Նարեկ - Մկրտիչ Խերանյան

Բան ՂԱ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Տե՜ր, Տե՜ր գթությանց և Աստված ողորմությանց,
Անուն մեծատառ, ձայն ահեղալուր, կոչումն ահավոր,
Համբավ անպարփակ, բարբառ սոսկալի, հնչումն հիասքանչ,
Հուսադրություն բարերար, ամենողորմ քաղցրություն.
Որից վախեցած սասանվում են ողջ արարածները:
Ահիդ պակուցիչ սպառնալիքից՝
Սավառնում են սերովբեները ու քերովբեները թևամփոփվում,
Պարուրվում են պարերը լուսակերպների,
Երկնային բոլոր պետությունները երկնչում հիազարհուր,
Ու ցնծում են ողջ երկյուղած դողով՝ նավակատիքի բերկրությամբ:
Զարհուրում դևերն ու ընկրկում են գնդերը չարի,
Չքվում ոգիները խավարասեր,
Անդունդ գլորվում հրեշտակներն օտարի,
Խաչի նշանով խարխափում են հարձակումները ընդդիմամարտի,
Փակվում են քինոտ ամաղեկացիք բանտի խորքերում,
Անլուծելի հանգուցումներով պաշարվում խմբերն հակառակորդի,
Մահազենների գումարտակները արգելափակվում զնդանում անզերծ,
Դևերը պրկվում ահեղ հրամանիդ մետաղների մեջ՝
Ընդդիմախոսներն ամենայն պապանձվում անձայն,
Աներևույթների բազմությունները պարավանդվում են կորստյան հյուծմամբ,
Ու նեղվում անլույծ շղթաների մեջ առաքելությունք սուտ-քրիստոսների:

Բ

Մթին գիշերվա այս ժամին ահա՛ ձեռքիս մատներով
Նշանիդ տյառնագրությունը քեզ եմ կարկառում.
Քեզ, որ ոչ միայն չես մթնում անգիտության խավարով, ո՜վ ամենատես,
Այլև անմատույց լույսի մեջ ես բնակվում ու հանգստանում:
Աղաչում եմ քեզ գոհաբանությամբ, ընդունի՛ր դու ինձ,
Ա՛ռ վշտահարիս հզոր թևերիդ պաշտպանության տակ,
Փրկի՛ր դրսից եկող պղտոր ցնորքներից,
Մաքրի՛ր սրտիս աչքերի տեսողության զգայարանքը դու,
Կենաց փայտովդ ինձ ամրապնդիր տխուր անուրջների դեմ,
Արյունովդ սրսկիր բնակարանիս շուրջ-բոլորը,
Կողքիդ կենարար արյան կաթիլով գծագրիր ճամփան իմ ելումուտի,
Քառաթևիդ ձևակերպումը թող պահպանարան լինի երդիկիս,
Ու խորհրդանիշն ամենափրկիչ քո տանջանքների,
Թող որ դեպի վեր նայող աչքերիս հանդեպ լինի միշտ,
Չարչարանքներիդ գործիքը թող իմ տան դռան ճակատին դրոշմվի,
Հավատքն իմ հույսի թող որ օրհնության ծառից կախվի քո:
Կաշկանդի՛ր դու, Տե՛ր, այդ նշանովդ հոգիների սատակչին,
Եվ թող ներս մտնի առանց արգելքի պաշտպանը լույսի,
Ցավերիս սաստիկ ծանրության հետ մեղքերիս բեռն էլ թեթևացրու
Մահճում, մտամփոփ լռարանիս մեջ,
Մտաբերելով հուսահատության պտուղները դառնահամ,
Խոստովանում եմ ամենագետիդ բոլոր անօրեն գործերը իմ չար:

Գ

Հանգստացրո՛ւ վաստակյալիս իմ բազմածուփ աշխատանքից,
Կործանված ոգուս տարակույսների տագնապը ցրի՛ր,
Դառնությունը վշտերի հետ և հեծությունը ցավերի հետ,
Անձկությունը թշվառությունների հետ,
Հառաչանքները խորտակումների հետ,
Սրտաբեկությունը ապշությունների հետ,
Թմրությունը շվարման հետ,
Արբեցությունը հիմարությունների հետ,
Սառելը սիրո և հրաբորբոք ջերմությունը ցոփ- ցանկական ախտի հետ,
Օժանդակ եղիր՝ ամենատխուր տարտամությամբ տկարացածիս,
Բարեգործ աջով քո շնորհատու, ձեռքովդ նորոգող, մատովդ կենսաբաշխ,
Մշտափայլ փառքովդ, անեղծ մշտակայությամբդ, երեսովդ զվարթ,
Պաշտելի Էիդ իսկությամբ և բարձրությամբ երկրպագելի
Կտրի՛ր խեղդվողիս վշտալից հեծեծանքները,
Չարի հնարքը նոր և բանսարկուի խարդավանքը հին,
Օտար դրդումներն ի մահ մղողի,
Անպատշաճ դեպքերն ամենօրյա եղեռնագործի,
Աչքակապ ճարպկությունները դաժան դևի,
Փաղաքշական բոցաշնչությունը գրավող կախարդի:
Պահպանի՛ր դու ինձ այս մահահանգույն հանգստյան վայրում՝
Թաքուն մտքերից, մասնավոր սխալանքներից,
Մեծագույն մոլորանքներից, փոքրագույն սայթաքումներից Ե
վ չար խաբուսիկ ձանձրություններից:
Հեռացրո՛ւ հանցավոր ծառայիս զգայություններից
Խորհուրդներ անդեպ, կրքեր բասրելի, վարք անարգելի,
Դեպքեր անպատկառ, վրիպելի հետքեր, պատրանքներ ծաղրելի,
Խոհեր անգոսնելի և ավելորդաբանություններ արհամարհելի:
Քեզ ապավինածիս զինի՛ր անսխալ հոգով և մաքուր մարմնով՝
Հողմերի շնչից, բուռն հարվածներից,
Փոթորիկների բախումից, մրրիկների պոռթկումից
Եվ գազանների հարվածներից զերծ մնալու համար:
Երբ փակեմ աչքերս՝ սրտիս նայվածքը թող չստվերանա,
Այլ զվարթանա, պայծառանա ու վայելչանա,
Փայլի թող քեզ հետ, Տեր Հիսուս Քրիստոս, լուսավոր վառմամբ անշիջանելի:
Խոսքովդ մաքրիր իմ ննջատեղին՝
Խորամանկություններից, երկյուղներից,
Քեզ ատելի հիշողություններից,
Աստվածամարտ մտածումներից, Հանցավոր խենթություններից,
Տիրանենգ անշնորհքություններից Եվ աստվածընդդեմ պառակտումներից:
Խնամակալ լինես ինձ երկնային քո գնդերով, պետություններով
Եվ իշխանություններով զորավոր ու անհաղթելի,
Որոնք մաքուր մատակարարներ են սուրբ Աստվածությանդ.
Առաքյալներն՝ ավետյաց Ավետարանով,
Մարգարեներն իրենց Կտակարաններով,
Եվ վերջին օրը երջանիկների քեզ ընծայվող մաղթանքներով:
Այնժամ երկյուղով և քեզ հաճելի տրտմությամբ ես պիտի նիրհեմ²⁸⁴Բ. Կորնթ. Է. 9
Եվ քո շնորհիվ բուռն ուրախությամբ արթնանամ կրկին:
Եթե վհատությամբ ննջեմ նույնիսկ.
Հոգևոր բերկրությամբ պիտի հարություն առնեմ դարձյալ,
Եթե մինչև իսկ մեղքով ընկողմանեմ,
Պիտի կանգնեմ կրկին՝ մաքուր խղճով և անաղտ անբծությամբ:

Դ

Լսի՛ր խնդրանքներն իմ հառաչալից և հեծեծագին, միա՜կ բարեգութ,
Բարեխոսությամբ սուրբ Աստվածածնիդ
Եվ արդարների բոլոր ու ընտրյալ նահատակների:
Բոլոր կողմերից, քո բարձունքն ի վեր, իմ ձայնով փառք եմ առաքում ես քեզ,
Միշտ սուրբ և անմահ զվարթունների միջոցով՝ Ի գովեստ քո Հոր և մեր Աստուծո, Եվ ամեն ինչի ստեղծիչ և նորոգող Սուրբ Հոգուդ, Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՂԲ

Խորհրդածություն և աղաչական պարզաբանություն
ժամահարի երջանիկ բարեբախտության փայտի վերաբերյալ

Ա

Գոհունակությունս եմ հայտնում քեզ, բարեգութ,
Միակ մարդասեր, երկնքի ու երկրի արարող,
Կենդանի Աստծու Որդի, Զարթնած քո հիշատակի սիրո անձկությամբ
Փայտիդ հրավերով,
Որ հնչեցրիր մեր ականջներին.
Եվ սթափվեցինք, ելանք մահակերպ թմրության միջից,
Կարծես սփոփիչ խոսքի կոչումով՝
Պաշտամունքի և օրհնության ժամին
Հանդիպելու քեզ ցնծությամբ
Այս հատուցման բեմի առջև:

Բ

Փա՜ռք քեզ, ահա, անուն անսահման
Եվ զորությունդ անընդգրկելի,
Որ փրկությունն իմ հոգացիր
Հնարներով բազմաքանակ.
Գոհաբանված անեղծ իսկություն,
Որ այստեղ հրաշքով կերպարանեցիր
Նմանությունը գալոց օրերի,
Որ վայելչական խաղաղ գործիքով այս փայտե
Որոտացիր սաստիկ, երբ քնած էի անկանգնելի,
Կարծես ծուլության դանդաղությանը
Խառնեցիր խրատիդ հանդիմանանքը,
Հայրական սիրուդ հեզությանը
Ճայթման ուժգնություն միացրիր.
Երկու միջնորդի ընդոստ հարվածին
Քաղցր անձրևեցիր մարդասիրաբար,
Փափուկ վանկերի մեղմ նիրհի մեջ չընկղմեցիր,
Եվ կամ անխնա ահավորությամբ
Տառապած հոգիս չզարհուրեցրիր:
Երկրպագություն ծնրադրական
Բոլորի ստեղծչիդ,
Որ հստակորեն՝ ցուցադրեցիր արդեն իսկ հիմա
Հայտնության մեծ օրվա ահեղ գոչումը,
Կենդանացրիր դժոխային անբանությունից,
Որոնելով կանչեցիր պակասամիտներին
Ուրախության գինուդ^284aԱռակ. Թ.5.
Սրան դարձրիր անարատ հարսին հանդերձավորող
Փեսայիդ սիրույն.
Վախ ներշնչեցիր այս փոքր խթանով
Վիթխարահսկա ապերասանին,
Կրթիչ ստվար լուծ դարձրիր այս իրը
Ստամբակի ուսին.
Չարախոսի կզակին զսպող սանձ դրեցիր:
Մեծդ Աստծու անբավ բարձրությունը
Փառաբանյալ է հավետ,
Որ փայտի պարտքերը փոխարկեցիր
Կյանքի շնորհիդ ազատության,
Դարձյալ, վերստին իմաստնացրիր
Ցնդած հիմարիս՝ Հոգևոր քո հանճարով,
Կարկառ կրճտումով
Օձի հարվածի անբուժելությունը
Առանց մոռացման բացատրեցիր,
Երրորդությանդ կերպարանքի հետ
Ինձ վնասողի կապը դարձնում ես եռակի ամուր
Աշխարհի վերջին:

