբ, ինչպես Ամբակումին, ի՛նձ էլ ճար արա,
Խոսք շնորհիր ինձ ատյանում, կանգնած՝ բազմության առաջ,
Իմաստություն դիր իմ մեջ, երբ դեմ-հանդիման կանգնեմ քննության:
Կամքիդ ամպով հովանի եղիր ինձ հրաշապես,
Ու հանդարտեցրու քո կենաց փայտով մրրիկն
իմ ծովի, Սանձիր երկրային կենցաղի պատկերը քո հրամանով.
Զի եթե դու, Տե՛ր, ողոմությունդ կամենաս ցույց տալ,
Կոհակներն այդ լույծ կարծր կլինեն ավելի, քան քար,
Իսկ եթե զլանաս խնամքդ ցամաքում՝
Ամուր գետինը, որպես անկայուն, փուլ կգա իսկույն մեր ոտքերի տակ:

Բ

Ընդունի՛ր, Հիսուս, ձեռնարկությունն այս պաղատանքներիս՝ քեզ ի հաճություն,
Եվ ամենակասկածելի սայթաքումն իմ փոխարկիր մեծ վստահության:
Ինչպես ջրհեղեղի ամենակործան դարում,
Ովքեր գետնի հարթ տարածության վրա ապրում էին անհոգ, առանց երկյուղի,
Ողորմությունիցդ զուրկ մնալով՝ կորստյան մատնվեցին.
Իսկ հովանավոր լաստի երերուն հատակի վրա
Գթածիդ անվամբ ապավինվածներ պահպանվեցին,-
Այդպես, նրանց հետ և ինձ մշտերեր աղաչավորիս
Մարդասիրաբար ազատիր և տար դեպի խաղաղ նավահանգիստ:
Հոգևոր շահի վարձն ինձ հետ բերելով,
Եվ իմ բազմաթիվ և ստորաքարշ մեղքերս թողած,
Քո առակավոր խոսքի համաձայն, քեզ եմ գալիս, Տե՛ր,
Միանալով քեզ հավերժ անբաժան, օրհնյա՜լդ համակ:
Եվ կցորդելով այս մաղթանքներին հոգեղեններն ամենամաքուր
Մարտիրոսների հետ այն հողեղեն, որոնք փորձվեցին հրով ու ջրով,
Եվ մեր փոխարեն խնդրեցին քեզ այս աշխարհից ելնելիս,
Եվ մեզ հիշատակ թողին օգտակար,–
Մեզ ձայնակցելով, միայն ասեն՝ թող լինի՛, լինի՛:

Բան ՁԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բազմազանորեն շարահյուսված այս հառաչագին ու տխրաթախիծ ողբերի փոխարեն
Ողորմի՛ր բոլոր հոգիներին դու, թագավո՛ր գովյալ և երկայնամիտ,
Եվ առավել ևս նրանց, որ չունեն կենաց փրկության ակնկալություն,
Ինչպես և նրանց, որոնք ննջեցին ի մահ անպատրաստ՝ յուղի պակասից հանգած լապտերով:
Ուստի և հիշի՛ր, Տեր իմ գթառատ, և այդ պատճառով տուր ինձ իրավունք,
Թե ի փառս ահավոր և սքանչելի մեծիդ՝
Մարդու կազմվածքը բաղադրեցիր դու իրար հակառակ տարբեր տարրերով՝
Մեկը ծանր և մյուսը թեթև, մեկը սառն և մյուսը ջերմ,
Որպեսզի մենք այդ ներհակություններն հարթ պահելով միշտ՝
Նրանց համերաշխ հավասարությամբ կոչվենք արդար:
Եվ այսպես, առաքինաբար, երբ հոգու հետ բարձրանանք,
Չմոռանանք և մեր խոնարհությունը կավի վերաբերմամբ
Եվ ընդունենք պսակ ճգնավորական:
Եվ սակայն, ուխտազանց եղանք այս կանոնի դեմ,
Զիջելով կառուցվածքին մեր հողեղեն՝ անասնորեն սողալով կպանք երկրին՝
Մեկն իր ախտերով, մեկն անգթությամբ,
Մյուսն ամենաբաղձ կերակուրների իր մոլությունով,
Որպես մշտաբույծ գազան շարունակ կապված մնալով մեր բնության հետ:
Պատահում է մերթ, որ մեկը այդ չորս տարրերից մեր մեջ,
Անողոքելի, անզուսպ սլացքով ոստնելով ի դուրս,
Ամբարտավանում է վայրենապես:
Եվ այսպես եթե տաքանանք մենք քո սիրո ջերմությամբ,
Մեր մեջ գտնվող բոցի նշխարով,
Ցուրտը առընթեր և կենակից նրան՝ կասեցնելով այն, ընդմիջում է բարուն:
Եթե էությամբ հրեշտակային օդաճեմ դեպի քեզ թևել ուզենք,
Այս առաջնաստեղծ հողեղեն նյութի ծանրությունը հոծ
Մեզ քաշելով՝ կխափանի մեր թռիչքը իսկույն:

Բ

Արդ, ամեն կողմից պարտված ու լքված,
Որպես ապիկար, հաշմված՝ մերժվեցի, կորա, քշվեցի.
Եվ մաշված իսպառ բազում մեղքերից ի մահ գլորվեցի.
Որի համար էլ պարգևներից զուրկ՝ ողորմության կողմն եմ նայում,
Եվ ամոթահար երեսով ե՛ս էլ, որ տեր եմ ամեն տեսակ մեղքերի,
Աղերսում եմ քեզ բոլոր կենդանի մեռյալների հետ,
Զի կարող ես միշտ մի հնար անել ինձ նման մեռած ու կորածներին.
Ամեն ինչի մեջ զորավոր ես դու.
Եվ մանավանդ որ կարենալուդ հետ՝ և՛ կամենալն է քեզ ախորժելի:

Գ

Եվ արդ բարգավաճ ու կենսանորոգ շնորհներն այս երկու,–
Կամենալն ու կարենալը իրար մոտ գալով,
Կվերանա անհույս վհատությունը բոլոր մեղավորների
Եվ կգա այնժամ, կհասնի շուտով հոգիներ բուժող
Քո հրամանի լույսն ավետավոր, Տե՜ր ամենայնի,
Օրհնյալ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ ահա, քանզի այս ողբերգության կտակը համեստ հասել է իր ավարտին,
Արա՛ այնպես, Տե՜ր, որ ինքնանախատ կշտամբանքների այս խոսքերիս հետ
Վերջ գտնեն նաև ու դադար առնեն սովորություններն իմ չար:
Դու ինքդ հուսադրեցիր դատապարտյալիս, ասելով՝
«Հայրս չի ուզում, որ կորչի մեկն իսկ այս փոքրիկներից»,
Եվ դարձյալ, թե՝ «Հորս կամքն է, որ չկորցնեմ բոլոր ինձ հանձնվածներին»:

Բ

Ահա՛ օրհնված ես դու գթության մեջ,
Բարեբանված միշտ՝ քաղցրության մեջ,
Խոստովանված՝ երկայնամտության մեջ,
Եվ ճանաչված ես այցելության մեջ.
Քարոզված Տեր ես դու փրկության մեջ,
Եվ ներբողված ես առատության մեջ,
Պատվված ես պաշտպանության մեջ,
Փառավորված ես փրկության մեջ,
Երկրպագված՝ անբավ բարձրության մեջ,
Պաշտված ես անքննության մեջ,
Գովյա՜լդ միակ՝ հաղթության մեջ,
Հռչակված՝ հզորության մեջ,
Խնկավորված ես ողորմության մեջ,
Համբուրված՝ անճառ հեզության մեջ,
Ճաշակված ես դու խոնարհության մեջ:
Եվ քեզ հետ նաև ծնողդ երկնավոր՝
Աստված բոլորի մխիթարության,
Ընդ որում և Սուրբ ու Բարի Հոգիդ,
Դու, որ սահմանեցիր չանտեսել ընկած գրաստը թշնամու
Եվ անբանությամբ սայթաքած մարդուն:
Հզորիդ ինձ ցույց տված երախտիքներն ու առաքինությունը մեծիդ՝
Փառաբանողներն անվերջ անդադար տոնում
են բարձրում, Որոնց հետ, ուշադրությանդ արժանացնելով և այս ձայնն աղերսական՝
Ընդունե՜ս այն դու մարտիրոսների պաղատանքներով,
Իբրև հաճելի և անուշ բուրմունք,
Եվ այս հաշտարար խոսքի փրկանքով՝
Պարտքերը նախնյաց և աներևույթ վերքերը բոլոր,
Հոգին ու մարմինը մահացնող միջիններով ու վերջիններով,
Ներքիններն ու արտաքինները, դրոշմներն ու բիծերը²⁸¹Միջին՝ ներկա, վերջին՝ ապագա, ներքին՝ հոգեկան, արտաքին՝ մարմնական և մյուսները:
Եվ հատվածների խարանները ողջ բժշկիր, ամենակարո՛ղ,
Ողորմությանդ դեղերով ջնջելով ու մաքրելով
Բազմապիսի խայթվածքների հետքերը ամեն,
Որոնք քեզ համար հաճելիների հետ նմանապես
Ցույց կտան նաև գարշելիները մեր բնության մեջ:

Գ

Եվ եթե հասնեմ խորին ծերության քո առաջնորդությամբ՝ մահվան արժանիս,
Մի՛ լքիր ինձ տկարությանս մեջ և մի՛ անարգիր մազերս սպիտակ,
Մի՛ կորացնիր կործանվածին և կքյալին մի իջեցնի,
Մի՛ ցած բերի խոնարհվածին և առկայծյալին հողմի շնչին մի՛ մատնիր,
Մի՛ բաց թողնի դեդևողին և մի՛ մրսածին՝ անվերարկու
Թող չմնա տագնապյալն անդարման, ոչ էլ խարխլված տունը՝ անխնամ.
Թող չանպատվվի պատկերն հնացած, և պարարտությունը չանհամանա.
Թող որ չանարգվի շուքը շնորհի, և հնությունը չքամահրվի,
Թող չալեկոծվի հոգուս նավն, ու հույսի երկարությունը չկտրվի,
Թող ուղղալարը չխզվի, ու չխանգարվի հիշողությունը,
Թող չքայքայվի մարմնի կազմությունն, ու բարձրացող թևերը չփետտվեն,
Զվարթ գեղեցկությունը չտգեղանա, չքաղվի պայծառ ճաճանչը շողի,
Պատուհաններն աչքերիս չփակվեն և ոչ էլ նրանց լույսը խափանվի,
Թող չընկնի պատկերը խոսուն:
Աղաչում եմ քեզ, բարեգո՛ւթ, ու պաղատում եմ բոլոր սրբերով,
Լսիր այս ամենն իսկ հիմիկվանից, որպեսզի վերջում չմոռանաս:
Դու եղար ինձ առաջնորդ և ազատարար, ըստ սաղմոսողի,
Հանիր նաև ինձ Երգողի հետ, Տե՜ր, կասկածանքներից ու վարանքներից,
Որոնցից սաստիկ վախենում եմ ես:
Թեև արժանի չեմ սովորական կերակուրն անգամ ստանալու քեզանից որպես վարձք,
Բայց դու սովոր ես և կարող նույնպես ապերախտների՛ն էլ բարեգործել,
Քոնն են ամենայն բարիքներն անճառ ու զարմանալի
Հրաշագործդ միայն՝ կատարյալ երկայնամտությամբ:
Օրհնյա՜լ ես դու Հոր և Սուրբ Հոգուդ հետ հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ ահավասիկ, կոտրված հոգով, սաստիկ հուսահատ,
Խորտակված սրտով առջևդ եմ թափում ջուրը իմ կամքի, կաթիլն արցունքի,
Հիշեցնելով արեմաթացի Սամուել մարգարեին²⁸²Ա. Թագ. Է. 6,
Որ առնելով ջուրն սկավառակից՝ թափեց քո առջև, ո՜վ ամենատես,
Ցույց տալու համար ժողովրդին, թե խոստովանությամբ և հնազանդությամբ
Պետք է ընկնել գարշապարներիդ կենդանարար:

Բ

Եվ արդ, ընդունի՜ր այս աղիողորմ հեծեծանքներով հյուսված խոսքերը,
Եվ այս բանավոր անարյուն զոհի նվերն հոտոտիր, թագավո՛ր երկնի.
Սրբիր օրհնությամբ գիրը մատյանի այս ողբերգության,
Եվ դրոշմիր գրվածքն այս որպես արձան մշտնջենական՝
Քեզ համար հաճո մյուս միջնորդական մաղթանքների հետ:
Թող որ նա ընդմիշտ մնա քո առաջ և ականջներիդ հնչի շարունակ.
Եվ շրթունքներով ընտրյալներիդ բարբառի՛ թող նա
Ու հրեշտակներիդ բերանով խոսի.
Թող որ տարածվի աթոռիդ հանդեպ և ընծայվի սուրբ սրահի մեջ քո.
Քո անվան նվիրված տաճարում խնկարկվի և բուրի՜ փառքիդ սեղանի վրա.
Թող պահվի հարուստ քո գանձարանում և թող ամբարվի ստացվածքիդ մեջ.
Թող որ պատմվի ազգերին ի լուր և ժողովրդի համար քարոզվի.
Պատկերվի՛ թող որ մտքի դռներին և զգայարանքների սեմերին տպվի.
Իբրև կենդանի՝ թող պատմի նա իմ գործերն անօրեն ու խոստովանի.
Եվ թեպետ որպես մահացու պիտի վախճանվեմ ես,
Սակայն այս համեստ մատյանովս միշտ անմեռ կմնամ:
Քո կամքով՝ թող այն անեղծ մնա, Տե՜ր,
Եվ պատժապարտիս հանդեպ դատավոր դառնալով անդուլ,
Անաչառ կշտամբիչ, համարձակ հանդիմանիչ,
Անխնա պախարակիչ, անողոք պարսավիչ,
Անհամբույր ծանակիչ, անմարդասեր մատնիչ,
Անփրկելի տանջարար, անկաշառ գլխատիչ,
Խստասիրտ հրապարակող, աշխարհալուր բողոքող,-
Մեծաձայն փողով, առանց լռելու, անդուլ-ան-
դադար՝ Իմ հանցանքնե՜րը թող խոստովանի:

Գ

Այս գիրքն իմ ձայնով իմ փոխարեն պիտի աղաղակի,
Ծածկվածները պիտի բանա և գաղտնիքներն հրապարակի,
Կատարվածները բարձրաձայն ողբա, մոռացվածները հնչեցնի,
Աներևույթները պիտի հայտնի, բարուրվածները բարբառի,
Դուրս պիտի հանի խորքում եղածներն ու մեղքերը պատմի,
Անտեսները պիտի մերկացնի, թաքցրածները ցուցահանի,
Սրանով որսերը պիտի շոշափվեն, գայթակղությունները գտնվեն,
Անպատմելիներն հանդես պիտի գան և ճզմվեն չարի մնացորդները:
Քո ողորմության շնորհիվ, Քրիստո՛ս, կյանքը պիտի թագավորի
Իմ ցամաքած ոսկորների գանձարանի պահեստում,
Որով կենդանության գարնանամտի արշալույսին, օրը պայծառ նորոգության,
Շնորհիվ քո ցողի հոգիս աճելով անմահ փրկությամբ
Եվ անթառամ վերամբարձությամբ իմանալի բարիքների ճյուղեր ընձյուղելով,
Պիտի նորից նոր դալարեմ դարձյալ և կրկի՜ն ծաղկեմ,
Ըստ ներշնչումովդ գրված գրքերի հուսադրության:
Եվ քեզ՝ միակ փրկչիդ և Հոգուդ՝ իսկակցին քո Հոր
Միասնական Տերությանդ և Երրորդությանդ անճառելի
Խորհրդական գովեստով՝ փա՜ռք և երկրպագություն հավիտյանս. ամեն:

Բան ՁԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Աստված և Տեր, կյանք և Արարիչ,
Ողորմած, գթած, լույս երկայնամիտ,
Անոխակալ, մարդասեր, ամենագութ,
Պարգևատու, փրկիչ,
Օրհնյա՜լ, գովյալ և բարեբանյալ:
Ամուր պահարան, վստահելի պատսպարան,
Բարություն՝ առանց նենգության, Ճառագայթ՝ առանց խավարի,
Քավիչ մեղքերի, բուժիչ վերքերի,
Անհասներին՝ հնարք, անմերձներին՝ մոտիկ, Անհուսության ելք,
Անունդ խոստովանված՝ Աստուծո Որդի:
Քեզ և ահավոր ու հզոր Հորդ
Եվ քեզ հետ երկրպագելի ամենակալ Հոգուդ
Փա՜ռք ու պաշտոն գոհաբանության Հավիտյանս. ամեն:

Բան Ղ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Բարեբանյալ Աստվա՛ծ, երկնավոր, միա՜կ Արարիչ,
Տեր ամենակալ, մեծություն ահեղ, գթություն օրհնաբանելի,
Ողորմություն խոստովանելի, բարերարություն երկրպագելի,
Խնամակալություն պաշտելի, մարդասիրություն տոնելի,
Պահպանություն խնկելի, բարձրյալ անքննելի,
Մերձավոր կամարար, ապավեն անկասկածելի,
Մխիթարիչ սրտերի, փարատիչ վշտերի, ապաքինիչ ցավերի,
Վստահության վախճան, վերացումն պարտքերի,
Փոխարկիչ կարիքների, կարգավորիչ կրքերի,
Հարմարիչ խոսքերի, սանձահարիչ լեզվի,
Պարփակումն շնչի, հաստատիչ հագագի,
Ամփոփիչ խորհուրդների, կրթարան կամքի,
Հանգստացնող հուզմունքների, հանդարտիչ մրրիկների,
Եվ խաղաղությո՜ւն դու ծփանքների,
Որ բռնում ես իմ՝ իշխանականիս թևերը ամեն ուղղությամբ թռչող
Եվ իմաստությամբ նվաճելով՝ դեպի քեզ դարձնում:

Բ

Երախտավո՛րդ միշտ գովաբանված,
Դու, որ անհպարտ և երկայնամիտ հեզությամբ համբեր՝
Անճառ հրաշքով տենչում ես հանգչել մաքուրների մեջ.
Թագավո՛ր բոլոր արարածների, ըստ ամենայնի ճանաչված, գթած,
Սկզբնահայր և նախաշավիղ՝ սիրո ընթացքի
Կյանքի՛ ճանապարհ, Որ քաղցրությա՜մբ ես առաջնորդում երկնային
լույսիդ դիմողիս. Պաշտպա՛ն վստահելի,
Որ չես թողնում ինձ՝ սայթաքողս երբեք ի վայր տապալվեմ.
Հույսի՛ կերպարանք,
Որ ճշմարտագույն գրավականով երևում ես պարզ քեզ խնդրողներին.
Ապահո՛վ ապավինություն,
Որ չես մատնում երբեք դատապարտության պատժին.
Ազատությո՛ւն շնորհաձիր,
Որ տալիս ես լիապես առանց փրկանքի ու փոխհատուցման.
Աննախա՛նձ առատաձեռնություն,
Որ ճոխացնում ես հողանյութս անարգ քո ամենասքանչ փառավորությամբ.
Պայծառությո՛ւն անստվեր,
Որ բարձր ու վսեմ ճառագայթներով պարածածկելով թշվառիս՝ դարձնում ես կրկին բարգավաճ.
Քավի՛չ մեղքերի ամենատեսակ,
Որ փրկությունից մերժվածիս նախկին պայծառությամբ նորոգելով՝ դարձնում ես վերստին վայելուչ.
Մեծակարո՛ղ դյուրահաս,
Որ բոլոր անբավ բարձրություններից առաջ ես անցնում.
Ապահո՛վ ճամփա՝ դեպի խոստացված վայելքներ տանող.
Անձկալի՛ երանություն,
Որի համար հաճելի է թողնել շունչս կենդանության, որպեսզի գտնեմ քեզ, մի՜շտ կենդանի.
Կամք անփոխելի, գովյա՜լ զորավոր՝ քավելու գերուս.
Կյանքի անսխալ դեղ-սպեղանի,
Որ իսպառ եղծված մեռելներին իսկ կյանքի ես կոչում սքանչելապես.
Աներկբայելի՛ դու ամենաստեղծ,
Որ հրով կիզվածին, հողմով հոսածին և գազանների ժանիքներով հոշոտվածին
Մի ակնթարթում միևնույն մարմնով անպակաս դարձյալ կկենդանացնես.
Անզուգակա՛ն համարձակություն,
Որի համար աստվածանվեր պարծանքով պարծենալն է իրավացի:

Գ

Զվարթ քաղցրությամբ նայիր ինձ վրա երկնքիցդ, Տե՜ր,
Ինձ, որ նեղված եմ ամենակործան վտանգների մեջ,
Եվ հանգստացրո՛ւ սիրտս դյուրապես՝ իր բազմատագնապ հեծություններից:
Վրաս հարձակվող սատակիչներին՝
Դիվական դժնյա հնարքներով սպառազինված թշնամիներ լինեն նրանք,
Թե տգեղագույն և քեզ ատելի այլանդակ մեղքեր,
Եվ կամ սպառիչ ու կորստաբեր ցավ ու ախտերի հետքեր մնացորդ,–
Մերժե՜ս, դուրս հանես, կտրես, խափանես, հալածես հեռու,
Վռնդես իսպառ և անդառնալի կերպով կորստյան մատնես վերստին.
Եվ կառուցես, կանգնես դու կյանքի որպես նպատակ ամուր մահարձան՝
Նշանը խաչիդ քեզ ապավինածիս, ո՜վ փրկություն.
Եվ ահավոր քո մեծության այս անպարտելի և անպատիր և անհերքելի հրաշքների շնորհիվ
Թող քանդվեն բոլոր սատանայական որոգայթները գաղտնածածուկ.
Մեքենայությունները մերկացվեն և չքվեն գայթակղությունք,
Թակարդ լարողները խայտառակվեն,
Թող երևան գան խայծերն ու ծուղակները նենգավորի,
Վերանան ցանցի ծածկույթները, որոմների ծիլերը վառվեն,
Եվ թո՛ղ նզովվեն չարաբանությունները բռնավորի,
Թող կտրվի լարը խաբեության ի մահ որսացողի,
Թող կորչեն բանսարկությունները պատրողի,
Թող պակասեն զենքերը զրպարտչի,
Թող ընկնեն սրերը մահաբերների ձեռքից,
Թող սուզվեն սարքերը սադրողի,
Թող արձակվեն պարանները տագնապեցնողի:
Թող այլայլվի կերպարանքը սուտ՝ կեղծավորի,
Թող սանձահարվեն խիստ հարձակումները խրոխտների,
Թող ցրվեն միաբանություններն ուտիչների,
Թող տրոհվեն տոհմերն ավազակների,
Թող քայքայվեն բույլերը բարբարոսների,
Թող քանդվեն ամրոցներն ապստամբների,
Թող արգելակվեն ամպրոպներն հանդուգնների,
Թող փարատվեն անձրևները փորձողի,
Թող հալվի և ցամաքի եղյամն աղանդավորի:
Թող խորտակվի եղջյուրը գոռոզի,
Թող մանրվեն ձողափայտերը կուռքերի դրոշների,
Թող փշրվեն ամբարհավաճություններն հպարտացողների,
Թող նահանջեն գրոհները ճակատողների,
Թող քանդվի՛ միաբանությունը
Բելիարի թե՛ անմարմին և թե՛ մարմնավոր զորքերի,
Մի արահետով եկողները թող յոթ ճամփաներով փախչեն շվարած²⁸³Բ. Օրինաց ԻԸ. 7.
Այն գուբը, որ ինձ համար փորեցին, իրե՛նք թող ընկնեն:
Թող ձանձրացողի ձմեռներն ամառվան փոխվեն,
Թող կտրվի կցորդիչ կապը մշտաջան ավազակի,
Շողոքորթի համբույրն իմ ճակատին թվա թող նողկալի,
Թող ընդհատվեն և հեռանան նետաձգությունները նեղչի,
Թող սասանման մեջ մնա խարդախի նավը մշտապես
Եվ խածանողի ատամները թող արմատից քաշվեն:

Դ

Շնորհիվ օրհնյալ քո կենաց փայտի, որին պրկվեցիր,
Աստվա՜ծդ անբռնելի,
Բևեռներիդ հիշատակով, որոնցով մահվան գործիքի վրա գամվեցիր,
Արարի՛չդ երկնի և երկրի,
Արյամբդ տերունական, որով որսացիր հսկա վիշապին, կարթելով նրան,
Դառն լեղիով, որը խմելով՝ ի դուրս թափեցիր կորուսչի տված թույնը մահաբեր,
Քո սարսափելի չարչարանքների բաղձալի պատմությամբ,
Որով լրբությունն հակառակորդի լռեցնելով՝ ամաչեցրիր նրան,
Անմեկնելուդ ըստ ամենայնի անհասկանալի անունով,
Որից դողում են ու դատապարտվում՝ սոսկալով սաստիկ սարսափումով
Երևելի և աներևույթ էություններն ամեն,-

Շնորհիդ պարգևներն այս բոլոր խոստովանողիս համար
Պաշտպանություն, բժշկություն և քավությո՜ւն լինեն:
Իսկ մահաբեր ու դառնաթույն այն օձի համար,
Որի միջոցով տեղի ունեցավ չարությունը տիեզերադավ՝
Սատակման պատճառ թող լինեն նրանք.
Նույն ինքը դրանցով՝ կորուստի և անբուժելի հարվածի
Տանջանքներին մատնվի թող, կապվի և բռնվի:
Ստեղծողիդ ողորմությունն ինձ հետ թող լինի,
Եվ շունչն իմ ոգու միանա քեզ հետ անբաժանորեն ամրապինդ կերպով:

Ե

Եվ ով որ կարդա այս աղերսաձայն մաղթանքների աղոթքները խնդրողական,
Ծեր թե երեխա, կույս թե երիտասարդ և կամ աղախին,
Ամեն ոք, ով որ աստվածասիրաբար ի քեզ պաղատի,
Թող որ անխտիր, հավասարապես երանության մա՜սը ընդունեն քեզնից,
Եվ ազատվելով իրենց պարտքերից, արատներից զերծ՝
Վերահաստատվեն նոր մաքրության մեջ.
Իրենց հոգու մեջ անփոփոխ կերպով նկարելով քո պատկերը դարձյալ:
Ուստի, տիրապես՝ կարող, զորավոր, անպատում, անհաս, անիմանալի,
Տե՛ս ահա, լսիր հառաչանքներն իմ այս հեծեծագին և աղերսաձայն,
Որոնք բոլորի շուրթերից քեզ են ընծայաբերվում՝
Ի սեր բարերար երկնավոր քո Հոր և քո Սուրբ Հոգու
Կենդանատուիդ և փառակցին քո,
Աստվածածնի բարեխոսությամբ և աղաչանքով բոլոր սրբերի:
Քանզի բոլորին դո՛ւ ստեղծեցիր և ամենայն ինչ քեզանով եղավ,
Եվ ամեն ինչի դու ինքդ ես տիրում:
Եվ քեզ, որ մեկն ես անժամանակ Երրորդության իսկությունից,
Հավասարապես փառավորված ընդմիշտ, Փա՜ռք հավիտյանս հավիտենից.
ամեն:

Բան ՂԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՜ր, Տե՜ր գթությանց և Աստված ողորմությանց,
Անուն մեծատառ, ձայն ահեղալուր, կոչումն ահավոր,
Համբավ անպարփակ, բարբառ սոսկալի, հնչումն հիասքանչ,
Հուսադրություն բարերար, ամենողորմ քաղցրություն.
Որից վախեցած սասանվում են ողջ արարածները:
Ահիդ պակուցիչ սպառնալիքից՝
Սավառնում են սերովբեները ու քերովբեները թևամփոփվում,
Պարուրվում են պարերը լուսակերպների,
Երկնային բոլոր պետությունները երկնչում հիազարհուր,
Ու ցնծում են ողջ երկյուղած դողով՝ նավակատիքի բերկրությամբ:
Զարհուրում դևերն ու ընկրկում են գնդերը չարի,
Չքվում ոգիները խավարասեր,
Անդունդ գլորվում հրեշտակներն օտարի,
Խաչի նշանով խարխափում են հարձակումները ընդդիմամարտի,
Փակվում են քինոտ ամաղեկացիք բանտի խորքերում,
Անլուծելի հանգուցումներով պաշարվում խմբերն հակառակորդի,
Մահազենների գումարտակները արգելափակվում զնդանում անզերծ,
Դևերը պրկվում ահեղ հրամանիդ մետաղների մեջ՝
Ընդդիմախոսներն ամենայն պապանձվում անձայն,
Աներևույթների բազմությունները պարավանդվում են կորստյան հյուծմամբ,
Ու նեղվում անլույծ շղթաների մեջ առաքելությունք սուտ-քրիստոսների:

Բ

Մթին գիշերվա այս ժամին ահա՛ ձեռքիս մատներով
Նշանիդ տյառնագրությունը քեզ եմ կարկառում.
Քեզ, որ ոչ միայն չես մթնում անգիտության խավարով, ո՜վ ամենատես,
Այլև անմատույց լույսի մեջ ես բնակվում ու հանգստանում:
Աղաչում եմ քեզ գոհաբանությամբ, ընդունի՛ր դու ինձ,
Ա՛ռ վշտահարիս հզոր թևերիդ պաշտպանության տակ,
Փրկի՛ր դրսից եկող պղտոր ցնորքներից,
Մաքրի՛ր սրտիս աչքերի տեսողության զգայարանքը դու,
Կենաց փայտովդ ինձ ամրապնդիր տխուր անուրջների դեմ,
Արյունովդ սրսկիր բնակարանիս շուրջ-բոլորը,
Կողքիդ կենարար արյան կաթիլով գծագրիր ճամփան իմ ելումուտի,
Քառաթևիդ ձևակերպումը թող պահպանարան լինի երդիկիս,
Ու խորհրդանիշն ամենափրկիչ քո տանջանքների,
Թող որ դեպի վեր նայող աչքերիս հանդեպ լինի միշտ,
Չարչարանքներիդ գործիքը թող իմ տան դռան ճակատին դրոշմվի,
Հավատքն իմ հույսի թող որ օրհնության ծառից կախվի քո:
Կաշկանդի՛ր դու, Տե՛ր, այդ նշանովդ հոգիների սատակչին,
Եվ թող ներս մտնի առանց արգելքի պաշտպանը լույսի,
Ցավերիս սաստիկ ծանրության հետ մեղքերիս բեռն էլ թեթևացրու
Մահճում, մտամփոփ լռարանիս մեջ,
Մտաբերելով հուսահատության պտուղները դառնահամ,
Խոստովանում եմ ամենագետիդ բոլոր անօրեն գործերը իմ չար:

Գ

Հանգստացրո՛ւ վաստակյալիս իմ բազմածուփ աշխատանքից,
Կործանված ոգուս տարակույսների տագնապը ցրի՛ր,
Դառնությունը վշտերի հետ և հեծությունը ցավերի հետ,
Անձկությունը թշվառությունների հետ,
Հառաչանքները խորտակումների հետ,
Սրտաբեկությունը ապշությունների հետ,
Թմրությունը շվարման հետ,
Արբեցությունը հիմարությունների հետ,
Սառելը սիրո և հրաբորբոք ջերմությունը ցոփ- ցանկական ախտի հետ,
Օժանդակ եղիր՝ ամենատխուր տարտամությամբ տկարացածիս,
Բարեգործ աջով քո շնորհատու, ձեռքովդ նորոգող, մատովդ կենսաբաշխ,
Մշտափայլ փառքովդ, անեղծ մշտակայությամբդ, երեսովդ զվարթ,
Պաշտելի Էիդ իսկությամբ և բարձրությամբ երկրպագելի
Կտրի՛ր խեղդվողիս վշտալից հեծեծանքները,
Չարի հնարքը նոր և բանսարկուի խարդավանքը հին,
Օտար դրդումներն ի մահ մղողի,
Անպատշաճ դեպքերն ամենօրյա եղեռնագործի,
Աչքակապ ճարպկությունները դաժան դևի,
Փաղաքշական բոցաշնչությունը գրավող կախարդի:
Պահպանի՛ր դու ինձ այս մահահանգույն հանգստյան վայրում՝
Թաքուն մտքերից, մասնավոր սխալանքներից,
Մեծագույն մոլորանքներից, փոքրագույն սայթաքումներից Ե
վ չար խաբուսիկ ձանձրություններից:
Հեռացրո՛ւ հանցավոր ծառայիս զգայություններից
Խորհուրդներ անդեպ, կրքեր բասրելի, վարք անարգելի,
Դեպքեր անպատկառ, վրիպելի հետքեր, պատրանքներ ծաղրելի,
Խոհեր անգոսնելի և ավելորդաբանություններ արհամարհելի:
Քեզ ապավինածիս զինի՛ր անսխալ հոգով և մաքուր մարմնով՝
Հողմերի շնչից, բուռն հարվածներից,
Փոթորիկների բախումից, մրրիկների պոռթկումից
Եվ գազանների հարվածներից զերծ մնալու համար:
Երբ փակեմ աչքերս՝ սրտիս նայվածքը թող չստվերանա,
Այլ զվարթանա, պայծառանա ու վայելչանա,
Փայլի թող քեզ հետ, Տեր Հիսուս Քրիստոս, լուսավոր վառմամբ անշիջանելի:
Խոսքովդ մաքրիր իմ ննջատեղին՝
Խորամանկություններից, երկյուղներից,
Քեզ ատելի հիշողություններից,
Աստվածամարտ մտածումներից, Հանցավոր խենթություններից,
Տիրանենգ անշնորհքություններից Եվ աստվածընդդեմ պառակտումներից:
Խնամակալ լինես ինձ երկնային քո գնդերով, պետություններով
Եվ իշխանություններով զորավոր ու անհաղթելի,
Որոնք մաքուր մատակարարներ են սուրբ Աստվածությանդ.
Առաքյալներն՝ ավետյաց Ավետարանով,
Մարգարեներն իրենց Կտակարաններով,
Եվ վերջին օրը երջանիկների քեզ ընծայվող մաղթանքներով:
Այնժամ երկյուղով և քեզ հաճելի տրտմությամբ ես պիտի նիրհեմ²⁸⁴Բ. Կորնթ. Է. 9
Եվ քո շնորհիվ բուռն ուրախությամբ արթնանամ կրկին:
Եթե վհատությամբ ննջեմ նույնիսկ.
Հոգևոր բերկրությամբ պիտի հարություն առնեմ դարձյալ,
Եթե մինչև իսկ մեղքով ընկողմանեմ,
Պիտի կանգնեմ կրկին՝ մաքուր խղճով և անաղտ անբծությամբ:

Դ

Լսի՛ր խնդրանքներն իմ հառաչալից և հեծեծագին, միա՜կ բարեգութ,
Բարեխոսությամբ սուրբ Աստվածածնիդ
Եվ արդարների բոլոր ու ընտրյալ նահատակների:
Բոլոր կողմերից, քո բարձունքն ի վեր, իմ ձայնով փառք եմ առաքում ես քեզ,
Միշտ սուրբ և անմահ զվարթունների միջոցով՝ Ի գովեստ քո Հոր և մեր Աստուծո, Եվ ամեն ինչի ստեղծիչ և նորոգող Սուրբ Հոգուդ, Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՂԲ

Խորհրդածություն և աղաչական պարզաբանություն
ժամահարի երջանիկ բարեբախտության փայտի վերաբերյալ

Ա

Գոհունակությունս եմ հայտնում քեզ, բարեգութ,
Միակ մարդասեր, երկնքի ու երկրի արարող,
Կենդանի Աստծու Որդի, Զարթնած քո հիշատակի սիրո անձկությամբ
Փայտիդ հրավերով,
Որ հնչեցրիր մեր ականջներին.
Եվ սթափվեցինք, ելանք մահակերպ թմրության միջից,
Կարծես սփոփիչ խոսքի կոչումով՝
Պաշտամունքի և օրհնության ժամին
Հանդիպելու քեզ ցնծությամբ
Այս հատուցման բեմի առջև:

Բ

Փա՜ռք քեզ, ահա, անուն անսահման
Եվ զորությունդ անընդգրկելի,
Որ փրկությունն իմ հոգացիր
Հնարներով բազմաքանակ.
Գոհաբանված անեղծ իսկություն,
Որ այստեղ հրաշքով կերպարանեցիր
Նմանությունը գալոց օրերի,
Որ վայելչական խաղաղ գործիքով այս փայտե
Որոտացիր սաստիկ, երբ քնած էի անկանգնելի,
Կարծես ծուլության դանդաղությանը
Խառնեցիր խրատիդ հանդիմանանքը,
Հայրական սիրուդ հեզությանը
Ճայթման ուժգնություն միացրիր.
Երկու միջնորդի ընդոստ հարվածին
Քաղցր անձրևեցիր մարդասիրաբար,
Փափուկ վանկերի մեղմ նիրհի մեջ չընկղմեցիր,
Եվ կամ անխնա ահավորությամբ
Տառապած հոգիս չզարհուրեցրիր:
Երկրպագություն ծնրադրական
Բոլորի ստեղծչիդ,
Որ հստակորեն՝ ցուցադրեցիր արդեն իսկ հիմա
Հայտնության մեծ օրվա ահեղ գոչումը,
Կենդանացրիր դժոխային անբանությունից,
Որոնելով կանչեցիր պակասամիտներին
Ուրախության գինուդ^284aԱռակ. Թ.5.
Սրան դարձրիր անարատ հարսին հանդերձավորող
Փեսայիդ սիրույն.
Վախ ներշնչեցիր այս փոքր խթանով
Վիթխարահսկա ապերասանին,
Կրթիչ ստվար լուծ դարձրիր այս իրը
Ստամբակի ուսին.
Չարախոսի կզակին զսպող սանձ դրեցիր:
Մեծդ Աստծու անբավ բարձրությունը
Փառաբանյալ է հավետ,
Որ փայտի պարտքերը փոխարկեցիր
Կյանքի շնորհիդ ազատության,
Դարձյալ, վերստին իմաստնացրիր
Ցնդած հիմարիս՝ Հոգևոր քո հանճարով,
Կարկառ կրճտումով
Օձի հարվածի անբուժելությունը
Առանց մոռացման բացատրեցիր,
Երրորդությանդ կերպարանքի հետ
Ինձ վնասողի կապը դարձնում ես եռակի ամուր
Աշխարհի վերջին:

Գ

Ամենախնամ, խունկերի բուրմամբ
Ներբողյան գովք եմ վերառաքում քեզ,
Որ բազմաստվածյան ստապատիր կուռքերից առավելորեն
Մեղսական հոգիս դարձրիր քո երկրպագությանը:
Խրոխտ, ահարկու, նվիրական այս փայտով
Քարոզեցիր ճշմարտությունը,
Այս պատշաճությամբ մեծացրիր նոր ավետմանդ պատիվը:
Հենց սա զինավառությանդ բարձրագոչ աղաղակն է,
Կայսրերի երկրի արքա, Տեր Քրիստոս:
Քո մարտի ավարտի ուրախ հանդեսի նշանը, Հիսուս,
Որով կապկպվեց փարավոնը իմանալի.
Տաշած այս շերտը գոռոզացած չարագործի գլխի կատարի
Մշտական նեղիչն է:
Սրանով են Սիոնի որդիները խմբվում պատերազմում
Ընդդեմ խավարի աշխարհակալին²⁸⁵Եփես. Զ. 12:
Այս հինօրյա օծված արձանը աստվածային հրահանգների մի տուն է,
Որ չի հնանում և անխափան է²⁸⁶Ծննդ. ԻԸ. 18-19,,
Որ հեռվից եկող նշանն է գալիք հատուցման ժամանակի–
Ազգակից ու համանման կենաց փայտին,
Որ Աստծու դրախտում է.
Կոչման վայր է շտապ ու բարվոք հավաքումի,
Օրհնության վայր է.
Գիտության տունկի պատկերակիցը՝
Չարի ու բարու ընտրության ունակ,
Եվ մեծ հիշեցում խաչիդ նշանով տյառնագրվելու
Սուրբ Հոգու շնորհով,
Ավետող նախասացություն
Սուրբ թագավորիդ գալստյան հուսով սպասող դշխոյին.
Մաքուրների խմբի խրախճանության գոտեպնդող հորդոր.
Անապական սիրարկու անձնահամբույր միացման
Շքեղաշուք քողազարդ ամենածին կույս թագուհուն.
Հարդարիչը ծածուկ պճնանքի,
Որ հոգու վայելչությունն է.
Եվ նման է Սինայի պատգամին,
Որ դուրս էր հորդում Տիրոջից.
Անարատ որդիների մայր,
Պանծալի ու անշաղախ օրիորդը փառազարդվում էր սրանով:

Դ

Երիքովի եղջերափողից առավել այս [գործիքով]
Գետնամած տապալեցիր
Բելիարի բռնությունը.
Փայտե այս պարսով քար արձակեցիր Գողիաթի վրա,
Նորոգ գայիսոն կառուցեցիր
Իբրև վկա սատանայի ահեղ կործանման²⁸⁷Հմմտ. Հեսու Ը. 18-19
Մեղքի խոր աճած արմատները այս գործիքով խլեցիր,
Իմ մոռացված հանցապարտ գործերը սրա
երախտիքով ինձ վերադարձրիր:
Թե այն Բան Աստծուդ գալուստը հայտնող այլ ձայն անվանեմ՝
Չեմ սխալվի, այլ իրավ կլինեմ Հոգեկիր նյութի տկար ամանըս,
Իսկ Հիսուսիդ մեծագործությունները պատմվելով՝
Կհռչակվեն առավելապես:
Վերուստ պարգևված բյուր օգնություններ,
Որ դու ես տալիս, Այս անպատսպար ապավինությունից
Ի զարմացումն՝ երկրայիններին տրամադրեցիր:

Ե

Հանրաճանաչ է բարեխնամ մարդասիրությանդ
Անունն անքննելի,
Սրբամասն խորհրդով խնկարկված,
Լույսի կերպարանք անգծագրելի,
Որ այս կրկնաձիր նշանով
Արձակեցիր հեռաձիգ նետեր՝
Ձայնատրական և օդագնա և հարմարընթաց,
Կենդանի հոգի իրենց մեջ կրող,
Որոնցով անսխալ դիպուկությամբ
Խավարի աղեղնավորի գաղտնի նպատակը Հավետ կործանմամբ մերժեցիր:
Իբրև բարձրամուր պատնեշ բերդամարտության,
Կանգուն ու անխորտակելի,
Այստեղից այնտեղ, ուղարկեցիր թշնամու դեմ Այս փայտի զարկի հունչերը
Իբրև կամարար սուրհանդակներ:
Մեծ ակնարկությամբ քո հրամանի,
Արյանդ խառնված օծության շնորհով,
Հեսանելով սրեցիր մոլի գոռոզի խեթկիչ եղջյուրն այս,
Ինչպես խաչդ փրկական:
Եվ մեծ ազդումից այս աղաղակի,
Երկնայինների ձայնից ավելի Քանդվեց, վերացավ ամուր դրանդին
Կարճամիտների անվայելուչ երկչոտ վատասրտությունը,
Հրեական պատկերացումների
Եվ ստվերական տան կործանման հետ:

Զ

Վերընծայում եմ փառաբանություն,
Քեզ՝ անմահ թագավոր,
Որ ստեղծեցիր, հաստատեցիր
Աջով քո հզոր,
Աղաչում եմ քեզ, կրկին կատարիր:
Սրանով անցկացրիր՝
Մեզնից հերքելով
Բանսարկուի խորամանկության դժնի վտանգը,
Մեղքի տապը տաժանական,
Եվ դառն հողմը խաբողի շնչման,
Մահվան երկյուղի տարրն արկածների,
Օդի ցնդման վնասակար տխրեցուցիչ հետևանքները,
Թալկացնող դիվական հեծությունները:
Այս հեծանով, որ քո զենքն է,
Նշանիդ թևերի օժանդակությամբ
Ցրիր վերստին հրածին ամպերը,
Եվ կարկտաբեր որոտները,
Բազմոտանի վիշապի փչումի
Հրախավար կեղծավորության ցավագին ցոլմունքը,
Սատակիչ սուրը, հարձակողական մարտը,
Վայրենի մտքերով գրոհող դևերի պարերը:
Այս փոքրիկ իրից զարհուրում են [դրանք]
Ու մեծ դողումով տեղի են տալիս,
Հին ծանոթությամբ հայտնապես գիտնալով,
Որ այսպիսի ձայնից է Տերն ելնում դատելու:
Եվ հոգեպես խրախուսվում են արիությամբ՝
Ամրապես զինվելով Հոգու սուսերով՝
Մարտիկները բոլոր աստվածարյալ.
Այս հիշատակի կանոնով,
Որ անպատմելի գոչմամբ
Բոլոր ազգերին կազդարարի
Երջանկաբար նահատակվելու օրինավոր ասպարեզում
Ամեն ինչ փորձող հրի դատաստանը:

Է

Ահա հնչեց ավագ փողը²⁸⁸Եսայի ԻԷ. 13, Սաղմ. ԽԶ. 6,
Որով համբարձավ Աստված օրհնությամբ,
Պատմվեց սրանով ամեն մի երկրի,
Հնչեց ականջին աշխարհասփյուռ հեթանոսների,
Մեծ [Սիոնի] պահապանների ձայնը բարձրացավ՝
Եսայիի խոսքի համաձայն,
Եվ նույն բարբառով կցնծանք բոլորս²⁸⁹Եսայի ԾԲ. 8.
Սրանով խաչի թշնամիները ցնդեցին ջրի առակի նման²⁹⁰Ելք ԺԴ.
Անպատվվեց առաջին փայտի պտղի ճաշակումը,
Խորհրդավոր նյութն այս տոնվեց՝ կոչվելով կյանքի [փայտ]²⁹¹Առակ. Գ. 18,
Անարգվեց երկաթը պատերազմական,
Ինչպես Տիրոջ սրբություն²⁹²Զաք. ԺԳ. 20 Ձիու սանձի վրա
Մեծ նշանի կենսաձայն փայտն այս հարմարեցվեց.
Երկնային հովվի այս օծված ցուպով
Պատյան դրվեց մարդկային ձեռքի իշխանության սուրը²⁹³Ա. Թագ. ԺԷ. 39-40:
Տաճարի վեմին քարտաշի մուրճ չգործեց²⁹⁴Գ. Թագ. Զ. 7,
Իսկ աստվածակերտ խորանների մեջ
Փայտն այս նվիրական Սլանալով խաչի թևերով՝ զորավոր է:
Ոչ թե ամսագլխին,
Կամ յոթն անգամ յոթ հոբելյաններին
Մի անկյունում խափանվելով է փողհարում²⁹⁵Ղևտ. ԻԵ. 9, Սաղմ. Ձ. 4, Այլ տիեզերքի չորս ծագերում Եվ ծիրերում եզերքների,
Ծովերի անտակ ջրերի ծոցում ու կղզիներում,
Մեծ սաստկությամբ, Ինչ-որ աստվածային անարգել ճայթումով Ավետելով հնչում է:
Այս փայտի հայտնությամբ
Կոտրվեցին սատակողի սուսերները,
Մեզ համար անօգտակարությունից
Ձևափոխվելով խոփերի ու մանգաղների²⁹⁶Եսայի Բ. 14:

Ը

Չհնչեց արձագանք խոր անձավներից Եվ ոչ օդը վիրավորելով դժնդակապես՝
Ըստ օտար մի իմաստակի,
Ոչ անախորժ սրությամբ ականջ մտնելով
Եվ ոչ ուղեղի ամանը չար տհաճությամբ թնդացնելով,
Ոչ մարմնին ոսկոր խրտնեցնող փուշ բուսցնելով,
Եվ ոչ միտք այլայլող ապշություն առաջացնելով,
Ոչ պղնձանյութ զանգ հնչեցնելով,
Եվ ոչ քարը սալարկի հետ տհաճ զարկվելով:
Նոր այս Սիոնի անխորտակ պարիսպ՝
Սա արարչավանդ գլխավոր սպասքներից է,
Որ քրիստոնյա եկեղեցականները
Ղևտացիների հետ խնամում են զգուշորեն կրելով,
Հրեշտակի ձայնի օրինակով,
Որ առակողի խոսքը այսպես տպավորեց
Հավքի կանչի նմանությամբ²⁹⁷Ժողով. ԺԲ. 4:
Ավետարանի նոր շնորհալի նվագարան՝
Աստուծո Հոգին առ մեզ արթնացնող,
Քան թե սաղմոսարանի օրհնությունը Եղիսեի վրա²⁹⁸Դ. Թագ. Գ. 15.
Նախընթաց սկզբնապարող է նա
Բարետավիղ ողբերգությանց հարմարալար ջութակների,
Բամբռի բառացի բարառնությանց բարքը պատկերող.
Մի այլ տեսակի նոր սրինգ տրված մեզ Հնի փոխարեն,
Ոչ թե հեթանոս ուրվաձայն հնչման,
Կամ հրեական խակամտությամբ,
Որ Տիրոջ ազդմամբ մերժեց մարգարեն՝²⁹⁹Ամովս Ե. 23 «Հեռացրո՛ւ ինձնից»,
Այլ սիրեց սա ու կրկին պատվեց մաքուր հոգալով
Իբրև ահարկու դևերին ու չար պատահարներին:

Թ

Եվ արդ, ստացա օրհնաբանությամբ,
Հարգանքով գովեցի սրբության այս տուրքը՝
Ինձ պահպանություն, փառատրություն քեզ,
Քեզ պաշտամունք և ինձ գոհություն,
Անթերի կերտվածք արարչական բարձր փառքիդ:
Աստվածարյալ այդ ձայնը թող մտնի
Հոդերս շաղկապող պատվաստի մեջ,
Հանելու հոգուցս դևերի խաբեությունը,
Ստացած անեծքներն ու զազիր մեղքերը:
Այս իմաստավոր առարկան դարձրու
Ջահավառ ջնար, անջրելի նամակ,
Անխափան ջատագով քո տերունի տնօրինությունների:
Ահա սրանով պարգևիր, բարեգութ,
Աղաչում եմ, հզոր, Մեզ կրկին շնորհիր պահպանություն
Աներևույթ ու երևելի թշնամիներից:
Ամենալի ձեռք, տուր մեզ,
Որ բաց ես անում և մատուցում ես սիրով բաշխելով
Այլևայլ բաներ,
Օդի քաղցրություն և անձրևների օգտակարություն:
Ըստ Քո հրամանի սրա բարբառով թող պակասեն՝
Տապախառն հողմ, ցավաբեր փչում,
Գրոհները չար խարդախ հեների,
Խափանվեն սրանով բոլոր հակամարտությունները
Դժնի մատնիչի զորքերի,
Հալչեն, վերջանան, մեռնեն
Երջանիկ օծյալ այս փայտից որդ և ուտիճ Եվ բոլոր նմանները,
Որ զորանալով մեր մեղքերից՝ Կռվում են մեր դեմ:
Սրանով հույսիդ երանության տունկն արմատացրու
Մեզ պաշտպանելու, ստեղծիչ բոլորի,
Արարածոց Տեր, Սաբեկի ծառն այս,
Որի ոստերից կախված է, քեզանով ծաղկած, Քրիստոս,
Նոր սուրբ ավանդը արդի փրկության,
Պտուղը կյանքի անվախճանական:
Այս փառատրելի փայտի բարեհունչ ձայնարձակումով
Խորին խավարի անհուն հեռուները փախչեն
Խարդավանող բազմաձեռք ստապատիր ստորնականների
Ներհակ չարքերը:
Հերքվեն սրանով մեր սահմանների
Ստորադրված, ընտիր-պտղավետ անդաստաններից
Եվ քո մշակված կենդանի երկրից՝
Վատնիչ վերքերն ու մորմոքեցնող [միջատի] հույլերը,
Սրանով հատվեն հավելված պատահարները՝
Կրկնագեղ կամ վայելուչ,
Որ գալիս են մեզ չարի հնարներից.
Իսկապես վտարվեն սրանով,
Այն ինքնաստեղծ բաները, որ երկակ մեր բնության մեջ
Վերերևում են իբրև մերձավոր դավաճան,
Մեկին վրիպակ, օտարոտի մտածումներ,
Մյուսի մեջ՝ ապականող կեղտոտ զեռունների
Գարշ գոյացումներ.
Փրկիր, Տեր Հիսուս, աղաչում եմ քեզ,
Փրկիր, բարերար, ինձ մեկնիր աջդ ամենքից գովված,
Օգնելով սրանով՝
Ազատիր բոլոր թշնամիներից:

Ժ

Հրամանդ թող խառնվի, միանա սրան,
Հիմարացած ադամանդե սիրտս փոխարկելու
Դեպի քո խոսքի արդյունատրություն:
Քո սքանչելի հրաշքի նեցուկն այս
Խփես, մխրճես ծորած սրտերն ու լքված հոգիները,
Ամրապես կազմելով հաստատես Ուղիղ, անսասանելի լինելության,
Իսկ անշարժին կակղեցնես, որ զարթնի Եվ զգաստ լինի հեզ հոգով
Քո աստվածության պատվիրանի հանդեպ,
Պողոսի ու Մատթեոսի նման³⁰⁰Գործք Թ. 1-9:
Մարդասեր, հիշեցրու այս պատվյալ փայտով
Երախտիքները քո խաչի, Որով անճառ գործեր կատարեցիր,
Իմ միջից հանիր, ապրեցնող, մեղապարտության վտանգը
Նոր տապանակիդ պանծալի լծակներով³⁰¹Ելք ԻԵ. 14:
Հզոր, քո կամքով բացվի կյանքի այս ձայնին
Սրտի ականջը համառողների, Խուլ ականջները լսեն ակնարկությունդ մեծ
այս բարությամբ, Սրա միջոցով պարզվի լեզուն համրացածների,
Լուսավորվի տեսողությունը աչքերի՝
Մաքրապես նայելու քեզ անայլայլ պշությամբ,
Կազդուրվի, զղջա, դարձի գա կամքը ձանձրացածների:
Տեր, տագնապածիս ընձեռելով տուր Արցունքի անձրև:
Սա քեզնով լինի մեզ ցնծության լուր,
Ուրախության ձայն, բերկրանքի բարբառ,
Հանգստյան նվագ, քավության առիթ,
Վշտերի հերքում, խեղդումի խզում,
Եվ արձակություն նեղությունների,
Կրճատում խեթման, հերքում հեծության,
Թառանչումի թեթևացում, կարիքից ապահովություն,
Կրքի կարգավորում, վհատումի սփոփություն,
Բժշկություն ցավերի, հեղգության մեջ համբերություն
Եվ ուշադրություն անտես բաներին:

ԺԱ

Անխոտոր ու անխոտորնակ այս ցանկալի կամրջով
Եվ վերնաշավիղ բարձր սրբագնա երկնաչու սանդուղքով
Քո օրհնաբանված, ահեղ անունով Հոր մոտ տանես,
Բարերար, Հոգուդ առաջնորդությամբ Միանալու քեզ անբաժանելի,
Որով և սուրբ մեկ ու միակ,
Միասնական տերությանդ
Եվ անեղծ արարչությանդ ստեղծած
Կենդանիներից ու անշունչներից, վայելուչ գոհությամբ՝
Փառք և իշխանություն Հավիտյանս հավիտենից, ամեն:

Բան ՂԳ

Մեկնողական աղոթք
սրբալույս յուղ մեռոնի մասին

Ա

Սուրբ և ահավոր անուն անպատում, բարձրյալ,
Միշտ ախորժելի, անձկալի փափագ,
Սրբերգու փառատրողներից միշտ սրբաբանված,
Որ բնակվում ես սուրբ վայրում,
Լի ամենազեղ բարությամբ,
Առատաձեռն աննվազելի,
Լույս բարի և ծագումն գովելի,
Երկրպագված փառավորություն,
Ահեղ և անզննելի, ամեն և ամեն ինչի մեջ:
Դաշն հույսի այս խոսքով
Քեզ միանալու ուխտ եմ անում,
Հզոր, այո՛, ամե՛ն, ալելուիա,
Հանուրի գովյալ թագավոր,
Բոլորի Աստված, գոյերի ստեղծիչ և կամարար Տեր,
Միակ առիթդ պատճառվածների,
Փրկիչ և օծյալ մշտապաշտելի:

Բ

Ուստի մեկնությամբ պարզաբանելով մեզ համար
Անվախճան այս գանձը ու անփոխադրելի հարստությունը,
Հիսուս Քրիստոս, երկնային արքա, որին մեծ դողով սպասարկում են
Ահեղ անմահների լուսաբերան բոցաշնչությունները,
Խոնարհվելով կամահոժար, անխոտոր մտքով,
Գոհությամբ ծունր եմ դնում, ստեղծո՛ղ էությունների,
Որ կան տեսանելի և ծածուկ:
Որ ես և էիր միակ բովանդակը՝ անպակասելի ամենևին,
Մեր [պատկերն] առար, իսկապես համայն,
Որպեսզի քո լրությունից լրացնես,
Օրհնյալ և բարեբանյալ, հավետ ճանաչված,
Միշտ անքննելի ողորմությամբ մեր փրկության համար,
Ի փառս և գովեստ անճառ բարձրությանը
Ահավոր բարերարիդ:
Սկզբնաձիրդ մեր օծման շնորհի
Մեծախորհուրդ հրաշազարդության,
Քանզի քո լույսը ճանաչեցինք,
Անհաս ճառագայթ, անսահման ծագում,
Անաչառասփյուռ արեգակ^301aՄատթ. Ե.45
Երկակշիռ տարրերի սահմանազատ աստղ,
Ոտքի ճրագ և ընթացքի լույս³⁰²Սաղմ. ՃԺԸ. 105,
Որով այս խոսքիս հարմարության տեսությամբ
Տոնում ենք հրեշտակական պարերգությամբ,
Հստակ մտքով, փրկչավայելուչ կնդրուկով
խնկելով Ամենիմաստիդ առատ պարգևաբաշխումը,
Անբիծ դավանման զվարթ յուղով:
Քանզի հենց սկզբից կողոպտվեց իբրև շնորհված
Բարձրագույն շնորհից, Ողորմելի տխրությամբ,
Սկզբնաստեղծ հայրն³⁰³Ադամը իմ,
Գերի մեղքերի՝ մահվան մատնվեց,
Անզերծ հանգույցով կապվեց մերժելի ապականության,
Ծառի պատճառով՝ անկումն անդարձ ամենակործան գլորման,
Լույսից մերժվելով՝ մատնվեց այս խավար վայրին:
Իսկ դու, գթած տեր ողորմության,
Ավելի քան նա ճանաչեցիր նրան, որ ստեղծեցիր,
Չեղածի անկնկալությամբ չմնաց այնտեղ,
Ուր էր նախապես,
Դառնալով անկարող տեսնելու լույսը
Անսահմանելիիդ վերին անմատչելի գերակայության,
Ոչ թե մշտափայլ հարատև վառմամբ
Տարածեցիր [լույսն] անաղոտ,
Այլ գիշերի մթության մեջ, որ սայթաքում են ոտքերը,
Ձեռք բերիր ձեթն ու պատրույգի նյութին հյուսելով՝
Օրինակ տվիր անախտ միությամբ մեզ միանալուդ,
Մարդասիրաբար հյուսելով կազմեցիր.
Որպեսզի կանխակորուստ ծառի պատճառով
Մահու ստվերով տարագրվածներս,
Նրա ազգակից պտղի պատճառով
Ջահավորվելով հավատի վառմամբ
Վերստին դառնանք նույն խնկարկության,
Ինչպես որ մահվան փայտին կապվեցիր,
Մեզ նույնպես նրա մոտ տարար կապեցիր,
Մեծ խորհրդի օրինակով միավորվելով կենաց փայտի հետ³⁰⁴Ծննդ. Գ. 22:

Գ

Արդ, ինչպես օրը թերի է առանց գիշերի,
Նույնպես է տնտեսությունն առանց հարկ եղած
ձեթի, Քանզի ինչպես սովորական, ոչ նվիրական
Յուղն է լուսավորում մարմնական աչքի տեսողությունը,
Նույնպես անիմանալի կերպով
Քոյինաշունչ շնորհի ընտրությամբ մաքրվածը
Աներևույթ հոգիները միավորում է մեզ
անտեսիդ Հրաշափառապես պայծառացնելով:
Եվ ինչպես իջնելով սուրբ ավազանի լուսարանը,
Մարմինը լվանալով՝ հավատում ենք, թե սրբություն ենք ստանում,
Այդպես յուղի օծումով հուսավառվում ենք,
Սրանով կարծում ենք անտարակուսելիորեն
Հոգու զորություն ստացած:
Եվ ինչպես օրհնաբանելի տերունական հրամանդ
Նախավճռում էր մեղքերի քավումն ախտացյալների,
Իսկ դրան չհավատացողների հանդեպ
Հրաշալի բժշկություն անելով՝
Մարմնական աչքով տեսանելի,
Հաստատում էիր վստահելի վկա³⁰⁵Մատթ. Թ. 1-9,,
Այսպես և այս յուղը՝ կատարյալ փրկության
լույսով, Լցվելով մեզ վրա՝ օծում է մեր խորանն արտաքին,
Իսկ ներքին մարդու մեջ մտնելով ոչ ակնհայտ, այլ ծածկապես՝
Նոր կենդանություն է հաղորդում:

Դ

Նյութի զանգվածն այս երկնի Արարչիդ
Պատկերն է պանծալի.
Քանի որ ովքեր յուղի օգուտն ստացան,
Ստացան և ողորմություն³⁰⁶Մատթ. ԻԵ. 7-8,
Եվ ի գովեստ քեզ դու սահմանեցիր սա՝
«Ողորմած եմ ես, Տեր»³⁰⁷Երեմ. Գ. 12,
Որովհետև ինչպես սիրո հետ նույնացնում ես Աստված անունդ³⁰⁸Ա. Հովհ. Դ. 8
Նույնպես և մասամբ կոչվում ես սրանով,
Մեզ պարգևվածով
Պարարտ ճարպն այս վեհագույն մեծության խորհուրդն է կերպավորում
Թանձր երկրային հողանյութ գոյացությամբ:
Որովհետև կենդանու այս մասը ուտել չէր թույլատրվում այնտեղ,
Ըստ հին Օրենքի,
Այլ արարչությանդ [արժանի] պտուղ էր համարվում³⁰⁹Ղևտ. Է. 23-25,,
Նույնպես և այստեղ,
Որպես Տիրոջը մատչելի զորություն,
Վայելչապես նվիրվում է Աստված Էիդ,
Հաճության ավանդն այս՝
Հոգուս հարազատ զուգաշավիղ,
Ուխտով պահված Արարողիդ:
Քանզի իմ հոգու օրինակն ու կարողությունը՝³¹⁰Ծննդ. Թ. 4
Անշունչ արյունը և զվարթության ճենճերը [Զոհի] մսի հատվածների հետ չեն ոչնչանա,
Այլ վերին արքայությանդ են ձոնվում ճաշակման,
Այդպես՝ այս նյութը ջահավորական
Մշտաբորբոք ու անաղարտելի:

Ե

Անդրանիկն արու չէր կարող լինել
Դատաքննությանը նախագահող՝ Առանց օծումով դրոշմված լինելու,
Եվ չէր կարող անկոխելի տեղը մտնել քահանայության,
Եթե սրանով կատարյալ չլիներ: Օծումով կնքելով քարը,
Որ խորհրդանիշն էր ընտրության խորանի³¹¹Ծննդ. ԼԵ. 14
Հակոբը երազում տեսավ հարմար սանդուղքը,
Որով իջնելը անճառ Բարձրյալիդ
Եվ իմ ելնելը խորհրդանշվեց.
Նա վեմ կանգնեցրեց և օծեց յուղով Ի ցույց, հիշատակ գալոց օրերի³¹²Ծննդ. ԻԸ. 10-12:
Ահարոնի քահանայության պայծառությունը
Մեծդ Աստուծո հրամանով օծմամբ էր ճոխանում³¹³Ղևտ. Ը. 30,
Որով գլխից դեպ մորուքն իջնող գերափառ յուղը,
Ըստ սաղմոսողի զարմանազան նկարագրության³¹⁴Սաղմ. ՃԼԲ. 2,
Նախահոր փառքի վերադարձն էր
Եվ կյանք բաժանող քո սուրբ շնորհի
Գիրկընդխառնումը մեր բնության հետ:
Թագավորությունը պանծալի չէր քո ստեղծած պատկերով,
Թե յուղի եղջյուրով չձեռնադրվեր
Պճնության թագ ու պսակով, Հանուն քո, Քրիստոս³¹⁵Ա. Թագ. ԺԶ. 1.13,
Վեր չբարձրանար
Եվ ինչպես մոռացա վեհերից առաջինին,
Մեծությանդ ծառային և անպարագրելիիդ պատկերին,
Մելքիսեդեկը չէ՞ր՝ ահավոր ճշմարտությանդ
օրինակ, Ձիթենյաց լեռան վրա, Ուր հետո կանգնեցին
Մարմնացած Աստծուդ ոտքերը,
Այն վերին հրեշտակների ձեռքով
Այստեղի պտուղներից օծվեց,
Ուստիև նախահոր շիրմի պաշտպան նստեց՝ Ք
եզնից եպիսկոպոսական արքայապատիվ ճոխություն ստանալով,
Մինչև հայտնվեցիր իբրև կատարյալ իսկություն՝
Ունակ Ադամին կենագործելու:

Զ

Արդ, որովհետև քոնն է շնորհը
Եվ քեզ է վայել գոհաբանություն,
Ո՜վ օրհնաբանված Որդի Աստուծո,
Դու հարմարեցրու իմ բարենշմար աղաչանքները՝
Յուղավոր, խնկապատար ու զմռսալիր
Քեզ պատճառ փառքի,
Ինձ՝ մեղապարտիս, բուժվելու առիթ:
Տեր Հիսուս, աներևույթ վերքիս մոտեցրու
Ձեթն այս լուսանյութ Եվ մահացու խոցի այս խարանին դիր
Յուղիդ օրհնյալ կաթիլներ,
Քո սիրո անապակ փրկարար գինով,
Արարչական միությամբդ³¹⁶Ղուկ. Ժ. 30
Խնամքի պատանքով պատսպարելով,
Որ մաղթական խոսքի մեկնողական շարադրանքս
Մի վայելուչ հարմարությամբ քո Հոգու թևերով
Իր կարգը գտնի:
Բարձրյալ, քո հոգին Դավթի վրա իջավ այն օրը³¹⁷Ա. Թագ. ԺԶ. 13, Ե
րբ որ օծումով նվիրագործվեց.
Սավուղն այլ մարդ դարձավ
Եվ մարգարեների շարքը դասվեց,
Երբ իր գագաթին օծում ստացավ³¹⁸Ա. Թագ. Ժ. 1-7.
Ասորեստանցոց արքայությունը
Օծմամբ գրավված՝ կցորդվեց տանն Իսրայելի.
Կայսրեր մի քանի՝ Նշանավոր, վեհ ու երևելի,
Խուժիկ, բարբարոս ազգուցեղերից,
Կենսացնցուղ ցողով անձրևած այս յուղը
Որսաց, ինչպես կարթով, ընտանի դարձրեց Մեծիդ
Աստուծո հպատակության:
Երկնային պատվասիրության՝
Կյուրոսին ուղղված խոսքից
Օծյալ հորջորջումը մեծ համարվեց³¹⁹Եսայի ԽԵ. 1
Եվ Սաղմոսողը մարգարեությունից նախընտրեց
Օծյալ կոչումը՝ տարբերակեց ու սահմանազատեց,
«Մի՛ դիպչեք նրանց և մի՛ մեղանչեք»³²⁰Սաղմ. ՃԵ. 15:
Քորեբում Եղիային Աստծուց առաքելություն շնորհվեց՝
Օծելու Հեուին ու Ազայելին,
Որ նշանակում էր հրաժարեցնել
Բահաղի պաշտամունքից³²¹Գ. Թագ. ԺԹ. 9, 15-16:
«Փեսայիդ անունը թափված յուղ է» հոգելից խոսքով
Վերավկայել է իմաստունը³²²Երգ. Ա. 3, Նախապես գրվեց
Հոգին, որ Աստուծո ճիշտ պատկերն ու նմանակն է,
Քեզնով փոքրի մեջ մեծդ է պատկերված,
Շնորհդ ստանալով միանանք քեզ հետ:

Է

Այլևս ինչու հույժ երկար ու մանվածապատ,
Հեռու, գծագրական և այլաբան շարադրեմ
Վերինիդ ու ահավորիդ առջև Աղոթական բանաստեղծություն:
Տերդ և կենդանարարդ, Արարիչդ երկնի և երկրի,
Օծումից հետո սկսեցիր քարոզել արքայության Ավետարանը³²³Ղուկ. Դ. 18,
Այն օրերից վկայվելով Հովհաննեսի միջոցով
Իբրև Օծյալ և Գառն Աստուծո
Եվ վերացնող աշխարհի մեղքերի³²⁴Հովհ. Ա. 29:
Թեպետ քո օծմանը Հոգին էր բովանդակ էությամբ,
Խառնված աստվածությանը ամբողջապես,
Այդ [օծյալ] անունը պաշտվում է իբրև խորհրդանիշ
Սրբերի մեջ հրաշափառորեն ազդող շնորհի,
Որպեսզի ադամական մարմինը ստրկացած
Պատրաստ դարձնես այս հորջորջումով
Միանգամայն բարձրանալու:
Բանալով Եսայիի մարգարեությունը
Դու ինքդ՝ մարդացած աստվածությունդ կարդացիր՝
Հավաստելու քո ծառաների խոսքը, Տեր,
Եվ երբ օծությամբ ճանաչեցիր խոսքը, թե
«Տիրոջ Հոգին ինձ վրա է, որով հենց ինձ օծեց»³²⁵Եսայի ԿԱ. 1: Ղուկ. Դ. 18,
Հետո փակեցիր Որոշեցիր երկու հավասարափառ օծյալների որքանությունը,
Խտրոցով նշեցիր սահմանի ընդարձակ հեռավորությունը
Եվ կնքեցիր,
Մերը միայն մի կաթիլով շնորհազարդելով,
Իսկ քոնը բացատրեցիր Հոր և Հոգու հետ
Կատարյալ հավասարությամբ:
Մեր կերպարանքով երբ հայտնվեցիր՝
Օծյալ կոչումով, գովեստով իբրև,
Փառաբանիչ հրեշտակները
Երկրային արարածներին ծանուցեցին,
Որ մարգարեն նախապես գուշակեց
Հորդանանում և ընտրյալ լեռ Թաբորում Հոր ձայնի գալուստը, թե՝
«Մարդկանց շրջանում պատմում է իր օծյալի մասին»³²⁶Ամովս Դ. 13:
Որ և սաղմոսի ձայնն է պատմում կանխավ.
Հզորիդ այս փառքն ու պատիվը՝
Տրված ձեռնադրությամբ ստացածդ մարմնի.
«Օծեց քեզ, Աստված, քո Աստվածը Յուղով ուրախության»³²⁷Սաղմ. ԽԴ. 8:

Ը

Մարգարեի «Մեր հոգու շունչը» խոսքը, Տեր Քրիստոս³²⁸Երեմ. Ողբ. Դ. 20,
Որ իսկական օծյալ կոչումդ է,
Որով կենդանության շունչ ներարկեցիր
Լույս բարերարությամբդ՝ ի դեմս մեր³²⁹Ծննդ. Բ. 7.
Մի երջանիկ իմաստուն խոստովանելի մարդասիրությամբ
Մեկին ասել է, թե Տիրոջ օծյալի առջև վկայեց.
Նորից ավետեց «Անգամ կոշիկ չվերցրի բոլոր
մարմնեղեններից»³³⁰Սիրաք. ԽԴ. 13, 19. Հմմտ. Մատթ. Ժ. 10. Ղուկ. Ժ. 4:
Երգ երգոցը Սուրբ Եկեղեցի հարսին գովելու համար
Աստուծո ցույց տված խորհուրդը լուսաբանում է
Համեմատելով յուղեփողական գինու հետ՝
Զմուռսն առաքինության, առաջին յուղով հանդերձ,
Եվ զմուռս ու կնդրուկ մաքուր վարքի՝
Ամեն տեսակ անուշաբույր փոշիներով ու Յուղով շաղախած,
Առաջ բերեց այնժամ ու այժմ ևս:
Քրիստոս, երկնքի թագավոր,
Դանիելը կենսատու մահդ հստակ գուշակեց,
Քեզ անվանադրեց գերազանց բառով,
Եվ հորջորջեց քեզ օծյալ առաջնորդ.
«Օծյալը կսպանվի վաթսունինը յոթներյակ հետո»³³¹Դան. Թ. 25, Դան. Թ. 26:
Բարեքի որդի Ադովյան Զաքարիայի ճրագակիր աշտանակին
Յուղի բարեբաշխությամբ վառվող յոթնմասնյա գնդերից
Քո լրության մասին՝ հանուն մեր փրկության և օծության
Նախապատմեցիր գերբնականորեն³³²Զաք. Ա. 1: Դ. 1-7:
Ըստ հին օրենքի նախանշման՝ Տաճարի մեջ, խորանի առջև
Ամենընտելությամբ սովորույթ էր մատուցելու
Բաղարջաբլիթներ, յուղով խառնած շարմաղալյուր,
Յուղով օծած մատաղ եզներ,
Որ կոչվում են տիրոջական,
Եվ որոշ հավքեր՝ թաթախած Ճարպին ազգակից արյան մեջ³³³Ելք ԻԹ. 10. Ղևտ. Բ. 12, ԺԴ. 5-7:
[Այդ ամենը] սրա խորհրդի հայտնի նշան են,
Որ հարմար են քեզ,
Մեծ Աստուծո Միածին ծնունդդ օրհնաբանյալ,
Միայն դու ես օծված նոր ու զարմանալի՝
Ինքնությամբ, ամբողջ էությամբ,
Իսկապես լրմամբ Եվ ամեն ինչով անպակասելի:

Թ

Եվ ի՞նչ կարիք կա բազմապատկելու
Անհասանելի այս մեծ խորհրդի զուգակշիռներ
Եվ չճաշակել քեզ, ո՜վ քաղցրություն³³⁴Սաղմ. ԼԳ. 9,
Քեզնով իմանալ, թե ինչ է յուղն այս,
Որ մեղքի փայտից եկած տխրությունը
Նրանով ես բուժում, զվարթացնում, ըստ սաղմոսողի³³⁵Սաղմ. ՃԳ. 15,
Կամ պարարումը, որով մոռանում ենք մահացու կերը,
Կամ օծությունը, որով մոխիրի թշվառ տեսքը
Սրա միջով պիտի փոխարկենք
Հավերժ խնդության պայծառությանը³³⁶Եսայի ԿԱ. 3:
Եվ փրկվելով քո անվամբ, զորության
Հոգով Պիտի որդեգրվենք Հորը:
Եվ մարգարեի հոգևոր ըղձականությունը,
Եվ բաղձանքը ամենատենչ
Իր ծերությունը պարուրվի ձեթով³³⁷Սաղմ. ՂԱ. 11,
Կամ գլխի կատարը օծանել յուղով³³⁸Սաղմ. ԻԲ. 5:
Հին խարդախությունը սաստիկ սուգի,
Մահի ու կործանման, Կյանքի այս դեղով չկենագործվի՝
Պատսպարելով պիտ օժանդակես.
Եվ ո՞րն է ճրագի լուսավորելուն շնորհակալիքը,
Եթե ոչ մեղքի անհասության մեգի և կռապաշտության խավարի մեջ
Կերպակցելով միավորեցիր ինձ հետ իբրև Էմմանուել³³⁹Եսայի Է. 14, Մատթ. Ա. 23:
Եվ կամ ինչո՞ւ մարգարեն, որ աստվածաբանում է
Սփոփիչ ու զվարթարար օրհներգությամբ,
Հստակ ու վայելուչ ավետում է ոմանց,
Թե՝ «Կօծվեն յուղով՝ մրուրից մաքրած»³⁴⁰Եսայի ԻԵ. 6:
Կամ իմաստունը հարսի անունից ասում է օրիորդներին.
«Ինձ յուղով զորացրեք ու ծածկեցեք
Գեղեցկազարդ խնձորով»³⁴¹Երգ. Բ. 5,
Եվ՝ «Ձիթենյաց պարտեզ տանելով գրկեցեք»³⁴²Երգ. Զ. 1,
Թե ահավասիկ այս ընտիր նյութով, քո Հոգով լցված չլիներ,
Այս լույսով կտեսնեինք, գովյալ, անիմանալի քո բարձրությունը,
Եվ այժմ քեզ, միակ խնամակալ,
Բոլոր ստեղծվածների բարի պատճառդ,
Ձեռք եմ կարկառում ես բազկատարած,
Գործակցությամբ երիկամներիս, սրտիս հեծությամբ,
Լեզվիս ու շրթունքներիս ձայնարկումով.
Լսի՛ր ողորմությամբ, Տեր,
Քեզ ուղղված խնդրանքս պաղատական,
Պարգևներով այս շնորհված
Իմ գոհությունն եմ քեզ վերառաքում,
Հզոր, ահավոր, բարձրյալ, անքնին,
Եվ միշտ համբուրված անտակ փափագով,
Սուրբ, սուրբ և միակդ միշտ սուրբ,
Մշտապես օրհնյալ՝ հավերժ, անդադար երգեցողությամբ:
Իսպառ վրիպածիս ընձեռիր առավել բարերարություն,
Քաղցրության հույս տուր, որ քո լույսից մի մասին
Անարժան եմ եղել,
Քեզնով ընդլայնվել, բարի,
Ծածուկ խորհրդի նրբությունը,
Աղերսանքիս գոհություն խառնել, Դավթի հետ ասել՝
Աստված, Ստացանք ողորմությունդ³⁴³Սաղմ. ԽԷ. 10
Եվ գաղտնիքների ծածուկ մասերը
Քո իմաստությամբ հայտնի դարձրիր:

Ժ

Արդ, մեծություն քեզ, [ով] ամենակալ,
Աննվազելի առատաձեռն,
Գթության գործում [միշտ] ամենափույթ,
Մշտահոժար բժշկությանը,
Որ միացրիր, մերձավորին խառնեցիր,
Դյուրագյուտ, ընտանի նյութիս անճառ հրաշքը
Քո սքանչելիքի ահավորության:
Որովհետև ամեն բարձրության երկինքը
Երկրի լայնությամբ և ներքին անդունդների խորությամբ
Ծովերի բազմությամբ չի կարող տանել,
Այլ իբրև չնչինը բարի մեծից
Փոքր գոյիս մեջ տեսակավորեցիր զորությամբ
Սահմանելով ճշմարտորեն անհրապուրելի,
Որ ինչ-որ նոր երևալով այլ էությունից
Հարևանցի կասկած հարուցի
Վիրավորելու, քան բժշկելու,
Առանց խտրության մտքի, կարծիքի:
Օրհներգված Որդի Աստուծո,
Ինչպես մարմինդ ցորենի հացից ես հանդերձում՝
Ուղիղ իմաստով և ոչ այլաբան,
Եվ խաղողի արյունը՝ կայլակ քո կողից,
Իսկ ջրերի առատությունը՝
Հոգևոր ծննդի ու կյանքի արգանդ,
Նույնպես և անմահիդ փչմամբ մեզ տրված հոգին^343aՀովհ. Ի.22
Սրանով, սրա մեջ արդյունատրեցիր կյանքի երկունք,
Որից առաջացած կերպարանքը չի ձևափոխվի
Անգամ հեթանոսությամբ,
Ինչպես չի երկրորդվի տյառնագրությունը Խաչափայտի:
Տեր, խավար երկրում նստածներիս
Քոյանման լույս ծագեցրիր³⁴⁴Եսայի Թ. 2:
Որովհետև շնորհի այս կերպավորումով
Աշխարհին ցույց տվիր
Անհասիդ անպակասելի լրիվությունը
Եվ լուսավորեցիր, որպեսզի տնանկը կարոտ չմնա
Եվ ոչ հարուստը մեծամտանա,
Ինչպես որ օդն է հավասար բաշխվում, Կ
ամ արեգակի լույսն է տարածվում,
Եվ կամ հոսում են վտակներ ջրի,
Որ երկրածիններին տալիս են հավասարաբար
Մանանայի զուգամասնությամբ՝
Փոքրերին ավելի, քան մեծամեծին:

ԺԱ

Իսկ այս նյութի խորին խորհրդի տեսանելությունը
Բնականորեն և հրաշապես է բացատրվում,
Որ ոչ թե երկմիտ հապշտապությամբ
Անհաստատապես իր տեղն է փոխում
Եվ ոչ նենգելով լքում է իր պահարանը,
Քանի որ ոչ օճառով է իսպառ հերքվում,
Եվ ոչ ինչ-որ ընդդիմակցից ողողվելով դուրս է ելնում:
Որովհետև ինչպես պատահած գույնը
Անհրաժեշտ բան է մարմնի էության համար,
Որ լինելով գոյացնում է, չլինելով ապականում,
Այդպիսի մի հարմարությամբ այս յուղի զորությունը,
Որը իր հատկության բերումով
Զբաղեցրած տեղից անբաժան է,
Դու կցորդեցիր մեզ հետ միասնաբար,
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Եղած իրի հետ միավորեցիր և օրինակը՝
Որովհետև աչքի տեսության և մտքին, ըղձին անիմանալին
Առաջ բերելով կերպավորեցիր,
Երկրի պտուղներից ճզմելով ու քամելով,
Զարմանալի հրաշագործությամբ
Պատրաստեցիր մեզ մատակարարելու:
Մանավանդ որ ոչ թե բազում և զանազան ծաղկանց
Խառնումով ու խմբակցությունով
Եվ բազմաբույր այլայլումով՝
Օծման այս յուղը հրահանգեցիր՝
Ըստ հին ու ստվերական օրենքի³⁴⁵Ելք 23-25,
Այլ դա օրինակ համարելով
Եվ ինքդ խառնվեցիր
Վերնալույս ձեթի այս մաքրությանը:
Ու թեպետ անճառելի են քո անուշ համեղությունները,
Եվ համեմատելի չեն այլ օրինակների հետ,
Այլ դաշտի ծաղիկը, հովտի շուշանը,
Ընտիր նարդոսը, եղեգնախունկը՝
Հալվեով խառնած,
Քրքումի հաճելի բույրով,
Փթթած ողկույզի և ազնիվ գինու,
Ոչ սոսկ յուղի միությամբ,
Պատշաճորեն պատկերացար,
Փառավորյալ և անքնին անուն,
Որ ամեն ինչ լիացնում ես
Եվ որևէ բանի բնավ չես կարոտում:
Ուստի ոչ թե հակառակ առարկաների
Բռնորեն խառնում,
Որ օրինակն է բաժան կամքերի,
Այլ հոժար սիրով մեր կողմից պարարվում ես
Դու աստվածապես.
Մեզ համար ըստ մեզ պատկերանում ես
Կատարյալ վայելչությամբ,
Եվ բարի լույս, ջերմացնող հուր Եվ սիրո տապ,
Առանց անգութ ցրտի շնչման,
Տեսնում են մաքուր մտքերը և ճանաչում
Ձեթի նյութեղեն կաթիլների մեջ,
Որով հնարավոր է իրոք Աստծուն միանալ:
Օծված և Աստծուն որդեգրված Սողոմոնի հետ
Հարսի բերանով երգում եմ երկնային փեսայիդ
Բարեբան գոհություն,
Մտքի ըղձանքով համբուրելով քո յուղերի հոտը,
Ավելի քան բոլոր խունկերը³⁴⁶Երգ. Ա. 2,
Եվ որպես հավիտենական կյանքի խոսք ունեցողի
Իմաստուն և աստվածաբան Ավետարանչի³⁴⁷Հովհ. Զ. 69
Հոգելից խոսքի համաձայն³⁴⁸Առակ. Դ. 10,
Յուղերիդ բույրով քո հետքով պիտի ընթանանք³⁴⁹Երգ. Ա. 3
Երեսներս լվանալով կյանքի ջրերով,
Որ վեր է քան այս օդի երկինքը,
Եվ գլուխս օծելով երկնային անապական յուղով՝
Ուրախությամբ քեզ ընդառաջ կգամ,
Զվարթորեն և ոչ տխրությամբ:

ԺԲ

Խնկելի յուղն այս, Պաշտելի ու երանելի,
Սոսկ ուղեղի պահանոցը
Կամ գագաթի վարսերը օծելով օգուտ չի տա,
Եթե տերունի կենսատու խաչովդ չտյառնագրվի
Զարմանահրաշ օրհնալույս յուղն այս
Հրեային ու խուժին, հնդիկին ու բարբարոսին,
Սկյութացուն ու հելլենին,
Դժնի դուժին ու արհավրատեսիլ
Սոսկավիթխար շնագլխին,
Ազատ տիրոջն ու ծառայածին ստրուկին Քրիստոսյան դարձնելով՝
Քո անվամբ է կնքում, ընծայում Սուրբ Հոգուդ
Եվ երկնային Հորդ հարազատ Որդի հաստատում³⁵⁰Կող. Գ. 11:
Բազմատեսակ են սրա հրաշալիքները
Նախ՝ հարմարված նյութին, ապա՝ զորությանը:
Որովհետև ինչպես փայտեղեն անոթը Քանի չի օծվել,
Հեշտությամբ ջարդվում է ու դառնում անպետք,
Արժեզրկվում է, Նույնպես և մարդը՝ չօծված սրանով,
Հեշտությամբ խորտակվում է
Եվ քեզնից հեռու լինելով՝ չի լուսավորվում:
Հիսուս, սա քո մատն է, որով³⁵¹Ղուկ. ԺԱ. 20
Զարմանագործում ես հրաշալիքներ,
Որովհետև նրա անգծելի կազմությամբ
Ու կարծր պահպանությամբ պաշտպանելով
Ամենապատրաստ շրջաբերությամբ
Ծածկում է այլևայլ եկամուտ բաներից,
Այնպես որ սրա մաքրությամբ օծվածը
Արյամբ չի ներկվի
Եվ չի այլայլվի տխուր գույներով:
Եվ մանավանդ իր թափանցել-խառնվելու հատկությամբ
Հոգեպես մտնում է մեր թանձր մարմինը,
Ու եթե սաղմոսողի անեծքը ձեթի պես
Չարի բոլոր ոսկորներին է հասնում³⁵²Սաղմ. ՃԸ. 18,
Որչափ առավել Հոգիդ Լույսի սույն ճարպով կյանք տալով ողջացնում է
Ներքին վերքերը անտեսանելի,
Եվ այն խորքերից ազդումն է տալիս Հագագի շունչին,
Ներգործելով ծայրանդամների վերջը,
Մոռացնել տալիս մարմնի մահվան արկածները,
Որովհետև, միշտ ահավոր, Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Քո կենսարար զորությունը խառնված է սրան,
Եվ բնակվում է նրա հետ:

ԺԳ

Այս օծումը բարետեսիլ
Բռնամարտիկ, մերկամրցման ըմբիշները ևս ունեն:
Իբրև ճգնական հնարանքների զորավոր խթան,
Անբռնելի՝ հակառակորդի համար
Պաշտվում է օրենքով, Հզոր և ահարկու է դևերի և հիվանդության դեմ:
Զի Եզեկիելի բազմապաճույճ պճնած խոսքով,
Որ հեգնում էր իմանալի փարավոնին այլաբանորեն,
Ողբական երանգներով. «Երբ ստեղծվեցիր, ասում է,
Օծյալ քերովբեի դեմ կռվելու պատրաստվեցիր,
Ուր հրեղեն քարեր էին հաստատված»³⁵³Եզեկ. ԻԸ. 13-14:
Օրհնաբանված ահավորություն,
Որ ձեռքդ հասնում է ամեն տեղ,
Խոսքով անճառելի և քննությունից վեր,
Մշտապես խնկվում ես ավետարանով,
Իբրև օծյալ նորածին՝ Դավթի քաղաքի մեջ,
Եվ քահանայապետի հարցին՝ թե
«Դո՞ւ ես Օծյալը՝ Օրհնյալի Որդին»³⁵⁴Մարկ. ԺԴ. 61
Պետրոսի երանելի դավանությունն էր՝
«Միակ Օծյալը՝ կենդանի Աստուծո Որդին»³⁵⁵Մատթ. ԺԶ. 16
Իսկ թերահավատ քննողները հարցնում են՝
«Դո՞ւ ես Օծյալը, ասա համարձակ»³⁵⁶Հովհ. Ժ. 24
Նաև քո կանոններից հավատում ենք Օ
ծյալ ուսուցչիդ և բոլորի Տիրոջդ³⁵⁷Մատթ. ԻԳ. 10, Հովհ. ԺԳ. 13-14:
Սրանից առաջ Հերովդեսը Օծյալ անունով
Քեզ էր փնտրում հայտնապես³⁵⁸Մատթ. Բ. 4
«Ինչպե՞ս ես գրում,- ասացիր ինքդ,-
Աստուծո Օծյալը և Տերը Դավթի, Որդին անսկիզբ,
Որդի՝ ժամանակով»³⁵⁹Մատթ. ԻԲ. 43-45:
Այսպես ըմբռնեցինք վայելչաբար
Այս բացատրությունը, որ մեզ տալիս է
Խորհրդավոր կոչման լրումը,
Որ նախապատիվ է [դարձնում] քրիստոնյաների վիճակը:

ԺԴ

Այնքան ահավոր, միաժամանակ այնքան սուրբ է
Յուղի սոսկալի, խնկավոր «օծություն» անունը,
Այնպես որ, ոչ ոք երկրայիններիցս չի համարձակվի
Աստված կոչվել, այլ՝ լոկ աստվածային,
Նույնպես չի կարող մարմնավոր մեկը
Իրեն Քրիստոս համարել, այլ՝ լոկ քրիստոնյա,
Դա անհնար էր և առաջին մեծ մկրտչին՝
Ջրերով Հոգուն հրավիրողին³⁶⁰Մատթ. Գ. 16,
Որովհետև, ասում է, ես օծյալը չեմ,
Այլ ուղարկված եմ նրա առջևից³⁶¹Հովհ. Գ. 16:
Ինչպես Մարկոս Ավետարանչի խոսքն է՝³⁶²Մարկ. Զ. 7. 13
Սրանով էին շրջում առաքելական լծակիցները,
Իբրև Աստծու ձեռք, օգտվելով սրանից,
Քո անվամբ բուժում էին, առանց մարդկային դեղամիջոցի:
Քանի որ ինչպես խավարը լույսից,
Հիվանդությունը առողջությունից,
Գիշերն օրվանից ու մահը կյանքից,
Այդպես և այս տիրապարգև նյութից
Մերժվում են չարի բոլոր հանգամանքները,
Խափանվում են և իսպառ վերանում:
Քանզի ինչպես որ զազիր ճանճերը,
Սարդեր, զեռունները ականջամուտ,
Իբրև թույնից՝ սպառվում, պակասում են այս նյութից,
Այդպես այս յուղը երբ զորանում է
Օրհնության շնորհիվ՝ և՛ դևերին է հալածում,
Ե՛վ չարքի մուրհակներն է ոչնչացնում,
Եվ մահավճիռն է պատռում:
Ավազանը կատարյալ է լոկ օծման օգնությամբ:
Թե՛ ավազակներից մահացու խոցված
Առաջին մարդուն տրվեց փրկության այս դեղը³⁶³Ղուկ. Ժ. 34, Թե՛
Հակոբոսի և Իսրայելի անբույժ վերքերին [Իբրև դեղ] այս պատվական իրը հիշվեց³⁶⁴Եսայի Ա. 6:
Այս յուղն էր փափագում Դավիթը հարակա հույսով
Իբրև պտղավետ ձիթենի Աստուծո տան մեջ³⁶⁵Սաղմ. ԾԱ. 10,
Այնժամ մերժելով թլփատությունը՝
Գուշակեց շնորհը մկրտության:
Եվ ինչո՞ւ եմ ես ճառում սրանից,
Կարծելով՝ կարող եմ սպառել նյութը,
Մինչդեռ վերիններն իսկ ի զորու չեն
Մասնակիորեն բացահայտել այս խորհուրդը, Եվ կամ՝ էապես:

ԺԵ

Փառք քեզ միշտ և ամեն ինչում, անմահ թագավոր,
Այժմ իմ երգած օրհնաբանությամբ,
Որ արեցիր, կատարեցիր ինձ համար,
Բարեխնամ, գթած և ներողամիտ, Հ
արուստ և առատ, ամենահաղթող,
Հայրերից սկսած՝ օրինակ տվիր,
Լրման հասցրիր իսկությունը ճշմարտապես:
Դու՝ բնությամբ՝ լույս ես և արեգակ մշտապայծառ,
Եվ աշակերտներիդ դասը լույս անվանեցիր³⁶⁶Մատթ. Ե. 14,
Որով երկրի բոլոր արարածներին
Նրանց երջանիկ շնորհի շողերով լցրիր:
Մեկից անուշ յուղ ստացար ոտքերիդ՝
Նշան, որ ընդունելի են քեզ ուղղված խնդրանքները³⁶⁷Հովհ. ԺԲ. 3,
Եվ մի այլ պոռնկից՝ գլխիդ,
Նշանակ մեր հանդեպ գթառատ սիրույդ³⁶⁸Ղուկ. Է. 46:
Անսահմանելիդ մշտափափագ բաղձանքով հոտոտեց յուղն այս,
Հաստատուն ուխտով սահմանածդ մշտակա օրենք օրհնաբանելի՝
Կյանքի պատգամներ քոյահրաման
Քարոզելու աշխարհով մեկ Արժանավորությունը համեստ յուղի՝
Ի զարմանս հրաշքը լսողների,
Ի հուսադրություն գալիք սերնդի³⁶⁹Մատթ. ԻԶ. 3:
Դուք սրբից ունեք օծությունը՝³⁷⁰Ա. Հովհ. Բ. 20
Ասաց երջանիկն առաքյալներից,
Մեկնաբանելով օծման խորհուրդը,
Որ տալիս ես մեզ կենդանարարիդ
Անպակաս էության առավելությունից:
Ուստի գերազանցորեն քեզ նմանատիպ և հարմարավոր
Լույսիդ և Սուրբ Հոգուդ,
Օրհնության կաթեցումն այս, որ սրսկվում է մեզ վրա անսպառ,
Նաև Լույս է կոչվում,
Իբրև ստեղծվածներից առաջինը
Եվ արարչությանդ պատկերակից,
Որով հալածում ես մեղքի խավարը:
Իսկ Հուր է կոչվում, որովհետև
Ամեն տեսակ տարրերի հետ
Հավասարապես զուգավորվում է՝
Բաշխված հայտնապես, թե ծածուկ,
Լուռ, թե հռչակված,
Ու թե չբախվի հակառակորդի՝
Չի բաղձա բորբոքվել ինքնասաստ կամքով:
Նաև՝ օծումն, որ արքայաբար Որդեգրելով, քեզ հետ միասին՝
Մատուցես Հորդ ի ժառանգություն,
Ողորմությանդ [այս] ազգակիցը
Մեր մեջ նկատվի անեղծանելի,
Որպեսզի փայլենք գալիք փառքի մեջ:
Կոչվում է Հոգի, Որպեսզի խաբեության հետքը մաքրելով,
Ուր բանսարկուի ներգործությամբ էր,
Նոր փոփոխվելով Երկնային Հորդ երկրպագենք
Հոգով և ճշմարտությամբ³⁷¹Հովհ. Դ. 23
Հույսի հավատքով քեզ հետ բևեռված,
Ամենապարգև:

ԺԶ

Ահա արդարև ճշմարտագունեղ
Այս լուսապատար, խնկալից յուղը
Վերնայնիդ սիրո արտացոլումն է,
Որի համար և Պողոսը պատշաճ դատեց
Գոհաբանական ճառի մեջ ասել հայտնապես.
Ով մեզ օծեց ձեզ հետ միասին ի Քրիստոս
Հիսուս՝ Աստված է, որ և կնքեց մեզ և մեր սրտերին
Հոգու առհավատչյան տվեց³⁷²Բ. Կորնթ. Ա. 21-22 Ու նաև ասաց.
Մի՛ տրտմեցնեք Աստծու Սուրբ Հոգին,
Որով կնքվելու եք փրկության օրը³⁷³Եփես. Դ. 30:
Պատկառելի և անվանելի է Այս օծություն հորջորջումը
Ինչպես հին օրենքում, Առավել և նորում:
Տիրական տնօրինություններիդ ու չարչարանքիդ
Անցած խորհուրդն է ակնհայտ դարձնում
Դավթյան սաղմոսի այն ասույթը, թե՝
Տիրոջ և իր Օծյալի դեմ³⁷⁴Սաղմ. Բ. 2
Հավաքվեցին, կուտակվեցին
Իշխանները ժողովուրդների:
Մեծ մարգարեությունն էր ակնարկում
Մոլեգնաչար հրեաների խմբի՝
Անջնջելի արյանդ մեղքի տակ մտնելը,
Երբ հանդգնեցին տերությանդ դեմ.
Ո՞վ է, որ ձեռք պիտի մեկնի Տիրոջ օծյալին
Եվ քավություն գտնի³⁷⁵Ա. Թագ. ԻԶ. 9:
Որովհետև թեպետ Սավուղը
Իր ազգակցի ձեռքով սպանվեց³⁷⁶Բ. Թագ. Ա,
Օտար ազգերի ամոթն ու նախատինքը
Իսպառ չմերժեց [նրանց],
Մինչև որ Աստուծո արյանդ հաղորդվեցին:
Ապագայի մեծ հիշողության գրավական են
Աղոթանվեր աղերսանքներն այն,
Որ ասում էր իր սաղմոսով.
Հանուն քո սիրելի Դավթի
Երես մի՛ դարձրու քո Օծյալից³⁷⁷Սաղմ. ՃԼԱ. 10:
Ու դարձյալ.
Նայիր և տես քո Օծյալի երեսը³⁷⁸Սաղմ. ՁԳ. 9,
Եվ՝ Ողորմություն արա Օծյալիդ³⁷⁹Սաղմ. ԺԷ. 51:

ԺԷ

Քրիստոս, երկրպագելի պարգևն է ձեռքիդ
Լուսակիր հյութն այս,
Եվ արքայական իր ճոխության մեջ
Չի տեսնում ուրիշ բարձրություն մի մեծ,
Քան քո անունից ասված քո խոսքը.
Գտա իմ ծառա Դավթին
Եվ իմ սուրբ յուղով օծեցի նրան³⁸⁰Սաղմ. ՃԼԱ. 10:
Ըստ սովորության հիշելով և համբուրելով
Քո լուսեղեն օծությունը,
Տեր Հիսուս Քրիստոս, Քեզ ճանաչում ենք՝
Անփոփոխելի մշտնջենություն,
Դու ես ամենը, ամեն ինչի մեջ,
Միակ թագավոր թագավորությանց,
Եվ յուղվածների ճշմարիտ օծյալ,
Երեկ և այսօր
Փառաբանվածդ երկրպագությամբ:
Ինչպես պատրույգը ճարպի մեջ թրջված
Նշողում չունի՝ մինչև չվառվի,
Այդպես և լույսի այս օծությունը՝ թափված մեզ
վրա, Ապագայում է լուսավառվելու:
Սա [օծման] մեկին բացատրությունն է՝
Նախնիներից մինչև օրս,
Բարենշան օրինակով մի հարմարած,
Հրաշապայծառ գույնով ներկած:

ԺԸ

Արդ, պատճառը ապրեցուցիչ վեհագույն մասանց,
Աստվածային արարչությանդ հարազատների,
Առանց որի հնարավոր չէ քրիստոնյա լինել,
Եվ կամ անվանվել Նազովրեցի,
Կամ հիշատակվել Հուդայի որդի,
Խրախույս կարդալ հանուն Հակոբի Աստուծո³⁸¹Եսայի ԽԴ. 5,
Այս ձեթի հյութը, որի մեջ
Միավորվում է սուրբ Երրորդությունդ,
Շնորհքի ճառագայթ, շուքը մեր դեմքի,
Նկարագիրը մեր երեսների, բարեձևությունը պատահմունքի,
Աչքերի լույսը, բիբերի տյառնագրությունը,
Այտերի վայելչությունը, կերպարանքի զարդը,
Շրթունքների պահպանարանը, Հանդերձիչը կրոնների,
Վարքի հարմարիչ, հավաքման շաղկապ,
Անձանց զորություն, ընդդիմացող ուժ,
Հուռութ խափանող, հմայանք քակտող,
Ձեռնածուների հալածիչ, կախարդների խայտառակիչ,
Աղանդները բացահայտող, դևերին հաղթող,
Ցավեր փարատող, կնքվածներին սրբագործող,
Նորադարձների տենչանք, անիմանալի՝ իմաստուններին
Ապշությունը հեթանոսների, անհավատների
նախանձը շարժող, Գաղտնիքները բացահայտող,
Հարգանք՝ նվաստներին, փառք՝ ստրուկներին,
Պճնումն կանանց, աճումն մանկանց,
Ծերերի հրճվանք, նվիրվածների ձեռնադրություն,
Զգուշացում մաքուրներին, պսակ թագավորներին,
Ճոխությունն արքաների և կայսրերի մտադրություն,
Քանի որ կնքված ամանը ցույց է տալիս
Պարունակության մեծագնությունը,
Նաև մեզ տրված շնորհի բարձրությունը՝
Սրանով ծածկված քո անվամբ,
Աստված Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Վայելուչ ինչ-որ համեմատությամբ Դառնում է ճանաչ:
Իսկ նրա անունը նույն հորջորջումով,
Ըստ հոգելից իմաստունների,
Դեռ եգիպտացիներից սկսած
Բացահայտում է իրի պատկերը՝
Ահեղ խորհրդի կերպարանքը:

ԺԹ

Չէ՞ որ մյուռոնը այս օրհնաբանված,
Որ մարգարեն նախապես աղերսելով
Աչքի լույս էր խնդրում³⁸²Սաղմ. ԺԲ. 4,
Քերթողական խոսքով բացատրած՝
Հոմերոնը թարգմանվում է «իմ մայր»,
Այսինքն, որ մեր բնությունը ուժգնորեն ձգող,
Եվ կայունացնող չքնաղ փոփոխմամբ
Հոսուն ջրերը լուսավոր ավազանի,
Եվ կաթ մածուցող մակարդի նման
Իր մեջ է հաստատել վայրենությունս
Եվ հեղեղը աղբյուրների մշտահոս:
Իսկ մառնամուտը նույնպես մյուռոն է նշանակում,
Մի այլ բառով արտահայտված,
Այսինքն՝ մթին, որ խավարչուտ է
Եվ ծածկված է, անտեսանելի:
Օտարացեղ չէ այս դիմառնական կոչումը բառիս,
Քանի որ իրոք անուն է դրվում իրին համաձայն
Եվ անքննելի է խորությունը այս,
Քան թե ամեն մի սրբություն սրբոց:
Քանի որ ոչ թե ջրի նման է աղտը լվանում,
Կամ սիրտն ամրացնում հացի բնությամբ,
Այլ նորոգ ինչ-որ մի հարմարությամբ
Տնօրինապես տյառնագրվում է զգայարաններին,
Սակայն վերնական անհասությամբ
Ունի անուն անքննելի:
Եվ ինչպես ասվում է՝
Աստված անմատույց
Լույսերի մեջ է, իսկ անսահման փառավորությամբ³⁸³Ա. Տիմ. Զ. 16
Անբավ խավարում ծածկված է անտես³⁸⁴Հմմտ. Սաղմ. ԺԷ. 12:
Արտաքուստ փակված՝ հասու չենք նրան:
Նույն կերպ է և այս ծորումը լույսի
Որոշ ճարտար լեզուներից
Պատշաճ ասությամբ անվանագրված՝
Մռայլ է կոչվում, Քանի որ անհնար է
Երկրածին բնությամբ իսկությունն զգալ:
Իսկ իր մեջ հարստաբար ու տիրականապես
Երկու Աստուծո անուն է կրում:
Եվ բարձրյալի անվանը նմանվելով
Կրկնակի է մեծանում այս յուղը՝
Նվիրագործված ամենաբուրյան ազնիվ կնդրուկով,
Զի Աստվածը մեր սպառիչ կրակ է³⁸⁵Բ. Օր. Դ. 24 ըստ Մովսեսի,
Ու նաև լույս է, ըստ Հովհաննեսի³⁸⁶Ա. Հովհ. Ա. 5,
Ուստի Եսային ճշմարտորեն է սրան ակնարկում՝
Լույսն Իսրայելի հուր պիտի դառնա³⁸⁷Եսայի Ժ. 17:

Ի

Դարձյալ նոր ձևով ներկայացնեմ՝
Իրը հայտնելու նոր մի պատկերով,
Չմոռանալով իմ նողկությունը,
Որը քաղցրացավ գթությամբ մեծիդ՝
Նորից ու նորից գովեստով օրհնել:
Մեռա՝ դառնություն է նշանակում³⁸⁸Ելք. ԺԵ. 23,
Տաժանելի կիրք և չարչարանքներ:
Մյուռոն՝ մեր լեզվով թե ստուգաբանենք,
Պիտի թարգմանենք մահ-մեռելություն:
Որովհետև այս հոգևոր օծմամբ
Մենք կտրվում ենք սնոտիասեր,
Մահակերպարան, տաղտուկ ու զազիր,
Հեշտություններից հակառակվողի,
Որ օդախոնավ մեղկություններով,
Ինչ-որ ջրացիր մի խոնավությամբ
Աղավաղում են հունչը քնարի իմ լսողության,
Թմբուկ-թաղանթի ներդաշնությունը
Ուժգին հնչումով մի անվայելուչ
Ներքև է ձգում, մատնում կորստյան
Հեռանկարը մարդուս գոյության:
Դարձյալ, վերստին հուսով ենք կապվում
Քո խաչի անճառ խորհրդին, Քրիստոս,
Դու, որ միշտ ողջ ես՝ մահով մկրտված,
Աստված, և հաղորդ քո խրախույսով՝
Սրանով ենք մենք հաղորդվում կյանքիդ,
Եվ՝ բոլորովին անբաժանելի:

ԻԱ

Հիսուս, չորս կողմից դրոշմած այս յուղը
Բարձրյալիդ խաչի պես հաստատում է
Կեցուցչիդ զուգափառ և նմանատիպ արյան
շնորհը,
Եվ մեծարում է՝
Նույն անմերժելի փառքով պսակված:
Ծառն այդ կոչվում է օրհնյալ յուղի փայտ,
Ըստ մարգարեի կանխասացության³⁸⁹Եսայի ԽԱ. 19,
Դա սովորական անտառի տունկից կազմվածը
Հզոր մի ուժով փրկում է չարի նենգ արկածներից
Եվ օտարոտի մտածումներից,
Վերադարձնում է քեզ՝ ստեղծողիդ,
Հասցնում նրան կյանքի նույն նյութին:
Եվ մեր մտքի պատուհանը մշտաբաց ու դյուրաթափանց
Տյառնագրում ենք հանուն ահավոր մեծիդ զորության,
Որ զգայարանքս խոհականորեն զգաստանան քեզնով,
Իբրև ըղձական օթևան Հոգուդ,
Եվ խավարահողմ խարդախող չարի
Խաբեության դեմ անհաղորդ մնան:
Զսպված այս լույսով՝ կենտրոնանում ենք,
Երեկոյան պաշտամունքի
Գոհաբանական նվագերգության,
Աստղերի հետ, որ նշանն են
Մեր մեջ վառվող քո շնորհի:
Սրանով են և փրկության բարի հուշարկումները
Տնկվում մեր սրտում ու պտղաբերում,
Քո մեծ գալստյան վերջին գիշերի Ընթրիքի համար
Այս լույս ճրագն ենք, ահա՝ կիրառում:

ԻԲ

Իսկ այժմ տառաթվերի գումարով դիտենք.
Թե քսանը չորսով մենք բազմապատկենք,
Եվ գտնենք տառը քսաներկուերորդ՝
Կբացատրենք խորին իմաստը [սրբալույս] յուղի,
Որ թարգմանվում է ճաշակ հեշտալի,
Եվ պատրաստում ենք այն ընկալելու մենք ամբողջապես:
Երբ ութսուն նշող գրի փոխարեն դնենք չորս հարյուրը,
Ստուգաբանենք՝
Ձեթի անվան հետ նյութ է ստացվում,
Որ կերպարանքն է թթու խմորի:
Սա զանգվածն իրեն ենթարկել գիտե,
Որ ոչ թե քիչն է շատի ընդերքում,
Այն ամեն ինչը իր կողմն է ձգում՝ աճեցնելով,
Ինչպես ասում է Ավետարանը³⁹⁰Մատթ. ԺԳ. 33, Ղուկ. ԺԳ. 21:

ԻԳ

Այս համեստ յուղը միշտ օրինակն ու նմանությունն է
Համբարձման և խոնարհության:
Երբեմն իբրև կակուղ պատառ է տրվում, ընկալվում,
Համակշիռ ու հարմար խոսքի պես,
Երբեմն, սակայն, գերափառ է նա,
Բոլոր լուծական, հոսանուտ, ծորող նյութերի վրա
Շրջում է իբրև
Այն հրաշափառ խորհրդի պատկեր:
Երբ որ լցվում է կաշվե պարկի մեջ՝
Ոչ թե գինու կամ ջրի պես թրջում,
Այլ պահպանում է հին պատշաճ ձևը:
Այսպես ստանալով առավելական
Այս բարիքը քո,
Որդիդ կենդանի Աստուծո,
Սրբանվեր այս օծելությունը
Մեր ճակատին ենք գրում քո արյամբ,
Ու քո Հոգով տպավորում ենք մեր սրտում,
Եվ հավատում ենք խորապես,
Որ նա մի օր թե հայտնվի
Բազմաճաճանչ շառայլներով՝
Տարածվելու բազմատեսիլ,
Զարմանահրաշ ընդլայնումով,
Լույս կընծայե գալիք օր ու սերունդներին:
Երջանիկ ու վերնանշույլ ճարպն հոգևոր
Թող իմ դեմքին քո նշանով լուսավառվի:

ԻԴ

Եվ կարծես անհաս, անըմբռնելի
Մեծ զորությունն այս
Մտքի սլացքի թեթև թևերով,
Որ շա՜տ, շատ վեր է մեր ըմբռնումից,
Անկանգ շարժումով, անհետ փախստյամբ
Ու լայն տարածքով տարաբաժանված,
Թաքնվեց ինձնից և չօրինակվեց.
Կամ զուգորդաբար չնմանակվեց,
Կամ սահմանումով չձևակերպվեց,
Եվ չկշռվեց զուգակցի չափով,
Այլ աստվածային խաչի նշանիդ հավասարությամբ
Եվ, կեցուցիչ, քո արյան հետ միայն
Հոգևորապես գերազանց եղավ:
Եվ հիմա օրհնիր մեզ, Տեր, սրանով:
Նաև ահավոր, լուսեղ, երկնային և զարմանալի
Քո անունը, Տեր, թող փառաբանվի,
Մաքրակրոնների բուրվառով խնկված,
Սուրբ, սուրբ անքնին, անպատում, բարձրյալ,
Ողորմած, երգված, ճշմարիտ,
Բարերար և սուրբ,
Սրանով փրկագործիր, և քավություն տուր
Բժշկություն պարգևիր, շնորհով օժտիր,
Առատաձեռնիր, ով երանություն:
Օծվելով երկնանձրև լույսի այս ձեթով՝
Անարատ լինեմ, Յուղված բանավոր այս հենքի մեջ թող
Մեղքի բիծն անգամ չտխրեցնե,
Որ հոգուս կերպը մնա անարատ:
Եվ թող բոլորը, որ կմոտենան օծվելու սրանով՝
Հարսնապաճույճ վեհությունով գեղազարդ,
Սուրբ վայելչությամբ ու երջանկորեն Հոգով զարդարվեն:
Թող այս լուսափառ և աստվածատուր
Կրակը իրեն մոտեցնողներին լինի կրկնեռաց մուխ
Եվ բարեփափագ ջերմության ու հորինվածքի երկաթ,
Որով ամբողջովին, ամենապատրաստ պնդությամբ
Քո կարծր անսասան վեմի վրա հարակա
Միշտ արձանանում,
Աներկբայորեն ի քեզ հաստատված:
Ով սրանով զինվի՝
Նշանակ լինի երկնամրցանակ այս մեծ պարգևին.
Ո՛չ ջրով թրջվի, ոչ այրվի հրով, ոչ ցրտահարվի,
Ո՛չ վնասաբեր հողմն իրեն մարե,
Ո՛չ աղտեղանա ինչ-որ ուրվական պղծություներից,
Եվ պահվածները չարին չմատնե³⁹¹Հուդա. Ա. 1,
Ո՛չ աշխարհից հեռանալիս անմտաբար
Դուրս նետել կյանքի գանձերն ամբարված,
Եվ քո թևերի օգնությունից զուրկ չմնալ [հանկարծ],
Մեր մեջ էացած [սուրբ] օծությունից,
Անմաքրությամբ չմերկանալ:
Այլ քո հաճությամբ կիզվենք նրանով,
Պարարվենք իրմով և լուսավորվենք,
Նրանով ազատված և արդարացված,
Պսակված ու թագավորած:
Եվ քեզ, միակիդ, միակ Օծյալիդ
Բոլորի երգը օրհնաբանական,
Եվ լեզուների փառատրությունը,
Հնչմունք ձայների, հանդիսավոր գովք,
Եվ շրթունքների բարեբանություն,
Սրբաբանությո՛ւնը սաղմոսների Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՂԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստվա՜ծ հավիտենական, բարերար և ամենակալ,
Ստեղծող լույսի և հորինող գիշերի,
Դու կյանք՝ մահվան մեջ և լույս՝ խավարում,
Հույս՝ սպասողների և համբերություն տարակուսյալների.
Որ ամենարվեստ քո իմաստությամբ ստվերը մահվան փոխում ես այգի,
Աննվազ ծագում և անմայրամուտ արեգակ,
Զի գիշերվա մութն անզոր է իսպառ քողարկել
փառքը քո տերունական,
Որին ծնրադրում են արարածներն ու երկրպագում՝
Երկնավորներն ու երկրավորներն և սանդարամետականները բոլոր:
Դու լսում ես հեծեծանքները կապյալների, ունկնդրում խոնարհների աղոթքին
Եվ ընդունում ես նրանց խնդրանքները,
Աստված իմ և թագավոր իմ, կյանք իմ և ապավեն իմ,
Հույս իմ և վստահություն իմ,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս, Աստված բոլորի,
Սրբերի սրտում հանգչող սո՛ւրբդ դու,
Մխիթարություն վշտերի և քավարան մեղավորների,
Որ գիտես ամեն ինչ՝ նրանց լինելուց առաջ:
Ուղարկի՛ր պաշտպան զորությունն աջիդ
Եվ գիշերային երկյուղից ու չար դևից ինձ փրկիր,
Որպեսզի հիշատակը սոսկալի և սուրբ քո անվան
Միշտ համբուրելով հոգուս շուրթերով՝
Ըղձական շնչով ապրեմ պահպանված բոլոր նրանց հետ,
Որոնք անդադար ի բոլոր սրտե քեզ են կանչում, Տե՜ր:

Բ

Եվ դրոշմից խաչի քո նշանի,
Որ աստվածային արյամբդ ներկելով դու նորոգեցիր,
Եվ մկրտելով մեզ որդեգրեցիր,
Եվ նկարեցիր ու հորինեցիր պատկերիդ փառքով,–
Պարգևներով այդ աստվածային թող ամոթահար լինի սատանան,
Մեքենայությունները քանդվեն թող ու որոգայթները վերացվեն,
Մարտնչողները պարտվեն թող որ, և թող չլինեն զենքեր սայրասուր,
Մշուշը ցնդի, մութը փարատվի, մառախուղն անցնի:
Բազուկդ հովանի լինի թող և աջդ կնքի.
Քանզի գթած ես դու և ողորմած,
Եվ քո անունով են կոչվում ծառաներդ³⁹²Իմա՝ քրիստոնյա
Եվ քեզ՝ Հոր ու Սուրբ Հոգուդ հետ հավե՜րժ փառք, իշխանություն:

Բան ՂԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արեգա՛կ արդար, օրհնյալ ճառագայթ, պատկեր լուսեղեն,
Փափագ անձկալի, անքնին բարձրյալ, անպատում զորեղ,
Բարու բերկրություն, հուսատու տեսիլ, գովյալ երկնավոր,
Թագավոր փառաց, Քրիստոս արարիչ, խոստովանյալ կյանք,
Եղկելուս բազմավրեպ և սխալներով լի այս շարադրանքի
Պակասները դո՛ւ լրացրու խոսքով քո ամենազոր
Եվ այն մատուցիր որպես հաճելի աղերս բարձրյալ Հորդ:
Դու ինձ համար անեծքների փորձության ենթարկվեցիր՝
Կերպարանքովդ նմանվելով ինձ, կենա՜ց օրհնություն,
Բարեխնամ տեսուչ երկնայինների և ողջ երկրայնոց:
Զի թե հանձն առար մեռնել ինձ համար, Աստվա՜ծ բոլորի,
Ո՛րքան ավելի պիտի ուզենաս կարեկցել և այժմ
ինձ, տառապալից տագնապահարիս,
Ազգակցիդ մեզ՝ մեզնից մարմնացյալ,
Մեղապարտիս հետ միշտ աղոթելով Հորդ համապատիվ:

Բ

Եվ պատվական արյանդ միջնորդությամբ,
Որ մատուցվում է միշտ առաքչիդ կամքին ի հաճություն՝
Թող վերացվեն վտանգները մեղավոր դատապարտյալիս,
Պարտքերը զիջվեն, ամոթը փարատվի,
Մոռացվեն խայտառակություններն ու դատավճիռն ի բարին փոխվի,
Սատակեն որդերն, ու լացը վերանա,
Դադարի կրճտումն ատամների թող,
Ողբերն սպառվեն, Արտասուքները ցամաքեն թող որ, սուգը հեռանա,
Խավարն հալածվի, ու հուրը սաստիկ մարի,
մոխրանա, Եվ բազմապիսի տանջարաններն ի բաց մերժվեն:

Գ

Եվ թող բոլորին կյանք կամեցողիդ ու պարգևողիդ գթությո՜ւնը գա,
Թող լույսդ ծագի, փրկությունդ փութա, օգնությունդ հասնի,
Այցելությունդ ժամանի, և ողորմությանդ ցողը կանխահաս
Թող որ շտապի՝ հույժ թշվառությամբ մահվան վիհն ընկած
Իմ ոսկորների պապակ անդաստանը ոռոգելու:
Կենարար արյանդ բաժակն երկնավոր, որ պատարագվում է միշտ, անսպառ
Հանուն ննջեցյալների հոգու փրկության և կենաց,
Թող ծաղկեցնի և պտղաբերի լուսավոր օրվանդ
համար մշակված դաշտն իմ մարմնեղեն,
Որպեսզի նրա մեղքով իսպառ մահացած հոգիս,
Քո շնորհիվ, գթա՜ծ, քո մեջ զորացած,
Եվ մեղքերից ազատ, անմահ կենդանությամբ
Նորոգվեմ արդարների հարության օրը՝ Հորիցդ օրհնված,
Որի հետ փառք քեզ և քո Սուրբ Հոգուն
Եվ բարեբանություն վայելչական գոհությամբ,
Այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից. ամեն: