Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, որովհետև անձամբ ինքս ինձ
մատնեցի մահվան,
Չկանգնեցի ես որպես մարդ ոտքի,
Չունեցա երբեք բանականի միտք, Գրքի համաձայն,
Չհեռացա իմ նախկին ընթացքից,
Չընթացա բնավ ճիշտ ճանապարհով,—
Ինչո՞ւ, ուրեմն, այս գլխում բոլոր
Այդ խոտորնակի խավար հետքերը չցուցադրեմ։
Ահա և խոսքիս նախընթաց ձևն ու
Իմաստն այստեղ էլ պահած անփոփոխ՝
Կխոստովանեմ նաև մնացած
Ախտաբծերն իմ չարագործության։
Բ
Արժանապատիժ ժանտագործս օտար
Սկզբնաչարի գունդն աճեցրի անսաստ ընթացքով՝
Իմ պղերգությամբ առթելով զազիր,
Ճարտար, խաբեբա, կայտռուն դևերին
Կայթ ու կաքավում, ցնծության հանդես
Եվ այդ կործանված ժանտ դահիճներից
Ստացա անվերջ հարվածներ գաղտնի, խոցեր
աննկատ։
Ոչ թե փութաջան հալածեցի այդ
Հիսուսի խաչով վտարվածներին,
Այլ զորացրի նույնիսկ կրկնապես։
Եվ ողորմելուս անօրենության պատճառով ահա
Դիվականների մեջ հայհոյվում է անունն Հիսուսիղ,
Ինչպես երբեմն հեթանոսների
Մեջ Իսրայելի պատճառով եղավ։
Ոչ թե անխնա բնաջնջեցի,
Այլ սերմանեցի ու աճեցրի հենց ինքս իմ մեջ
Հոգուս ծաղիկը ուտող ու վատնող
Ապականագործ ու վնասակար բյուր պատուհասներ՝
Ժանգ ու թրթուրներ, ուտիճներ պես-պես,
Որ, Իսրայելի մասին խոսելիս,
Իբրև օրինակ ավազակների, չար ոգիների,
Դեռ սուրբ Հովելն է նկարագրել
Իր հրաշալի ողբերգության մեջ։
Ինքս հավաքեցի ու կուտակեցի
Անթիվ մահազեն մարտիկներ իմ դեմ.
Գոյություն տվի լիրբ ու անիրավ կշտամբիչների
Եվ զորացրի լպիրշ, անզգամ
Ու անհաղթելի հակառակորդներ.
Քաղցրի փոխարեն դառնություն առա ինձ
որպես բաժին,
Արարչի հանդեպ նենգավորս միշտ
Եվ բանսարկուին հավատարիմս հավիտենապես։
Ավա՜ղ աղետիս, վիշտ ու վտանգիս.
Խավար ամոթիս, մութ անարգանքիս.
Եվ ինչպե՞ս, ինչպե՜ս պիտի բոլորն այդ
Հանդգնեմ խոսքով հրապարակել։
Մեծ են ողբաձայն աղաղակներն իմ
ու անտանելի.
Թե հնար լիներ տեսնելու հոգիս,
Որքա՜ն պիտի այն երևար տգեղ,
Նվաղ, ուժասպառ, լիովին հյուծված,
Ողբագին ցավով մատնված վերջին վարանումներին,
Մրոտված, աղտոտ՝ զազրելի գույնով,
Ինչպես մեհյանի մի պաշտոնատար.
Քանզի նույն բանն է՝ սպասավորել կուռքին ձուլածո
Կամ թե ծառայել մեղքերի ախտին։
Արդ, ես գնացի այս խավարահետ
կորստյան ճամփով
Եվ քո ցանկալի բաժինը դարձրի անկոխ անապատ,
Ըստ մարգարեի ամբաստանության՝
Իսրայելական քահանաներին։
Գ
Ինչպե՞ս համարեմ ես ինքս ինձ մարդ,
Երբ կարգն եմ դասված տմարդիների
Կամ ինչպե՞ս պիտի բանական կոչվեմ,
Երբ անբանների կցորդ եմ դարձել իմ հիմարությամբ.
Ինչպե՞ս կարող եմ անվանվել տեսնող,
Ես, որ իմ ներքին լույսերն եմ մարել.
Եվ ինչո՞ւ պիտի ունենամ համբավ զգայականի,
Երբ իմացության դռներս են փակված.
Ինչո՞վ կարող եմ ցույց տալ ինձ որպես
անեղծի տիպար,
Երբ անձնասպան եմ եղել հոգեպես։
Նույնիսկ շարժուն ու շնչավորական
Իրավունք չունեմ ինքս ինձ կոչելու,
Թող թե հոգևոր և կամ բանական,
Անպետքագույնս անոթներից ողջ,
Անարգագույնս որմնաքարերից,
Արհամարհվածս կանչվածների մեջ,
Կոչնականներից վատթարս տրուպ:
Սուրբ Երեմիայի խոսքի համաձայն,
Բռնված ցավերով ու տանջանքներով
Երուսաղեմի
Ահաբեկվել ու սմքել եմ մահվան
արհավիրքներով՝
Բոլորից լքված ու անմխիթար.
Օրերս հատնեցին հեծությամբ անվերջ,
Իսկ տարիներիս ընթացքն՝ անհատնում
հառաչանքներից.
Ըստ սաղմոսողի նվագերգության:
Զերթ ասվին՝ ցեցից ու փայտը՝ որդից,
Ըստ իմաստունի, ես էլ հալվեցի խիթերից սրտիս.
Ըստ հոգերգողի, սարդոստայնի պես
Մաշվեցի իսպառ ու դարձա խոտան.
Ըստ մարգարեի,
Ինչպես փութանցիկ առավոտվա ամպ
Ու վաղորդյան ցող, անհետ ցնդեցի։
Սակայն ես հույսն իմ ինչ-որ մի մարդու
վրա չեմ դրել,
Որ մարգարեի անեծքն սաացած՝ վհատվեմ անհույս,
Այլ քեզ վրա լոկ, տե՛ր իմ ոգեսեր,
Որ անգամ խաչիդ բևեռված պահին,
Առլեցուն սիրով բարեգթության,
Չարչարողներիդ համար մինչևիսկ
Քո բարձրյալ հորից աղերսում էիր մեծ ողորմություն:
Շնորհի՛ր նաև ինձ հույս քավության,
կյա՜նք ու ապավեն,
Որպեսզի թշվառ շունչս փչելիս
Ստացած լինեմ քո բարի հոգին։
Եվ քեզ, Սուրբ Հոգով, բարձրյալ հորդ հետ,
Հաղթություն և փա՜ռք հավիտյանս, ամեն։
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Այլաբանական նույն եղանակով,
Նույն պատկերներով, չափով շարունակ
Բարդելով՝ այստեղ պիտի մատուցեմ
Կշտամբանքները նախատված անձիս։
Կսկծեցուցիչ խոսքերով տրված
Հանդիմանական դատավճիռն այդ
Ամենագետը թերևս համարի
Բոլոր իմ գաղտնի ու չար գործերի
Ճշմարիտ, անկեղծ խոստովանություն։
Բ
Խոսուն մի ձի եմ, կարծրերախ, անսաստ,
Սանձակոտոր ու երասանարձակ,
Հովանակ՝ վայրագ, անկիրթ, անհամբույր,
Լծկան՝ խրտնկոտ, անվարժ, թյուրընթաց,
Մարդ եմ մոլեգար, կորած, տարագիր,
Մանուկ՝ մեղսագործ, անխրատ ու հեստ,
Տնտես՝ մահապարտ, տարտամ ու անգործ,
Բանական՝ զազիր, անասնաբարո ու գազանակերպ,
Ձիթենի՝ լքված ամայի վայրում, անպտուղ ու գոս,
Մարմին եմ՝ հոգուս թախիծ պատճառող, տանջող
ու դատիչ,
Վիրավոր՝ անբույժ, անօգ, անփրկում,
Ոսկի շարոց եմ մի կայսերական՝
Այժմ վատնված ու կորած անհետ,
Թշվառ մի ծառա՝ միշտ սխալական ու վտարանդի։
Գ
Ահա կամովին ինքս իմ հանդեպ
Եղա անձնամատն ու մարմնակործան,
Ընդմիշտ մտախաբ ու հոգեկորույս,
Սաստիկ կամակոր, սրտաբեկ ու խենթ,
Անզգա, անմիտ ու խելացնոր,
Հայրատահայաց ու եղեռնալուր։
Բոլոր կողմերից համակ մահաբեր
երկունքով լափված՝
Պիտանի չեմ ես, տե՜ր իմ, ոչնչով ընտիր գործերիդ,
Ողբում եմ հիմա այն որովայնը, որ ծնել է ինձ,
Ստինքները այն, որ ինձ սնեցին.
Ինչո՞ւ կաթի տեղ ես չծծեցի մակարդված լեղի,
Քաղցրի փոխարեն ինչպե՞ս չստացա դառը կերակուր:
Եթե ես ինքս եմ կանգնել իմ համդեպ
Այսքան խոսքերով դժնի դատախազ,
Եվ բարկությանս սուրն է տակավին անխոնարհելի,
Երկրածիններից ո՞վ, ո՜վ կարող է էլ ինձ ողոքել:
Պիտի ծանակեմ էությունս ողջ
Ու գանակոծեմ այս վնասակար գնդերը համայն,
Պիտի ընդվզեմ անձս խոցոտող բանակների դեմ,
Զգայությանս գլխավորներին պիտի կշտամբեմ:
Մեզանչեցի ես ամեն ինչի մեջ
Եվ ամեն ինչով, ողորմի՛ր, գթա՜ծ.
Նոր չէ, որ գտար իմ մեջ մառախուղն
հանցապարտության,
Այլ նույնն եմ հավետ, մեղապարտության
նույն արատներով.
Անկարկատելի ձորձերով ահա
Նույն հանցավորն եմ, կանգնած քո առաջ:
Եվ դո՛ւ, միայն դո՛ւ, իսկապես գթա՜ծ
օրհնյալ, մարդասեր,
Անայլայլելի քո ներողությամբ
Շտապեցիր ինձ փրկելու համար աջ կողմս կանգնել:
Դ
Արդ, խնամակալ, երկնավոր, բարի
Հաստիչ ամենքի՝ անգոյությունից,
Կայծակը հզոր քո իմաստության
Մատուցի՛ր լեզվիս ներազդող բոլոր գործարաններին
Մաքրելու համար քո ձեռակերտած
Զգայարաններն իմ գոյացության,
Որ կարողանամ ես էլ նրանցով,
Որոնք ստեղծել ու բուժել ես դու,
Նոր պատրաստությամբ, աննվազ ձայնով ,
անհատ բարբառով
Վերընծայել քեզ գոհաբանություն՝
Ի փառս մեծության քո հոր՝ մեր Աստծո,
հավիտյանս, ամեն:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Տե՜ր ամենայնի Աստված, զորավոր
ամեն ինչի մեջ,
Անպարագիր ու անվայրափակ տեղ բոլորի համար,
Ամբողջ իսկությամբ ամենքին մոտիկ.
Դու չես պարփակվում տարածության մեջ,
Սակայն առանց քեզ սահմաններ չկան,
Չես երևում, բայց առանց լուսավոր
Քո ծագման չկա տեսավորություն,
Վսեմագո՜ւյն փառք և անհաս անուն,
Մեծության կոչում, ձայն անբավության,
Անքննելի ու անճառ իսկություն,
Անմատույց հեռու, ընդհուպ մերձավոր,
Տեսնող հեծության ու թշվառության,
Տրտմության հասու և անճարության ճար ամենաբույժ,
Ծագող գթության, ողորմության հայր,
Աստվա՜ծ սփոփման, մխիթարանքի։
Բ
Տե՜ր, ողորմությամբ նայիր դառնավիշտ
Ու բազմավտանգ ախտ ու կրքերով տանջված
պատկերիս,
Որ տարածում եմ ահա քո առաջ.
Կարեկի՛ց եղիր ինձ որպես բժիշկ
Եվ ո՛չ թե կանչիր դատաքննության իբրև դատավոր։
Արդարև, մեծ է ցավն ու վտանգը
Վարանումների ու տագնապների,
Երբ որ մարմինդ մեղքով է լափված,
Իսկ ինքդ դարձյալ դժնի գործերից մեկուսացված չես.
Դարավանդված է կամքդ մոլեկան ցանկություններով,
Բաղադրությունն ամբողջ զանգվածիդ
Շաղախված է լոկ կրքով մահաբեր,
Սրտիդ խորքերում զգում ես միայն խայթեր խոցոտող,
Անհետացել է ակնկալությունն ամեն բարիքի,
Երբ որ բանական լինելով հանդերձ՝
Դասված ես կարգը անասունների,
Ողջ գոյությանդ շարամանված է զազիր գարշություն,
Արտաքուստ՝ առողջ, վիրավորված ես,
սակայն, ներքնապես,
Հուսահատված ես հավիտենաբար
Ծանր հանցանքներիդ հիշատակներով,
Տագնապախռով ու տարակուսված՝ նախագործածից,
Աղերսանքներիդ հստակությունն է իսպառ պղտորվել
Ու ճենճերված ես միշտ չարակասկած
տվայտանքներով.
Երբ ձեռքդ մաճին՝ հետքում թողածն ես
դարձյալ որոնում,
Հայացքդ թեև ուղղված է առաջ,
Ոտքերով, սակայն, ընկրկում ես ետ,
Էականներին լինելով հասու՝
Անէներից ես խաբված շարունակ,
Մտամարտության ժամին պարտված ես չքոտիներից.
Սրտիդ թառանչից հագագիդ ելքն է լափված հրդեհով.
Խոնավությունն է ցամաքել քիմքիդ բոլոր մասերում.
Բոլոր կողմերից պարփակված ես լոկ միգով անարև
Ու սեղմվել է քեզ ընդհուպ հորիզոնն ակնկալության,
Երբ անտանելի տառապանքներն են աչքերիդ առաջ.
Թշվառ կորուստն ես միշտ մտաբերում,
Դատակնիքն է դաժան հատուցման
Մտքիդ մատյանում արձանագրված,
Երբ բարերարի աչքն է երևում միշտ ցասումնալից,
Հողազանգվածիս դեմ զայրագնած է լույսը բնությամբ.
Ահեղությունն է Էի ընդհարվել
Մարդկային փոքրիկ բնությանս հետ,
Բարկությամբ է միշտ որոտում ընդդեմ
մոխրիս բանական
Եվ կոշկոճում է իր արդարության
Քարերով մահվան արժանավորիս,
Երբ որ տաղանդս եմ կորցրել այստեղ
անառակությամբ,
Պատվական ձիրքս իբրև անարգ բան թաղել եմ
հողում,
Տքնություններիս արգասիքը ողջ
Ծածկել եմ թանձր մութով ծուլության,
Որն իբրև հեռու տարված, չքացած
Մի ճրագի լույս էլ չի երևում,
Երբ իրավազուրկ լեզուս է դարձել համր ու կարկամ,
Պապանձ են արդար դատապարտությամբ
շուրթերս անհամբույր,
Հուզումնածվատ մտքերս են ցնդել,
Եվ հիմարացած՝ ո՛չ հասկանում եմ օգուտը կյանքիս,
Ոչ էլ հասու եմ բարու ընտրության,
Ընթացքիս ելքն է չարից խափանվել,
Եվ վառարանը յուղիս լցված է հնոցի մոխրով,
Անունս է ջնջված կյանքի մատյանից,
Ու երանության փոխարեն՝ այնտեղ
Արձանագրված միայն կշտամբանք:
Գ
Թե զինվոր տեսնեմ, մահ եմ սպասում,
Թե պատգամաբեր՝ արհավիրքի բոթ,
Եթե գրագիր՝ կորստյան մուրհակ,
Թե օրինապահ՝ անեծք ու նզովք,
Եթե քարոզիչ՝ ոտքերի փոշու թոթափում միայն,
Եթե բարեպաշտ՝ հանդիմանություն,
Եթե անզգամ՝ կսկիծ ու մորմոք։
Թե ջրով փորձվեմ, պիտի խորտակվեմ,
Թե դեղ ընդունեմ, պիտի մահանամ։
Եթե տեսնում եմ ինձ հասնող բարիք,
Փախուստ եմ տալիս՝ չար կասկածներով,
Թե բարձրացրած ձեոք՝ կորանում նկուն,
Թե մի խրտվիլակ՝ սարսում ահաբեկ,
Ընդոստնում՝ ամեն թեթև թնդյունից,
Դողում, երբ հանկարծ հրավիրվում եմ
խրախճանության։
Իսկ եթե մեծիդ ես ներկայանամ,
պիտի սարսափեմ,
Պիտի կարկամեմ, եթե կանչվելու լինեմ հարցումի,
Եթե իրավամբ քննվելու լինեմ, պիտի համրանամ։
Արդ, իրար վրա կուտակված այսքան
Ամենաթշվաո ու ողորմագին վիշտ-տագնապներս,
Որ զգայության խորքերում սրտիս գոյատևելով՝
Անբժշկելի ցավերով՝ ներքուստ
Խոցոտում են այն նետերով անտես,
Որոնք մշտակիր, անարտաքսելի,
Հանապազամուխ ու հարամնաց խրված հոգուս մեջ,
Ամբողջությամբ այն լցրած շարավով
Ու պատճառելով կրկնակի հարված՝
Չարաչար մահս են կանխագուշակում։
Գաղտնի, ծածկատես ներսս մթերված՝
Երկաթը պատող թարախը անվերջ տագնապում է ինձ՝
Շնչառությանս միջոցին ներքուստ
Անբուժելի ու խորը վերքերի ցավեր ազդելով,
Որից նվազած ձայնիս չարաչար աղաղակները,
Արտասվախառն ու կողկողագին
Թախիծով հոգուս, իղձ-աղերսներով,
Այլև ինձ համար՝ ինձ հետ աղոթող՝
Երկրաստեղծ բոլոր նահատակների
Ամենանվեր ողբ ու հեծությամբ՝
Այս ստորային վայրերից դեպի
Ամենահնար բարեգործիդ եմ երկինք առաքում։
Շնորհի՛ր, ո՜վ տեր, անդորրություն ու
հանգստավետ կյանք՝
Զուր աշխատությամբ խեղճ հոգնաբեկիս,
Դո՛ւ, որ համայն ես ամեն ինչի մեջ
Եվ ամեն ինչով միշտ փառաբանված։
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Ինչի՞ն արժանի համարելով ինձ՝
քեզնից աղերսեմ.
Արքայությա՞ն, որ մոլորված՝ կորցրի,
Փառքիդ վայելքի՞ն, որից զրկվեցի,
Թե՞անմահ կյանքիդ, որից վանվեցի,
Հրեշտակների պարակցությա՞ն, որ փակվեց իմ աոաջ,
Թե՞ արդարների միության, ուսկից դուրս վտարվեցի,
Ո՞ւռ՝ որթատունկին կենդանի, որից ջարդված
պոկվեցի,
Թե՞ ոստ, բարունակ՝ ծառին բերկրության,
որից գոսացա,
Կամ գուցե ծաղի՞կ՝ փառքի շնորհին, որից թափվեցի,
Թե՞ ժառանգավոր փառավորության, որից կորացա,
Հարազատ ծոցի՞ն հայրական, որից հանված՝ ձգվեցի,
Թե՞ փառավորվեմ լույսի զգեստով, որից մերկացա,
Ակնկալեմ իմ դա՞րձը արարչին, որից խորթացա,
Կարող եմ դիմել ըղձալի լույսի՞ն, որից հեռացա,
Թե՞ ոսկորներին հոդվել Հիսուսի, որից մերժվեցի,
Մերձենալ նրա թևերի՞ն, որոնց ես օտարացա,
Թէ՞ ապաստանել այն ապավենին, որից խեթացա,
Կենսանորոգման փրկությա՞ն, որի համար ՝մահացա,
Թե՞ զվարթարար զգաստության, որ ինքս լքեցի,
Ուխտադրական կենաց կանոնի՞ն, որը դրժեցի,
Թե հաստատական օրինադրության, որից գայթեցի,
Անսասան ժայռի ամրապնդությա՞ն, որից խախտվեցի,
Թե՞ դասակցության սրբերի կարգի, որից դուրս ընկա,
Անդրանիկների քաղաքո՞ւմ հաստվեմ,
Ուսկից գերվելով՝ քշվեցի հեռու,
Աղոթեմ հացի՞ն հանապազօրյա, որ չեմ վաստակել,
Խնդրեմ վերացում տառապանքների՞ս,
Երբ դրա համար չեմ քրտնել բնավ,
Պսակազարդվել այն պարգևներով,
Որոնց համար ես չմաքառեցի՞,
Թե՞ արձան կերտել ինձ կենաց, որից ջնջվեցի անհետ,
Երախտիքներիդ շնորհնե՞րն հիշեմ, որոնք մոռացա:
Բ
Կտրվեց լարը ապրելու հույսի,
Ու ճարակվեցի ես ամբողջովին գարշ բորոտությամբ.
Երևաց չնչին պալարն սպիտակ փայլուն ու տգեղ,
Երկդիմի կերպով նախնական ախտի հետքերը կրող,
Իբրև կրկնակի անմաքրության նիշ.
Ապականությամբ լափված՝ մարմինս իսպառ
քայքայվեց,
Մահացավ, մեռավ Աստծո համար,
Պարծանքի նշույլն անհետ չքացավ,
Փրկության հույսը մատնվեց փորձության,
բարին խավարեց,
Կյանքի դուռն ընդմիշտ փակվեց իմ առաջ,
Վերացավ ամեն մխիթարություն,
Մոտեցավ ատյանը դատաստանի,
Մեջս արծարծվեց թույնը մահաբեր,
Սպանվածն այնտեղ հարություն առավ,
Նավահանգիստը խցվեց քարերով,
Հույսի շավիղը փակվեց, կուրացավ,
Շնորհի ծածկույթն հանվեց ինձանից,
Վայելչությունը փառքի՝ խավարեց,
Խափանվեց հանճարն առաջնորդական,
Բազմացավ փուշը կշտամբանքների,
Ծաղկեցին որթերն անօրենության,
Մեջս բորբոքվեց բոցը գեհենի,
Տանջանքի լուծը ծանրացավ վրաս,
Եվ ստրկության կապանքը պրկվեց,
Ընկավ նեցուկը հարկիս շինության,
Կործանվեց մույթը բարձրակառույցիս,
Միաբանութունն ընտանի՝ քանդվեց,
Ու տրտմեց սաստիկ սրբություն սիրող Աստծո հոգին:
Գ
Եվ որովհետև դառնությունների
Վերջին մրուրներն իսկ ճաշակեցի,
Տանջանքներ, խայթեր ու տրտմություններ,
Վշտեր հոգեկան, ցավեր անամոք,
Կասկած ու վարանք անհուսաղրելի,
Անպարփակ ամոթ, գլխահակ կորանք,
Անպարտակելի խայտառակություն,
Փախուստներ անդարձ, հալածանք անգութ,
Ուղևորություն երկար, ձեռնունայն,
Ուստի, փրկությո՜ւն, զորություն, պաշտպան,
Ողորմածություն, լուսավորություն,
Այլև քավություն և անմահություն,
Տե՜ր Հիսուս Քրիստոս, անմահ Աստծո
Որդի, արարիչ երկնի ու երկրի,
Որ պապակներին ջուր ես ընձեռում
Ծարավուտներում անապատների,
Օրհնյա՜լ, բարեգութ, հզոր, մարդասեր,
Ներող, հոգածու, ձեռնհաս, կարող,
Աննախանձ պաշտպան, հաղթող պահապան
Եվ կյանք անկորուստ, միջնորդ երկնային,
Երանություն ու լիություն անբավ,
Սիրալիրաբար մեկնած ինձ աջը քո ողորմության,
Բա՜նդ կենդանի, ընդունի՛ր նորեն
Եվ քաված, մաքրած ամենապարտիս՝
Մատուցի՛ր Հոգուդ՝ հավասարափառ,
Որպեսզի քեզնով հաշտված՝ վերստին
նա դառնա իմ մեջ
Եվ քո շնորհիվ ու իր սուրբ կամքով,
Զորեղ ինքնությամբ՝ հորդ ընծայի.
Եվ Հոգուդ հետ միշտ մնալով քո մեջ՝
Նրա շնորհիվ, շնչիս անձկությամբ շնորհիդ կապված,
Միանամ քեզ հետ անբաժանելի։
Ուստի և քեզ, Սուրբ Հոգով, հորդ հետ՝
Որպես մի եռյակ անձնավորության՝
Մի բնության ու աստվածության մեջ,
Ստեղծական ողջ էակներից փա՜ռք, գոհաբանությո՜ւն
Հավիտյաններից հավիտյանս, ամեն։
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, որովհետև նախորդ ողբերում
Մասնակիորեն լոկ պատկերվեցին
Ամենաթշվառ տաժանավորիս
Տվայտանքները, այսքա՜ն բազմակույտ,
Մէկը մյուսից ծանր ու ահավոր,
Այստեղ էլ, փոխած եղանակը լոկ
բանաստեղծության,
Կշարունակեմ ավաղումները վիշտ ու աղետիս:
Բ
Կյանքս այս աշխարհում նման է սաստիկ
մրրկածուփ ծովի,
Ուր բազմակոհակ ու ալեխռով
Հորձանքների խոլ, անդուլ, անընդմեջ
ընդդիմախուժմամբ՝
Տարուբերվում է, ցնցվում է հոգիս
Մարմնիս շինվածքով, ինչպես նավակում։
Այս օրինակով պատկերեց նաև
Եսային՝ պարսիկ հրոսակներից
Երուսաղեմի ու Սամարիայի
Անսպասելի կործանումն անդարձ,
Որ զուգաձայնել սխալ չէր լինի
Հոգևոր անլուր իմ խորտակման հետ:
Քանի որ մինչդեռ չվում էի ես
Անհոգ, աներկբա մի վստահությամբ՝
Փորձության հազիվ չնչին մի կասկած
Մտանցելով այն փոքր միջոցից,
Որ մնում էր դեռ մինչև հանգրվան,
Համարելով ինձ ժամանած արդեն,
Ձմեռը հանկարծ ամառ ժամանակ
Բքաբեր հողմով վրա հասնելով՝
Երեքալյան իր դիմահարությամբ
Խառնեց-խռովեց անդորրն հիմնովին,
Եվ ալիքների վայրագ բախումից նավը խորտակվեց։
Քայքայվեց սարքը թիավարության,
Հիմնախիլ եղավ կայմը բարձրաբերձ,
Առագաստն ամբողջ իր թոչարանով
Պատառոտվելով դարձավ ծվեններ անկարկատելի,
Զարդերից զրկվեց շինվածքը շքեղ,
Առասանները ձգման՝ խզվեցին,
Տապալվեց գլխի դիտարանը պերճ,
Կտրվեց պարանն ապավանդակի,
Խարսխակալը քանդվեց հիմնիվեր,
Բաժանվեցին զույգ կցման լծակներն հաստ
ու ամրակուռ,
Ծռվեցին սամիքն ուղղընթացության,
Սուլզվեց հիմնալաստ նեցուկը նավի,
Ղեկն իր կազմվածքով ընկղմվեց անհետ,
Նավարկությունը զրկվեց իր բոլոր հարմարանքներից,
Ողնափայտն ամուր կոտրվեց իսկույն,
Զստակապերը հոշված՝ թափվեցին,
Ավերակ դարձավ նավագոգն ամբողջ,
Նավախելը իր եզրաշրթերով խախտված դուրս թռավ,
Շքեղ բազմոցներն ընկան սուզվեցին,
Հիմնահատակվեց վանդակապատը վայելչակառույց,
Գահավորակը հանգստարանի փլված խորտակվեց,
Տախտակամածը քայքայվեց իսպառ,
Պնդիչ գամերը դուրս թռան տեղից:
Որպես արդյունք այդ ավերածության՝
Մնաց ողբերիս հուշարձանն այս լոկ։
Իսկ նավավարը նավի դեմուդեմ
Ձեռքը ծնոտին դեգերում է դառն
Արտասուքների գետեր թափելով
Եվ նշմարեավ կործանված նավի բեկորները խեղճ,
Որոնք խողխողված բանականի պես
Տարուբերվում են ալեկոծ ծովի ծփանքի վրա,
Հեծում է անվերջ ցավագին թախծով։
Ճշմարտությունից վրիպում չէ այն,
Որ հիմա բարի նավապետը իր երկնավոր զորքով
Աշխարհի ծովում բանական գոյիս
Խորտակված նավն է աղեկեզ ողբում։
Քանզի, արդարև, տերը բարեգութ,
Որպես օրինակ մարդկության, լացեց
Նաև թաղված այն ազգակցի համար,
Լացեց մոլորյալ Երուսաղեմի,
Նույնիսկ մոլեգնած Հուդայի վրա,
Որոնցից վերջին երկուսը կորցրին հույսը փրկության՝
Ծովում կործանված այս նավակի պես,
Մյուսը, սակայն, անդնդի հատակն հասնելուց հետո,
Հույսի առասանն իր ձեռքում պահած,
Փրկչի զորությամբ հանգիստ, ապահով
դուրս ելավ նորից։
Գ
Կլինի՞ արդոք, որ բազմախորտակ
Տապանը մարմնիս տեսնեմ նորոգված:
Պիտի նկատե՞մ ողբալի հոգուս
Փշրված նավը ողջացած նորեն:
Արդյոք կլինի՞ , որ բաժանվածս
Մեծ տարածությամբ դարձյալ միանամ։
Կտեսնե՞մ արդյոք սիրտս վշտագնած
Ու բազմաթախիծ՝ նորից բերկրելիս:
Հուսա՞մ, որ մի օր՝ իսպառ խաթարված
Բուն էությունն իմ կգտնի իրեն:
Պիտի երևա՞ թշվառացյալիս
Տաղավարն ավեր վերստին կանգուն:
Կլինի՞ մի օր տարամերժ գերիս նորից ազատված։
Լույսի շնորհից ընկածս արդյոք
Կարո՞ղ է հուսալ, որ կկազդուրվի:
Պիտի ցույց տա՞ս ինձ ողորմածաբար
Այնքա՜ն հարազատ պայծառությունը վայելչանքներիդ:
Արդյոք երբևէ պիտի երևա՞
Ամենատխուր հոգիս ժպտերես:
Կլսե՞մ գուժկան ձայնի փոխարեն
Թշվառիս հասնող ավետիքի լուր:
Կտեսնե՞մ արդյոք իմ բյուրակործան
Ջարդված անոթը վերանորոգված:
Մտքիս աչքերը պիտի նկատե՞ն
Պարտամուրհակս պատառված մի օր:
Անձկության ժամին բարեշնորհիդ
Քավության լույսը կծագի՞ վրաս:
Քո ուղեկցությամբ կմտնե՞մ արդյոք
Լույսիդ խորանի խրախճանքի մեջ:
Ըստ Եզեկիելի, կկենդանանա՞ն
Ցամաքած, անկյանք ոսկորներս գոս՝
Զորացած դարձով բանական շնչիս:
Կլինի՞ արդյոք, որ նորից նայեմ
քո սուրբ տաճարին,
Հանց կետի պորտից մարգարեն գոչեց,
Ես, որ կանգնած ես՝ դեմդ լուսամերժ ու ամոթահար:
Խավարասնունդ մթնածիս վրա
Կծագի՞ արդյոք պայծառ առավոտ.
Տագնապահարս հավերժասառույց
Կարո՞ղ եմ հասնել գարնանամուտին:
Կտեսնե՞մ առատ ցողն անձրևային՝
Հոգուս արոտը կանաչազարդող,
Եվ գազանակուր ոչխարս մերժված
Կմտնե՞մ արդյոք նորից գթառատ կամքիդ հոտի մեջ:
Դ
Եվ այսպես, չարի որոգայթները,
Ըստ Հոբի խոսքի, անելանելի պաշարել են ինձ.
Եթե ցույց տրվի բարերար կամքիդ
լույսն ողորմության.
Եթե գթության դռներդ բացվեն,
Եթե ծավալվի ճաճանչը փառքիդ,
Հայտնվի ձեռքիդ խնամքը, գթա՜ծ,
Տարածվի կենաց օրն արեգակիդ,
Բացվի ըղձալի դեմքն առավոտիդ,
Թե աղբյուրանա առատությունը մեծիդ քաղցրության,
Վտակն արարչիդ կողերից հոսի,
Ցայտի կայլակը անապակ սիրուդ,
Շնորհիդ խոստման ծագումն երևա,
Ծաղկի կենսատու ծառը պարգևիդ,
Բաշխվի մասունքը մարմնիդ սրբազան,
Եթե արծարծվի հույսը առկայծուն,
Լսվի ընդհատված ձայնը ողջույնիդ,
Եվ քո հեռացած խաղաղությունը դարձյալ մոտենա,–
Այդ երանելի վիճակով այնժամ,
Զինված հաստատուն հույս ու հավատով,
Ապավինելով հավետ սուրբ Հոգուդ,
Որը պաշտվում է բարձրյալ հորդ հետ
Ու քաղցր ձայնով փառաբանվում է
լույսում անմատույց,
Ես մեղապարտս կստանամ և՛ կյանք,
Ե՛ վ երանություն՝ քավությամբ հանդերձ։
Եվ դրանք իմ մեջ կպահվեն որպես
անկորուստ ավանդ,
Առհավատչյա և ստույգ հիշատակ,
Անմահության քո անեղծ պարգևի,
Անճա՜ռ, ահավոր, հզոր, միայն սուրբ,
Անձնավորումդ անքնին, անհաս եռյակ տերության,
Որ իսկության մեջ, բարձր ու հարակա,
Թագավորում ես՝ պսակազարդված
Միշտ քո քաղցրությամբ, ողորմությամբ
ու մարդասիրությամբ։
Բոլորի հանդեպ ըստ ամենայնի
Ամեն ինչի մեջ կարող ես, գթա՜ծ.
Քեզ վայելում է փառք և՛ այս կյանքում,
Ե՛վ հանդերձյալում մշտնջենական
Մեծ օրն հայտնության, հավիտյանս, ամեն։
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Ոմանք ողբայի ու կողկողաձայն
Բանաստեղծություն եղանակելիս
Տունն ավարտում են միևնույն գրով,
Ջանալով այդպես առավել սաստիկ,
Ցավատանջորեն ճմլել, մորմոքել
Սրտերը՝ արցունք կորզելու համար:
Ահա և ես էլ արդարև, անցած
Այդպիսի լալկան բանաստեղծություն
Հորինող մարդկանց բազմության գլուխ,
Նրանց ողբաձայն ավաղումներով
Վշտակիր հոգուս հեծեծանքները պիտի տարածեմ,
Ես, որ լիովին մեռած չեմ թեև աշխարհի համար,
Բայց և, իսկապես, կենդանի էլ չեմ Աստծո համար.
Ո՛չ լրիվ ջերմ եմ, ո՛չ իսպառ սառած,
Ինչպես ասված է Հայտնության գրքում,
Երիցս ատելի՝ եռյակ տերության
Եվ ամենատես բարձրյալ արարչին:
Այս եղանակը հարմար է թախծի
պատկերման համար.
Թշվառություններն, այդպես կցորդված,
Շաղկապված միմյանց նույն հանգավորմամբ,
միևնույն գրով.
Ներկայանում են կրկնակի ողորմ ու սրտաճմլիկ:
Բ
Իսպառ ուրացած պարտքը տաղանդի՝
Ես ապիկարս, գործերով անարգ,
Որպես արքունի գանձերի վատնիչ,
Կրկնադատ, մեծին անճողոպրելի պատասխանատու
Մի կալանավոր, փրկությունից զուրկ,
Արժանի կերպով կանգնել եմ ահա
Անխուսափելի պատժի հանդիման.
Բյուր քանքար եմ պարտք, այնինչ գրպանում
չունեմ մի ունկի:
Եվ անբարեխոս փակված կապկպված
դառն արգելանում,
Խավար բանտի մեջ ճաշակելով լոկ հեծեծանք ու լաց,
Տանջվում եմ այսպես անպաշար, անօգ
ու անապավեն:
Ի՞նչ է մնում ինձ, թե ոչ բարբառել
Կոծ ու կսկիծով այսքա՜ ն ողբաձայն.
Ընտրեցի այս չափն ու վերջույթը նույն
Խորհրդավոր ու անհատնում թվով երկյակ տասնյակի:
Բոլոր կողմերից ժանտ աղքատության
հնոցն է մրրկում.
Անպատսպար ու թշվառ, վշտաբեկ,
Ալեկոծ հոգով, միշտ ապաշնորհ ու սխալական
Մի մարդ եմ, սիրտս գրավի դրած:
Անողորմ հայցով ահա պիտ կանգնեմ
դատաստանի դեմ.
Մեղքի ու մահվան անտես զենքերով
Զգայարանս է գաղտնի խոցոտվում.
Փրկությունից զուրկ մի գերի եմ ես չարի բռնության.
Սաստի սուսերն է սուրսայր՝ խոցոտում
էությունն իմ ողջ:
Այժմ իսկ, ատյանի բեմը հիշելիս,
Անլույս մռայլն է կանգնում չարատես աչքերիս առաջ.
Պատկերանում է երկնային մեծի դեմքը ահարկու:
Սաստիկ անարև ու անպատսպար տարտարոսի մեջ՝
Տարակույսներով անօգ կապկպված,
Անպաշտպան, մոլար, մորմոքված այսպես
գեհենի հրով՝
Մեղքի վիհերում կործանվում եմ ես
ու կորչում անհետ:
Ունեցածս անարգ արծաթն անպիտան
Չի ընդունվելու և չի ամբարվի տերունի գանձում:
Հայացքս է պղտոր, ձեռքս անմաքուր, աննվիրական:
Բայց բեկված սրտով, մատներով դողդոջ՝
առած դարձի հույս.
Երեսս հողին, պաղատում եմ քեզ, օ՜ մայր Հիսուսի,
Երկնի իսկուհի, կյանքի փրկանա՛կ,
Բարեխո՛ս եղիր ու մեղավորիս մաղթի՛ր քավություն.
Դու, որին երկրից մատուցվում են միշտ
Հոտանուշ յուղեր, խնկաբուրումներ և օրհներգություն:
Գ
Ողբերգության այս հյուսվածքին ահա
Մի ուրիշ մաս էլ ավելացրի,
Շնորհաձիրին ընծայելով նոր
Արտասուքների առատ պտուղներ.
Քննելով խորքերն անձիս կորստյան՝
Չափն ու սահմանը որոշել երբեք չկարողացա.
Ջանացի գեթ այն մասամբ պատկերել,
Սակայն լարելով ողջ արագությամբ թևերը մտքիս
Էության բնավ հասու չդարձա.
Եվ պարտությունն իմ բանականության
Ձեռքս առած որպես բարկության բաժակ՝
Անզորությունն այդ հոգիս ծվատող
Իբրև ճաշակում մահվան ըմպեցի.
Իսկ այժմ էլ անլուր վարանումներն այդ
Խղճալի ձայնով երգ եմ դարձրել:
Մի աներևույթ բարկ կրակարան
Բորբոքվում է մեջս անզովանալի,
Ասես թե անտես եռում են սաստիկ՝
Անշիջանելի հալոց-քուրաներ,
Թունոտ նետերի սլաքներ են խոր
Մխրճված սրտիս շտեմարանում,
Մահու տանջանքով լյարդս են խոցոտում
Խիթերը, բռնած երակները ողջ,
Տագնապի տենդն է, դուրս գալուն անզոր,
Գալարվում անել աղիքներիս մեջ,
Անմար հրայրքն է լափել մոլեգին
Երիկամներս երկու կողմերից,
Անտանելի դառն մաղձն է կոկորդիս
նախադուռն հասել,
Շնչափողիս մեջ հնչում են խռպոտ
Ու հուսակտուր ավաղի ձայներ:
Իմ իսկ էության մասերն համորեն, մեկմեկու ներհակ,
Պատերազմում են անվերջ իրար դեմ.
Երկչոտությամբ ու տագնապով վարան՝
Տագնապի մեջ է այնտեղ ամեն ինչ.
Թեև հարազատ, բայց անհաշտելի ոսոխների պես
Դավաճանաբար ջարդում են իրար:
Թաղված մեղքերի գարշելի տիղմում՝
Ո՛չ մեռած եմ ես և ո՛չ կենդանի։
Ու պատժապարտի կասկածոտությամբ՝
Հայացքս քեզ եմ ուղղել, բարերա՜ ր,
Որպեսզի կյանքի այս անհույս վիհից
Դուրս բերես դեպի լույսը անձկալի:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Քանզի նախընթաց գլուխներով քեզ
վերընծայեցի
Դարձյալ ողբաձայն բանաստեղծություն,
Հյուսելով կական, աղեկեզ հառաչ,
Դառնաթախիծ լաց, արտասվագին երգ,
Այժմ, այս գլխում, պիտի սկսեմ դարձյալ պաղատել
Խոստովանորեն ու զղջողաբար՝
Գաղտնածածուկներն ի ցույց դնելով:
Արդ, այստեղ խոնարհ ու հոգեկեցույց
Աղերսն այս այնպես պիտի հարմարեմ,
Որ սկիզբը ու վերջը տողերի
Արձագանքելով միմյանց շարունակ միևնույն բառով՝
Նույնաձայնությամբ խոսքը դարձնեն
Առավել ազդու ու հոգեպարար:
Բ
Մեղա՜ ես մեծիդ բարերարության,
Անարգս մեղա՛.
Մեղա՜ ծագումին ճառագայթներիդ, ՚
Խավարս մեղա՛,
Մեղա՜ շնորհիդ երախտիքներին,
Արդարև մեղա՛.
Մեղա՜ երկնային գթառատ սիրուդ,
Հայտնապես մեղա՛.
Մեղա՜ արարչիդ՝ անէությունից,
Հավաստյավ մեղա՛.
Մեղա՜ գերագույն գոգիդ գրգալիր,
Անսահման մեղա՜.
Մեղա՜ աննվազ լույսիդ վայելման,
Նենգողս մեղա՜.
Մեղա՜ քո անճառ կյանքի ճաշակման,
Բազմիցս մեղա՜.
Մեղա՜ քո անհաս շնորհատրման,
Հանապազ մեղա՜.
Մեղա՜ խնկելի մարմնիդ Աստծո,
Մահու չափ մեղա
Մեղա՜ պաշտելի արյանն արարչիդ,
Իսկապես մեղա՜։
Իրոք, հատվածն այս բանաստեղծության՝
«Մեղան» օրհնյալ է, հուսադրական՝ սրտերի համար.
Պատվական ավանդ, անմոռաց պատվեր,
Հայրենական տուրք, պապական օրենք,
հանրական պաշար,
Անհերքելի խոսք, զորեղ պատասխան,
Կենսակապ կամուրջ, ախորժ վերնայնին,
սրբերին հաճո,
Անխզելի կապ, հիասքանչ բարբառ,
անփոփոխ պատճառ,
Բաղձալի աղերս, ըղձալի սեղան,
Սրտաշարժ հնչյուն, անճարների ճար,
Կարծրության վանիչ, պաշտամունքի կարգ,
Հեթանոսաց գիրք, վաղնջուց կանոն,
Քրիստոնյային հարազատ, հաղթող արարչության իսկ,
Հզոր անջրպետ, ահավոր միջնորմ,
Արվեստ բարձրության, խորություն անչափ,
Հիացման տեսիլ, կնքված մեծ խորհուրդ,
Որով թափանցել չի կարող ոչ ոք.
Արագաթռիչ միտքը մինչնիսկ
Անընդունակ է այն ըմբռնելու։
Ձայն է բարեդեպ ու հրաշալի,
Որը չհիշվեց, երբ դասը լքված
Ընդունում էր իր վճիռը վերջին,
Այլապես, թերևս, հենց այնժամ իսկույն
Մահապարտության պատիժը արդար՝ կարճված
բեկանվեր,
Որի շնորհիվ և ընտրությունը դառնար ավելորդ,
Ու դատաստանը հավիտենական լուծված վերանար։
Մեծ դարդ է փառքի, որով մինչևիսկ
Աստվածությունն է պսակված ծաղկում.
Զի ո՞վ վազելով բռնեց եղջյուրներն այս սուրբ սեղանի
Եվ իսկույն, պատժից պրծած, չամոքվեց։
Իսկ Աքար Զարմյան, Սավուղ Կիսյան
ու Սիմոնյան Հուդան,
Եթե ասելով այս՝ չարդարացան,
Հաստատում եմ ես, որ տեղին էր այդ ու իրավացի.
Քանզի ակամա բռնադատվածը չունի անկեղծ սեր,
Ուստի չի կարող նաև ստանալ լրիվ փրկություն։
Իսկ ես կամքովս եմ համբուրում, սրտանց
Կրկնելով դարձյալ բառն այդ երջանիկ,
Որ հարազատն է իմ մկրտության։
Գ
Մեղա՜, որ այսպես մոռացա բոլոր
Երախտիքներդ, վերստին մեղա՜,
Մեղա՜ մարմնապես՝ հոգիս եղծելով,
Հիմարս մեղա ՜.
Մեղա՜, որ կյանքիդ՚ դրուժան եղա,
Իսկ և իսկ մեղա՛.
Մեղա՛ խոսքերդ արհամարհելով,
Չարաչար մեղա՛.
Մեղա՜ օրհասիս աճապարելով,
Վատթարս մեղա՛.
Մեղա՜ ինքս ինձ անկենդան մահվան
Դատապարտելով, ձաղելիս մեղա՛.
Մեղա՛ հեստաբար բարձրությանդ՝ հանդեպ
Անամոթելով, տաղտկալիս մեղա՛:
Սահման չունեն իմ ողբերն հոգեկան,
Քանզի կործանում ու կորուստ գտա ինքս իմ ձեռքով.
Լքվեցի անդարձ ու համարվեցի որդիս թշնամի.
Գահավիժեցի երկնի բարձունքից
Ու վարքի փշեր դիզեցի բարդ-բարդ:
Ամոքում չունի ցավն իմ ողբաձայն,
Երբ ինքս անձամբ ինձ անարգեցի
Ու դարձա իմ իսկ կորուսչի բագին:
Բայց ունեմ նաև սրտի մի ուրիշ դժնդակ կսկիծ.
Համարում են ինձ այն, ինչ ինքս չեմ.
Մինչդեռ անմաքուր բաժակ եմ միայն
արտաքնահարդար,
Ծեփված ու ներկված որմ եմ գարշելի,
Մի պճնամոլ եմ սին պարծանքներով,
Մռայլի փոխված լուսավորություն,
Գերանակիր աչք, փառքի մարած ջահ
Ու մի հանցապարտ, ըստ ամենայնի,
Ամեն ինչի մեջ, բոլոր կողմերով,
Ե՛վ տերունական տնօրինության,
Ե՛վ աստվածային հայտնության հանդեպ,
Ե՛վ արարչագիր երևումների,
Ե՛վ սարսափազդու խոնարհումների,
Ե՛վ նրա, որ իմ աչքով իսկ տեսա
Եվ որի հանդեպ շատ ավելի եմ պատասխանատու,
Քան թե բովանդակ ավետարանի:
Այս է, որ ահա պատճառում է ինձ
զարմանք ու սարսափ,
Հալումաշ անող դժնդակ հոգսեր.
Անսփոփելի մտատանջություն,
Անհամար, մտքում անզետեղելի վիշտ ու տվայտանք,
Անկատար վերելք, անհաստատ վայրէջք,
Անամոքելի հուսահատություն,
Պատշաճ նախատինք և ծաղր ու ծանակ,
Արժանահատույց և իրավացի անեծք ու նզովք.
Ահա պատիժներ ու ամբաստանքներ,
Որ կրում եմ ես ինքնահարված ու տաժանալլուկ:
Դ
Դու կարող ես լոկ հանցանքներս ներել,
Բուժել մահացու խայթվածքներս ողջ,
Տե՜ր ողորմության, Աստված բոլորի,
Քրիստոս արքա, որդի բարձրյալ հոր,
Ստեղծիչ, գթած, բարերար, օրհնյալ, առատապարգև,
Ահավոր, հզոր, ողորմած, հոգած,
Զեռնկալ, հաստիչ, փրկիչ, դարմանող,
Կենարար, ներող, անոխ, ապավեն,
Երկնավոր բժիշկ, անապատում լույս, կյանք,
Կենդանացուցիչ, նորոգիչ, քավող,
Եթե, համաձայն քո սովորության,
Մարդասիրաբար հայացք ուղղես ինձ,
Ես էյ նայելով քեզ՝ պիտի ողբամ,
Եթե լսես ինձ, պիտի հառաչեմ,
Եթե ունկնդրես, պիտի պաղատեմ,
Պիտի աղերսեմ, եթե ինձ անսաս,
Եթե ինձ ներես, պիտի աղաչեմ,
Կգոչեմ, եթե դեպի ինձ դառնաս։
Իսկ եթե անտես անելու լինես, ես կկործանվեմ,
Կարտասվեմ, եթե ընդոտնես հանկարծ,
Կմեռնեմ, եթե հոգեշահ չտաս,
Եթե ահարկու դեմք ցույց տաս, պիտի
տանջամահ լինեմ,
Եթե սաստելու լինես, կդողամ,
Կսոսկամ, եթե խեթ աչքով նայես,
Եթե սաստկանաս, պիտի, սարսափեմ,
Եթե հալածես, կհեծեմ թշվառ,
Եթե երեսից ձգես, կկորչեմ,
Կտանջվեմ, եթե չխափանես բոցն այս վհատության,
Եթե խստանաս, կփախչեմ ահով,
Կընկճվեմ, եթե սաստիկ սպառնաս,
Իսկ եթե քննես, պիտի քարկոծվեմ,
Կսուզվեմ, եթե կշտամբես ՛ուժգին,
Թե չխնայես, կլքվեմ անհույս,
Եթե կանչես ինձ, պիտի տագնապեմ,
Կամաչեմ, եթե աչք հառես վրաս,
Իսկ եթե ձայն տաս, պիտի երկնչեմ։
Զի անարգել եմ պարգևը բարյաց,
Երանությունից ձեռ քաշել իսպառ,
Շնորհը լքել, դրժել ուխտը քո,
Ավանդը կյանքի մատնել մոռացման,
Վստահությունն ու հույսս կորցրել,
Բարկացրել եմ ամենաստեղծիդ,
Ոտնակոխ արել շնորհներն անճառ,
Եղծել պատկերը պատվական ու վեհ:
Եթե մահախեղդ ու հեծեծագին այս
ցավերիս մեջ
Մարդասիրություն հասցնես ինձ,
տե՜ր Հիսուս Քրիստոս,
Վրաս ի կատար ածելով խոսքն այն,
Թե ամենամեծ մեղքն իսկ ամոքում,
Դադարեցնում է բժշկությունը,
Ապա ես այնժամ քո ամենառատ
Քաղցրությամբ ամուր պատվաստվելով քեզ,
Հոգով վերստին ձևավորված քո յույս կերպարանքով,
Նորից գտնված՝ կգոտեպնդվեմ քավված լիովին
Ու փրկագործված կվերստեղծվեմ
Կրկին անարատ ու անմահ կյանքով:
Եվ քեզ, սուր՜ Հոգով, բարձրյալ հորդ հետ
Փա՜ռք հավիտենից հավիտյանս, ամեն:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, ո՞ր մեկն ասեմ, ո՞րն հիշտակեմ,
Կամ որո՞նք հանձնեմ մեծիդ գթության,
Որքա°ն գաղտնիքներ հիմա մերկացնեմ,
Կամ որո՞նք ասեմ խոստովանությամբ.
Այժմյաննե՞րը, որոնք հասցրել եմ արդեն ունենալ,
Թե՞ անցյալները, որ մթերեցի,
Գալիքնե՞րն արդյոք, որոնցից արդեն
երկյուղ եմ կրում,
Թե՞ գայթումներս այն բազմասահ, որոնք
ինձ տապալեցին,
Փոքրն իմ կարծիքով, որ Աստված, սակայն,
մեծ է համարում,
Փութանցի՞կն՝ անորս, անկերպագրելի,
Քի՞չը, որ շատ է, թե՞ թեթևները, որոնք
ծանր են հույժ.
Մարմնական մոլի ախտե՞րն սպանիչ,
Թե՞ կորստաբեր կրքերն հոգեկան.
Երախայրիքի հաճո՞ւյքն հեշտական,
Թե՞ ավերմունքի թերմացքը վերջի.
Աննկա՞տը, թե՞ տեսանելին պարզ.
Ձեռնահպությամբ գործածնե՞րը, թե՞ նույնը՝ մտովին.
Խածոտումնե՞րը լայնական՝ հեշտին,
Թե՞ նետարձակման խոցերն անամոք.
Խորախո՞րն անչափ,
Թե՞ ամենասպառն ակներևորեն.
Պոռնկությո՞ւնը բագմագլխյան, թե՞
Ախտաժետումներն անբժշկելի.
Չարի բտո՞ւմը մարմնովս, թե՞ հոգուս
սովը բարության.
Ախորժահոժար տրո՞ւմն Աստծո անախորժներին,
Թե՞ բռնադատման պարանով ձգվելն այդ
նույն մոլության.
Մեղքե՞րս մահաձիգ, թե՞ հույսերն իմ սին:
Բ
Արդարև, ձորձերս հանած ինքնակամ
խելագարի պես՝
Առականքներս ցուցադրեցի հրապարակավ,
Գործելով ընդդեմ այն իմաստունին,
Որն ասում է, թե ողջախոհ մարդիկ
Պետք է որ ծածկեն ամոթույքն իրենց:
Օտարացել եմ առաքինության
Ու հեռացել եմ բարի կարգերից,
Սրբության մեջ միշտ եղել եմ անսուրբ,
Իսկ կուսության մեջ՝ պիղծ ու անմաքուր,
Արդարության մեջ՝ ժանտ ու ամբարիշտ,
Բարեպաշտության մեջ՝ վնասապարտ.
Բերանով մոտ եմ եղել արարչին, մտքերով՝ հեռու,
Շրթունքներովս եմ լոկ պատվամատույց,
Ըստ մարգարեի և ոչ թե սրտով:
Եվ եթե պետք է դեռ այստեղ հիշել
քստմնելիներ,
Մի հանդգնություն, որ ծանր է պատժից,
Որպես Աստծո ժրաջան ծառա,
Անկայուն մտքով, դեպի մահ տանող
Զույգ ճամփաների միջև վարանած՝
Ջանում եմ, սակայն չեմ շահում ոչինչ,
Հետապնդում եմ, սակայն չեմ հասնում,
Աճապարում եմ, բայց չեմ ժամանում,
Անձկությամբ այրվում, չեմ տեսնում սակայն,
Փափագում եմ միշտ ու չեմ հանդիպում,
Կարոտում, բայց չեմ պատահում բնավ.
Մեջս եմ ամփոփել երկրայինը ողջ.
Աղոթանվեր պատգամավոր եմ համայն աշխարհի։
Բայց դու, բարերա՛ր, ների՛ր բազմազան
Այս արատներն իմ, մտքում մի՛ պահիր.
Ավելի հեշտ է քեզ եղծել դրանք,
Քան ինձ՝ պատկերել հոգնատանջ ձեռքով.
Ահա և այժմ գրում եմ առանց ինձ խնայելու,
Որպեսզի ջնջես դու առատապես.
Չէ՛ որ հենց մեզ պես մեղավորների
Համար կոչվեցիր դու երկայնամիտ,
Ինչպես որ մաղթեց Եզրը երջանիկ՝ սրտի հեծությամբ,
Սաստիկ անձկացած, վհատված հոգով՝
Մտաբերելով աղետները այն, որ ինքն է պատմում:
Բոլոր մահառիթ կրքերով բռնված՝
տանջվում եմ և ես,
Ընկած գարշելի վիհն անդնդախոր
Ապականարար դժնի մեղքերի.
Չեմ էլ հավատում, թե մինչև անգամ,
Ըստ Հոբի խոսքի, դու ինձ կլսես:
Արդ, ինքնապարսավ անձնադատ գերիս
Կամավորապես ինքս ինձ մատնելով՝
Խոստովանեցի, որ իմ ձեռքով իսկ
Բոլոր կողմերից խափանել եմ ու փակել լիովին
Կյանքի, ապրելու ամեն մի հնար,
Որպեսզի փրկես մեղքերով այսպես պիրկ
կապկպվածիս՝
Բարձրանալով ու փառաբանվելով կրկնապես, գովյալ:
Գ
Արդ, հետևելով սուրբ մարգարեի
բարի խորհրդին՝
Հոգովդ երգելով նրա հետ նաև աղոթում եմ ես՝
Հաստատուն հույսով քեզ ապավինած.
«Ձեզ հետ խոսք առեք,— ասում է Օվսեն,
Դարձե՚ք ու ասեք ձեր տեր Աստծուն.
«Կարող ես դու մեր մեղքերը ներել»,
Որպեսզի, իրոք, բարիք ստանաք
Եվ բարօրություն վայելեք սրտով»։
Ահավասիկ հենց ինքն Աստված խոսեց,
Ո՛վ չի ցանկանա լսել իր տիրոջ.
Ինքն իսկ վկայեց,
Կարո՞ղ է մեկը նրան չհավատալ:
Նրա խոսքերն են վճիռ պաշտելի,
Սրբազան պայման, օրենք անփոփոխ,
Կենաց ավետիս, տերունի կանոն,
Բարիքների դուռ, սփոփման հրավեր,
Ճշգրիտ պատկեր, նվիրակ՛ան գանձ,
Հիշատակ անեղծ, անմոռանալի,
Որոնցով և ես հավատ ստացած՝
Նույնն եմ հաստատում մարգարեի հետ.
Դու, իսկապես, տե՛ր, կարող ես ներել
Բոլոր մեղքերը մեր բազմաբեղուն,
Որով կրկնապես պիտի բարձրանաս
Ամենաթշվառ ու բազմակործան իմ հոգու հանդեպ։
Համայնին իշխող տիրակալն ես դու,
Ամեն ինչի մեջ ամենակարող,
Ամենուրեք ու ամենքին հասու.
Հաղթում ես բոլոր բռնություններին,
Ջախջախում, փշրում ամեն կարծրություն,
Խորտակում ամեն ընդդիմահար ուժ,
Ամեն խստություն վատնում լիասպառ,
Ընդոտնում ամեն ստամբակություն,
Անուշացնում ես դառնություն ամեն,
Քաղցրացնում ամեն դժվարամարս բան,
Զիջում, բաշխում ես պարտքերը բոլոր,
Ներում, ջնջում ես ամենայն հանցանք:
Զորավոր ես դու, կարող,
բազմարվեստ, ամենահնար
Ընկղմելու ողջ մեղքերն ամենքի,
Անհետացնելու մեջտեղից իսպառ
Իբրև մի չնչին, անգոյության չափ աննշմար կայծ, որ
Ընկնելով ծովը տիեզերատարած՝
Կլանվում է ու չքանում անհետ:
Դ
Արդ. այս մատյանը ընթերցողների
աղաչանքներով,
Հանուն քո որդու խաչի ու մահվան
Չարչարանքների, ո՛վ հայր գթության,
Ողորմի՚ր նրան, որն արտոսրածին
Ողբերգությունն այս ստեղծագործեց.
Նա, որ մեզ համար հորինեց դեղն այս
կյանքի փրկության,
Թող ինքն էլ բուժվի քո անվամբ, հզո՛ր,
Որն այս գրքով մեզ խոստովանության
ճամփան ցույց տվեց,
Թող որ պարտքերից լինի անարատ,
Եվ նա, որ կյանքի կանոնների այս
պատգամ-մատյանով
Սովորեցրեց մեզ հպարտության թևերը կտրել,
Ինքն էլ ազատվի թող սկզբնական,
Միջին ու վերջին բոյոր մահառիթ
Փորձությունների չար կապանքներից
Եվ Երրորդությանդ բարեգործությամբ
Նորոգվի դարձյալ ու լուսավորվի.
Նրա հետ նաև մեզ կհամարենք մենք երջանկացած:
Ե
Դու, որ գործել ես այսքան բազմազան
Անբավ հրաշքներ, հա՜յր ամենաստեղծ,
Անունդ ահավոր, ձայն սարսափելի,
Կոչում ընտանի, համբուրելի խոսք,
Ազդում հիասքանչ, հրաման ահեղ,
Էություն անհաս, գոյություն անճառ,
Իսկություն անբավ, զորություն անխույզ,
կամք բազմաբարի
Տերություն անծայր, մեծություն անչափ,
Բարձրություն վսեմ, անամփոփելի,
Անկշիռ քանակ, անբաղդատելի առավելություն,
Պատճառդ որդու հայրությամբ միայն,
ոչ առաջնությամբ,
Անպարփակելի զորությամբ մեծիդ
Սաստի՚ր դիվական ջերմատենդը այս տագնապախռով.
Որ սպրդելով մտավ մեղքի հետ,
Որպեսզի փախչի մարդուց՝ զարհուրած
Երկնավոր գառիդ սխրալի անբավ արյան վտակից,
Որով թեպետև սրսկվեցինք մենք միայն մի անգամ
Բայց մաքրվեցինք մշտնջենապես:
Զ
Արդ, արարչակերտ վսեմ խորհրդի
Այս պատկառելի խոնարհությունից
Թող որ ամաչի սատանան իր չար
Հրեշտակների գործերի համար,
Տանջվի, հալածվի,
Քո բնակության խորանից քշվի
Ու դուրս վտարվի խավարն արտաքին:
Ջնջի՛ր մեր դեմքից, մաքրի՛ր ողբերի
արցունքներն անհետ
Ու մեր սրտերից՝ հառաչանքները այս հեծեծաձայն:
Հիշատակով այն աաժանատեսիլ,
Սահմռկեցուցիչ, դժխեմ, մահառիթ
Հեղուսահարման, որով բևեռվեց
Խաչ-աշտարակին միածինը քո,
Թող որ չարագործն ինքը կսկծա:
Կողահերձ սուրսայր հսկա սլաքի
ուժգին բախումից,
Որով ստացավ նա վերքերն իր խոր,
Սկզբնարարը մահվան թող իսպառ լինի չարամահ:
Քանի որ հոգին ավանգած պահին
Գրկումդ խոնարհեց գլուխն իր գովյալ.
Ապստամբությունն անբարեբարո
Բելիարի թող ի կոր կործանվի՝
Ըստ ամենայնի մատնված կորստյան:
Եվ որովհետև իսկությունն անմահ
Թաղվելով ծածկվեց երկրի արգանդում,
Թող որ դրանով հպարտությունը հոխորտ գոռոզի
Մահվան դժոխքի խավար հատակում տեսնի
ինքն իրեն.
Հիշի՝ կենարար չարչարանքներով ամենազորի
Կրած առաջին այն հարվածն անբույժ,
Որով մահացավ ընդդիմությունը թունոտ վիշապի:
Խոստովանում եմ այս ի փառս քո,
հա՜յր ողորմության,
Ի գովեստ որդուդ՝ սուրբ Հոգով հանդերձ,
Զի խորախորհուրդ ձեր միության մեջ
Մեկդ մյուսից խորթ, օտար ինչ-որ զորություն չունի.
Ուստի անսկիզբ անձնավոր բանիդ փառաբանելով՝
Մեծարում ենք և հորդ անժամանակ:
Քեզ՝ միասնական սուրբ Երրորդությանդ,
Հավասարափառ տերությանդ հզոր,
Ինքնությանդ անքակ համագոյակից՝
Օրհնաբանությո՜ւն, գոհաբանություն, զորավորություն
Եվ վայելչություն անճառ մեծության,
Միաբանություն ու զուգակշիռ
Հավասարություն հավիտյանս, ամեն:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Դու բարիքների սկիզբն ես միակ,
անճա՜ռ գթություն,
Որդիդ միածին բարձրյալ Աստծո,
Որ ամբողջ օրը արիր մեզ համար
ներման փրկարան,
Ոչ թե կորստյան դատապարտարան,
Փոխարինելով չարն օրվա՝ կենաց
Մեծ ավետիսի ակնկալության:
Բժիշկ հիվանդիս, մոլոր ոչխարիս՝
հովիվ հոգածու,
Ապավինածիս՝ բարեխնամ տեր,
Վշտամորմոքիս՝ անապակ գինի,
Վիրավորվածիս՝ սպեղանի-դեդ,
Փրկագործություն՝ մեղքով գերվածիս,
Մերժվածիս համար բարի օրհնություն,
Շնորհի կնիք՝ արհամարհվածիս,
Կողոպտվածիս՝ կոչումի օծում,
Ընկածիս՝ նեցուկ, գայթածիս՝ սատար,
Գահավիժածիս՝ հզոր ապավեն,
Տարակուսածիս՝ վերելքի սանդուղք,
Եղկելուս առաջ՝ երանության դուռ,
Մոլորվածիս դեմ՝ անշեղ ճանապարհ,
Պարտվածիս համար՝ ներող թագավոր,
Լքվածիս՝ քաղցր հուսադրություն,
Կյանքի ձեռնկալ՝ տարագրվածիս։
Ո՜վ մեծդ միակ և ամենառատ,
Որ բարիքների լիությունը քո
Սահմանում ես ու զեղում ավելի մեծ շռայլությամբ,
Քան կար՛ող ենք մենք խնդրել, իմանալ,
Ըստ սուրբ Պողոսի օրհնաբանության:
Դու պատվիրեցիր, որ վաղորդայնից
Մինչև արևմուտ, օրնիբուն անդուլ,
իրար ձեռք մեկնած.
Ինն անգամ հիսուն, չորս անգամ տասն հեղ՝
Անարգել սրտով ու սիրահոժար
Ներելով՝ միմյանց բարիքներ գործենք,
Որ վեր է ամեն ակնկալիքից:
Հապա եթե իմ թշվառության ու
անարգության հետ
Համեմտելու լինենք փառքը քո,
Ամենակարող զորությո՜ւն ահեղ,
Աստվա՜ծ բոլորի, օրհնյալ տե՜ր Քրիստոս,
Ի՞նչ կշռաչափով պիտի կարենա հողս կշռորդվել,
Համազուգակցել ստեղծողիդ հետ.
Զի անհուն ես դու անբավ, անքնին,
Համակ բարություն, ցասման խավարին
անմասն ու օտար,
Մինչևիսկ թիվն այն աստղերի, որոնց
Անէությունից տվիր գոյություն՝
Տարբերակելով իրենց հորջորջմամբ,
Կամ մթնոլորտում հեղված հյութն երկրի,
Որն ստեղծելով անգոյությունից՝
Կերտեցիր զանգվածն այս լայնատարած,
Քո մեծության մոտ անչափ ավելի փոքր կլինեն,
Քան վերոհիշյալ թիվն այն սակավ՝
իմ համեմատությամբ,
Որով եղկելուս դու քեզ նմանվել վարդապետեցիր:
Բ
Ահա ընկղմվեց ու ծածկվեց անհետ
Արարածներիդ չարությունն համայն
Քո երկայնամիտ կամքի լույսի մեջ,
Ինչպես չնչին մեգն արևի տապում.
Այդ են վկայում նաև հենց այստեղ
Մեր իսկ էության հատուկ բարքերն ու
կրքերն ամենքի։
Քանզի մարդկանցից այն ո՜վ մեղանչեց՝
ու չապրեց զղջում.
Ո՛վ ապականվեց՝ ու չպատկառեց,
Գարշելի դարձավ՝ ու ամոթ չզգաց,
Սխալմունք գործեց՝ ու չապաշավեց,
Այդ ո՜վ կործանվեց՝ ու չհեծեծաց,
Ո՜վ գայթակղվեց՝ ու չվշտացավ,
Պարտություն կրեց՝ ու չպապանձվեց,
Չարաչար խաբվեց՝ չցավեց սաստիկ,
Ճաշակեց լեղի՝ ու չդառնացավ,
Բարձունքից ընկավ՝ ու չահաբեկվեց,
Կորցրած մեծության համար չսգաց,
Երանությունից զրկվեց՝ չլացեց,
Կողոպտվեց իսպառ փառքի շնորհից՝ ու չհեկեկաց,
Ո՜վ ինքնավնաս գործեր կատարեց՝ չանարգեց իրեն.
Մերժվեց բարձրյալից՝ ու չհառաչեց,
Սպառնալիքից Աստծո՝ չսոսկաց.
Մի հանցանքի տեղ՝ հազար չավաղեց,
Այդ ո՜վ մերկացավ ձմռան օրերին՝ ու չդոդդողաց,
Անօրինացավ՝ ու չկոշկոճեց խիղճը քարերով,
Իր մեծության մեջ տեսավ ստրուկին՝ ու չկսկծաց,
Չարիքներ գործեց՝ չեղավ ինքնանեծ,
Լափվեց ախտերով՝ չանգոսնեց անձն իր,
Ո՜վ ամոթալի գործեր կատարեց՝ չձաղկեց իրեն,
Լրբության տրվեց՝ ու չնզովեց օրն իր ծննդյան,
Ո՜վ մտաբերեց իր արարքները՝ ու չխարշատվեց,
Ծածկություններն իր տեսավ՝ չխնդրեց
մահ ու կործանում,
Գաղտնիքներն հիշեց՝ ու չխորովվեց,
Աներևույթներն երևակայեց՝
Եվ ամոթահար չհակվեց գետնին:
Այդ ո՜վ չխառնեց հեշտասիրական
իր մեղքերի հետ՝
Անշիջանելի բոցը հնոցի.
Ո՜վ պագշոտացավ՝ ու չպապակեց,
Կամովին գործած չարիքներն հիշեց՝
Ու չաղոթեց իր կորստյան համար,
Անպատմելիներն՝ ու չխռովվեց,
Անտանելիներն՝ ու չվշտացավ,
Մեծամեծերն՝ ու չհալվեց իսպառ,
Ապականիչներն իր անբծության՝ ու չտոչորվեց.
Հիշեց հանցանքներն, որ եղան պատճառ
Իր տարագրման՝ ու չտագնապեց.
Տեսավ իր դեմքի տեսքը աղտեղի՝
Ու չհամարեց իրեն արժանի վերնայնի ցասման.
Ո՜վ պատկերացրեց իր աչքերի դեմ
Մեկն իսկ մեղքերից կարևորագույն՝
Ու չխոցոտվեց մահվան զենքերով,
Խայտառակներից՝ չհյուսեց վայեր
Ու հեծեծանքներ հուսահատական.
Ո՜վ արքայական իր գահից ղրկվեց՝
Ու չգալարվեց ջղաձգորեն.
Պերճ պսակի տեղ հող կրեց գլխին՝
Ու չմահացավ հոգով ՛կրկնապես.
Ո՜վ պայծառափայլ պատմուճանի տեղ
Քուրջեր հագավ միշտ՝ ու չմորմոքաց.
Ո՜վ կյանքն իր կորցրեց՝ ու չերկնեց անվերջ
արյուն-արտասուք.
Այդ ո՜վ լուսեղեն զգեստների տեղ
Ծածկվեց խավարով՝ ու չնվաղեց.
Ո՜վ չթաոամեց սիրելու սգից:
Ահա ճշգրիտ պատկերն իրական
Հանդիմանարժան վնասապարտիս.
Տխուր կերպարանք, շիջած ճառագայթ,
Իսպառ ցամաքած հյութալիություն,
Չորացած շրթունք, անշքացած տիպ, վշտագնած հոգի
Այլափոխված ձայն, ծռված պարանոց:
Բնավ սխալված չէր լինի, եթե մեկն ասեր նաև՝
Անբարձրախոհ միտք ու անհպարտ սիրտ,
Պարգև խնդրելուն անիրավասու երկչոտ տառապյալ,
Աղերսանքների իրավունքից զուրկ ծարավատոչոր.
Ինքնանարգելի հապաղկոտ, պղերգ,
Արդարալլուկ մերժված սովահար,
Ինքնանահատակ մահապարտ մի հեգ
Արժանապատիժ մի վտարանդի,
Անձնանեծ թշվառ:
Սրան օրինակ կարող են լինել
Այն փարիսեցին, որն արդարագործ
Համարեց իրեն, սակայն կշտամբվեց,
Եվ մաքսավորն այն, որ ճանաչելով
Իրեն մեղապարտ՝ բարեհռչակվեց:
Գ
Արդ, եթե բոլոր այն չարիքները,
Որոնք հնարում և սերմանում է մեր մեջ շարունակ
Մոլորյալներիս գանող բանսարկուն,
Մտցնում է իր օրվա հաշվի մեջ,
Հապա ինչո՞ւ դու նաև մեկ առ մեկ
Նկատի չառնես բարիքները այն,
Որ խնամակալ կեցուցչիդ կամքն է տնկում
միշտ մեր մեջ՝
Արիացնելու համար մեր հոգին,
Ո՜վ բարեգութ տեր, հղոր ու հաղթող,
Մեղքերի քավիչ, ձեռներեց, հասու
Ամենայն ինչի, ամեն փրկության,
Դու, որ կարող ես չափազանց դյուրավ
Անդունդները խոր՝ երկնքի փոխել,
Խավարն անթափանց վերածել լույսի,
Լեղուց պատրաստել քաղցր մանանա,
Վշտահարների ողբը սաստկակոծ
Փոխարկել զվարթ հարսնահանդեսի
Եվ սրանցից էլ ավելին անել,
Տիրո՜ղդ ամենքին ահավորապես,
Փառավորյա՜լդ հավիտյանս, ամեն:
Ի խորոց սրտի խոսք Աստծո հետ
Ա
Արդ, թող ճշմարտվեն խոսքերդ, օրհնյալ,
Ողորմած, ներող Աստվա՜ծ բոլորի,
Այն մեղավորի հանդեպ բազմագայթ,
Որը զղջումով դարձի էր գալիս.
Թեկուզև լինի այդ մեղանչողի հուսկ վերջին շնչում
Կամ նույնիսկ չարիք գործելու պահին:
Մանավանդ նրա դժնի կցորդն այս
անձնիշխանական՝
Մի մարտիկ է միշտ ստության հարած,
խաբող շողոքորթ,
Ըստ առակողի, հողմեր արածող,
Հաստողից փախչող, որսողին գերի,
Թեև համագոյ, բայց ներհակատարր՝ մոլեկան մարմնով,
Բազմաշարժառիթ ամենավարան.
Որոնց անսահման որքանությունը միայն դու գիտես:
Սակայն մեղքերին հաջորդում են միշտ
Ողբերգություններ հույժ ողորմագին ու վհատական,
Բազմավաղելի ու տաժանակոծ,
Որ գրի առած արդ մեղսատագնապ ամոթահարիս՝
Անբավ չարաչար տվայտանքների թառանչով թշվառ
Ու ողորմաղերս արտասուքներով,
Տե՛ր, տարածում եմ ահա քո առաջ:
Բ
Որպեսզի խոսքս կրկնաբանությամբ
Շատախոսության չվերածվի ու
Առավել ես դառնա ողբալի,
Ասեմ պարզապես, թշվառս բնավ
Արքայություն չէ, որ հանդգնում է խնդրել նրանով,
Այլ թեթևություն տառապանքների.
Ոչ թե, հավակնոտ, ակնկալում է՝
Ապրողների հետ՝ լուսաբնակ կյանք,
Այլ խավարակյաց զգայական շունչ՝ մեռյալների հետ.
Ոչ թե հույս ունի բարձրացածներին ընկերակցելու,
Այլ լքվածներին, խորտակվածներին։
Հանգստի ժամին նա միշտ լինում է
տանջահար, հոգնած,
Խրախճանքի մեջ՝ տխուր ու տրտում,
Դեմքով միշտ ժպտուն, բայց մտքով խոցված,
Տեսքը ծիծաղկոտ, աչքը ողբի մեջ,
Արտաքուստ թեև ձևանում է շատ հանգիստ,
սփոփված,
Բայց արտասուքը լուռ վկայում է կսկիծը սրտի:
Երկու ըմպանակ ունի ձեռքերում,
Մեկն արյունով լի, մյուսը՝ կաթով.
Երկու բուրվառներ կայծակնացնցուղ,
Մեկը՝ խնկաբույր, մեկը՝ ճենճահոտ.
Անոթներ, երկու համեմունք կրող,
Մեկը՝ քաղցրություն, մեկը՝ դառնություն.
Զույգ բաժա՛կ, երկու պարունակությամբ,
Մեկը՝ արտասուք, մյուսը՝ ծծումբ.
Գավաթներ, բռնած մատների ծայրով,
Մեկի մեջ՝ գինի, մյուսում՝ լեղի։
Տեսնում է բացված զույգ ներհակ դռներ,
Մեկը՝ դեպի լաց, մեկը՝ վրիպում.
Հակառակագործ երկու հոգոցներ,
Մեկն արծարծում է, մյուսը՝ շիջում.
Աչքերի խոժոռ հայացք երկդիմի,
Մեկն՝ անզգալի, չնչին ողոքմամբ,
Մյուսը՝ ցասմամբ, ժանտ ու անողորմ.
Բարձրացած երկու ահեղ բազուկներ,
Մեկն՝ հարվածելու,
Մեկը՝ մերժելու.
Մի դեմք, երկակի արտահայտությամբ՝
Տխուր ու ցասկոտ.
Մեկի փոխարեն երկու կշտամբանք,
Մեկը՝ ներկայի, մյուսն՝ ապառնու.
Տարակուսելի երկու ապավեն,
Մեկը՝ «թերևս», մյուսը՝ «գոնե».
Նույն բերանի մեջ երկակի բարբառ,
Մեկը՝ եղկություն, մյուսը՝ խռովք.
Երկու զգացում միևնույն սրտում,
Մեկը՝ կեղակարծ, խաբուսիկ հույսի,
Մյուսն՝ աներկբա, ստույգ կորստյան.
Ահագնատեսիլ մթին, մառնամուտ
Մի ամպ երկտարափ՝ նետեր ու քարեր.
Ահեղ որոտմունք՝ երկու պոռթկումով,
Մեկը՝ կարկտաբեր, մյուսն՝ հրացան.
Ցավագին գիշեր երկու վտանգի՝
Ողբի ու մահու.
Առավոտ սգո կրկնակի գուժով,
Մեկն՝ սպառնացման, մյուսը՝ սաստի.
Զույգ արեգակներ երկու ծագերից,
Մեկը՝ խավարի, մյուսը՝ կիզման։
Գ
Եթե հարվածի բռունցք բարձրանա,
Համոզված է, որ իր համար է հենց
Իսկ եթե պարզվի ձեռք պարգևաձիր,
Չի ակնկալի երբևէ իրեն։
Երբ պարծենում է որևէ մեկը, կորանում է նա,
Երբ հոխորտում են, ընկճվում է իսկույն,
Հեծում է ամեն չարիք հիշվելիս,
Ամաչում է, երբ անարատների մասին է խոսվում,
Իսկ երբ պատմում են հանդերձյալներից,
սմքում է դողով։
Եթե բացահայտ որևէ մեկից օրհնանք ստանա,
Ինքն իրեն պիտի անիծի ծածուկ.
Երբ ինչ-որ մեկից գովեստներ լսի.
Պիտի կշտամբի, պարսավի իրեն,
Իսկ եթե հանկարծ նախատվի սաստիկ,
Ինքն է հաստատում, որ արժանի է.
Եթե ենթարկվի ծաղր ու ծանակի,
Կհամարի այդ սակավ հատուցում
Իր չափազանց մեծ պարտքերի դիմաց.
Եթե լսի, որ իր մահն են ուզում,
«Այո» է ասում ու կրկնում դարձյալ.
Եթե երկնքից մահվան շանթ ճայթի,
Հազիվ թե դեմքն իր բարձրացնի ի վեր։
Իր իրավունքի մատյանն է գոցված,
Հույսն արդարացման լքել է իրեն,
Ու փակ է ճամփան վստահ ընթացքի,
Եվ չէր հապաղի լինել անձնասպան,
Եթե խեղճ գերուն այն անփրկելի կորուստ չլիներ։
Արդարև, վա՜յ այն մեղավոր մարդուն,
Ըստ իմաստունի հոգելից խոսքի,
Որ տարակուսված զույգ ճամփաների վրա կկանգնի։
Դ
Դու, որ բարձրացար ասելով, թե
«Ես տեր եմ ողորմած»,
Ինչպե՞ս, բարեգո՜ւթ, պիտի չողորմես
Այսքան ողբաձայն ու կողկողագին հեծեծանքներիս.
Չէ՛ որ կա գերուս չարության հանդեպ
բարությունը քո,
Քաղցրությունը քո՝ մահապարտյալիս
դառնության դիմաց,
Կորածիս նորից գտնելու համար՝ ճառագայթը քո,
Ողորմությունը քո՝ հանդգնածիս մոլության հանդեպ,
Վնասակարիս խակության դիմաց՝ հեզությունդ անճառ,
Աջդ՝ օգնելու կործանված անձիս,
Ընկղմվածիս դուրս բերելու համար՝ ձեռքդ հոգածու,
Մատդ՝ բուժելու վերք ու խոցերս անբժշկական,
Ահաբեկվածիս խնամարկության համար՝ քո ոգին,
Երախտամոռիս հույս տալու համար՝
հանդուրժանքը քո,
Զորությունը քո՝ ամենադժնուս օծելու համար,
Հրամանը քո՝ քավելու համար մեղանչականիս,
Փախստականիս ապավինության համար՝ ոտքը քո,
Թևդ՝ սրդողիս պատսպարելու,
Բազմավրեպիս առաջնորդելու համար՝ լույսը քո,
Հանճարդ՝ ճար ու հնար գտնելու տարակուսյալիս,
Անիծյալիս ետ դարձնելու համար՝ օրհնությունը քո,
Խրախույսը քո՝ քաջալերելու հուսալքվածիս,
Վշտամորմոքիս մխիթարելու համար՝ բաժակդ,
Կամքդ՝ արձակելու սաստիկ նեղվածիս,
Սերդ՝ կանչելու դարձյալ ատելուս,
Խոսքդ՝ ցնցվածիս հաստատման համար,
Հոգեպես ծանր խոցվածիս համար՝ կաթիլն արյունիդ,
Մթերված անտես ցավերիս համար՝ հրամանը քո,
Իշխանությունդ՝ կրկին ընտրելու հուսահատվածիս,
Հատվածիս նորից պատվաստման համար՝
կցորդությունդ,
Մահվան խավարով ծածկվածիս համար՝
շողդ կենսաձիր,
Խաղաղությունդ՝ ալեխռովիս հանդարտման համար,
Օտարացածիս մոլեգնության դեմ՝ ողջույնդ հուսատու,
Եվ մոլորյալիս դարձի բերելու համար՝ ձայնը քո։
Դու ես գթությամբ տիրում բոլորին
Քո մեջ խավարի ոչ մի հետք չկա,
Եվ առանց մեծիդ չկա բարություն.
Քեզ վայելում է փա՜ռք հավիտենից հավիտյանս, ամեն։