Գ

Ամենախնամ, խունկերի բուրմամբ
Ներբողյան գովք եմ վերառաքում քեզ,
Որ բազմաստվածյան ստապատիր կուռքերից առավելորեն
Մեղսական հոգիս դարձրիր քո երկրպագությանը:
Խրոխտ, ահարկու, նվիրական այս փայտով
Քարոզեցիր ճշմարտությունը,
Այս պատշաճությամբ մեծացրիր նոր ավետմանդ պատիվը:
Հենց սա զինավառությանդ բարձրագոչ աղաղակն է,
Կայսրերի երկրի արքա, Տեր Քրիստոս:
Քո մարտի ավարտի ուրախ հանդեսի նշանը, Հիսուս,
Որով կապկպվեց փարավոնը իմանալի.
Տաշած այս շերտը գոռոզացած չարագործի գլխի կատարի
Մշտական նեղիչն է:
Սրանով են Սիոնի որդիները խմբվում պատերազմում
Ընդդեմ խավարի աշխարհակալին²⁸⁵Եփես. Զ. 12:
Այս հինօրյա օծված արձանը աստվածային հրահանգների մի տուն է,
Որ չի հնանում և անխափան է²⁸⁶Ծննդ. ԻԸ. 18-19,,
Որ հեռվից եկող նշանն է գալիք հատուցման ժամանակի–
Ազգակից ու համանման կենաց փայտին,
Որ Աստծու դրախտում է.
Կոչման վայր է շտապ ու բարվոք հավաքումի,
Օրհնության վայր է.
Գիտության տունկի պատկերակիցը՝
Չարի ու բարու ընտրության ունակ,
Եվ մեծ հիշեցում խաչիդ նշանով տյառնագրվելու
Սուրբ Հոգու շնորհով,
Ավետող նախասացություն
Սուրբ թագավորիդ գալստյան հուսով սպասող դշխոյին.
Մաքուրների խմբի խրախճանության գոտեպնդող հորդոր.
Անապական սիրարկու անձնահամբույր միացման
Շքեղաշուք քողազարդ ամենածին կույս թագուհուն.
Հարդարիչը ծածուկ պճնանքի,
Որ հոգու վայելչությունն է.
Եվ նման է Սինայի պատգամին,
Որ դուրս էր հորդում Տիրոջից.
Անարատ որդիների մայր,
Պանծալի ու անշաղախ օրիորդը փառազարդվում էր սրանով:

Դ

Երիքովի եղջերափողից առավել այս [գործիքով]
Գետնամած տապալեցիր
Բելիարի բռնությունը.
Փայտե այս պարսով քար արձակեցիր Գողիաթի վրա,
Նորոգ գայիսոն կառուցեցիր
Իբրև վկա սատանայի ահեղ կործանման²⁸⁷Հմմտ. Հեսու Ը. 18-19
Մեղքի խոր աճած արմատները այս գործիքով խլեցիր,
Իմ մոռացված հանցապարտ գործերը սրա
երախտիքով ինձ վերադարձրիր:
Թե այն Բան Աստծուդ գալուստը հայտնող այլ ձայն անվանեմ՝
Չեմ սխալվի, այլ իրավ կլինեմ Հոգեկիր նյութի տկար ամանըս,
Իսկ Հիսուսիդ մեծագործությունները պատմվելով՝
Կհռչակվեն առավելապես:
Վերուստ պարգևված բյուր օգնություններ,
Որ դու ես տալիս, Այս անպատսպար ապավինությունից
Ի զարմացումն՝ երկրայիններին տրամադրեցիր:

Ե

Հանրաճանաչ է բարեխնամ մարդասիրությանդ
Անունն անքննելի,
Սրբամասն խորհրդով խնկարկված,
Լույսի կերպարանք անգծագրելի,
Որ այս կրկնաձիր նշանով
Արձակեցիր հեռաձիգ նետեր՝
Ձայնատրական և օդագնա և հարմարընթաց,
Կենդանի հոգի իրենց մեջ կրող,
Որոնցով անսխալ դիպուկությամբ
Խավարի աղեղնավորի գաղտնի նպատակը Հավետ կործանմամբ մերժեցիր:
Իբրև բարձրամուր պատնեշ բերդամարտության,
Կանգուն ու անխորտակելի,
Այստեղից այնտեղ, ուղարկեցիր թշնամու դեմ Այս փայտի զարկի հունչերը
Իբրև կամարար սուրհանդակներ:
Մեծ ակնարկությամբ քո հրամանի,
Արյանդ խառնված օծության շնորհով,
Հեսանելով սրեցիր մոլի գոռոզի խեթկիչ եղջյուրն այս,
Ինչպես խաչդ փրկական:
Եվ մեծ ազդումից այս աղաղակի,
Երկնայինների ձայնից ավելի Քանդվեց, վերացավ ամուր դրանդին
Կարճամիտների անվայելուչ երկչոտ վատասրտությունը,
Հրեական պատկերացումների
Եվ ստվերական տան կործանման հետ:

Զ

Վերընծայում եմ փառաբանություն,
Քեզ՝ անմահ թագավոր,
Որ ստեղծեցիր, հաստատեցիր
Աջով քո հզոր,
Աղաչում եմ քեզ, կրկին կատարիր:
Սրանով անցկացրիր՝
Մեզնից հերքելով
Բանսարկուի խորամանկության դժնի վտանգը,
Մեղքի տապը տաժանական,
Եվ դառն հողմը խաբողի շնչման,
Մահվան երկյուղի տարրն արկածների,
Օդի ցնդման վնասակար տխրեցուցիչ հետևանքները,
Թալկացնող դիվական հեծությունները:
Այս հեծանով, որ քո զենքն է,
Նշանիդ թևերի օժանդակությամբ
Ցրիր վերստին հրածին ամպերը,
Եվ կարկտաբեր որոտները,
Բազմոտանի վիշապի փչումի
Հրախավար կեղծավորության ցավագին ցոլմունքը,
Սատակիչ սուրը, հարձակողական մարտը,
Վայրենի մտքերով գրոհող դևերի պարերը:
Այս փոքրիկ իրից զարհուրում են [դրանք]
Ու մեծ դողումով տեղի են տալիս,
Հին ծանոթությամբ հայտնապես գիտնալով,
Որ այսպիսի ձայնից է Տերն ելնում դատելու:
Եվ հոգեպես խրախուսվում են արիությամբ՝
Ամրապես զինվելով Հոգու սուսերով՝
Մարտիկները բոլոր աստվածարյալ.
Այս հիշատակի կանոնով,
Որ անպատմելի գոչմամբ
Բոլոր ազգերին կազդարարի
Երջանկաբար նահատակվելու օրինավոր ասպարեզում
Ամեն ինչ փորձող հրի դատաստանը:

Է

Ահա հնչեց ավագ փողը²⁸⁸Եսայի ԻԷ. 13, Սաղմ. ԽԶ. 6,
Որով համբարձավ Աստված օրհնությամբ,
Պատմվեց սրանով ամեն մի երկրի,
Հնչեց ականջին աշխարհասփյուռ հեթանոսների,
Մեծ [Սիոնի] պահապանների ձայնը բարձրացավ՝
Եսայիի խոսքի համաձայն,
Եվ նույն բարբառով կցնծանք բոլորս²⁸⁹Եսայի ԾԲ. 8.
Սրանով խաչի թշնամիները ցնդեցին ջրի առակի նման²⁹⁰Ելք ԺԴ.
Անպատվվեց առաջին փայտի պտղի ճաշակումը,
Խորհրդավոր նյութն այս տոնվեց՝ կոչվելով կյանքի [փայտ]²⁹¹Առակ. Գ. 18,
Անարգվեց երկաթը պատերազմական,
Ինչպես Տիրոջ սրբություն²⁹²Զաք. ԺԳ. 20 Ձիու սանձի վրա
Մեծ նշանի կենսաձայն փայտն այս հարմարեցվեց.
Երկնային հովվի այս օծված ցուպով
Պատյան դրվեց մարդկային ձեռքի իշխանության սուրը²⁹³Ա. Թագ. ԺԷ. 39-40:
Տաճարի վեմին քարտաշի մուրճ չգործեց²⁹⁴Գ. Թագ. Զ. 7,
Իսկ աստվածակերտ խորանների մեջ
Փայտն այս նվիրական Սլանալով խաչի թևերով՝ զորավոր է:
Ոչ թե ամսագլխին,
Կամ յոթն անգամ յոթ հոբելյաններին
Մի անկյունում խափանվելով է փողհարում²⁹⁵Ղևտ. ԻԵ. 9, Սաղմ. Ձ. 4, Այլ տիեզերքի չորս ծագերում Եվ ծիրերում եզերքների,
Ծովերի անտակ ջրերի ծոցում ու կղզիներում,
Մեծ սաստկությամբ, Ինչ-որ աստվածային անարգել ճայթումով Ավետելով հնչում է:
Այս փայտի հայտնությամբ
Կոտրվեցին սատակողի սուսերները,
Մեզ համար անօգտակարությունից
Ձևափոխվելով խոփերի ու մանգաղների²⁹⁶Եսայի Բ. 14:

Ը

Չհնչեց արձագանք խոր անձավներից Եվ ոչ օդը վիրավորելով դժնդակապես՝
Ըստ օտար մի իմաստակի,
Ոչ անախորժ սրությամբ ականջ մտնելով
Եվ ոչ ուղեղի ամանը չար տհաճությամբ թնդացնելով,
Ոչ մարմնին ոսկոր խրտնեցնող փուշ բուսցնելով,
Եվ ոչ միտք այլայլող ապշություն առաջացնելով,
Ոչ պղնձանյութ զանգ հնչեցնելով,
Եվ ոչ քարը սալարկի հետ տհաճ զարկվելով:
Նոր այս Սիոնի անխորտակ պարիսպ՝
Սա արարչավանդ գլխավոր սպասքներից է,
Որ քրիստոնյա եկեղեցականները
Ղևտացիների հետ խնամում են զգուշորեն կրելով,
Հրեշտակի ձայնի օրինակով,
Որ առակողի խոսքը այսպես տպավորեց
Հավքի կանչի նմանությամբ²⁹⁷Ժողով. ԺԲ. 4:
Ավետարանի նոր շնորհալի նվագարան՝
Աստուծո Հոգին առ մեզ արթնացնող,
Քան թե սաղմոսարանի օրհնությունը Եղիսեի վրա²⁹⁸Դ. Թագ. Գ. 15.
Նախընթաց սկզբնապարող է նա
Բարետավիղ ողբերգությանց հարմարալար ջութակների,
Բամբռի բառացի բարառնությանց բարքը պատկերող.
Մի այլ տեսակի նոր սրինգ տրված մեզ Հնի փոխարեն,
Ոչ թե հեթանոս ուրվաձայն հնչման,
Կամ հրեական խակամտությամբ,
Որ Տիրոջ ազդմամբ մերժեց մարգարեն՝²⁹⁹Ամովս Ե. 23 «Հեռացրո՛ւ ինձնից»,
Այլ սիրեց սա ու կրկին պատվեց մաքուր հոգալով
Իբրև ահարկու դևերին ու չար պատահարներին:

Թ

Եվ արդ, ստացա օրհնաբանությամբ,
Հարգանքով գովեցի սրբության այս տուրքը՝
Ինձ պահպանություն, փառատրություն քեզ,
Քեզ պաշտամունք և ինձ գոհություն,
Անթերի կերտվածք արարչական բարձր փառքիդ:
Աստվածարյալ այդ ձայնը թող մտնի
Հոդերս շաղկապող պատվաստի մեջ,
Հանելու հոգուցս դևերի խաբեությունը,
Ստացած անեծքներն ու զազիր մեղքերը:
Այս իմաստավոր առարկան դարձրու
Ջահավառ ջնար, անջրելի նամակ,
Անխափան ջատագով քո տերունի տնօրինությունների:
Ահա սրանով պարգևիր, բարեգութ,
Աղաչում եմ, հզոր, Մեզ կրկին շնորհիր պահպանություն
Աներևույթ ու երևելի թշնամիներից:
Ամենալի ձեռք, տուր մեզ,
Որ բաց ես անում և մատուցում ես սիրով բաշխելով
Այլևայլ բաներ,
Օդի քաղցրություն և անձրևների օգտակարություն:
Ըստ Քո հրամանի սրա բարբառով թող պակասեն՝
Տապախառն հողմ, ցավաբեր փչում,
Գրոհները չար խարդախ հեների,
Խափանվեն սրանով բոլոր հակամարտությունները
Դժնի մատնիչի զորքերի,
Հալչեն, վերջանան, մեռնեն
Երջանիկ օծյալ այս փայտից որդ և ուտիճ Եվ բոլոր նմանները,
Որ զորանալով մեր մեղքերից՝ Կռվում են մեր դեմ:
Սրանով հույսիդ երանության տունկն արմատացրու
Մեզ պաշտպանելու, ստեղծիչ բոլորի,
Արարածոց Տեր, Սաբեկի ծառն այս,
Որի ոստերից կախված է, քեզանով ծաղկած, Քրիստոս,
Նոր սուրբ ավանդը արդի փրկության,
Պտուղը կյանքի անվախճանական:
Այս փառատրելի փայտի բարեհունչ ձայնարձակումով
Խորին խավարի անհուն հեռուները փախչեն
Խարդավանող բազմաձեռք ստապատիր ստորնականների
Ներհակ չարքերը:
Հերքվեն սրանով մեր սահմանների
Ստորադրված, ընտիր-պտղավետ անդաստաններից
Եվ քո մշակված կենդանի երկրից՝
Վատնիչ վերքերն ու մորմոքեցնող [միջատի] հույլերը,
Սրանով հատվեն հավելված պատահարները՝
Կրկնագեղ կամ վայելուչ,
Որ գալիս են մեզ չարի հնարներից.
Իսկապես վտարվեն սրանով,
Այն ինքնաստեղծ բաները, որ երկակ մեր բնության մեջ
Վերերևում են իբրև մերձավոր դավաճան,
Մեկին վրիպակ, օտարոտի մտածումներ,
Մյուսի մեջ՝ ապականող կեղտոտ զեռունների
Գարշ գոյացումներ.
Փրկիր, Տեր Հիսուս, աղաչում եմ քեզ,
Փրկիր, բարերար, ինձ մեկնիր աջդ ամենքից գովված,
Օգնելով սրանով՝
Ազատիր բոլոր թշնամիներից:

Ժ

Հրամանդ թող խառնվի, միանա սրան,
Հիմարացած ադամանդե սիրտս փոխարկելու
Դեպի քո խոսքի արդյունատրություն:
Քո սքանչելի հրաշքի նեցուկն այս
Խփես, մխրճես ծորած սրտերն ու լքված հոգիները,
Ամրապես կազմելով հաստատես Ուղիղ, անսասանելի լինելության,
Իսկ անշարժին կակղեցնես, որ զարթնի Եվ զգաստ լինի հեզ հոգով
Քո աստվածության պատվիրանի հանդեպ,
Պողոսի ու Մատթեոսի նման³⁰⁰Գործք Թ. 1-9:
Մարդասեր, հիշեցրու այս պատվյալ փայտով
Երախտիքները քո խաչի, Որով անճառ գործեր կատարեցիր,
Իմ միջից հանիր, ապրեցնող, մեղապարտության վտանգը
Նոր տապանակիդ պանծալի լծակներով³⁰¹Ելք ԻԵ. 14:
Հզոր, քո կամքով բացվի կյանքի այս ձայնին
Սրտի ականջը համառողների, Խուլ ականջները լսեն ակնարկությունդ մեծ
այս բարությամբ, Սրա միջոցով պարզվի լեզուն համրացածների,
Լուսավորվի տեսողությունը աչքերի՝
Մաքրապես նայելու քեզ անայլայլ պշությամբ,
Կազդուրվի, զղջա, դարձի գա կամքը ձանձրացածների:
Տեր, տագնապածիս ընձեռելով տուր Արցունքի անձրև:
Սա քեզնով լինի մեզ ցնծության լուր,
Ուրախության ձայն, բերկրանքի բարբառ,
Հանգստյան նվագ, քավության առիթ,
Վշտերի հերքում, խեղդումի խզում,
Եվ արձակություն նեղությունների,
Կրճատում խեթման, հերքում հեծության,
Թառանչումի թեթևացում, կարիքից ապահովություն,
Կրքի կարգավորում, վհատումի սփոփություն,
Բժշկություն ցավերի, հեղգության մեջ համբերություն
Եվ ուշադրություն անտես բաներին:

ԺԱ

Անխոտոր ու անխոտորնակ այս ցանկալի կամրջով
Եվ վերնաշավիղ բարձր սրբագնա երկնաչու սանդուղքով
Քո օրհնաբանված, ահեղ անունով Հոր մոտ տանես,
Բարերար, Հոգուդ առաջնորդությամբ Միանալու քեզ անբաժանելի,
Որով և սուրբ մեկ ու միակ,
Միասնական տերությանդ
Եվ անեղծ արարչությանդ ստեղծած
Կենդանիներից ու անշունչներից, վայելուչ գոհությամբ՝
Փառք և իշխանություն Հավիտյանս հավիտենից, ամեն:

Բան ՂԳ

Մեկնողական աղոթք
սրբալույս յուղ մեռոնի մասին

Ա

Սուրբ և ահավոր անուն անպատում, բարձրյալ,
Միշտ ախորժելի, անձկալի փափագ,
Սրբերգու փառատրողներից միշտ սրբաբանված,
Որ բնակվում ես սուրբ վայրում,
Լի ամենազեղ բարությամբ,
Առատաձեռն աննվազելի,
Լույս բարի և ծագումն գովելի,
Երկրպագված փառավորություն,
Ահեղ և անզննելի, ամեն և ամեն ինչի մեջ:
Դաշն հույսի այս խոսքով
Քեզ միանալու ուխտ եմ անում,
Հզոր, այո՛, ամե՛ն, ալելուիա,
Հանուրի գովյալ թագավոր,
Բոլորի Աստված, գոյերի ստեղծիչ և կամարար Տեր,
Միակ առիթդ պատճառվածների,
Փրկիչ և օծյալ մշտապաշտելի:

Բ

Ուստի մեկնությամբ պարզաբանելով մեզ համար
Անվախճան այս գանձը ու անփոխադրելի հարստությունը,
Հիսուս Քրիստոս, երկնային արքա, որին մեծ դողով սպասարկում են
Ահեղ անմահների լուսաբերան բոցաշնչությունները,
Խոնարհվելով կամահոժար, անխոտոր մտքով,
Գոհությամբ ծունր եմ դնում, ստեղծո՛ղ էությունների,
Որ կան տեսանելի և ծածուկ:
Որ ես և էիր միակ բովանդակը՝ անպակասելի ամենևին,
Մեր [պատկերն] առար, իսկապես համայն,
Որպեսզի քո լրությունից լրացնես,
Օրհնյալ և բարեբանյալ, հավետ ճանաչված,
Միշտ անքննելի ողորմությամբ մեր փրկության համար,
Ի փառս և գովեստ անճառ բարձրությանը
Ահավոր բարերարիդ:
Սկզբնաձիրդ մեր օծման շնորհի
Մեծախորհուրդ հրաշազարդության,
Քանզի քո լույսը ճանաչեցինք,
Անհաս ճառագայթ, անսահման ծագում,
Անաչառասփյուռ արեգակ^301aՄատթ. Ե.45
Երկակշիռ տարրերի սահմանազատ աստղ,
Ոտքի ճրագ և ընթացքի լույս³⁰²Սաղմ. ՃԺԸ. 105,
Որով այս խոսքիս հարմարության տեսությամբ
Տոնում ենք հրեշտակական պարերգությամբ,
Հստակ մտքով, փրկչավայելուչ կնդրուկով
խնկելով Ամենիմաստիդ առատ պարգևաբաշխումը,
Անբիծ դավանման զվարթ յուղով:
Քանզի հենց սկզբից կողոպտվեց իբրև շնորհված
Բարձրագույն շնորհից, Ողորմելի տխրությամբ,
Սկզբնաստեղծ հայրն³⁰³Ադամը իմ,
Գերի մեղքերի՝ մահվան մատնվեց,
Անզերծ հանգույցով կապվեց մերժելի ապականության,
Ծառի պատճառով՝ անկումն անդարձ ամենակործան գլորման,
Լույսից մերժվելով՝ մատնվեց այս խավար վայրին:
Իսկ դու, գթած տեր ողորմության,
Ավելի քան նա ճանաչեցիր նրան, որ ստեղծեցիր,
Չեղածի անկնկալությամբ չմնաց այնտեղ,
Ուր էր նախապես,
Դառնալով անկարող տեսնելու լույսը
Անսահմանելիիդ վերին անմատչելի գերակայության,
Ոչ թե մշտափայլ հարատև վառմամբ
Տարածեցիր [լույսն] անաղոտ,
Այլ գիշերի մթության մեջ, որ սայթաքում են ոտքերը,
Ձեռք բերիր ձեթն ու պատրույգի նյութին հյուսելով՝
Օրինակ տվիր անախտ միությամբ մեզ միանալուդ,
Մարդասիրաբար հյուսելով կազմեցիր.
Որպեսզի կանխակորուստ ծառի պատճառով
Մահու ստվերով տարագրվածներս,
Նրա ազգակից պտղի պատճառով
Ջահավորվելով հավատի վառմամբ
Վերստին դառնանք նույն խնկարկության,
Ինչպես որ մահվան փայտին կապվեցիր,
Մեզ նույնպես նրա մոտ տարար կապեցիր,
Մեծ խորհրդի օրինակով միավորվելով կենաց փայտի հետ³⁰⁴Ծննդ. Գ. 22:

Գ

Արդ, ինչպես օրը թերի է առանց գիշերի,
Նույնպես է տնտեսությունն առանց հարկ եղած
ձեթի, Քանզի ինչպես սովորական, ոչ նվիրական
Յուղն է լուսավորում մարմնական աչքի տեսողությունը,
Նույնպես անիմանալի կերպով
Քոյինաշունչ շնորհի ընտրությամբ մաքրվածը
Աներևույթ հոգիները միավորում է մեզ
անտեսիդ Հրաշափառապես պայծառացնելով:
Եվ ինչպես իջնելով սուրբ ավազանի լուսարանը,
Մարմինը լվանալով՝ հավատում ենք, թե սրբություն ենք ստանում,
Այդպես յուղի օծումով հուսավառվում ենք,
Սրանով կարծում ենք անտարակուսելիորեն
Հոգու զորություն ստացած:
Եվ ինչպես օրհնաբանելի տերունական հրամանդ
Նախավճռում էր մեղքերի քավումն ախտացյալների,
Իսկ դրան չհավատացողների հանդեպ
Հրաշալի բժշկություն անելով՝
Մարմնական աչքով տեսանելի,
Հաստատում էիր վստահելի վկա³⁰⁵Մատթ. Թ. 1-9,,
Այսպես և այս յուղը՝ կատարյալ փրկության
լույսով, Լցվելով մեզ վրա՝ օծում է մեր խորանն արտաքին,
Իսկ ներքին մարդու մեջ մտնելով ոչ ակնհայտ, այլ ծածկապես՝
Նոր կենդանություն է հաղորդում:

Դ

Նյութի զանգվածն այս երկնի Արարչիդ
Պատկերն է պանծալի.
Քանի որ ովքեր յուղի օգուտն ստացան,
Ստացան և ողորմություն³⁰⁶Մատթ. ԻԵ. 7-8,
Եվ ի գովեստ քեզ դու սահմանեցիր սա՝
«Ողորմած եմ ես, Տեր»³⁰⁷Երեմ. Գ. 12,
Որովհետև ինչպես սիրո հետ նույնացնում ես Աստված անունդ³⁰⁸Ա. Հովհ. Դ. 8
Նույնպես և մասամբ կոչվում ես սրանով,
Մեզ պարգևվածով
Պարարտ ճարպն այս վեհագույն մեծության խորհուրդն է կերպավորում
Թանձր երկրային հողանյութ գոյացությամբ:
Որովհետև կենդանու այս մասը ուտել չէր թույլատրվում այնտեղ,
Ըստ հին Օրենքի,
Այլ արարչությանդ [արժանի] պտուղ էր համարվում³⁰⁹Ղևտ. Է. 23-25,,
Նույնպես և այստեղ,
Որպես Տիրոջը մատչելի զորություն,
Վայելչապես նվիրվում է Աստված Էիդ,
Հաճության ավանդն այս՝
Հոգուս հարազատ զուգաշավիղ,
Ուխտով պահված Արարողիդ:
Քանզի իմ հոգու օրինակն ու կարողությունը՝³¹⁰Ծննդ. Թ. 4
Անշունչ արյունը և զվարթության ճենճերը [Զոհի] մսի հատվածների հետ չեն ոչնչանա,
Այլ վերին արքայությանդ են ձոնվում ճաշակման,
Այդպես՝ այս նյութը ջահավորական
Մշտաբորբոք ու անաղարտելի:

Ե

Անդրանիկն արու չէր կարող լինել
Դատաքննությանը նախագահող՝ Առանց օծումով դրոշմված լինելու,
Եվ չէր կարող անկոխելի տեղը մտնել քահանայության,
Եթե սրանով կատարյալ չլիներ: Օծումով կնքելով քարը,
Որ խորհրդանիշն էր ընտրության խորանի³¹¹Ծննդ. ԼԵ. 14
Հակոբը երազում տեսավ հարմար սանդուղքը,
Որով իջնելը անճառ Բարձրյալիդ
Եվ իմ ելնելը խորհրդանշվեց.
Նա վեմ կանգնեցրեց և օծեց յուղով Ի ցույց, հիշատակ գալոց օրերի³¹²Ծննդ. ԻԸ. 10-12:
Ահարոնի քահանայության պայծառությունը
Մեծդ Աստուծո հրամանով օծմամբ էր ճոխանում³¹³Ղևտ. Ը. 30,
Որով գլխից դեպ մորուքն իջնող գերափառ յուղը,
Ըստ սաղմոսողի զարմանազան նկարագրության³¹⁴Սաղմ. ՃԼԲ. 2,
Նախահոր փառքի վերադարձն էր
Եվ կյանք բաժանող քո սուրբ շնորհի
Գիրկընդխառնումը մեր բնության հետ:
Թագավորությունը պանծալի չէր քո ստեղծած պատկերով,
Թե յուղի եղջյուրով չձեռնադրվեր
Պճնության թագ ու պսակով, Հանուն քո, Քրիստոս³¹⁵Ա. Թագ. ԺԶ. 1.13,
Վեր չբարձրանար
Եվ ինչպես մոռացա վեհերից առաջինին,
Մեծությանդ ծառային և անպարագրելիիդ պատկերին,
Մելքիսեդեկը չէ՞ր՝ ահավոր ճշմարտությանդ
օրինակ, Ձիթենյաց լեռան վրա, Ուր հետո կանգնեցին
Մարմնացած Աստծուդ ոտքերը,
Այն վերին հրեշտակների ձեռքով
Այստեղի պտուղներից օծվեց,
Ուստիև նախահոր շիրմի պաշտպան նստեց՝ Ք
եզնից եպիսկոպոսական արքայապատիվ ճոխություն ստանալով,
Մինչև հայտնվեցիր իբրև կատարյալ իսկություն՝
Ունակ Ադամին կենագործելու:

Զ

Արդ, որովհետև քոնն է շնորհը
Եվ քեզ է վայել գոհաբանություն,
Ո՜վ օրհնաբանված Որդի Աստուծո,
Դու հարմարեցրու իմ բարենշմար աղաչանքները՝
Յուղավոր, խնկապատար ու զմռսալիր
Քեզ պատճառ փառքի,
Ինձ՝ մեղապարտիս, բուժվելու առիթ:
Տեր Հիսուս, աներևույթ վերքիս մոտեցրու
Ձեթն այս լուսանյութ Եվ մահացու խոցի այս խարանին դիր
Յուղիդ օրհնյալ կաթիլներ,
Քո սիրո անապակ փրկարար գինով,
Արարչական միությամբդ³¹⁶Ղուկ. Ժ. 30
Խնամքի պատանքով պատսպարելով,
Որ մաղթական խոսքի մեկնողական շարադրանքս
Մի վայելուչ հարմարությամբ քո Հոգու թևերով
Իր կարգը գտնի:
Բարձրյալ, քո հոգին Դավթի վրա իջավ այն օրը³¹⁷Ա. Թագ. ԺԶ. 13, Ե
րբ որ օծումով նվիրագործվեց.
Սավուղն այլ մարդ դարձավ
Եվ մարգարեների շարքը դասվեց,
Երբ իր գագաթին օծում ստացավ³¹⁸Ա. Թագ. Ժ. 1-7.
Ասորեստանցոց արքայությունը
Օծմամբ գրավված՝ կցորդվեց տանն Իսրայելի.
Կայսրեր մի քանի՝ Նշանավոր, վեհ ու երևելի,
Խուժիկ, բարբարոս ազգուցեղերից,
Կենսացնցուղ ցողով անձրևած այս յուղը
Որսաց, ինչպես կարթով, ընտանի դարձրեց Մեծիդ
Աստուծո հպատակության:
Երկնային պատվասիրության՝
Կյուրոսին ուղղված խոսքից
Օծյալ հորջորջումը մեծ համարվեց³¹⁹Եսայի ԽԵ. 1
Եվ Սաղմոսողը մարգարեությունից նախընտրեց
Օծյալ կոչումը՝ տարբերակեց ու սահմանազատեց,
«Մի՛ դիպչեք նրանց և մի՛ մեղանչեք»³²⁰Սաղմ. ՃԵ. 15:
Քորեբում Եղիային Աստծուց առաքելություն շնորհվեց՝
Օծելու Հեուին ու Ազայելին,
Որ նշանակում էր հրաժարեցնել
Բահաղի պաշտամունքից³²¹Գ. Թագ. ԺԹ. 9, 15-16:
«Փեսայիդ անունը թափված յուղ է» հոգելից խոսքով
Վերավկայել է իմաստունը³²²Երգ. Ա. 3, Նախապես գրվեց
Հոգին, որ Աստուծո ճիշտ պատկերն ու նմանակն է,
Քեզնով փոքրի մեջ մեծդ է պատկերված,
Շնորհդ ստանալով միանանք քեզ հետ:

Է

Այլևս ինչու հույժ երկար ու մանվածապատ,
Հեռու, գծագրական և այլաբան շարադրեմ
Վերինիդ ու ահավորիդ առջև Աղոթական բանաստեղծություն:
Տերդ և կենդանարարդ, Արարիչդ երկնի և երկրի,
Օծումից հետո սկսեցիր քարոզել արքայության Ավետարանը³²³Ղուկ. Դ. 18,
Այն օրերից վկայվելով Հովհաննեսի միջոցով
Իբրև Օծյալ և Գառն Աստուծո
Եվ վերացնող աշխարհի մեղքերի³²⁴Հովհ. Ա. 29:
Թեպետ քո օծմանը Հոգին էր բովանդակ էությամբ,
Խառնված աստվածությանը ամբողջապես,
Այդ [օծյալ] անունը պաշտվում է իբրև խորհրդանիշ
Սրբերի մեջ հրաշափառորեն ազդող շնորհի,
Որպեսզի ադամական մարմինը ստրկացած
Պատրաստ դարձնես այս հորջորջումով
Միանգամայն բարձրանալու:
Բանալով Եսայիի մարգարեությունը
Դու ինքդ՝ մարդացած աստվածությունդ կարդացիր՝
Հավաստելու քո ծառաների խոսքը, Տեր,
Եվ երբ օծությամբ ճանաչեցիր խոսքը, թե
«Տիրոջ Հոգին ինձ վրա է, որով հենց ինձ օծեց»³²⁵Եսայի ԿԱ. 1: Ղուկ. Դ. 18,
Հետո փակեցիր Որոշեցիր երկու հավասարափառ օծյալների որքանությունը,
Խտրոցով նշեցիր սահմանի ընդարձակ հեռավորությունը
Եվ կնքեցիր,
Մերը միայն մի կաթիլով շնորհազարդելով,
Իսկ քոնը բացատրեցիր Հոր և Հոգու հետ
Կատարյալ հավասարությամբ:
Մեր կերպարանքով երբ հայտնվեցիր՝
Օծյալ կոչումով, գովեստով իբրև,
Փառաբանիչ հրեշտակները
Երկրային արարածներին ծանուցեցին,
Որ մարգարեն նախապես գուշակեց
Հորդանանում և ընտրյալ լեռ Թաբորում Հոր ձայնի գալուստը, թե՝
«Մարդկանց շրջանում պատմում է իր օծյալի մասին»³²⁶Ամովս Դ. 13:
Որ և սաղմոսի ձայնն է պատմում կանխավ.
Հզորիդ այս փառքն ու պատիվը՝
Տրված ձեռնադրությամբ ստացածդ մարմնի.
«Օծեց քեզ, Աստված, քո Աստվածը Յուղով ուրախության»³²⁷Սաղմ. ԽԴ. 8:

Ը

Մարգարեի «Մեր հոգու շունչը» խոսքը, Տեր Քրիստոս³²⁸Երեմ. Ողբ. Դ. 20,
Որ իսկական օծյալ կոչումդ է,
Որով կենդանության շունչ ներարկեցիր
Լույս բարերարությամբդ՝ ի դեմս մեր³²⁹Ծննդ. Բ. 7.
Մի երջանիկ իմաստուն խոստովանելի մարդասիրությամբ
Մեկին ասել է, թե Տիրոջ օծյալի առջև վկայեց.
Նորից ավետեց «Անգամ կոշիկ չվերցրի բոլոր
մարմնեղեններից»³³⁰Սիրաք. ԽԴ. 13, 19. Հմմտ. Մատթ. Ժ. 10. Ղուկ. Ժ. 4:
Երգ երգոցը Սուրբ Եկեղեցի հարսին գովելու համար
Աստուծո ցույց տված խորհուրդը լուսաբանում է
Համեմատելով յուղեփողական գինու հետ՝
Զմուռսն առաքինության, առաջին յուղով հանդերձ,
Եվ զմուռս ու կնդրուկ մաքուր վարքի՝
Ամեն տեսակ անուշաբույր փոշիներով ու Յուղով շաղախած,
Առաջ բերեց այնժամ ու այժմ ևս:
Քրիստոս, երկնքի թագավոր,
Դանիելը կենսատու մահդ հստակ գուշակեց,
Քեզ անվանադրեց գերազանց բառով,
Եվ հորջորջեց քեզ օծյալ առաջնորդ.
«Օծյալը կսպանվի վաթսունինը յոթներյակ հետո»³³¹Դան. Թ. 25, Դան. Թ. 26:
Բարեքի որդի Ադովյան Զաքարիայի ճրագակիր աշտանակին
Յուղի բարեբաշխությամբ վառվող յոթնմասնյա գնդերից
Քո լրության մասին՝ հանուն մեր փրկության և օծության
Նախապատմեցիր գերբնականորեն³³²Զաք. Ա. 1: Դ. 1-7:
Ըստ հին օրենքի նախանշման՝ Տաճարի մեջ, խորանի առջև
Ամենընտելությամբ սովորույթ էր մատուցելու
Բաղարջաբլիթներ, յուղով խառնած շարմաղալյուր,
Յուղով օծած մատաղ եզներ,
Որ կոչվում են տիրոջական,
Եվ որոշ հավքեր՝ թաթախած Ճարպին ազգակից արյան մեջ³³³Ելք ԻԹ. 10. Ղևտ. Բ. 12, ԺԴ. 5-7:
[Այդ ամենը] սրա խորհրդի հայտնի նշան են,
Որ հարմար են քեզ,
Մեծ Աստուծո Միածին ծնունդդ օրհնաբանյալ,
Միայն դու ես օծված նոր ու զարմանալի՝
Ինքնությամբ, ամբողջ էությամբ,
Իսկապես լրմամբ Եվ ամեն ինչով անպակասելի:

Թ

Եվ ի՞նչ կարիք կա բազմապատկելու
Անհասանելի այս մեծ խորհրդի զուգակշիռներ
Եվ չճաշակել քեզ, ո՜վ քաղցրություն³³⁴Սաղմ. ԼԳ. 9,
Քեզնով իմանալ, թե ինչ է յուղն այս,
Որ մեղքի փայտից եկած տխրությունը
Նրանով ես բուժում, զվարթացնում, ըստ սաղմոսողի³³⁵Սաղմ. ՃԳ. 15,
Կամ պարարումը, որով մոռանում ենք մահացու կերը,
Կամ օծությունը, որով մոխիրի թշվառ տեսքը
Սրա միջով պիտի փոխարկենք
Հավերժ խնդության պայծառությանը³³⁶Եսայի ԿԱ. 3:
Եվ փրկվելով քո անվամբ, զորության
Հոգով Պիտի որդեգրվենք Հորը:
Եվ մարգարեի հոգևոր ըղձականությունը,
Եվ բաղձանքը ամենատենչ
Իր ծերությունը պարուրվի ձեթով³³⁷Սաղմ. ՂԱ. 11,
Կամ գլխի կատարը օծանել յուղով³³⁸Սաղմ. ԻԲ. 5:
Հին խարդախությունը սաստիկ սուգի,
Մահի ու կործանման, Կյանքի այս դեղով չկենագործվի՝
Պատսպարելով պիտ օժանդակես.
Եվ ո՞րն է ճրագի լուսավորելուն շնորհակալիքը,
Եթե ոչ մեղքի անհասության մեգի և կռապաշտության խավարի մեջ
Կերպակցելով միավորեցիր ինձ հետ իբրև Էմմանուել³³⁹Եսայի Է. 14, Մատթ. Ա. 23:
Եվ կամ ինչո՞ւ մարգարեն, որ աստվածաբանում է
Սփոփիչ ու զվարթարար օրհներգությամբ,
Հստակ ու վայելուչ ավետում է ոմանց,
Թե՝ «Կօծվեն յուղով՝ մրուրից մաքրած»³⁴⁰Եսայի ԻԵ. 6:
Կամ իմաստունը հարսի անունից ասում է օրիորդներին.
«Ինձ յուղով զորացրեք ու ծածկեցեք
Գեղեցկազարդ խնձորով»³⁴¹Երգ. Բ. 5,
Եվ՝ «Ձիթենյաց պարտեզ տանելով գրկեցեք»³⁴²Երգ. Զ. 1,
Թե ահավասիկ այս ընտիր նյութով, քո Հոգով լցված չլիներ,
Այս լույսով կտեսնեինք, գովյալ, անիմանալի քո բարձրությունը,
Եվ այժմ քեզ, միակ խնամակալ,
Բոլոր ստեղծվածների բարի պատճառդ,
Ձեռք եմ կարկառում ես բազկատարած,
Գործակցությամբ երիկամներիս, սրտիս հեծությամբ,
Լեզվիս ու շրթունքներիս ձայնարկումով.
Լսի՛ր ողորմությամբ, Տեր,
Քեզ ուղղված խնդրանքս պաղատական,
Պարգևներով այս շնորհված
Իմ գոհությունն եմ քեզ վերառաքում,
Հզոր, ահավոր, բարձրյալ, անքնին,
Եվ միշտ համբուրված անտակ փափագով,
Սուրբ, սուրբ և միակդ միշտ սուրբ,
Մշտապես օրհնյալ՝ հավերժ, անդադար երգեցողությամբ:
Իսպառ վրիպածիս ընձեռիր առավել բարերարություն,
Քաղցրության հույս տուր, որ քո լույսից մի մասին
Անարժան եմ եղել,
Քեզնով ընդլայնվել, բարի,
Ծածուկ խորհրդի նրբությունը,
Աղերսանքիս գոհություն խառնել, Դավթի հետ ասել՝
Աստված, Ստացանք ողորմությունդ³⁴³Սաղմ. ԽԷ. 10
Եվ գաղտնիքների ծածուկ մասերը
Քո իմաստությամբ հայտնի դարձրիր:

Ժ

Արդ, մեծություն քեզ, [ով] ամենակալ,
Աննվազելի առատաձեռն,
Գթության գործում [միշտ] ամենափույթ,
Մշտահոժար բժշկությանը,
Որ միացրիր, մերձավորին խառնեցիր,
Դյուրագյուտ, ընտանի նյութիս անճառ հրաշքը
Քո սքանչելիքի ահավորության:
Որովհետև ամեն բարձրության երկինքը
Երկրի լայնությամբ և ներքին անդունդների խորությամբ
Ծովերի բազմությամբ չի կարող տանել,
Այլ իբրև չնչինը բարի մեծից
Փոքր գոյիս մեջ տեսակավորեցիր զորությամբ
Սահմանելով ճշմարտորեն անհրապուրելի,
Որ ինչ-որ նոր երևալով այլ էությունից
Հարևանցի կասկած հարուցի
Վիրավորելու, քան բժշկելու,
Առանց խտրության մտքի, կարծիքի:
Օրհներգված Որդի Աստուծո,
Ինչպես մարմինդ ցորենի հացից ես հանդերձում՝
Ուղիղ իմաստով և ոչ այլաբան,
Եվ խաղողի արյունը՝ կայլակ քո կողից,
Իսկ ջրերի առատությունը՝
Հոգևոր ծննդի ու կյանքի արգանդ,
Նույնպես և անմահիդ փչմամբ մեզ տրված հոգին^343aՀովհ. Ի.22
Սրանով, սրա մեջ արդյունատրեցիր կյանքի երկունք,
Որից առաջացած կերպարանքը չի ձևափոխվի
Անգամ հեթանոսությամբ,
Ինչպես չի երկրորդվի տյառնագրությունը Խաչափայտի:
Տեր, խավար երկրում նստածներիս
Քոյանման լույս ծագեցրիր³⁴⁴Եսայի Թ. 2:
Որովհետև շնորհի այս կերպավորումով
Աշխարհին ցույց տվիր
Անհասիդ անպակասելի լրիվությունը
Եվ լուսավորեցիր, որպեսզի տնանկը կարոտ չմնա
Եվ ոչ հարուստը մեծամտանա,
Ինչպես որ օդն է հավասար բաշխվում, Կ
ամ արեգակի լույսն է տարածվում,
Եվ կամ հոսում են վտակներ ջրի,
Որ երկրածիններին տալիս են հավասարաբար
Մանանայի զուգամասնությամբ՝
Փոքրերին ավելի, քան մեծամեծին:

ԺԱ

Իսկ այս նյութի խորին խորհրդի տեսանելությունը
Բնականորեն և հրաշապես է բացատրվում,
Որ ոչ թե երկմիտ հապշտապությամբ
Անհաստատապես իր տեղն է փոխում
Եվ ոչ նենգելով լքում է իր պահարանը,
Քանի որ ոչ օճառով է իսպառ հերքվում,
Եվ ոչ ինչ-որ ընդդիմակցից ողողվելով դուրս է ելնում:
Որովհետև ինչպես պատահած գույնը
Անհրաժեշտ բան է մարմնի էության համար,
Որ լինելով գոյացնում է, չլինելով ապականում,
Այդպիսի մի հարմարությամբ այս յուղի զորությունը,
Որը իր հատկության բերումով
Զբաղեցրած տեղից անբաժան է,
Դու կցորդեցիր մեզ հետ միասնաբար,
Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Եղած իրի հետ միավորեցիր և օրինակը՝
Որովհետև աչքի տեսության և մտքին, ըղձին անիմանալին
Առաջ բերելով կերպավորեցիր,
Երկրի պտուղներից ճզմելով ու քամելով,
Զարմանալի հրաշագործությամբ
Պատրաստեցիր մեզ մատակարարելու:
Մանավանդ որ ոչ թե բազում և զանազան ծաղկանց
Խառնումով ու խմբակցությունով
Եվ բազմաբույր այլայլումով՝
Օծման այս յուղը հրահանգեցիր՝
Ըստ հին ու ստվերական օրենքի³⁴⁵Ելք 23-25,
Այլ դա օրինակ համարելով
Եվ ինքդ խառնվեցիր
Վերնալույս ձեթի այս մաքրությանը:
Ու թեպետ անճառելի են քո անուշ համեղությունները,
Եվ համեմատելի չեն այլ օրինակների հետ,
Այլ դաշտի ծաղիկը, հովտի շուշանը,
Ընտիր նարդոսը, եղեգնախունկը՝
Հալվեով խառնած,
Քրքումի հաճելի բույրով,
Փթթած ողկույզի և ազնիվ գինու,
Ոչ սոսկ յուղի միությամբ,
Պատշաճորեն պատկերացար,
Փառավորյալ և անքնին անուն,
Որ ամեն ինչ լիացնում ես
Եվ որևէ բանի բնավ չես կարոտում:
Ուստի ոչ թե հակառակ առարկաների
Բռնորեն խառնում,
Որ օրինակն է բաժան կամքերի,
Այլ հոժար սիրով մեր կողմից պարարվում ես
Դու աստվածապես.
Մեզ համար ըստ մեզ պատկերանում ես
Կատարյալ վայելչությամբ,
Եվ բարի լույս, ջերմացնող հուր Եվ սիրո տապ,
Առանց անգութ ցրտի շնչման,
Տեսնում են մաքուր մտքերը և ճանաչում
Ձեթի նյութեղեն կաթիլների մեջ,
Որով հնարավոր է իրոք Աստծուն միանալ:
Օծված և Աստծուն որդեգրված Սողոմոնի հետ
Հարսի բերանով երգում եմ երկնային փեսայիդ
Բարեբան գոհություն,
Մտքի ըղձանքով համբուրելով քո յուղերի հոտը,
Ավելի քան բոլոր խունկերը³⁴⁶Երգ. Ա. 2,
Եվ որպես հավիտենական կյանքի խոսք ունեցողի
Իմաստուն և աստվածաբան Ավետարանչի³⁴⁷Հովհ. Զ. 69
Հոգելից խոսքի համաձայն³⁴⁸Առակ. Դ. 10,
Յուղերիդ բույրով քո հետքով պիտի ընթանանք³⁴⁹Երգ. Ա. 3
Երեսներս լվանալով կյանքի ջրերով,
Որ վեր է քան այս օդի երկինքը,
Եվ գլուխս օծելով երկնային անապական յուղով՝
Ուրախությամբ քեզ ընդառաջ կգամ,
Զվարթորեն և ոչ տխրությամբ:

ԺԲ

Խնկելի յուղն այս, Պաշտելի ու երանելի,
Սոսկ ուղեղի պահանոցը
Կամ գագաթի վարսերը օծելով օգուտ չի տա,
Եթե տերունի կենսատու խաչովդ չտյառնագրվի
Զարմանահրաշ օրհնալույս յուղն այս
Հրեային ու խուժին, հնդիկին ու բարբարոսին,
Սկյութացուն ու հելլենին,
Դժնի դուժին ու արհավրատեսիլ
Սոսկավիթխար շնագլխին,
Ազատ տիրոջն ու ծառայածին ստրուկին Քրիստոսյան դարձնելով՝
Քո անվամբ է կնքում, ընծայում Սուրբ Հոգուդ
Եվ երկնային Հորդ հարազատ Որդի հաստատում³⁵⁰Կող. Գ. 11:
Բազմատեսակ են սրա հրաշալիքները
Նախ՝ հարմարված նյութին, ապա՝ զորությանը:
Որովհետև ինչպես փայտեղեն անոթը Քանի չի օծվել,
Հեշտությամբ ջարդվում է ու դառնում անպետք,
Արժեզրկվում է, Նույնպես և մարդը՝ չօծված սրանով,
Հեշտությամբ խորտակվում է
Եվ քեզնից հեռու լինելով՝ չի լուսավորվում:
Հիսուս, սա քո մատն է, որով³⁵¹Ղուկ. ԺԱ. 20
Զարմանագործում ես հրաշալիքներ,
Որովհետև նրա անգծելի կազմությամբ
Ու կարծր պահպանությամբ պաշտպանելով
Ամենապատրաստ շրջաբերությամբ
Ծածկում է այլևայլ եկամուտ բաներից,
Այնպես որ սրա մաքրությամբ օծվածը
Արյամբ չի ներկվի
Եվ չի այլայլվի տխուր գույներով:
Եվ մանավանդ իր թափանցել-խառնվելու հատկությամբ
Հոգեպես մտնում է մեր թանձր մարմինը,
Ու եթե սաղմոսողի անեծքը ձեթի պես
Չարի բոլոր ոսկորներին է հասնում³⁵²Սաղմ. ՃԸ. 18,
Որչափ առավել Հոգիդ Լույսի սույն ճարպով կյանք տալով ողջացնում է
Ներքին վերքերը անտեսանելի,
Եվ այն խորքերից ազդումն է տալիս Հագագի շունչին,
Ներգործելով ծայրանդամների վերջը,
Մոռացնել տալիս մարմնի մահվան արկածները,
Որովհետև, միշտ ահավոր, Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Քո կենսարար զորությունը խառնված է սրան,
Եվ բնակվում է նրա հետ:

ԺԳ

Այս օծումը բարետեսիլ
Բռնամարտիկ, մերկամրցման ըմբիշները ևս ունեն:
Իբրև ճգնական հնարանքների զորավոր խթան,
Անբռնելի՝ հակառակորդի համար
Պաշտվում է օրենքով, Հզոր և ահարկու է դևերի և հիվանդության դեմ:
Զի Եզեկիելի բազմապաճույճ պճնած խոսքով,
Որ հեգնում էր իմանալի փարավոնին այլաբանորեն,
Ողբական երանգներով. «Երբ ստեղծվեցիր, ասում է,
Օծյալ քերովբեի դեմ կռվելու պատրաստվեցիր,
Ուր հրեղեն քարեր էին հաստատված»³⁵³Եզեկ. ԻԸ. 13-14:
Օրհնաբանված ահավորություն,
Որ ձեռքդ հասնում է ամեն տեղ,
Խոսքով անճառելի և քննությունից վեր,
Մշտապես խնկվում ես ավետարանով,
Իբրև օծյալ նորածին՝ Դավթի քաղաքի մեջ,
Եվ քահանայապետի հարցին՝ թե
«Դո՞ւ ես Օծյալը՝ Օրհնյալի Որդին»³⁵⁴Մարկ. ԺԴ. 61
Պետրոսի երանելի դավանությունն էր՝
«Միակ Օծյալը՝ կենդանի Աստուծո Որդին»³⁵⁵Մատթ. ԺԶ. 16
Իսկ թերահավատ քննողները հարցնում են՝
«Դո՞ւ ես Օծյալը, ասա համարձակ»³⁵⁶Հովհ. Ժ. 24
Նաև քո կանոններից հավատում ենք Օ
ծյալ ուսուցչիդ և բոլորի Տիրոջդ³⁵⁷Մատթ. ԻԳ. 10, Հովհ. ԺԳ. 13-14:
Սրանից առաջ Հերովդեսը Օծյալ անունով
Քեզ էր փնտրում հայտնապես³⁵⁸Մատթ. Բ. 4
«Ինչպե՞ս ես գրում,- ասացիր ինքդ,-
Աստուծո Օծյալը և Տերը Դավթի, Որդին անսկիզբ,
Որդի՝ ժամանակով»³⁵⁹Մատթ. ԻԲ. 43-45:
Այսպես ըմբռնեցինք վայելչաբար
Այս բացատրությունը, որ մեզ տալիս է
Խորհրդավոր կոչման լրումը,
Որ նախապատիվ է [դարձնում] քրիստոնյաների վիճակը:

ԺԴ

Այնքան ահավոր, միաժամանակ այնքան սուրբ է
Յուղի սոսկալի, խնկավոր «օծություն» անունը,
Այնպես որ, ոչ ոք երկրայիններիցս չի համարձակվի
Աստված կոչվել, այլ՝ լոկ աստվածային,
Նույնպես չի կարող մարմնավոր մեկը
Իրեն Քրիստոս համարել, այլ՝ լոկ քրիստոնյա,
Դա անհնար էր և առաջին մեծ մկրտչին՝
Ջրերով Հոգուն հրավիրողին³⁶⁰Մատթ. Գ. 16,
Որովհետև, ասում է, ես օծյալը չեմ,
Այլ ուղարկված եմ նրա առջևից³⁶¹Հովհ. Գ. 16:
Ինչպես Մարկոս Ավետարանչի խոսքն է՝³⁶²Մարկ. Զ. 7. 13
Սրանով էին շրջում առաքելական լծակիցները,
Իբրև Աստծու ձեռք, օգտվելով սրանից,
Քո անվամբ բուժում էին, առանց մարդկային դեղամիջոցի:
Քանի որ ինչպես խավարը լույսից,
Հիվանդությունը առողջությունից,
Գիշերն օրվանից ու մահը կյանքից,
Այդպես և այս տիրապարգև նյութից
Մերժվում են չարի բոլոր հանգամանքները,
Խափանվում են և իսպառ վերանում:
Քանզի ինչպես որ զազիր ճանճերը,
Սարդեր, զեռունները ականջամուտ,
Իբրև թույնից՝ սպառվում, պակասում են այս նյութից,
Այդպես այս յուղը երբ զորանում է
Օրհնության շնորհիվ՝ և՛ դևերին է հալածում,
Ե՛վ չարքի մուրհակներն է ոչնչացնում,
Եվ մահավճիռն է պատռում:
Ավազանը կատարյալ է լոկ օծման օգնությամբ:
Թե՛ ավազակներից մահացու խոցված
Առաջին մարդուն տրվեց փրկության այս դեղը³⁶³Ղուկ. Ժ. 34, Թե՛
Հակոբոսի և Իսրայելի անբույժ վերքերին [Իբրև դեղ] այս պատվական իրը հիշվեց³⁶⁴Եսայի Ա. 6:
Այս յուղն էր փափագում Դավիթը հարակա հույսով
Իբրև պտղավետ ձիթենի Աստուծո տան մեջ³⁶⁵Սաղմ. ԾԱ. 10,
Այնժամ մերժելով թլփատությունը՝
Գուշակեց շնորհը մկրտության:
Եվ ինչո՞ւ եմ ես ճառում սրանից,
Կարծելով՝ կարող եմ սպառել նյութը,
Մինչդեռ վերիններն իսկ ի զորու չեն
Մասնակիորեն բացահայտել այս խորհուրդը, Եվ կամ՝ էապես:

ԺԵ

Փառք քեզ միշտ և ամեն ինչում, անմահ թագավոր,
Այժմ իմ երգած օրհնաբանությամբ,
Որ արեցիր, կատարեցիր ինձ համար,
Բարեխնամ, գթած և ներողամիտ, Հ
արուստ և առատ, ամենահաղթող,
Հայրերից սկսած՝ օրինակ տվիր,
Լրման հասցրիր իսկությունը ճշմարտապես:
Դու՝ բնությամբ՝ լույս ես և արեգակ մշտապայծառ,
Եվ աշակերտներիդ դասը լույս անվանեցիր³⁶⁶Մատթ. Ե. 14,
Որով երկրի բոլոր արարածներին
Նրանց երջանիկ շնորհի շողերով լցրիր:
Մեկից անուշ յուղ ստացար ոտքերիդ՝
Նշան, որ ընդունելի են քեզ ուղղված խնդրանքները³⁶⁷Հովհ. ԺԲ. 3,
Եվ մի այլ պոռնկից՝ գլխիդ,
Նշանակ մեր հանդեպ գթառատ սիրույդ³⁶⁸Ղուկ. Է. 46:
Անսահմանելիդ մշտափափագ բաղձանքով հոտոտեց յուղն այս,
Հաստատուն ուխտով սահմանածդ մշտակա օրենք օրհնաբանելի՝
Կյանքի պատգամներ քոյահրաման
Քարոզելու աշխարհով մեկ Արժանավորությունը համեստ յուղի՝
Ի զարմանս հրաշքը լսողների,
Ի հուսադրություն գալիք սերնդի³⁶⁹Մատթ. ԻԶ. 3:
Դուք սրբից ունեք օծությունը՝³⁷⁰Ա. Հովհ. Բ. 20
Ասաց երջանիկն առաքյալներից,
Մեկնաբանելով օծման խորհուրդը,
Որ տալիս ես մեզ կենդանարարիդ
Անպակաս էության առավելությունից:
Ուստի գերազանցորեն քեզ նմանատիպ և հարմարավոր
Լույսիդ և Սուրբ Հոգուդ,
Օրհնության կաթեցումն այս, որ սրսկվում է մեզ վրա անսպառ,
Նաև Լույս է կոչվում,
Իբրև ստեղծվածներից առաջինը
Եվ արարչությանդ պատկերակից,
Որով հալածում ես մեղքի խավարը:
Իսկ Հուր է կոչվում, որովհետև
Ամեն տեսակ տարրերի հետ
Հավասարապես զուգավորվում է՝
Բաշխված հայտնապես, թե ծածուկ,
Լուռ, թե հռչակված,
Ու թե չբախվի հակառակորդի՝
Չի բաղձա բորբոքվել ինքնասաստ կամքով:
Նաև՝ օծումն, որ արքայաբար Որդեգրելով, քեզ հետ միասին՝
Մատուցես Հորդ ի ժառանգություն,
Ողորմությանդ [այս] ազգակիցը
Մեր մեջ նկատվի անեղծանելի,
Որպեսզի փայլենք գալիք փառքի մեջ:
Կոչվում է Հոգի, Որպեսզի խաբեության հետքը մաքրելով,
Ուր բանսարկուի ներգործությամբ էր,
Նոր փոփոխվելով Երկնային Հորդ երկրպագենք
Հոգով և ճշմարտությամբ³⁷¹Հովհ. Դ. 23
Հույսի հավատքով քեզ հետ բևեռված,
Ամենապարգև:

ԺԶ

Ահա արդարև ճշմարտագունեղ
Այս լուսապատար, խնկալից յուղը
Վերնայնիդ սիրո արտացոլումն է,
Որի համար և Պողոսը պատշաճ դատեց
Գոհաբանական ճառի մեջ ասել հայտնապես.
Ով մեզ օծեց ձեզ հետ միասին ի Քրիստոս
Հիսուս՝ Աստված է, որ և կնքեց մեզ և մեր սրտերին
Հոգու առհավատչյան տվեց³⁷²Բ. Կորնթ. Ա. 21-22 Ու նաև ասաց.
Մի՛ տրտմեցնեք Աստծու Սուրբ Հոգին,
Որով կնքվելու եք փրկության օրը³⁷³Եփես. Դ. 30:
Պատկառելի և անվանելի է Այս օծություն հորջորջումը
Ինչպես հին օրենքում, Առավել և նորում:
Տիրական տնօրինություններիդ ու չարչարանքիդ
Անցած խորհուրդն է ակնհայտ դարձնում
Դավթյան սաղմոսի այն ասույթը, թե՝
Տիրոջ և իր Օծյալի դեմ³⁷⁴Սաղմ. Բ. 2
Հավաքվեցին, կուտակվեցին
Իշխանները ժողովուրդների:
Մեծ մարգարեությունն էր ակնարկում
Մոլեգնաչար հրեաների խմբի՝
Անջնջելի արյանդ մեղքի տակ մտնելը,
Երբ հանդգնեցին տերությանդ դեմ.
Ո՞վ է, որ ձեռք պիտի մեկնի Տիրոջ օծյալին
Եվ քավություն գտնի³⁷⁵Ա. Թագ. ԻԶ. 9:
Որովհետև թեպետ Սավուղը
Իր ազգակցի ձեռքով սպանվեց³⁷⁶Բ. Թագ. Ա,
Օտար ազգերի ամոթն ու նախատինքը
Իսպառ չմերժեց [նրանց],
Մինչև որ Աստուծո արյանդ հաղորդվեցին:
Ապագայի մեծ հիշողության գրավական են
Աղոթանվեր աղերսանքներն այն,
Որ ասում էր իր սաղմոսով.
Հանուն քո սիրելի Դավթի
Երես մի՛ դարձրու քո Օծյալից³⁷⁷Սաղմ. ՃԼԱ. 10:
Ու դարձյալ.
Նայիր և տես քո Օծյալի երեսը³⁷⁸Սաղմ. ՁԳ. 9,
Եվ՝ Ողորմություն արա Օծյալիդ³⁷⁹Սաղմ. ԺԷ. 51:

ԺԷ

Քրիստոս, երկրպագելի պարգևն է ձեռքիդ
Լուսակիր հյութն այս,
Եվ արքայական իր ճոխության մեջ
Չի տեսնում ուրիշ բարձրություն մի մեծ,
Քան քո անունից ասված քո խոսքը.
Գտա իմ ծառա Դավթին
Եվ իմ սուրբ յուղով օծեցի նրան³⁸⁰Սաղմ. ՃԼԱ. 10:
Ըստ սովորության հիշելով և համբուրելով
Քո լուսեղեն օծությունը,
Տեր Հիսուս Քրիստոս, Քեզ ճանաչում ենք՝
Անփոփոխելի մշտնջենություն,
Դու ես ամենը, ամեն ինչի մեջ,
Միակ թագավոր թագավորությանց,
Եվ յուղվածների ճշմարիտ օծյալ,
Երեկ և այսօր
Փառաբանվածդ երկրպագությամբ:
Ինչպես պատրույգը ճարպի մեջ թրջված
Նշողում չունի՝ մինչև չվառվի,
Այդպես և լույսի այս օծությունը՝ թափված մեզ
վրա, Ապագայում է լուսավառվելու:
Սա [օծման] մեկին բացատրությունն է՝
Նախնիներից մինչև օրս,
Բարենշան օրինակով մի հարմարած,
Հրաշապայծառ գույնով ներկած:

ԺԸ

Արդ, պատճառը ապրեցուցիչ վեհագույն մասանց,
Աստվածային արարչությանդ հարազատների,
Առանց որի հնարավոր չէ քրիստոնյա լինել,
Եվ կամ անվանվել Նազովրեցի,
Կամ հիշատակվել Հուդայի որդի,
Խրախույս կարդալ հանուն Հակոբի Աստուծո³⁸¹Եսայի ԽԴ. 5,
Այս ձեթի հյութը, որի մեջ
Միավորվում է սուրբ Երրորդությունդ,
Շնորհքի ճառագայթ, շուքը մեր դեմքի,
Նկարագիրը մեր երեսների, բարեձևությունը պատահմունքի,
Աչքերի լույսը, բիբերի տյառնագրությունը,
Այտերի վայելչությունը, կերպարանքի զարդը,
Շրթունքների պահպանարանը, Հանդերձիչը կրոնների,
Վարքի հարմարիչ, հավաքման շաղկապ,
Անձանց զորություն, ընդդիմացող ուժ,
Հուռութ խափանող, հմայանք քակտող,
Ձեռնածուների հալածիչ, կախարդների խայտառակիչ,
Աղանդները բացահայտող, դևերին հաղթող,
Ցավեր փարատող, կնքվածներին սրբագործող,
Նորադարձների տենչանք, անիմանալի՝ իմաստուններին
Ապշությունը հեթանոսների, անհավատների
նախանձը շարժող, Գաղտնիքները բացահայտող,
Հարգանք՝ նվաստներին, փառք՝ ստրուկներին,
Պճնումն կանանց, աճումն մանկանց,
Ծերերի հրճվանք, նվիրվածների ձեռնադրություն,
Զգուշացում մաքուրներին, պսակ թագավորներին,
Ճոխությունն արքաների և կայսրերի մտադրություն,
Քանի որ կնքված ամանը ցույց է տալիս
Պարունակության մեծագնությունը,
Նաև մեզ տրված շնորհի բարձրությունը՝
Սրանով ծածկված քո անվամբ,
Աստված Տեր Հիսուս Քրիստոս,
Վայելուչ ինչ-որ համեմատությամբ Դառնում է ճանաչ:
Իսկ նրա անունը նույն հորջորջումով,
Ըստ հոգելից իմաստունների,
Դեռ եգիպտացիներից սկսած
Բացահայտում է իրի պատկերը՝
Ահեղ խորհրդի կերպարանքը:

ԺԹ

Չէ՞ որ մյուռոնը այս օրհնաբանված,
Որ մարգարեն նախապես աղերսելով
Աչքի լույս էր խնդրում³⁸²Սաղմ. ԺԲ. 4,
Քերթողական խոսքով բացատրած՝
Հոմերոնը թարգմանվում է «իմ մայր»,
Այսինքն, որ մեր բնությունը ուժգնորեն ձգող,
Եվ կայունացնող չքնաղ փոփոխմամբ
Հոսուն ջրերը լուսավոր ավազանի,
Եվ կաթ մածուցող մակարդի նման
Իր մեջ է հաստատել վայրենությունս
Եվ հեղեղը աղբյուրների մշտահոս:
Իսկ մառնամուտը նույնպես մյուռոն է նշանակում,
Մի այլ բառով արտահայտված,
Այսինքն՝ մթին, որ խավարչուտ է
Եվ ծածկված է, անտեսանելի:
Օտարացեղ չէ այս դիմառնական կոչումը բառիս,
Քանի որ իրոք անուն է դրվում իրին համաձայն
Եվ անքննելի է խորությունը այս,
Քան թե ամեն մի սրբություն սրբոց:
Քանի որ ոչ թե ջրի նման է աղտը լվանում,
Կամ սիրտն ամրացնում հացի բնությամբ,
Այլ նորոգ ինչ-որ մի հարմարությամբ
Տնօրինապես տյառնագրվում է զգայարաններին,
Սակայն վերնական անհասությամբ
Ունի անուն անքննելի:
Եվ ինչպես ասվում է՝
Աստված անմատույց
Լույսերի մեջ է, իսկ անսահման փառավորությամբ³⁸³Ա. Տիմ. Զ. 16
Անբավ խավարում ծածկված է անտես³⁸⁴Հմմտ. Սաղմ. ԺԷ. 12:
Արտաքուստ փակված՝ հասու չենք նրան:
Նույն կերպ է և այս ծորումը լույսի
Որոշ ճարտար լեզուներից
Պատշաճ ասությամբ անվանագրված՝
Մռայլ է կոչվում, Քանի որ անհնար է
Երկրածին բնությամբ իսկությունն զգալ:
Իսկ իր մեջ հարստաբար ու տիրականապես
Երկու Աստուծո անուն է կրում:
Եվ բարձրյալի անվանը նմանվելով
Կրկնակի է մեծանում այս յուղը՝
Նվիրագործված ամենաբուրյան ազնիվ կնդրուկով,
Զի Աստվածը մեր սպառիչ կրակ է³⁸⁵Բ. Օր. Դ. 24 ըստ Մովսեսի,
Ու նաև լույս է, ըստ Հովհաննեսի³⁸⁶Ա. Հովհ. Ա. 5,
Ուստի Եսային ճշմարտորեն է սրան ակնարկում՝
Լույսն Իսրայելի հուր պիտի դառնա³⁸⁷Եսայի Ժ. 17:

Ի

Դարձյալ նոր ձևով ներկայացնեմ՝
Իրը հայտնելու նոր մի պատկերով,
Չմոռանալով իմ նողկությունը,
Որը քաղցրացավ գթությամբ մեծիդ՝
Նորից ու նորից գովեստով օրհնել:
Մեռա՝ դառնություն է նշանակում³⁸⁸Ելք. ԺԵ. 23,
Տաժանելի կիրք և չարչարանքներ:
Մյուռոն՝ մեր լեզվով թե ստուգաբանենք,
Պիտի թարգմանենք մահ-մեռելություն:
Որովհետև այս հոգևոր օծմամբ
Մենք կտրվում ենք սնոտիասեր,
Մահակերպարան, տաղտուկ ու զազիր,
Հեշտություններից հակառակվողի,
Որ օդախոնավ մեղկություններով,
Ինչ-որ ջրացիր մի խոնավությամբ
Աղավաղում են հունչը քնարի իմ լսողության,
Թմբուկ-թաղանթի ներդաշնությունը
Ուժգին հնչումով մի անվայելուչ
Ներքև է ձգում, մատնում կորստյան
Հեռանկարը մարդուս գոյության:
Դարձյալ, վերստին հուսով ենք կապվում
Քո խաչի անճառ խորհրդին, Քրիստոս,
Դու, որ միշտ ողջ ես՝ մահով մկրտված,
Աստված, և հաղորդ քո խրախույսով՝
Սրանով ենք մենք հաղորդվում կյանքիդ,
Եվ՝ բոլորովին անբաժանելի:

ԻԱ

Հիսուս, չորս կողմից դրոշմած այս յուղը
Բարձրյալիդ խաչի պես հաստատում է
Կեցուցչիդ զուգափառ և նմանատիպ արյան
շնորհը,
Եվ մեծարում է՝
Նույն անմերժելի փառքով պսակված:
Ծառն այդ կոչվում է օրհնյալ յուղի փայտ,
Ըստ մարգարեի կանխասացության³⁸⁹Եսայի ԽԱ. 19,
Դա սովորական անտառի տունկից կազմվածը
Հզոր մի ուժով փրկում է չարի նենգ արկածներից
Եվ օտարոտի մտածումներից,
Վերադարձնում է քեզ՝ ստեղծողիդ,
Հասցնում նրան կյանքի նույն նյութին:
Եվ մեր մտքի պատուհանը մշտաբաց ու դյուրաթափանց
Տյառնագրում ենք հանուն ահավոր մեծիդ զորության,
Որ զգայարանքս խոհականորեն զգաստանան քեզնով,
Իբրև ըղձական օթևան Հոգուդ,
Եվ խավարահողմ խարդախող չարի
Խաբեության դեմ անհաղորդ մնան:
Զսպված այս լույսով՝ կենտրոնանում ենք,
Երեկոյան պաշտամունքի
Գոհաբանական նվագերգության,
Աստղերի հետ, որ նշանն են
Մեր մեջ վառվող քո շնորհի:
Սրանով են և փրկության բարի հուշարկումները
Տնկվում մեր սրտում ու պտղաբերում,
Քո մեծ գալստյան վերջին գիշերի Ընթրիքի համար
Այս լույս ճրագն ենք, ահա՝ կիրառում:

ԻԲ

Իսկ այժմ տառաթվերի գումարով դիտենք.
Թե քսանը չորսով մենք բազմապատկենք,
Եվ գտնենք տառը քսաներկուերորդ՝
Կբացատրենք խորին իմաստը [սրբալույս] յուղի,
Որ թարգմանվում է ճաշակ հեշտալի,
Եվ պատրաստում ենք այն ընկալելու մենք ամբողջապես:
Երբ ութսուն նշող գրի փոխարեն դնենք չորս հարյուրը,
Ստուգաբանենք՝
Ձեթի անվան հետ նյութ է ստացվում,
Որ կերպարանքն է թթու խմորի:
Սա զանգվածն իրեն ենթարկել գիտե,
Որ ոչ թե քիչն է շատի ընդերքում,
Այն ամեն ինչը իր կողմն է ձգում՝ աճեցնելով,
Ինչպես ասում է Ավետարանը³⁹⁰Մատթ. ԺԳ. 33, Ղուկ. ԺԳ. 21:

ԻԳ

Այս համեստ յուղը միշտ օրինակն ու նմանությունն է
Համբարձման և խոնարհության:
Երբեմն իբրև կակուղ պատառ է տրվում, ընկալվում,
Համակշիռ ու հարմար խոսքի պես,
Երբեմն, սակայն, գերափառ է նա,
Բոլոր լուծական, հոսանուտ, ծորող նյութերի վրա
Շրջում է իբրև
Այն հրաշափառ խորհրդի պատկեր:
Երբ որ լցվում է կաշվե պարկի մեջ՝
Ոչ թե գինու կամ ջրի պես թրջում,
Այլ պահպանում է հին պատշաճ ձևը:
Այսպես ստանալով առավելական
Այս բարիքը քո,
Որդիդ կենդանի Աստուծո,
Սրբանվեր այս օծելությունը
Մեր ճակատին ենք գրում քո արյամբ,
Ու քո Հոգով տպավորում ենք մեր սրտում,
Եվ հավատում ենք խորապես,
Որ նա մի օր թե հայտնվի
Բազմաճաճանչ շառայլներով՝
Տարածվելու բազմատեսիլ,
Զարմանահրաշ ընդլայնումով,
Լույս կընծայե գալիք օր ու սերունդներին:
Երջանիկ ու վերնանշույլ ճարպն հոգևոր
Թող իմ դեմքին քո նշանով լուսավառվի:

ԻԴ

Եվ կարծես անհաս, անըմբռնելի
Մեծ զորությունն այս
Մտքի սլացքի թեթև թևերով,
Որ շա՜տ, շատ վեր է մեր ըմբռնումից,
Անկանգ շարժումով, անհետ փախստյամբ
Ու լայն տարածքով տարաբաժանված,
Թաքնվեց ինձնից և չօրինակվեց.
Կամ զուգորդաբար չնմանակվեց,
Կամ սահմանումով չձևակերպվեց,
Եվ չկշռվեց զուգակցի չափով,
Այլ աստվածային խաչի նշանիդ հավասարությամբ
Եվ, կեցուցիչ, քո արյան հետ միայն
Հոգևորապես գերազանց եղավ:
Եվ հիմա օրհնիր մեզ, Տեր, սրանով:
Նաև ահավոր, լուսեղ, երկնային և զարմանալի
Քո անունը, Տեր, թող փառաբանվի,
Մաքրակրոնների բուրվառով խնկված,
Սուրբ, սուրբ անքնին, անպատում, բարձրյալ,
Ողորմած, երգված, ճշմարիտ,
Բարերար և սուրբ,
Սրանով փրկագործիր, և քավություն տուր
Բժշկություն պարգևիր, շնորհով օժտիր,
Առատաձեռնիր, ով երանություն:
Օծվելով երկնանձրև լույսի այս ձեթով՝
Անարատ լինեմ, Յուղված բանավոր այս հենքի մեջ թող
Մեղքի բիծն անգամ չտխրեցնե,
Որ հոգուս կերպը մնա անարատ:
Եվ թող բոլորը, որ կմոտենան օծվելու սրանով՝
Հարսնապաճույճ վեհությունով գեղազարդ,
Սուրբ վայելչությամբ ու երջանկորեն Հոգով զարդարվեն:
Թող այս լուսափառ և աստվածատուր
Կրակը իրեն մոտեցնողներին լինի կրկնեռաց մուխ
Եվ բարեփափագ ջերմության ու հորինվածքի երկաթ,
Որով ամբողջովին, ամենապատրաստ պնդությամբ
Քո կարծր անսասան վեմի վրա հարակա
Միշտ արձանանում,
Աներկբայորեն ի քեզ հաստատված:
Ով սրանով զինվի՝
Նշանակ լինի երկնամրցանակ այս մեծ պարգևին.
Ո՛չ ջրով թրջվի, ոչ այրվի հրով, ոչ ցրտահարվի,
Ո՛չ վնասաբեր հողմն իրեն մարե,
Ո՛չ աղտեղանա ինչ-որ ուրվական պղծություներից,
Եվ պահվածները չարին չմատնե³⁹¹Հուդա. Ա. 1,
Ո՛չ աշխարհից հեռանալիս անմտաբար
Դուրս նետել կյանքի գանձերն ամբարված,
Եվ քո թևերի օգնությունից զուրկ չմնալ [հանկարծ],
Մեր մեջ էացած [սուրբ] օծությունից,
Անմաքրությամբ չմերկանալ:
Այլ քո հաճությամբ կիզվենք նրանով,
Պարարվենք իրմով և լուսավորվենք,
Նրանով ազատված և արդարացված,
Պսակված ու թագավորած:
Եվ քեզ, միակիդ, միակ Օծյալիդ
Բոլորի երգը օրհնաբանական,
Եվ լեզուների փառատրությունը,
Հնչմունք ձայների, հանդիսավոր գովք,
Եվ շրթունքների բարեբանություն,
Սրբաբանությո՛ւնը սաղմոսների Հոր և Սուրբ Հոգու հետ
Հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Բան ՂԴ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Աստվա՜ծ հավիտենական, բարերար և ամենակալ,
Ստեղծող լույսի և հորինող գիշերի,
Դու կյանք՝ մահվան մեջ և լույս՝ խավարում,
Հույս՝ սպասողների և համբերություն տարակուսյալների.
Որ ամենարվեստ քո իմաստությամբ ստվերը մահվան փոխում ես այգի,
Աննվազ ծագում և անմայրամուտ արեգակ,
Զի գիշերվա մութն անզոր է իսպառ քողարկել
փառքը քո տերունական,
Որին ծնրադրում են արարածներն ու երկրպագում՝
Երկնավորներն ու երկրավորներն և սանդարամետականները բոլոր:
Դու լսում ես հեծեծանքները կապյալների, ունկնդրում խոնարհների աղոթքին
Եվ ընդունում ես նրանց խնդրանքները,
Աստված իմ և թագավոր իմ, կյանք իմ և ապավեն իմ,
Հույս իմ և վստահություն իմ,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս, Աստված բոլորի,
Սրբերի սրտում հանգչող սո՛ւրբդ դու,
Մխիթարություն վշտերի և քավարան մեղավորների,
Որ գիտես ամեն ինչ՝ նրանց լինելուց առաջ:
Ուղարկի՛ր պաշտպան զորությունն աջիդ
Եվ գիշերային երկյուղից ու չար դևից ինձ փրկիր,
Որպեսզի հիշատակը սոսկալի և սուրբ քո անվան
Միշտ համբուրելով հոգուս շուրթերով՝
Ըղձական շնչով ապրեմ պահպանված բոլոր նրանց հետ,
Որոնք անդադար ի բոլոր սրտե քեզ են կանչում, Տե՜ր:

Բ

Եվ դրոշմից խաչի քո նշանի,
Որ աստվածային արյամբդ ներկելով դու նորոգեցիր,
Եվ մկրտելով մեզ որդեգրեցիր,
Եվ նկարեցիր ու հորինեցիր պատկերիդ փառքով,–
Պարգևներով այդ աստվածային թող ամոթահար լինի սատանան,
Մեքենայությունները քանդվեն թող ու որոգայթները վերացվեն,
Մարտնչողները պարտվեն թող որ, և թող չլինեն զենքեր սայրասուր,
Մշուշը ցնդի, մութը փարատվի, մառախուղն անցնի:
Բազուկդ հովանի լինի թող և աջդ կնքի.
Քանզի գթած ես դու և ողորմած,
Եվ քո անունով են կոչվում ծառաներդ³⁹²Իմա՝ քրիստոնյա
Եվ քեզ՝ Հոր ու Սուրբ Հոգուդ հետ հավե՜րժ փառք, իշխանություն:

Բան ՂԵ

Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Ա

Արեգա՛կ արդար, օրհնյալ ճառագայթ, պատկեր լուսեղեն,
Փափագ անձկալի, անքնին բարձրյալ, անպատում զորեղ,
Բարու բերկրություն, հուսատու տեսիլ, գովյալ երկնավոր,
Թագավոր փառաց, Քրիստոս արարիչ, խոստովանյալ կյանք,
Եղկելուս բազմավրեպ և սխալներով լի այս շարադրանքի
Պակասները դո՛ւ լրացրու խոսքով քո ամենազոր
Եվ այն մատուցիր որպես հաճելի աղերս բարձրյալ Հորդ:
Դու ինձ համար անեծքների փորձության ենթարկվեցիր՝
Կերպարանքովդ նմանվելով ինձ, կենա՜ց օրհնություն,
Բարեխնամ տեսուչ երկնայինների և ողջ երկրայնոց:
Զի թե հանձն առար մեռնել ինձ համար, Աստվա՜ծ բոլորի,
Ո՛րքան ավելի պիտի ուզենաս կարեկցել և այժմ
ինձ, տառապալից տագնապահարիս,
Ազգակցիդ մեզ՝ մեզնից մարմնացյալ,
Մեղապարտիս հետ միշտ աղոթելով Հորդ համապատիվ:

Բ

Եվ պատվական արյանդ միջնորդությամբ,
Որ մատուցվում է միշտ առաքչիդ կամքին ի հաճություն՝
Թող վերացվեն վտանգները մեղավոր դատապարտյալիս,
Պարտքերը զիջվեն, ամոթը փարատվի,
Մոռացվեն խայտառակություններն ու դատավճիռն ի բարին փոխվի,
Սատակեն որդերն, ու լացը վերանա,
Դադարի կրճտումն ատամների թող,
Ողբերն սպառվեն, Արտասուքները ցամաքեն թող որ, սուգը հեռանա,
Խավարն հալածվի, ու հուրը սաստիկ մարի,
մոխրանա, Եվ բազմապիսի տանջարաններն ի բաց մերժվեն:

Գ

Եվ թող բոլորին կյանք կամեցողիդ ու պարգևողիդ գթությո՜ւնը գա,
Թող լույսդ ծագի, փրկությունդ փութա, օգնությունդ հասնի,
Այցելությունդ ժամանի, և ողորմությանդ ցողը կանխահաս
Թող որ շտապի՝ հույժ թշվառությամբ մահվան վիհն ընկած
Իմ ոսկորների պապակ անդաստանը ոռոգելու:
Կենարար արյանդ բաժակն երկնավոր, որ պատարագվում է միշտ, անսպառ
Հանուն ննջեցյալների հոգու փրկության և կենաց,
Թող ծաղկեցնի և պտղաբերի լուսավոր օրվանդ
համար մշակված դաշտն իմ մարմնեղեն,
Որպեսզի նրա մեղքով իսպառ մահացած հոգիս,
Քո շնորհիվ, գթա՜ծ, քո մեջ զորացած,
Եվ մեղքերից ազատ, անմահ կենդանությամբ
Նորոգվեմ արդարների հարության օրը՝ Հորիցդ օրհնված,
Որի հետ փառք քեզ և քո Սուրբ Հոգուն
Եվ բարեբանություն վայելչական գոհությամբ,
Այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից. ամեն: