Նարեկ - Մկրտիչ Խերանյան

Բան ԻԱ

Ա

Եվ քանի որ ինքս ինձ անձամբ մատնեցի մահվան իմ ինքնագրությամբ,
Ու չկանգնեցի երբեք ինչպես մարդ՝ ոտքի,
Ոչ էլ ստացա սիրտ բանականի, Գրքի համաձայն⁷⁷Դան. Է. 4,
Չթողի նախկին մեղանչումներն իմ ու չփոխվեցի,
Չընթացա ուղիղ ճանապարհով ես,–
Ինչո՞ւ խավարի հետքերը խոտոր ցույց չտամ ես այս խոսքիս սկզբում:
Ուստի նախընթաց խոսքերի իմաստն ու ձևն անփոփոխ պահելով, այստեղ,
Ըստ այդմ պիտի ես խոստովանեմ
Մնացած բոլոր չարություններս՝ հաջորդ տողերով:

Բ

Արժանապատիժ ժանտագործս օտար՝
Գունդը Բելիարի աճեցրի անսաստ իմ ընթացքով:
Ճարպիկ, խաբեբա և գարշորեն պարող դևերի համար
Կաքավումներ, կայթեր, ցույցեր ու վազքեր պատրաստեցի ես իմ ծուլությամբ,
Եվ ընդունեցի դահիճներից այդ կործանված՝
Հարվածներ գաղտնի և խոցեր անհայտ: Քրիստոսի խաչով չհալածեցի ես այդ վտարվածներին,
Այլ առավել ևս զորացրի նրանց:
Հեգ ողորմելուս անօրենության հետևանքով
Հայհոյվում է Հիսուսիդ անունն այսականների մեջ⁷⁸Եսայի ԾԲ. 5,
Ինչպես մի ժամանակ հեթանոսների մեջ՝ Իսրայելի պատճառով:
Ես ինքս իմ ձեռքով տնկեցի իմ մեջ
Ապականարար և վնասակար բազում պատուհասներ՝
Հոգուս ծաղիկն ուտող և սպառող ժանգն ու թրթուրը և այլ ուտիչներ,
Որոնց սուրբ Հովելն է նկարագրում իսրայելացոց երկրի համար
Իբրև օրինակ ավազակների և չար ոգիների՝ իր հրաշակերտ ողբերգության մեջ:
Սատակեցնելու փոխարեն՝ իմ մեջ ինքս ստեղծեցի, աճեցրի նրանց,
Եվ իմ անձի դեմ հավաքեցի բյուր մահազեն մարտիկներ.
Շուրջս անպատկառ և անիրավ կշտամբիչներ գոյացրի.
Զինեցի իմ դեմ անզգամ և անպարտելի հակառակորդներ.
Քաղցրի փոխարեն դառնությունն առա ինձ իբրև բաժին՝
Ես՝ Արարչի դեմ նենգավորս միշտ և բանսարկուի հանդեպ՝ հավատարիմ:
Ավա՜ղ աղետիս, վիշտ ու վտանգիս, մթին ամոթիս և անարգանքիս.
Ես ինչպե՞ս հիմա պիտի հանդգնեմ խոսքերս հայտնապես հրապարակել:
Մեծ է գուժկան ձայնս ու բարձրաղաղակ բողոքն իմ ահա՛ հույժ անտանելի:
Քանզի եթե հնար լիներ հոգիս տեսնել,
Պիտի երևար, թե որքա՜ն տգեղ է նա, տկար և ազազուն,
Հեծեծագին ցավերով մատնված ծայրաստիճան վարանումի,
Եվ մրոտված, աղտոտ գույնով զազրելի, ինչպես մեհյանի պաշտոնատար,
Զի միևնույնն է, թե՝ սպասարկել կուռքին ձուլածո և կամ ծառայել մեղքերի ախտին:
Արդ, ես քայլեցի կորստյան այս խավարահետ ճանապարհով
Եվ ցանկալի բաժինը դարձրի անկոխ անապատ,
Ինչպես մեղադրում է մարգարեն Իսրայելի քահանաներին⁷⁹Երեմ. ԺԲ. 10:

Գ

Եվ ես, որ տմարդների կարգն եմ դասված՝ ինչպե՞ս համարեմ ինձ մարդ.
Ինչպե՞ս անվանվեմ բանական, երբ կցորդվել եմ հիմար անբաններին,
Ինչպե՞ս կարող եմ կոչվել տեսանող, երբ խավարել եմ ներքին լույսս ես,
Ինչպե՞ս համբավվեմ ես իմացական, Երբ իմացությանս դռներն են փակվել,
Կամ ինչո՞վ ցույց տամ ինքս ինձ որպես պատկեր Աստուծո անեղծ և անմահ, երբ անձնասպան եմ եղել հոգեպես.
Եվ ոչ իսկ շարժուն և կամ շնչավոր կարող եմ կոչվել, թո՛ղ թե հոգևոր և իմացական:
Անոթների մեջ անպիտան եմ ես և անարգագույնը՝ որմնաքարերի մեջ,
Արհամարհված եմ կանչվածների մեջ և վատթարը՝ հրավիրվածների խմբում,
Ահաբեկված մահվան արհավիրքով և բոլորից լքված անխրախույս:
Երուսաղեմի ցավերով ու տանջանքներով եմ ես պատժված, ըստ Երեմիայի խոսքի^79aԵրեմ. Զ. 7.
Պակասել են օրերս հեծությամբ և տարիներիս ընթացքը՝ հառաչանքներով,
Ըստ սաղմոսողի նվագերգության^79bԵրեմ. Լ. 11: Ինչպես ասվին ցեցից և փայտը որդից՝
Այդպես նաև ես սրտիս խիթերից հալվեցի իսպառ ըստ իմաստունի:
Ու սաղմոսողի խոսքի համաձայն սարդոստայնի պես մաշվեցի ահա և դարձա անպետ.
Առավոտյան ամպի և վաղորդյան ցողի պես ցնդեցի ես, մարգարեության խոսքի համաձայն:
Բայց ես իմ հույսը մարդու վրա չեմ դրել,
Որ տեսանողի ակնարկած անեծքն վրաս առնելով վհատվեմ անհուսորեն,
Այլ քեզ վրա, Տե՜ր իմ ոգեսեր,
Որ լցված անբավ բարեգթությամբ Նույնիսկ խաչի վրա բևեռված պահին՝
Մեծ ողորմությամբ աղոթեցիր դու առ Հայրդ
բարձրյալ՝ քեզ չարչարողների համար:
Արդ, շնորհի՛ր ինձ դու քավության հույս,
կյա՜նք և ապավեն, Որպեսզի թշվառ շունչս երբ փչեմ՝ ստանամ Հոգին քո բարի:
Եվ քեզ քո Հոր հետ ու քո Սուրբ Հոգուն՝
Զորություն, հաղթություն, մեծություն և փառք, հավիտյանս. ամեն:

Բան ԻԲ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Նախատված անձիս կշտամբանքների շարքը նույն ձևով ու պատկերներով
Պիտի կրկնեմ ես այստեղ վերստին նոր-նոր բարդությամբ.
Կսկծեցուցիչ դառն այս խոսքերիս դատակնիքը հանդիմանական
Ամենագետը թերևս համարի ճիշտ խոստովանանք
Իմ բոլոր գաղտնի և չար գործերի:

Բ

Խոսուն մի ձի եմ ես, կարծրերախ, սանձակոտոր և ապերասան,
Հովանակ անհամբույր, վայրենի և անկրթական,
Երինջ խրտչող, անուղղա և անվարժական⁸⁰Ակնարկում է տապանակի սայլը քաշող երինջներին, որոնք իրենց հորթերից զատված լինելու համար թեև դժկամում էին, սակայն և այնպես իրենց ճամփից չէին խոտորում. մինչդեռ ինքը իր հոգևոր պարտականության լծի տակ մնում է անուղղա և անընտել:, Մարդ մոլեգին, տարագրված և կորստական,
Մանուկ մեղավոր, անխրատ և թափառական,
Տնտես մահապարտ, տարտամ և անգործնական,
Բանական անասնաբարո, գազանացյալ և
անմաքրական, Ձիթենի լքված, անպտուղ և կործանական,
Մարմին՝ հոգիս տրտմեցնող, դատող ու տանջողական,
Խոցված եմ անբուժելի, անխնամ և անկանգնական,
Վատնված և անգտնելի ոսկի շարոց եմ կայսերական,
Ծառա եմ սխալական, փախստական և թշվառական:

Գ

Եվ այսպես, ահա, ես ինքս իմ դեմ եղա կամովին անձնամատ սաստիկ և մարմնակործան,
Հոգեկորույս և միշտ մտախաբ,
Կամակոր իսկական և սրտաբեկ,
Ուշագնաց և խելակորույս,
Զգայազուրկ և իմաստասպառ,
Հայրատես և եղեռնալուր:
Ես ամեն կողմից բռնված ամբողջովին մահաբեր երկունքի բորբոքումներով՝
Մի լավ բանի մեջ, Տեր իմ, ոչ մի կերպ քեզ պիտանի չեմ:
Ողբում եմ ես այն որովայնը, որ ինձ երկնել է,
Ողբում ստինքներն այն, որ սնել են ինձ:
Ինչո՞ւ կաթի հետ մակարդված ես մաղձ չծծեցի,
Եվ ինչո՞ւ քաղցրության փոխարեն չտրվեց ինձ.դառնություն:
Զի եթե ես իմ խոսքերով այսքան ինքս իմ դեմ եղա անձնադատ դատախազ դժնի,
Եվ իմ բարկության սուրն է տակավին անխոնարհելի,
Ո՞ր երկրածինն ինձ կկարողանա ողոքել այլևս:
Ամեն ինչ պիտի հրապարակեմ, Էությունս համակ ես պիտի դատեմ ու դատապարտեմ, Ողջ վնասակար գնդերը պիտի ես գանակոծեմ,
Ես ինձ խոցոտող զինվորների դեմ պիտի բողոքեմ
Եվ իմ գլխավոր զգայարանքներս պիտի կշտամբեմ:
Ամեն բանի մեջ և ամեն ձևով ես մեղանչեցի, ողորմի՜ր, գթա՛ծ:
Նոր չէ, որ գտար հանցապարտության մառախուղն իմ մեջ,
Այլ նույնն եմ հավետ, միշտ նույն արատով հանցապարտության
Անկարկատելի ձորձով սխալված` անփոփոխելի քո առջևն եմ ես,
Եվ ինքդ միայն իսկապես գթած, օրհնյալ, մարդասեր,
Քո ներողությամբ անայլայլելի փութա աջ կողմս ի փրկություն ինձ⁸¹Հմմտ. Զաքար. Գ. 1-3:

Դ

Արդ, ո՜վ երկնավոր, հզոր ու բարի դու խնամակալ,
Ստեղծիչդ ամեն ինչի՝ ոչնչից,
Կայծն իմաստության զորավոր խոսքիդ մոտեցրու լեզվիս,
Որպեսզի դառնա առիթ մաքրության՝
Քո ձեռքով կերտված մարմնիս մաս կազմող զգայարանքներիս:
Եվ ես նրանցով՝ քո կամքով կազմված և քեզնով բուժված՝
Նոր պատրաստությամբ, անպակաս ձայնով, անհատ բարբառով
Քեզ վերընծայեմ գոհաբանություն՝
Ի փառս քո Հոր՝ մեծ Աստուծո, հավիտյանս. ամեն:

Բան ԻԳ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՜ր, Աստված ամենայնի և զորավոր ամեն բանում,
Տե՜ղ անպարագիր և անվայրափակ,
Բոլո՜ր իսկությամբդ ամենքին մոտիկ,
Ամենուր ես դու, և չկա ոչ մի սահման առանց քեզ:
Չես երևում երբեք, բայց առանց լույսիդ չի տեսնվում ոչինչ,
Ո՜վ ահավոր փառք և անհաս անուն, Մեծության կոչում, ձայն անբավելի,
Իսկություն անքնին, անմատչելի հեռավոր և
անընդմիջելի մերձավոր, Տեսնող՝ հեծության և նկատիչ՝ թշվառության,
Տխրության այցելու և ամենաբույժ հնար՝ անճարության,
Հայր գթության, ծագող ողորմության և Աստվա՜ծ մխիթարության:

Բ

Տե՜ր, ողորմությամբ նայիր բազմավտանգ ախտերի դառնավիշտ իմ պատկերին,
Որ քո հանդեպ եմ տածում ահա՛:
Կարեկից եղիր ինձ բժշկապես և ոչ թե որպես քննիչ-դատավոր:
Արդարև մեծ է տագնապն այս ցավատանջ տարակուսանքի և վարանման,
Երբ մեղքով է տարված մարմինն ամբողջովին,
Իսկ հոգին չի մեկուսացած չար գործերից,
Երբ զգայարանքները կապկապված են մոլորությունների սովորությամբ,
Եվ զանգվածը շաղախված է մահացու կրքերով.
Երբ սրտի զգայությունը խայթերո՜վ է խոցոտված,
Եվ բարիքների ակնկալությունն իսպառ վերացած.
Երբ բանականությամբ հանդերձ՝ անասունների շարքն է դասված,
Եվ գոյության հետ զազրելի գարշություններ են շարամանված.
Երբ արտաքնապես թեև առողջ, սակայն ներքնապես է վիրավորված
Եվ հիշելով իր մեղքերը սաստիկ՝ հուսահատության է միշտ մատնված.
Երբ որ նախապես գործած մեղքերի տագնապումներով է տարակուսված,
Եվ աղոթքի հստակությունն իսպառ պղտորված.
Երբ խղճմտանքը խռովանքներով է հույժ տոչորված
Եվ ձեռքը մաճին՝ հետևի գործերն հետազոտելով է միտքն զբաղված⁸²Ղուկ. Թ. 62.
Երբ դեմքով դեպի առաջ է դիմում, ոտքերով՝ դեպի հետև ընկրկած
Եվ գիտենալով հանդերձ ճշմարիտ գոյությունները, անգոներից է շարունակ խաբված
Եվ մտքի մղած մարտերի մեջ միշտ փոքրություններից է հաղթահարված,
Եվ սրտի սաստիկ հառաչանքներից հագագի դուռն է համակ հրդեհված.
Երբ ամենուրեք՝ խոնավությունն է քիմքի տոչորված
Եվ ամեն կողմից անարև մեգով է շրջապատված.
Երբ ակնկալության ընդարձակությունն է իսպառ ամփոփված,
Եվ անտանելի տառապանքներն են զգայարանների վրա դրոշմված.
Երբ որ կորստյան եղկելիությունն է մտաբերված,
Եվ հատուցումի դատավճիռն է մտքի դիվանում արձանագրված.
Երբ բարերարի աչքն է զայրալից երևույթ առած,
Եվ լույսը խնդությամբ հողազանգվածիս դեմ է զայրագնած.
Երբ որ Աստուծո ահավորությունն փոքրիկ էությանս հետ է ընդհարված
Եվ իր խոսքերի որոտումով միշտ՝ բանավոր մոխրիս դեմ է բարկացած,
Երբ արդարության իր քարերով նա մահվան արժանուս է միշտ քարկոծած,
Երբ որ ինձ տրված տաղանդը այստեղ անառակության մեջ եմ կորցրած,
Եվ իմ պատվական ստացվածքն իբրև անարգ անարժեք՝ հողի տակ է թաղված.
Երբ ողջ արգասիքն իմ աշխատանքի՝ ծուլության մութով է ծածկված
Եվ չի երևում ճրագի լույսի պես հեռու տարված,
Երբ իրավազուրկ պատասխանարանն է լեզվիս կարկամած,
Եվ իմ անհամբույր բարբառող շուրթերս իրոք արժանի կերպով պապանձված.
Երբ հուզյալ միտքս ամեն ուղղությամբ ցրիվ է եկած
Եվ օգտակարին հասու լինելու անկարող դարձած,
Եվ լավն ու բարին ընտրելու կշռի մեջ հիմարացած.
Երբ ճանապարհը չարի արգելքով է խափանված,
Եվ վառարանն է յուղի՝ հնոցի մոխիրով լցված.
Երբ կենաց մատյանից իմ անվան գիրն է ջնջված,
Եվ երանության փոխարեն այնտեղ կշտամբանք գրված:

Գ

Թե զինվոր եմ տեսնում՝ սպասում եմ մահվան.
Թե պատգամավոր՝ խստության.
Թե գրագիր՝ կորստյան մուրհակի.
Թե կրոնավոր՝ անեծքի.
Թե ավետարանիչ՝ ոտքի փոշին թոթափելու.
Թե բարեկրոն՝ հանդիմանության.
Թե անզգամ՝ կսկծանքի.
Եթե փորձվեմ ջրով՝ կխորտակվեմ⁸³Հմմտ. Թվոց Ե. 16-22.
Եթե մի դեղ քննության առնեմ՝ կսատակեմ.
Թե բարիք տեսնեմ, կասկածելով չար գործերիցս՝ կփախչեմ.
Թե բարձրացած մի ձեռք՝ կկորանամ.
Թե խրտվիլակ փոքրիկ՝ կսարսեմ.
Թե լսեմ թնդյուն մի թեթև՝ կընդոստնեմ
Թե կերուխումի հրավեր ստանամ՝ կդողամ.
Թե մեծիդ ներկայանամ՝ կսարսափեմ.
Թե հարցաքննության կանչվեմ՝ կկարկամեմ.
Թե իրավամբ քննվեմ՝ կհամրանամ:
Արդ, իրար վրա բարդված իմ այսքան տարակույսները ամենաթշվառ և ողորմագին,
Որոնք ի ներքուստ խոցում են սիրտս անբույժ ցավերով, նետերով անտես,
Եվ բևեռվելով անարտաքսելի՝ նրանք հոգուս հետ հանապազամուխ ու հարամնաց,
Եվ շարավներով լցնելով հոգիս, հարվածելով միշտ՝
Սատակիչ մահվանս վտանգն են սաստիկ նախագուշակում
Իր ներսը մխված երկաթը պատող կույտը թարախի,
Տագնապը ծածուկ ու մեջս պահված վերքերն անդարման
Իմ շնչառության միջոցին սաստիկ ցավ են պատճառում:
Ուստի և նրանց նեղություններից չարաչար ճնշված,
Թախծալից հոգուս ձայնով բարձրագոչ և աղերսախառն իմ արցունքներով
Ինձ համար նաև աղոթող բոլոր նահատակների հետ այն երկրաստեղծ,
Եվ հեծությամբ ողբակից նրանց արտասվանվեր իմ այս ողբերով,
Ըղձակաթ աղերսն իմ՝ Բարեգործիդ ամենահնար՝
Երկրիցս դեպի երկինքը, ահա՛, առաքում եմ քեզ:
Շնորհիր, ո՜վ Տեր, հանգիստ ու խաղաղ կյանք ողորմելի վաստակյալիս,
Ինձ, որ ընդունա՜յն եկրագործեցի.
Ո՜վ համայնդ դու ամեն ինչի մեջ, քեզ փա՜ռք հավիտյան:

Բան ԻԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, ի՞նչ բաների արժանի համարելով ինքս ինձ, մոտենամ ես քեզ աղերսելու,
Արքայությա՞ն, որից վրիպեցի,
Թե՞ վայելուչ փառքիդ, որից զրկվեցի,
Թե՞ անմահ կյանքիդ, որից վտարվեցի,
Թե՞ պարակցությանը հրեշտակների, որից տրոհվեցի,
Թե՞ արդարների մասնակցությանը, որից ջոկվեցի,
Թե՞ ուռն լինելու կենդանի որթի, որից պոկվեցի,
Թե՞ ոստը բերկրության ծառի, որից գոսացա,
Թե՞ ծաղիկը փառքի շնորհի, որից թափվեցի,
Թե՞ ժառանգավորն պանծանաց, որից կորացա,
Թե՞ հայրական հարազատ գրկին, որից դուրս ընկա,
Լուսեղեն զգեստո՞վ պարծենամ, որից մերկացա,
Թե՞ ստացողի դարձին հուսամ ես, որից խորթացա,
Ըղձալի լույսի՞ն դիմեմ ես արդյոք, որից մեկնեցի,
Թե՞ ոսկորներին հոդվեմ Հիսուսի, որից մերժվեցի,
Նրա թևերի՞ն մոտենամ, որից օտարացա,
Թե՞ ապավենին ապաստանեմ ես, որից զատվեցի,
Նորոգությա՞նը հուսամ փրկարար, որից մահացա,
Թե՞ զվարթարար զգաստությանը, որից լքվեցի,
Կամ ուխտադրական կենաց կանոնին, որից փոխվեցի,
Թե՞ հաստատական օրինադրության, որից սահեցի,
Անշարժ, անսասան Վեմի՞ն կառչեմ ես, որից սասանեցի,
Թե՞ սրբոց գնդին լինեմ դասակից, որոնցից ինքս ինձ ի դուրս մղեցի,
Անդրանիկների քաղաքո՞ւմ⁸⁴Հրեշտակների երկնային բնակարանը կամ ըստ ոմանց՝ Առաքելական եկեղեցին: շինվեմ, որից ես գերի քշվեցի,
Թե՞ ամենօրյա հացին աղոթեմ, որ չվաստակեցի,
Թե՞ տաժանքների վերացումն խնդրեմ, որոնց համար չքրտնեցի,
Թե՞ պարգևներով պսակվեմ ես այն, որոնց արժանի չհանդիսացա
Կամ կենաց գրքո՞ւմ արձանագրվեմ, որից ջնջվեցի,
Թե՞ երախտիքներդ հիշեմ ես արդյոք, որոնք մոռացա:

Բ

Եվ ահավասիկ, ապրելու հույսի լարը կտրվեց,
Ու վարակվեցի՜ ես բոլորովին գարշ բորոտությամբ.
Տգեղ, սպիտակ ու փոքր-ինչ փայլող պալարի պես այն,
Որը կրկնակի մեր անմաքրության իբրև նշանակ՝
Նախնական ախտի սպին է պահում երկդիմի կերպով⁸⁵Ղևտ. ԺԳ գլուխը,
Ապականությունն ինձ պաշարելով՝ սպառեց մարմինն իմ բոլորովին
Պարծանքի նշույլը բոլորովին շիջավ ինձ համար,
Փրկությունը վտանգվեց, բարին ստվերացավ,
Կյանքի դուռն ընդմիշտ փակվեց,
Մխիթարությունը վերացավ,
Դատաստանի ատյանը մոտեցավ,
Մահվան թույնն արծարծվեց իմ մեջ,
Սպանվածն իմ մեջ կրկին կենդանացավ,
Նավահանգիստը քարերով խցվեց,
Հույսի շավիղը կուրացավ,
Շնորհի ծածկույթն ինձանից հանվեց,
Փառքի վայելչությունն աղոտացավ,
Առաջնորդող հանճարը խափանվեց,
Կշտամբանքների փուշը շատացավ,
Անօրենության ուղեշը ծաղկեց,
Գեհենի բոցը բորբոքվեց իմ դեմ,
Ծառայության լուծը սաստկացավ,
Ստրկության կապը զորացավ,
Կառույցը պահող սյունն ահա ընկավ,
Բարձրության վստահարանը կործանվեց,
Ընտանի միաբանությունն անջրպետվեց,
Եվ տխրեց սաստիկ սրբություն սիրող Աստուծո Հոգին:

Գ

Եվ քանզի ես դառնությունների մրուրը ճաշակեցի,–
Տանջանքներ, խայթեր ու տխրություններ, վշտեր հոգեկան,
Ցավեր անդարմանելի և տարակույսներ անհուսադրելի,
Ամոթանքներ անպարտակելի, խայտառակություններ անծածկելի,
Պատկառություններ անհամարձակ, փախուստներ անդառնալի
Եվ հալածանքներ անմարդասիրելի,
Երկար ու ձեռնունայն, անպաշար ուղևորություն,–
Ուստի և դու, ո՜վ փրկություն, զորություն և օգնություն,
Ողորմություն, լուսավորություն, քավություն և անմահություն,
Տեր Հիսուս Քրիստոս, Որդի կենդանի Աստուծո,
Արարիչ երկնի և երկրի,
Որ ջուր ես տալիս ծարավներին անջուր անապատում,
Օրհնյալ, բարգութ, հզոր, մարդասեր,
Երկայնամիտ, խնամակալ, հնարավոր, այցելու,
Պաշտպան աննախանձ, պահապան հաղթող և կյանք անկորուստ,
Միջնորդ երկնային, լիություն աննվազ, երանություն տոնելի,
Քո ողորմության աջ ձեռքը սիրով երկարելով ինձ՝
Ընդունի՛ր և ներկայացրու քավված և սրբված ամենապարտիս՝
Քեզ հավասարապատիվ Հոգուն, ո՜վ կենդանի
Բան, Որպեսզի քեզնով հաշտված վերստին՝ իմ մեջ դառնա նա:
Եվ քո միջոցով Նա, որ զորեղ է ինքնությամբ
Իր մաքուր կամքով ինձ սրբագործած՝
Հորդ ընծայելով՝ Միաժամանակ ամբողջ իմ շնչով անբաժանորեն
Կապի, միացնի բարեշնորհիդ հետ:
Որի համար՝ քեզ, Հորդ ու Սուրբ Հոգուդ՝
Երրյակ անձնավորությանդ՝ մի բնությամբ և մի աստվածությամբ-
Փա՜ռք և բովանդակ արարածներից գոհաբանություն
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ԻԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ քանզի նախորդ իմ ողբերի մեջ ես մասամբ միայն նկարագրեցի
Մեկը մյուսից ծանր ու գերազանց մեղքերն իմ այնքա՜ն,
Որոնց գերին է դարձել վշտակիր և թշվառ հոգիս,–
Ուստի ես պիտի փոխեմ իմ խոսքի եղանակն հիմա,
Բայց ո՛չ ավաղանքն իմ աղետների:

Բ

Կյանքըս ինձ համար նման է սաստիկ ծփացող ծովի,
Ուր հոգիս, մարմնիս շինվածքով՝ իբրև նավակում,
Իրար վրա խուժող անթիվ, անհամար ալիքներից,
Տարուբերվում է միշտ այս աշխարհում:
Եսային ևս այս օրինակով պատկերացրեց
Երուսաղեմի հախուռն ու հանկարծադեպ քանդումը պարսիկ հրոսակներից,
Որ և սխալ չի լինի համեմատել իմ հոգևոր խորտակման հետ:
Մինչ ես չվում էի անհոգ, անտարակույս վստահությամբ,
Հազիվ թե մտքիցն իմ անցկացնելով դույզն-ինչ կասկածանք ինչ-որ արկածի
Փոքր այն միջոցին հանգստի միջև և աշխատության,
Իբրև թե արդեն նավահանգիստը հասած լինեի,-
Եվ ահա՛, ամառվան մեջ ձմեռն հանկարծահաս՝ հողմով իր բքաբեր
Երեքալյան ուժգին բախումով խաղաղությունը խռովեց հանկարծ:
Խորտակվեց նավը՝ վայրագ ալիքների բախումից.
Թիակների կազմվածքը քայքայվեց.
Պոկվեց իր տեղից կայմը վերամբարձ,
Թռչարանն առագաստի պատռվեց ծվեններով անկարկատելի.
Շինվածքի շքեղությունն անշքացավ, Ու խզվեցին բոլոր առասանները ձիգ.
Գլխակողմի բարձրադիր դիտարանը խոնարհվեց,
Կտրվեց պարանն ապավանդակի,
Խարսխի հենարանը քայքայվեց,
Ու բաժանվեցին իրար կցորդված գերաններն երկու.
Ուղղիչների սամիները գալարվեցին,
Ընկղմվեց լաստի հատակը իսկույն, հիմքն ու հաստարանն ամբողջ շինվածքի.
Ղեկի սարքն ամբողջ սուզվեց տեղնուտեղ,
Չվելու հարմարանքները պակասեցին,
Կոտրվեց իսկույն ողնափայտն ամուր.
Կապարանները զիստի ջարդուփշուր եղան,
Նավագոգն անպետքացավ,
Հետնակողմը նավի, եզերող շրթներով, խախտվեց ու դուրս թռավ.
Բազմոցներն ընկնելով՝ անհետացան.
Վայելչագեղ վանդակապատն իջավ հատակ.
Շուռ եկավ գահավորակն հանգստավետ.
Իրար կպած տախտակաշարքերն անջատվեցին իրարից,
Եվ նրանց ամրապնդող բևեռները ելան:
Ողբերի հիշատակարան դարձած արդյունքն ինձ նմանվեց:
Նավապետը դեմ-հանդիման նավի՝ դեգերում է, ողբում,
Ձեռքը ծնոտին դրած՝ արցունքի գե՜տ է հոսեցնում:
Նավից մնացած սակավաթիվ բեկորները ալեկոծ ծովի ծփանքի վրա
Բանականների նման խողխողված՝ հեծում են թախծոտ ու ողորմագին:
Եվ այսպես, ահա՛, սխալված չենք լինի, եթե ասենք,
Որ նավապետը բարի իր երկնավոր զորքով՝ այս աշխարհի ծովում
Իմանալի իմ գոյության խորտակված տապանն է աշխարում.
Քանզի արդարև բարեգութ Տերը լացեց
Իր թաղված ազգակցի վրա, որպես օրինակ՝ համայն մարդկության,
Լացեց նա նույնպես մոլորյալ Երուսաղեմի, ինչպես և մոլեգնած Հուդայի վրա,
Որոնցից երկուսը մնացին անհույս՝ նման քայքայված նավի.
Իսկ մեկը նրանցից արդեն անդունդի հատակը հասած՝
Հույսի առասանն իր ձեռքն ունենալով՝
Դեպի ապահով խաղաղությունը դուրս եկավ նորեն:

Գ

Կտեսնե՞մ արդյոք ես երբևիցե մարմնի տապանակն իմ բազմախորտակ՝ կրկին նորոգված.
Կտեսնե՞մ արդյոք ողբալի հոգուս նավը փշրված՝ կրկին ողջ-առողջ.
Մեծ տարածությամբ բաժանվածս ես կլինե՞մ արդյոք դարձյալ միացած.
Կտեսնե՞մ արդյոք հոգնաթախիծ վշտացյալիս սիրտը դարձյալ ուրախ.
Կարո՞ղ եմ հուսալ՝ հավետ խաթարված պատկերն իմ բնության հարդարված նորից.
Կտեսնե՞մ արդյոք թշվառացյալիս քանդված տաղավարը կրկին կանգուն.
Հուսա՞մ, թե պիտի տեսնեմ տարամերժ հոգիս ազատված,
Եվ լույսիդ շնորհից զրկվածիս կրկին վերակազդուրված.
Պիտի ցույց տա՞ս արդյոք ողորմաբար վայելքն ընտանի քո պայծառության.
Կտեսնե՞մ արդյոք երբևիցե ամենատխուր դեմքը հոգուս՝ ժպտուն.
Արդյոք կլսե՞մ գուժկան ձայնի տեղ ավետյաց համբավն ինձ առաքված.
Կտեսնե՞մ արդյոք իմ բյուրակործան փշրված անոթն վերանորոգված.
Պատուհաններն իմ մտքի աչքերի կտեսնե՞ն արդյոք պարտամուրհակն իմ մի օր պատռված.
Օրն իմ անձկության քավությանդ շնորհիվ՝ կծագի՞ արդյոք քո լույսը վրաս,
Արդյոք կմտնե՞մ լուսախորանի խնջույքը մի օր քո առաջնորդությամբ.
Անկյանք, ցամաքած ոսկորներս կրկին կկենդանանա՞ն,
Ըստ Եզեկիելի՝ ներգործուն շնչիս ետ գալով դարձյալ զորություն առած.
Կլինի՞ արդյոք, որ կրկին նայեմ քո սուրբ տաճարին,–
Ինչպես մարգարեն, որ աղաղակեց կետ ձկան պորտից,–
Ես, որ կանգնել եմ դեմդ ամոթահար՝ լույսիցդ մերժված.
Մթնածիս վրա խավարասնունդ կծագի՞ արդյոք պայծառ առավոտ.
Եվ մշտասառույց տագնապյալս ես կհասցնե՞մ արդյոք գարուն տեսնելու.
Կտեսնե՞մ արդյոք ճարակ ինձ համար հոգիները դալարեցնող ցողն անձրևային.
Կլինի՞, որ տեսնեմ գազանաբեկ մերժելի ոչխարս կրկին քո ամենագութ կամքի հո՜տը դարձած:

Դ

Եվ, սակայն, ինչպես որ Հոբն է ասում,
Չարի թակարդներն անելանելի պաշարել են ինձ,
Իսկ եթե քո բարերար կամքի ողորմության լույսն ինձ ցույց տրվի,
Քո գթության դուռը բացվի, Փառքիդ ճառագայթը ծավալվի,
Ձեռքիդ խնամքը հայտնվի, Կենացդ արեգակի օրը տարածվի,
Քո առավոտյան ըղձալի դեմքը պարզվի,
Քաղցրությանդ առատությունն աղբյուրի պես բխի,
Արարչի կողի վտակը հոսի,
Անապակ սիրույդ ծորումը թափվի,
Ավետյաց շնորհիդ ծագումն երևա,
Պարգևիդ ծառը ծաղկի,
Քո օրհնյալ մարմնի մասունքը բաշխվի,
Սակավ ակնկալությունն իրագործվի,
Ընդհատված ձայնը ողջույնիդ լսվի, Հեռացած խաղաղությունդ մոտենա:
Այնժամ հավիտյան այս պայմաններով երանելի,
Հաստատուն հույսով և հավատով զինված,
Ապավինելով Սուրբ Հոգուդ, որ պաշտվում է
Հորդ հետ և փառաբանվում քաղցրաձայն,
Քեզ հետ լույսի մեջ անմատչելի, քավությամբ
հանդերձ, Ինձ՝ մեղապարտիս կընծայվի և՛ կյանք, և՛ երանություն:
Եվ սրանք որպես անկորուստ ավանդ կպահվեն իմ մեջ,
Իբր առհավատչյա ճշմարիտ հիշատակի՝ ի ձիր անեղծության,
Երրյակ անձնավորությամբ հզոր, սուրբ ու միակ
Եվ անքննելի տերությանդ անճառելի, ահեղ
անունով, Դո՛ւ ես, որ իսկությամբ քո և էությամբ,
Եվ բարձրությամբ քո հարակա, քաղցրությամբ, ողորմությամբ
Եվ մարդասիրությամբ պսակված հավետ թագավորում ես:
Այո՛, բոլորի համար և ըստ ամենայնի, ամենայն բանում կարող ես, գթա՜ծ:
Եվ քեզ վայել է փա՜ռք երկրիս վրա,
Նաև հանդերձյալ մշտնջենական աշխարհում,
Մեծ օրն հայտնության, հավիտյանս. ամեն:

Բան ԻԶ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ նրանց հետ, որոնք ողբագին եղանակների
Համաձայն խոսքեր են շարահարում, հորինում հարմար,
Ամեն մի տողի վերջում միևնույն գիրը դնելով,
Որով արտասուք հոսեցնելու չափ մորմոքեցուցիչ
Առավել սաստիկ ու սուր են ճմլում սրտի ցավերը,-

Ուստի ես ինքս գլուխն անցած այժմ այդպիսիների,
Որոնք լալագին բանաստեղծություն են եղանակում,
Նրանց ողբաձայն հեծեծանքներով վշտակիր հոգիս եմ պարզում ահա՛,
Որը չի մեռել դեռ բոլորովին աշխարհի համար,
Ոչ էլ իսկապես կենդանի է նա Աստուծո համար.
Ոչ իսկապես ջերմ, ոչ էլ ցուրտ իրոք,–
Ըստ ավետարանչի առակի՝ գրած իր Հայտնության մեջ⁸⁶Հայտն. Գ. 15-16,–
Որը երիցս ատելի է Երրյակ տերությանն ու ամենատես արարչությանը:
Այս է եղանակն ամենահարմար՝ թախծությունը մեր նկարագրելու,
Հանգավորելով յուրաքանչյուր տող,
Որով և հոգու հույզերը տխուր և՛ս առավել են հնչում սրտառուչ:

Բ

Դրամական պարտքն ուրանալով, ես վատս, հիրավի,
Գործովս անարժան մատնվել եմ վաղ տույժ ու տուգանքի.
Կրկնահանցագործ վատնիչս կորած՝ գանձին արքունի,
Որ մեծ Աստուծո հաշիվ պետք է տա և պատասխանի.
Պետք է բյուր քանքար, մինչդեռ ես չունեմ կշիռ մի ունկի⁸⁷Հմմտ. Մատթ. ԺԸ. 24:
Ես անբարեխոս դառն արգելքի տակ կապկապված գերի,
Ճաշակում եմ խիստ ցավ ու հեծություն խավարում բանտի.
Տանջվում եմ անօգ հեգ ողորմելիս առանց պաշարի.
Ինձ համար ողբի մի այլ եղանակ այստեղ ընտրեցի,
Եվ այս խոսքերովս այն կսկծալի կոծի փոխեցի.
Նույն չափով ու նույն վերջավորությամբ ես շարադրեցի,
Թիվ անհատելի և խորհրդավոր երկյակ տասնյակի⁸⁸Այս բացատրությամբ ուզում է ասել, թե ոտանավորի հանգերը կազմված են Ի գրով, որը համազոր է քսանի (=երկյակ տասնյակ 2x10) և որ իբրև առանձին թիվ՝ ունի խորհրդավոր հանգամանք, ըստ ավետարանական առակի՝ տրված ու շահված քանքարների կամ վնասների գումարը՝ 20: Իմաստն այս է. «Այս ոտանավորի հանգերը ես նրա համար «ի»-ով:
Հնոցն աղքատության մրրկվում է ամեն կողմից ուժգնակի.
Անպաշտպան, թշվառ՝ դրված է տխուր սիրտն իմ գրավի.
Ապաշնորհ, տկար մարդ եմ ենթակա միշտ վրիպանքի,
Շուտով ինձանից անզիջում կերպով դատ կպահանջվի:
Զգայարանս մահվան ու մեղքի զենքով կխոցվի,
Գերիս՝ անփախուստ կերպով մատնված բռնի ախտերի,
Հոշոտում է ինձ սաստը սուր սրով իր սարսափելի:
Այժմվանից, նույնիսկ, երբ բեմն եմ հիշում ես դատաստանի,
Անլույս մռայլը չարատես աչքիս առջև կփռվի.
Անօգ, կապկապյալ եղկելիս մատնվել եմ տարակույսի.
Երևում է ինձ պատկերը երկյուղ ազդող վերնայնի:
Տարտարոսի մեջ անարև սաստիկ և անծածկելի,
Գեհենի հրում մորմոքվում է հույժ անձն իմ
եղկելի, Անհայտ ու անհետ կորած-կործանված անդնդում մեղքի:
Ահա ունեցածս արծաթն անպիտան, որ արժեք չունի,
Որ չի ընդունվի տերունի գանձում և չի ամբարվի:
Հանցանքս է պղտոր, և ձեռքս անմաքուր, աննվիրելի.
Բայց ես սրտաբեկ, մատներս շարժելով, հուսալով դարձի,
Երեսս հողին՝ պաղատում եմ քեզ, դու մա՜յր Հիսուսի.
Բարեխոս եղիր ինձ մեղավորիս, երկնի՛ց իսկուհի.
Մաղթիր քավություն ինձ, ո՜վ զորավոր փրկանակ կյանքի,
Թող երկրի վրա միշտ օրհնություններ, բուրումներ խունկի
Եվ անուշահոտ յուղեր մատուցվեն քեզ ախորժելի:

Գ

Իմ այս ողբերի հյուսվածքի վրա ես մի ուրիշ մաս ևս ավելացրի,
Շնորհապարգև մեծ բարերարին առատ արցունքներ ընծա բերեցի.
Չկարողացա չափելով երբեք գտնել խորությունն ես իմ կորուստի,
Հազիվ թե հակիրճ խոսքերով միայն ես նրան հանդես բերել ջանացի,
Չհասա նրան ես մինչև անգամ արագացնելով թևերն իմ մտքի:
Խորունկ մեղքերից խելքըս պարտըված՝ բարկության բաժակն իմ ձեռքը առի,
Տարակուսանքի տարտամությունն իմ ես ինքս իբրև մահ ճաշակեցի:
Եվ այժմ էլ, ահա, հանցանքներս անթիվ երգեցի ձայնովն իմ ողորմելի:
Մի աներևույթ բարկ կրակարան բորբոքվում է մեջս անզովանալի,
Ասես թե անտես հալոց-քուրաներ եռում են սաստիկ, անշիջանելի:
Թունավոր նետի սլաքներ կան սուր՝ շտեմարանի խորքը իմ սրտի.
Ցավառիթ խիթեր մահացու կերպով խոցում են բոլոր երակներս լյարդի:
Ճեպելու անճար՝ աղիքներիցս չեն կարող ելնել ցավերն երկունքի.
Երիկամունքներն իմ երկու կողմից այրում է ջերմը անդարմանելի.
Անչափ կուտակված դառն մաղձն ահա նախադուռն է իմ հասել կոկորդի:
Շնչափողիս մեջ հնչում են ուժգին վհատեցուցիչ ձայներ ավաղի,
Էությանս բազում մասերը՝ ներհակ իրար դեմ ելել են պատերազմի.
Կասկածանքների վախով վարանած՝ մատնվել եմ ես անհուն տագնապի,
Թեև հարազատ՝ ջարդում են իրար դավաճանաբար, ինչպես թշնամի,
Թաղված մեղքերի գարշելի տիղմում՝ ո՛չ մեռած եմ ես և ո՛չ կենդանի:
Հայացքս քեզ եմ ուղղում, բարերա՛ր, կասկածը սրտումն իմ պատժապարտի,
Որպեսզի կյանքի անհույս այս վիհից դուրս հանես դու ինձ լույսին անձկալի:

Դ

Նա, որ մատյանը այս շարադրեց՝
Երջանիկների շարքում պսակվի,
Ակնկալելով ողորմությունըդ՝
Անարատներին թող հաղորդակցի,
Եվ հանուն Բան-Աստծուդ զենման՝
Բարեգործությամբըդ կենդանանա,
Գովյալ շուրթերիդ օրհնությունը թող Գիրքս ընծայողի գլխին [միշտ] մնա,
Հաստվի ըղձական սողսոսնյան խոսքը առակի⁸⁹Առակ. ԺԱ. 31::
Բարձրյա՛լ, քո Հոգով պատկերագրիր
Անեղծանելի նորոգման համար,
Քանի որ դու ես ներողը միակ,
Ո՛վ ներողամիտ, փա՜ռք քեզ հավիտյան: Ամեն:

Բան ԻԷ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Քանզի ողբաձայն բանաստեղծության հետ վերընծայեցի և՛ չափական խոսք,
Հյուսեցի կական ու կողկողագին հառաչ-հե- ծություն,
Դառնաթախիծ լաց, արտասվագին երգ,–
Այժմ վերստին պիտի սկսեմ պաղատանքներն իմ
Խոստովանորեն և զղջողաբար, բարբառելով բաց
Ու մերկանալով ծածուկն ու գաղտնին:
Որպեսզի սկիզբն ամեն մի տողի, ինչպես և վերջը միևնույն բառի կրկնությամբ,
Այս թախանձալից և նմանաձայն աղոթքը այստեղ ես պիտի դնեմ,
Որ խոնարհություն է հոգեկեցույց:

Բ

Մեղա՜ ես Մեծիդ բարերարությանն, անարգս՝ մեղա՜.
Մեղա՜ ծագումիդ ճառագայթների, խավարս մեղա՜.
Մեղա՜ շնորհիդ երախտիքներին, արդարև մեղա՜.
Մեղա՜ երկնային գթառատ լույսիդ, հայտնապես մեղա՜.
Մեղա՜ ոչնչից կյանք ստեղծողիդ, ստուգիվ մեղա՜.
Մեղա՜ գերագույն գոգիդ գրգրալիր, անսահման մեղա՜.
Մեղա՜ աննվազ լույսիդ վայելմանն, նենգողս մեղա՜.
Մեղա՜ ճաշակմանն անճառ քո կենաց, բյուր անգամ մեղա՜.
Մեղա՜ միշտ անհաս քո պարգևներին, հանապազ մեղա՜.
Մեղա՜ քո գովյալ մարմնին Աստուծո, մահու չափ մեղա՜.
Մեղա՜ Արարչիդ պաշտելի արյանն, իսկապես մեղա՜:
Ահա՛, արդարև, հատվածն այս խոսքի՝
«Մեղան» օրհնյալ է և հուսադրական, սրտերի համար:
Ավանդ է նա պատվական, անմոռաց պատկեր, հայրենական տուրք,
Նախահարց օրենք, պաշար ընդհանրական,
Անհերքելի խոսք, զորավոր պատասխան,
Կենդանության կամուրջ՝ ախորժելի՝ վերնայնին, սիրելի՝ սրբոց,
Անխզելի կապ, հրաշալի բարբառ, անժխտելի փաստ,
Բաղձալի աղերս, փափագելի սեղան, անճարներին ճար,
Կարծրության վանիչ, կարգ աստվածապաշտների,
Հեթանոսաց գիրք, վաղնջական օրենք,
Քրիստոնյաներին հարազատ և հաղթող՝ արարչությանն,
Անջրպետ հզոր, ահավոր խտրոց,
Բարձրագույն արվեստ, խորություն անչափ, հիահրաշ տեսիլ,
Կնքված խորհուրդ, որին չի կարող թափանցել ոչ ոք,
Արագաթռիչ միտքը մինչև իսկ անընդունակ է ըմբռնելու այն:
Ձայն բարեպատեհ և հրաշալի, որը չլսվեց,
Երբ դասը մերժված ընդունում էր իր վճիռը վերջին.
Գուցե և այնժամ ետ առնվեր իսկույն մահապարտության վճիռը արդար,
Որով դատաստանն այլևս անելիք չունենալով՝
Հավիտենական սահմանը պիտի լուծվեր, վերանար:
Մեծագույն փառքի զարդն է այն, որով նույնիսկ աստվածությունն ինքը կպսակվի պայծառորեն:
Քանզի ո՞վ էր, որ վազելով՝ բռնեց եղջյուրներից այս սուրբ սեղանի
Եվ ազատվելով իսկույն պատժից՝ չմաքրվեց⁹⁰Հին օրենքի համաձայն Սեղանի եղջյուրներին փարվողը չէր ազատվում մահապատժից, մինչդեռ նոր օրենքի սեղանի այս եղջյուրներին, այսինքն մեղայի զղջման ապավինողը կփրկվի::
Իսկ եթե Աքար Քարմյանն ու Սավուղ Կիսյանը և Սիմոնյան Հուդան⁹¹Աքար Զարմյան (Քարմյան), որը գողություն արավ Երիքովի ավարից (Հեսու Է, 20): Սավուղը Իսրայելի թագավորն էր, իսկ Հուդան՝ մատնիչը: Այս երեքն էլ հանցավոր էին. առաջինը՝ գողության, երկրորդը՝ կամապաշտ անհնազանդության և երրորդը՝ տիրամարտության համար: Երեքն էլ թեև զղջացին, բայց նրանց զղջումն ընդունելի չեղավ:
«Մեղան» այս ասելով հանդերձ չարդարացան,
Վկայում եմ և ես իրավամբ, խոստովանելով, թե արդարացի էր ճշմարտապես:
Զի նրանք, որ ակամա և բռնադատյալ են այդ խոսքն արտասանում,
Չունեն կատարյալ սեր, հետևապես՝ և փրկություն:
Իսկ ես կամովին եմ համբուրում, կրկնելով դարձյալ խոսքն այդ երջանիկ, որ մկրտությունս է հարազատ:

Գ

Մեղա՜, որ մոռացա երախտիքներդ, վերստին մեղա՜.
Մեղա՜, որ եղա ես հանձնապաստան, հիմարս մեղա՜.
Մեղա՜, որ կյանքիդ դրժողը եղա, իսկ և իսկ մեղա՜.
Մեղա՜, որ խոսքերդ արհամարհեցի, չարաչար մեղա՜:
Մեղա՜, սատակման օրվան վազելուս, վատթարս մեղա՜.
Մեղա՜ պարտականս անկենդան մահվան, ծաղրելիս մեղա՜.
Մեղա՜ անպատկառս՝ բարձրությանդ հանդեպ, տաղտկալիս մեղա՜:
Դարձյալ ու վերջին անգամ աշխարանք իմ հոգու համար:
Ես ինքս եղա ինձ դեպի կորուստ-կործանում տանող,
Զի անդարձ կերպով հեռացա և որդիս՝ թշնամի համարվեցի,
Ընկա երկնքի բարձրությունից և վարքի փշեր դիզեցի:
Եվս առավել է սաստկանում ողբերիս աղաղակն ահա,–
Զի ես ինքս անձամբ անարգեցի Ու դարձըրի ինձ կորուսիչ բագին:
Ունեմ ես նաև մի այլ դժնդակ կսկիծ իմ սրտում.-

Ուրիշները ինձ համարում են այն, ինչ որ չեմ երբեք:
Արտաքնահարդար բաժակս անմաքուր,
Ծեփված որմս գարշելի,
Սին պարծանքներով պաճուճյալս, լույսս՝ մռայլի փոխված,
Գերանակիր աչք թշվառ, փառքի շիջած ջահ.
Հանցապարտ իրոք և վնասակար ամեն ինչի մեջ ըստ ամենայնի,
Հանդեպ տերունյան տնօրինությանց և աստվածային հայտնությունների,
Եվ արարչագիր երևումների և խոնարհությանց հանդեպ սոսկալի,
Եվ նրա հանդեպ, որին ես իմ իսկ աչքերով տեսա,
Եվ որի համար ես ավելի եմ պատասխանատու, քան թե համորեն Ավետարանի:
Եվ այդ է, որ ինձ պատճառում է զարմանք և հիացում,
Հոգսեր մաշողական և տարակույսներ անկարելի,
Հաշիվներ՝ մտքում անզետեղելի,
Ելքեր անկատար, էջքեր անհաստատ, հուսալքումներ,
Հանդիմանություններ տեղին ու ծաղրուծանակ,
Նզովքներ իրավացի և անեծքներ արժանահատույց:
Սրանք են ահա կշտամբությունները մեղավորիս
Եվ ինքնահարված տանջանքները իմ:

Դ

Միայն դո՛ւ կարող ես հանցանքներս ներել
Եվ բուժել մահացու խայթվածներն ամեն,
Տե՜ր ողորմության, Աստվա՛ծ բոլորի,
Քրիստոս թագավոր բարձրյալ Հոր Որդի,
Ստեղծիչ, գթած, բարերար, օրհնյալ առատաձեռն, հարուստ,
Ահավոր, հզոր, ողորմած տեսուչ, ձեռնկալ հաստիչ,
Ապրեցնող, դարմանող, փրկող,
Երկայնամիտ, անոխակալ, ապավեն,
Բժիշկ գովյալ երկնավոր, անճառ լույս ու կյանք,
Հարություն, նորոգություն և քաջություն,
Եթե համաձայն քո սովորության՝ մարդասիրությամբ նայես ինձ վրա,
Ես էլ նայելով քեզ՝ դառնապես կողբամ.
Եթե լսես ինձ՝ կհառաչեմ.
Եթե ականջ դնես՝ կպաղատեմ.
Եթե ներես ինձ՝ կաղաչեմ.
Եթե դառնաս դեպի ինձ՝ կգոչեմ.
Իսկ եթե անտես առնես՝ կկործանվեմ.
Եթե ոտնահարես՝ կուլամ.
Եթե հոգեպահիկ չընծայես՝ կմեռնեմ.
Ապա եթե ահարկու դեմք ցույց տաս՝ կսատակեմ.
Իսկ եթե սաստես՝ կդողամ.
Եթե խեթ աչքով նայես՝ կսոսկամ.
Եթե բարկանաս սաստիկ՝ կսարսափեմ.
Եթե հալածես՝ կհեծեմ.
Իսկ եթե ընդվայր զարկես ինձ՝ կոչնչանամ.
Եթե վհատ ողբերս չդադարեցնես՝ կտագնապեմ.
Եթե խստանաս՝ կփախչեմ.
Ապա եթե սպառնաս՝ կընկճվեմ.
Իսկ եթե քննես՝ կքարկոծվեմ.
Եթե ուժգնակի ակնարկես՝ կսուզվեմ.
Եթե չխնայես՝ կմերժվեմ.
Եթե կանչես՝ կկասկածեմ.
Իսկ եթե աչքդ հառես վրաս՝ կամաչեմ.
Եթե ձայն տաս՝ կերկնչեմ:
Զի անարգել եմ ես պարգևները բարի,
Երանությունը թողել, շնորհը լքել և ուխտը դրժել,
Կենաց ավանդը մոռացել,
Համարձակությունն ու վստահությունը կորցրել,
Արարածների ստեղծողիդ բարկացրել,
Անճառելի շնորհն եմ ընդոտնել Եվ պատվական պատկերն այլայլել:
Իսկ եթե խեղդող հեծությանս այս իմ ու ցավերիս մեջ
Մարդասիրություն հասցնես դու ինձ, Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Վրաս ի կատար ածելով խոսքն այն,
Թե՝ «Բժշկությունը դադարեցնում է մեծամեծ մեղքերն»,–
Ապա ես այնժամ քո առատագույն մարդասիրությամբ պատվաստվելով քո մեջ
Եվ նկարելով լուսեղեն պատկերդ խորքը իմ հոգու,
Նորից գտնված՝ կգոտեպնդվեմ քավված լիովին
Ու փրկվելով՝ կրկին կստեղծվեմ հավիտենական անարատ կյանքով.
Եվ քեզ Հորդ հետ և Սուրբ Հոգուդ փա՜ռք հավիտյան. ամեն:

Բան ԻԸ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, ո՞ր մեղքերս հայտնեմ և կամ որո՞նք մատնացույց անեմ,
Որպիսիների՞ մասին ես խոսեմ.
Որքա՞ն ծածուկ հանցանքներ մերկացնեմ կամ որո՞նք խոստովանեմ,–
Ներկայիննե՞րը, որոնք արդեն ունեմ,
Թե՞ անցյալինները, որոնք կուտակեցի.
Գալիքնե՞րը, որոնցից վախենում եմ,
Թե՞ գայթումներս բազում, որոնք ինձ գլորեցին.
Փո՞քրն իմ կարծիքով, որը սակայն մեծ է համարում Աստված,
Թե՞ անմարմինը, որն հիշատակել մինչև իսկ չարժե,
Քի՞չը, որ շատ է, թե՞ թեթևները, որոնք ծանր են ու խիստ.
Հոգեկան կրքե՞րը կորստաբեր, թե՞ մարմնական ախտերն սպանիչ.
Հեշտառիթնե՞րն սկզբում, թե՞ վերջում վնասողները,
Աներևույթնե՞րը, թե՞ տեսանելիները.
Ձեռքով շոշափվողնե՞րը, թե՞ հեռվից շնչողները.
Լայնակի դյուրին խածոտողնե՞րը⁹²Մեղքի չորս կողմը գործած ավերներն է ակնարկում:, թե՞ երկարորեն արձակված նետերը.
Խոր խոցողնե՞րը, թե՞ հայտհանդիման սպառողները.
Պոռնկությո՞ւնը բազմագլխյան, թե՞ հիվանդությունն անբժշկելի.
Չարի պարարո՞ւմը մարմնովս, թե՞ բարուն սովելը հոգովս.
Աստուծո համար անախորժներին տածած խնամքնե՞րս,
Թե՞ բռնադատման պարանով ձգվելս նույն մոլեգնությանը.
Դեպի մահ տանող մեղքե՞րը, թե՞ խոհերն ունայն:

Բ

Արդարև որպես կամավ խելագար, ձորձերս հանելով,
Ամոթույքս ցուցադրեցի ես, գործելով ընդդեմ իմաստունի.
Թե՝ խոհեմները ամոթույքն իրենց պետք է որ ծածկեն⁹³Առակ. ԺԲ. 16:
Հեռացել եմ ես բարի կարգերից և օտարացել առաքինության,
Սրբության մեջ եղել եմ անսուրբ և կուսության մեջ՝ անմաքուր,
Արդարության մեջ՝ ամբարիշտ, բարեպաշտության մեջ՝ վնասապարտ.
Բերանովս մոտ եմ ստեղծողին և խորհուրդներով՝ հեռու,
Շրթունքներովս եմ ես պատվամատույց, ըստ մարգարեի, և ո՛չ թե սրտովս⁹⁴Եսայի ԻԹ. 13:
Եվ եթե պետք է քստմնելիներ ասել այստեղ,-
Մի հանդգնություն, որ տանջանքներից ծանր է ավելի,-
Որպես Աստուծո պաշտոնյա անպետ, անկայուն մտքով,
Դեպի մահ տանող զույգ ճամփաների միջև վարանած՝
Ջանում եմ ու չեմ շահում ոչինչ,
Հետապնդում եմ ու չեմ հասնում, Շտապում եմ ու չեմ ժամանում,
Փափագում եմ ու չեմ հանդիպում, Ունեմ ամենայն ինչ երկրավոր,
Եվ պատգամավոր եմ աղոթանվեր համայն աշխարհի:
Բայց դու, բարերա՛ր, ներիր այս բազում իմ հանցանքները և միտ մի՛ բերի.
Քանզի դյուրին է քեզ համար ջնջելը նրանք,
Քան թե ինձ համար նկարագրելը հոգնատանջ ձեռքով:
Ուստի գրեցի առանց խնայելու,
Որպեսզի դու էլ առատապես ջնջես, օրհնյա՜լ:
Չէ՞ որ մեղավորներիս համար կոչվեցիր դու երկայնամիտ,–
Ինչպես աղոթեց Եզրասն երջանիկ՝ սրտի հեծությամբ,
Երբ հո՜ւյժ անձկությամբ և վհատ հոգով հիշեց գործերն այն, որ պատմում է նա:
Ամեն տեսակի մահացու կրքերով տանջվում եմ ես,
Ընկած գարշելի վիհը՝ դժնդակ և ապականիչ մեղանչումների:
Եվ չեմ հավատում, թե մինչև անգամ կլսես դու ինձ, ինչպես Հոբն է ասում:
Արդ, ահավասի՛կ, ես ինքնապարսավ, անձնադատ գերի՝ 
Կամավորապես ինքս ինձ մատնելով,
Ապրելու բոլոր հնարներն իմ առջև փակեցի,
Խափանեցի ու կնքեցի ամուր ամեն կողմից,
Որ փրկելով ինձ՝ մեղքերով կապկապվածիս՝
կրկնակի անգամ մեծանաս, գովյա՜լ:

Գ

Եվ սակայն հետևելով մարգարեի բարեխրատ խորհուրդներին,
Մենք էլ նրա հետ աղոթենք պիտի Հոգովդ երգելով,
Հաստատուն հույսով քեզ ապավինած:
«Խոսքեր առեք ձեզ հետ,– ասում է Ովսեեն,–
դարձեք ձեր Տիրոջն ու ասացեք նրան.
«Կարող ես դու մեր մեղքերը ներել», որպեսզի բարիք ստանաք,
Եվ ունենաք վայելք բարօրության»:
Աստված ահա խոսեց և ո՛վ է, որ չկամենա լսել.
Նույն ինքը վկայեց, և ո՛վ է որ չուզենա հավատալ:
Արդ, այս խոսքերն են՝ վճիռ պաշտելի,
Սրբազան պայման, օրենք անփոփոխ,
Կենաց ավետիս, նշան տերունի և բարության դուռ,
Սփոփիչ հրավեր և ճշգրիտ պատկեր,
Անպակասելի գանձ, անմոռաց հիշատակ:
Առ այս, և ես հավատալով՝ հաստատում եմ այդ՝ մարգարեի հետ,
Թե կարող ես ներել բոլորովին մեղքերս բազմաբեղուն:
Եվ այդպիսով՝ ավելի պիտի մեծանաս դու ու բարձրանաս կրկին
Իմ կործանված և ամենաթշվառ հոգու հանդեպ:
Ամեն ինչում կարող ես դու, բավարարում ես բոլորին և հասնում ամենուրեք,
Հաղթում ես բոլոր բռնություններին և փշրում կարծրություններն ամեն.
Վանում ես ամեն ընդդիմադիր ուժ և վատնում ամեն խստություն.
Ընդոտնում ես ամեն սրություն և բոլոր դառնություններ անուշացնում,
Քաղցրացնում ես բոլոր դժվարամոքելիները,
Բաշխում ես պարտքերը բոլոր և ներում հանցանքներն ամեն:
Կարող ես, զորավոր, հզոր, հնարավոր ես դու և ամենարվեստ՝
Ընկղմել բոլորի մեղքերը, չքացնել ու բառնալ մեջտեղից.
Ինչպես փայլն այն փոքրիկ կայծի, չնչին չափազանց և չքոտի,
Որ ընկնելով ծովը տիեզերատարած՝ կորչում է իսպառ:

Դ

Արդ, մատյանն այս վերծանողների աղոթքների խոսքով,
Ողորմի՛ր Որդուդ խաչի և մահվան չարչարանքների համար, Հա՜յր գթած,
Որ նախապատճառն եղավ ողբաձայն և արտոսրածին իմ այս նվագի,
Եվ որ պատրաստեց կենաց փրկության դեղն այս մեզ համար,
Թող ի՛նքն էլ բուժվի քո անվամբ, հզո՜ր:
Նա, որ մեզ այսպես խոստովանության ճամփան ցույց տվեց,
Թող իր պարտքերից լինի անարատ:
Նա, որ հպարտության թևերը կտրել վարդապետեց մեզ կենաց կանոնի այս պատգամներով,
Թող որ ազատվի բոլոր մահառիթ պատահարների չար կապանքներից
Եվ Երրորդությանդ բարեգործությամբ նորոգվի դարձյալ և լուսավորվի.
Ընդ որում և մե՛նք պիտի համարենք մեզ երջանկացած:

Ե

Դո՛ւ, որ այսքան շատ հրաշքներ ես գործել,
Հայր ամենաստեղծ, անուն ահավոր, ձայն սարսափելի,
Կոչումն ընտանի, խոսք համբուրելի, ազդումն սքանչելի,
Հրաման սոսկալի, էություն անքննելի, գոյություն անճառելի,
Իսկություն անբավելի, զորություն անզննելի, կամք ամենաբարի,
Տերություն անսահմանելի, մեծություն անչափելի, բարձրություն անբովանդակելի, Քանակություն անկշռելի, առավելություն անհասանելի,
Պատճառ Որդու՝ հայրությամբ, այլ ո՛չ նախադաս լինելով.
Քո միջոցով և անպարագիր քո զորության շնորհիվ
Սաստի՛ր տառապեցնող ու դիվական տենդիս ջերմությունը,
Որ սպրդելով՝ մեղքի հետ մտավ ներս, որպեսզի փախչի մարդուց,
Զարհուրելով երկնավոր գառիդ սխրալի և առատահոս արյան վտակից,
Որով սրսկվեցինք թեպետ մի անգամ, բայց մաքրվեցինք մշտնջենապես:

Զ

Եվ արդ, արարչակերտ այս խորհրդի պատկառելի խոնարհությունից
Թո՛ղ ամաչի սատանան իր հրեշտակների չար գործերի համար,
Տանջվի՛ թող և հալածվի, հեռանալով ու արտաքսվելով
Քո բնակարանն եղող մարմնի խորանից դեպի խավարն արտաքին:
Եվ ջնջի՛ր, սրբիր, դու մեր դեմքերից արցունքն ողբագին
Եվ հեծեծագին հառաչանքները մեր սրտերից հա՛ն,
Հիշելով հարվածները քստմնափուշ, ժանտատեսիլ և մահառիթ այն բևեռների,
Որոնցով գամվեց Միածինը քո՝ խաչի աշտարակի վրա՝ թող չարը ցավի գա
Եվ կողքը հերձող սայրասուր սլաքի ուժգին բախումից,
Որից խորապես մեծ վերք ընդունեց,
Նախապատճառը մահվան թող իսպառ սատակի՛, կորչի՜:
Եվ քանզի հոգին ավանդելիս իր գովյալ գլուխը խոնարհեց քո գիրկը, Բարձրյա՜լ,
Ուստի ապստամբությունն անբարի բարքի տեր Բելիարի
Թո՛ղ ի կոր կործանվի, ըստ ամենայնի կորուստի մատնված:
Եվ դարձյալ, քանզի անմահ իսկությունն թաղվեց ու ծածկվեց երկրի արգանդում,
Ապա, ուրեմն դրանով թող որ գոռոզի հոխորտ հպարտությունը
Մահվան դժոխքի մթաստվեր ու խոր հատակը դիտի,
Եվ թող որ հիշի առաջին հարվածն անբժշկելի,
Որով մահացավ դիմադրությունը թունոտ վիշապի՝
Ամենազորի կենարար չարչարանքների գնով:
Ի փառս քո և ի գովեստ Որդուդ ու Սուրբ Հոգուդ է
Խոստովանությունն այս, Հա՜յր ողորմության,
Քանզի խորախորհուրդ ձեր միության մեջ
Մեկդ մյուսի զորությանը կարոտություն չունի:
Ուստի և մենք փառավորելով Բանդ անսկիզբ ու մարմնացած՝
Փառավորած կլինենք նույնպես Հորդ անժամանակ:
Եվ քեզ՝ միակ Սուրբ Երրորդությանդ,
Հավասարապատիվ տերությանդ, Համաբուն, անբաժան ինքնությանդ՝
Օրհնաբանություն, գոհություն, զորեղություն
Եվ անճառ վայելչություն մեծության բարեվիճակ հարթության,
Զուգակշիռ հավասարության՝ հավիտյանս. ամեն:

Բան ԻԹ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Դո՛ւ ես բարիքի սկիզբը միայն,
Գթություն անճառ, Որդիդ բարձրյալ միակ Աստուծո,
Որ ամբողջ օրը արիր մեզ համար ներման փրկարան,
Եվ ո՛չ կորստյան դատապարտարան,
Օրվա չարը փոխարկելով ինձ համար հույսի ավետման:
Բժիշկ ախտավորիս, Հովիվ մոլորյալ ոչխարիս, Տեր՝ քեզ ապավինած ծառայիս,
Գինի անապակ՝ մեծապես տրտմածիս,
Դեղ-սպեղանի՝ վիրավորվածիս,
Ազատություն՝ մեղքով գրավվածիս,
Բարի օրհնություն՝ մերժվածիս,
Շնորհաց կնիք՝ արհամարհվածիս,
Կոչումի օծումն՝ կողոպտվածիս,
Կանգնումն կրկին՝ կործանվածիս,
Պատսպարան հզոր՝ գլորվածիս,
Օժանդակդ վեհ՝ սայթաքածիս,
Դուռ բարձրադիր՝ տարակուսածիս,
Սանդուղ երանության՝ եղկելիիս,
Ճանապարհ ուղիղ՝ մոլորվածիս,
Թագավոր ներող՝ պարտվածիս,
Քաղցր հուսադրություն՝ լքվածիս,
Կյանքի ձեռնտու՝ վտարվածիս,
Դո՛ւ միայն ես մեծ և ամենառատ, որ քո լիուլի բարիքների մեջ՝
Ավելի, քան մենք հասկանում ենք և խնդրում,
Սահմանում ես ու միշտ հեղում, ըստ Պողոսի գոհաբանության:
Քանզի դո՛ւ պատվիրեցիր, որ վաղորդյանից մինչև արևամուտ,
Միևնույն օրում՝ ինն անգամ հիսուն և չորս անգամ տասը հեղ բարիք գործենք՝
Միշտ ակնկառույց, սրտով անարգել ներելով միմյանց մեղքերը սիրով,
Մի բան, որ մարդիկ չեն հուսա երբեք, թե կարելի է այդքանը խնդրել:
Իսկ եթե իմ թշվառությունն ու անարգությունը համեմատենք քո փառքի հետ,
Ամենակարող զորություն ահեղ, Աստված բոլորի, օրհնյալ Տեր Քրիստոս,
Ինչպիսի՞ կշռով և կամ ի՞նչ չափով կհավասարվի հողս՝ հաստողիդ,
Զի անհուն ես դու, անբավ և անհետազոտելի,
Բացարձակ բարի և թե բարկության խավարին՝ անմասն:
Ուստի հույժ նվազ են համեմատած քո մեծության հետ
Թիվն այն աստղերի, որոնք ոչնչից ստեղծեցիր դու ու հորջորջեցիր ուրույն անուններով
Կամ մթնոլորտում հեղված նյութն երկրի, որոնք հաստելով անգոյությունից՝
Կերտեցիր երկրի զանգվածն ահագին՝
Շատ քիչ են, քան թե վերևում հիշված այն թիվը, որով Դու քեզ նմանվել վարդապետեցիր:

Բ

Ահա՛ ընկղմվեց, ծածկվեց անհետ քո երկայնամիտ կամքի լույսի մեջ
Բոլորի չարիքն, իբրև դույզն մեգ, որ փարատվում է արևի տապից,
Ինչպես որ այստեղ մեր իսկ բնական զգացումները
Նույնը ցույց կտան մեր հասարակաց բարքերի մասին:
Քանզի մարդկանցից այն ո՛վ մեղանչեց, և չզղջաց.
Ո՛վ ապականվեց՝ և չամաչեց.
Ո՛վ գարշելի դարձավ՝ և չպատկառեց.
Ո՛վ սխալվեց՝ և չապաշավեց.
Ո՛վ կործանվեց՝ և չհեծեծեց.
Ո՛վ գայթակղվեց՝ և չստրջացավ.
Ո՛վ հաղթվեց՝ և իր բերանը չփակեց.
Ո՛վ խաբվեց՝ և հոգոց չհանեց.
Ո՛վ ճաշակեց լեղի՝ և չդառնացավ.
Ո՛վ ընկավ բարձրից՝ ու վեր չցատկեց.
Ո՛վ կորցրեց մեծությունը՝ և չաշխարեց,
Ո՛վ զրկվեց երանությունից՝ և չլացեց.
Ո՛վ կողոպտվեց փառքի շնորհներից՝ ու չողբաց.
Ո՛վ ինքն իր դեմ դարձավ վնասակար՝ և իրեն չմեղադրեց.
Ո՛վ մերժվեց Աստուծո երեսից՝ և չհառաչեց.
Ո՛վ լսեց Աստուծո սպառնալիքներն՝ ու չսոսկաց.
Ո՛վ մի մեղքի դեմ հազար չավաղեց.
Ո՛վ մերկացավ ձմռանը՝ և չսարսռաց.
Ո՛վ գործեց անօրենություն՝ և իր խիղճը չքարկոծեց.
Ո՛վ տեսավ ստրուկին իր մեծության մեջ՝ և չցավեց,
Ո՛վ չարիք գործեց՝ և ինքն իրեն չնզովեց.
Ո՛վ բռնվեց ախտով՝ և իր անձը չպարսավեց.
Ո՛վ ամոթալի գործեր կատարեց՝ և իր մարմինը չձաղկեց.
Ո՛վ ձեռք զարկեց անպատկառ գործի՝ և իր օրը չանիծեց.
Ո՛վ հիշեց գործածները՝ ու չտապացավ. Ո՛վ մտաբերեց գաղտնիները՝ և չխորովվեց.
Ո՛վ նկատեց ծածուկները՝ և կորստյան մահ չխնդրեց.
Ո՛վ աներևույթները պատկերացրեց՝ և գլուխը չկախեց.
Ո՛վ հեշտավետ մեղանչումների հետ հնոցի անշեջ բոցը չխառնեց.
Ո՛վ պագշոտացավ՝ ու չպապակեց.
Ո՛վ իր կամովին գործած չարիքներն հիշեց՝ և իր սատակման համար չաղոթեց.
Ո՛վ չպատմվելիքները՝ և չխռովվեց.
Ո՛վ մարդկային էության համար անտանելիները՝ և չթախծեց.
Ո՛վ մեծամեծներն՝ ու չմաշվեց.
Ո՛վ անբծությունն ապականողները՝ և չտոչորվեց.
Ո՛վ տարագրության պատճառ եղող հանցանքները՝ և չտագնապեց.
Ո՛վ իր երեսի աղտեղի տեսքը՝ և անձը վերնայնի բարկության արժանի չհամարեց.
Ո՛վ աչքի առջև բերեց գլխավոր մեղքերից մեկը՝ և մահացու զենքով չխոցվեց.
Ո՛վ խայտառակություններն հիշեց՝ և վհատության ողբաձայն վայեր չհյուսեց.
Ո՛վ արքայական իր գահից զրկվեց՝ և կարկամելով՝ վայր չգլորվեց.
Ո՛վ պսակի տեղ հող դրեց գլխին՝ և հոգով չարաչար չմահացավ.
Ո՛վ պայծառ պատմուճանի տեղ քուրձ հագավ՝ և չտխրեց.
Ո՛վ իր կյանքը կորցրեց՝ և չերկնեց արյուն-ար- տասուք.
Ո՛վ լուսեղեն վերարկուի փոխարեն խավար հագավ՝ և չնվաղեց.
Ո՛վ իր սիրելու սուգի վրա չթառամեց:
Սրանք են ահա ճշգրտագույն կերպարանքը հանդիմանության արժանի մեղապարտիս՝
Տխուր դեմք, շիջած ճառագայթ, ցամաքած խոնավություն, նիհարած շրթունք,
Անշքացած տիպ, տխրամած հոգի, այլայլված ձայն, ծռված պարանոց:
Եթե մեկը իսկական ճշմարտությունը ցույց տա,
Չի ստի, ասելով՝ Ամբարտավան միտք և անհպարտ սիրտ,
Ու չլինի՝ պարգև խնդրելու անկարող թշվառ և աղերսելու ծարավյալ,
Ինքնակշտամբ դեգերող, իրավամերժ սովյալ,
Արդարալլուկ քաղցած, պատշաճադատ հարվածյալ,
Ինքնավկա մահապարտ, արժանապես արտաքսված և անձնանեծ եղկելի:
Սրանց օրինակ են ծառայում արդարագործ փարիսեցին, որ կշտամբվեց,
Եվ մեղապարտ մաքսավորը, որ հռչակվեց:

Գ

Եվ արդ, եթե այն չարիքներն ամեն,
Որոնք հնարում ու սերմանում է մեր սրտերի մեջ մոլորյալներիս գտնող բանսարկուն,
Իրենց տեղն ունեն օրվա հաշվի մեջ,–
Ինչո՞ւ չպիտի համրես դու նաև այն բարիքները,
Որոնք խնամակալ ապրեցնող քո կամքն է տնկել
մեր մեջ, Արիացնելու համար մեր հոգին, ո՜վ բարեգութ
Տեր, հզոր ու հաղթող, Քավիչ մեղավորների, ամենակարող փրկիչ բոլորի,
Եթե ուզենաս՝ անդունդները դու երկնքի կփոխես,
Եվ կամ խավարը մթին՝ կփոխարկես լույսի,
Դառնահամ լեղին՝ քաղցր մանանայի.
Եվ կամ սաստկավիշտ ողբ ու կոծերից հարսանյաց ուրախ պար ու նվագներ կարող ես կազմել:
Սրանք բոլորն էլ դյուրին են քեզ մոտ և հնարավոր,
Եվ դեռ ավելի՛ն կարող ես անել,
Զի տիրում ես դու համայն բոլորին ահավորապես.
Փա՜ռք քեզ հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան Լ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Եվ արդ, թող ճշմարտվի քո խոսքը, ողորմած Աստված դու բոլորի,
Ներող և օրհնյալ՝ այն մեղավորի մասին,
Որը մի օրում բազմաթիվ անգամ գայթելով՝ վերջապես դարձի կգա զղջացած,
Թեկուզ այդ լինի իր վերջին շնչում
Եվ կամ չարություն գործած միջոցին:
Մանավանդ որ դժնյա կցորդս այս անձնիշխանական՝
Մի մարտիկ է միշտ, խաբող շողոքորթ, ստության հարած,
Ըստ առակողի՝ հողմեր արածող,
Դժվարբռնելի փախչող՝ հաստողից,
Որսողին գերի՝ մոլեկան մարմնիս,
Ներհակ տնկակից, որի պատճառած վարանումների
Որքանությունը դո՛ւ գիտես միայն:
Սակայն մեղքերին հաջորդում են խիստ հուսահատական և տաժանակոծ,
Բազմավաղելի հո՜ւյժ ողորմագին բարձրաձայն ողբեր,
Արցունքով գրված և ի գութ շարժող թառանչներ թշվառ,
Որոնք մեղքերով տագնապողը,
Տե՜ր, տարածում է քո առջև ամոթահար:

Բ

Եվ որպեսզի կրկնաբանությունս շատախոսության չհասնի
Ու չդառնա ավելի ողբալի, քան այս,
Ասեմ, թե նա արքայություն չէ, որ համարձակվում է խնդրել քեզանից,
Այլ միայն թեթևացում տանջանքների.
Ոչ թե կհուսա բնակվել լույսի մեջ ապրողների հետ,
Այլ՝ խավարի մեջ, գերեզմանականների հետ, զգայական շնչով.
Ոչ թե բարձրերի, այլ խորտակվածների և բեկյալների հետ լինել.
Հոգնաբեկ է նա իր հանգստի մեջ և խրախճանքում՝ տրտում,
Դեմքով ժպտուն է և մտքով՝ խոցված.
Երեսը ծիծղուն, և աչքն արտասվագին.
Առերևույթ սփոփված է ձևացնում իրեն,
Իսկ արտասուքը սրտի դառնությունն է վկայում:
Իր երկու ձեռքում երկու ըմպանակ, մեկն արյամբ լցված և մյուսը՝ կաթով.
Եվ վառվող երկու բուրվառ ունի նա, մեկը խունկով լի, մյուսը՝ ճենճերով.
Անոթներ երկու, մեկը քաղցրությամբ լեցուն և մյուսը՝ դառնությամբ.
Մի զույգ բաժակներ երկու նյութով լի, մեկը արտասուք և մյուսը՝ ծծումբ.
Մատների ծայրով բռնած երկու տաշտ՝ գինի մեկի մեջ ու մյուսում լեղի:
Տեսողության դռներ իրարու ներհակ՝ մեկը լաց լինելու և մյուսը սխալվելու տրամադիր.
Իրար հակառակ երկու հալոցներ, մեկն արծարծում է և մյուսը՝ մարում.
Երկդիմի նայվածքներ՝ մեկը ողոքիչ և մյուսն անխնա բարկությամբ լեցուն.
Դեպի վեր պարզած երկու բազուկներ՝ մեկն հարվածելու, մյուսը մերժելու.
Դեմք՝ երկու տարբեր արտահայտությամբ - տխուր ու ցասկոտ.
Մեկի փոխարեն երկու կշտամբանք՝ ներկայի համար և ապագայի.
Ապավինումներ կասկածելի՝ մեկը «գոնե» և մյուսը «թերևս».
Մի բերանի մեջ երկակի բարբառ՝ մեկը եղկություն, մյուսը խռովանք.
Միևնույն սրտում երկու զգացմունք՝ մեկը կասկածելի հույսի և մյուսը ճշգրիտ կորստյան.
Ամպ լի լրթագույն, ահագնատեսիլ կրկնակ տեղումով՝ մեկը սուր նետեր և մյուսը՝ քարեր.
Որոտում ահեղ երկու բերումով՝ կարկուտ ու կրակ⁹⁵Հմմտ. Ելից Թ. 24.
Ցավագին գիշեր երկու վշտով լի՝ լալու ու մահվան⁹⁶Հմմտ. Ողբ Երեմ. Ա. 2 Բ. Կորնթ. Է. 10.
Սուգի առավոտ երկու գոչյունով՝ մեկը սաստի և մյուսն սպառնալիքի.
Արևներ երկու՝ երկու կողմերից - մեկը խավարի և մյուսը կիզման⁹⁷Հմմտ. Հայտն. Զ. 12:

Գ

Եթե մի բռունցք բարձրանա հանկարծ, կարծում է՝ իրեն է հարվածելու.
Իսկ եթե երկարի ձեռք պարգևաձիր՝ նա ինքը իրեն համար հույս չունի:
Երբ մեկը պարծենում է, կորանում է նա,
Եվ երբ գլուխը բարձր են պահում՝ ընկճվում է.
Երբ չար արարքներ են հիշվում՝ հեծում է.
Երբ սրբերի մասին է խոսվում՝ ամաչում է.
Հանդերձյալի մասին պատմվելիս՝ երերում է.
Երբ մեկից օրհնվի հայտնապես՝ ծածուկ անիծում է իրեն.
Երբ գովեստ լսի մեկից՝ կշտամբում է իրեն պարսավանքով.
Երբ նախատվի սաստկապես՝ գտնում է նա այդ իրավացի.
Եթե ուժգին ծաղրվի՝ համարում է այդ սակավ հատուցում նա իր բազմաթիվ մեղքերի համար.
Եթե լսի նա՝ իր մահն են ուզում՝ ասում է «այո՛» և կրկնում դարձյալ.
Եթե երկնքից մահ ու շանթ ճայթի՝ իր դեմքն հազիվ է բաձրացնում վերև:
Իր իրավունքների մատյանն է գոցված,
Պատասխան տալու հույսն է կտրված,
Համարձակության ճամփան է փակված:
Չէր դանդաղի նա լինել անձնասպան,
Եթե չլիներ այդպիսի կորուստն անփրկելի քայլ:
Արդարև վա՜յ այն մեղավորին,
Որ տարակուսյալ կկանգնի երկու ճամփաների վրա, ըստ իմաստունի հոգելից խոսքի:

Դ

Եվ արդ, ինչպե՞ս չես ողորմում, բարեգութ,
Այսքան ողբաձայն ու կողկողագին հեծեծանքներիս,
Դու այս խոսքով բարձրացար, ասելով, թե՝ «Ես ողորմած Տե՜ր եմ»:
Ահա՛ չարության դեմ գերուս՝ կա քո բարությունը,
Մահապարտիս դառնության դեմ՝ քո քաղցրությունը,
Կորուսյալիս գտնելու համար՝ քո ճառագայթը,
Հանդուգնիս մոլության դիմաց՝ քո ողորմությունը,
Վնասակարիս խստության դիմաց՝ քո հեզությունը,
Կործանվածիս օգնելու համար՝ քո աջը,
Ընկղմվածիս դուրս բերելու համար՝ քո ձեռքը,
Անողջանալի վերքերիս բժշկության համար՝ քո մատը,
Ահաբեկվածիս պաշտպանության համար՝ քո ոգին,
Ապերախտիս վստահացնելու համար՝ քո երկայնամտությունը,
Ամենադաժանիս օծման համար՝ քո զորությունը,
Մեղավորիս քավության համար՝ քո հրամանը,
Փախչողիս ապավինության համար՝ քո ոտքը,
Դուրս սլացողիս պատսպարության համար՝ քո բազուկը,
Վրիպածիս առաջնորդության համար՝ քո լույսը,
Տարակուսյալիս հնարավորության համար՝ քո հանճարը,
Անիծյալիս դարձյալ ստանալու համար՝ քո օրհնությունը,
Վհատյալիս քաջալերության համար՝ քո խրախույսը,
Վշտացյալիս մխիթարության համար՝ քո բաժակը,
Նեղյալիս ընդարձակության համար՝ քո կամքը,
Ատելուս կանչելու համար՝ քո սերը,
Սասանյալիս հաստատության համար՝ քո խոսքը,
Հոգով վիրավորվածիս համար՝ քո արյան կաթիլը,
Անտես ցավերս ցրելու համար՝ քո ակնարկությունը,
Հուսահատվածիս վերընտրության համար՝ քո իշխանությունը,
Կտրվածիս պատվաստելու համար՝ քո կցորդությունը,
Մահվան խավարով ծածկվածիս համար՝ շողդ կենսատու,
Խռովյալիս հանդարտության համար՝ քո խաղաղությունը,
Վայրագորեն օտարացածիս համար՝ քո ողջույնը,
Մոլորվածիս դարձի բերելու համար՝ քո ձայնը,
Զի դու ես տիրում բոլորին քո գթությամբ,
Եվ չկա քո մեջ խավարի մասնիկ, Եվ չկա բարություն առանց քեզ,
Եվ քեզ է վայելում փա՜ռք հավիտյանս, ամեն: