He came and sat by my sid

He came and sat by my side but I woke not. What a cursed sleep it was, O miserable me!

He came when the night was still; he had his harp in his hands, and my dreams became resonant with its melodies.

Alas, why are my nights all thus lost? Ah, why do I ever miss his sight whose breath touches my sleep?

 

Նա եկավ նստեց իմ կողքին, բայց ես չարթնացա.
ի՞նչ անիծված քուն էր դա, անձ իմ թշվառ:

Նա եկավ գիշերով, քնար ուներ ձեռքում,
եւ երազներն իմ ղողանջեցին Նրա մեղեդիներով:

Ավա՜ղ, ինչո՞ւ բոլոր գիշերներն իմ կորան,
Եւ ինչո՞ւ չտեսա դեմքը նրա, ում շունչն է հպվում իմ նիրհին:

Light, oh where is the light

Light, oh where is the light? Kindle it with the burning fire of desire!

There is the lamp but never a flicker of a flame---is such thy fate, my heart? Ah, death were better by far for thee!

Misery knocks at thy door, and her message is that thy lord is wakeful, and he calls thee to the love-tryst through the darkness of night.

The sky is overcast with clouds and the rain is ceaseless. I know not what this is that stirs in me---I know not its meaning.

A moment's flash of lightning drags down a deeper gloom on my sight, and my heart gropes for the path to where the music of the night calls me.

Light, oh where is the light! Kindle it with the burning fire of desire! It thunders and the wind rushes screaming through the void. The night is black as a black stone. Let not the hours pass by in the dark. Kindle the lamp of love with thy life.

 

Լույս... ո՞ւր է լույսը,
ճառագիր այն այրող հրով կրքերի:

Ահա կանթեղ անլույս, եւ ոչ մի կայծ բոցի,
սա՞ է ճակատագիրը քո, սի'րտ իմ:

Մահը ցանկալի էր շատ ավելի:

Թշվառությունն է դուռը թակում, եւ պատգամն է նրա
«արթուն է Տերը, եւ գիշերվա խավարի միջով կանչում է քեզ սիրո հանդիպման»:

Երկինքն է գոցվել ամպերում, ու անձրեւ անվերջանալի,
Չգիտեմ ինչ է փոթրկվում իմ մեջ, իմաստը դրա չգիտեմ :

Ակընթարթի փայլը կայծակի, խորացրեց առավել մութն աչքերիս,
եւ սիրտս է խարխափում արահետին, որով գիշերվա մեղեդին տանում է ինձ:

Լույս... ո՞ւր է լուսը, ճառագիր այն այրող հրով կրքերի:
Որոտ է, ունայնության միջով  սուրում է քամին ոռնալով:
Սեւ է գիշերը՝ ինչպես մի սեւ ապառաժ:
Թույլ մի տուր ժամերն անցնեն խավարում,
Բոցավառիր կանթեղը սիրո քո կյանքով:

Obstinate are the trammels

Obstinate are the trammels, but my heart aches when I try to break them.

Freedom is all I want, but to hope for it I feel ashamed.

I am certain that priceless wealth is in thee, and that thou art my best friend, but I have not the heart to sweep away the tinsel that fills my room

The shroud that covers me is a shroud of dust and death; I hate it, yet hug it in love.

My debts are large, my failures great, my shame secret and heavy; yet when I come to ask for my good, I quake in fear lest my prayer be granted.

Կուռ են կապանքները, սակայն ցավում է սիրտս, երբ փորձում եմ կտրել:

Ազատությունն է միակ ցանկությունն իմ, սակայն ամաչում եմ դրա համար հուսալ:

Գիտեմ ՝անգին հարստություն ունես քո մեջ, եւ դու լավագույն ընկերն ես իմ, սակայն սիրտը չունեմ
հրաժարվելու սենյակս խցանող փայլազարդից:

Ծածկոցը որ պարուրում է ինձ, փաթաթան է մահվան եւ հողի,
որն ատում եմ, եւ սակայն գրկում եմ սիրով:

Պարտքերս մեծ, պարտություններն հսկա, ամոթն իմ գաղտնի ու ծանրագույն,
Սակայն երբ գալիս եմ աղոթելու փրկությանս համար, դողում եմ երկյուղից՝ հանկարծ խնդրանքս կատարվի:

He whom I enclose with my name

He whom I enclose with my name is weeping in this dungeon. I am ever busy building this wall all around; and as this wall goes up into the sky day by day I lose sight of my true being in its dark shadow.

I take pride in this great wall, and I plaster it with dust and sand lest a least hole should be left in this name; and for all the care I take I lose sight of my true being.

Նա ում պարսպել եմ անունով իմ, լալիս է բանտախցում:
Անվերջ զբաղված եմ այս ցանկապատի կառույցով, եւ օրավուր, որքան պատը բարձրանում է երկինք,
Դրա խավար շուքում,  կորցնում եմ պատկերն իմ իրական եսի:

Հպարտ իմ պատերով, ծեփում եմ ավազ ու փոշով, հանկարծ մի փոս չթողնեմ այս անունին:
Եւ արդյունքում ջանքիս, կորցնում եմ պատկերն իմ իրական եսի:

I came out alone on my way to my tryst

I came out alone on my way to my tryst. But who is this that follows me in the silent dark? I move aside to avoid his presence but I escape him not.

He makes the dust rise from the earth with his swagger; he adds his loud voice to every word that I utter.

He is my own little self, my lord, he knows no shame; but I am ashamed to come to thy door in his company.

Ես դուրս ելա մենակ իմ հանդիպման ճանփան, եւ սակայն ո՞վ է սա լուռ խավարում, որ հետեւում է ինձ:
Քաշվում եմ մի կողմ՝ազատվեմ, սակայն պոկ չի գալիս:

Նա հող ու փոշի է հանում, շարժմունքով իր գոռոզ, եւ աղմկոտ ձայնը խառնում ասածս ամեն բառին:

Իմ Տէր, դա իմ իսկ եսն է փոքրիկ, ով չի ճանաչում ամոթ, սական ամաչում եմ ես՝ նրա հետ մոտենալ քո շեմին:

Prisoner, tell me, who was it that bound you

Prisoner, tell me, who was it that bound you?'

'It was my master,' said the prisoner. 'I thought I could outdo everybody in the world in wealth and power, and I amassed in my own treasure-house the money due to my king. When sleep overcame me I lay upon the bed that was for my lord, and on waking up I found I was a prisoner in my own treasure-house.'

'Prisoner, tell me, who was it that wrought this unbreakable chain?'

'It was I,' said the prisoner, 'who forged this chain very carefully. I thought my invincible power would hold the world captive leaving me in a freedom undisturbed. Thus night and day I worked at the chain with huge fires and cruel hard strokes. When at last the work was done and the links were complete and unbreakable, I found that it held me in its grip.'

 

«Բանտարկյալ ասա ինձ, ո՞վ էր որ կալանեց քեզ»

«Դա իմ տերն էր», բանտարկյալն ասաց:
«Կարծցի կհաղթեմ աշխարում բոլորին՝ հարստությամբ իմ ու զորությամբ,
գանձարանումս ժողովեցի, տիրոջս տալիքը ամբողջ:
Երբ քունն հաղթեց ինձ, ես նիրհեցի տիրոջս պատկանող անկողնում,
եւ արդնանալով անձս գտա, որպես բանտարկյալ գանձարանում»:

«Ասա ինձ բանտարկյալ, ո՞վ էր որ կռեց անկոտրելի շղթան»

«Այդ ես էի»,  կալանավորն ասաց, «որ կռեցի շթան այս ուշիուշով:
Կարծելով անհաղթ զօրությունն իմ, կպահի աշխարհը գերված՝ թողնելով ինձ ազատ:
Օրեր գիշերներ զարկերով ծանր ու զորեղ, մեծ կրակներով դարբնեցի,
երբ աշխատանքն էր ավարտված, հանգույցները կոփված ու անկոտրում,
պարզեցի, որ շղթան ինձ էր կապել պիրկ գամված իր գրկում»:

Thy love for me still waits for my love

By all means they try to hold me secure who love me in this world. But it is otherwise with thy love which is greater than theirs, and thou keepest me free.

Lest I forget them they never venture to leave me alone. But day passes by after day and thou art not seen.

If I call not thee in my prayers, if I keep not thee in my heart, thy love for me still waits for my love.

Ամենայն ջանքով փորձեցին պահել ինձ ապահով,
ովքեր սիրում են ինձ աշխարհում:
Սակայն տարբեր է սերը Քո, որն առավել է քան..
Դու ինձ պահեցիր ազատ:

Որպեսզի չմոռանամ իրենց, չխիզախեցին թողնել ինձ մենակ,
սակայն օրերն օրերի վրա անցան, եւ դու միշտ աննկատ:

Թէեւ չկանչեմ քեզ իմ աղոթքներում, թէ չպահեմ քեզ իմ սրտում,
իմ հանդեպ սերը Քո, կսպասի իմ սիրուն:

When it was day they came into my house

When it was day they came into my house and said, `We shall only take the smallest room here.'

They said, `We shall help you in the worship of your God and humbly accept only our own share in his grace'; and then they took their seat in a corner and they sat quiet and meek.

But in the darkness of night I find they break into my sacred shrine, strong and turbulent, and snatch with unholy greed the offerings from God's altar.

 

Երբ դեռ օր էր, նրանք եկան իմ տուն, ասելով,
«կզբաղեցնենք սենյակը փոքրագույն»:

Ասացին «կօգնենք աղոթել, եւ համեստորեն կընդունենք միայն, մեր փոքրիկ բաժինը Տիրոջ ողորմության»,
հետո նստեցին անկյունում, նստեցին լուռ ու խոնարհ:

Սակայն գիշերվա խավարում, հոխորտուն ու զոռով խուժեցին խորանն իմ սուրբ
եւ անսուրբ ագահությամբ կորզեցին ընծաներն Աստուծո սեղանի:

 
Let only that little be left of me

Let only that little be left of me whereby I may name thee my all.

Let only that little be left of my will whereby I may feel thee on every side, and come to thee in everything, and offer to thee my love every moment.

Let only that little be left of me whereby I may never hide thee.

Let only that little of my fetters be left whereby I am bound with thy will, and thy purpose is carried out in my life---and that is the fetter of thy love.

 

Թող ինձնից այն փոքրագուն մասնիկը մնա,
որով կխոստովանեմ – ամբողջը Դու ես:

Թող կամքից իմ այն փոքրագունը մնա, որի բոլոր կողմերում Քեզ կզգամ,
դեպի Քեզ կգամ ամեն ինչում, եւ սերն իմ կմատուցեմ Քեզ ամենայն պահ:

Թող ինձնից այն փոքրագուն մասնիկը մնա,
ուր երբեք չեմ կարողանա թաքցնել Քեզ :

Թող կապերից իմ այն փոքրագունը մնա, որն ինձ կապում է  Քո կամքին,
ու ծրագիրդ է կատարում իմ կյանքում – եւ շղթան այդ սերն է Քո:

Where the mind is without fear

Where the mind is without fear and the head is held high;

Where knowledge is free;

Where the world has not been broken up into fragments by narrow domestic walls;

Where words come out from the depth of truth;

Where tireless striving stretches its arms towards perfection;

Where the clear stream of reason has not lost its way into the dreary desert sand of dead habit;

Where the mind is led forward by thee into ever-widening thought and action---

Into that heaven of freedom, my Father, let my country awake.

Որտեղ միտքն է անվախ ու գլուխը բարձր, ուր գիտելքին է ազատ:

Ուր տեղական նեղ պատերից, աշխարհը չի մանրացել փշրանքի,

Որտեղ խոսքն է ծնվում խորքից ճշմարտության,

Ուր անդադրում ջանքը ձեռքը կատարելությանն է ձգում,

Ուր վճիտ ակունքը բանականության, չի կորցրել իր ճամփան,
Չոր ավազներում անապատի՝ մեռած սովորության:

Որտեղ միտքն առաջնորդվում է Քեզանով,
Դեպի մշտաճող խոհեր ու գործեր:

Այս ազատության դրախտում,
Հայր իմ, Թող երկիրը իմ արթնանա:

This is my prayer to thee

This is my prayer to thee, my lord---strike, strike at the root of penury in my heart.

Give me the strength lightly to bear my joys and sorrows.

Give me the strength to make my love fruitful in service.

Give me the strength never to disown the poor or bend my knees before insolent might.

Give me the strength to raise my mind high above daily trifles.

And give me the strength to surrender my strength to thy will with love.

 

Այս է աղոթքս Քեզ, իմ Տէր
- Զարկիր, հարվածիր չքավորության արմատին սրտիս:

Տուր ինձ ուժ, թեթեւ տանելու վայելք ու վշտերը իմ:

Տուր ինձ ուժ, սերն իմ ծառայության մեջ դարձնել պտղաբեր:

Տուր ինձ ուժ, երբեք չանտեսել խեղճին ու ծունկ չծալել զորության դեմ բիրտ:

Տուր ինձ ուժ մղել իմ միտքը վերեւ օրվա մանրունքից :

Եւ ուժը տուր ինձ, որ ուժն իմ սիրով հանձնեմ Քո կամքին:

 
I thought that my voyage had come to its end

I thought that my voyage had come to its end at the last limit of my power,---that the path before me was closed, that provisions were exhausted and the time come to take shelter in a silent obscurity.

But I find that thy will knows no end in me. And when old words die out on the tongue, new melodies break forth from the heart; and where the old tracks are lost, new country is revealed with its wonders.

Կարծես ուղերթն իմ վախճանն իր գտավ,
Ուժերիս վերջին սահմանագծին,

Ուղին առջեւում վերջացավ, փակվեց, պաշարն սպառվեց,
Ու ժամը հասավ հանգրվանելու լուռ անէության մեջ:

Բայց գտա, կամքդ՝ իմ մեջ չունի վերջ,
Երբ լեզվի վրա սպառվում են հին բառերը բոլոր, սրտից հորդում են նոր մեղեդիներ,
Եւ ուր կորել են շավիղները հին, մի նոր աշխարհ է հայտնվում բոլոր իր հրաշաքներով:

That I want thee, only thee

That I want thee, only thee---let my heart repeat without end. All desires that distract me, day and night, are false and empty to the core.

As the night keeps hidden in its gloom the petition for light, even thus in the depth of my unconsciousness rings the cry---`I want thee, only thee'.

As the storm still seeks its end in peace when it strikes against peace with all its might, even thus my rebellion strikes against thy love and still its cry is---`I want thee, only thee'.

 

Որ ես քեզ եմ ուզում, միայն քեզ – թող սիրտս կրկնի անդադար:

Ամեն իղձ որ շեղում է ինձ, օր ու գիշեր, մինչեւ արմատները դատարկ է ու կեղծ:

Ինչպես գեշերն է իր խավարում թաքցնում հայտնությունը լույսի,

Այնպես էլ խորքում իմ մտքի, անվերջ ղողանջում է «ես քեզ եմ ուզում, միայն քեզ»:

Ինչպես փոթորիկն անդորրում է փնտրում ավարտն իր, երբ բախվում է նրան ողջ զորությամբ,

Նույնպես Քո սիրո դեմ, ըմբոստությունը իմ՝ որի ճիչն է «ես Քեզ եմ ուզում, միայն Քեզ»:

 
When the heart is hard and parched

When the heart is hard and parched up, come upon me with a shower of mercy.

When grace is lost from life, come with a burst of song. When tumultuous work raises its din on all sides shutting me out from beyond, come to me, my lord of silence, with thy peace and rest.

When my beggarly heart sits crouched, shut up in a corner, break open the door, my king, and come with the ceremony of a king.

When desire blinds the mind with delusion and dust, O thou holy one, thou wakeful, come with thy light and thy thunder.

Երբ կարծր է սիրտս ու ցամաքած, ցողվիր վրաս ողորմության անձրեւով,

Երբ ողորմությունն է կյանքիցս կորած, եկ հորձանքով երգի,
Երբ եռուն աշխատանքն իր աղմուկով, շրջափակել է ինձ լիովին,
Մոտեցի՛ր, իմ Տէր լռության, անդորրով  Քո ու խաղաղությամբ:

Երբ իմ չքավոր սիրտն է կծկված, անկյունում փակված,
Բացիր դուռն իմ Արքա ու ե՛կ հանդեսով արքայական:

Երբ միտքն է կուրացած խաբկանքից կրքերի ու հողի,
Ո՜վ Դու սուրբ, Մշտարթուն, եկ լույսով  Քո ու ամպրոպով:

The rain has held back for days and days

The rain has held back for days and days, my God, in my arid heart. The horizon is fiercely naked---not the thinnest cover of a soft cloud, not the vaguest hint of a distant cool shower.

Send thy angry storm, dark with death, if it is thy wish, and with lashes of lightning startle the sky from end to end.

But call back, my lord, call back this pervading silent heat, still and keen and cruel, burning the heart with dire despair.

Let the cloud of grace bend low from above like the tearful look of the mother on the day of the father's wrath.

Անձրեւն իմ ցամաք սրտում ուշանում է օրեր, օրեր Աստված իմ:
Հորիզոնն է կատաղօրեն մերկ, աննշույլ ծածկոցից փափուկ ամպերի,
Ու չկա գեթ ակնարկ թափանցիկ, հեռաւոր պաղ անձրեւի:

Առաքիր հողմ վայրի, մահով մութ, թէ դա է կամքը Քո,
Ու դաղիր մտրակով կայծակի երկինքը ծայրէ ծայր,
Բայց հեռացրու իմ Տէր, հեղացրու սողոսկող ու լուռ այս տոչորն,
Անշարժ, սուր ու դաժան, սիրտն այրող ահավոր անհուսությամբ:

Խոնարհվի թող վերից ողորմության ամպ,
Արցունքոտ հայացքի պես մոր, օրերում հոր ցասման:

Where dost thou stand behind them all

Where dost thou stand behind them all, my lover, hiding thyself in the shadows? They push thee and pass thee by on the dusty road, taking thee for naught. I wait here weary hours spreading my offerings for thee, while passers-by come and take my flowers, one by one, and my basket is nearly empty.

The morning time is past, and the noon. In the shade of evening my eyes are drowsy with sleep. Men going home glance at me and smile and fill me with shame. I sit like a beggar maid, drawing my skirt over my face, and when they ask me, what it is I want, I drop my eyes and answer them not.

Oh, how, indeed, could I tell them that for thee I wait, and that thou hast promised to come. How could I utter for shame that I keep for my dowry this poverty. Ah, I hug this pride in the secret of my heart.

I sit on the grass and gaze upon the sky and dream of the sudden splendour of thy coming---all the lights ablaze, golden pennons flying over thy car, and they at the roadside standing agape, when they see thee come down from thy seat to raise me from the dust, and set at thy side this ragged beggar girl a-tremble with shame and pride, like a creeper in a summer breeze.

But time glides on and still no sound of the wheels of thy chariot. Many a procession passes by with noise and shouts and glamour of glory. Is it only thou who wouldst stand in the shadow silent and behind them all? And only I who would wait and weep and wear out my heart in vain longing?

 

Որտե՞ղ ես, իմ սեր կանգնած թիկունքում բոլորի, պահված մութ ստվերներում:
Հրմշտելով քեզ, Ճամբին այս փոշոտ անցնում են նրանք, կարծելով ոչինչ:
Իմ սեղանը բաց սպասում եմ քեզ հոգնամաշ ժամեր,
Երբ անցորդներն են մեկառմեկ տանում  ծաղիկներս ամեն,
Ու դատարկվում է զամբյուղս արդեն:

Առավոտն անցավ, նաեւ կեսօրը, ու երեկոյի մշուշում աչքս է քնով ծանրացած:
Տուն դարձող մարդիկ հայացք են նետում, ժպտալով լցնում ինձ ամոթանքով:
Նստած եմ ինչպես այրի մուրացկան, շապիկն երեսիս, եւ երբ հարցնում են, թէ ի՞նչ եմ փնտրում,
Աչքերս եմ կախում ես անպատասխան:

Ինչպէ՞ս ասեմ, որ Քեզ եմ սպասում, խոստացել ես գալ:
Ինչպէ՞ս չամաչեմ թոթովել, որ այս թշվառությունն իմ
Պահում եմ որպես բաժինք օժիտի:
Օ փայփայում եմ պարծանքը իմ այս սրտիս մատուռում:

Նստում խոտերին հայում եմ երկինք, մտապատկերում շքեղությունը հանկարծ գալստյան:
Բոցավառ ջահեր, կառքին ծածանվող պաստառներ ոսկե,
եւ ճամփեզրքին բերանները բաց բոլորը կանգնած,
Դու գալիս ես ցած Քո գահաթոռից, ինձ փոշուց հանում, բազմեցնում կողքիդ,
Քուրձոտ, մուրացկան այս խեղճ աղջկան, կծիկ ամոթի ու հպարտության, նման սողունի ամառվա զովին:

Ժամանակն անցնում, սահում է սակայն, կառքիդ անիվի ձայները չկան:
Բազում շքերթներ անցան գոչերով, աղմուկներով ու փայլով հաղթության:
Այդ դո՞ւ ես միայն, որ կանգնած ես լուռ, մութ ստվերներում, բոլորից անդին,
Եվ ե՞ս եմ միայն, որ սպասում եմ արտասուքներով, սիրտս մաշելով զուր կարոտներով:

Early in the day it was whispered that we should sail

Early in the day it was whispered that we should sail in a boat, only thou and I, and never a soul in the world would know of this our pilgrimage to no country and to no end.

In that shoreless ocean, at thy silently listening smile my songs would swell in melodies, free as waves, free from all bondage of words.

Is the time not come yet? Are there works still to do? Lo, the evening has come down upon the shore and in the fading light the seabirds come flying to their nests.

Who knows when the chains will be off, and the boat, like the last glimmer of sunset, vanish into the night?

 

Վաղ առավոտյան, լսվեց մի շշուկ, թէ պիտի նավենք միայն ես եւ Դու,
Եւ երբեք ուրիշ որեւէ հոգի պիտի չիմանա մեր ուխտի ճամփից՝
դեպի ապերկիր, դեպ անվերջություն:

Անեզերք ծովի լռիկ ունկնդրող ժպիտից երգն իմ մեղեդիներում կուռի կփքվի,
Ազատ քանց ալիք, ազատ՝ բառերի բոլոր կապերից

Ժամը չէ՞ արդյոք: կա՞ դեռ աշխատանք:
Երեկոն արդեն դեպի ափ իջավ եւ թռչուններն են դառնում դեպի բույն, մարող լույսի տակ:

Ո՞վ գիտե, երբ է շղթան հանվելու,
Եվ նավակն ինչպես մայրամուտի շող ամենավերջին, անէանալու գիշերվա խորքում:

The day was when I did not keep myself in readiness for thee

The day was when I did not keep myself in readiness for thee; and entering my heart unbidden even as one of the common crowd, unknown to me, my king, thou didst press the signet of eternity upon many a fleeting moment of my life.

And today when by chance I light upon them and see thy signature, I find they have lain scattered in the dust mixed with the memory of joys and sorrows of my trivial days forgotten.

Thou didst not turn in contempt from my childish play among dust, and the steps that I heard in my playroom are the same that are echoing from star to star.

Օրերում, երբ ինձ չէի պահել պատրաստ Քո համար,
Անկոչ մտնելով սիրտը իմ, ինչպես մեկն հասարակ ամբոխից, անծանոթ,
իմ արքա, սեղմել ես կնիք հավերժության անհամար վաղանցուկ պահերին իմ կյանքի:

Եւ այսօր, պատահմամբ, երբ հուշերիս վրա վառել եմ լույս,
Կնիքներդ գտա փոշիներում կորած, խառնված հուշերին վայելքի ու վշտի
իմ դատարկ մոռացված օրերի:

Չէս շրջվել խորշանքով, փոշու մէջ իմ խաղից մանկական,
Եւ ոտնաձայնը որ լսել եմ խաղի սենյակում,
հենց նույնն է, որ աստղերից աստղերն է արձագանքում:

This is my delight

This is my delight, thus to wait and watch at the wayside where shadow chases light and the rain comes in the wake of the summer.

Messengers, with tidings from unknown skies, greet me and speed along the road. My heart is glad within, and the breath of the passing breeze is sweet.

From dawn till dusk I sit here before my door, and I know that of a sudden the happy moment will arrive when I shall see.

In the meanwhile I smile and I sing all alone. In the meanwhile the air is filling with the perfume of promise.

Սա է վայելքն իմ, սպասել ու դիտել ճամփեզերքին, ուր ստվերն է հետապնդում լույսին,
եւ անձրեւն է գալիս ամառնամուտին:

Սուրհանդակներ, լուրերով անհայտ երկիքների, ողջունում ու սուրում են ճանապարհով:
Սիրտն է իմ խորքերում ուրախ, եւ անցնող զեփյուռի շունչն է անուշ:

Արշալույսից մինչեւ մթնշաղ, նստումեմ այստեղ իմ դռան առաջ,
եւ գիտեմ, հանկարծահաս գալուստը երջանիկ պահի, կհասնի, երբ այն կտեսնեմ:

Տակավին երգում եմ միայնակ, եւ օդն է տակավին հագեցած բուրմունքով խոստման:

He comes, comes, ever comes

Have you not heard his silent steps? He comes, comes, ever comes.

Every moment and every age, every day and every night he comes, comes, ever comes.

Many a song have I sung in many a mood of mind, but all their notes have always proclaimed, `He comes, comes, ever comes.'

In the fragrant days of sunny April through the forest path he comes, comes, ever comes.

In the rainy gloom of July nights on the thundering chariot of clouds he comes, comes, ever comes.

In sorrow after sorrow it is his steps that press upon my heart, and it is the golden touch of his feet that makes my joy to shine.

Չէ՞ս լսել ոտնաձայները լուռ:
Նա գալիս է, գալիս է, գալիս է հավերժ:

Ամեն ակընթարթ ու ամեն դար, ամենայն օր ու գիշեր,
Նա գալիս է, գալիս է, գալիս է հավերժ:

Շատ երգեր եմ երգել, տարբեր վիճակներում մտքիս, բայց դրանց հնչյունները բոլոր
միշտ գոչել են -Նա գալիս է, գալիս է, գալիս է հավերժ:

Բուրավետ, արեւոտ օրերին Ապրիլի, արահետներով անտառների,
Նա գալիս է, գալիս է, գալիս է հավերժ:

Անձրեւոտ խավարում Հուլիսյան գիշերվա, որոտալից կառքով ամպերի,
Նա գալիս է, գալիս է, գալիս է հավերժ:

Վշտից վիշտ, այդ քայլերն են նրա որ իմ սիրտն են սեղմել,
եւ ոսկեղեն հպումն է նրա ոտքերի որ վայելքիս տվել է փայլ:

I know not from what distant time

I know not from what distant time thou art ever coming nearer to meet me. Thy sun and stars can never keep thee hidden from me for aye.

In many a morning and eve thy footsteps have been heard and thy messenger has come within my heart and called me in secret.

I know not only why today my life is all astir, and a feeling of tremulous joy is passing through my heart.

It is as if the time were come to wind up my work, and I feel in the air a faint smell of thy sweet presence.

Չգիտեմ թէ որ ժամանակներից հեռու, դու մոտենում ես ինձ հադիպելու:
Արեւն ու աստղերը Քո, չեն կարող երբեք Քեզ պահել իմ աչքերից թաքուն:

Բազում առավոտներ, երեկոներ, քայլերիդ ձայնն է լսվել,
եւ իմ սրտում սուրհանդակներդ եկել ու կանչել են ծածուկ:

Ես ոչ միայն գիտեմ թէ ինչու է կյանքն իմ այսօր հուզումնավառ,
եւ զգում եմ ինչպես վայելքը ալեկոծ սրտովս է անցնում:

Կարծես թէ ժամանակը եկել է գործն իմ ամփոփելու,
եւ զգում եմ օդում բորմունքը նուրբ, Քո ներկայության անուշ:

The night is nearly spent waiting for him in vain

The night is nearly spent waiting for him in vain. I fear lest in the morning he suddenly come to my door when I have fallen asleep wearied out. Oh friends, leave the way open to him---forbid him not.

If the sounds of his steps does not wake me, do not try to rouse me, I pray. I wish not to be called from my sleep by the clamorous choir of birds, by the riot of wind at the festival of morning light. Let me sleep undisturbed even if my lord comes of a sudden to my door.

Ah, my sleep, precious sleep, which only waits for his touch to vanish. Ah, my closed eyes that would open their lids only to the light of his smile when he stands before me like a dream emerging from darkness of sleep.

Let him appear before my sight as the first of all lights and all forms. The first thrill of joy to my awakened soul let it come from his glance. And let my return to myself be immediate return to him.

 

Գիշերը գրէթէ վատնվեց, զուր սպասումով Նրա:
Վախենում եմ, դուռս գա առավոտյան, երբ հոգնությունից լինեմ քնած:
Խնդրում եմ ընթացքը չարգելեք, թողեք ճանապարհը բաց:

Թէ չարթնացնի ոտնաձայնը նրա, խնդրում եմ չփորձեք, չարթնացնեք:
Չեմ ուզում զարթնել հավքի երգից անուշ, կամ ընդվզումից զեփյուռի, շքերթում վաղորդյան շողերի:
Թողեք նիրհեմ, թէ անգամ Տէրն իմ կագնի, դռանս առաջ հանկարծ:

Օ իմ քուն, թանկագին իմ քուն, որ սպասում է միայն հպումին Նրա ու վերանա:
Օ Աչեր իմ փակ, որ կբացեք կոպերը ձեր միայն նրա ժպիտի լույսի առաջ,
երբ կհառնի իմ դեմ ինչպես երազ, հայտնվելով խավարից անրջական:

Թող հայտնվի աչքերիս առաջ, ինչպես առաջինը լույսերից ու ձեւերից բոլոր:
Առաջին շողը բերկրանքի իմ արթնացած հոգում, թող ծնվի հայացքից նրա:
Եւ թող իմ վերադարձը դեպի ինձ հենց լինի վերադարձս Նրան:

The morning sea of silence broke into ripples of bird songs; and the flowers were all merry by the roadside; and the wealth of gold was scattered through the rift of the clouds while we busily went on our way and paid no heed.

We sang no glad songs nor played; we went not to the village for barter; we spoke not a word nor smiled; we lingered not on the way. We quickened our pace more and more as the time sped by.

The sun rose to the mid sky and doves cooed in the shade. Withered leaves danced and whirled in the hot air of noon. The shepherd boy drowsed and dreamed in the shadow of the banyan tree, and I laid myself down by the water and stretched my tired limbs on the grass.

My companions laughed at me in scorn; they held their heads high and hurried on; they never looked back nor rested; they vanished in the distant blue haze. They crossed many meadows and hills, and passed through strange, far-away countries. All honour to you, heroic host of the interminable path! Mockery and reproach pricked me to rise, but found no response in me. I gave myself up for lost in the depth of a glad humiliation---in the shadow of a dim delight.

The repose of the sun-embroidered green gloom slowly spread over my heart. I forgot for what I had travelled, and I surrendered my mind without struggle to the maze of shadows and songs.

At last, when I woke from my slumber and opened my eyes, I saw thee standing by me, flooding my sleep with thy smile. How I had feared that the path was long and wearisome, and the struggle to reach thee was hard!

 

Վաղորդյան ծովը լռության փշրվեց թռչնի երգով,
եւ կայտառ էին ծաղիկները բոլոր ճամփեզերքին:
Ոսկու հարստությունն էր սփռված ամպերի անդունդներում,
իսկ մենք բազմազբաղ գնացինք մեր ճամփան, առանց նկատելու:

Չերգեցինք ուրախ երգեր, խաղեր, ու չմտանք գյուղ փոխանակման,
մնացինք լուռ չժպտացինք, ու դադար չառանք ճանապարհին:
Շտապեցինք ավելի, ու ավելի արագացրեցինք ընթացքը մեր,
ինչպես ժամանակն էր վազում:

Արեւը բարձրացել էր զենիթ, տատրակներ էին ստվերում ղունղունում,
ու չոր տերեւներն էին պարելով պոկվում ցերեկվա շոգ տապին:
Նիրհեց պատանի հովիվը ստվերում ու երազեց բանանի ծառ:
Ու պառկեցի ես ափի խոտերում փռելով ոտքերն իմ հոգնած:

Ուղեկիցներս խնդացին վրաս ծաղրանքով, գլուխները բարձր պահած շտապեցին առաջ:
Չնայեցին էլ երբէք հետ. դադար չառան, հեռավոր մեգում կապույտ անհայտացան:
Նրանք անցան բազում դաշտեր, բլուրներ, անցան տարօրինակ երկիրներ հեռու,
Բոլորը ի փառս քեզ, դու հերոս առաջնորդ անվերջանալի ուղու:
Նախատինքն ու ծաղրանքը կոչեցին ինձ «ոտքի՛» ու չգտան իմ մեջ արձագանք,
ես հանձնեցի ինքս ինձ կորստի, խորքերում զվարթ խոնարհության
– ստվերներում մարմրող բերկրանքի:

Անդորրն այս արեւագործ, կանաչ աղջամուղջի, հանդարտ տարածվեց սրտում իմ,
Մոռացա նպատակն իմ ճամփի, եւ հանձնեցի միտքն իմ առանց կռվի,
բավիղին մթնշախի ու երգերի:

Վերջապես երբ արթնացա նիրհից, աչքերս բացելով տեսա Քեզ՝ կանգնած իմ դիմաց,
ժպիտով հեղեղելով քունն իմ:
Ինչպ~ես էի սարսափում, թէ ճանապարհն է երկար, տանջալից
եւ մաքառումը հասնելու Քեզ՝ դժվարագին:

You came down from your throne and stood at my cottage door

You came down from your throne and stood at my cottage door.

I was singing all alone in a corner, and the melody caught your ear. You came down and stood at my cottage door.

Masters are many in your hall, and songs are sung there at all hours. But the simple carol of this novice struck at your love. One plaintive little strain mingled with the great music of the world, and with a flower for a prize you came down and stopped at my cottage door.

 

Դու վար իջար Քո գահից, կանգնեցիր դռանն իմ տնակի:

Ես մենակ, երգում էի անկյունում, եւ մեղեդին հասավ ունկիդ:
Դու վար իջար, կանգնեցիր դռանն իմ տնակի:

Անթիվ են վարպետները Քո ապարանքում, եւ երգվում են երգեր այնտեղ ամեն ժամ,
սակայն պարզ մեղեդին այս նորելուկի Քո սիրուն հասավ:
Մի աղիողորմ փոքրիկ լար, խառնվեց մէծ երաժշտությանն աշխարհի.
Եւ ծաղիկներով որպես պարգեւ՝ Դու վար իջար, կանգնեցիր դռանն իմ տնակի:

I had gone a-begging from door to door
I had gone a-begging from door to door in the village path, when thy golden chariot appeared in the distance like a gorgeous dream and I wondered who was this King of all kings!
My hopes rose high and methought my evil days were at an end, and I stood waiting for alms to be given unasked and for wealth scattered on all sides in the dust.
The chariot stopped where I stood. Thy glance fell on me and thou camest down with a smile. I felt that the luck of my life had come at last. Then of a sudden thou didst hold out thy right hand and say `What hast thou to give to me?'
Ah, what a kingly jest was it to open thy palm to a beggar to beg! I was confused and stood undecided, and then from my wallet I slowly took out the least little grain of corn and gave it to thee.
But how great my surprise when at the day's end I emptied my bag on the floor to find a least little gram of gold among the poor heap. I bitterly wept and wished that I had had the heart to give thee my all.
 

Ես դուրս էի եկել ճանապարհը գյուղի դռնէդուռ մուրալու,
Ու ասես հրաշագեղ երազ, ոսկեղեն կառքը քո հայտնվեց հեռվում:
Մտածեցի, ով է տեսնես այս արքայից արքան:

Զորացան հուսերն իմ, ու թվաց թէ մի պահ ավարտին հասան օրերը չար,
Ու մնացի կանգնած հույսով ողորմության՝ առանց պաղատանքի,
Առատ հարստության շուրջս բոլոր, փոշիներում սփռած:

Կանգնեց կառքը Քո իմ դիմաց,նայեցիր վրաս, ժպիտով իջար վար:
Ու թվաց թէ բախտն իմ կյանքի վերջապես ինձ հասավ,
Սակայն պարզեցիր աջդ հանկարծ ու հարցրեցիր
«դու ի՞նչ ունես արդյոք, ինձ տալու համար»:

Ինչպիսի~ վարմունք էր դա արքայական,
Պարզել ափդ մուրացկանին՝ մուրալու համար:
Մնացի կանգնած շփոթված, քսակից կարկամորէն գտա
Ցորենի փոքագույն հատիկ ու Քեզ մատուցեցի:

Սակայն անչափ էր զարմանքն իմ, օրվա վերջին
երբ պարպեցի պարկն իմ հատակին,
գտնելով փոքրիկ ոսկէ հատիկ, կույտի մեջ աղքատիկ:
Ողբացի ես դառնորեն, երանի~ թէ
Քեզ իմ ամենը տալու սիրտն ունենայի: